PDF Kinh Thai Thuong Cam Ung Thien Compress

Thái Thng Cm ng Thiên
Thaùi
Thöôïng
Caûm
ÖÙng
Thieâ n
----------
太
上
感
應
篇
www.nhatquantungthu.com 1

T ự
ự a
Thái-Thượ ng C ả m-Ứ ng-Thiên, là pho kinh sách chỉ d ẫẫ n chúng sinh bỏ ác
hướ ng thiệ n, rờ i họ a đượ c phúc. N ội dung cũ ng như l ờờ i vă n củ a C ả m-Ứ ng-
Thiên đều rấ t d ễễ hiể u. u. T ừ
ừ cổ chí kim, phàm hành trì theo l ờờ i chỉ d ẫẫ n trong
kinh đều có cả m- ứ ng.
Trong thờ i đại vă n-minh, phầ n đ ông ngườ i chỉ tin tin vào khoa-họ c, nên số ng
thiên về vậ t chấ t hơ n là tinh-thầ n, thậ m chí phủ nhậ n sự hiệ n hữ u củ a tâm-
linh, cho l ờờ i nói củ a Thánh-Hiề n là c ổ -h -hủ , l ỗỗ i thờ i,i, quan niệ m về cang-thườ ng
luân-lý nhạ t d ầ n.Vì danh l ợ ợ i mà quên đ i nhân nghĩ a, vì tham vọ ng cá nhân mà
đ i đế n chỗ vv ị kk ỷ hại ngườ i….gia
i….gia đ ình
ình vì thế bbấ t hòa, xã hội vì thế mà
mà loạ n.
Tôn-chỉ củ a ngũ giáo tuy khác nhau, như ng lý thì chỉ có mộ t. M ụ c đ ích ích củ a
Thánh-nhân đều khuyên nguờ i cách bỏ v ậ t d ụ c, hành hàn h nhân nghĩ a đạ o-đứ c để
đạ t đế n mứ c chí-thiệ n cố -h
-hữ u củ a bả n tính do trờ i phú. Sách Đại-H ọ c viế t: T ừ
ừ
thiên-tử cho đế n thứ dân, đều l ấấ y tu thân làm gố c. Đ ó là Thiên- Đ àng trong
nhân gian, mọi ngườ i đều an cư l l ạ c nghiệ p.
D ị ch giả tài họ c sơ -thi
-thiể n, như ng cả m thấ y chấ n hư ng cổ phong
phong trong lúc này
là mộ t đều thiế t yế u,
u, nên dù biế t sứ c mình có h ạ n mà vẫ n mạ o-muội d ị ch cuố n
C ả m-Ứ ng-Thiên này. Tuy đ ã gắ ng sứ c, như ng phầ n nội dung cũ ng như l ốố i
hành vă n, đều tránh không khỏi có chỗ sai sai sót, kính mong các bậ c cao-minh
vui lòng chỉ -chính
-chính và bổ -khuy-khuyế t. Đồ ng thờ i cũ ng mong các bậ c M ạ nh-
Thườ ng-Quân phát tâm ấ n tố ng, để cuố n sách này đượ c phổ -bi
-biế n khắ p nơ ii,,
công-đứ c củ a các v ị ssẽ vô-
vô- l ượ
ượ ng vậ y.
Vô-Tri cư -s
-sĩ c
cẩ n chí
M ạ nh-Thu nă m Giáp-Tuấ t

Thái-Thượ ng
ng Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên
太上感應篇
Thái-Thượ ng
ng viết: Họa phúc vô môn, duy nhân t ự triệu, thiện ác chi báo, như
ảnh tùy hình.

Thị d ĩ Thiên-
Thiên-Địa hữu ti quá chi Thần, y nhân sở ph
phạm khinh trọng, d ĩ đoạt nhân
toán. Toán tán tắc b ần hao, đa phùng ưu ho ạn, nhân giai ác chi, hình h ọa tùy chi,
cát khánh tị chi, Ác-tinh tai chi, toán tận tắc tử.
Hựu hữu Tam-Thai Bắc-Đẩu Thần-Quân, tại nhân đầu thượ ng,
ng, lục nhân tội ác,
đoạt kỳ kỷ toán.
Hựu hữu Tam-Thi Thần, tại nhân thân trung, mỗi đáo canh-thân nhật, triếp
thượ ng
ng nghê Thiên-Tào, ngôn nhân tội quá, nguyệt-hối chi nhật,Táo-Thần diệc
nhiên.
Phàm nhân hữu quá, đại tắc đoạt Kỷ, tiểu tắc đoạt Toán, kỳ quá đại tiểu, hữu số
bách sự. Dục cầu trườ ng
ng sanh giả, tiên tu tị chi.
Thị đạo tắc tiến, phi đạo tắc thối, bất lý tà kính, bất phi ám thất, tích đức lũy
công, từ tâm ư v ật, trung hiếu h ữu đễ, chánh kỷ hóa nhân, căng cô tuất qu ả, kính
lão hoài ấu, côn trùng thảo mộc do bất khả thươ ng.
ng.
Nghi mẫn nhân chi hung, lạc nhân chi thiện, tế nhân chi cấp, cứu nhân chi nguy,
kiến nhân
nhân đoản,chi
bấtđắ c nh
huy ễnưk kỷỷ tr chi g,c,átkiácếndươ
nđắ
ườ ng, nhân chiện,
ng thi
ng thấthôi
t nh đưa kth
ỷ chi
ủ thith ất,thbụấ nh
ểu, t chụươ
c bng
nấgt
oán, thụ sủng nhượ c khinh, thí ấn bất cầu báo, dữ nhân bất truy hối.
Sở vi
vi thiện-nhân giai kính chi, Thiên-đạo hữu chi, phướ c lộc tùy chi, chúng tà
viễn chi, Thần-Linh vệ chi, sở ttố tất thành,Thần-Tiên khả kí. Dục cầu Thiên-Tiên
giả, đươ ngng lập nhất thiên tam bách thiện, dục cầu Địa-Tiên giả, đươ ng ng lập tam
bách thiện.
Cẩu hoặc phi ngh ĩ a nhi động, bội lý nhi hành, d ĩ ác
ác vi năng, nhẫn tác tàn hại, ám
tặc lươ ng
ng thiện, ám vũ quân thân, mạn kỳ tiên sinh, bạn kỳ sở sự, cuống chư vô
thức, báng chư đồng học, hư vu trá ngụy, công kiết tông thân, cươ ng ng cườ ng
ng bất
nhân, ngận lệ tự dụng, thị phi bất đáng, hướ ng ng bội quai nghi, ngượ c hạ th ủ công,


siểm thượ ng ng hy chỉ, thụ ân bất cảm, niệm oán bất hưu, khinh miệt Thiên dân,
nhiễu loạn quốc chánh, thưở ng ng cập phi ngh ĩ a, a, hình cập vô cô, sát nhân th ủ tài,
khuynh nhân thủ vị. Chu hàng lục phục, biếm chánh bài hiền, lăng cô bức quả,
khí pháp thủ l ộ, d ĩ khúc
khúc vi trực, d ĩ tr
tr ực vi khúc, nhập khinh vi trọng, kiến sát gia
nộ, tri quá bất c ải, tri thiện bất vi, tự t ội d ẫn tha, ủng tắc ph ươ ngng thuật, san báng
Thánh Hiền, xâm lăng đạo-đức, xạ phi trục tẩu, phát trập kinh tê, điền huyệt phúc
sào, thươ ng
ng thai phá noãn, nguyện nhân hữu thất, hủy nhân thành công, nguy
nhân tự an, giảm nhân tự ích.., d ĩ ác ác dịch hảo, d ĩ t tư phế công, thiết nhân chi năng,
tế nhân chi thiện, hình nhân chi xú, kiết nhân chi tư, hao nhân hóa tài, ly nhân
nhân cốt nhục, xâm nhân sở ái, ái, trợ nhân
nhân vi phi, sính chí tác uy, nh ục nhân cầu
thắng, bại nhân miêu giá, phá nhân hôn nhân, c ẩu phú nhi kiêu, cẩu miễn vô sỉ,
nhận ân thôi quá, giá họa ác, cổ mãi hư dự, bao trữ hiểm tâm, tỏa nhân sở tr trườ ng,
ng,
hộ kỷ sở đoản, thừa uy bách hiếp, túng bạo sát thươ ng, ng, vô cố tiễn tài, phi lễ
phanh tể, tán khí ngũ c ốc, lao nhiễu chúng sinh, phá nhân chi gia thủ kỳ tài bảo,
quyếvtậth
khí t dủ ĩ y cùng
phóng
cùng hỏaddụ ĩ ng,
nhân hhạikidân cư,vinh-quy
ến tha v ăn loạn nguy
quy mô d ĩ bblạưiunhân
ện tha bi ếm,công,
kiến ttha
ổn nhân
phú-
quý nguyện tha phá tán, kiến tha sắc mỹ kh ở i tâm tư chi, phụ tha hóa tài nguyện
tha thân tử, can cầu bất toại tiện sanh chú hận, kiến tha thất tiện tiện thuyết tha
quá, kiến tha thể tướ ng ng bất cụ nhi tiếu chi, kiến tha tài năng, khả xưng nhi ức chi,
mai cổ yếm nhân, dụng dượ c sát thụ, khuể nộ sư-phó, để xúc phụ huynh, cườ ng ng
thủ cườ ng
ng cầu, háo xâm háo đoạt, lỗ lượ c trí phú, xảo trá cầu thiên, thưở ng ng phạt
bất bình, dật lạc quá tiết, hà ngượ c kỳ hạ, khủng hách ư tha, oán Thiên vưu nhân,
ha phong mạ vũ, đấu hợ p tranh tụng, vong trục bằng đảng, dụng thê thiếp ngữ, vi
ph ụ-m
thượ ng,ẫutạhu
ng, n, đắ
o ấtác ác cngtân
ữ, vong
sàm hcủốy, bình
khẩu nhân,
thị tâm
hủphi,
y nhân tham
xưm ngạotrựưc,
tài,
mạkhi
Thvõng kỳ
ần xưng
chính, khí thuận hiệu nghịch, bội thân hướ ng ng sơ , ch ỉ Thi ện-Địa d ĩ ch
ch ứng b ỉ hoài,
dẫn Thần-minh nhi giám hiệp sự, thí dữ hậu hối, giả tá bất hoàn, phân ngoại
doanh cầu, lực thượ ng ng thí thiết, dâm dục quá độ, tâm độc mạo từ, uế thực uỷ
nhân, tả-đạo hoặc chúng, đoản xích hiệp độ, khinh xưng tiểu thăng, d ĩ ngụy tạp
chân, thái thủ gian lợ i,i, áp lươ ng
ng vi tiện, mạn mịch ngu nhân, tham lam vô yếm,
chú trở cầu trực, thị tửu bội loạn, cốt nhục phẩn tranh, nam bất trung-lươ ng, ng, nữ
bất nhu thuận, b ất hòa kỳ thất, bất kính kỳ phu, mỗi háo căng khoa, thườ ng ng hành
đố-kỵ, vô hành ư thê tử, thất lễ ư cựu cô, khinh mạn tiên-linh, vi nghịch thượ ng
ng
mệnh, tác vi vô ích, hoài hiệp ngoại tâm, tự chú chú tha, thiên tăng thiên ái, việt


tịnh việt táo, kiêu thực kiêu nhân, tổn tử đọa thai, hành đa ẩn tích, hối lạp ca vũ,
sóc đán hiệu nộ, đối Bắc thế thóa cập nịch, đối Táo ngâm vịnh cập khốc.
Hựu d ĩ Táo
Táo hỏa thiêu hươ ng,
ng, uế sài tác thực, dạ khở i lõa lộ, bát-tiết hành hình,
thóa lưu-tinh, chỉ hồng-nghê, triếp chỉ tam- quang, cửu thị nhật nguyệt, Xuân
nguyệt liệu lạp, đối Bắc ác mạ, vô cố sát quy đả xà.
Như thử đẳng tội, Tư-Mệnh tùy kỳ khinh trọng, đoạt kỳ kỷ toán, toán tận tắc tử,
tử hữu dư trái nãi ươ ng
ng cập tử tôn.
Hựu chư hoành thủ nhân tài giả, nãi kế kỳ thê tử gia khẩu d ĩ đươ ngng chi, tiệm chí
tử táng. Nhượ c bất tử táng, tắc hữu thủy hỏa đạo tặc, di vong khí vật, tật bệnh
khẩu thiệt chư sự, d ĩ đươ ng
ng vong thủ chi trực. Hựu uổng sát nhân giả, thị dịch
đao binh nhi tươ ng
ng sát dã. Thủ phi ngh ĩ a chi tài, thí như lâu-bô cứu cơ , chẩm-tửu
chỉ khát, phi bất tạm bão, tử diệt cập chi.
Phù tâm khở i ư thiện, thiện tuy vị vi, nhi Cát-thần d ĩ tùy
tùy chi, hoặc tâm khở i ư ác,
ác tuy vị vi, nhi Hung-thần d ĩ tùy
tùy chi. Kỳ hữu tằng hành ác sự, hậu tử cải hối,
chư ác mạc tác, chúng thiện phụng hành, cửu cửu t ất h ộ cát khánh, sở vi vi chuyển
họa vi phúc dạ.
Cố cát-nhân ngữ t thi
hiện, thị thiện, hành thiện. Nhất nh ật hữu tam thiện, tam niên
Thiên tất giáng chi phúc. Hung-nhân thị ác, ngữ ác hành ác. Nhất nhật hữu tam
ác tam niên Thiên tất giáng chi họa. Hồ bất miễn nhi hánh chi!





Thái-Thượ ng
ng Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên
Chú Giải
 Thái-Thượ ng
ng viết:
Họa phúc vô môn, duy nhân tự triệu, thiện ác chi báo, như ảnh tùy hình.
[Thích ngh ĩ a]
Đứ c Thái-Thượ ngng Lão-Quân Đạo-Đứ c Thiên-Tôn dạy rằng: Họa và phúc

đều không có cử a mà là do lòng ngườ i tự gây.
gây. Làm ác thì gặp h ọa, làm lành
thì đượ c phúc, sự báo
báo ứ ng
ng như hình
hình đi vớ i bóng, không sai một mảy.
Chú: Nhà
Chú: Nhà đ iề u có cử a.
a. C ử
ử a đ óng
óng hay mở là là do ý của ta, mở cử a để đ ón
ón khách
vào, đ óng
óng cử a để không
không cho ngườ i lạ và tr ộm cắ p vào. Như ng ng họa và phúc thì
không có cử a, a, mà do lòng ngườ i t ự ự gây.
gây. Làm ác thì chuố c lấ y họa, muố n tránh
cũng không đượ c. c. Hành thiện thì gặ p phúc, dù không cầu như ng ng phúc vẫ n đế nn..
Ngườ i xư a nói “Hành thiện như cây cây cỏ mọc trong vườ n xuân, tuy không thấ y cây
cao, như ngng mỗ i ngày đ iề u có sự t t ăng tr ưở
ưở ng.
ng. Hành ác như đ á mài dao, dù không
thấ y đ á mòn trong một lúc, như ng ng càng mài càng giảm”. Có ngườ i cho r ằằ ng ng
nhiề u k ẻ làm ác mà vẫ n giàu sang mà không bị báo ứ ng. ng. Chẳ ng ng phải là không có
báo ứ ng,
ng, chỉ vì
vì thờ i cơ ch
chư a đế n,
n, có biế t đ âu
âu đứ c của t ổổ -tiên
-tiên hay của chính ngườ i
đ ó hãy còn, một khi phần d ư ư đứ c hế t r ồi, báo ứ ngng sẽ đế n.n. C ũng lẽ này,
này, ngườ i
chành thiệnngmà
ủa chính ườ ikhông
ó, mộđượ
đ ó, c phúc
t khi nghiệ pbáo ưlà
ớ c còn
tr ướ hế t r mang
ồi thì nphúc
ặng snghi p. của t ổổ -tiên
ẽ đế ệnn. -tiên hay
 Đờ i T ốố ng
ng có vị quan V ệ-Tr ọng- Đạ Đạt, một hôm bị bệnh nặng, trong lúc mơ
màng, linh hồn bị qu ỷ vô-thườ ngng d ắắ t đ i gặ p Diêm-V ươ
ươ ng.
ng. Diêm-V ươ
ươ ng
ng sai Phán-
quan lật sổ công
công quá của V ệ-Tr ọng- Đạ Đạt ra. Lúc đầu nhìn thấ y phần lỗ i quá nhiề uu,,
Diêm-V ươ
ươ ng
ng nộ r ằằ ng:
ng:
- T ội ác của ngươ i quá nhiề u,
u, tuổ i thọ bị giảm là phải.
Như ng
ng khi xem t ớớ i phần công thì phán r ằằ ng:
ng:
- Nhà ngươ i có thể hoàng
hoàng d ươ
ươ ng,
ng, vì công nhiề u hơ n t ội, số trong
trong d ươ
ươ ng
ng gian
chư a mãn.V ệ-Tr ọng- Đạ
Đạt ngạt nhiên hỏi:


- Tôi chư a t ừừ ng
ng làm chuyện ác nào, sao lại phạm nhiề u lỗ i đế n thế ?
Diêm-Vươ ng
ng đáp:
- Dù ác chưa làm, nhưng khi có ý niệm b ất chánh thì quỷ Thần đều ghi lục tội
ác và gửi đến đây.
Vệ-Trọng-Đạt lại hỏi:

- Tôi cũng từng chưa làm một việc thiện nào cả, làm sao lại có công lớ n như
vậy?
Diêm-Vươ ng
ng đáp:
- Ngươ i đã từng lên sớ tâu
tâu cho nhà vua giảm thuế cho dân trong làng. Mặc dù
không đượ c vua chấp thuận nhưng quỷ Thần cũng đã ghi công và gửi tớ i đây.
Hình vớ i bóng đi đôi vớ i nhau, nhân quả báo ứng cũng thế.
☼ ☼ ☼
 Thị d ĩ Thiên-
Thiên-địa hữ u ti quá chi Thần, y nhân sở phạm khinh trọng, d ĩ
đoạt nhân toán.
[Thích ngh ĩ a]
Cho nên Trờ i đất có Thần chuyên giám sát về tội lỗi của loài ngườ i,i, tùy
theo lỗi phạm thuộc nhẹ hay nặng mà giảm bớ t tuổi thọ.
Chú: 1) Trên Tr ờờ i có Thiên-Thần, d ướ ướ i đấ t có Địa-K ỳ (Thần Ngũ-Nhạc, Thần
Thành-Hoàng,Thần Thổ - Đị Địa...). Ngườ i có công hay có lỗ i,i, Thần giám sát đ iề u
ghi lục rõ ràng, do đ ó thưở ng ng phạt phân minh. Đứ c V ăn-X ươ ươ ng
ng Đế -Quân
-Quân viế t:
t:
“Thì thầm nói chuyện riêng t ư ư , Tr ờờ i nghe như ssấ m sét nổ ; Phòng t ốố i làm chuyện
mờ ám, ám, mắ t Thần nhìn như đ iện chớ p”. Ngườ i có thể d d ốố i ngườ i như ng
ng không thể
d ốố i Tr ờờ i,i , biế t việc ác là xấ u mà không tr ừ ừ , hiể u đượ c việc thiện là t ốố t mà không
làm thì không phải k ẻ trí vậ y.
2) S ốố ng
giám-sát nglấ
100 ngày
y tuổ là mộhình
i thọ làm t toán
ph ạTrong r ăng
t để r ũ-phúc,
n ng ườ i.i. chữ thọ đứ ng
ng đầu, nên Thần


Tôn-Lượ ng
 Tôn-L ng là quan đ ô-l
ô-lợ i đấ t H ợợ p-Châu,
m ột hôm bị qu ỷ-sứ bb ắ t xu ố ng
ng âm
phủ. Tôn-Lượ ng
ng nói:
- Thầ y t ướ
ướ ng
ng nói tôi số ng
ng đế n năm 73 tuổ i mớ i chế t,t, nay mớ i có 62 tuổ i,i, tôi hãy
còn 11 năm mớ i đế n hạn cơ mà.
mà.
Qủy-sứ đáp:
- S ốố của ngươ i đ úng
úng là phải số ng
ng đế n 73 tuổ i,i, như ng
ng lỗ i của ngươ i quá nhiề uu,,
nên bị giảm thọ. Ngườ i Mã-Thành t ốố t ụng việc hôn-nhân, ngươ i xét không công
bằ ng
ng làm cho cố t nhục ngườ i ly tan, tuổ i thọ bị giảm ba năm. Có ngườ i Tôn-H ưư u
vô t ội, ngươ i muố n làm vừ a lòng quan Thái-Thú mà xét có t ội, tuổ i thọ lại giảm
đ i ba năm. Thân-mẫ u c ủa ngươ i khuyên gián ngươ i chớ nên nên bắ t lỗ i ngườ i vô t ội,
ngươ i chẳ ng ng nhữ ng
ng không nghe lờ i mà còn giận và xô thân-mẫ u nguơ i té ngử aa,,
đ ó là một t ội ng ỗ -ngh
-nghịch, nên tuổ i th ọ gi ảm đ i năm n ăm. Hôm nay đ úng úng là ngày
ta đế n bắ t ngươ i.i.
Không bao lâu, Tôn-Lượ ng
ng bị bệnh mà chế t.t.
☼ ☼ ☼
 Toán tán tắc bần hao, đa phùng ư u hoạn.
[Thích ngh ĩ a]
Chẳng nhữ ng
ng giảm thọ, mà còn phải chịu cảnh bần-cùng, lại thườ ng
ng gặp
ư u sầu hoạn nạn.
Chú: B
Chú: Bầ n là nghèo nàn, hao là tiêu hao, phá s ản, ư u là sự lo
lo âu buồn phiề n
sinh ở trong
trong lòng, hoạn là nạn đế n t ừ ừ bên
bên ngoài. Muố n tránh hoạn nạn thì phải
sử a lỗ i làm lành, chư ác ác nên tránh, việc thiện nên làm, giờ khắ c đề u phải phản
t ỉ ỉ nh,
nh, đề phòng
phòng thân, khẩ u,
u, ý t ạo nghiệ p mà mang họa.
☼ ☼ ☼


 Nhân giai ác chi, hình họa tùy chi, cát khánh tị chi, Ác-Tinh tai chi, toán
tận tắc tử .
[Thích ngh ĩ a]
Thiên hạ đều oán ghét, Hình họa theo sau, Nhữ ng
ng đều tốt lành, may mắn
đều tránh xa, Gặp sao hạn chiếu mà mang tai, Suốt đờ i lận đận long đong,
cho đến khi tuổi thọ giảm cùng thì chết.
Chú: 1) Lòng ngườ i đề u ghét ngườ i ác và thích ngườ i hiề n, n, ngay cả nhữ ng
ng k ẻ
gian ác xảo trá, khi thấ y ngườ i làm chuyện ác trong lòng cũng oán ghét. Vì công
lý ở trong
trong lòng ngườ ii,, đ ó là hai chữ l lươ ng
ng tâm. Thầ y T ửử -C
-C ốố ng
ng nói: “Vua Tr ụ tuy
có làm nhiề u đ iề u ác, như ngng cũng chư a đế n nỗ i cự c ác như ng ngườ i sau đ ã nói, chỉ
vì ngườ i đờ i ghét k ẻ gian ác, nên đ emem mọi việc ác trong thiên hạ đề u quy cho vua
Tr ụ”. Đủ thấ y lòng ngườ i ghét ác đế n bự c nào, cho nên ngườ i quân-t ửử lo sợ
phạm phải lỗ i lầm, dù chỉ m một lỗ i nhỏ t ầm thườ ng.
ng.
2) Kinh Hoa-Nghiêm viế t: t: Ngũ-tr ượ
ượ c chúng sanh ở cõi
cõi Diêm-Phù- Đề không
không tu
thậ p-thiện, chuyên t ạo sát đạo, tà dâm, vọng ngôn, ỷ ngữ , l ưỡ ngng thiệt, tham sân,
tà kiế n chư ác
ác nghiệ p, lại không hiế u thảo cha mẹ , không kính tam-bảo, sinh lòng
phân tranh, hủ y nhục lẫ n nhau, mư u cầu phi pháp… vì nhữ ng ng nhân duyên này
mớ i có nạn đ aoao binh, đ ói
ói khát và chư bệnh t ật. Đó là sự gây
gây nghiệ p, t ựự chuố c
họa.
3) Ác-Tinh là sao chưở ng ng về tai
tai họa. Trên đầu ngườ i hành ác có hắ c khí bao
phủ nên gặ p Ác-Tinh. H ắắ c khí ví như t ần số của máy thu thanh (radio), Ác-Tinh
ví như làn
làn sóng cuả đ ài
ài phát thanh. Khi t ần số của máy thâu và máy phát h ợ p
nhau thì máy thu thanh mớ i có tiế ng.ng. T ần số c
của ngườ i làm ác hợ p vớ i t ần số ccủa
Ác-Tinh, nên gặ p họa.
☼ ☼ ☼
 Hự u hữ u Tam-Thai Bắc-Đẩu Thần-Quân, tại nhân đầu thượ ng,

ng, lục
nhân tội ác, đoạt kỳ kỷ toán.
[Thích ngh ĩ a]


Lại có Thần Tam-Thai Bắc-Đẩu Thần-Quân ở trên trên đầu ngườ i,i, ghi lục tội
ác, và căn cứ vào
vào tội phạm nặng hay nhẹ của ngườ i mà giảm đi Kỷ hay Toán.
Chú: 1) Thần Tam-Thai: Thần Thượ ng-Thai
ng-Thai ty mệnh (quản về tuổ i thọ), Thần
phúc), Thần H ạ-Thai ty lộc(quản về l lộc).
Trung-Thai ty phúc (quản về phúc),
2) M ột K ỷ là 12 năm, một Toán là 100 ngày.
☼ ☼ ☼
 Hự u hữ u Tam-Thi Thần, tại nhân thân trung mỗi đáo canh thân nhật,
triếp thượ ng
ng nghê Thiên-Tào ngôn nhân tội quá, nguyệt-hối chi nhật, Táo-
Thần diệc nhiên.
[Thích ngh ĩ a]
Lại còn có Thần Tam-Thi, ở trong thân nguờ ii,, mỗi khi đến ngày Canh-
Thân, đều lên Thiên-Tào đem tội ác của loài ngườ i đã phạm tâu lên Thiên-
Tào. Đến ngày cuối tháng, Thần Táo-Quân cũng thế.
Chú: 1) Thần Tam-Thi (cũng gọi là Thần Tam-Bành):
Chú:
1. Thượ ng
ng Thi-Thần Thanh-Cô tên Bành-C ưư , ở nơ i đầu ngườ i,i, làm cho ngườ i
hay suy nghĩ bâng
bâng khuâng, nên mắ t mờ tóc
tóc r ụng.
2. Trung-Thi-Thần Bạch-Cô tên Bành-Chấ t ở nơ i ruột ngườ i,i, gây cho ngườ i
háu ăn, mau quên và làm chuyện ác.
3. H ạ-Thi-Thần Huyế t-Cô t-Cô tên Bành-Kiề u ở d ướ
ướ i chân ngườ i,i, làm cho ngườ i
háo sắ c và háo sát. Thần-Tam-Thi đề u mong nguờ i làm việc xấ u và chế t s ớ m để
khỏi giữ xác
xác và hưở ng
ng vật cúng t ếế , nên mỗ i khi đế n ngày canh-thân (sáu mươ i
ngày có một ngày canh-thân), đề u lên Thiên-Tào mà tâu việc xấ u của nguờ i,i,
mong ngườ i bị t ội. N ếế u ngườ i tu hành thanh tâm qu ả d ục thì Thần Tam-Thi sẽ
không có tr ạng để cáo.
cáo. Thầ y Trình-T ử ử có
có thơ :
Bấ t thủ Canh-thân cánh bấ t nghi,

Thử tâm
tâm thườ ng
ng d ữ
ữ Đạ
Đạo t ươ
ươ ng
ng y,


Đế -Thiên
-Thiên d ĩĩ t t ự
ự tri
tri hành chỉ ,
Nhậm nhĩ Tam-Bành
Tam-Bành thuyế t thị phi.
(Tuy biế t là ngày Canh-thân như ng ng không lo sợ , vì trong lòng luôn luôn hợ p vớ i
đạo. Tr ờờ i đ ã biế t đượ c lòng ta như th
thế , ta há lại sợ Tam-Bành
Tam-Bành tâu thị phi hay sao)
2) Ở Quan-Hoài
Quan-Hoài có Chàng H ồ-Chươ ng, ng, một hôm say r ượ ượ u,
u, thấ y nữ t t ỳ đ ang
ang d ọn
d ẹ p trong phòng, Chươ ng ng đ emem lòng đ ùa ùa cợ tt,, nữ t ỳ biế t là đ iề u sỉ nhục nên cự
tuyệt mà tìm đườ ng ng thoát thân. Đêm hôm đ ó đươ ng ng là cuố i tháng giêng, vợ
chồng Chươ ng ng đ angang nằ m ngủ. Đế n canh t ư ư , vợ Chươ ng ng thấ y một vị Thần mặt y
phục màu đ en, en, ngồi trên lư ng ng ngự a vớ i bộ mặt uy phong lẫ m liệt, tay trái cầm
một cuố n sổ , tay ph p hải chỉ v
về ch
chỗ v
vợ Ch
Chươ ng, ng, xong r ồi cỡ i ngự a bay ra ngoài. V ợợ
Chươ ngng hoảng sợ , bèn đ ánh ánh thứ c Chươ ng ng và đ emem chuyện thấ y đượ c thuật lại cho
Chươ ngng hay. Chươ ng ng biế t đ ó Thần Táo- quân, mình nổ i da gà, như ng ng không dám
cho vợ hay.
hay. V ềề sau
sau Chươ ngng đ emem nữ t t ỳ gả cho nguờ i hàng xóm, mớ i nói vớ i ngườ i
vợ r ằằ ng:
ng: “V ị Thần em nằ m mơ thấ y chính là Táo-Quân, vì lúc say r ượ ượ u anh có
lòng phi lễ con con nữ t t ỳ nhà mình, không ngờ t ốố i hôm đ ó Thần Táo-Quân đế n c ảnh
cáo. C ũng may cho anh, đ êm êm hôm đ ó cô ta chạ y thoát đượ c, c, nế u không thì anh
đ ã mang họa vào thân. Tuy chư a phạm đế n danh tiế t cô ta, như ng ng anh không
dám cho em hay là vì sợ em em trách phạt cô ta, như th thế t t ội anh lại càng nặng thêm.
Nay hôn phố i cho cô ta r ồi, xem như đ ã làm đượ c m ột việc thiện để chu chu ộc l ỗ i c ũ
vậ y”.
☼ ☼ ☼
 Phàm nhân hữ u quá, đại tắc đoạt kỷ, tiểu tắc đoạt Toán, kỳ quá đại tiểu,
hữ u số bách sự .
[Thích ngh ĩ a]
Phàm ngườ ii,, hễ có lỗi, nặng thì đoạt Kỷ, nhẹ thì đoạt Toán. Tùy theo lỗi
phạm thuộc nặng hay nhẹ, tất cả có trên trăm điều.
Chú: Tuy nói là k ỷ toán do Tr ờờ i đ oạt, như ng
Chú: ng chính là do ngườ i t ựự gây, nế u
không gieo mầm móng của t ội lỗ i thì đ âu âu có tai họa mà gặt. Kinh nhân-quả chép:
“tr ồng d ưư a đượ c d ư
ư a,
a, tr ồng đậu gặt đậu”, nhân quả báo ứ ng,
ng, không sai một mả y.


Cho nên ngườ i quân-t ử ử gi
giờ kh
khắ c đề u phản t ỉỉ nh
nh lấ y mình để tránh
tránh sự ssơ su
suấ t.t. Tuy
là một sự sai
sai lầm nh ỏ , nh ư ngng tích tiể u thành đại, sơ su su ấ t nhiề u sẽ bi
biế n thành lỗ i,i,
nhiề u lỗ i tích lại sẽ thành
thành t ội, khi mang t ội r ồi thì tránh sao cho khỏi họa. Lử a
của que diêm tuy nhỏ , như ng ng có thể đố t cháy cả một khu r ừừ ng.ng. Lỗ i cũng thế , bi ế t
lỗ i mà không sử a thì hậu hoạn sẽ không không lườ ng
ng đượ c vậ y.
☼ ☼ ☼
 Dục cầu trườ ng

ng sanh giả, tiên tu tị chi.
[Thích ngh ĩ a]
Muốn cầu đượ c tuổi thọ sống lâu, trướ c tiên hãy tránh, không nên phạm
phải lỗi lầm.
Chú: T ừừ “Phi
Chú: “Phi nghĩ a nhi động” đế n “vô cố sát
sát quy đả xà”, t ấấ t cả là một tr ăm
sáu mươ i bả y (167) đ iề u gây nên t ội lỗ ii,, Đứ c Thái-Thượ ng
ng khuyên ngườ i nên
tránh.
Kinh Phật viế t:
t: “Chư ác mạc tác, chúng thiện phụng hành”, t ứứ c là làm lành
tránh ác. Đó là phươ ng
ng pháp tr ườ
ườ ng
ng sanh mà mọi ngườ i đề u có thể làm
làm đượ cc..
 Ngày xư a Bạch-C ư
ư -D
-Dị hỏi Điể u-Sào
u-Sào thiề n-s
n-sư : Làm sao tránh họa đượ c
phúc.
Thiề n sư đ áp:
áp:
- Ch ư ác
ác mạc tác, chúng thiện ph ụng hành (Bỏ m ọi vi ệc ác mà làm nhữ ng
ng đ iề u
thiện).
Bạch-C ưư -D
-Dị cuờ ii::
- Câu này con nít lên ba c ũng biế t,t, cần gì thiề n-s
n-sư ph
phải nói.
Điể u-Sào
u-Sào Thiề n sư đ áp:
áp:
- Con nít tuy hiể u biế t,t, như ng
ng ông già tám mươ i vẫ n không làm đượ cc..
Biế t là một vi ệc d ễễ , nh ư ng

ng hành là một việc khó. C ũng chẳ ng
ng phải vì hành khó,
mà là vì ngườ i cho là d ễễ nênnên không đ i thự c hành mà thôi. Đó là cái bệnh thườ ng
ng


tình mà loài ngườ i d ễễ m
mắ c phải. Đọc sách Thánh Hiề n và làm theo lờ i của Thánh
Hiề n,
n, cũng là Thánh Hiề n mà thôi.
Đọc kinh Phật và làm theo lờ i Phật đ ã d ạ y thì cũng là Phật vậ y.
☼ ☼ ☼
 Thị đạo tắc tiến, Phi đạo tắc thối, Bất lý tà kính, Bất phi ám thất.
[Thích ngh ĩ a]
Phàm sự việc, n ếu h ợ p vớ i l ẽ ph ải thì nên tiến mà đốc hành, trái lại nếu đi
nghịch vớ i đạo lý thì hãy lui mà tránh. Không ch ạy đườ ng ng tà, không tự dối
lòng, hành động quang minh lỗi lạc.
Chú: 1) Th ị là đ úng,
úng, phải. Đạ o là Thiên-Lý, là lẽ phải. Phi là trái. Thị phi là
hai con đườ ng ng d ẫẫ n ngườ i đ i đế n thiện và ác. Đườ ng
ng chánh đư a đế n thiện, đườ ng ng
tà đư a vào chỗ ác. Đườ ng ng có chánh tà, như ng ng do con ngườ i t ựự chọn, cho nên
phải xét thị phi, biệt chánh tà mớ i biế t đượ c tiế n th ố i.i. Thị thì tiế n,
n, phi thì thố i.i. T ỉỉ
như hợ p vớ i đạo ngũ-thườ ng ng là Nhân Lễ Nghĩ a Trí Tín thì nên theo, Sát Đạo
Dâm V ọng T ửử u thuộc tà nên phải tránh.
2) Ám thấ t nghĩ a đ en
en là phòng t ốố i,i, nghĩ a bóng chỉ chỗ kín,
kín, nơ i mà mắ t ngườ i
không thấ y đượ c.
c.
 Dươ ng-Ch
ng-Chấ n là một vị quan thanh liêm đờ i Hán. N ăm ông lên đườ ng
ng đ i
nhậm chứ c thái-thú quận Đông-Lai, khi đ i ngang qua đấ t X ươ ươ ng-
ng- Ấ
Ấ p, quan huy ện
ở đ ây
ây là V ươ
ươ ng-M
ng-M ật, ngườ i đ ã t ừ
ừ ng
ng đượ c ông tiế n cử đề bạt, đ em
em vàng bạc đế n
làm lễ yyế t kiế n ông. Như ng
ng ông không nhận và nói vớ i V ươ ươ ng-M
ng-M ật r ằằ ng:
ng:
- Tôi biế t tài của ông nên mớ i tiế n cử ông
ông ra làm việc giúp nướ cc,, đ ó là lòng
công của tôi. Nay ông đ emem vàng đế n cho tôi là lòng t ưư ccủa ông, chẳ ng
ng nhữ ng
ng ông
bị mang tiế ng
ng là hố i lộ cho tôi, tôi cũng bị tai tiế ng
ng là vì lòng t ưư mà
mà tiế n cử ông
ông
nữ aa..
V ươ
ươ ng-M
ng-M ật cố nài
nài và thư a r ằằ ng:
ng:
- Đó là lễ đ áp
áp ơ n của tiể u quan, hơ n nữ a nơ i đ ây
ây cũng không ai hay biế t,t, mong
ngài chớ nên
nên khướ c t ừ
ừ .


Dươ ng-Ch
ng-Chấ n đ áp:
áp:
- Trên có tr ờ
ờ i biế tt,, d ướ
ướ i có đấ t biế t,t, giữ a có ông và tôi biế t,t, sao lại bảo là
không ai biế t?
t?
V ươ
ươ ng-M
ng-M ật nghe xong, hổ thẹn muôn phần, bèn lủi thủi đ i ra. Hành động của
V ươ
ươ ng-Ch
ng-Chấ n quang minh lỗ i lạc, quả thật là một vị quan thanh-liêm vậ y.
☼ ☼ ☼
 Tích đứ c lũy công, Từ tâm ư vật, Trung hiếu hữ u đệ, Chánh kỷ hóa
nhân.
[Thích ngh ĩ a]
Nên hành việc thiện để tích đứ c lũy công, phải thươ ng
ng yêu loài vật, Trung
thành vớ i tổ-quốc, hiếu thảo vớ i cha mẹ, hòa mục vớ i anh em, tu thân sử a
mình để cảm hóa ngườ i.i.
Chú: 1) Tích chỉ về sự góp ừ ít đế n nhiề uu,, l ũ y là sự chồng chấ t t ừừ thấ p
góp nhặt t ừ
đế n cao, đứ c là phần nội, là phần đứ c hạnh, t ứứ c là chánh-k ỷ , công là phần ngoại
t ứ
ứ c là hóa-nhân. Công đứ c do sự tích lũ y mà thành, chớ vì việc thiện nhỏ mà
không làm, núi cao đề u do cát đ á chồng chấ t,t, tích t ụ mà thành.
2) Vào đờ i Thanh, t ại Thượ ng-H
ng-H ải, phu nhân của một viên-ngoại họ Tr ươ
ươ ng
ng
mắ c phải một chứ ng
ng bệnh nan y, danh y trong vùng đề u phải bó tay. Sau cùng,
viên-ngoại mờ i đượ c một lươ ng ng y t ừ
ừ Giang-Nam
Giang-Nam đế n.
n. Lươ ng
ng y bắ t mạch xong,
liề n ra một toa thuố c,
c, trong đ ó phải dùng đế n 100 cái lưỡ i của chim bồ câu.
Viên ngoại sai ngườ i ra chợ mua
mua 100 con chim bồ câu về , đợ i sáng hôm sau cắ t
lưỡ i làm thuố c cho vợ mình.
mình. Trong đ êm
êm hôm đ ó,
ó, vợ của vị viên-ngoại nằ m trên
giườ ng
ng bệnh, nghe thấ y tiế ng
ng chim bồ câu kêu, r ấấ t lấ y làm lạ , bèn hỏi nguyên do.
Viên ngoại đ áp
áp r ằằ ng:
ng:
- Trong toa thuố c của vị danh y cần phải dùng đế n 100 cái lưỡ i chim bồ câu,
như thế bệnh của phu nhân mớ i khỏi đượ c,
c, nên mua chim về nhà
nhà để ngày mai
làm thuố c cho phu nhân uố ng.
ng.
Tr ươ
ươ ng
ng phu-nhân nghe xong bèn chả y nướ c mắ t và nói:


- Khi uố ng ng toa thuố c này, bệnh của thiế p có khỏi hay không cũng chư a đượ c
biế t,t, như ng
ng sinh mệnh của 100 con bồ câu đề u vì thiế p mà chế t.t. Giá như thâng
thâng
thuố c này tr ị đượ c bệnh của thiế p, thiế p cũng không nỡ , xin phu-quân hãy thả
chim đ ii,, để chim
chim đượ c t ự
ự do.
do.
Tr ươ
ươ ng
ng viên-ngoại nghe lờ i c ủa ng ườ i v ợ , sai ngườ i nhà mang chim ra thả. Và
lạ thay, vài ngày sau, cơ n bệnh của Tr ươ
ươ ng
ng phu-nhân không thuố c mà khỏi. V ềề
sau sinh đượ c hai ngườ i con trai.
3) Châu V ăn-V ươ ươ ng
ng là một chư hầu của nhà Thươ ng, ng, đượ c phong ấ p t ại K ỳ-
S ơ
ơ n.
n. V ăn-V ươ
ươ ng
ng dùng lý để d
d ạ y ng ườ i,i, dùng đứ c để cc ảm hóa dân. K ếế K
K ỳ-S ơơ n là
hai nướ c Ngu và Nhuế . Hai nướ c này thườ ng ng tranh chấ p về m một miế ng
ng đấ t nhỏ ở
vùng biên giớ i,i, hai bênh đ ánh
ánh nhau lâu năm mà vẫ n không phân thắ ng ng bại, sau
cùng vua Ngu và vua Nhuế đề u đế n K ỳ- S ơơ n nhờ V V ăn-V ươ ươ ng
ng làm tr ọng tài để xét xét
xử . Khi đặt chân vào đấ t K ỳ-S ơơ n thấ y dân chúng nơ i đ ây ây k ẻ nhúng ngườ i nhườ ng, ng,
giúp ảm l lẫ
u cđỡ
đề thnấ ynhau thtrong
hổ th việcNgu
ẹn. Vua canh
nóitác, nvua
g: Ngu và vua Nhu ế nhìn
r ằằ ng: nhìn nhau, hai ngườ i
- Hai ta là k ẻ tiể u-

u- nhân, không xứ ng ng đ áng
áng bướ c vào đấ t của ngườ i quân-t ửử ,
nông phu ở đ ây
ây còn biế t lễ nghĩ a như vậ y, hai ta là vua một nướ c chỉ vì một
miế ng
ng đấ t nhỏ mà tranh chấ p thấ p hèn như thế , còn mặt mũi nào đ i gặ p V ăn-
V ươ
ươ ng.
ng.
Vua Nhế cho
cho lờ i nói của vua Ngu là đ úng,
úng, sau cùng hai bên bèn đ em
em mảnh đấ t
tranh chấ p lâu năm t ặng cho V ăn-V ươ
ươ ng
ng mà thôi việc đ ánh
ánh nhau. Vì bị đứ c của
V ăn-V cươ
trong ngthanh
ng
ưảơ nh cảm hóa,
bình.hai
Đứ cnướ
củca V
Ngu vàươ
ăn-V ươ Nhu
ng lế ớ tránh
ng ntránh
thay.đượ c nạn đ ao
ao binh và số ng
ng
☼ ☼ ☼
 Căng cô tuất quả, Kính lão hoài ấu, Côn trùng thảo mộc do bất khả
thươ ng.
ng.
[Thích ngh ĩ a]
Thươ ng
ng yêu cô-nhi, giúp đỡ quả-phụ, Kính trọng ngườ i già, yêu thươ ng
ng
bậc trẻ, Ngay đến loài côn trùng và thảo mộc cũng không thể tổn thươ ng
ng đến.


Chú: Cô là ngườ i mấ t đ i cha mẹ , Quả là ngườ i góa chồng, đề u là nhữ ng
Chú: ng ngườ i
đ áng
áng thươ ng ng cần phải giúp đỡ . Ngườ i già tuổ i cao, thạo đờ i hơ n ta nên kính
tr ọng. Tuổ i nhỏ ấ u trí, t ầm hiể u biế t còn non nớ tt,, cần phải có lòng yêu thươ ng ng
dìu d ắắ t.t. Côn trùng lớ n như sâu
sâu bọ , nhỏ như kiế n đề u có sinh mệnh, không nên
giế t hại, cây cỏ cũng thế , nế u vô cố đố t r ừ
ừ ng
ng phá cây, nhấ t là dùng thuố c giế t hại
cây cố i lại là một t ội.
 Ngụ y-Thù là một vị t ướ ướ ng ng tài ba của nướ c T ấấ n trong thờ i Chiế n-Qu
n-Quố c,
c, có
một ngườ i thiế p là T ổổ -C
-C ơơ r ấấ t tr ẻ và đẹ p. M ỗỗ i khi ra tr ận đ ánh
ánh giặt, Ngụ y-Thù
đề u d ặn ngườ i con tr ưở
ưở ngng là Ngụ y-Khỏa r ằằ ng: ng:
- N ế
ế u ta ra tr ận không may mà chế t,t, con nên cho T ổổ -C
-C ơơ đ i lấ y chồng để cho cho
nàng có chỗ nươ ng ng t ự
ự a,
a, chớ để nàng
nàng hầu của ta phải khổ sở , như thế d ẫẫ u ta ở
nơ i chín suố i cũng đượ c yên lòng.
Đế n lúc Ngụ y-Thù ố m nặng, biế t mình sắ p chế t,t, lại d ặn Ngụ y-Khỏa r ằằ ng:
ng:
- T ổổ -C
-C ơơ là
là ngườ i hầu thiế p yêu quý của ta, khi ta chế t r ồi, con phải chôn nàng
ấ y theo ta, để ta ta ở nnơ i suố i vàng có ngườ i bầu bạn.
Khi Ngụ y-Thụ chế t,t, Ngụ y-Khỏa không làm theo lờ i tr ăn tr ốố i của cha, vì cho
r ằằ ng
ng chôn một ngườ i số ng
ng theo ngườ i chế t là một t ội lỗ i,i, làm ngườ i số ng
ng chế t
oan. Khi mai tang cho ngườ i cha xong, Ngụ y-Khỏa gả nàng hầu thiế p của cha
mình cho một nho sĩ . Ngườ i em là Ngụ y-K ỳ hỏi t ại sao không làm theo lờ i tr ăn
tr ố
ố i của ngườ i cha? Ngụ y-Khỏa đ áp:
áp:
bệ- nh
Lúcn ặcha
ng gcòn
ần mkhấ ỏt e,
lạithd ườ
ặnng
nph
g d
ảặi nđ em
elàm sau này
nàng phảtheo,
chôn i lấ y đ
chóồlà
nglờ
cho
i d ặT -C
-C ơơ , đế
nổổ trong n khi
lúc mê
sảng mà thôi. Ngườ i hiế u-t u-t ử
ử nên
nên nghe theo lờ i d ặn trong lúc sáng suố t mà không
nghe theo lờ i tr ăn tr ốố i trong lúc mê sảng.
V ề
ề sau
sau Ngụ y-Khỏa làm t ướ ướ ng
ng nướ c T ần, đ ánh
ánh nhau vớ i nướ c T ấấ n.n. T ấấ n có một
vị t ướ
ướ ng
ng tài là Đỗ -H
-H ồi, là một lự c sĩ sứ c khỏe hơ n ngườ ii,, nướ c T ần không một
t ướ
ướ ng
ng nào địch nỗ i,i, Ngụ y-Khỏa đ ánh
ánh nhiề u tr ận đề u bị thua. M ột đ êm, êm, Ngụ y-
Khỏa đ angang ngồi trong tr ại suy nghĩ về mư u k ếế để giao
giao chiế n vớ i Đỗ -H
-H ồi, bỗ ngng
nghe có tiế ngng ngườ i ghé vào tai nói: “Thanh thảo bì”.
Ngụ y-Khỏa không hiể u ý nghĩ a gì, bèn đ em
em chuyện này nói vớ i ngườ i em là
Ngụ y-k ỳ. Ngụ y-K ỳ nói:


- Cách đ ây
ây độ mườ i d ặm có một bãi cỏ , tên là Thanh-Thảo-Bì, hay là quân T ấấ n
sau này sẽ phải thấ t bại t ại nơ i đ ây
ây chăng? Như vậ y để em đ em em một toán quân
đế n đ ó mai phục, và anh lấ y k ếế để d ụ quân T ấấ n đế n,
n, hai anh em ta hợ p sứ c vớ i
nhau mà đ ánh
ánh vớ i Đỗ -H
-H ồi may ra có thể th thắ ng
ng đượ cc..
Ngụ y-Khỏa dùng k ếế d ụ Đỗ -H
-H ồi đế n Thanh-Thảo-Bì. Trong tr ận chiế n,
n, Ngụ y-
Khỏa đ ang
ang ở trong
trong thế lâm
lâm nguy, không dè thình lình thấ y mỗ i bướ c đ i của Đỗ -
H ồi đề u bị ngã, quân T ần thấ y vậ y vui mừ ng, ng, reo ầm cả lên. Trong lúc này,
Ngụ y-Khỏa trông thấ y một lão già mình mặc áo vải, đầu tóc bạc phơ , chân đ i
giầ y đ ay,
ay, đ ang
ang k ếế t cỏ làm dây buộc vào chân của Đỗ -H
-H ồi. Đỗ -H
-H ồi vì thế bb ị té và
bị Ngụ y-Khỏa bắ t đượ c .
Đêm hôm ấ y, Ngụ y-Khỏa nằ m mơ thấ y ông già k ếế t cỏ nơ i Thanh-Thảo-Bì đế n
tr ướ
ướ c mặt vái chào và nói:
- T ướ
ướ ng-quân
ng-quân có biế t vì cớ gì
gì mà Đỗ -H
-H ồi bị bắ t hay không? Vì lão phu k ếế t cỏ
lại làm cho Đỗ -H
-H ồi bị vướ ng
ng chân mà té đấ y.
Ngụ y-Khỏa nói:
- Tôi chư a quen biế t cụ bao giờ , sao cụ l ại giúp tôi như th
th ế , tôi biế t phải l ấ y gì
để đề n đ áp
áp cụ?
Lão già đ áp:
áp:
- Lão phu là thân-phụ của T ổổ -C
-C ơơ . T ướ
ướ ng-quân
ng-quân biế t theo lờ i d ặn sáng suố t của
thân-phụ mà gả chồng cho con gái của lão-phu.Vì cái ơ n ấ y nên lão-phu ra tay
giúp t ướ
ướ ng-quân.
ng-quân. Sau này con cháu của t ướ ướ ng-quân
ng-quân còn đượ c hiể n vinh nữ aa..
Khi Ngụ y-Khỏa t ỉỉ nh
n h d ậ y, mớ i nghĩ đế n chuyện củ , và biế t ông già đ ó chính là
cha vợ ccủa thân-phụ mình .
☼ ☼ ☼
 Nghi mẫn nhân chi hung, Lạc nhân chi thiện, Tế nhân chi cấp, Cứ u
nhân chi nguy.
[Thích ngh ĩ a]


Đố i v ớ i ng
n gườ i g ặ p chuy ệ n không may, nên đồ ng tình thươ ng xót, thấ y ngườ i
làm việ c tố t phải tỏ lòng vui mừ ng, Nên giúp ngườ i trong lúc cấ p bách, C ứ ứ u
ngườ i trong lúc nguy nan.
Chú: Hung là việc cự c xấ uu,, Thiệ n là việc cự c t ốố t,t, cấ p là việc không thể trì
c, nguy là việc có hại đế n tính mệnh. Thấ y ngườ i ta gặ p nguy mà ra tay
hoãn đượ c,
tr ợ
ợ giúp là chí-d ũng; t ếế ngườ i trong lúc cấ p bách lá chí-nhân; mừ ng ng cho việc
thiện của ngườ i chí-thiện; thươ ng ng xót cho ngườ i gặ p hung là lòng t ừừ -bi
-bi của Bồ-
Tát và phật. Chí-nhân, chí-d ũng, chí-thiện là đứ c của Tr ờờ i.i . Khi đứ c của ngườ i
hợ p vớ i đứ c của Tr ờờ i,i, t ấấ t nhiên đượ c Tr ờờ i giáng phúc, đượ c thần hộ trì.
☼ ☼ ☼
 Kiến nhân chi đắc như k

kỷ chi đắc, Kiến nhân chi thất như kkỷ chi thất.
[Thích ngh ĩ a]
Thấy ngườ i đắc ý thành công, phải tỏ lòng vui mừ ng
ng như chính
chính mình đã
làm. Thấy ngườ i gặp chuyện thất bại không may, nên tỏ lòng buồn như
chính mình đã gặp phải.
Chú: Đắ
Đắ c là sở háo, ng mà mọi ngườ i đề u muố nn.. Thấ t là sở k ỵ , là
háo, là đ iề u mừ ng
một việc buồn mà mọi ngườ i đề u không mong. Ngườ i thấ t,t, ngườ i k ỵ mà ta lại lấ y
đ ó làm mừ ng,
ng, như thế là
là phản tính. Ngườ i có việc h ỷ mà ta lại k ỵ , như thế là
phản lý. Phản tính tâm địa gian ác, phản lý tâm địa nham hiể m, m, cả hai đề u bấ t
nhân.
☼ ☼ ☼
 Bất chươ ng
ng nhân đoản, Bất huyễn kỷ trườ ng,
ng, Át ác dươ ng
ng thiện, Thôi
đa thủ tiểu.
[Thích ngh ĩ a]
Không
không nên
nên phong
khoe phanh,
khoang, tuyên
phô truy
trươ ền khuy
ng tài
ng năngếtvàđisểở
m trcủườ
a ng
nng củiakhác,
g ườ mình,CChe
ũng


dấu phần xấu mà biểu dươ ng ng phần tốt của ngườ i,i, Nhận ít chia nhiều, phần
tốt thì nhườ ng
ng cho ngườ i,i, phần xấu thì tự llấy.
Chú: T ựự mình
mình có khuyế t đ iể m th ườ ng ng lo sợ bb ị ng ườ i hay biế t,t, ngườ i có chỗ sai
sai
lầm thì ta lại đ i lật t ẩẩ y,
như thế là bấ t minh. Ngườ i có sở đ oản, đ em em sở tr ườ
ườ ng
ng
của mình ra giúp, như th thế m
mớ i là ngườ i có nghĩ a. a. T ựự mình
mình có chỗ hay
hay chư a phải
là hay, mà phải khiêm-t ốố n,
n, lấ y cái hay c ủa mình hợ p vớ i cái hay của thiên hạ , đ ó
là cái hay của ngườ i quân-t ử ử .
Quản-Tr ọng
 Qu là một chính tr ị gia tài ba lỗ i lạc, giúp T ềề -Hoàn-Công
- Hoàn-Công xư ng
ng bá
trong thờ i Xuân-Thu. Bão-Thúc-Nha là ngườ i bạn tri k ỷ của Quản-Tr ọng, và
cũng là ngườ i đ ã tiế n cử Quản-Tr ọng cho T ềề -Hoàn-Công.
- Hoàn-Công. Khi Bão Thúc-Nha
mấ t,t, Quản-Tr ọng thươ ng
ng khóc Bão Thúc-Nha như là là mấ t cha mẹ . Quan Đại-Phu
là Ninh-Thích hỏi Quản-Tr ọng:
- Ông vớ i Bão Thúc-Nha, không phải họ hàng thân thích gì, sao lại động lòng
thươ ng
ng khóc như th
thế ?
Quản-Tr ọng:
- Th ờ i đ i buôn chung vớ i Thúc-Nha, khi chia lờ i lúc nào ta cũng l ấ y ph ần h ơ nn,,
như ng ng Thúc-Nha không cho là ta tham, bi ế t ta gặ p cảnh quẫ n-bách n-bách bấ t đắ c d ĩĩ
mớ i làm như th thế . Khi ở ch
chợ búa
búa bị ngườ i d ọa nạt, Thúc-Nha không cho ta là hèn,
mà cho r ằằ ngng ta là ngườ i có độ lượ ng. ng. Khi bàn việc v ớ i Thúc-Nha bị h ỏng, Thúc-
Nha không cho ta là ngu, mà nói r ằằ ng ng ngườ i có lúc may có r ủi, nên việc có thành
cũng có bại. Ta ra làm quan ba lần đề u bị thấ t bại, Thúc-Nha không chê ta là k ẻ
vô tài, mà nói r ằằ ng ng ta chư a g ặ p th ờ i,i, chư a tìm đượ c vua giỏi. M ỗỗ i l ần ra tr ận ta
đề u đứ ng ng ở phía
phía sau, Thúc-Nha không cho r ằằ ng ng ta sợ chế t hay bấ t tài, mà nói
r ằằ ng
ng ta còn mẹ già phải phụng-d ưỡ ưỡ ng.
ng. Ta nhẫ n nhục thờ vua vua Hoàn-Công, Thúc-
Nha không cho ta là vô sỉ , biế t ta vì lợ i ích của thiên hạ mà không giữ tiể u tiế t.t.
Sinh ra ta là cha mẹ , hiể u biế t ta là Thúc-Nha. Đố i vớ i ngườ i hiể u biế t mình, đ em em
cả tính mệnh ra hiế n còn chư a cho là quá, ta khóc thươ ng ng như thế có
có thấ m vào
đ âu?
âu?
Ngườ i sau khen tài của Quản-Tr ọng, cũng phải khen đứ c của Bão Thúc-Nha
vậ y.
☼ ☼ ☼


 Thục nhục bất oán, Thục sủng nhượ c kinh, Thí ân bất cầu báo, Dữ nhân
nhân
bất truy hối.
[Thích ngh ĩ a]
Một khi chịu sự khinh khi hay nhục mạ của ngườ i,i, không sinh lòng oán
hận, khi đượ c cấp trên đoái hoài, sủng ái, phải tỏ lòng cung kính lo sợ , chớ
nên kiêu hãnh tự hào,
hào, mà phải xét xem tài đứ c của mình có tươ ngng x ứ ng ng hay
không, Một khi có thí ân hay giúp đỡ ngườ ii,, cũng không mong ngườ i báo
đáp, khi biếu tặng đồ vật cho ngườ i,i, không nên hối hận mà đòi trở llại.
Chú: Ng ườ i quân-t ử
ử vì
vì đứ c-h
c-hạnh mà không vì địa-vị , , vì thự c ch ấ t ch ứ không
không vì
hư danh,
danh, vì nghĩ a mà không vì lợ i.i. Nên xem việc vinh sủng như là là một n ỗ i lo âu,
là một gánh nặng, như ngườ i trèo cao té nặng, trong lòng lúc nào cũng dè d ặt
can thận. Vì thế ng
ng ườ i quân-t ử
ử tuy
tuy ở địa v ị cao mà vẫ n xem như th
th ấ p hèn, nên ở
thế cao
cao mà không nguy hiể m.m. M ột khi công thành danh to ại thì lo nghĩ đế n thố i
ẩ n.
n. Tri thố i nên bấ t nguy, tri chỉ nên
nên bấ t tr ụ y, tri túc nên thườ ng
ng lạc. Đó là thuật
xử th
thế cao-minh
cao-minh của bậc quân-t ử ử .
 Đặ
Đặng-Thông, làm quan d ướ
ướ i triề u Hán, đượ c Hán V ăn- Đế Đế sủng ái. Có một
lần Đặng-Thông nhờ thầ y t ướ ướ ng
ng số xem t ướ ướ ng,th
ng,thầ y t ướ
ướ ng
ng nói r ằằ ng
ng sau này
Đặng-Thông sẽ bbị chế t đ ói.
ói. Hán V ăn- Đế bi
biế t đượ c chuyện này bèn nói vớ i Đặng-
Thông:
- Tr ẩẩ m đ em
em cả núi đồng ở đấ t Thục ban cho khanh, và cho khanh đượ c phép
đ úc
úc tiề n,n, như th
thế khanh
khanh sẽ giàu
giàu sang mãi mãi, làm sao có thể ch
chế t đ ói
ói đượ cc..
Đặng-Thông t ừừ đ ó tr ởở nên
nên cự phú,
phú, như ng
ng chỉ ỷỷ vào thế lự c và sự che
che chở của
vua mà không biế t tu thân tích đứ c, c, khi Hán V ăn- Đế
Đế ch
chế t,t, vua C ảnh- Đế
Đế lên
lên ngôi,
nhiề u v ị quan trong triề u vì đố k
k ỵ Đặ
Đặng-Thông nên gièm tâu cùng vua C ảnh- Đế Đế .
Vua C ảnh- Đế
Đế vv ố n không thích Đặng-Thông nên nhân cơ hh ội này bèn t ịch thu tài
sản và truấ t h ế t quyề n hành của Đặng-Thông. Đặng-Thông vì thế tr ởở nên nên nghèo
phải đ i ăn xin. V ềề sau
sau quả nhiên bị chế t đ ói.
ói.
 Đờ
Đờ i
Bắ c T ốố ng,
ng, quận Giang-H ạ có quán r ượ
ượ u Tân thị. M ột hôm có một lão
già ăn mặc lam-lũ đế n hỏi chủ quán:
- Có r ượ
ượ u t ốố t gì cho ta uố ng
ng chăng?


Chủ tiệm bèn sai t ử
ử u bảo đ em em r ượ
ượ u hảo hạng ra cho lão già uố ng.
ng. Lão già ăn
uố ng
ng say sư a r ồi bỏ đ i,i, chẳ ng
ng tr ả một đồng xu nào cả. Chủ tiệm không đ em
em lòng
trách oán và cũng không t ỏ vẻ ân hận .
N ửử a năm sau, lão già tr ởở lại quán r ượ
ượ u của Tân thị. Như ng
ng lần này lão không
uố ng
ng r ượ
ượ u nữ a,
a, mà nói vớ i Tân thị r ằằ ng:
ng:
- Lúc tr ướ
ướ c lão uố ng
ng r ượ
ượ u của các-hạ , như ng
ng vì quá nghèo không có tiề n tr ả ,
nay lão đế n đ ây
ây để đ áp
áp ơ n cho các-hạ.
Nói xong bèn thò tay lấ y cây bút lông ra, vẽ một con hạc trên bứ c t ườ
ườ ng.
ng. V ẽẽ
xong, lão nói vớ i Tân thị:
- M ỗỗ i khi có khách đế n,
n, các-hạ chỉ c
cần vỗ tay
tay thì con hạc trên bứ c t ườ
ườ ng
ng này sẽ
bay ra và t ựự múa
múa hát.
Lão già nói xong bèn bỏ đ i.i. T ận thị làm theo lờ i của lão già d ặn, khi vỗ tay,
tay, con
hạc lão già đ ã vẽ trên
trên bứ c t ườ
ườ ng
ng quả nhiên bay ra và múa hát. Khách ăn uố ng
ng t ừừ
đ ó mỗ i lúc một đ ông,
ông, không bao lâu Tân thị tr ởở nên
nên cự phú
phú trong vùng.
M ườ
ườ i năm sau, lão già lại tr ởở về quán
quán r ượ
ượ u của Tân thị. Chủ quán gặ p lại cố
nhân, trong lòng vô t ả , nói vớ i lão già r ằằ ng:
ng:
- Vì ân-nhân mà ta mớ i có ngày hôm nay, mong ân-nhân hãy lư u lại đ ây
ây cùng
hưở ng
ng cảnh phú quý.
Lão già cườ i và đ áp:
áp:
- Đờ i ngườ i chẳ ng

ng qua là một kiế p phù-du, phú quý vinh hoa đố i vớ i ta cũng chỉ
là một giấ c mơ mà
mà thôi.
Nói xong bèn lấ y sáo ra thổ i,i, con hạc t ừ ừ bứ c t ườ
ườ ng
ng bay xuố ng,
ng, đế n tr ướ
ướ c mặt
lão già, và lão cỡ i hạc đ i biệt tích. Để k
k ỷ niệm lão già và con h ạc, t ại nơ i chỗ hhạc
cấ t cánh, chủ tiệm xây nên một lầu, lấ y tên là lầu Hoàng-H ạc. Nay ở thành thành V ũ-
X ươ
ươ ng,
ng, t ỉỉ nh
n h Hà-Nam Trung-Hoa.
Lão già cỡ i hạc đ ó chính là bát tiên Lữ Thu
Thuần-Dươ ng
ng t ổổ - sư .
☼ ☼ ☼


 Sở vi
vi
thiện-nhân, nhân giai kính chi, Thiên-đạo hữ u chi, phướ c lộc tùy
chi, chúng tà viễn chi, Thần-Linh vệ chi, sở ttố tất thành, Thần-Tiên khả kí.
[Thích ngh ĩ a]
Ngườ i hành thiện, sẽ đượ c thiên-hạ tôn kính, Đượ c Trờ i Phật phù hộ,
Phướ c lộc không cầu mà tự đến Tà-Thần Ác-quỷ đều tránh xa, Lại đượ c
Thần-Linh hộ trì giúp đỡ , sự vi
việc hễ làm tất thành, lại còn hy vọng trở thành
thành
Thần-Tiên nữ aa..
Chú: Đứ c Khổ ng-T ng-T ử ử nói:
nói: “Thánh-nhân ta chư a đượ c thấ y, như ng ng thấ y ngườ i
quân-t ửử cũng xem như đượ c gặ p Thánh-Nhân vậ y. Ta chư a đượ c thấ y ngườ i
thiện, như ng ng g ặ p đượ c ng ườ i có hằ ng ng tâm làm việc thiện thì cũng như gặ p đượ c
ngườ i thiện v ậ y”. M ột ngườ i đượ c x ư ng ng là thiện-nhân thì hành động và việc làm
đề u hợ p vớ i ý Tr ờ
ời,i , cho nên qu ỷ Thần đề u kính tr ọng. S ốố ng
ng là ngườ i hoàn thiện
trên đờ i,i, khi chế t sẽ là là Thần-tiên nơ i động phủ.
 M ạnh-Thườ ng-Quân
ng-Quân là một nhà nghĩ a hiệ p trong thờ i Chiế n-Qu n-Quố c,c, làm t ểể -
t ướ
ướ ng
ng của nướ c T ềề , đượ c vua T ềề phong
phong ấ p ở đấ t Tiế t.t. Trong phủ ông luôn luôn
nuôi trên 300 thự c khách, tính ông lại r ấấ t r ộng rãi, thườ ng ng đ em
em tiề n cho ngườ i
khác vay mượ n.
n. Vì thự c khách mỗ i ngày một đ ông, ông, số ti
tiề n chi tiêu không đủ , nên
một hôm ông sai một thự c khách là Phùng-Hoan đ i qua đấ t Tiế t đ òi òi nợ . Tr ướ
ướ c
khi lên đườ ng,
ng, Phùng-Hoan hỏi M ạnh-Thườ ng-Quân: ng-Quân:
- Khi thu đượ c tiề n nợ , T ướ
ướ ng-công
ng-công có cần mua gì về ch
chăng?
M ạnh-Thườ ng-Quân
ng-Quân đ áp:
áp:
- Xem trong nhà thiế u gì thì mua.
Khi đế n đấ t Tiế t,t, Phùng-Hoan triệu t ậ p dân đế n t ụ họ p và nói:
- Hôm nay ta đế n đ ây
ây không phải là đ òi
òi nợ , mà là đế n báo một tin mừ ng,ng, chủ ta
là M ạnh-Thườ ng-Quân
ng-Quân nói tiề n nợ c của quý vị phụ lão đ ã vay mượ n đề u khỏi tr ả ,
nên hôm nay sai ta đế n đ âyây để hủ y bỏ t ấấ t cả nhữ ng
ng khế ướ c mà quý vị đ ã lậ p
trong lúc vay mượ nn..
Phùng-Hoan nói xong, liề n đ em em khế ướ c vay nợ ccủa dân Tiế t mang ra xé hế t và
đố t tr ướ
ướ c mặt mọi ngườ i.i. Khi đố t xong. Phùng-Hoan t ừừ giã
giã dân Tiế t,t, tr ởở về báo
báo
cùng M ạnh-Thườ ng-Quân.
ng-Quân.


Thấ y Phùng-Hoan về đế n nhà, M ạnh-Thườ ng-Quân
ng-Quân hỏi:
- Thu nợ xong
xong r ồi có mua gì về ch
chăng?
Phùng-Hoan đ áp:
áp:
- Tr ướ
ướ c khi đ i tôi đ ã xem xét k ỹ llưỡ ng,
ng, thấ y nhà c ủa t ướ
ướ ng-công
ng-công ngọc ngà châu
báo chứ a đầ y kho, ngườ i đẹ p đầ y nhà, chó ngự a cũng đầ y chuồng, chẳ ng ng thiế u gì
hế t.t. Chỉ có
có chữ nghĩ a là chư a đủ , nên hôm nay đ i đ òi
òi nợ tôi
tôi đ ã dùng số tiề n đ ó
mua chữ ngh nghĩ a cho t ướ
ướ ng-công
ng-công r ồi.
ng-Quân nghe Phùng-Hoan nói xong, trong lòng biế n sắ cc::
- Ta vì lo sợ trong
trong nhà khách đ ông,
ông, bổ ng
ng lộc không đủ chi tiêu mớ i sai tiên-sinh
đ i thu nợ , nay tiề n không thu đượ c lại đ em
em giấ y n ợ mang
mang đ i đố t,t, sau nay chi tiêu
không đủ thì thự c khách sẽ bbỏ ta mà đ i hế t,t, như th
thế ggọi là mua nghĩ a hay sao?
Phùng-Hoan đ áp:
áp:
- Đấ t Tiế t là đấ t thế phong
phong của t ướ
ướ ng-công,
ng-công, nhân dân đ ó sẽ là
là ngườ i cùng nhau
sẻ ngọt chia bùi vớ i t ướ ướ ng-công.
ng-công. Nay k ẻ hèn này mạo muội đố t bỏ giấ y nợ , mục
đ ích
ích là để dân
dân đấ t ấ p biế t cái đứ c của t ướ
ướ ng-công
ng-công là tr ọng ngườ i khinh tài, như
thế lòng nhân nghĩ a của t ướ ướ ng-công
ng-công sẽ đượ c truyề n đ i khắ p nơ i,i, đ ó là giúp
t ướ
ướ ng-công
ng-công thu phục nhân tâm vậ y.
ng-Quân nghe Phùng-Hoan nói thế , cũng không hỏi gì đế n tiề n nữ aa..
V ề
ề sau,
sau, M ạnh-Thườ ng-Quân
ng-Quân bị ngườ i gièm pha, bị vua T ềề thu thu hồi ấ n t ướ
ướ ng
ng và
đ uổ i vế ấ p Tiế t.t. Dân ấ p Tiế t nhớ ơ n xư a,
a, Tr ăm họ già tr ẻ đề u dìu nhau đ i nghênh
tiế p M ạnh-Thườ ng-Quânng-Quân nhìn thấ y cảnh này mớ i nói vớ i Phùng-Hoan:
- Ý nghĩ a mua nghĩ a của tiên-sinh, đế n bây giờ ta
ta mớ i rõ.
Thí ơ n cho ngườ i,i, ngườ i sẽ ghi
ghi lòng t ạc d ạ , cảm nghĩ a đờ i đờ i.i.
 Lươ ng
ng Đài-San thườ ng
ng đọc sách t ại một đ ình
ình ở ven sông. M ột hôm San
nghe lũ qu ỷ nói chuyện vớ i nhau:
- Ngày mai có một phụ nữ đế n nhả y sông t ựự t t ửử , ta sẽ đượ c đ i đầu thai.


Sáng hôm sau Đài-San quả nhiên thấ y một thiế u phụ đầu tóc bố i r ốố i,i, vừ a đ i vừ a
khóc muố n nhả y xuố ng ng sông t ự
ự t ử
ử . Nhìn thấ y cảnh t ượ
ượ ng
ng này, Đài-San nhớ t ớớ i
lờ i con qu ỷ đ ã nói vào hôm qua, bèn lớ n tiế ng
ng kêu ngườ i thiế u phụ.
Thiế u phụ nghe thấ y tiế ng
ng ngườ ii,, sự c t ỉỉ nh
nh cơ n mê mà d ừừ ng
ng lại. Đài-San lên
tiế ng
ng hỏi:
- Cô-nươ ng
ng gặ p chuyện gì mà phải quyên sinh vậ y?
Thiế u phụ đ áp:
áp:
- Gia đ ình
ình thiế p nghèo, chồng thiế p lại ham cờ bạc, thua nợ quá nhiề u,u, bắ t
thiế p phải vào lầu-xanh tiế p khách lấ y tiề n tr ả nợ . Thiế p tuy quê mùa, như ng
ng
đượ c sự giáo
giáo huấ n của song-thân, còn biế t chút ít liêm sỉ , nên thà chế t mà không
muố n làm nhục thanh danh.
San nói:
- Cô-nươ ng
ng chớ nên
nên quyên sinh, tôi có chút ít ti ề n bạc có thể giúp
giúp đỡ gia
gia đ ình
ình
cô qua khỏi cơ n hoạn nạn này.
Đài-San vừ a nói xong thì thấ y một thanh niên, thở hhổ n hể n chạ y đế n kéo lấ y tay
của thiế u phụ.
San nói vớ i ngườ i thanh niên:
- Ông vì cờ bạc mà tán gia bại sản, sau này nên chừ a. a. Tiề n bạc mấ t đ i còn có
thể ki
ki ế m đượ c,
c, ngườ i ch ế t đ i r ồi thì không thể số ng
ng l ại đượ c n ữ a.
a. Ông nợ ng
ng ườ i
ta bao nhiêu tôi có thể giúp
giúp ông tr ả cho.
Hai vợ ch
chồng cảm t ạ Đ
Đài-San mà đ i.i. Đêm đ ó Đài-San lại nghe một qu ỷ nói:
- Đáng lẻ ra ta đượ c đ i đầu thai r ồi, như ng
ng bị chàng thư -sinh
-sinh làm hỏng chuyện
M ột qu ỷ khác giận nói:
- Sao không làm hại thằ ng
ng đ ó đ i?
i?
Qủ y khác đ áp:
áp:
- Không đượ c đ âu,

âu, Thượ ng-
ng- Đế
Đế đ ã tuyể n ngườ i này làm Thượ ng-th
ng-thư sau
sau này,
mình không thể h
hại nó đượ c.
c.


V ề
ề sau
sau Đài-San thi đỗ đượ c bổ làm
làm chứ c ngự --ssử và
và sau cùng lên chứ c Thượ ng-
ng-
thư .
 Bát-Tiên Tào Quố c-C
c-C ự
ự u là em ruột của Tào Thái-H ậu đờ i T ốố ng.
ng. Tuy là
quố c-c
c-cự u (ông cậu của một n ướ c trong triề u,
u, như ng
ng không vì quyề n th ế mà
mà hiể n
uy vớ i ngườ i.i. Tào Quố c-C
c-C ự
ự u có một ngườ i em là Tào-Nhị ,, thườ ng
ng hay cậ y thế
hại ngườ ii,, lậ p bè đảng để chố ng ng ngườ i trung lươ ng ng trong triề u,
u, lại đ oạt gái
chiế m v ợ của dân chẳ ng ng b ỏ đề u ác nào mà không làm, trong triề u n ội ngoại đề u
oán giận như ng ng không dám nói. Táo Quố c-C c-C ựự u hằ ng
ng r ầ y Tào-Nhị ,, như ng
ng tính
của Nh ị không chừ a, a, Tào Quố c-C c-C ự
ự u than r ằằ ng:
ng: Làm lành có phúc, làm ác mang
họa, đ ó là luật Tr ờờ i.i . T ổổ -tiên
-tiên nhà ta có đứ c nên kiế p này mớ i đặng giàu sang, nay
em mình làm nhiề u đ iề u thấ t đứ c bấ t nhân, làm cho thiên hạ oán ghét, khi phúc
đứ c nhà ta hế t r ồi thì họa sẽ đế n và ta cũng tránh không khỏi bị lấ y. Ta phải
tránh tr ướ
ướ c,c, nế u không sau này t ấấ t mang họa.
hạQu ố c-C
để c ph
-C ỏựự ng
u vìđạtho.ế V
mà đ em
emghặ p
ềề sau
sau ế t Hán
tài sảChung-Ly
n ra bố thí
thívàcho
Lữ dân
Thunghèo,
ần-Dươ và
ngchu
ng hai du
vị thiên
t ổổ --ssư
truyề n thọ tâm pháp, tu chứ ng ng quả v ị , , là một vị Tiên trong Bát-Tiên mà dân gian
thườ ng
ng truyề n t ụng.
☼ ☼ ☼
 Dụccầu Thiên-Tiên giả, đươ ng

ng lập nhất thiên tam bách thiện, dục cầu
Địa-Tiên giả, đươ ng
ng lập tam bách thiện.
[Thích ngh ĩ a]
Muốn cầu chứ c vị Thiên-Tiên, phải lập một nghìn ba trăm (1300) điều
thiện, Muốn cầu chứ c vị Địa-Tiên thì phải lập ba trăm (300) điều thiện.
Chú: 1) Ngườ i tu hành có đạo đứ c, ng quả thoát vòng luân-hồi là Thiên-
c, chứ ng
Tiên. Đị a-Tiên là ngườ i hành thiện cứ u đờ i,i, chỉ có
có phần đứ c như ng
ng không đắ c
Đạo, sau khi chế t đượ c Đứ c Ngọc- Đế
Đế phong làm Thần của một vùng, hưở ng ng
hươ ng
ng quả của ngườ i cúng bái vài ba tr ăm năm.
Thần Tiên đề u do ngườ i tu hành thành, trung hiế u tiế t nghĩ a là bậc thang đư a
ngườ i đế n cõi Tiên, thiện hành là cầu đư a ngườ i r ờờ i bể kh
kh ổ vv ề th
thế gi
giớ i C ựự c-L
c-Lạc.


Khi chư a thành Đạo, Thần Tiên cũng là ngườ i,i, chỉ khác
khác nhau ở chỗ là
là biế t lậ p
chí và hành thiện tích đứ c mà thôi.
 Tùng-Lang có ngư -ph
-phủ Lý-Chánh, ngườ i chính-tr ựự cc,, đạm bạc danh lợ i,i,
số ng
ng bằ ng ng nghề đ ánh
ánh cá qua ngày. M ỗỗ i khi đ ánh
ánh đượ c cá, thườ ng
ng hay mua r ượ
ượ u
về t ựự nhắ p. M ột hôm đ ang
ang đ ánh
ánh chén một mình, bỗ ng ng nhiên có một ngườ i xuấ t
hiện đứ ng
ng tr ướ
ướ c cử a.
a. Lý-Chánh lên tiế ng:
ng:
- Các-hạ ai vậ y?
Ngườ i kia đ áp:
áp:
- Ta không phải là ngườ i mà là qu ỷ , chế t ở d ướ
ướ i sông này đ ã đượ c năm năm,
nay thấ y ông uố ng
ng r ượ
ượ u thiế u bạn nên muố n đế n làm quen và cầu xin một chén.
Lý-Chánh đ áp:
áp:
ng- ườ
N ế
ếi uhay
có qu
h ỷ
ứ ng
n đề
g uthú
nhthì mờ i ccác-h
ư nhau
nhau ả. ạ ngồi chung cùng nhắ p, làm bạn vớ i r ượ
ượ uu,,
Qủ y nhận lờ i mờ i của Lý-Chánh, ngườ i và qu ỷ ngồi trên bàn r ượ ượ u chè t ạc vớ i
nhau. Khi r ượ
ượ u hế t,t, qu ỷ bèn t ừ
ừ giã.
giã. V ềề sau
sau qu ỷ thườ ng
ng đế n uố ng
ng r ượ
ượ u vớ i Lý-
Chánh mố i tình nhân qu ỷ đ ã tr ởở thành
thành đ ôiôi bạn tri giao.
M ột hôm qu ỷ đế n gặ p Lý-Chánh:
- Ngày mai sẽ có
có ngườ i chế t giữ a sông, đệ sẽ đượ c đ i đầu thai, nay đế n t ừừ giả
huynh, cầu chúc sứ c khỏe của huynh đượ c d ồi dào, bình an.
Vài ngày sau, Lý-Chánh lại thấ y ngườ i bạn qu ỷ đế n thăm vớ i bộ mặt buồn bã.
Lý-Chánh hỏi
- M ấấ y ngày tr ướ
ướ c huynh đ ã nói là đ i đầu thai cơ mà,
mà, sao hôm nay v ẫ n còn ở
đ ây?
ây?
Qủ y đ áp:
áp:
- Đúng ra hôm đ ó có ngườ i lái đ ò bị ch ế t chìm, như ng
ng ngườ i đ ó mồ côi t ừừ nh
nh ỏ ,
lại phải nuôi thêm một ngườ i em d ại, thấ y mà t ội nghiệ p, nên lòng đệ không nỡ
thấ y ngườ i chế t để mình
mình đ i đầu thai. Cho nên hôm nay đế n gặ p huynh u ố ng
ng r ượ ượ u
giải sầu.


M ột tháng sau, ngườ i bạn qu ỷ lại đế n t ừ
ừ giã
giã Lý-Chánh:
- Nyày mai có một thanh niên đế n bơ i lội và sẽ chế t t ại đ ây,
ây, đệ sẽ đượ c đ i đầu
thai, nay đế n t ừừ gi
giả huynh.
Lý-Chánh:
- Đệ chúc mừ ng
ng cho huynh vậ y.
Qua vài ngày, trong lúc đ ang
ang uố ng
ng r ượ
ượ u,
u, Lý-Chánh lại thấ y ngườ i bạn qu ỷ xuấ t
hiện, Lý-Chánh hỏi:
- Huynh vẫ n chư a đượ c đầu thai hay sao?
Qủ y đ áp:
áp:
- S ố
ố của ngườ i đ ó đ úng
úng ra bị chế t chìm vào hôm đ ó,
ó, như ng
ng đệ thấ y ngườ i đ ó
hãy còn mẹ già phải nuôi, nghĩ đế n mà thươ ngng h ại nên đệ c ứ u ngườ i thanh niên
đ óó..
Lý-Chánh:
- Huynh là ngườ i có lòng nhân-t ừ ừ , có ngày sẽ đượ c phúc báo. Huynh không đ i
đầu thai như ng
ng đế n đ ây
ây t ạc chén cùng đệ cũng vui.
Qủ y nói:
- Ngày mai có một thiế u phụ đế n nhả y sông t ựự t ửử , đệ sẽ đượ c đ i đầu thai, nên
đế n báo cho huynh hay.
Lý-Chánh:
- Đệ cũng mừ ng
ng cho huynh, mong huynh đượ c đ i đầu thai vào gia đ ình
ình phú quý.
Qua vài ngày, Lý-Chánh lại thấ y ngườ i bạn qu ỷ đế n nên ngạc nhiên hỏi:
- U ả , huynh vẫ n chư a đượ c đầu thai à?
Qủ y đ áp:
áp:
- Thiế u phụ nhả y sông là ngườ i có chữ aa,, đệ là nam nhi chế t còn khổ như vậ y,
nế u là đ àn
àn bà phụ nữ thì
thì lại càng khổ thêm,
thêm, đệ lại nghĩ đế n một mạng mà chế t
đế n hai ngườ i,i, lòng lại càng không nỡ , nên đệ bỏ ý định đ i đầu thai, làm một
ngườ i bạn qu ỷ vĩ nh
nh viễ n cùng huynh.


Lý-Chánh:
- N ế ế u huynh không chê đệ nghèo, bỏ chuyện đờ i ra ngoài, có r ượ
ượ u thì mình
nhấ p chung, thì làm ngườ i hay làm qu ỷ cũng không có gì khác biệt cả , huynh
nghĩ có
có đ úng
úng không?
Đôi b ạn qu ỷ t ừừ đ ó l ại càng thắ m thiế t h ơ n.
n. M ột hôm Lý-Chánh thấ y ng ườ i b ạn
qu ỷ mặc áo cẩ m bào đế n thăm mình, nên ngạc nhiên hỏi:
- Huynh làm gì mà hôm nay ăn mặc sang tr ọng đế n thế ?
Ngườ i bạn qu ỷ đ áp:
áp:
- Hôm nay đệ đế n đ ây ây để báo
báo tin mừ ng
ng và cũng để t ừừ giã
giã huynh. M ừừ ng
ng không
phải đệ đượ c đ i đầu thai làm kiế p ngườ i,i, mà là Thần của sông này. Đứ c Ngọc-
Đế xét
xét đệ có lòng nhân-t ừ ừ , chẳ ng
ng nhữ ng
ng không nỡ hhại ngườ i mà còn có lòng cứ u
ngườ i,i, vì lòng tr ắắ c-
c-ẩ n này nên đệ đượ c Đứ c Ngọc- Đế
Đế phong
phong làm Thần.
☼ ☼ ☼
 Cẩu hoặc phi ngh ĩ a nhi động, Bội lý nhi hành, D ĩ ác
ác vi năng, Nhẫn tác
tàn hại, Ám tặc lươ ng
ng thiện.
[Thích ngh ĩ a]
Nếu nh
n hư suy
suy tính đến chuyện phi ngh ĩ a,
a, Làm chuyện trái vớ i đạo- lý, Làm
việcsanh
sát ác mà không
linh, Mư ubitoan
ết hốám
i c ảhiạliạng
i cho ó ềlàn.tài năng c ủa mình, Nhẫn tâm tàn
ườ iđhi
Chú: 1) S ựự vi
việc k ếế t hợ p vớ i chữ ngh
nghĩ a thì bấ t cẩ u, u, việc làm hợ p vớ i lý thì tránh
đượ c họa. Cho nên ngườ i quân-t ử ử khi
khi động thì xét đế n nghĩ a, a, hành thì xét đế n lý.
N ế
ế u động mà phi nghĩ a thì sẽ b bội lý, và lỗ i t ừừ đ ó mà ra, t ội t ừừ đ ó mà nên.
2) Đứ c của Tr ờờ i là háo sanh và ác t ử
ử , lòng ngườ i cũng thế . Có ngườ i nào không
ham số ng
ng và sợ ch
chế t đ âu?
âu? V ật vớ i ta cùng một thể , cũng biế t vui mừ ng,
ng, giận hờ nn,,
yêu ghét, cũng biế t đ auau đớ n và ham số ng ng sợ ch
chế t như ta.
ta. Lẽ nào
nào nhẫ n tâm tàn sát
đồng loại hay sao?
 Đờ
Đờ i T ốố ng
ng có ngườ i Chu-Bái, thích nuôi bồ câu. M ột hôm con mèo trong nhà
cắ n chế t con chim của Bái, Bái giận, lấ y dao chặt đứ t bố n cẳ ng
ng của con mèo,


mèo kêu la thảm thiế t,t, vài ngày sau mớ i chế t.t. V ềề sau
sau vợ ccủa Chu-Bái sinh hạ một
ngườ i con trai, ngũ-quan đầ y đủ như ng ng không có chân tay. Ng ườ i đươ ng ng thờ i
cho r ằằ ng
ng đứ a con tàn t ật của Chu-Bái là con mèo đầu thai để tr tr ả thù.
3) Ám là âm thầm, tặ c là làm hại. Hiế uu,, đễ , trung, tín, lễ , ngh ĩ a,
a, liêm, sỉ là
là bát
đứ c,
c, là tính thuần lươ ng
ng chí-thiện của mọi ngườ ii,, bẩ m phú t ừừ Tr ờờ i,i , nên Tr ờờ i hỉ .
Ám t ặc lòng thiện là đ i nghịch vớ i Thiên-Lý, ngườ i vớ i Tr ờờ i đề u oán, tránh sao
cho khỏi họa.
☼ ☼ ☼
 Ám vũ quân thân, Mạn kỳ tiên sinh.
[Thích ngh ĩ a]
Khi giấu cấp trên và phụ-mẫu, Ngạo mạn, không tôn kính bậc thầy.
Chú: Vu là khinh khi, Quân chỉ ngườ i lãnh đạo trong nướ cc,, Thân chỉ cha
cha mẹ
trong nhà, M ạ n là bấ t kính , Tiên-sinh là thầ y học. Ám vũ quân thân mà không
tr ọng, xem thườ ng
ng thầ y học mà không kính đề u là t ội ngỗ ngh
nghịch .
 Làng
Làng Tân-An có ngườ i họ Uông, t ư ư chấ t thông minh, năm lên tám tuổ i đ ã
biế t làm thơ vvăn, một khi đọc đượ c sách nào đề u không bao giờ quen.
quen. Như ng
ng tính
tình ngạo mạn, xem tr ờờ i bằ ngng vung, thườ ngng hay chế nhạo thầ y học tr ướ
ướ c mặt
quần chúng. M ột hôm ngáp miệng buồn ngủ , trong miệng nhả y ra một vật hình
thù nnh
như ng vì ng
g ư ườ i,i,mch
khinh ạnỉ th
mầặ yt hUông
ọc, đắ trách
c t ội vr ớ
ằằ i ng:
nTr
g: ờờ “Ng i đ úng
i nênươ
trongúng
sổ ra
đ ã là tr ạng-nguyên,
bị xóa tên. Và ta
cũng không còn theo hầu nhà ngươ i nữ a”. a”. Nói xong bèn biế n mấ t.t. Hôm sau,
Uông mở sách
sách ra đọc, không biế t đế n một chữ , và bần cùng lận đận suố t đờ i.i.
☼ ☼ ☼
 Bạn kỳ sở s
sự , Cuống chư vô
vô thứ c,
c, Báng chư đồng học.
[Thích ngh ĩ a]
vôKhông
thứ c,
c, Htrung thành
ủy báng bạvnớ hi ọch đểc cvầu vàlợ vi
c ứ ụ ệc làm của mình, Lừ a dối, gạt gẫm kẻ
i cho mình.
33
www.nhatquantungthu.com


Chú: 1) Bạ n là phản- bội, phản-nghịch. Sự nn ế u hi ể u theo nghĩ a h ẹ p, là bề d d ướ
ướ i
sự bbề trên,
trên, như đầ y t ớớ s
sự ch
chủ , bày tôi thờ vua.
vua. Hiể u theo nghĩ a r ộng chỉ vvề ccươ ng
ng
vị của một ngườ i đố i vớ i việc làm, như công công nhân trong một công xưở ng, ng, viên
chứ c trong một công ty, công-chứ c trong một cơ quan… quan… Bấ t cứ ở trong
trong một địa
vị nào, ta đề u ph ải b ận tâm, một lòng, để làm làm tròn bổ n ph ận và trách nhiệm của
lmình.
ại thì Nh ư đầlòng,
là hai y t ớớ s
sđ ự ó ch
ch
làủb cấ ũt ng như b bày
trung ấ
bày tôiĩ a,
t ngh ath ờ vua
, là vua ảun ph
đề
sự ph
ph bộải.i (N
trung.
ếế u gặN u đ
pếế ch ủi vô
ngượ
đạoc
hay bấ t nhân, bấ t đắ c d ĩĩ ph phải r ờờ i bỏ , là tr ườ
ườ ng ng hợ “phi đạ o tắ c thố i” i” mà
mà không ở
trong phạm vi bội-nghịch).
2) Thứ c là trí-thứ c, c, Vô-thứ c chỉ hh ạn ngườ i t ầm th ườ ng,
ng, kiế n th ứ c không cao.
Cuố ng là sự lừ a d ốố i,i, không thự c.
c. G ặ p ngườ i ki ế n th ứ c không bằ ng ng mình, lấ y tài
trí của mình để giúp
giúp phần bấ t túc của ngườ i là một việc t ốố tt.. N ếế u lợ i d ụng lòng
ngây ngô của ngườ i mà lấ y chuyện bấ t thự c để ggạt gẫ m thì là một đề u ác vậ y.
Đồ ng
anh ọ cã làlàngbườ
em.h Đ ạni hcùng họcphchung
ọc thì ải giúpmộđỡ t th lầẫ
y.n Bnhau,
ạn họcó
c phphúc
ải đố cùng
i xử vvớ
hiưở
nhau
ng, nh
ng, ư
gặ p
hoạn-nạn cùng chịu, như th thế m
mớ i là tình đồng môn. Tình bạn như Bão Bão Thúc-Nha
đố i vớ i Quản-Tr ọng thì đượ c tiế ng ng thơ m muôn thuở , còn như Bàng-Quyên Bàng-Quyên đố i
vớ i Tôn-T ẫẫ n thì mang tiế ng
ng xấ u đờ i đờ i.i.
☼ ☼ ☼
 Hư vu
vu trá ngụy, Công kiết tông thân, Cươ ng
ng cườ ng
ng bất nhân, Ngận lệ tự
dung.
[Thích ngh ĩ a]
Dùng chuyện không thự c tế để vu oan và dùng thủ đoạn xảo trá để lừ a
ngườ ii,, Bớ i móc chuyện tư để công kích ngườ i đồng tộc, Tính tình bướ ng
ng
bỉnh, không lòng nhân-từ , Táo bạo chuyên quyền, không nghe lờ i khuyên
bảo của ngườ i khác.
Chú: 1) H ư
ư chỉ sự việc vô căn cứ , Vu là bịa chuyện không thự cc,, Trá là qu ỷ
quyệt, Ngụ y là giả t ạo, đề u là lòng bấ t chánh hại ngườ i,i, không nên có.
34


2) Tông thân là ngườ i đồng t ộc. Ngườ i trong một t ộc như cành cành cây chung một
thân, cùng một r ễễ . Thân nhờ r ễễ mớ i số ng,
ng, thân có nhánh bông mớ i thịnh và trái
mớ i nhiề u.
u. Rễ , thân, cành t ạo nên cây, thiế u đ i một thì cây không thể k ếế t trái.
Ngườ i cùng t ộc c ũng thế , hỗ t t ươ
ươ ng
ng h ỗ tr
tr ợợ mớ i làm r ạng đượ c cái vinh trong họ ,
mọi ngườ i đề u đượ c thơ m lây. N ếế u vì ganh t ỵ mà b ớ i móc, hay công kích để hãm hãm
hại nhau, thì như trái

trái cây bị hư th thố i mà t ự
ự sinh
sinh dòi, chỉ có
có hại mà không có lợ i.i.
3) C ươ
ươ ng cườ ng chỉ sự tàn
tàn nhẫ n hung bạo, Ngân l ệ chỉ lòng
lòng d ạ sắ c đ á vô
tình, đề u là cái hại của lòng nhân.
 V ệ- Ưở ng
ng là ngườ i nướ c V ệ thờ i Chiế n-Qu
n-Quố c, c, chuyên dùng hình luật để tr ị
ngườ ii,, V ệ-Ưở ng
ng đượ c Công-Tôn-T ọa tiế n cử cho cho Ngụ y-Huệ-V ươ ươ ng.
ng. Khi Công-
Tôn-T ọa mấ t,t, Ngụ y Huê-V ươ
ươ ng
ng không dùng, V ệ-Ưở ng ng qua nướ c T ần, đượ c T ần
Hiế u-Công
u-Công tr ọng d ụng, V ệ-Ưở ngng chủ tr ươ
ươ ng
ng r ằằ ng
ng lấ y bá-đạo tr ị nướ c thì nướ c
mớ i m ạnh nên đặt n ặng hình luật b ắ t dân chúng phải theo. Phàm nhữ ng ng khu đấ t
nào bđượ
khai ị bỏc hoang,
đề u là dân
quan-trong nvùng
đ iề n, phi ụdân
, ngườ cậnkhông
phải đ i khai
đượ khẩ n,
c riêng nm
, bao
ột t ấấ nhiêu
c nàorutrai
ộngphđấ
ảti
cày ruộng, gái phải d ệt cử i,i, ngườ i không thiế t việc làm sẽ bbị tr ị t ội. V ềề m m ặt quân
sự V ệ-Ưở ng
ng ra lệnh, lấ y đầu c ủa gi ặc làm công tr ạng, thủ cấ p nhiề u thì công sẽ
lớ n,
n, ngườ i nào sợ tr
tr ận lùi bướ c thì bị chém ngang lòng, ra tr ận không công thì bị
t ướ
ướ c bỏ chứ c t ướ
ướ c.
c. Ngườ i dân có việc tranh t ấấ u hay t ốố t ụng, bấ t k ểể ngườ i đ úng
úng
hay sai, cả hai đề u b ị chém. Lại đặt ra luật liên tr ị , , l ấ y mườ i nhà làm thành một
liên, một nhà có lỗ i thì chín nhà phải t ốố cáo, cáo, nế u không t ốố cáo
cáo thì cả mườ i nhà
cũng đề u bị t ội, hàng xóm có ngườ i đế n ngủ tr ọ ngườ i tr ọ đề u phải có giấ y phép,
nế u trái lệnh thì ngườ i chủ lẫ n ngườ i tr ọ đề u bị chém.
Khi luật mớ i đượ c ban hành, quan đại phu là Cam-Lòng và Đỗ -Trí -Trí vì nghị luật
can gián, đề u b ị gián chứ c, c, thế -t
-t ử
ử không
không theo, V ệ-Ưở ng
ng tâu vớ i T ần-Hiế u-Công,
u-Công,
bắ t t ội của quan thái-sư Công-Tôn-Gi
Công-Tôn-Giả và thái-phó Công-T ửử -Ki -Kiề u là thầ y học
của thế -t
-t ửử , ngườ i bị cắ t mũi, ngườ i bị thích chữ vào
vào mặt. Bá quan văn võ vì sợ
hình luật của V ệ-Ưở ng, ng, đề u không dám nghị luận. V ệ-Ưở ng ng lại thân hành suy xét
t ử
ử phạm, một ngày giế t hơ n bả y tr ăm ngườ i,i, Bá tánh đề u kinh sợ luật hà khắ c
của V ệ-Ưở ng, ng, nằ m ngủ thườ ng ng hay giật mình.
Khi vua T ần-Hiế u-Công

u-Công mấ t,t, thế -t
-t ử
ử lên
lên ngôi là Huệ V ăn-Công. V ệ-Ưở ng
ng t ựự
phụ mình là ngườ i có công vớ i tiên triề u, u, nên ra vào ngạo mạn. Công-t ửử Kiề u


tr ướ
ướ c kia bị V ệ-Ưở ng
ng cắ t mũi, căm giận trong lòng nên cùng Công Tôn-Gi ả tâu
vớ i Huệ V ăn-Công:
- Quyề n thế của đại-thần cao thì nướ c sẽ nguy.
nguy. V ệ-Ưở ng
ng lậ p phép cai tr ị nướ c
T ần, tuy nướ c đượ c thịnh tr ị , , như ng
ng trên d ướ
ướ i đề u cho r ằằ ng
ng đ ó là phép của V ệ-
Ưở ng
ng mà không nói là phép của nướ c T ần, hơ n nữ a trên d ướ ướ i đề u oán thù V ệ-
Ưở ng,
ng, nế u bệ-hạ không nghĩ cách
cách đố i phó e sau này n ướ c sẽ lo
loạn.
Huệ V ăn-Công vố n đ ã không thích V ệ-Ưở ng ng nay nghe lờ i c ủa Công-t ửử Ki
Ki ề u và
Công-Tôn-Giả liề n sai ngườ i thu t ướ
ướ ng
ng ấ n của V ệ-Ưở ng
ng và đ uổ i về ấ p Thươ ng-
ng-
Ô.
Khi V ệ-Ưở ng ng ra đ i,i, có tr ăm quan đư a tiễ n,n, oai nghi bệ v ệ , Công-Tôn-Giả cùng
Công-t ửử KiKiề u mật báo cho Huệ-V ăn-Công hay là V ệ-Ưở ng ng không biế t ăn năn hố i
lỗ ii,, lại tiế m dùng nghi thứ c của vươ ng ng giả , e r ằằ ng
ng khi về đế n Thươ ng-Ô
ng-Ô sẽ làm làm
phản. Hai vị quan đại phu Cam-Lòng và Đỗ -Trí -Trí lúc tr ướ
ướ c bị V ệ-Ưở ng
ng làm hại,
cũng đứ ng ng ra làm chứ ng ng là có việc này. Huệ V ăn-Công giận, lậ p t ứứ c sai Công-
Tôn-Giả d ẫẫ n binh đ uỗ i bắ t V ệ-Ưở ng. ng. V ệ-Ưở ngng đ i xe ra khỏi thành tr ăm d ặm,
bỗ ngng nghe mặt sau có quan lính đ uổ i theo, biế t là Huệ V ăn-Công sai ngườ i đế n
bắ t,t, trong lòng lo sợ , vội trút bỏ áo mũ , giã trang làm thườ ng ng dân đ i tr ốố n.
n. Khi
chạ y đế n Hàm-Quan thì tr ờờ i sắ p t ốố i,i, V ệ-Ưở ng
ng tìm đế n một khách sạn xin ngủ tr ọ.
Chủ khách sạn hỏi xin lấ y giấ y phép, V ệ-Ưở ng ng không có, chủ khách sạn nói:
- Phép của Thươ ng-Quân(V
ng-Quân(V ệ-Ưở ng) ng) cấ m ngườ i không giấ y phép đế n ngủ tr ọ ,
nế u phạm pháp thì sẽ bbị t ội, nên không dám nhận ông.
V ệ-Ưở ng
ng than thầm: Chính ta đặt ra phép ấ y để hại ta. Sau bị Công Tôn-Giả
bắ t đượ c.
c. Huệ V ăn-Công ra lệnh chu di tam t ộc của V ệ-Ưở ng
ng , lại sai ngườ i lấ y
thân của V ệ-Ưở ngng và dùng năm con trâu phanh thây. Dân chúng thù ghét V ệ-
Ưở ng
ng nên giành lấ y thịt của V ệ-Ưở ng
ng mà ăn.
Ôi, chỉ vì
vì công danh lợ i lộc mà hà khắ c vô tình, tàn nhẫ n vô đạo, công danh
đượ c toại r ồi bị t ội diệt thân và chu di tam t ộc. Chẳ ng
ng phải là quả báo sao!
☼ ☼ ☼


 Thị phibất đáng, Hướ ng
ng bội quai nghi, Ngượ c hạ thủ công, Siểm
thượ ng
ng hy chỉ.
[Thích ngh ĩ a]
Không phân biệt thị phi, cho việc x ấu là tốt và việc tốt là xấu, Chuyên làm
vi c ngh ch lý có h i cho xã h i, Vì tranh l y công mà b o ng c và hà-kh c
vớ ệi cấp dị ướ i,i, Nịnhạhót mong đượ
ộ c lòng củaấ cấp trên. ạ ượ ắ
Chú: 1) S ựự vi
việc đ úng
úng thì nói đ úng,
úng, sai thì nói sai chớ nên
nên thiên vị mà đ iên
iên đảo
phải trái.
2) H ướ
ướ ng là hướ ng
ng theo, bội là đ i ngượ c lại. Điề u hợ p vớ i nghĩ a thì phải theo,
không hợ p thì nên tránh, đ ó là hợ p-nghi. Ngượ c lại, lẽ đ áng
áng theo mà tránh, lẽ
đ áng
áng tránh mà theo gọi là quai-nghi, đ i nghịch vớ i Thiên-lý.
3) Công là công-huân, thành tích. Có thành-tích t ứứ c có công, có công thì có
t ướ
ướ c l ộc. L ấ y công làm vinh hiể n là nguyện vọng c ủa m ỗ i ng ườ i.i. Tinh trung báo
quố c là công đ áng áng thưở ng,
ng, chính tr ị ổ n định không có tr ộm cướ p, nhân dân ăn
no mặc ấ m là công đ áng áng mừ ng,ng, lậ p thiện ngôn phép t ắắ c để tr ị thế là
là công đ áng
áng
kính. Còn như hà hà khắ c vớ i cấ p d ướ
ướ i để lấ y công là đ iề u bấ t nhân. Khi đ ã bấ t
nhân thì tránh sao khỏi lướ i Tr ờờ i.i .
4) Lấ y lòng trung nghĩ a ph ụng sự c cấ p trên là kính, dùng lờ i nịnh hót để mong
mong
đượ c lòng là khi mãn không thự c. c. Đã sinh lòng khi mãn thì tâm địa bấ t chánh, do
đ ó trên d ướ
ướ i đề u thiên lệch mà đ i đế n chỗ sai
sai lầm.
☼ ☼ ☼
 Thụ ânbất cảm, Niệm oán bất hư u,

u, Khinh miệt, Thiện dân, Nhiễu loạn
quốc chánh.
[Thích ngh ĩ a]
Mang ơ n của ngườ i mà không biết cảm tạ báo đáp. Gặp oán thì nuôi hận
trong lòng mà không quên, Cơ may
may có đượ c một chứ c t ướ c thì sự kiêu
kiêu mãn
mà khinh miệt quần chúng, Làm rối loạn, quay nhiễu quốc chính.


Chú: 1) Chịu ơ n mà không nghĩ đế n đề n đ áp,áp, vì ơ n là lòng t ốố t của ngườ i nên
d ễ
ễ nh
nh ận và mau quên, oán là lòng xấ u c ủa ng ườ i đố i v ớ i ta nên khó chịu và khó
quên. Chịu ơ n ngườ i mà nghĩ đế n cách báo đ áp áp là lòng nhân, trái lại thì là bấ t
nghĩ a.
a. Gặ p oán mà không nghĩ đế n hận thù cũng là lòng nghĩ a, a, nế u nuôi hận
trong lòng thì d ễễ sinh
sinh lòng tr ả thù và mầm móng của cái họa cũng là tiề m tàng ở
vtrong
ậ y. đ ó.
ó. Cho nên ngườ i đờ i thườ ng
ng nói “Oán chỉ nên
nên giải mà không nên k ếế t”
t” là
Quách-T ửử -Nghi
 Quách-T -Nghivà Lý-Quang-Bật là hai vị phó t ướ ướ ng
ng của An-T ửử -Thu
-Thuận nhà
Đườ ng.
ng. Tính tình của hai ngườ i v ố n không hợ p, ý kiế n của hai ngườ i lại th ườ ng
ng
hay xung đột lẫ n nhau. Nhiề u khi hai ngườ i cùng đ i vớ i nhau trong một chiế c xe,
cùng ngồi chung nhau trong một bàn tiệc, như ngng hai bên đề u không hỏi han nhau.
V ề
ề sau
sau Quách-T ửử -Nghi
-Nghi đượ c lên làm t ướ
ướ ng
ng thay An-T ửử -Thu
-Thuận. Lý-Quan-Bật sợ
-Nghi vì hiề m-khích
m-khích mà làm hại mình, nên đế n g ặ p Quách-T ửử -Nghi
-Nghi và
nói r ằằ ng:
ng:
- Tôi thườ ng ng hay xích mích vớ i t ướ
ướ ng
ng quân, nế u có lỗ i thì chế t vẫ n cam tâm,
còn vợ con
con tôi là ngườ i vô t ội, mong t ướ
ướ ng
ng quân r ộng lượ ng
ng dung thứ .
-Nghi nghe Lý-Quan-Bật nói thế , trong lòng hoản hố t,t, liề n đ áp
áp lại:
- Tôi nào dám đ emem lòng oán hận riêng t ư ư mà
mà đ i hại t ướ
ướ ng
ng quân. T ướ
ướ ng
ng quân là
ngườ i tài ba, trong nướ c l ại đ ang
ang loạn l ạc, ngoài t ướ ướ ng
ng quân ra không ai có thể
cầm quân tr ị đượ c.
c. Ý kiế n b ấ t h ợ p chỉ là
là chuyện nhỏ giữ a ta và t ướ
ướ ng
ng quân, việc
nướ c trong đại, hai ta lẽ nào
nào lại vì chuyện nh ỏ nh ặt riêng t ưư mà mà làm hại đế n đại
sự c
của nướ c hay sao?
-Nghi nói xong, nướ c mắ t ràn r ụa, lại dùng lờ i trung nghĩ a để kích
kích
lệ , và phong Lý-Quan-Bật lên chứ c Tiế tt--độ-sứ . S ựự hi
hiề m khích thù nghịch của hai
ngườ i băng thích t ừ
ừ đ ó,
ó, và thân thiện vớ i nhau hơ n bao giờ hhế t.t.
2) Ngườ i do Tr ờờ i sinh nên gọi là Thiên-dân. Tr ờờ i sinh ngườ i thì cũng thươ ngng
ngườ i,i, ta cũng là ngườ i đồng thể vớ i bao nhiêu ngườ i khác, lẽ nào
nào vì trong một
địa vị khác mà ta sinh lòng khinh khi xem ng ườ i như loài
loài vật mà hà hiế p hay sao!
3) Quố c-Chánh
c-Chánh là k ỷ-cươ ng
ng của một nướ c (hành-pháp,luật pháp và t ưư pháp),
pháp),
lấ y chánh để tr
tr ị nướ c thì nướ c yên, gay gố i trong việc tr ị an là họa lớ n của nướ c
vậ y.


 Thưở ng
ng cập phi ngh ĩ a,
a, Hình cập vô cô.
[Thích ngh ĩ a]
Tưở ng
ng thưở ng
ng không đúng ngh ĩ a,
a, Gia hình phạt cho ngườ i vô tội.
Chú: 1) M ục đ ích
ích của sự t ưở
ưở ng
ng thưở ng
ng là để khuy
khuyế n khích ngườ i có công, để
ngườ i khác noi theo mà làm. Hình ph ạt là tr ị ngườ i có lỗ i,i, mong k ẻ khác lấ y đ ó
làm gươ ng
ng mà nên theo. Ngườ i đ áng áng thưở ng
ng mà không đượ c thưở ng,ng, ngườ i
không đ áng
áng thưở ng
ng mà lại đượ c thưở ng ng là “Thưở ng
ng cậ p phi nghĩ a”,
a”, như th
thế làm
làm
cho ngườ i quân-t ửử thấ t ý, k ẻ tiể u-nhân
u-nhân đắ c chí. Đó là mầm móng của cái loạn,
ng mê hoặc lắ m sao!
chẳ ng
 Thờ i Chiế n-Qu
n-Quố c,
c, vua Huệ-V ươ
ươ ng
ng nướ c Ngụ y hỏi vị đại-thần là Thậ p-Bì
r ằằ ng:
ng:
- Khanh nghe ngườ i ta phê bình quả-nhân như th
thế nào?
nào?
Thậ p-Bì tâu r ằằ ng:
ng:
- M ọi ngườ i đề u nói r ắắ ng
ng bệ-hạ là ngườ i nhân-t ừừ và
và hay gia ơ n cho ngườ i.i.
Nghe Thậ p-Bì tâu như th
thế , Ngụ y Huệ-V ươ
ươ ng
ng lấ y làm mừ ng
ng và nói:
- Như th
thế thì
thì công-đứ c của quả-nhân sẽ l lớ n vậ y.
Thậ p-Bì đ áp:
áp:
- Không phải thế đ âu,
âu, hạ thần e r ằằ ng
ng công- đứ c của bệ-hạ sẽ làm
làm cho nướ c bị
mấ t.t.
Ngụ y Huệ-V ươ
ươ ng
ng ngạc nhiên hỏi:
- Lòng nhân-t ừừ và
và gia ơ n cho ngườ i đề u là việc thiện, làm việc thiện mà phải
mấ t nướ c như th
thế là
là nghĩ a lý gì?
Thậ p-Bì thư a:
a:
- Tuy có lòng nhân-t ừ ừ nh
như ng
ng k ếế t quả của lòng t ừừ không
không mang đế n việc thiện mà
đư a đế n việc ác thì là hại. Bệ-hạ không xét lý, ngườ i có t ội cũng không tr ừừ ng ng
phạt thì sau này sẽ loạn. Gia ơ n cũng thế , nế u không xét lý thì k ẻ vô công cũng
không thưở ng,
ng, như vậ y là thưở ng ng phạt không công bình, ngườ i vô công mừ ng, ng,
ngườ i có công oán. Như th thế nnướ c chẳ ng
ng nguy hay sao!


Ngụ y Huệ-V ươ
ươ ng
ng cho lờ i nói của Thậ p-Bì có lý, khen Thậ p-Bì r ằằ ng:
ng:
- Khanh quả là hai cánh tay của quả-nhân vậ y.
2) Cô là t ội. Hình phạt dùng để tr tr ừ
ừ ng
ng tr ị k ẻ có t ội, trong tr ườ
ườ ng
ng hợ p bấ t đắ c d ĩĩ
mớ i phải dùng đế n cự c hình. Vì t ội do t ự ự gây,
gây, ngườ i mắ c t ội tuy chịu hình như ng ng
lòng không oán h n. N u t i tr ng kh ng rõ mà bu c t i cho ng i, hay vì thù
hận riêng t ưư , Vì nhờ ận củế a hộố i lộạ mà cố ộ ý
ý ghép t ội, giaộ hìnhộ cho ngườ ườ i vô t ội, như
thế là
là phạm hình. Ngườ i bị hình chịu oan và ngườ i lạm hình cũng sẽ bbị oán.
☼ ☼ ☼
 Sát nhân thủ tài, khuynh nhân thủ vị.
[Thích ngh ĩ a]
Giết ngườ i để lấy của, Dùng mư u mô hại ngườ i mất chứ c sau đó thừ a cơ
tiếm vị.
Chú: 1) Tài là đ iề u cần thiế t trong sinh hoạt hàng ngày, nên mọi ngườ i đề u
muố nn,, Đứ c Khổ ng-T
ng-T ử
ử nói:
nói: “Quân- t ử ử ái
ái tài thủ chi hữ u đạo”. Nguờ i quân-t ửử llấ y
tài đề u hợ p vớ i đạo nghĩ a,a, nế u làm giàu mà trái vớ i đạo nghĩ a, a, ngườ i quân-t ửử
cho đ ó là đ iề u sỉ nh
nhục. Tiề n như nnướ c,
c, có thể ch
chở thuy
thuyề n và cũng có thể làm
làm đắ m
thuyề n.
n. Có tiề n mà dùng không đ úng úng còn phải mang họa, huố ng ng chi là giế t để llấ y
của, phạm cả hai t ội là sát nhân và đạo-t ặc. Luật nướ c còn khó dung, luật Tr ờờ i
há lại sơ xu
xuấ t hay sao!
2) Khuynh là đảo. Chứ c t ướ c, địa vị do tài đứ c mà có đượ c gọi là đắ c-v ị ,
ướ c,
Dùng mư u mô làm cho địa v ị c ủa ngườ i khác bị m ấ t mà thừ a c ơ chi
chi ế m hưở ng ng là
đ oạt-vị. Đắ c-v
c-vị chánh, đ oạt vị gian, đ ã gian thì không lâu dài và Tr ờờ i đấ t cũng
không dung.


 Chu lục hàng phục, Biếm chánh bài hiền, Lăng cô bứ c quả, Khí pháp
thủ lộ.
[Thích ngh ĩ a]
Sát hại địch nhân có tâm hàng-phục, Biếm trục ngườ i chính trự c,
c, bài xích
ngữ ườ
gi i hiềnpháp,
chánh
chánh tài cóNhậc,
cn, cLủăang
đứ hốnh
i lộụ ccủcô-nhi,
a ngườ ii.áp
. bứ c quả-phụ, Làm việc không
Chú: 1) Đạo- Đứ Đứ c Kinh chép: “Dùng binh là đề u b ấ t t ườ
ườ ng,
ng, trong tr ườ
ườ ng
ng h ợ p
tránh không khỏi chiế n tranh bấ t đắ c d ĩĩ mớ i dùng đế n”.
n”. Hai bên giao chiế n là
đ ánh
ánh bại đố i phươ ng ng để tranh
tranh lấ y phần thắ ng,
ng, khi đố i phươ ng
ng bại tr ận có tâm
hàng phục t ứứ c là muố n cầu lấ y cái số ng.
ng. Ngườ i muố n cầu số ng
ng ta lại giế t ngườ i,i,
đ ó là đ iề u đại ác, bấ t nhân.
 Lý-
Lý- Quảng là vị danh t ướ
ướ ng
ng đờ i Hán, có tài thiện x ạ bách phát bách trúng,
giao
hách,chi ư nng
nhế ngvớ
chi ỉ quân
đượ cHung-Nô trên
Hán Võ- Đế bả y m
phong
phong i tr
ươ ch
cho ứ ậcn,thái-thú.
lậ p nhiTrong
ề u chiế
n công
khi ó, bộhi hể nạ
đ ó,
củ Lý-Quảng có nhiề u ngườ i đượ c phong t ướ ướ c H ầu .
Lý-Quảng lấ y làm buồn r ầu, một hôm đế n g ặ p vị t ướ
ướ ng-s
ng-sĩ V
V ươ
ươ ng-Sóc
ng-Sóc để hhỏi rõ
nguyên do.
V ươ
ươ ng-Sóc
ng-Sóc hỏi:
- T ướ
ướ ng
ng quân thử nghĩ xem có làm chuyện gì trái vớ i lươ ng
ng tâm của mình
chăng?
Lý-Quảng đ áp:
áp:
- Bản thân tôi chư a làm đ iề u gì ám muội hay thấ t đứ c nào cả. Chỉ có một lần
giao tranh vớ i r ợợ H
H ồ , dùng k ếế khuyên
khuyên d ụ đố i phươ ng
ng đầu hàng, như ng
ng sau đ ó số
ngườ i đầu hàng trên 800 ngườ i đ iề u bị tôi ra lệnh giế t chế t hế t.t. Cho đế n nay,
trong lòng vẫ n thườ ngng cảm thấ y ăn năn, hố i hận.
V ươ
ươ ng-Sóc:
ng-Sóc:
- Giế t ngườ i có tâm hàng phục là t ội nặng, hơ n nữ a số ngườ i chế t vì lệnh của
t ướ
ướ ng-quân
ng-quân lại trên 800 mạng. T ướ
ướ ng-quân
ng-quân không đượ c phong hầu là t ại sát
nghiệ p quá nặng.


Trong lúc tuổ i già, Lý-Quảng cáo quan về hư u, u, như ng
ng quân Hung-Nô vẫ n
thườ ng
ng đế n quấ y nhiễ u đấ t Trung-nguyên. Lý-Quảng đại-bại, Lý-Quảng chạ y lạc
vào r ừừ ng.
ng. Xong nghĩ đế n sự th
thấ t bại mà hổ th
thẹn, bèn rút gươ m ra t ựự vvẫ nn..
V ề
ề sau cháu của Lý-Quảng là Lý-Lăng giao tranh vớ i quân Hung-Nô bị bại
tr ận, trong tr ườ
ườ ng
ng hợ p bấ t đắ c d ĩĩ phải đầu hàng quân Hung-Nô, bị vua Hán
ghép vào t ội phản nghịch nên cả gia-t ộc đề u bị giế t chế t.t.
2) N ướ
ướ c dùng ngườ i chính tr ự ự c,
c, hiề n tài thì nướ c mớ i mạnh, dân mớ i giàu.
Biế m chánh bài hiề n chẳ ng ng phải là đư a quố c gia đế n chỗ suy yế u hay sao?
Nhữ ng
ng k ẻ vì lợ i ích cá nhân mà làm h ại cho nướ cc,, đề u là t ội nhân của lịch sử .
☼ ☼ ☼
D ĩ khúc
khúc vi trự c,
c, D ĩ tr
trự c vi khúc, Nhập khinh vi trọng.
[Thích nghiã]
Không phân biệt khúc-trự c thị-phi, thấy có lợ i cho mình thì cho sai là đúng,
trái lại thì cho đúng là sai, Ngườ i có lỗi nhẹ mà xét nặng, để ngườ i chịu khổ.
Chú: Khúc
Khúc là cong, Trự c là thẳ ng,
ng, khinh là nhẹ , trọ ng là nặng. Pháp luật đặt
ra là để mọi ngườ i phải tuân theo, một khi phạm pháp, đứ ng ng tr ướ
ướ c vành móng
ngự a thì quan dân đề u bình đẳ ng.
ng. N ếế u vì thiên-vị hay nhận hố i lộ , hay vì thù oán
riêng t ưư mà
mà làm đảo cán cân luật, thì ngườ i hi ề n sĩ bị oan, như th
th ế là
là nghịch lý.
Đã nghịch lý thì tránh sao cho khỏi họa!
☼ ☼ ☼
 Kiến sát gia nộ, Tri quá bất cải, Tri thiện bất vị, Tự ttội dẫn tha.
[Thích ngh ĩ a]
Thấy ng
n gườ i ch ịu cự c hình sắp bị gi ết mà không tỏ lòng thươ ng
ng hại, lại còn
sấn nộ thêm. Có lỗi mà không biết hối cải, Biết đượ c việc thiện mà không
làm, Tự mình
mình mắc tội mà lại lôi kéo thêm ngườ i khác vào, để ngườ i mắc oan
và chịu tội như mình.
mình.


Chú: 1) Trên đờ i không có gì quý hơ n sinh mạng, loài côn trùng còn ham số ng ng
sợ chế t,t, huố ng
ng chi là ngườ ii.. M ột ngườ i dù t ội ác tày tr ờờ i,i, như ng
ng khi sắ p chế t
cũng t ỏ lòng hố i hận. Ta phải th ươ ng ng tiế c cho ngườ i ch ịu hình phải r ờờ i kh ỏi cha
mẹ , vợ con,
con, và biế t bao nhiêu thân nhân khác phải đ au au lòng tr ướ ướ c cảnh sinh ly t ửử
biệt này. Nhìn thấ y cảnh này chẳ ng ng lẽ không
không động lòng thươ ng ng xót hay sao. Kiế n
sát gia nộ là ngườ i không có lòng nhân, cũng là ngườ i ác vậ y.
 Lươ ng ng Võ- Đế
Đế một hôm đ i d ạo ngoài thành, thấ y một ngườ i bán d ưư a đứ ng ng
giữ a chợ chào
chào khách bán hàng. M ột ngườ i ăn mặt sang tr ọng đ i t ớớ i,i , tr ả giá r ấấ t
cao, ngườ i bán d ưư a chẳ ng ng nhữ ng ng không chịu bán, mà còn giận d ữữ chử i mắ ng, ng,
cho r ằằ ng
ng khách giàu này khinh khi mình. Khách th ấ y ngườ i bán d ưư a giận d ữữ bènbèn
bỏ đ ii.. M ột lúc sau, Võ- Đế
Đế thấ y một ngườ i ăn mặc lam lũ đ i t ớớ i muố n mua d ưư aa,,
ngườ i bán d ưư a khi thấ y ngườ i khách này đế n, n, bèn t ươ
ươ i cườ i nói chuyện vớ i khách
như đ ã quen biế t t ừ
ừ lâu
lâu và t ặng luôn trái d ưư a cho vị khách không quen biế t mà
không nhận lấ y một đồng tiề n nào. Võ- Đế cảm thấ y k ỳ lạ , bèn đ em em chuyện thấ y
đượ c hỏi Chí-Công thiề n-s n-sư . Thiề n-s
n-sư đ áp:
áp:
“Ngườ i bán d ưư a kiế p tr ướ
ướ c là một tên t ử
ử -ph
-phạm, khi bị đư a ra pháp tr ườ ườ ng
ng hành
hình, có một ngườ i thấ y tên t ử ử -ph
-phạm là tên đại ác trong làng, chẳ ng ng nhữ ng
ng
không t ỏ lòng thươ ng ng xót, trong lòng còn gi ận thêm và chử i thầm: T ội ác như
mày phải chế t cho sớ m để khỏi hại ngườ i,i, và phải chế t nhiề u lần mớ i đ úng. úng. Có
một ngườ i khác, khi thấ y tên t ử ử -ph
-phạm sắ p chế t,t, t ỏ lòng thươ ng
ng hại và nghĩ th
thầm:
Tuổ i tr ẻ như vậ y mà sắ p phải chịu cự c hình, t ội nghiệ p thật, nế u đượ c quan lớ n
giảm hình biế t đ âu âu sau này có ngày sẽ bi
biế t ăn năn mà cải tà quy chánh.
Ngườ i khách ăn mặc sang tr ọng chính là ngườ i đ ã ch ử i th ầm tên t ửử -ph
-phạm, còn
ngườ i ăn mặc lam lũ đ ó là ngườ i t ỏ lòng đồng tình thươ ng
ng xót”.
 Lý-Nhượ c-Th
c-Thủ y là một vị quan giữ chứ c ty-lý vùng Hoài-Nam Đờ i Minh.
Vào thờ i lo ạn lạc, lính của Th ủ y b ắ t đượ c năm tên cướ p, Th ủ y đế n tra vấ n, n, nă m
tên cướ p muố n tránh t ội đề u vu khai là hòa-thượ ng ng của một chùa nọ là đồng
đảng của tên đầu sọ Lý-T ự ự -Thành,
-Thành, còn họ chỉ là
là nhữ ng
ng tên tiể u t ốố t mà thôi, mong
Thủ y dùng t ội nhẹ để phát
phát lạc. Thủ y chẳ ng
ng nhữ ng
ng không giảm t ội nhẹ mà còn bắ t
năm tên cướ p ra chém, lại bắ t vị hòa-thượ ng ng đế n tra t ấấ n.
n. Hòa-thượ ngng kêu oan là
ngườ i tu hành không vướ ng ng đế n chuyện phàm. Lẽ nào
nào lại đồng lõa vớ i k ẻ cướ p.
Thủ y vẫ n không xét phải trái, đ em em hòa-thượ ng ng ra pháp tr ườ
ườ ng
ng hành hình. Khi
hòa-thượ ng
ng chế t,t, ngục t ốố t là Lý-N ăng t ự
ự nhiên
nhiên phát đ iên,
iên, miệng thố t ra lờ i:
i:


- Hòa-thượ ng,
ng, hòa-thượ ng,
ng, giế t hòa-thượ ng
ng không phải là lỗ i t ại tôi, tôi chỉ là
ngườ i thi hành lệnh của quan ty-lý mà thôi.
Ngục t ốố t nói xong, bén lăn ra chế t tuố t.t. Qua ngày thứ hai
hai Lý-Nhượ c-Th
c-Thủ y cùng
quan lại trong nha môn đề u chế t bấ t đắ c k ỳ t ửử .
☼ ☼ ☼
 Ủng tắc phươ ng

ng thuật.
[Thích ngh ĩ a]
Có phươ ng ng thuật h ữ u ích cho đờ i mà giấu di ếm, bảo thủ bí-mật không cho
ngườ i đờ i hay.
Chú: Phươ ng-thu
ng-thuật khác vớ i vu-thuật. Vu-thuật là phép thuật có hại cho đờ i
như phù
phù phép, bùa ngãi… còn phươ ng-thu ng-thuật là thuật có ích cho đờ i như y bố cc,,
tinh t ướ
ướ ng…
ng… Ngườ i xư a có đượ c một phươ ng-thu
ng-thuật đề u ghi chép vào sách v ở llư u
truyề n cho hậu thế , như thế mớ i giúp ích cho ngườ i đờ i sau. Chỉ có có mình biế t
thôi, một khi chế t đ i r ồi cũng không thể mang theo đượ c, c, nế u chỉ truyề n cho
ngườ i trong t ộc (gia truyề n)
n) chỉ c
cũng giúp đượ c ngườ i trong gia t ộc mà thôi. Sao
bằ ng
ng truyề n lại cho nhiề u ngườ i để mọi ngườ i trong thiên hạ đề u hưở ng ng chung
một ơ n huệ thì chẳ ng
ng quý lắ m sao! Khoa học ngày nay tiế n bộ đượ c là nhờ công công
nghiên cứ u của các khoa học gia tiên phong, và nh ờ k ếế t quả của bậc tiề n nhân
lư u lại, nên trong thờ i đại văn-minh này mớ i có thể đạt t ớớ i mứ c tuyệt đỉ nh
nh đượ cc..
 An-Huy
An-Huy có vị lang y họ T ưở
ưở ng,
ng, đượ c một toa thuố c giải độc r ấấ t hiệu nghiệm.
Phàm ngườ ii,, hễ uố ng
ng nhằ m tín-thạch, khi dùng toa thuố c đ ó đề u có thể khở i t ửử
hồi sinh. Như ng
ng v ị lang y này ham tài, mỗ i khi tr ị b ệnh cho ngườ i đề u t ựự đặt giá
tr ướ
ướ c,
c, nế u bệnh nhân tr ả nổ i thì chữ a cho, trái lại thì để ng
ngườ i trúng độc mà chế t.t.
M ột hôm, vi lang y này đ i qua một làng khác hành nghề , và ở tr ọ trong một
khách-sạn. Trong đ êmêm nghĩ ng
ngơ i,i, bỗ ng
ng nhiên bạo b ệnh mà chế t.t. Ngay trong đ êm
êm
hôm đ óó,, đế n báo mộng cho chủ khách-sạn hay:
- Tôi là một y s ĩ tên

tên xxx. Ở t t ại xxx, đế n đ ây
ây hành nghề . Vì quá ham tài, đ emem toa
thuố c giải độc tín-thạch lấ y làm của riêng mà không truyề n cho ngườ i khác, một
khi chữ a b ệnh cho ngườ i lại đặt giá cao, và t ừừ ch chố i ch ữ a b ệnh cho ngườ i nghèo.


S ốố ngườ i chế t vì tôi có trên mườ i ngườ i nay bị Tr ờờ i phạt, bạo bệnh mà chế t t ại
đ ây.
ây. Diêm-vươ ng ng phạt tôi phải đầu thai mườ i lần, và mỗ i lần đề u uố ngng nhằ m tín-
thạch mà chế t.t. Nay đế n báo mộng và truyề n toa thuố c l ại cho ông. N ếế u ông cứ u
đượ c một ngườ i thì t ội của tôi sẽ đượ c giảm đ i một phần, còn như ông ông đ em
em toa
thuố c này mà truyề n cho thiện hạ , thì công-đứ c của ông cũng sẽ vô lượ ng ng vậ y.
Nói xong, bèn khóc thút thít mà đ i.i.

Chủ khách-sạn thứ c d ậ y, liề n tìm đế n phòng ngủ của vị lang y, quả nhiên thấ y
vị lang y họ T ưở
ưở ng
ng này đ ã chế t,t, Sau đ em
em toa thuố c giải độc trong mộng của lang
y ra phổ bi
biế n,
n, lư u truyề n trong dân gian.
☼ ☼ ☼
 San báng Thánh Hiền, Xâm lăng đạo-đứ c

c..
[Thích ngh ĩ a]
Cườ i nhạo và hủy báng Thánh Hiền, Áp bứ c nhữ ng

ng ngườ i có đạo-đứ cc..
Chú: 1) Đứ c Khổ ng-T ng-T ử ử nói:
nói: “Ngườ i quân-t ửử có
có ba đ iề u sợ : S ợợ Thiên-M
Thiên-M ạng
của Tr ờờ ii,, sợ đại-nhân và sợ lờ i nói của Thánh-nhân”1. Tiên Phật Thánh Hiề n
đề u phụng mệnh của Thượ ngng- Đế
Đế giáng phàm giáo hóa độ ngườ i,i, kính tr ọng
Thánh Hiề n t ứứ c là kính tr ọng Thượ ngng- Đế
Đế . Ngườ i quân-t ửử còn
còn kính sợ nh
như th
thế , k ẻ
phàm phu t ục t ửử nh ta lại dám hủ y báng hay sao?
như ta
 i T n có vị quan tên Nguyễ n-Chiêm,

n-Chiêm, h c v n uyên-bác và có tài hùng-
biện, Đờ
chủ tr ấấ ươ ng
ươ ng sinh mệnh của loài ngườ i ọví nhấ ư ng
ng r ằằ ng ngọn đ èn
èn d ầu, d ầu cạn thì
đ èn
èn t ắ
ắ t,t, ngườ i chế t đ i thì hế t,t, chứ không
không có qu ỷ Thần gì cả. Nhiề u danh sĩ đươ ng
ng
thờ i đề u cãi luận vớ i Nguyễ n-Chiêm n-Chiêm về đ iể m này, như ng
ng cải không lại tài hung-
biện của Nguyễ n-Chiêm.n-Chiêm.
M ột hôm, có chàng thư -sinh -sinh đế n gặ p Nguyễ n-Chiêm.
n-Chiêm. Hai ngườ i hỏi han nhau,
luận cổ suy
suy kim r ấấ t là hợ p ý. Sau cùng bàn đế n chuyện qu ỷ Thần, chàng thư -sinh
-sinh
cho r ằằ ng:
ng:
1
Quân t ửử hhữ u tam-úy: Úy Thiên M ệnh, úy đại nhân, úy Thánh-nhân chi ngôn


- Con ngườ i có hai cái ta, một chân một giả. Cái chân là do bản tính Thiên phú,
cái giả là phần hình hài do cha mẹ sinh. Chân-ngã thì bấ t sinh bấ t diệt, còn phần
giả-ngã thì chịu sự câu
câu thúc của âm d ươ ươ ng
ng ngủ hành, nên có sinh lão bệnh t ửử .
M ột khi con ngườ i chế t đ i r ồi, chỉ có phần thể xác hư hại mà thôi, còn phần
chân-linh, cái chân-ngã thì bấ t hoại. N ếế u như t ại thế có
có hành đứ c tích thiện thì
thành Thần, trái lại làm ma làm qu ỷ.

Chàng thư -sinh
-sinh lại d ẫẫ n ch ứ ng
ng nhiề u đ iể n-tích
n-tích để ch
ch ứ ng
ng minh lờ i nói của mình,
như ng ng đề u bị Nguyễ n-Chiêm
n-Chiêm phản bác. Nguyễ n-Chiêm n-Chiêm lại nói vớ i chàng thư -sinh
-sinh
r ằằ ng:
ng:
- Hai chữ qu ỷ Thần chẳ ng
ng qua là do ngườ i xư a bịa ra để gạt giớ i ngu phu mà
thôi. Các-hạ là một ng ườ i có học th ứ c,
c, chẳ ng
ng l ẻ l ại tin vào lờ i l ẽ d
d ị đ oan
oan đ ó hay
sao Các-hạ quả thật là mê-tín.
Chàng thư -sinh-sinh nghe xong lờ i nói của Nguyễ n-Chiêm
n-Chiêm liề n thay đổ i sắ c mặt,
giận d ữữ và
và lớ n tiế ng
ng nói r ằằ ng:
ng:
- Ta biế t ngươ i là k ẻ cuồng-sĩ hay
hay ngụ y biện không tr ọng Thánh Hiề n,n, không
kính qu ỷ Thần, cho nên hôm nay ta mớ i đế n đ ây ây dùng lý lẽ giải bày cho ngươ i
nghe, không ngờ ngươ i lại ngông cuồng đế n thế . Ngươ i không tin có qu ỷ , ta
chính là qu ỷ đ ây,
ây, hãy nhìn rõ mà xem.
Nói xong chàng thư -sinh -sinh biế n đ âu
âu mấ t,t, tr ướ
ướ c mặt Nguyễ n-Chiêm
n-Chiêm là một con
qu ỹ d
d ữữ t t ợợ n,
n, khua môi nghiế n r ăng, trong giây lát và biế n mấ t.t. Nguyễ n-Chiêm
n-Chiêm mặt
mày tái mét, chế t đ iế ng ng cả ngườ i,i, khá lâu mớ i nói nên lờ i.i. Không bao lâu
Nguyễ n-Chiêm
n-Chiêm mang bệnh nặng, thuố c thang không khỏi r ồi chế t.t.
2) Đạo cao long hổ phục, đứ c tr ọng qu ỷ Thần kinh. Ngườ i có đạo-đứ c qu ỷ
Thần đề u kính tr ọng, chẳ ng
ng lẽ phàm
phàm phu chúng ta lại mang lòng khinh hay sao?
 Vua
Vua Võ- Đế
Đế nhà
nhà Hán, tính ngườ i hiế u thảo và háo nghĩ a, a, thích đọc Đạo- Đứ Đứ c
kinh như ngng không hiể u đượ c huyề n ý trong kinh. Đứ c Thái-Thượ ng ng Lão-Quân
muố n độ hóa Võ- Đế , hóa hình thành một ông già, k ếế t lư ở trên trên sông và t ựự xư ng
ng
là Hà Thượ ng-Công.
ng-Công. Võ- Đế
Đế sai
sai sứ giả đế n hỏi nhữ ng ng đ iề u nan giải trong kinh,
khi sứ giả đế n Hà Thượ ng-Công
ng-Công nói: “ Đạo đứ c chí tôn chí quý, nế u sai ngườ i
đế n hỏi thì đạo không quý”. S ứ ứ -gi
-giả tr ởở về tâu, Võ- Đế đ ích
ích thân đế n gặ p Hà
Thượ ng-Công
ng-Công hỏi đạo. Hà Thượ ng-Côngng-Công nhắ m mắ t ngồi thiề n bấ t động, một hồi


lâu Võ- Đế
Đế có
có sắ c n ộ , lên tiế ng
ng nói r ằằ ng:
ng: “Kinh nói: Trong thành có bố n cái lớ nn,,
trong đ ó vua là một (Thành trung hữ u t ứ ứ đại, vươ ng
ng cư k ỳ nhấ t),
t), các-hạ tuy có
đạo, như ng
ng tr ẩẩ m là vua của một nướ c, c, sơ n hà đề u là của tr ẩẩ m,
m, các-hạ cũng là
thần dân của tr ẩẩ m,
m, sao lại ngạo mạn thế ? Hà Thượ ng-Công ng-Công hiể u ý của Võ- Đế Đế ,
hai chân nhả y lên không trung, r ờờ i đấ t tr ăm tr ượ ượ ng
ng r ồi nói: “Trên không đụng
tr ờ
Hà ờ i,i,Th
d ướ
ớ ing-Công
ưượ nkhông p ỉ đấ
g-Côngđạch t,t, nào
truy
truy có thcho
ề n kinh ần dân xả-t
Võ- Đế ắắ c”.
mà
mà c”.không
Võ- Đế
Đế hhố ề inhđạ
truy ận,o.qu ỳ l ạthi ấ xin
Đủ y đạt ộoi.
đứ c tôn quý, há có thể x xăm lăng làm nhục hay sao!
☼ ☼ ☼
 Xạ phi trục tẩu, Pháp trập kinh tê, Điền huyệt phúc sào, Thươ ng
ng thai
phá noãn.
[Thích ngh ĩ a]
Dùng tên săn bắn xua đuổi cầm thú, Đào đất làm hại đến sâu bọ, rung
động cây cối làm kinh động đến loài chim, Lắp đi hang ổ để loài vật không
chỗ nươ ng
ng tự a,
a, Làm tổn thươ ng
ng đến bào thai hay trứ ng
ng của loài vật, khiến
không thể sinh sôi nẩy nở .
Chú: Nhà là t ổổ ấ m của loài ngườ i,i, không ai muố n căn nhà ấ m cúng của mình
bị ngườ i ngoài phá phách, loài vật c ũng thế . Lắ p hang phá t ổổ ccủa loài vật chẳ ng
ng
khác gì đ i phá hoại nhà cử a của loài ngườ i vậ y. Tr ờờ i có đứ c háo sanh, chẳ ng ng
nhữ ngng sinh ngườ i mà cũng sinh vật. Loài ngườ i đề u ham số ng ng và sợ ch
chế t,t, loài vật
cũng thế . Đứ c Khổ ng-T
ng-T ử
ử nói:
nói: “ Điế u nhi bấ t võng”, Thánh-nhân khuyên ngườ i
chỉ nên
nên lấ y câu để câu
câu cá mà không lấ y lướ i để bb ắ t,t, vì cần câu chỉ câu
câu một con,
nế u dùng lướ i thì bắ t cả bầ y. Thánh-nhân không muố n nhìn thấ y loài v ật bị diệt
chủng. Đó là lòng nhân vậ y.
 Thờ i Khang-Hy đờ i Thanh, ở huyện Đứ c-H c-H ưư ng
ng có ngườ i họ Trình chuyên
số ng
ng bằ ng
ng nghề s săn b ắ n.
n. M ột hôm đ i săn về , thấ y ngườ i bán mặt n ạ thú vật hình
thù quái d ị ,, mua về cho
cho đ àn
àn con trong nhà giỡ n chơ i.i. Sáu ngườ i con đề u mang
mặt nạ vui đ ùa ùa trong nhà. H ọ Trình nuôi trên hàng ch ục chó săn, đ àn àn chó t ưở
ưở ng
ng
ngườ i mang mặt n ạ là thú thật, nên kéo nhau đế n vây cắ n. n. Sáu ngườ i con đề u b ị
đ àn
àn chó săn cắ n chế t.t.


 Phươ ng
ng Hiế u-Nhu
u-Nhu ngườ i đờ i Minh, làm quan đế n chứ c hàn-lâm học sĩ , vì
xúc phạm đế n vua Thành-T ổổ màmà bị nạn diệt t ộc. Khi Phươ ng
ng Hiế u-Nhu
u-Nhu chư a trào
đờ i,i, thân-phụ của Phươ ng
ng Hiế u-Nhu
u-Nhu nhờ thầ y địa lý xem phong thủ y để xây
xây mộ
cho ngườ i cha. Tr ướ ướ c khi đ ào
ào huyệt, thân-phụ của Phươ ngng Hiế u-Nhu
u-Nhu nằ m mơ
thấ y một lão già áo đỏ đế n tr ướ
ướ c mặt nói:
- Huyệt mà các-hạ chọn chính là chổ ở c của ta, xin cho phép ta hoãn vài ngày để
con cháu ta có thì giờ d
d ọn đ i nơ i khác r ồi mớ i động thổ . Lão già nói xong lại van
lạ y r ồi mớ i đ ii..
Thân-phụ của Phươ ng ng Hiế u-Nhu
u-Nhu cho đ ó là đ iề u mộng mị không đ áng áng tin, hôm
sau sai ngườ i đ ào ào huyệt, thấ y trong huyệt có trên tr ăm con r ắắ n màu đỏ. Vì sợ bb ị
r ắắ n làm hại nên lại sai ngườ i lấ y lử a đố t huyệt, đ àn
àn r ắắ n bị ngọn lử a đố t chế t hế t.t.
T ốố i hôm đ ó,ó, thân-phụ của Phươ ng ng Hiế u-Nhu
u-Nhu lại lấ y lão già áo đỏ xuấ t hiện, giận
d ữữ đế n tr ướ
ướ c mặt, vừ a khóc vừ a trách:
- Ta đ ã van xin ông cho ta hoãn vài ngày để con con cháu ta có thì gi ờ d ờờ i đ i nơ i
khác r ồi mớ i động thổ chẳ ng
ng nhữ ng
ng ông không cho hoãn mà còn dùng lử a đố t
chế t 800 mạng trong t ộc ta, lòng ông thật là độc ác. Ông đ ã diệt t ộc ta, ta cũng
sẽ di
diệt t ộc ông vậ y. Lão già áo đỏ nói xong r ồi biế n mấ t.t.
N ăm sau Phươ ng ng Hiế u-Nhuu-Nhu chào đờ ii,, lưỡ i như lưỡ i r ắắ n,
n, tính hay nó thẳ ng,
ng, về
sau đắ c t ội vớ i vua Thành-T ổổ , bị vua chu di mườ i t ộc. S ốố ng ngườ i bị giế t cả thả y là
800 mạng, y như s số r
r ắắ n đ ã bị hỏa thiêu .
☼ ☼ ☼
 Nguyện nhân hữ u thất, Hủy nhân thành công.
[Thích ngh ĩ a]
Trong lòng luôn cho ngườ i khác mắc lỗi, thất bại, Thấy sự việc của ngườ i
đượ c thành công thì sinh lòng đố kỵ và tìm cách ám hại.
Chú: 1) Nguyệ n là lờ i nguyề n, n, mong ướ c.

c. Thánh-nhân đề u có lờ i nguyề nn,, Đứ c
Khổ ng-T
ng-T ửử mong thế giớ i đại đồng, Đứ c Quan-Thế -Âm
-Âm Bồ-Tát nguyện độ hế t


chúng sanh trong cõi ta-bà, Đại nguyện của Đứ c Địa-T ạng-V ươ ươ ng
ng Bồ-Tát là độ
hế t loài qu ỷ d ướ
ướ i cõi âm-phủ. Đó là đại-nguyện cứ u th ế của Phật, Thánh. Mong
cho gia đ ình
ình đượ c bình an, giàu sang là nguyện vọng t ầm thườ ng ng của mọi ngườ i,i,
tuy là vị k ỷ , như ng
ng nế u không hại ngườ i cũng không phải là lòng xấ u. u. Nguyện
cho ngườ i lầm lỗ i mắ c t ội thì là lòng ác vậ y.
2) Công là thành tích. Xét khi làm m ột việc bấ t k ểể việc lớ n hay nhỏ , không lao
lự c cũng lao tâm, mục đ ích
ích là mong có sự thành
thành công mà không mu ố n thấ t bại.
Suy bụng ta ra bung ngườ i,i, lòng ngườ i lại nỡ nào
nào vì đố k ỵ mà đ i hủ y công của
ngườ i hay sao?
T ần-C ốố i
 T thấ y Nhạc-Phi sắ p đ ánh
ánh bại nướ c Kim, S ợợ sau
sau này bấ t lợ i cho mình,
nên giả lệnh của vua T ốố ng
ng hạ 12 đạo kim bài triêu Nhạc-Phi về triề u, u, lại bắ t
Nhạc-Phi hạ ngục. Nguyên-Soái là Hàn-Thế -Trung-Trung hạch vấ n T ần-C ốố i
- Nhạc-Phi vì t ội gì mà bị bắ t giam.
T ần-C ốố i đ áp:
áp:
- “M ạc tu hữ u”
u” (không cần có t ội)
Sau Nhạc-Phi bị T ần-C ốố i làm hại, chế t trong ngục. Tuy công chố ng
ng giặc của
Nhạc-Phi bị T ần-C ốố i ngăn cản không thành, như ng
ng lòng trung trinh của Nhạc-
Phi đượ c lư u danh muôn thuở . Ngườ i Trung-Hoa cảm lòng trung của Nhac-Phi
nên lậ p miế u thờ ph
phụng.
Miế u V ũ-M ục ở Hàng-Châu
Hàng-Châu thờ Đứ c Nhạc-Phi, trong miế u có hai bứ c t ượ ượ ng
ng
đ úc
úc b ằ ng
ng sắ t của hai vợ ch ch ồng T ần-C ốố i qu ỳ tr ướ
ướ c mộ c ủa Đứ c Nhạc-Phi. Khách
hành hươ ng ng đế n làm lễ , khi ra khỏi miế u nhìn thấ y hai bứ c t ượ ượ ng
ng sắ t,t, mà nghĩ
đế n lịch sử ccủa T ần-C ốố i đ ã hại Đứ c Nh ạc-Phi nên giận, thườ ng ng hay khạc nh ổ và
và
phóng uế vvớ i hai bứ c t ượ
ượ ngng sắ t.t. Bên cạnh hai t ượ
ượ ng
ng sắ t có câu đố i:
i:
Thanh S ơơ n hữ u hạnh mai trung cố t
Bạch thiế t vô cô chú nịnh nhân.
Núi xanh gặ p may vì chôn xươ ng
ng cố t của ngườ i trung thần, du khách đế n viế ng
ng
mộ của Đứ c Nhạc-Phi, núi vì thế mà
mà có tiế ng.
ng. S ắắ t là kim loại vô t ội, chỉ vì đ úc
úc
thành t ượ
ượ ng
ng của hai vợ chồng T ần-C ốố i là k ẻ gian nịnh, nên bị ngườ i đờ i khạc
nhổ phóng
phóng uế .


Giúp ngườ i thành công tuy không đượ c tiế ng, ng, như ng
ng sự thành
thành mà lòng đượ c vui.
Chớ vì
vì đố k
k ỵ mà bại công của ngườ i,i, tuy ngườ i không thấ y, như ng
ng qủ y Thần đề u
rõ.
☼ ☼ ☼
 Nguy nhân tự an,

an, Giảm nhân tự ích.
ích.
[Thích ngh ĩ a]
Tìm cách khiến ngườ i lâm vào cảnh nguy nan mà cầu an cho mình, Hạ
thấp ngườ i để lấy phần lợ i ích cho mình.
Chú: 1) Tránh nguy cầu an là chuyện thườ ng ng tình, như ng
ng d ồn ngườ i vào chỗ
nguy hiể m mà cầu an cho mình là đ iề u bấ t nhân.
 Th
Thờ i Chiế n-Qu
n-Quố c,
c, có sao Hu ỳnh-Hoặc chiế u vào địa phận nướ c T ốố ng.
ng. M ạc-
T ửử th
thấ y vậ y bèn tìm đế n báo cho T ốố ng
ng C ảnh-Công hay:
- Sao Hu ỳnh-Hoặc chiế u thì chúa công sẽ có
có họa, xin chúa công hãy đề phòng.
phòng.
T ốố ng
ng C ảnh-Công triệu quan thiên-văn là T ửử -Vi
-Vi đế n hỏi:
- Sao Hu ỳnh-Hoặc chiế u vào nướ c ta, quả nhân là chủ một nướ c phải chịu họa,
khanh nghĩ có
có cách gì làm cho quả-nhân tránh họa đượ c chăng?
T ửử -Vi
-Vi đ áp:
áp:
- H ọa của chúa-công có thể d
d ờờ i cho bá quan văn võ trong triề uu..
T ốố ng
ng C ảnh-Công đ áp:
áp:
- Bá quan là tay chân của quả-nhân, không thể làm
làm đượ cc..
T ửử -vi
-vi lại tâu:
- Có thể d
d ờờ i cho bá tánh.
T ốố ng
ng C ảnh-Công đ áp:
áp:
- Vua có bổ n phận bảo vệ dân, lẽ nào
nào bắ t dân mang họa, không đượ cc..
T ửử -Vi
-Vi lại tâu:


- Như th
thế có
có thể đ em
em mùa màng năm nay để đổ i lấ y họa của chúa-công.
T ốố ng
ng C ảnh-Công đ áp
áp :
- M ấấ t mùa thì bá tánh phải chế t đ ói,
ói, không đượ cc..
T ửử -Vi
-Vi nói:
- Chúa-công yêu bá-quan, thươ ng
ng bá tánh,vì đứ c này nên sao Hu ỳnh-Hoặc sẽ
rút lui.
T ốố i hôm đ ó sao Hu ỳnh-Hoặc quả nhiên biế n mấ tt.. T ựự nguy mà không muố n
ngườ i khác chịu thế , vì thế mà
mà tránh đượ c họa.
Lý-T ưư là
 Lý-T một vị quan đờ i T ốố ng,
ng, vua sai đ i an phủ dân trong vùng V ĩĩ nh-An,
n h-An,
Lý-T ưư biế t bọn thổ phỉ đ ang
ang nổ i loạn t ại V ĩĩ nh-An,
n h-An, nế u đ i trong lúc này sẽ nguy
nguy
hại đế n tính mạng của cả gia đ ình, ình, nên giả bệnh và tâu vớ i vua sai ngườ i bạn
họỉ c gi
ph củế at ch
củế att..mình là vua
V ềề sau
sau Phạm-Hình ưi đ thi ế vùng
sai Lý-T đ
ư . TrênLâm-An,
đườ ng
ng trên
đ i,i, Ph ạm-Hình
đườ bịậ m
ng đ i nh
ng bọch
n th
ứ cc,ổ ,
Lý-T ưư cùng
cùng gia quyế n cũng bị bọn cướ p đườ ng ng giế t hại.
2) Giảm nhân t ự ự ích
ích sao bằ ng
ng giảm k ỷ ích nhân. H ạ thấ p mình mà giúp ích
đượ c cho ngườ i,i, chẳ ng
ng nhữ ng
ng mình không bị giảm mà t ựự mình
mình cũng đượ c phần
lợ i ích. M ột giế ng
ng có nướ c,
c, tuy tr ăm ngàn ngườ i đ ánh,
ánh, như ng
ng nướ c trong giế ng
ng
cũng không vì thế mà mà giảm, mà tr ăm ngàn ngườ i l ại có nướ c dùng. Giế ng ng không
ngườ i đ ánh
ánh là giế ng
ng hoang, nướ c cũng không trong.
☼ ☼ ☼
 D ĩ ác
ác dịch hảo, D ĩ t
tư ph
phế công.
[Thích ngh ĩ a ]
Lấy cái xấu của mình để đổi lấy cái tốt của ngườ i khác, Vì Tư lợ i cá nhân
mà phế bỏ lợ i ích công cộng.
Chú: 1) Cái thật không khi nào giả , cái giả lúc nào cũng không thể biế n thành
thật. Như dùng
dùng vàng ngọc giả đổ i lấ y vàng ngọc thật, tr ướ
ướ c sau ngườ i cũng biế t.t.
 Tô- Đ
Đông-Pha đờ i T ốố ng
ng có một viên ngọc quý, ngườ i bạn Chươ ngng- Đắ
Đắ c đế n
mượ n về ngoạn thưở ng
ng và đổ i trao bằ ngng một viên ngọc giả t ươ
ươ ng
ng t ựự . Tô- Đ
Đông-
Pha không hay biế t.t. Mãi cho đế n khi nhậm chứ c ở Hàng-Châu mớ i phát hiện


viên ngọc của mình bị Chươ ngng- Đắ
Đắ c trao đổ i.i. Tô- Đ
Đông-Pha chỉ cườ i mà không
trách bạn. Không bao lâu Chươ ngng- Đắ
Đắ c chế t ở Đài-Châu còn viên ngọc quý
không biế t lư u lạc về đ âu.
âu. Tô- Đ
Đông-Pha không tiế c viên ngọc quý của mình mà
lại thươ ng
ng cho ngườ i bạn. Ngọc ngà châu báo tuy quý như ng ng là vật ngoài thân,
thanh danh mớ i là của báu.
2) Công là lợ i ích chung của thiên hạ , nên lớ nn,, T ư
ư là
là lợ i ích riêng của cá nhân
nên nhỏ. Vì lợ i ích nhỏ riêng t ư
ư mà
mà phế việc công lớ n,
n, nế u ngườ i không oán thì
Tr ờ
ờ i cũng giận.
 Quách-Khai
Quách-Khai là ngườ i đờ i Chiế n-Qu
n-Quố c,
c, làm quan nướ c Triệu và đượ c vua
Triệu tin dùng. Vua T ần có ý đồ thố ng
ng nhấ t Trung-Hoa, như ng ng ngại hai vị t ướ
ướ ng
ng
tài của nướ c Triệu là Liêm-Pha và Lý-M ục, nên sai V ươ ươ ng-Ng
ng-Ngạo đ em
em vàng bạc
đ út
út lót cho Quách-Khai nhờ Khai
Khai nói xấ u Liêm-Pha để vua
vua Triệu không dùng.
Khi T ần đ em
em quân đ ánh
ánh Triệu, Liêm-Pha đ ang
ang ở nướ c Ngụ y, vua Triệu sai nội-
thị là Dươ ng-C
ng-C ửử u triệu Liêm-Pha về n
nướ c đ em
em quân chông T ần. Quách-Khai đ útút
lót cho Dươ ng-C
ng-C ửử u tâu vớ i vua Liêm-Pha đ ã già và có bệnh. Vua Triệu t ưở ưở ng
ng
thật nên không triệu Liêm-Pha về n nữ a mà dùng Lý-M ục thay thế . Lý-M ục cũng là
một t ướ
ướ ng
ng tài, nên T ần không đ ánh
ánh thắ ng
ng đượ c nướ c Triệu, hai bên giảng hòa.
Vua T ần lại sai V ươ
ươ ng-Ngao
ng-Ngao hố i lộ cho Quách-Khai, Khai gièm tâu cùng vua
Triệu r ằằ ng
ng Lý-M ục hợ p vớ i T ần âm mư u làm phản. Vua Triệu hôn mê nghe lờ i
của Quách-Khai nên Lý-M ục bị giế tt.. T ần vì thế mà mà diệt đượ c nướ c Triệu. Khi
nướ c Triệu mấ t,t, Quách-Khai hàng T ần, đ em em theo quyế n thuộc và chuyể n vàng
bạc châu báu qua T ần, như ng ng giữ a đườ ng
ng bị k ẻ cướ p chận đ ánh,
ánh, Quách-Khai và
cả gia quyế n đề u bị bọn cướ p giế t sạch.
Vì lợ i ích riêng t ư
ư t ưở
ưở ng
ng là có thể vinh
vinh thân phì gia, như ng
ng nướ c mấ t thì nhà
cũng tan, còn để l lại tiế ng
ng xấ u muôn thuở .
 Ngày
Ngày xư a thân-mẫ u c ủa ngài M ục-Liên không tin Phật pháp, hủ y hoại tam-
bảo, t ội ác đầ y mình, khi chế t bị sa địa-ngục. Ngài M ục-Liên là chí hiế u,u, biế t
thân-mẫ u chịu khổ trong
trong vòng ngạ-qu ỹ đạo, nên dùng sứ c thần-thông dâng thứ c
ăn cho thân-mẫ u. u. Vì thần-lự c của ngài, thứ c ăn càng ăn càng nhiề u,u, thân-mẫ u
cche
ủa d
ngài
ấấ u. thấ yng
u. Nào thờ
ế , vì
vìsợ ý ng -quriêng
niệạm ỹ khác
khácư hhnhìn
t ư thấ y
ẹ p hòi màthđế
này, ứ cn ăcnướ
p giđế
vào ự tn nên
bụnglấ yđề vuạbi
t áo
ế n
thành lử a nóng đố t mình. Ngài M ục-Liên lại dùng thần-thông để cứ u mẹ như ng ng


vô hiệu, nên phải cầu cứ u Đứ c Phật, Phật d ặn phải nhờ công-
công-đứ c thậ p phươ ng
ng
của ch ư Ph
Ph ật Bồ-Tát mớ i c ứ u đượ c thân-mẫ u c ủa ngài. Khi chư Phật đế n thuyế t
pháp thân-mẫ u ngài mớ i sám-hố i giác ngộ mà thoát ly địa-ngục. Đủ thấ y t ưư lợ i
là địa ngục, công ích là thiên đ àng.
àng.
☼ ☼ ☼
 Thiết nhân chi năng, tế nhân chi thiện, Hình nhân chi xú, Kiết nhân chi
tư .
[Thích ngh ĩ a]
Trộm lấy kỹ thuật và tài năng của ngườ i,i, Thấy ngườ i hiền đứ c hơ n mình
thì tìm cách dìm lấp, Phô bày chuyện xấu, Bớ i móc chuyện tư của ngườ i
khác.
Chú: 1) Thiế t là lấ y tr ộm, T ếế là
là che lấ p. Thấ y tài năng của ngườ i hơ n mình,
phải tr ộm nghĩ t ại sao mình lại không bằ ng ng ngườ i mà phải l ậ p trí học h ỏi, phấ n
đấ u.u. Ngườ i có chí thì sắ t cũng có thể giũa thành kim. Trái lại thấ y ngườ i có tài
đứ c hơ n mình, không biế t phản t ỉỉ nh n h cầu tiế n,
n, lại tìm cách hại ngườ i,i, gọi là t ựự bbạo
t ự
ự khí,
khí, chẳ ng
ng nhữ ngng có hại cho ngườ i,i, mà còn làm hại đế n chính mình nữ a. a. Ta
dìm ngườ i thì Tr ờờ i cũng sẽ dìm
dìm ta, đ ó là luật tuần hoàn của Tr ờờ i đấ t.t.
2) Ngườ i thườ ng ng biế t đượ c mình có chỗ xấ u thườ ngng hay tìm cách che d ấấ uu,,
không cho ngườ i hay. Bớ i móc chuyện xấ u của ngườ i là một đề u t ốố i k ỵ trong việc
xử thế , vì ngườ i bị bêu xấ u sẽ đ em
em lòng oán hận mà sanh ra sự tranh
tranh chấ p. Tai
họa lại t ừừ sự tranh
tranh chấ p mà ra. Nhữ ng ng ngườ i cầm viế t lại nên thận tr ọng, ngòi
viế t sắ c bén hơ n đ aoao buá, có thể gi
giế t ngườ i mà không thấ y máu.
☼ ☼ ☼
 Hao nhân hóa tài, Ly nhân cốt nhục.
[Thích ngh ĩ a]
Làm tiêu hao tài vật của ngườ i,i, Gây chuyện thị phi, hại ngườ i cốt nhục ly
tán.


Chú: 1) Tiề n bạc của cải trên đờ i không thể thiế u, u, nên một ngườ i dù khổ cự c
đế n đ âu
âu cũng phải làm lụng dành d ụm để t ậu đượ c một số tiề n và vật d ụng cần
thiế t trong cuộc số ng ng hằ ng
ng ngày. Tiêu hao tài vật phải chăng làm cho sinh hoạt
của ngườ i sẽ lâm
lâm vào cảnh túng thiế u.u. Dụ d ỗỗ một ngườ i đ i vào t ứứ đổ (r ượ
ượ u chè,
cờ bạc, chơ i bờ i,i, ma túy…), chẳ ng
ng nhữ ng
ng làm cho ngườ i bị tán gia bại sản, mà
còn đư a ngườ i ta đ i vào con đườ ng

ng t ội lỗ i.i. Đó là một việc thấ t đứ cc..
2) C ốố t nhục là tình cha mẹ con, tình vợ chồng, và tình anh chị em. M ỗỗ i ngườ i
đề u muố n tình cố t nhục đượ c đ oàn
oàn t ụ mà không muố n có sự chia chia ly, vì đ ó lá mố i
tình thiên-luân của loài ngườ i.i. Thấ y ngườ i cố t nhục t ươ ươ ng
ng tàn mà đứ ng ng giữ a
đ iề u hòa khuyên giải, là một đ iề u nên làm. H ại ngườ i cố t nhục phân ly là một
đ iề u cự c ác phải tránh.
☼ ☼ ☼
 Xâm nhân sở ái,

ái, Trợ nhân
nhân vi phi, Sinh chí tác uy, Nh ục nhân cầu thắng.
[Thích ngh ĩ a]
Xâm đoạt sở ái của ngườ i,i, Giúp ngườ i làm việc bất chánh, Khi đượ c thờ i
thì thừ a thế tác uy, làm mư a làm gió, Làm nhục ngườ i khác để cầu lấy phần
thắng cho mình.
Chú: 1) Sở ái
ái là vật yêu thích. Thánh-nhân vô d ục nên vô ái, Tiể u-nhân
u-nhân đ a d ục
nên đ a hại. H ại sanh t ừ
ừ lòng
lòng ham muố n,
n, lòng ham muố n lại sanh t ừừ ss ở yêu.
yêu. Khi
có đượ c sở yêu
yêu thì không muố n bị ngườ i xâm chiế m,m, nế u ta sinh lòng chiế m đ oạt,
dù lòng có đượ c toại hay không như ng ng cái họa đ ã nằ m ở sau
sau lư ng
ng ta.
2) Phi là việc đ i ngượ c vớ i đạo lý. Ngườ i chư a chắ c có lòng vi phi như ng
ng ta lại
ùa theo tr ợ
ợ giúp,
giúp, nên làm t ăng lòng vi phi của ngườ i.i. Ngườ i có lòng vi phi như ng
ng
vì ta khuyên r ăn mà không làm, nên tránh đượ c họa.
Không khuyên mà ngồi nhìn ngườ i hành việc trái lý, lòng d ạ còn không đượ c
yên, huố ng
ng chi lại đ i tr ợợ ngườ i vi phi, thì còn ác nào l ớ n hơ n chăng? Nhữ ng ng k ẻ
siể m nịnh cầu vinh thườ ng ng hay hiế n k ếế tr ợợ ngườ i làm việc phi nghĩ a,a, như ng
ng lịch
sử chứ ng
ng minh, có mấ y ng ườ i đượ c hi ể n vinh bao giờ , chỉ để ll ại ti ế ng
ng x ấ u muôn
đờ i mà thôi.


3) Đượ c thế hành
hành thiện Tr ờờ i đấ t hoan-hỉ , đượ c thế làm
làm phúc, Tr ờờ i đấ t đề u thích,
vì thuận lòng Tr ờ ờ i.i. Trái lại đượ c thế mà mà tác uy thì đ i ngượ c vớ i thiên lý, gây oán
vớ i ngườ i,i, t ạo nên sự thù
thù hằ n,
n, r ốố t cục chỉ đư a đế n sự di
diệt vong.
☼ ☼ ☼
 Bại nhân miêu giá, Phá nhân hôn nhân, Cẩu phú nhi kiêu, Cẩu miễn vô
sỉ.
[Thích ngh ĩ a]
Làm hại lúa mạ của ngườ i,i, Phá hoại, ly gián hôn-nhân của kẻ khác, Cơ
may có đượ c phú quý hay không biết hành thiện tích đứ c lại tỏ vẻ kiêu ngạo
khinh ng
không t sii,ỉ, nh
biếườ Mụắcc mà
lỗi ph
hốại m
cải,tộvi,ẫnnhcòn
ư ng
ngtính
maynào
mắtậnt tránh
nấy. đượ c hình phạt, đã
Chú: 1) H ạt giố ng
ng mớ i nẩ y mầm gọi là miêu , mạ sắ p tr ưở ưở ng
ng thành cây gọi là
giá. Dân quê thườ ng ng lấ y nghề nông
nông làm chủ , đầu năm làm lụng vấ t vả và mong
cuố i năm đượ c mùa. Khi lúa mạ bị phá thì cuố i năm bị thấ t thu, nế u hoàn cảnh
gia đ ình
ình không khá thì sinh hoạt phải lâm vào cảnh túng thiế u. u. Bại nhân miêu
giá dù là vô tâm (nh ư sơ ý để trâu
trâu bò đạ p ruộng của ngườ i), i), hay cố ý ý (vì tranh
chấ p thù hằ n mà d ẫẫ n nướ c ngậ p ruộng ngườ i…)
i…) đề u t ổổ n phúc t ổổ n thọ.
2) Hôn-nhân là sự hòa-hợ p giữ a đ ôi ôi nam nữ của hai họ , là khở i đầu của sự
nhân-luân. V ợợ ch
chồng dù xấ u hay đẹ p, hiề n hay ngu, phú quý hay bần tiện đ iề u là
duyên tiề n định. Duyên của ngườ i đ ã tr ồng t ừừ kiế p tr ướ ướ c lẽ nào
nào lại đ i phá hoại,
để duyên
duyên cầm-sắ t của ngườ i không thành. N ếế u vì thù oán mà tìm cách phá ho ại
để tr ả thù, vì tham tài sắ c mà tìm k ếế hãm hãm hại để ngườ i chia ly và sau đ ó chiế m
đ oạt, đề u là t ội lỗ i,i, luật Tr ờờ i khó dung.
 Vào
Vào niên hiệu năm thứ hai
hai của vua Hiế u-
u- Đế
Đế đờ i Minh, có nàng Tiể u Nga,
vợ c
của một chàng thư -sinh
-sinh tên Hóa-Chiêu, là ngườ i có nhan sắ c đươ ng ng thờ i.i. Tuy
gia cảnh không khá, phải số ng
ng trong cảnh bần cùng túng thiế u, u, như ng
ng tình nghĩ a
vợ ch
chồng lúc nào cũng đậm đ à thắ m thiế t.t.


Trong làng có ngườ i nhà giàu tên là Háo-S ắắ c, c, thấ y nàng Tiể u-Nga
u-Nga có sắ c đẹ p
nên sinh lòng tà, và lậ p mư u để chiế m đ oạt. Thấ y gia đ ìnhình Hóa-Chiêu thườ ng
ng
lâm vào cảnh túng thiế u,
u, Háo-S ắắ c đế n làm quen vớ i Hóa-Chiêu, lại đ óngóng vai một
ngườ i bạn thân và mang tài vật giúp đỡ hai hai vợ ch
chồng nghèo.
Hai năm sau, Háo-S ắắ c r ũ Hóa-Chiêu ra ngoài đ i buôn. Trên đườ ng ng đ i,i, Háo-S ắắ c
lấ y r ượ
ượ u phục say Hóa-Chiêu, sau đ ó đẩ y Hóa-Chiêu xuố ng ng sông. Khi bị đẩ y
xuố ngng sông, Hóa-Chiêu bị nướ c sông làm t ỉỉ nh, nh, cố bơ i lên thuyề n,n, Háo-S ắắ c thấ y
vậ y bèn lấ y cây sào thọc ch ế t Hóa-Chiêu ở gi gi ữ a lòng sông. Khi Hóa-Chiêu chế t,t,
Háo-S ắắ c tr ởở vvề báo
báo cho Tiể u-Nga
u-Nga hay là trên đườ ng ng đ i,i, thuyề n bị bão đ ánhánh đắ m,
m,
Hóa-Chiêu không may bị chế t chìm. Háo-S ắắ c lại giả lòng t ựự trách trách mình: C ũng là
lỗ i của ta, nêú không r ủ Hóa-Chiêu đ i buôn thì đ âu âu có gặ p nạn này. Nói xong lại
t ỏ lòng thươ ng ng xót cho ngườ i b ạn quá cố và
và an ủi Ti ể u-Nga.
u-Nga. Háo-S ắắ c l ại h ứ a sẽ
lo liệu về sinh
sinh hoạt của nàng và ngườ i mẹ chồng già.
Vì biế t đ óng
óng k ịch, nên ngườ i nhà của Hóa-Chiêu t ưở ưở ng
ng Háo-S ắắ c là ngườ i t ốố t.t.
Ba năm sau, khi Tiể u-Nga
u-Nga mãn tang chồng, Háo-S ắắ c sai ngườ i mai mố i đế n hỏi
cướ i Tiể u-Nga.
u-Nga. Thân-mẫ u của Hóa-Chiêu vì đượ c sự giúp giúp đỡ của Háo-S ắắ c,
c, lại
không nở con
con dâu mình thủ tiế t trong lúc còn tr ẻ , nên khuyên nàng dâu tái giá để
làm lại cuộc đờ i.i. Tiể u-Nga
u-Nga trong tr ườ
ườ ng
ng hợ p bấ t đắ c d ĩĩ này phải làm vợ của
Háo-S ắắ c.
c.
M ườ
ườ i năm sau, vào lúc tiế t H ạ , hồ sen nở đầ y hoa, Háo-S ắắ c r ủ Tiể u-Nga u-Nga ra
ngoài hồ ngoạn cảnh. Khi đế n bờ hồ , d ướ ướ i hồ sen có con ế ch ch nổ i lên, Tiể u-Nga
u-Nga
thâý vậ y lấ y cây ra
r a thọc. Ế ch
ch bị ngườ i thọc liề n lặn xuố ng, ng, trong chố c lác lại nổ i
lên, Tiể u-Nga
u-Nga thấ y ế ch
ch nổ i lên lại lấ y cây thọc nữ aa,, ế ch
ch l ại lặn xuố ng.
ng. Và cứ th
thế ,
ngườ i thọc ế chch lặn ế ch
ch nổ i ngườ i thọc… Háo-S ắắ c thấ y cảnh này, t ựự a như cảnh
mình đ ã đẩ y Hóa-Chiêu xuố ng ng sông r ồi lấ y sào thọc cho chế t nên hứ ng ng cảnh
ngâm hai câu thơ :
H ồì ứ c thậ p tam niên tiể n sử
Huyề n t ự
ự a hà mô lạc thủ y tr ờờ i
( H ồi t ưở
ưở ng
ng sự vi
việc mườ i ba năm tr ướ
ướ c,
c, t ự
ự a như ccảnh ế ch
ch nhả y lặn xuố ng
ng hồ)
Tiể u-Nga
u-Nga nghe hai câu thơ của Háo-sắ c, c, mườ ng
ng t ượ
ượ ng
ng đượ c một phần nào sự
việc đ ã xả y ra cho ng ườ i chồng tr ướ
ướ c của mình vào mườ i ba năm tr ướ
ướ c , nên yêu


cầu Háo-S ắắ c viế t lại để hòa hòa theo. Háo-S ắắ c sao lại nguyên văn của hai câu thơ
cho Tiể u-Nga.
u-Nga. Tiể u-Ngau-Nga đọc xong hai câu thơ , qu ả quy ế t đ oán
oán r ằằ ng
ng chồng mình
đ ã bị Háo-S ắắ c làm hại, nên nắ m lấ y Háo-S ắắ c mà kêu oan. Quan phủ nghe ngườ i
kêu oan, liề n bắ t Háo-S ắắ c đ em em về huy
huyện đườ ng
ng tra khảo. Háo-S ắắ c nhận t ội và bị
xử t ửử về t ội giế t ngườ i đ oạt vợ . Tiể u-Nga
u-Nga khi lo việc ma chay và chôn cấ t Háo-
S ct.t.xong, nghĩ vì
chắắ ế vì nhan sắ c của mình mà hại chế t hai ngườ i chồng, bèn t ựự vvẫ n mà
3) T ục ngữ có
có câu: Bần tiện sinh cần kiệm, cần kiệm sinh phú quý, phú quý sinh
kiêu ngạo, kiêu ngạo sinh dâm d ật, dâm d ật lại sinh bần tiện. Đó là nhân và quả
của phú quý bần tiện. N ếế u phú quý mà háo l ễ , khiêm-t ốố n nhã-nhặn, thươ ng ng ngườ i
như tay
tay chân, dù ở địa vị cao như ng
ng vẫ n không có ngườ i đố k k ỵ , phú quý vì thế mà
mà
giữ đượ c lâu dài.
Tr ần-Nghiêu-T ư
 Tr ư là
là một v ị quan đờ i T ốố ng,
ng, có tài thiện x ạ , ng ườ i đươ ng
ng thờ i
không ai bằ ng
ng ông, ông ta vì thế mà
mà sinh lòng kiêu căng. Ông thườ ng ng hay t ậ p
bắ n trong vườ n nhà. M ột hôm có ông lão bán d ầu đ i qua thấ y ông đ ang
ang t ậ p bắ nn,,
liề n đặt gánh xuố ng,
ng, nghấ p nghé xem tiễ n thuật của ông. Thấ y ông bắ n mườ i
phát trúng đượ c tám chín, lão bán d ầu gật đầu mỉ m cườ i.i. Tr ần-Nghiêu-T ưư gọi
ông vào hỏi:
- Lão cũng biế t bắ n à? Ta bắ n chư a đượ c giỏi hay sao?
Lão bán d ầu đ áp:
áp:
- Đó chẳ ng
ng phải là giỏi, chẳ ng
ng qua là quen tay mà thôi.
Tr ần-Nghiêu-T ưư gi
giận nói:
- Lão dám khi ta, nh ư th
thế thì
thì hãy bắ n thử xem.
xem.
Lão bán d ầu:
- Lão không biế t bắ n,
n, nghề c
của lão là bán d ầu, lão chỉ bi
biế t rót d ầu mà thôi.
Lão già nói xong, bèn lấ y một cái bầu đặt xuố ng ng đấ t,t, để một đồng tiề n lên
miệng, lấ y cái môi t ừ
ừ t t ừ
ừ gót
gót d ầu qua lỗ đồng tiề n,
n, mà không giây một tí d ầu nào
vào đồng tiề n cả.
Tr ần-Nghiêu-T ưư th
thấ y vậ y, tâm đắ c khen lão bán d ầu .


Lão nói:
- Lão cũng chẳ ng
ng giỏi gì, chẳ ng
ng qua vì nghề nghi
nghiệ p, làm lâu r ồi quen mà thôi.
Tr ần-Nghiêu-T ưư ccườ i,i, cho là phải. T ừ
ừ đ ó không còn kiêu căng và khoe tài thiện
xạ của mình nữ aa..
4) C ẩẩ u chỉ sự bấ t đ áng,

áng, miễ n nói về sự thoát
thoát miễ n.
n. Khi đ ã có lỗ i đ áng
áng lẽ là sẽ
chịu phạt, như ng ng ngườ i chấ p pháp luôn luôn nghĩ r ằằ ng, ng, lòng khoan dung r ộng
lượ ng
ng là một cơ hhội t ốố t để ng ng ườ i phạm pháp biế t ăn năn h ố i cải mà t ựự ssử a mình,
nên không bắ t t ội. Đượ c d ị p p may mắ n như thế mà không biế t thẹn, vẫ n ngự a
quen đườ ng ng cũ thì quả là ngườ i vô sỉ v vậ y.
☼ ☼ ☼
 Nhận ân thôi quá, Giá họa mại ác, Cổ mãi hư d

dự , Bao trữ hi
hiểm tâm.
[Thích ngh ĩ a]
Mạo nhận lấy ân của ngườ i và đổi của mình cho kẻ khác, Tự mình mình có tội
mà không nhận, lại ngoan cố, vu oan giá họa cho ngườ i,i, Không do tài năng,
thự c lự c của mình đượ c chứ c,
c, mà dùng tiền mua lấy hư vị, Tính tình nham
hiểm, thườ ngng nuôi lòng hại ngườ i.i.
Chú: 1) Ân là ban huệ cho ngườ i,i, quá là lỗ i t ại nơ i mình. Không phải công ơ n
của mình mà nhận là mạo nhận, trong khi lỗ i của mình thì không nhận, lại đổ
thừ a cho ngườ i khác là thôi quá , là t ự
ự d ốố i mình và d ốố i Tr ờờ i,i , đề u là hành động
của tiể u-nhân.
u-nhân. Nhận quá thôi ân mớ i là quân-t ửử
2) Giá là gả , mại là bán. Mang cái họa như là là gái trinh để gả cho ngườ i,i, đ em
em
cái ác ra bán để ng ngườ i mua. S ơơ ýý thì gặ p họa, lòng xấ u thì gặ p ác. H ọa ác ngườ i
đề u sợ , nế u biế t ăn năn còn tha thứ đượ c, c, còn như đ em
em gả bán cho ngườ i để
ngườ i mắ c oan, chẳ ng ng t ội lắ m hay sao!
3) Cây không r ễễ khó
khó số ng, ng, nướ c không nguồn d ễễ cạn. Ngườ i không có tài đứ c
mà mua lấ y hư vị há có thể ngồi lâu đượ c sao? Danh là khách của tài, d ựự là
khách của đứ c, c, lậ p chí học hành cho thành tài, tu thân hành đạo để lậ p đứ c, c, có
tài có đứ c thì danh d ự ự t t ự
ự nhiên
nhiên sẽ đế n.
n. Tài hèn đứ c bạc mà ngồi chỗ cao
cao sẽ nguy.
nguy.


4) Bao
Bao là cuố n gói lại không để lộ ra ngoài, trữ là
là tích chứ a lòng xấ u không
che đậ y ngườ i biế t để mà
mà tránh, ác còn nhỏ , bao tr ữữ thì
thì ngườ i không thấ y nên
khó phòng, do đ ó cự c k ỳ nham hiể m.m. Như ng
ng mư u sâu thì họa cũng sâu, chướ c
xảo thì báo cũng xảo.
☼ ☼ ☼
 Tỏa nhân sở tr

trườ ng,
ng, Hộ kỷ sở đoản, Thừ a uy bách hiếp, Túng bạo sát
thươ ng.
ng.
[Thích ngh ĩ a]
Dụng tâm mai một sở -tr -trườ ng

ng của ngườ i để ngườ i có tài năng không đượ c
thi thố, Tự mình
mình có lỗi mà không chịu nhận, lại cố tìm cách để biện hộ che
chở ộ, cKhi
thu ướ pc bóc
hạ cđượ thờ igithì
ết th a th
ngừ ườ i.i. ế áp bứ c kẻ khác, khi có thế thì dung túng cho
Chú: 1) T ỏ a là giảm, hộ là che chở . Trườ ng là ư u đ iể m, m, là cái t ốố t,t, đ oả n là
khuyế t đ iể m là cái xấ u.
u. K ỵ ng ườ i có tài mà tìm cách ng ăn, là ngườ i tâm địa h ẹ p
hòi, bao bọc cho lỗ i của mình thì tâm địa ngu mê. Ngườ i không phải là Thánh
Hiề n,
n, mấ y ai tránh đượ c không lỗ i,i, có lỗ i mà biế t phản t ỉỉ nh,
n h, mớ i sử a mình đượ cc..
Biế t lỗ i mà không sử a lại còn biện hộ , che đậ y cũng như đ êm êm đ ã không tr ăng sao,
lại bỏ đ èn
èn mà không dùng, đ ã t ốố i r ồi lại càng t ốố i.i. Chẳ ng
ng nhữ ng
ng sở đ oản của
mình không nên che chở , ngay đế n lỗ i của con em cũng không nên bao bọc.
Lý-T ưư và
 Lý-T và Hàn-Phi đề u là học trò của Tuân-T ửử . Khi làm Thừ a-t
a-t ướ
ướ ng
ng nướ c
T ần, Lý-T ưư khuyên
khuyên vua T ần đ em
em quân đ ánh ánh nướ c Hàn. Hàn-Phi phụng mệnh vua
Hàn sang T ần cầu hòa. T ần-Thủ y-Hoàng gặ p Hàn-Phi, thấ y Hàn-Phi là ngườ i
có tài, muố n tr ọng d ụng. Lý-T ư ư bi
bi ế t tài của Hàn-Phi hơ n mình nên gièm v ớ i vua
Tân r ằằ ng:
ng:
- Công-t ửử ccủa các nướ c đề u thân nướ c của mình, lẽ nào
nào để ng
ngườ i khác lợ i d ụng.
T ần đ ánh
ánh Hàn, vua Hàn sợ mớ i sai Hàn-Phi vào T ần, biế t đ âu âu chẳ ng
ng phải là
gian k ếế . Xin bệ-hạ chớ nên
nên dùng.
Vua T ần nghe lờ i của Lý-T ư
ư cũng có lý, nên đ uổ i Hàn-Phi và không dùng. Lý-
T ưư llại tâu vớ i vua T ần:


- N ế
ế u tha Hàn-Phi về Hàn
Hàn sau này sẽ là
là mố i họa cho T ần, chỉ bbằ ng
ng giế t đ i khỏi
lo hậu hoạn.
Vua T ần bèn giam cầm Hàn-Phi. Ở trong
trong ngục, Hàn- Phi biế t mình sắ p bị giế t
nên hỏi tên cai ngục:
- Ta có lỗ i gì mà bị giế t?
t?
Cai ngục là thuộc hạ của Lý-T ư
ư đ áp
áp r ằằ ng:
ng:
- M ột chỗ đậu không thể dung
dung đượ c hai con chim, ngườ i có tài nế u không dùng
thì phải chế t,t, cần gì phải có t ội.
Trong đ êm
êm đ ó Hàn-Phi lấ y giải mũ thắ t cổ t t ựự vvẫ n mà chế t.t.
Khi T ần-Thủ y-Hoàng chế t,t, vua Nhị-Thế lên ngôi, mọi việc đề u tinh dùng tên
hoạn quan là Triệu-Cao. Lý-T ư ư thấ y vua không lo đế n việc triề u chính, nên lấ y
lthông
ờ i khuyên can,
c S Tri
vớ i nướ ệu-Cao
ởở . Vua oánế gi
Nhị-Th ghét
giận,Lý-T ư ,nh
ra lệư gièm
chémtâu vớ ưư
Lý-T i và
vuachu
và Nhdi
ị-Th là Lý-T
là
cảế tam t ộc. ưư
K ỵ tài Hàn-Phi không dùng, t ội còn nhỏ , gi ế t Hàn-Phi thì là t ội l ớ n,
n, nên Lý-T ưư
bị Triệu-Cao làm hại đế n t ội chu di tam t ộc cũng là quả báo vậ y. M ưư u sâu họa
sâu là thế .
3) Đượ c thế thì
thì có quyề n,
n, nế u dùng quyề n thế làm
làm đ iề u nhân nghĩ a thì lòng
ngườ i cảm phục, còn như lạm d ụng uy quyề n để áp bứ c, c, chà đạ p ngườ i thì là
đ iề u ác, lòng ngờ i sẽ oán hận. Ngườ i đượ c thờ i có lúc, như tr ăng tròn vẫ n có
ngày khuyế t,t, khi thờ i đ i r ồi thế cũng mấ tt.. N ếế u cậ y thế hiế p ngườ ii.. M ột khi thờ i
thế m
mấ t r ồi thì cũng bị ngườ i hà hiế p tr ởở llại. Luật tuần hoàn của tr ờờ i đấ t là thế .
4) Sát đứ ng
ng đầu trong ngũ-giớ i c ủa nhà Phật. Giế t ng ườ i hay giế t v ật đề u t ổổ n
thươ ng
ng đế n hòa khí của tr ờờ i đấ t,t, chẳ ng
ng nhữ ng
ng t ựự mình
mình không thể ph
ph ạm, ngay cả
thuộc cấ p cũng phải tránh. Dung túng cho thuộc hạ bạo ngượ c giế t ngườ i cũng
như chính
chính mình đ ã ra tay giế t ngườ i vậ y.
☼ ☼ ☼


 Vô cố tiễn tài, Phi lễ phanh tể, Tán khí ngũ cốc, Lao nhiễu chúng sinh
[Thích ngh ĩ a]
Vô cớ c
cắt may áo quần làm hoang phí vải vóc, Vô cớ sát
sát hại nấu nướ ng
ng loài
vật để làm ngon miệng mình, Vứ t b ừ a làm hoang phí ngũ cốc, Bắt ng ườ i lao
dịch cho mình mà không thươ ng. ng.

Chú: 1) Làm ngườ i phải tiế c phúc, áo quần là để che che thân, mặc rách thì may
mớ ii,, mặc cũ thì có thể đ em em t ặng cho ngườ i nghèo, đ ó là một phươ ng ng pháp tích
phúc. Ngườ i xư a, a, chỉ có
có hội hè đ ình ình đ ám
ám mớ i giế t vật để t t ếế Th
Thần, nay thấ y nhiề u
ngườ i giàu có không biế t tiế c phúc, ngày đ êm êm tiệc tùng đ ãi ãi khách, đ em
em thứ c ăn
d ưư th
thừ a mang đ i đỗ , kiế p sau d ễễ l lạc vòng Ngạ-qu ỷ đạo
2) Lươ ng-Võ-
ng-Võ- Đế
Đế hỏi Thiề n-s
n-sư Chí-Công: Phu-nhân của tr ẩẩ m kiế p tr ướ
ướ c có
phúc đứ c gì mà kiế p này đượ c làm Hoàng-H ậu, cùng tr ẩẩ m hưở ng
ng cảnh phú quý?
Thiề n-s
n-sư đ áp:
áp:
- Hoàng-hậu trong ba kiế p tr ướ ướ c là một con giun, bị Hòa-thượ ng ng Cao-Phong
sơ ý, khi cuố c đấ t tr ồng hoa cuố c chế t.t. Hòa-Thượ ngng niệm chú Vãng-sanh cho
con giun, nên giun đượ c đầu thai làm kiế p ngườ i.i. Trong kiế p tr ướ
ướ c,
c, hoàng-hậu là
một bà góa nghèo, hàng ngày đ i nhặt t ừ ừ ng
ng hạt cơ m do ngườ i vứ t bỏ d ướ
ướ i đấ t
mang về r ửử a sạch mà ăn. Thiên-Thần thấ y ngườ i nghèo mà còn biế t tiế c phúc,
bèn tâu cùng Đứ c Ngọc- Đế Đế hay,
hay, cho nên hoàng-hậu kiế p này đượ c hưở ng ng cảnh
phú quý đấ y.
Châu-Phúc-T ận,
 Châu-Phúc-T ngườ i đờ i Minh, xuấ t thân trong một gia đ ình ình nghèo nàn,
cha mẹ mấ t sớ m,
m, một mình số ng ng trong cảnh cô-đơ n khổ ssở . N ăm 40 tuổ i,i, t ựự nhiên
nhiên
hiể u đượ c lai lịch kiế p tr ướ
ướ c của mình, cảm thấ y sinh t ửử vô
vô thườ ng
ng mớ i tìm đế n
Bạch-Vân-Quan ở thành
thành Bắ c-Kinh
c-Kinh xuấ t gia.
Tr ưở
ưở ng-lão
ng-lão trong chùa này là một vị cao nhân, biế t đượ c Châu-Phúc-T ận là
sao T ửử -Vi
-Vi xuố ng
ng phàm, chỉ vì
vì hưở ng ng thụ thái quá, không thể tr
tr ởở vvề Tr
Tr ờờ i mà phải
lư u lạc chố n hồng-tr ần Tr ưở
ưở ng-lão
ng-lão nghĩ r ằằ ng,
ng, nế u không đọa đ ày ày cho cự c khổ
thì Châu-Phúc-T ận khó mà tr ởở v về bbổ n vị nên mớ i nói vớ i Châu-Phúc-T ận:
- Con có biế t tu hành là một việc cự c khổ chăng? Phàm việc gì ngườ i thườ ng
ng
không thể nhịn thì ngườ i tu hành phải nhịn, việc gì ngườ i thườ ng
ng không chịu


đượ c thì ngườ i tu hành phải chịu lấ y. Phải ăn cay nuố t đắ ng
ng mớ i có thể li
liễ u đượ c
nghiệ p của kiế p tr ướ
ướ c,
c, con có chịu đượ c chăng?
Châu-Phúc-T ận đ áp:
áp:
- Bạch thầ y, con hiể u.
u. Cúi xin thầ y t ừ
ừ -bi
-bi thu nhận con theo Thầ y học đạo.
Đạo-Tr ưở
ưở ng
ng sai Châu-Phúc-T ận chuyên lo việc đổ nnướ c đ ái,
ái, quét nhà xí và làm
nhữ ng
ng công việc nặng nhọc, Châu-Phúc-T ận ngày đ êm êm làm lụng vấ t vả , thế mà
thườ ng
ng bị sư -ph
-phụ trách phạt, như ng
ng trong lòng vẫ n không một chút oán hờ nn..
Nhiề u ngườ i trong chùa thấ y ngộ cảnh của Châu-Phúc-T ận đề u t ỏ lòng thươ ng ng
xót và bấ t mãn vớ i Thầ y mình.
Vì làm lụng vấ t vả , nên ở chùa
chùa mớ i có một năm thì Châu-Phúc-T ận đ ã lâm bệnh.
Có đệ-t ửử báo cho Đạo-Tr ưở
ưở ng
ng hay, Đạo-Tr ưở ưở ng
ng chẳ ng
ng nhữ ng
ng không t ỏ lòng
thươ ng
ng xót, mà còn nói vớ i chúng đệ-t ử
ử r
r ằằ ng:
ng:
- Chớ nên
nên kiế m thuố c thang cho nó, cứ để nó
nó chế t t ựự nhiên,
nhiên, chế t càng sớ m càng
t ốố t.t.
Chúng đệ-t ửử nghe
nghe thầ y mình nói thế , đề u oán giận trong lòng, như ng
ng không
dám nói ra. Qua vài này sau thì Châu-Phúc-T ận chế t.t.
Khi Đạo-Tr ưở
ưở ng
ng hay tin Châu-Phúc-T ận đ ã qua đờ ,i d ặn một đệ-t ửử llấ y s ợ i dây
thừ ng
ng buộc vào cổ c
của Châu-Phúc-T ận và nói:
- Các con hãy kéo xác c ủa Phúc-T ận đ i qua hang chó, ra ngoài 40 d ặm đế n
biể n Đông-H ải và vứ t xác nó ra ngoài biể n,
n, và nên nhớ không
không đượ c mặc áo quan
cho nó, chớ nên
nên trái mệnh.
nghe lờ i thầ y, kéo xác của Châu-Phúc-T ận đ i t ừừ hang
hang chó ra đế n
biể n Đông-H ải, như ng
ng trong lòng đề u oán giận sư -ph
-phụ mình. Khi đ i đượ c nử a
đườ ng,
ng, vị đại sư huynh
huynh lên tiế ng
ng nói:
- S ưư -ph
-phụ thườ ng
ng d ạ y ta r ằằ ng,
ng, ngườ i xuấ t gia phải lấ y hai chữ t ừừ -bi
-bi làm gố cc,,
như ng
ng lòng của sư -ph -phụ thì lại bấ t nhân như th thế . Châu-Phúc-T ận chẳ ng ng phạm t ội
gì mà bị thầ y ta hành hạ đế n chế t,t, khi chế t r ồi không cho ngườ i làm lễ mai mai táng.
Chúng ta d ẫẫ u sao cũng có tình sư huynh
huynh đệ vớ i Phúc-T ận, ta hãy kiế m một bộ đồ
mớ i và một chiế c quan tài để khâm
khâm liệm và kiế m m ột chỗ t ốố t để mai
mai táng cho sư


đệ , để nó
nó đượ c yên nơ i su ố i vàng, như th
th ế ta
ta cũng làm tròn đượ c tình đồng-môn.
Khi về chùa,
chùa, nế u ta không nói thì sư -ph
-phụ cũng không thể bi
biế t đượ cc..
M ọi ngườ i đề u đồng ý và làm theo lờ i của vị sư -huynh,
-huynh, quên mấ t lờ i d ặn của
sư -ph
-phụ mình. Khi mọi việc xong xuôi, tr ởở về đế n chùa, mọi ngườ i t ưở
ưở ng
ng r ằằ ng
ng
thầ y mình không biế t đượ c sự tình.
tình. Ai ngờ khi
khi mớ i vào chùa thì thấ y Đạo-Tr ưở
ưở ng ng
bướ c ra, giận r ằằ ng:
ng:
- M ấ
ấ y ngươ i sao dám trái lệnh ta, mấ y ngươ i đ ã làm hại vị môn đồ t ốố t của ta
r ồi, có biế t chăng?
Chúng đệ-t ửử không
không ai dám nói năng, Đạo-Tr ưở
ưở ng
ng lại nói tiế p:
- Các con làm như th
th ế t t ưở
ưở ng
ng là thươ ng
ng h ại cho Phúc-T ận, có biế t đ âu âu làm như
thế là
là hại nó. Thầ y bi ế t đượ c nó là sao T ử ử -Vi
-Vi xuố ng ng phàm, chỉ vì vì hưở ng
ng thụ thái
quá mà không biế t tiế c phúc, nên không thể tr tr ởở vvề bbổ n vị , , cho nên thầ y mớ i hành
hạ nó, không cho nó ăn no mặc ấ m, m, m ục đ ích
ích là liễ u tr ừừ nghi
nghiệ p tr ướ
ướ c c ủa nó đ ã
làm để khỏi chịu nghiệ p báo trong kiế p sau. M ấấ y con không hiể u, u, cho r ằằ ng
ng thầ y
là ngườ i tan nhẫ n bấ t nhân, kiế p tr ướ
ướ c nó ngộ sát nhiề u ngườ i,i, kiế p sau s ẽ chịu
quả báo. Thầ y sai mấ y con kéo cổ nó t ừ ừ hang
hang chó ra ngoài b ố n chục d ặm, để
kiế p sau nó miễ n đượ c nạn dao binh, vứ t xác nó xuố ng ng biể n để sau
sau này nó đầu
thai làm vua nướ c ngoài hưở ng ng cảnh phú quý. Phải tr ải qua một kiế p như vvậ y nó
sẽ hoàn đượ c bổ n vị. M ấấ y con không rõ đạo Tr ờờ ii,, lại t ưở
ưở ng
ng r ằằ ng
ng thầ y không
thươ ngng nó.
Ngư ng
ng một lúc, Đạo-Tr ưở
ưở ng
ng lại than r ằằ ng:
ng:
- V ận mệnh nhà Minh sắ p sử a suy đồi, mấ y con chôn c ấ t nó như vậ y, sau này
nó sẽ đầu thai làm vua nhà Minh. Ôi! Làm vua trong th ờ i loạn ly thật là bi
thươ ng,
ng, còn khổ h
hơ n làm dân đ en
en nữ a,
a, sau này lại chế t bấ t d ắắ c k ỳ t ửử .
nghe xong lờ i c ủa Đạo-Tr ưở
ưở ng,
ng, mớ i h ố i h ận v ề vi
vi ệc mình đ ã làm,
t ấấ t cả đề u qu ỳ xuố ng
ng bạch r ằằ ng:
ng:
- Bạch thầ y, chúng con ngu d ốố t làm trái lệnh thầ y, t ội thật đ áng
áng chế t.t. Cúi xin
thầ y t ừừ -bi
-bi xá t ội.
Đạo-Tr ưở
ưở ng
ng nói:


- Âu cũng là kiế p số của Châu-Phúc-T ận. Thiên-lý tuần hoàn, một khi đ ã t ạo
nghiệ p r ồi thì Thiên-Tiên và phàm phu c ũng đề u như nhau.
nhau.
Sau khi Châu-Phúc-T ận chế t,t, đầu thai vào chố n hoàng cung làm thái-t ửử , về sau
sau
lên nố i ngôi là vua Sùng-Trinh vị vua cuố i cùng của nhà Minh.
áTh
nhờ iphá
đ ánh k ỳ Minh mạt, giV ặềề c sau
quân Minh. giãhoàng-cung
sau nổ i lên khắ pbị tên
nơ i,i, gi
quân Mãn-Thanh
ặc Lý-T
ựự -Thành cũem
-Thành đ ngbinh
em nổ i d
vậậ y
y
hãm, Vua Sùng-Trinh trong cơ n nội ư u ngoại hoạn ấ y, phải thắ t cổ t ựự vẫ n mà
chế t.t. Làm vua chư a đầ y 15 năm, phải nhìn cảnh nướ c mấ t nhà tan. Quả thật
đ áng
áng thươ ng! ng!
3) Lao là lao động, nhiễ u là sự phiề n nhiễ uu,, chúng-sinh chỉ ngườ i lẫ n vật.
Sai ngườ i hay bắ t v ật làm việc lao động giúp mình đề u ph ải có lúc và không thể
quá sứ c.
c. Như thế ngườ i vui ta cũng đượ c việc. N ếế u sứ c ngườ i yế u kém mà bắ t
ngườ i làm việc nặng nhọc…. thì thuộc lao nhiễ u vậ y.
☼ ☼ ☼
 Phá nhân chi gia thủ kỳ tài bảo, Quyết thủy phóng hỏa d ĩ h
hại dân cư .
[Thích ngh ĩ a]
Hại ngườ i tán gia bại sản sau đó chiếm lấy tài vật, Phá đê làm hại mùa
màng, phóng hỏa đốt nhà để hại ngườ i không nơ i trú ngụ.
Chú: 1) Tài là tiề n bạc, bả o là v ật quý (ngọc ngà châu báo). Giàu nghèo có s ố ,
mệnh không có mà mư u k ếế hại ngườ i để đ oạt, dù lấ y đượ c cũng không lâu dài.
T ục ngữ có
có câu: “C ủa phi nghĩ a có giàu đ âu”.
âu”. Chẳ ng
ng nhữ ng
ng không giàu, mà còn
di họa cho con cháu.
2) Nhà là nơ i để tránh nắ ng ng che mư a, a, là t ổổ ấ m và cũng là tài sản của loài
ngườ i.i. Tr ộm cắ p vào nhà chỉ m
mấ t tiề n bạc, nạn lụt lội hỏa hoạn chẳ ng ng nhữ ng
ng nhà
cử a tiêu tan, sinh mạng của ngườ i hại ngườ i không nhẹ , do đ ó t ội quá cũng nặng.
 Ngày
Ngày xư a Lươ ng
ng Võ- Đế
Đế nghe
nghe lờ i của V ươ
ươ ng-Túc,
ng-Túc, đắ p đ ê chắ n nướ c sông
Hoài để công
công đấ t Thọ-Dươ ng.
ng. N ướ
ướ c lớ n đ ê vỡ , trên ch ục vạn ngườ i trong thành


Hoài đề u lâm nạn. V ềề sau
sau Lươ ng
ng Võ- Đế bbị H ầu-C ảnh làm phản vậ y ở Đ
Đài-Thành
mà chế t.t. V ươ
ươ ng-Túc
ng-Túc cũng bị nạn diệt t ộc.
☼ ☼ ☼
 Văn loạn quy mô d ĩ b

bại nhân công, Tổn tha khí vật d ĩ cùng
cùng nhân dụng.
[Thích ngh ĩ a]
Làm loạn quy cũ, khuôn phép của ngườ ii,, để công lao khổ cự c của ngườ i
trở nên
nên thất b ại, Làm hư tổn đến vật d ụng của ng ườ ii,, để ng ườ i không đượ c
sử d
dụng.
Chú: 1) V ă n loạ n là làm cho sai lầm, làm loạn. Quy là quy cũ , mô là mô phạm.
Đó là chươ ng
ng trình, hay k ếế hoạch mà ngườ i đ ã soạn thảo và hoạch định, là tâm
huyế t mk ếế
phép ẫ tu tinh
mự ct ừừ
bao
để bao nhiêu
đ i đế kinhcông.
n thành nghiệNg
m ườ
củiaquân-t
đờ i ngửử ườ i mớ
luôn
luôn i có
ngh đượ
ĩ đế c,ị là
c,
n tr thế ,khuôn
mư u
cầu sinh lợ i cho đờ i,i, là lòng công. K ẻ tiể u-nhân
u-nhân thì nghĩ đế n loạn để đượ c thờ i,i,
nên văn loạn quy mô của ngườ i để lấ y danh lợ i cá nhân. Có biế t đ âu, âu, vì cái lợ i
riêng t ưư ccủa mình mà t ạo nên cái họa cho nướ cc..
2) Vì mượ n cầu không đượ c mà sinh lòng oán giận, vì đồng nghiệ p sinh lòng đố
k ỵ , hay vì thấ y ngườ i có mà ta không, nên sinh lòng b ấ t bình mà hủ y hoại vật
d ụng của ngườ i,i, đề u tránh không khỏi báo ứ ng.
ng.
☼ ☼ ☼
 Kiến tha vinh-quy nguyện tha lư u biếm, Kiến tha phú-quý nguyện tha
phá tán.
[Thích ngh ĩ a]
Thấy ngườ i đượ c vinh-hiển, cầu mong cho ngườ i bị thất bại, lư u biếm,
Thấy ngườ i có đượ c phú-quý giàu sang, cầu mong cho ngườ i bị phá sản.
Chú: L
Lư u là bị lư u đ ày,
ày, biế m là bị giáng chứ c.
c. Vinh hoa phú quý là do m ệnh,
không thể ccườ ng
ng cầu. Ngườ i tích đứ c đượ c nhiề u kiế p, hoặc là do siêng năng cần


mẫ n làm nên. Kiế p tr ướ
ướ c tr ồng phúc kiế p này đượ c hưở ng, ng, phúc lớ n thì vinh quy
đượ c lâu dài, phúc ít thì hưở ng ng ngắ nn,, đ ó là số mạng của t ừừ ng
ng ngườ i mà không
phải vì lờ i nguyề n r ủa của một ngườ i nào bị lư u biế m hay phá sản. Nguyề n r ủa
ngườ i chư a chắ c đượ c như ý
ý muố n,
n, như ngng t ựự mình
mình đ ã mang t ội vớ i Tr ờờ i.i.
☼ ☼ ☼
 Kiến tha sắc mỹ khở i tâm tư chi,

chi, Phụ tha hóa tài nguyện tha thân tử .
[Thích ngh ĩ a]
Thấy nữ giớ i có sắc đẹp, trong lòng bèn suy ngh ĩ đến chuyện tà dâm, Mắc
nợ c
của ngườ i thì mong chủ nợ ch
chết sớ m để khỏi trả.
Chú: 1) S ắắ c là đ ao
ao búa hại ngườ i,i, nên ngườ i quân-t ửử phòng
phòng sắ c như phòng
phòng hổ ,
thận tr ọng mà không dám sơ hh ở . Th ấ y s ắ c động lòng còn không 2đượ c hu ố ng ng chi
là phạm vào t ội dâm, nên C ổổ -đứ c có câu: “V ạn ác dâm vi thủ” , là vậ y. Ngườ i
phạm sắ c giớ i chỉ trong
trong một khoảng khắ c, c, nế u không biế t phản-t ỉỉ nh, nh, thận-độc thì
một ý niệm tà dâm có thể đư a đế n ch ỗ b b ại đứ c.
c. Khi mắ t th ấ y, tâm động, hãy suy
nghĩ lại cái hại của lòng d ục sẽ mang
mang đế n, n, suy t ưư r ồi lại suy t ưư , như có mắ t t ừừ
thậ p phươ ngng đ ang
ang nhìn, tay t ừ
ừ thậ p phươ ng ng đ ang
ang chỉ . S ựự thận-độc này có thể
làm cho tà niệm lắ ngng xuố ng
ng mà tránh đượ c họa.
Kinh Phật vi ế t:
t: Thấ y ng ườ i l ớ n tuổ i thì xem như ng
ng ườ i ch ị , , g ặ p ng ườ i nh ỏ tu ổ i
thì xem như ng
ngườ i em gái trong nhà, lòng t ự ự nhiên
nhiên sẽ di
diệt.
M ột học trò của V ươ ươ ng-Khê
ng-Khê biế t mình hay động lòng tà dâm, một hôm hỏi
V ươ
ươ ng-Khê
ng-Khê về phươ ngng pháp tr ị bệnh này. V ươ
ươ ng-Khê
ng-Khê đ áp:
áp: Giả sử trong
trong phòng
có k ỷ nữ đẹ p, ngườ i thấ y t ự
ự nhiên
nhiên động lòng tà, như ng
ng nế u nghĩ r
r ằằ ng
ng ngườ i trong
phòng tr ướ
ướ ng
ng là con em của mình, thì lòng dâm lậ p t ứứ c tiêu tan.
V ạn sự đề u do tâm sanh, nế u miệng không nói đế n việc phi lễ , tâm không ngh ĩ
đế n việc phi lễ , mắ t không nhìn đế n việc phi lễ , thân không làm vi ệc phi lễ , thì tà
niệm t ừừ đ âu
âu mà sinh? Gặ p sắ c mà không sinh lòng dâm, phúc đứ c sẽ theo
theo sau.
2
Dâm đứng đầu trong mọi thứ ác.


 V ươ
ươ ng-Hoa,
ng-Hoa, ngườ i t ỉỉ nh
nh Chiế t-Giang
t-Giang đờ i Minh, tính đố c hậu, phụng d ưỡ ưỡ ng
ng
mẹ già chí hiế u.
u. Thờ i thanh niên d ạ y học t ại một tr ườ
ườ ng
ng t ưư thục trong làng, chủ
tr ườ
ườ ng
ng tuổ i già quá trung niên, tuy có thê thi ế p, như ng
ng vẫ n chư a có đượ c một
mụn con. Thấ y V ươ
ươ ng-Hoa
ng-Hoa tuổ i tr ẻ tài cao, nên sai ngườ i thiế p đẹ p ăn nằ m cùng
V ươ
ươ ng-Hoa
ng-Hoa để cầu con nố i dõi tông đườ ng.ng. M ột hôm, ngườ i thiế p bén lẽ n đế n
phòng
Hoa mcở ủ lá
a V thươ
lá ng-Hoa
ưư nxem
g-Hoa
ơ xem thấ và traonălá
y có m th c
c:ủ“D
chư ữ a ng ciầch
ụcườ ồng đ gian
u nhân ã viế tch
để ủ t
t ỏ tình.
ng” (muV ưnơ cng-
ố ươ nầg-u
giố ng
ng thế gian),
gian), hiể u đượ c ý của chủ tr ườ ườ ng,
ng, bèn lấ y giấ y bút viế t lên năm chữ để
cự tuy
tuyệt: “Duy khủng Thiên thượ ng ng Thần” (Lo sợ th thần trên tr ờờ i).
i ). Ngày hôm sau,
V ươ
ươ ng-Hoa
ng-Hoa vì sự vi việc này mà t ừ
ừ ch
chứ c.
c.
Chủ tr ườ
ườ ng
ng thấ y sự vi
việc không thành, thỉ nh
nh một đạo-sĩ đế n nhà lậ p đ ànàn cầu t ựự .
Đạo-sĩ đọc chú cầu nguyện xong bèn cúi đầu qu ỳ lạ y, như ng ng qua một thờ i gian
vẫ n không thấ y ngồi d ậ y. Chủ tr ườ
ườ ng
ng hoảng sợ , liề n tiế n gần đạo-sĩ để xem
xem xét
sự tình.
tình. V ừừ a đế n bên cạnh thì đạo-sĩ đứ ng
ng d ậ y.
Chủ tr ườ
ườ ng
ng hỏi rõ nguyên do, đạo-sĩ đ áp:
áp:
- Trên đườ ng
ng đế n Thiên-đ ình
ình thì gặ p lễ nghinh
nghinh tiế p tr ạng-nguyên, nên về tr
tr ễễ .
Chủ tr ườ
ườ ng
ng lại hỏi:
- Tr ạng-nguyên năm nay là ngườ i nào vậ y?
Đạo-sĩ :
- Nghe Thần trên Tr ờờ i đọc hai câu thơ : “Dục c ầu nhân gian chủng, Duy khủng
Thiện thượ ng
ng Thần”.
- Chủ tr ườ
ườ ng
ng biế t đượ c ý nghĩ a của hai câu này là ch ỉ V ươ
ươ ng-Hoa.
ng-Hoa. N ăm đ óó,,
V ươ
ươ ng-Hoa
ng-Hoa quả nhiên trúng tr ạng-nguyên. V ềề sau thân-mẫ u cuả V ươ ươ ng-Hoa
ng-Hoa
số ng
ng đế n tr ăm tuổ i mớ i t ạ thế , con là V ươ
ươ ng-D
ng-Dươ ng-Minh,
ng-Minh, ngườ i chủ tr ươ
ươ ng
ng h ọ c
thuyế t Tri hành hợ p nhấ t,t, làm quan đế n chứ c Binh-Bộ Thượ ng-Th
ng-Thư m
mớ i về hhư uu..
2) Ngườ i ta cho mượ n tài vật, giúp ta tránh đượ c hoạn nạn, khỏi cơ n nguy
cấ p, là ngườ i có ơ n vớ i ta. Thiế u nợ mà
mà không tr ả , mang ơ n mà không báo đ áp
áp
mà
sao!lạKinh
i cònPh
mong
ật ving i ch
t:ườ
ế t: “N ế t ườ
ợợ ng sớ m để đượ
i tám nc gthoát
lượ ng tr ả nnử ợ a , cân”.
ch ẳ ng
ng Ki
b ộế p
i bnày
ạc vàkhông
độc ác
tr ảl thì
ắ m
kiế p sau vẫ n phải hoàn. Tránh không khỏi luận nhân quả.


 Can cầu bất toại tiện sanh chú hận, Kiến tha thất tiện tiện thuyết tha
quá.
[Thích ngh ĩ a]
Khi lòng cầu ngườ i không đượ c toại nguyện thì sinh lòng nguyền rủa, oán
giậườ
ng n. i.iTh
. ấy ng ườ i sa cơ th
th ất th ế thì bàn luận đến khuyết điểm và lỗi l ầm của
Chú: 1) Chí-nhân vô d ục, nên không vọng cầu, không vọng cầu nên không oán,
vô oán nên thườ ng ng lạc, vui thú t ự
ự nhiên.
nhiên. Tiể u-Nhân
u-Nhân gia d ục nên đ a cầu, đ a cầu
nên đ a oán. Việc đờ i trên thế gian
gian mườ i phần có đế n tám phần không đượ c như ý, ý,
không vừ a ý thì sinh lòng oán h ận. C ầu ngườ i là đ i nhờ ngườ i như ng ng giúp hay
không là quyề n của ngườ i.i. M ượ ượ n tiề n ngườ i không đượ c toại thì trách ngườ i bủn
xỉ n,
n, keo kiệt. C ầu ngườ i không đượ c ng ườ i giúp thì trách ngườ i vô tình, như thế
chẳ ng
ng phải t ựự mình
mình tìm lấ y sự phi
phiề n não hay sao!
 Đờ i
T ốố ng
ng có ngườ i họ Lư đ em
em của hố i lộ cho V ươ
ươ ng-
ng- Đ
Đán để cầu xin một
chứ c quan nhỏ ở Giang-Hoài.
Giang-Hoài.
V ươ
ươ ng-
ng- Đ
Đán nói:
- Ông không có tài làm sao tôi có thể ti
tiế n cử cho
cho ông đượ c,
c, chẳ ng
ng lẽ ta
ta vì nhận
tiề n của ông mà làm trái luật nướ c hay sao?
Lư căm giận V ươ
ươ ng-
ng- Đ
Đán, về nhà
nhà thấ p nhang ngướ c mặt lên Tr ờờ i nguyề n r ủa
cho V ươ
ươ ng-
ng- Đ
Đán gặ p nạn và chế t sớ m.
m. T ốố i hôm đ ó Lư mơ thấ y Thần đế n quở
trách:
- V ươ
ươ ng-
ng- Đ
Đán là ngườ i trung hiế u lưỡ ng ng toàn, làm quan thanh-liêm, ngươ i
nguyề n r ủa ngườ i trung lươ ng,
ng, Ngọc- Đế
Đế lấ y lờ i nguyề n ác độc đ ó tr ị t ội ngươ i.i.
Vài ngày sau, Lư vô
vô cớ b
bạo bệnh mà chế tt..
2) Trên đờ i có mấ y ai đượ c hoàn m ỹ và và toàn thiện, ngườ i thườ ngng chúng ta khi
có chỗ sai
sai thườ ng
ng hay t ự
ự bào
bào chữ a lấ y mình, ngườ i có chỗ không
không đ úng
úng ta lại đ em
em
lòng chê bai nói xấ u,
u, như th
thế ch
chẳ ng
ng bấ t công lắ m sao! N ếế u đ em
em lòng trách ngườ i
trách
sđể không
trách mình,
ẽ không đ em
còn oán em lòng bào chữ a cho mình mà bào ch ữ a cho ngườ i thì thiên hạ
thù.


 Kiến tha thể tướ ng
ng bất cụ nhi tiếu chi, Kiến tha tài năng khả xư ng
ng chi ứ c
chi.
[Thích ngh ĩ a]
Thấy ngũ-quan, tứ -chi -chi của ngườ i không đượ c chọn vẹn thì sinh lòng chê
cườ i.i. Thấy ngườ i có tài năng đượ c trọng dụng, bèn tìm cách đè ép ngăn chế,
để ngườ i không có dịp thi thố.
Chú: 1) Ngườ i xấ u hay đẹ p, lùn hay thấ p, mù, đ iế c hay câm đề u là nhân đ ã
gieo t ừừ ki
kiế p tr ướ
ướ c.
c. Tr ườ
ườ ng
ng h ợ p t ướ
ướ ng
ng mạo c ủa ta xấ u xí, hay t ứứ -chi
-chi ngũ-quan có
chỗ khiế m khuyế t,t, ta cảm thấ y mặc cảm t ự ự -ti.
-ti. Ta nào muố n như thế , cha mẹ ta
cũng muố n sinh ta như thế ? N ếế u bị ngườ i chê cườ i,i, lòng ta sẽ ra ra sao? Câu t ục
ngữ “cườ i ngươ ì chớ có cườ i lâu, cườ i ngườ i hôm tr ướ ướ c hôm sau ngườ i cườ i”, i”,
đ ã hàm chứ a ý nghĩ a nhân quả trong đ ó. ó. Hôm nay ta cườ i ngườ i,i, biế t đ âu
âu ngày
mai ta cũng bị ngườ i chê. Hiện nay nhiề u n ướ c Âu M ỹ có có luật không đượ c k ỳ thị
ngườ i tàn t ật, bãi đậu xe phải có chỗ dành riêng cho ngườ i phế t ật, cơ quan
chính phủ cũng như nhiề u công ty t ư ư nhân đề u có đ iện thoại dành riêng cho
ngườ i câm đ iế c,
c, để nhữ ng
ng ngườ i không may mắ n vì bị thươ ng ng hay phế vẫ n có
đượ c một nế p số ng
ng như ng
ngườ i thườ ng.
ng. Thật là một đ iề u hay vậ y.
 Lư -K
-K ỷ làt ểể -t
-t ướ
ướ ng
ng của vua Dục-Tông đờ i Đườ ng,ng, ngườ i chẳ ng ng nhữ ng ng xấ u
xí lại có thêm một bộ mặt màu xám. M ọi ngườ i lúc đầu g ặ p Lư -K -K ỷ đề u t ưở
ưở ng
ng là
đ ã gặ p phải qu ỷ. Lố i ăn mặc của Lư -K -K ỷ cũng thật là cầu k ỳ , nhìn vẻ ngoài ai
cũng cho r ằằ ng
ng Lư -K -K ỷ là ngườ i đạm bạc thanh liêm, như ngng sự thật thì khác hẳ nn,,
ông ta là một ngườ i nham hiể m trong triề uu..
Vào niên hiệu kiế n-trung
n-trung năm thứ nhấ tt,, Lư -K
-K ỷ giữ chứ c ngự --ssử trung thừ aa,,
đươ ng
ng lúc Quách-T ử ử -Nghi
-Nghi bị bệnh, Lư -K
-K ỷ mang theo lễ vật đ i thăm Quách-T ửử -
Nghi. Quách-T ửử -Nghi
-Nghi là vị lão-t ướ
ướ ng
ng bố n triề u,u, công-huân r ấấ t lớ n,n, nên khi ông
bị bệnh, bá quan trong triề u đề u đế n thăm ông. N ằằ m trên giườ ng ng bệnh, ông
không thể ra
ra ngoài tiế p đ ón
ón nên sai thê thiế p và ngườ i nhà tiế p khách. Như ng ng khi
hay tin Lư -K
-K ỷ đế n thăm mình thì Quách-T ử ử -Nghi
-Nghi d ặn thê thiế p và nữ giúp giúp việc
trong nhà đề u không đượ c đế n phòng khách cũng như đế n gần phòng của ông,
để m
một mình ông ở trong
trong phòng nói chuyện vớ i Lư -K -K ỷ. Sau khi Lư -K
-K ỷ ra về ng
ngườ i
nhà mớ i hỏi t ại sao ông lại làm như th thế và
và có d ụng ý gì.


Quách-T ừừ -Nghi
-Nghi đ áp:
áp:
Lư -K
-K ỷ là một ngườ i có tài như ng ng t ướ
ướ ngng mạo xấ u xí và lòng d ạ hiể m độc. Tính
đ àn
àn bà thườ ng ng hay đ ùa ùa cợ tt,, nế u để thê
thê thiế p nô tì trông thấ y, có ngườ i không
nhịn đượ c thế nào nào cũng cườ i,i, như thế thì
thì Lư -K
-K ỷ sẽ oán
oán hận trong lòng, sau này
khi đắ c thế thì
thì ta sẽ tránh
tránh không khỏi họa.
Quả nhiên không ngoài sự phán
phán xét của Quách-T ửử -Nghi,
-Nghi, về sau Lư -K
-K ỷ đượ c
vua Dục-Tông sủng thích, ông đượ c thế và và giế t hại nhữ ng
ng ngườ i đ ã t ừừ ng
n g cườ i
nhạo ông, chỉ có
có Quách-T ử
ử -Nghi
-Nghi vì biế t tr ướ
ướ c nên tránh đượ c họa.
2) Bài và biế m chỉ ngườ i đ ã có địa vị mà tìm cách bài xích. Ứ c chế là chỉ
ngườ i đ ang
ang cầu tiế n mà tìm cách ngăn tr ởở hành
hành động tuy khác như ng
ng lòng ác thì
như nhau,
nhau, đề u vì đố k
k ỵ mà ra.
☼ ☼ ☼
 Mai cổ yếm nhân, Dụng dượ c sát thụ.
[Thích ngh ĩ a]
Dùng bùa ngãi tà thuật để hại ngườ i,i, Dùng thuốc độc để giết cây cối.
Chú: 1) Bùa ngãi vu thuật thuộc tà, nên ngườ i chánh đạo không học. Ngườ i
biế t cũng không dùng. Đạo-Kinh viế t: t: Ngườ i tu đạo biế t bùa ngãi mà không dùng
thì d ễễ g
gặ p chân-sư , đắ c chân pháp.
2)Thự c vật cũng như động vật, đề u có linh hồn. C ổổ thụ lâu năm, hấ p thụ tinh
hoa của tr ờờ i đấ t,t, là nơ i n ươ ng
ng náo của qu ỷ th ần, không nên đố n ch ặt. L ấ y g ỗ để
dùng vào việc hữ u ích mà đố n cây là t ận cái d ụng của cây, nên không t ổổ n đế n
hòa khí của tr ờờ i đấ tt.. N ếế u vì lòng thù hằ n mà dùng thuố c giế t cây thì phạm luật
Tr ờ
ờ i.i.
☼ ☼ ☼


 Khuế nộ sư -phó,
-phó, Để xúc phụ huynh, Cườ ng
ng thủ cườ ng
ng cầu, Háo xâm
háo đoạt, Lỗ đượ c trí phú.
[Thích ngh ĩ a]
Vô lễ và sinh lòng giận hờ n vớ i bậc thầy, bất hiếu vớ i cha mẹ, Xung đột vớ i
bđậocạt,huynh
cố cầutrưở
chong,
ng,
kỳS đượ
ố mình không
c, Tính
c, haycó,xâm
mà ldùng võng
nlgự cđohay
ấn, cưỡ mư vuậtkcếủ để
ạt tài a chi ếmii,,
ngườ
Hành nghề cướ p bóc để làm giàu.
Chú: 1) Giáo hóa là sư , truyề n nghiệ p là phó , ngườ i d ạ y lý cho ta, truyề n nghề
cho ta t ứứ c là thầ y của ta. Cha mẹ nuôi d ưỡ ưỡ ng
ng ta, nế u không có thầ y d ạ y ta thì
không thể llậ p thân ở đờ i.i. Cho nên ơ n nghĩ a của bậc thầ y ngang hàng vớ i cha mẹ ,
nên phải tôn kính. Oán giận sư phó phó cũng như ngỗ nghịch vớ i cha mẹ vậ y, đề u
mang t ội bấ t kính.
2) Để là ng đố i,i, xúc là xung đột. Con cái đố i vớ i cha mẹ , em đố i vớ i anh
là chố ng
chị phải có lòng kính mà không th ể có có lòng khinh, lẽ nào
nào lại chố ng
ng đố i mà phạm
t ội ng ỗ ng
ng ịch b ấ t kính. Khi bậc ph ụ huynh có chỗ sai
sai lầm, b ổ n ph ận làm con em
chỉ có
có thể thuận khuyên mà không thể nghịch cãi. N ặng lờ i lớ n tiế ng,ng, tr ợợ n mắ t
giẫ m chân, chê bai cãi l ờ i,i, hay oán hận… đề u là hành động bội luân nghịch lý
phải tránh.
3) Thủ lấ y hợ p nghĩ a,
a, cầu xin có lý là chuyện thườ ng
ng tình, thủ lấ y không đượ cc,,
cầu xin không có, mà cố lấ y cố xin
xin đề u thuộc phi lý phi nghĩ a. a. Giàu nghèo số
định lẽ nào
nào có thể dùng
dùng mư u để xâm
xâm chiế m,m, hay lấ y sứ c để ccưỡ ng
ng đ oạt đượ c sao.
 Ngày xư a,
a, Triệu-V ệ công trong thờ i hàn vi, nhà nghèo không đủ sứ c nuôi
d ưỡ
ưỡ ng
ng m ẹ già, hai vợ ch
ch ồng ôm nhau mà khóc. M ột hôm nhặt đượ c một nén bạc
25 lượ ng,
ng, gia đ ình
ình tránh đượ c cơ n đ ói.
ói. Sau V ệ-Công đượ c làm quan, vớ i lươ ng
ng
bổ ng
ng là 100 lượ ng
ng bạc một tháng. Như ng ng lươ ng
ng đầu tháng V ệ-Công chỉ nhận
đượ c 3 nén, thiế u đ i 25 lượ ng,
ng, V ệ-Công định cật vấ n vị quan phát lươ ng.
ng. Đêm
hôm đ ó có Thần đế n nói:
- Nén bạc mà t ướ

ướ ng ng quân đ ã nhặt đượ c là trích t ừừ llươ ng
ng bổ ng
ng của t ướ
ướ ng-quân,
ng-quân,
cho nên tháng đầu bị tr ừ ừ , t ừ
ừ tháng
tháng sau tr ởở đ i t ướ
ướ ng
ng quân sẽ lãnh
lãnh đủ một tr ăm
lượ ng
ng không thiế uu..


V ệ-Công đ em
em chuyện này nói vớ i đồng-liêu và khuyên ngườ i không nên cườ ng
ng
thủ cườ ng
ng cầu.
4) Lỗ l ượ
ượ c là hành động cướ p đ oạt trái phép. Hà khắ c làm giàu, gia sản còn
bị hao tán, giế t ngườ i phóng hỏa, cướ p giật làm giàu, t ội ác còn nặng hơ nn..
☼ ☼ ☼
 Xảo trá cầu thiên, Thưở ng

ng phạt bất bình, Dật lạc quá tiết.
[Thích ngh ĩ a]
Dùng thủ đoạn xảo trá để mư u cầu thăng quan tiến chứ c,
c, Thi hành thưở ng
ng
phạt không đượ c công bằng, Hưở ng
ng lạc thái quá mà không có tiết độ.
Chú: 1) Thăng giáng có số , danh vị có phận, không phải do xảo trá mà cầu
đượ c.
c. N ếế u không lấ y đạo nghĩ a mà dùng thủ đ oạn để đạt đế n mục đ ích,
ích, dù có
đượ c địa vị như ngng tâm thuật bấ t chính vẫ n không giữ đượ c lâu dài.
2) Công có lớ n có nhỏ , t ội có nặng có nhẹ , nên thưở ng ng phạt có hậu có bạc.
Thưở ng
ng phạt phải căn cứ vào
vào công t ội, công và t ội lại căn cứ vào vào thiên lý mà
định. Cho nên ngườ i quân-t ử ử dùng
dùng tâm để phán
phán xét, dùng lý để cân
cân nhắ c,
c, không
thiên vị nhân tình, không muội thiên lý, nên thưở ng ng phạt công bình. Tiể u-nhân
u-nhân
không xét lý, lấ y nhân tình làm khinh tr ọng, lấ y của hố i lộ làm hậu bạc, nên
thưở ng
ng phạt bấ t công, nghịch vớ i thiên lý mà t ựự chu
chuố c lấ y họa.
3) Dậ t là an-d ật, chỉ sự hưở ng
ng nhàn, l ạ c là hỉ -l ng lạc, tiế t là
-lạc, chỉ sự hưở ng
tiế t-
t-độ , có chừ ng
ng mự c.c. An nhàn hưở ngng lạc mọi ngườ i đề u muố n, n, nế u có tiế t độ thì
sẽ h
h ưở ng
ng thụ lâu dài. N ếế u thái quá thì lạc cự c s ẽ sinh
sinh bi. Như l l ấ y l ươ ng
ng c ủa một
tháng tiêu trong một ngày, tuy đượ c sung sướ ng ng hả hê trong một ngày, như ng ng vui
thú của ngày hôm nay sẽ là là cái khổ của nhữ ng
ng ngày k ếế tiế p. Ngườ i có phúc một
đờ i như ngng nử a đờ i đ ã dùng hế t thì nử a đờ i sau sẽ cùng
cùng quẫ n vậ y.
☼ ☼ ☼


 Hà ngượ c kỳ hạ, Khủng hách ư tha.
tha.
[Thích ngh ĩ a]
Hà khắc và ngượ c đãi vớ i cấp dướ i,i, Khủng bố dọa nạt, làm ngườ i lo sợ
không yên.
Chú: 1) Ngườ i tuy có sang hèn như ng ng thân ngườ i như nhau, đề u do cha mẹ
sinh, biế t đ au
au khổ , bi ế t vinh nhục. Ngườ i đ ã ở d ướ
ướ i ta, giúp việc cho ta, thì phải
thươ ng
ng như con
con cháu trong nhà, có ch ỗ không
không đ úng úng thì d ạ y bảo dìu d ắắ t,t, ngườ i sẽ
cảm ơ n và trung thành vớ i ta. Còn như llăng nhục thuộc hạ , hay đ ánh ánh đậ p nô bộc
đề u là hành động hà khắ c bạo ngượ c, c, ngườ i d ễễ ph
phản ta, Tr ờờ i cũng sẽ hhọa ta.
2) Gặ p ngườ i trong cảnh nguy nan lo sợ , đ em em lòng an ủi để ng
ngườ i đượ c yên, đ ó
là lòng nhân. Thấ y ngườ i thấ t thế , thừ a cơ khủng hách, hăm d ọa để làm
làm lợ i hay
để tr
tr ả thù, là như ng
ng đ iề u không nên làm.
☼ ☼ ☼
 Oán Thiên vư u nhân, Ha phong mạ vũ.
[Thích ngh ĩ a]
Khi sự vi
vi ệc không đượ c nh
n hư ý
ý thì đem lòng oán Trờ i trách ngườ i,i, chử i gió
mắng mư aa..
Chú: 1) Oán là sự bấ t bình, vư u là quy lỗ i cho ngườ i.i. Đắ c thấ t ở trong
trong lòng
ngườ i,i, phúc họa căn nơ i thiện ác, phú quý bần tiện là nhân của kiế p tr ướ ướ cc,, đề u
do chính mình t ựự t t ạo. Chỉ có
có tiế n đứ c tu nghiệ p m ớ i có thể xoay
xoay vần đổ i c ơ , trái
lại đ ã không phản t ỉỉ nh
nh ở n
nơ i mình mà lại đ em em lòng oán Tr ờờ i trách ngườ i thì họa
càng lớ n,n, và t ội càng nặng.
 Ngày
Ngày xư a có chàng V ươ
ươ ng-Sinh,
ng-Sinh, ăn chay niệm Phật đ ã ba năm. Chẳ ngng may
mắ c phải một chứ ng
ng bệnh lạ , khắ p mình đề u sinh mụn độc, ngứ a ngáy khó chịu.
M ột ngườ i bạn chí thân của V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh đế n thăm và an ủi r ằằ ng:
ng:
- Anh ăn chay, thành tâm niệm Phật như vậ y, chư Phật Bồ-Tát thế nào
nào cũng
phù hộ , tôi tin r ằằ ng
ng chẳ ng
ng bao lâu bệnh anh sẽ kh
khỏi.


V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh nói:
- Ta ăn chay đ ã ba năm, chẳ ngng nhữ ng
ng không đượ c một mả y phúc nào, mà lại
mắ c ph ải cái bệnh khố n n ạn này, đủ thấ y ăn chay có ít gì đ âu.
âu. Lờ i Phật nói đề u
là d ốố i ngườ i cả.
Ngườ i bạn nói:

- Anh chớ nên nên nói thế , ăn chay có công-đứ c ấ y, ít ra
r a anh đ ã không k ếế t oán vớ i
lục súc. N ếế u anh không lấ y công-đứ c đ ó thì anh đ emem bán lại cho tôi.
V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh ngạc nhiên hỏi :
- Ă n chay làm sao bán đượ c,
c, và bán như th
thế nào?
nào?
Ngườ i bạn tr ả lờ ii::
- Tôi tr ả cho anh một ngày chay một phân tiề n, n, anh ăn ba năm, cả thả y là mườ i
lạng tám đồng tiề n. n. N ếế u anh đồng ý bán thì anh viế t t ờờ kh
khế ướ c cho tôi, tôi sẽ tr
tr ả
cho anh vớ i số ti
tiề n đ óó..
V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh nghĩ thầm: chàng này ngố c thật, có ai đ i mua cái chay của ngườ i
ta bao giờ đ âu.
âu. Nay nó muố n mua thì ta cũng bán cho, vì đố i vớ i ta chẳ ng
ng có
thiệt thòi gì cả. Nghĩ xong,
xong, bèn nói vớ i ngườ i bạn r ằằ ng:
ng:
- N ếế u anh cho r ằằ ng
ng cái ăn chay của tôi bán đượ c,
c, tôi bằ ng
ng lòng bán cho anh.
V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh viế t t ờờ khế ướ c cho ngườ i bạn, hai bên đồng ý giao d ịch v ớ i nhau.
Chàng V ươ
ươ ng
ng lấ y đượ c số ti
tiề n,
n, trong lòng mừ ng ng r ỡỡ muôn
muôn phần, quên hế t nổ i khổ
cự c của mình và nghĩ r
r ằằ ng:
ng: “vớ i số ti
tiề n này, ta có thể m mờ i lươ ng
ng y đế n tr ị bệnh”.
Trong t ốố i hôm đ ó,
ó, khi đ i ngủ , V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh mơ màng
màng thấ y hai con qu ỷ sứ đế n
bên cạnh giườ ng ng nạt r ằằ ng:
ng:
- Tuổ i thọ của ông đ ã mãn vào mườ i tháng tr ướ ướ c,
c, như ng
ng vì ông ăn chay mớ i
kéo dài đượ c,
c, nay ông không tiế p t ục ni ệm Phật h ọc đạo mà lại còn cho r ằằ ng ng ăn
chay là vô ích, đ emem công ăn chay đổ i chác cho ngườ i,i, t ựự mình
mình làm đứ t Phật căn.
Nay s ố ông
ông đ ã t ớớ i,i, hai ta vâng lệnh Diêm-V ươ
ươ ng
ng đế n bắ t ông, hãy đ i theo ta đế n
âm phủ trình diện.
Hai tên qu ỷ nói xong, liề n d ắắ t V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh đ ii.. V ươ
ươ ng-Sinh
ng-Sinh hoảng hồn, qu ỳ
xuố ng
ng van xin.


- Cuố i xin hai vị cho tôi hoãn lại một ngày, đặng tôi tr ả lại số tiề n cho ngườ i
bạn, hủ y t ờờ kh
khế ướ c và tiế p t ục ăn chay tr ởở llại.
Hai tên qu ỷ vô-thườ ng
ng bằ ng
ng lòng cho V ươ ươ ng-Sinh
ng-Sinh hoãn lại một ngày. Chàng
V ươ
ươ ng
ng mừ ng
ng r ỡỡ muôn
muôn phần. Hôm sau bèn đ i gặ p ngườ i bạn và nói rõ tình hình
của mình, đồng thờ i giao tr ả lại s ố ti
ti ề n đ ã nhận cho ngườ i b ạn để lấ y l ại t ờờ khế
ướ c.
c.
Ngườ i bạn nói:
- Ta đ ã đố t t ờờ kh
khế ướ c tr ướ
ướ c bàn thờ , cáo cùng chư Ph
Phật Bồ-Tát r ồi.
Chàng V ươ
ươ ng
ng đ i về nhà
nhà vớ i bộ mặt sầu thảm. Bệnh tình t ừừ đ ó lại càng nặng
thêm, không bao lâu r ồi chế tt..
2) Tr ờờ i đấ t sinh ngườ i sinh vật, lấ y sấ m sét gió mư a để ứ ng
ng bố n mùa và hóa
d ục muôn vật. S ấấ m sét có thờ i,i, gió mư a có lúc, đ ó là sự vận chuyể n c ủa c ơ tr ờờ i.i .
Lòng ngườ i ăn ở hiề n lành thì thiện khí xung thiên nên gió thuận mư a hòa. N ếế u
lòng ngườ i ác thì ác khí xung thiên nên mớ i có mư a giông bão t ốố . Đó là lòng
ngườ i đ ã “cảm” nên lòng Tr ờờ i mớ i “ứ ng”. ng”. Há có thể nguy
nguyề n r ủa ông Tr ờờ i bấ t
công!
☼ ☼ ☼
 Đấu hợ p tranh tụng, vong trục bằng đảng
[Thích ngh ĩ a]
Gây chuyện thị phi để hai bên sinh việc tố tụng mà đứ ng
ng giữ a trục lợ ii,, kết
bè lập đảng, theo ngườ i làm việc phi pháp, nguy hại đến an ninh quốc gia.
Chú: 1) Đấ u là dùng k ếế làm
làm cho hai bên bấ t hòa sinh oán, hợ p là đứ ng
ng ở gi
giữ a
làm hòa cho đ ôi
ôi bên. Đó là làm cho hai bên thù ngh ịch mà sinh việc t ốố t ụng r ồi
đứ ng
ng giữ a làm hòa để tr
tr ục lợ i.i.
2) V ọ ng là không phân biệt phải trái, trụ c là đ i theo. Ngườ i cùng chí là bằ ng ,
hợ p bằ ng
ng mà thành đả ng. Khi có bằ ng
ng đảng t ấấ t có sự đố i lậ p, như nướ c lử a
không hợ p, và loạn t ừ
ừ đ ó mà ra. Ngoài quân-t ửử lấ y đạo làm bằ ng,
ng, lấ y đứ c làm
đảng mà không a dua theo bè phái. K ẻ tiể u-nhân
u-nhân thì khác hẳ n, n, vì lợ i mà k ếế t bè


đảng và mong cho thiên hạ loạn để tranh
tranh quyề n đ oạt lợ i,i, có biế t đ âu
âu xã hội vì thế
mà loạn, nướ c vì thế mà
mà nguy.
☼ ☼ ☼
 Dụng thê thiếp ngữ , vi phụ-mẫu huấn, Đắc tân vong cố
[Thích ngh ĩ a]
Nghe lờ i của thê thiếp mà làm trái lờ i giáo huấn của cha mẹ, không biết ôn
cố tri tân, khi đượ c cái mớ i thì bỏ quên cái cũ.
Chú: 1) V ợợ chánh
chánh là thê , vợ llẽ là
là thiế p. Thê thiế p là ngườ i cùng bậc vớ i ta, phụ
giúp ta trong việc d ạ y d ỗỗ con
con cái, phụng d ưỡ ưỡ ng
ng cha mẹ và lo việc nội tr ợợ . Cha
mẹ là ngườ i sinh ta ra, nuôi d ưỡ ưỡ ngng ta, cướ i hỏi cho ta, dù quý như bb ậc vua chúa
như ng
ng cha mẹ lúc nào cũng là bậc trên của ta, phải phụng sự ssớ m chiề u. u. Lờ i của
thê thiế p phải suy nghĩ phán
phán xét, lờ i bấ t chánh thì không nên theo, h ợ p lý thì nên
nghe như ng ng phải đẹ p lòng cha mẹ. Trong tr ườ ườ ng
ng hợ p cha mẹ có lỗ i lầm, bổ n
phận làm con chỉ có có thể khuyên
khuyên gián mà không thể ch ch ỉ trích
trích để cha
cha mẹ đượ c vui
lòng. Đó là đạo hi ế u.
u. Nghe lờ i thê thiế p mà đ i nghịch lý vớ i cha mẹ thì xem cha
mẹ là cừ u địch, và thê thiế p là ân nhân, đ ó chẳ ngng phải bội luân hay sao!
2) C ốố là xư a,
a, cũ. Cái cũ bây giờ là cái mớ i của lúc tr ướ ướ c.
c. Tình bạn bè, vợ
chồng không có cũ và mớ i,i, n ế u t ồn thiên lý thì lòng chung thủ y của ngườ i không
vì c ũ m ớ i mà thay đổ i.i. Đượ c m ớ i mà quên cũ thì thiên lý trong lòng ng ườ i đ ã b ị
lu mờ mà
mà mấ t đ i nhân nghĩ a, a, tr ởở nên
nên vong bản. M ấấ t đ i nhân nghĩ a thì ngườ i thân
sẽ thành
thành ngườ i lạ , bạn sẽ bi biế n thành thù.
☼ ☼ ☼
 Khẩu thị tâm phi, tham mạo ư tài,

tài, khi võng kỳ thượ ng.
ng.
[Thích ngh ĩ a]
Khẩu Phật tâm xà, lờ i nói không đi đôi vớ i việc làm, tham của háo tài khi
giấu lừ a gạt cấp trên.


Chú: 1) Quân-t ửử và
và tiể u-nhân
u-nhân khác nhau ở ch ch ỗ t t ồn tâm, tâm vô hình không thể
thấ y như ng
ng xét về s
sự vi
việc thì t ừ
ừ ch
chỗ quang-minh
quang-minh và ám-muội mà biế t đượ c sự t t ồn
tâm là chánh hay tà. Lờ i nói phát xuấ t t ừ ừ tâm,
tâm, xét tâm thì biế t đượ c lờ i nói là
thự c hay d ốố i. i.
2) Tham là lòng hay ham muố nn,, M ạ o là hay không có mà cố tìm tìm cách để chi
chiế m
lấ y, đạt đượ c.
c. Làm quan mà bóc l ột nhân dân, hố i l ộ tham nhũng, biể n th ủ công
qu ỹ đề u thuộc hành động gạt d ướ
ướ i lừ a trên. Vì đ ã sinh lòng tham nên phải che
giấ u sự th
thật.
☼ ☼ ☼
 Tạo tác ác ngữ , Sàm hủy bình nhân.
[Thích ngh ĩ a]
Bịa đặt lờ i xấu, Gièm siểm, hủy báng để phê bình ngườ ii..
Chú: 1) Ngườ i có lỗ i ta còn phải tìm cách bao dung che d ấấ u, u, mong ngườ i có cơ
hội hố i cải. Ngườ i vô cớ ta
ta lại bịa đặt lờ i xấ u hại ngườ i,i, chẳ ng
ng oan lắ m sao.
Miệng ngườ i d ễễ phạm bố n đ iề u t ội lỗ i,i, là ác-khẩ u3 , l ưỡ
ưỡ ng-thiệ t4 , ỷ-ngôn5 , và
vọ ng-ngữ 6 . Đó là khẩ u nghiệ p.
Lờ i nói không mấ t ti ề n mua, khen ngườ i một câu dù là một lờ i tâng bố c,
c, như ng
ng
ngườ i nghe như đượ c hóng gió xuân, trong lòng cảm thấ y mát d ịu. Ác ngữ tuy tuy
chỉ một lờ i như ng
ng ngườ i nghe như gặ p phải gió đ ông,
ông, mà cảm thấ y lạnh thấ u
3
Lờ i nói ác độc, như nguy
nguyề n r ủa, chử i bớ ii..
4
Hai lưỡ i,i, gặ p ông Giáp nói một đ àng,àng, đố i vớ i ông Ấ t lại nói một nẻo, gây
chuyện thị phi để ng ngườ i nghi k ỵ lẫ n nhau.
5
Lờ i nói thêu d ệt bóng bẩ y, làm cho ngườ i say mê.
6
Lờ i nói bịa đặc không thật.


xươ ng.
ng. Miệng lưỡ i của ngườ i sắ c bén như dao,
dao, có thể giúp
giúp ngườ ii,, cũng có thể
hại ngườ i,i, há không thận tr ọng hay sao!
☼ ☼ ☼
 Hủy nhân xư ng

ng trự c,
c, Mạ Thần xư ng
ng chính, Khí thuận hiệu nghịch, Bội
thân hướ ng
ng sơ .
[Thích ngh ĩ a]
Hủy báng thanh danh của ngườ i khác, cho mình là ngay th ẳng, Mạ lỵ
Thần-Thánh cho mình là đúng, Vì lợ i ích cá nhân mà không hành theo đạo
lý, chuyên làm điều trái nghịch, Đi ngượ c vớ i ngườ i thân mà chạy theo
ngườ i ngoài.
Chú: 1) Trự c là ngay thẳ ng, ng, chính là không thiên lệch. Chính tr ựự c một nghĩ aa,,
là công bình ngay thẳ ng. ng. M ột ngườ i hành động quang minh lỗ i lạc t ứứ c là chính
tr ựự c,
c, k ẻ đ i hủ y ngườ i t ấấ t không phải là hiề n.
n. Chỉ có cải tà quy chánh mớ i tr ởở
thành ngườ i hiề n, n, lẽ nào
nào đ em em lòng hủ y báng ng ườ i mà lại có thể tr
tr ởở thành
thành ngườ i
chính tr ựự c hay sao?
2) Ngườ i chính tr ự
ực mớ i thành Thần, chẳ ng
ng lẽ Th
Thần không rõ phải trái mà nghe
theo lờ i d ạ y bảo và chỉ trích
trích của ng ườ i hay sao! Đắ c t ội vớ i Tr ờờ i thì khó mà van
xin.
3) Khí là t ừừ bỏ , thuậ n là lẽ phải, hiệu là noi theo, ngh ị ch là đ iề u trái. Thuận
nghịch là phải xét theo lý. Cha mẹ t ừ ừ , con cái hiế u,
u, vợ hòa
hòa chồng thuận, bạn bè
giữ tín… đ ó là đạo làm ngườ i mà mọi ngườ i đề u phải thuận theo. H ợợ p lý mà
không hành, trái đạo mà lại theo, là nghịch vớ i lẽ Tr Tr ờờ i vậ y.
4) Bội là phản, hướ ng là theo. Ngườ i thân nhấ t trên đờ i không ai thân hơ n cha
mẹ , vợ ch
chồng, anh chị em, k ếế đế n là thân thích. Thân có đẳ ngng cấ p, chia trên d ướ ướ i,i,
biệt xa gần, sơ thì
thì không thân. H ướ
ướ ng
ng thân bội sơ là
là thiên tính của ngườ ii.. Bội
thân là ngỗ , hướ ng
ng sơ thì
thì nghịch. Ngỗ nghịch trái đạo luân thườ ng. ng. T ỉỉ như cha
cha
m ẹ đ
sướ nang
ag,ngnhtrong
ng, ư th cơ ntrái
thế là
là hođạ
ạno.nạn mà không lo, lại đ i giúp ngườ i ngoài ăn sung mặc
☼ ☼ ☼


 Chỉ Thiên-địa d ĩ ch
chứ ng
ng bỉ hoài, Dẫn Thần-minh nhi giám hiệp sự .
[Thích ngh ĩ a]
Trong tâm suy tính đến chuyện bất chính mà còn chỉ Trờ i đất chứ ng
ng giám,
Đã làm chuyện nhơ u
uế xấu xa mà lại thề lạy Thần-minh làm chứ ng.
ng.
Chú: Bỉ là bỉ -ổ ii,, đ ê hèn, Hiệ p sự là việc nhơ -nhu
-nhuố c,
c, xấ u xa. Thiên- Đị
Địa có
chánh-khí, Thần-Minh chánh tr ự ự c quang minh, lẽ nào
nào lại làm chứ ng
ng cho nhữ ng
ng
việc nhơ nhu
nhuố c xấ u xa của ngườ i đờ i.i.
 Đấ
Đấ t
T ừừ -Châu
-Châu có chàng Triệu-sinh lấ y ng ườ i h ọ Vu. Vu thị có ngườ i em gái
thườ ng
ng hay đế n nhà Triệu-sinh thăm ngườ i chị ,, không bao lâu lại yêu thầm
ngườ i anh r ễễ , và hai ngườ i phát sinh ra cảm tình t ừừ đ óó..
M ột hôm ngườ i em gái đ ánh ánh mấ t chiế c trâm cài tóc bằ ng
ng ngọc t ại nhà Triệu-
sinh, như ng
ng tìm mãi vẫ n không thấ y. Ngườ i em gái này cho r ằằ ng ng ngườ i hầu của
chị mình đ ã lấ y cắ p. Ngườ i hầu bị mắ c oan, mớ i đế n một miế u k ếế cận cầu xin
Thần-Minh chỉ d d ẫẫ n.
n. V ị Tiên đế n giáng cơ , là Hà-Tiên-Cô. Tiên-Cô viế t:
t:
- Chuyện này không thể nói
nói đượ c.
c.
Gia nhân lại khóc lóc cầu thêm:
- Ngườ i phàm không biế t mớ i cầu đế n Thần-Tiên, chẳ ng ng lẽ Thần-tiên lại để
ngườ i lành mắ c oan hay sao?. Cúi xin Tiên-Cô t ừừ -bi
-bi chỉ giúp.
giúp.
Tiên-Cô viế t:
t:
- V ề
ề nhà
nhà tìm trên giườ ng
ng của chủ nhà sẽ th
thấ y.
Ngườ i hầu đ emem lờ i của Tiên-Cô về báo
báo cho bà chủ hay. V ợợ Triệu-sinh tr ởở về
phòng mình, quả nhiên tìm thấ y chiế c trâm cài tóc của ngườ i em gái mình để trên trên
đầu giườ ng. ng. Nguờ i chị đ em
em chiế c trâm tr ả lại cho em gái và trách ngườ i em về
t ội bấ t trinh, gian thươ ng
ng vớ i chồng mình.
Ngườ i em giận và nói:
- Rõ là ngườ i nhà của chị lấ y cắ p mà chị lại còn vu oan và làm nhục danh tiế c
của em.
- Nói xong bèn khóc òa lên, và l ấ y tay chỉ lên
lên tr ờờ i thề r
r ằằ ng:
ng:


N ế
ếu em có làm chuyện ám- muội vớ i chồng chị thì sẽ bbị Thiên-lôi đ ánh
ánh chế t.t.
Ngườ i chị tin vào lờ i thề c
của ngườ i em gái, và đ uổ i ngườ i hầu đ i ra khỏi nhà.
Trong đ êm
êm hôm đ ó, ó, Triệu-sinh lại cùng cô em vợ hẹn hò vớ i nhau. Bỗ ngng nhiên
mư a to gió lớ n,
n, sắ m sét đ ánh
ánh vào nhà Triệu-sinh. Vu thị thấ y đ êm
êm đ ã khuya mà
vẫ n chư a thấ y ngườ i chồng tr ởở về phòng,
phòng, trong lòng cảm thấ y k ỳ lạ. Sáng hôm
sau thứ c d ậ y, Vu thị thấ y ngườ i chồng và em gái mình đế u bị sét đ ánh ánh chế t,t, hai
xác nằ m lõa lộ ở h
hậu sân, thân mình cháy đ en, en, trông thật thảm thươ ng.ng.
☼ ☼ ☼
 Thí dữ h
hậu hối, Giả tá bất hoàn.
[Thích ngh ĩ a]
Khi đã giúp đỡ hay

hay bố thí cho ngườ i rồi, lại sinh lòng hối hận, Mượ n tài vật
của ngườ i mà không trả.
Chú: Giúp ngườ i sau lại hố i hận là không có lòng thành, làm việc nghĩ a mà
nghĩ đế n lợ i là còn tính ít k ỷ , thuộc lòng tà. Ngườ i cho ta mượ n tài vật giúp ta
tránh đượ c cảnh khố n, n, nế u mượ n mà không tr ả quả thật là ngườ i vô nghĩ a vậ y.
 Tr ần-Hi-Dit ổổ -s
-sư sau
sau khi đắ c đạo, biế t đượ c quan thái-thú Lư u-T u-T ĩĩ nh
n h là vị
ơ n nhân của mình trong ba kiế p tr ướ ướ c.
c. Vì muố n tìm cách d ẫẫ n độ vị ơ n nhân này,
nên bày một chiế c bàn tr ướ ướ c cử a nha-môn của quan Thái-thú để xem xem t ướ
ướ ngng cho
ngườ i qua lại.
M ột hôm Tr ần-t ổổ thấ y L ư u-T
u-T ĩĩ nh
n h cùng vớ i m ột ngườ i hầu đ i ra, nên đế n nói vớ i
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
nh r ằằ ng:
ng:
- Diện mạo của đại-nhân k ỳ lạ lắ m,
m, mờ i đại-nhân hãy ngồi lại đ ây
ây để bần-đạo
xem t ướ
ướ ng
ng cho đại-nhân.
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h thấ y dáng của Tr ần-t ổổ có
có v ẻ thoát t ục, cũng muố n d ừừ ng
ng lại nhờ Tr
Tr ần-
t ổổ xem
xem t ướ
ướ ng,
ng, như ng
ng ngặt gì trong mình có nhiệm vụ nên tr ả lờ i: i:
- Hôm nay vì bận công vụ , ngày mai xin đạo-tr ưở
ưở ng
ng đế n nhà tiể u quan chỉ giáo
giáo


Ngày thứ hai, Lư u-T
u-T ĩĩ nh
nh cho ngườ i mờ i Tr ần-t ổổ đế n nhà và dùng lễ thượ ng
ng
khách tiế p đ ãi.
ãi.
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h hỏi Tr ần-t ổổ :
- Xin đạo-tr ưở
ưở ng
ng chỉ đ iể m,
m, xem con đườ ng
ng t ươ
ươ ng
ng lai của tiể u quan sau này có
khá chăng?
Trân-t ổổ nhìn
nhìn qua t ướ
ướ ng
ng mạo của Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h một lúc r ồi nói:
- T ướ
ướ ng
ng của đại-nhân hơ i khác vớ i ngườ i thườ ng,
ng, xin đại-nhân chớ nên
nên bắ t t ội,
để b
bần-đạo nói thật
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h đ áp:
áp:
- Không sao đ âu, âu, có gì đạo-tr ưở ưở ng
ng cứ nói
nói thẳ ng,
ng, số mệnh t ốố t hay xấ u đề u là
nhân đ ã t ạo t ừừ nhữ ng
ng kiế p tr ướ
ướ c.
c. V ả lại t ướ
ướ ng
ng do tâm chuyể n,n, cũng có thể thay
thay
đổ i đượ c.
c.
Tr ần-t ổổ nói:
nói:
- T ướ
ướ ng
ng mạo của đại-nhân mặt tr ướ
ướ c r ộng, mặt sau hẹ p. Điể m này chứ ng
ng t ỏ
r ằằ ng
ng công danh phú quý của đại-nhân chỉ hưở ng
ng đượ c một nử a,
a, khi già sẽ chịu
cảnh bần cùng và cô đơ nn..
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h nghĩ th
thầm: Ta đườ ng ng đườ ng
ng một vị thái-thú dù tiề n bạc không có bao
nhiêu như ng ng đồng lươ ng ng cũng đủ cho ta số ng,
ng, hơ n nữ a vớ i ruộng vườ n của ông
cha ta để lại, dù ăn c ả đờ i c ũng không hế t,t, làm sao có thể nghèo
nghèo đượ c?
c? Dướ i ta
có nhiề u ngườ i hầu hạ như v vậ y, làm sao mà cô đơ n đượ c?
c? Cho nên không mấ y gì
tin vào lờ i của Tr ần-t ổổ , như ng
ng trong lòng không nói ra.
Tr ần-t ổổ llại hỏi:
- Đại-nhân còn muố n hỏi thêm gì nữ a không?
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h đ áp:
áp:
- M ấấ y câu nói của đạo-tr ưở
ưở ng
ng đ ã định đ oạt chung thân của tiể u-quan
u-quan r ồi, còn
hỏi gì nữ aa..
Nói xong, liề n sai ngườ i nhà đ em
em một nén bạc cho Tr ần-t ổổ để đ áp
áp lễ . Tr ần-t ổổ
nói:


- Ngườ i xuấ t gia không tích tiề n bạc, xin đại-nhân hãy giữ llại.
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h thấ y Tr ần-t ổổ không
không nhận tiề n bèn sai một gia bộc tiễ n Tr ần-t ổổ ra về .
Tr ần-t ổổ nói
nói vớ i ngườ i gia bộc r ằằ ng:
ng:
- N ăm năm sau, gia đ ình
ình quan thái-thú sẽ gặ p tai bi ế n,
n, b ần-đạo vớ i quan thái-
thú có duyên, sau này khi g ặ p tai biế n, n, hãy đế n núi Hoa-S ơơ n kiế m bần-đạo.
Ba năm sau, vì bị ngườ i gièm pha, Lư u-T u-T ĩĩ nh
nh bị vua cách chứ c, c, con trai lớ n bị
chém, ngườ i con thứ hai
hai bị tù và chế t trong lao ngục, ngườ i con thứ ba bị bệnh
nặng mà chế tt.. Đế n n ăm th ứ n
n ăm, ngườ i v ợ cùng
cùng ngườ i thiế p và đứ a con út cũng
lần lượ t qua đờ i.i. Nhữ ng
ng ngườ i giúp việc trong nhà thấ y gia đạo của Lư u-T u-T ĩĩ nh
n h đ ã
suy đồi, cũng lần lượ t bỏ đ i,i, chỉ còn
còn lại một gia bộc thân cận trung thành bên
cạnh.
Tr ướ
ướ c sự biế n đổ i lớ n lao này, Lư u-T
u-T ĩĩ nh
nh cảm thấ y buồn r ầu vô hạn và cô đơ n
hơ n bao giờ hhế t,t, nên nói vớ i ngườ i gia bộc trung thành:
- Ta chẳ ng
ng làm đ iề u gì ác cả , sao ông Tr ờờ i lại bắ t hại ta đế n thế ?
Nghe lờ i than của ch ủ nhân mình, ngườ i gia bộc s ự c nh ớ t t ớớ i lờ i d ặn c ủa Tr ần-
Hi-Di t ổổ --ssư , mớ i nói vớ i Lư u-T
u-T ĩĩ nh:
n h:
- Lúc tr ướ
ướ c ông đạo-sĩ có
có nói vớ i con r ằằ ng
ng khi nào đại-nhân gặ p tai biế n thì
hãy đế n núi Hoa-S ơơ n gặ p ông ta.
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h nghĩ đế n l ờ i c ủa Tr ần-t ổổ đ ã t ừ
ừ ng
ng nói vớ i mình: “mặt tr ướ
ướ c r ộng, mặt
sau hẹ p, nên phú quý chỉ hưở ngng đượ c một nử a”, a”, nay quả nhiên ứ ng ng nghiệm và
khen thầm t ướ ướ ng
ng thuật cao-minh của Tr ần-t ổổ , nên đ i vớ i ngườ i gia bộc đế n núi
Hoa-S ơơ n tìm Hi-Di t ổổ -s
-sư .
Tr ần-t ổổ hhỏi r ằằ ng:
ng:
- Lâu năm không gặ p đại-nhân, đại-nhân gần đ ây
ây mạnh giỏi chứ ?
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h ứ a nướ c mắ t,t, đ em
em biế n cố c
của mình k ểể cho
cho Tr ần-t ổổ hay.
hay. Tr ần-t ổổ an
an ủi:
- S ựự đ ã như vvậ y, đại-nhân có khóc cũng vô ích.
Lư u-T
u-T ĩĩ nh:
n h:
- Xin đạo-tr ưở
ưở ng
ng chỉ đ iể m:
m:


Tr ần-t ổổ nói:
nói:
- B ần-đạo không phải là ngườ i xem bói, chỉ vì b ần-đạo có duyên vớ i đại-nhân,
biế t phúc của đại-nhân, chỉ hướ ng ng đế n 60 tuổ i là hế t,t, nên muố n độ đại-nhân tu
đạo để thoát
thoát cảnh luân-hồi. Đại-nhân trong kiế p tr ướ ướ c là một ngườ i hành thiện,
đ em
em tài vật bố thí
thí giúp ngườ i bần cùng, như ng ng đế n năm 60 tuổ i,i, vì gặ p tai biế nn,,
làm ăn không xuôi, bắ t đầu hủ y báng Thánh hiề n, n, trách Tr ờờ i không có mắ t,t, cho
nên phúc của đại-nhân chỉ đượ c hưở ng ng đế n năm 60 tuổ i mà thôi. Diện mạo của
đại-nhân, mặt tr ướ ướ c r ộng, mặt sau hẹ p t ứ ứ c là tr ướ
ướ c có phúc, sau gặ p họa, vì
hành thiện hữ u thủ y vô chung và hủ y báng Tr ờờ i Phật. Nay đại-nhân còn lại một
số gia
gia sản, đại-nhân hãy bán hế t để lấ y tiề n giúp đỡ cho cho k ẻ nghèo. M ột khi tích
đủ công đứ c, c, xươ ngng ngọc-chẩ m sau ót của đại-nhân sẽ nổ i lên, lúc đ ó đại-nhân
sẽ đượ c hưở ngng phúc tr ởở llại. Như ng
ng hồng-phúc trong thế gian gian không đượ c lâu dài,
mong đại-nhân hãy theo bần đạo tu đạo, sau này hưở ng ng phần thanh phúc, tiêu-
dao miề n cự c lạc.
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h nghe xong lờ i chỉ thị của Tr ần-t ổổ , bèn t ừừ giã
giã cùng vớ i ngườ i gia bộc
tr ở
ở vvể nhà.
nhà.
Trong thờ i k ỳ đ ó, ó, quân Hung-Nô đế n quấ y nhiễ u nướ c T ốố ng
ng và bắ t hơ n ba ngàn
ngườ i,i, g ồm c ả ng ườ i già vớ i tr ẻ con. Quân Hung-Nô đặt đ iề u kiện, phải l ấ y m ột
vạn nén vàng ra chuộc mớ i chịu tr ả ngườ i,i, nế u không mườ i ngày sau số ng ngườ i bị
bắ t,t, bấ t k ểể già
già tr ẻ hay lớ n bé đề u bị giế tt..
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h hay đượ c tin này, bán hế t gia sản của mình lấ y đủ số vàng
vàng giao cho
quân Hung-Nô để chuộc lại số ngườ i đ ã bị bắ t.t. Trong t ốố i hôm đ ó,
ó, khi đ i ngủ ,
đ ang
ang nằ m xuố ng ng giườ ng,
ng, Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h đột nhiên cảm thấ y xươ ng
ng ngọc-chẩ m nơ i ót
sau t ựự nhiện lồi lên, tinh thần sảng khoái muôn phần, mớ i nghĩ t ớớ i lờ i nói của
Tr ần-t ổổ :
“Khi nào xươ ngng ngoc-chẩ m nhô ra thì phúc sẽ đế n”,n”, nay quả thật linh nghiệm.
Như ng
ng lại nghĩ thầm: Tuổ i mình đ ã ngoài sáu mươ i r ồi, còn phúc gì mà hưở ng ng
nữ a!
a! Chi bằ ng
ng đế n núi Hoa-S ơơ n theo Tr ần Hi-Di học đạo còn hơ nn..
Sáng hôm sau, khi thứ c d ậ y, L ư u-T
u-T ĩĩ nh
nh thấ y có cả ngàn ngườ i đ ang
ang đứ ng
ng tr ướ
ướ c
cử a nhà mình. Lư u-T
u-T ĩĩ nh
nh ngạc nhiêu hỏi:
- Các ngươ i đế n đ ây
ây có việc gì chăng?


Nhữ ng ng ngườ i đứ ng ng tr ướ
ướ c cử a đề u là ngườ i bị quân Hung-Nô bắ t,t, khi thấ y Lư u-
u-
T ĩĩ nh,
n h, t ấấ t cả đề u qu ỳ xuố ng,
ng, đồng thanh nói r ằằ ng:
ng:
- Chúng tôi đề u là ngườ i b ị gi ặt Hung-Nô bắ t,t, may nhờ đại-nhân cứ u giúp nên
mớ i bảo t ồn đượ c tính mạng, nay chúng tôi k ẻ ít ngườ i nhiề u, u, góp tiề n giao tr ả
cho đại-nhân.
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h không nhận và nói r ằằ ng:
ng:
- Đó là sứ c của ta làm đượ c,
c, mấ y ngườ i chớ nên
nên làm như vvậ y.
Có một ngườ i,i, vì thấ y vợ con
con của quan thái-thú đề u đ ã chế t,t, bèn đ em em ngườ i con
gái của mình gã cho Lư u-T u-T ĩĩ nh.
n h. Lư u-T
u-T ĩĩ nh
nh t ừ
ừ ch
chố i,i, xong quần chúng qu ỳ xuố ng
ng và
nói:
- Đại-nhân không biế t,t, thầ y M ạnh-T ử
ử có
có nói: không con nố i dõi tông đườ ng
ng là
một đề u đại bấ t hiế u,
u, xin đại-nhân chớ nên
nên khướ c t ừừ .
Lư u-T
u-T ĩĩ nh
n h trong tr ườ
ườ ng
ng hợ p đ ó không t ừ
ừ ch
chố i đượ c,
c, nên mớ i t ục huyề n.
n. N ăm sau
ngườ i vợ tr
tr ẻ sinh đượ c hai đứ a con sinh đ ôi,
ôi, một trai và một gái.
Nghĩ a cử llấ y vàng chu ộc ngườ i của Lư u-T
u-T ĩĩ nh
nh truyề n đế n tai vua T ốố ng,
ng, nhà vua
ra lệnh phục chứ c cho Lư u-T u-T ĩĩ nh.
nh. Hai ngườ i con của Lư u-T u-T ĩĩ nh
nh sau này, ngườ i
con trai đỗ tr ạng-nguyên, con gái đượ c tuyể n làm cung phi, cả hai đề u hưở ng ng
cảnh vinh hoa phú quý.
Đế n n ăm b ả y mươ i,i, L ư u-T
u-T ĩĩ nh
nh t ừ
ừ ch
ch ứ c v ề h
h ư u,
u, và lên Hoa-S ơơ n theo Tr ần Hi-Di
t ồ-sư hhọc đạo
 Vào Vào mùa Thu năm M ậu-Ngọ đờ i Khang-Hy, thành Yên-Kinh có ngườ i tên
Tr ươ ươ ng-Nguyên,
ng-Nguyên, nuôi một con lừ a, a, một ngày có thể chc hạ y hai tr ăm d ặm. L ừ a này
r ấấ t k ỳ lạ , ngoài ba cha con Tr ươ
ươ ng-Nguyên
ng-Nguyên ra không một ng ườ i nào có thể cưỡ i
đượ c, c, ngườ i cưỡ i đề u b ị l ừ a cắ n và hấ t cẳ ng
ng đ á.
á. M ột hôm có chàng Dươ ng-Sinh
ng-Sinh
mượ n lừ a của Tr ươ ươ ng-Nguyên
ng-Nguyên cưỡ i chơ ii,, lừ a t ỏ vẻ hiề n lành, chịu cho Dươ ng-ng-
sinh cưỡ i.i. Đêm hôm đ ó Dươ ng-sinh ng-sinh nằ m mơ th
thấ y một ng ườ i mặc áo đ enen đế n nói
r ằằ ng:
ng: Ta là con lừ a của Tr ươ ươ ng-Nguyên,
ng-Nguyên, sinh thờ i thiế u ông ba tr ăm đồng không
tr ả , nay
mai ông cho ôngi tôi
sẽ ccưỡ cưỡ i để tr
thêm tr
20ả n tr cho
tr
d ặợ m ướ c.
ướ c.đủHôm
số . qua ông cưỡ i tôi 280 d ặm mong sáng
Dươ ng-Sinh
ng-Sinh hỏi:


- Ông nợ Tr
Tr ươ
ươ ng-Nguyên
ng-Nguyên bao nhiêu tiề nn..
Ngườ i áo đ en
en đ áp:
áp:
- Nhiề u lắ m,
m, không thể đế m đượ c.
c.
Dươ ng-Sinh
ng-Sinh cảm th ấ y gi ấ c mơ k k ỳ l ạ , sáng
s áng hôm sau qua mượ n l ừ a c ủa Tr ươ ươ ng-
ng-
Nguyên để cưỡ i chơ ii,, đ i đượ c 20 d ặm, lừ a không đ i nữ a mà nhả y tung t ăng,
Dươ ng-Sinh
ng-Sinh bị lừ a hấ t xuố ngng đấ t.t. Thấ y hợ p vớ i lờ i của ngườ i áo đ en en nói trong
giấ c mộng, nên Dươ ng-Sinh ng-Sinh nói vớ i lừ a r ằằ ng:
ng: Ta đ ã biế t r ồi, ngươ i đ ã không còn
thiế u n ợ cc ủa ta nữ a,
a, như ng
ng phải đ i bộ 20 d ăm đườ ng ng về nhà
nhà thật là một việc khó
cho ta. Nay ta lấ y mườ i đồng tiề n mua cỏ cho ngươ i ăn, ngươ i chịu đư a ta về
chăng?
Lừ a như hiể u đượ c ý ngườ i,i, hai mắ t nhìn Dươ ng-Sinh
ng-Sinh t ỏ vẻ bằ ng
ng lòng và đư a
Dươ ng-Sinh
ng-Sinh về nhà.
nhà.
V ề
ề sau
sau Dươ ng-Sinh
ng-Sinh mượ n lừ a của Tr ươ
ươ ng-Nguyên
ng-Nguyên để cc ỡ ii,, lừ a v ẫ n h ấ t c ẳ ng
ng đ á
Dươ ng-Sinh
ng-Sinh như m
mọi ngườ i khác.
☼ ☼ ☼
 Phân loại doanh cầu, Lự c lượ ng

ng thí thiết.
[Thích ngh ĩ a]
Không biết an phận, số mệnh không có mà cố cầu cho kỳ đượ cc,, Đua đòi,
chạy theo sự xa
xa hoa lòe loẹt bên ngoài.
Chú: Giàu nghèo có số , nế u trong mệnh có thì không cần cầu cũng có đượ cc,,
nế u số không
không có thì dù cố c
cầu cũng không đế n.
n. Giàu mà không tiế t kiệm, ăn chơ i
xa hoa lại d ễễ mang
mang họa vào thân.
 Thạch-Sùng là ngườ i Nam-Bì đờ i T ần, làm thứ --ssử đấ t Kinh-Châu, sau đổ i
làm V ệ-úy. Nhờ sai
sai khiể n khách hàng hải mà làm giàu. Thạch-Sùng k ếế t bạn cùng
V ươ
ươ ng-Kh
ng-Khải, Dươ ng-Châu,
ng-Châu, là bọn ăn chơ i xa hoa đươ ng ng thờ i.i. Khải và Sùng
thườ ng
ng hay khoe giàu. Khải làm t ấấ m lụa dài 40 d ặm để tr ải đườ ng,
ng, mục đ ích
ích là
để phô
phô tr ươ
ươ ng
ng sự giàu
giàu sang cuả mình, Sùng sai ngườ i d ệt một t ấấ m gấ m dài 50
d ặm tr ải dài hơ n của Khải. Có một lần Khải đ em em một báu vật bằ ng ng san-hô do


nhà vua t ặng mang ra khoe vớ i Sùng, Sùng nhìn xong lấ y cây thiế t như -ý
-ý đậ p nát
cây san-hô và sai ngườ i đ em
em một cây khác dài gấ p ba lần để bồi thườ ngng cho
Khải. Khải giận và ấ m ứ c trong lòng.
Thạch-Sùng có một ngườ i thiế p đẹ p là Lục-Châu có tài múa hát, r ấấ t đượ c
Thạch-Sùng sủng ái và cấ t riêng một biệt thự llấ y tên là Kim-C ốố c-Viên
c-Viên cùng Lục-
Châu mua vui múa hát t ại đ ó.ó. M ột vươ ng
ng công trong triề u là Tôn-Tú thấ y Lục-
Châu có nhan sắ c,
c, muố n Th ạch-Sùng nhườ ngng l ại, như ngng Sùng không bằ ng ng lòng,
Tô-Tú dùng quyề n cưỡ ngng đ oạt, Lục-Châu không chịu, nhả y xuố ng ng lầu t ựự t t ửử . Tôn-
Tú giận, nên gièm tâu vớ i Triệu-V ươ ươ ng
ng là T ưư -Mã-Luân,
-Mã-Luân, mà giế t Thạch-Sùng.
Sùng vì thế mà
mà hại chế t.t.
☼ ☼ ☼
 Dâm dục quá độ, Tâm độc mạo từ .

[Thích ngh ĩ a]
Hưở ng
ng thụ thái quá dâm dục quá độ, Bề ngoài tỏ vẻ nhân từ , như ng
ng bên
trong thì tâm địa nham hiểm.
Chú: 1) Dâm d ục quá độ , tinh yế u khí suy, chư a già đ ã bệnh, sinh con ngu đần.
Đó là một đ iề u bấ t hiế u vớ i t ổổ -tông
-tông
2)Lòng ác t ướ
ướ ng
ng d ữ
ữ , ngườ i biế t đượ c là tàn nhẫ n,
n, tâm hiể m mạo quyệt ngườ i
biế t là gian. Ngườ i bi ế t nên d ễễ tránh.
tránh. Còn tâm độc m ạo t ừừ thì
thì khó xét, đ ó là hạn
ngườ i chứ a dao trong bụng, lòng d ạ cự c k ỳ nham hiể m,
m, độc như r r ắắ n r ếế t.t.
Lý-Lâm-Phủ là
 Lý-Lâm-Ph một ngườ i có tài hoa, tinh thông cả cầm k ỳ thi họa, như ng ng
cũng là một ngườ i giảo-hoạt nham hiể m. m. Làm quan d ướ ướ i triề u vua Đườ ngng
Huyề n-Tôn,
n-Tôn, vì tính hay nịnh hót, chẳ ng ng nhữ ng
ng đố i v ớ i nhà vua ngay cả nh ữ ngng v ị
phi t ử
ử ccủa Đườ ng ng Huyề n-Tôn,
n-Tôn, Lý-Lâm-Phủ cũng đề u dùng lờ i ng ọt ngào để mua mua
chuộc nên đượ c vua sủng ái. Khi giao thiệ p vớ i ngườ ii,, bề ngoài ngoài luôn t ỏ vẻ thân
thiện t ươ
ươ i cườ i,i, mọi ngườ i đề u t ưở
ưở ng
ng ông là một ngườ i đ áng
áng tin, nên đ em
em lờ i phế
phủ cũng như nhữ ng

ng đ iề u bí mật đề u thổ lộ cho Lý-Lâm-Phủ hay. Ngườ i đươ ng
ng


u-mật phúc-kiế m7 . Nhiề u ngườ i có tài đề u bị ông hãm
thờ i gọi ông là ngườ i khẩ u-m
hại mà chế t.t. Lý-Thích-Chi là bạn đồng-liêu vớ i ông, chỉ vì một sự hiể u làm nhỏ
nhen như ngng Lý-Lâm-Phủ nuôi hận trong lòng và nghĩ cách hại Lý-Thích-Chi.
M ột hôm Lý-Lâm-Phủ nói vớ i Lý-Thích-Chi r ằằ ng:
ng:
- Nghe nói núi Hoa-S ơơ n có mỏ vàng, nế u có k ếế hoạch khai mỏ lấ y vàng thì r ấấ t
có lợ i cho nướ c,
c, ta gì bận việc nên không có thì gi ờ lo lo về vi
việc này, nay cho huynh
hay để huynh
huynh tâu vớ i vua. N ếế u k ếế ho
hoạch thành thì công của huynh sẽ không
không nhỏ.
Lý-Thích-Chi t ưở
ưở ng
ng Lý-Lâm-Phủ có lòng giúp mình nên đ em em k ếế ho
ho ạch khai mỏ
Hoa-S ơơ n tâu cùng vua Huyề n-Tôn.
n-Tôn. Nhà vua lấ y làm m ừ ng,
ng, và đ em
em việc khai mỏ
của Lý-Thích-Chi hỏi ý kiế n của Lý-Lâm-Phủ.
Lý-Lâm-Phủ đ áp:
áp:
- H ạ thần cũng biế t Hoa-S ơơ n có mỏ vàng, như ng
ng nơ i đ ó lại là long-huyệt của
bệ-hạ , e r ằằ ng
ng khai mỏ s ẽ phá
phá đ i huyế t m ạch mà có hại cho đế nghi
nghiệ p c ủa b ệ-hạ ,
cho nên hạ thần không dám tâu Chắ c Lý-Thích-Chi cũng biế t đượ c việc này,
như ng
ng chỉ ngh
nghĩ đế n lợ i cho mình mà không lo đế n phúc của bê-hạ , quả thật là có
ý bấ t lươ ng,
ng, mong bê-hạ chớ nên nên nghe lờ ii..
Đườ ng
ng Huyề n-Tôn
n-Tôn nghe Lý-Lâm-Phủ nói như th
thế nên
nên giận và làm t ội Lý-Thích-
Chi.
Vì ám hại ngườ i trung lươ ng, ng, t ội ác tày tr ờờ i,i, về sau
sau Lý-Lâm-Phủ bị ma qu ỷ hiện
hình đế n vật chế t.t. Khi chế t áo quan lại bị ngườ i bử a, a, chế t không toàn thây. Niên-
hiệu nguyên-hòa đờ i Đườ ng ng ở Hu
Huệ-Châu, một K ỹ nn ữ bb ị sét đ ánh
ánh chế t,t, d ướ
ướ i nách
có ba chữ Lý-Lâm-Ph
Lý-Lâm-Phủ. Niên-hiệu thiêu-hư ng ng đờ i T ốố ng,
ng, sét đ ánh
ánh chế t m ột thiế u-u-
phụ họ Tr ần trên mình cũng xuấ t hiện ba chữ Lý-Lâm-Ph
Lý-Lâm-Phủ. Vào niên-hiệu H ồng-
võ đờ i Minh, t ỉỉ nh
nh S ơơ n-
n- Đ
Đông có ngườ i Lục-An-Bình giế t gà đ ãi ãi khách khi nhổ
lông thấ y trên mình gà năm chữ “ “ Đườ ng
ng t ướ
ướ ng
ng Lý-Lâm-Phủ”.
M ư
ư u sâu họa cũng sâu, hại ngườ i chỉ một thờ i như ng
ng ác nghiệ p đ i theo mãi.
Gớ m thay!
7
Miệng ngọt như m
mật ong, như ng
ng trong lòng mang gươ m giế t ngườ i


 Uế thự c ủy nhân, Đã- đạo hoặc chúng.
[Thích ngh ĩ a]
Lấy đồ nhơ uế dơ bẩn cho ngườ i ăn, dùng tà đạo, yêu thuật để mê hoặc,
lừ a gạt quần chúng.
Chú: 1) Ă n nhằ m thứ c ăn nhơ u
uế để sinh
sinh bệnh t ật, t ựự mình
mình không muố n mà nuôi
ngườ i ăn, chẳ ng
ng phải xem ngườ i như xúc
xúc vật hay sao!
2) Đạo chỉ có
có một, lấ y tu thân sử a mình làm gố c,
c, lấ y cứ u nguy t ếế bbần làm thiện.
Đạo mà r ờờ i tâm thì là tà đạo. Tà đạo là sự mê
mê tính, hại ngườ i nặng hơ n thú d ữữ ,
nên luật Tr ờờ i phạt cũng nặng.
Thờ i
 Th Xuân-Thu, nướ c Ngụ y có một vị quan là Tây-Môn-Báo đượ c Ngụ y V ăn
H ầu sai đ i tr ấấ n thủ đấ t Nghiệ p- Đ
Đô.
Khi đế n n ơ i nhậm chứ c,

c, thấ y cảnh vật nơ i đ ây
ây tiêu đ iề u,
u, dân cư th
thư a thớ t,t, Tây-
Môn-Báo liề n triệu phụ lão đấ t Nghiệ p Đô đế n hỏi rõ nguyên do.
Phụ lão đề u tr ả lờ ii::
- Dân chúng tôi ở đ ây
ây khổ v
về m
một nỗ i Hà-Bá lấ y vợ .
Tây-Môn-Báo nói:
- Quái lạ! Hà-Bá lấ y vợ ra
ra sao? Các ngươ i nói rõ cho ta nghe xem.
Phụ Lão:
- Đấ t Nghiệ p- Đ
Đô này có một con sông Chươ ng,ng, Hà-Bá là vị Thần của sông này.
Thần này thích vợ đẹ p, mỗ i năm bắ t dân phải nộ p một gái đẹ p trong làng. N ếế u
chịu nộ p thì đượ c mư a thuận gió hòa, hoa màu t ươ
ươ i t ốố tt,, nế u không nộ p thì bị vị
Thần phạt, dâng nướ c lên làm hại nhà cử a,a, ruộng nươ ng.
ng.
Tây-Môn-Báo:
- Đầu tiên ai bày ra việc này? Làm sao biế t đượ c Hà-Bá lấ y vợ ?
Phụ Lão đ áp:
áp:
- Bọn đồng cố t ở ấ p bày ra việc này. Dân chúng tôi sợ nạn nướ c lụt, nên phải
thuận theo. M ỗỗ i n ăm các hào tr ưở
ưở ng
ng trong làng cùng bọn đồng c ố t b ắ t dân phải


nộ p mấ y tr ăm quan tiề n,
n, một phần dùng làm phí t ổổ n lấ y vợ cho
cho Hà-Bá, phần còn
lại thì họ chia nhau.
Tây-Môn-Báo hỏi:
- Chúng nó chia nhau mà dân lại không nói gì hay sao?
Phụ lão đ áp:
áp:
- Bọn đồng cố t thì giữ việc cầu cúng, còn các hào tr ưở ưở ng
ng trong làng cho r ằằ ng
ng
họ c ũng có công, nên cũng phải ăn một ph ần, chúng tôi đ âu âu dám phàn nàn. Còn
một đ iề u khổ hơ n nữ a là cứ về đầu năm, bọn đồng cố t thấ y con gái nhà ai có
nhan sắ c, c, thì bắ t ngườ i con gái đ ó phải làm vợ Hà-Bá,
Hà-Bá, nế u như có đ út
út tiề n cho
họ thì sẽ đượ c h ọ tha cho mà đ i b ắ t ngườ i khác. Ngườ i nào nghèo khó, không có
tiề n lễ cho
cho họ thì sẽ phải nộ p con cho Hà-Bá. Bọn đồng cố t lậ p một tr ại cúng ở
bờ sông,
sông, màn tre tr ướ ướ ng
ng r ủ , trang hoàng r ựự c r ỡỡ , bắ t ngườ i con gái bị nộ p t ắắ m
gội thay áo r ồi cho ở đ ó.
ó. Khi chọn đượ c ngày t ốố t,t, đ em
em ngườ i con gái ấ y ngồi vào
cái bè lau, r ồi th ả ra giữ a lòng sông, bè trôi đượ c vài mươ i d ặm thì chìm. Nhiề u
ngườ i vì thươ ng
ng con, không muố n nộ p cho Hà-Bá làm vợ thì thì d ẫẫ n con tr ốố n đ i n ơ i
khác. C ảnh t ượ
ượ ng
ng trong thành vì thế m
mớ i tiêu đ iề u vắ ngn g vẻ .
Tây-Môn-Báo hỏi:
- Ấ p các ngươ i bị lụt bao giờ ch
chư a?
a?
Phụ lão đ áp:
áp:
- M ỗỗ i năm chúng tôi đề u nộ p gái cho Hà-Bá nên chư a hề bbị thần tr ừừ ng
ng phạt.
- Thần đ ã thiêng như vậ y, khi nào có làm lễ nộ p gái thì cho ta hay, để ta cầu
đảo cho các ngươ ii..
T ớ
ới k ỳ dâng gái, phụ lão đế n bẩ m.
m. Tây-Môn-Báo áo mũ nghiêm chỉ nh, nh, thân
hành ra đứ ng ng nơ i bờ sông.
sông. Quan lại trong ấ p đề u t ụ t ậ p đ ông
ông đủ , dân trong ấ p
kéo nhau ra xem đế n hàng ngàn ngườ i.i. Bọn hào tr ưở ưở ng
ng đư a một bà đồng ra, vớ i
bkhộă m t kiêu
n ặáo sặc shãnh.
ỡ . N ữ
ữ đệ-t ử
ử của bà đồng đ i theo hơ n hai mươ i ngườ i,i, đề u vớ i
Tây Môn Báo bảo bà đồng già và đế n nói r ằằ ng:
ng:


- Dám phiề n bà d ắắ t vợ Hà-Bá
Hà-Bá đế nn,, để ta
ta xem mặt:
Bà đồng sai đệ-t ửử d ắắ t ngườ i con gái đế n.
n. Tây-Môn-Báo thấ y ngườ i con gái đ ó
nhan sắ c t ầm thườ ng,
ng, bèn bảo vớ i bà đồng và bọn hào tr ưở ưở ng:
ng:
- Hà-Bá là bậc qu ỷ thần, phải tìm ngườ i con gái thật đẹ p mớ i xứ ng
ng đ áng,
áng, gái
này không đẹ p, nay ta phiề n bà đồng xuố ngng sông nói vớ i Hà-Bá r ằằ ng,
ng, vâng lờ i
quan thái-thú đ i tìm gái khác đẹ p hơ n,
n, hôm sau sẽ nnộ p.
Nói xong, liề n sai lính tráng ném bà đồng xuố ng
ng sông. M ọi ngườ i xung quanh
ai cũng kinh hồn mấ t vía. Tây-Môn-Báo vẫ n ngồi yên như để đợ i bà đồng tr ởở llại,
một hồi lâu mớ i đứ ng
ng d ậ y nói:
- Bà đồng tuổ i đ ã già, không làm đượ c viêc, xuố ng
ng sông đ ã lâu vẫ n chư a thấ y
tr ở
ở llại, các cô đệ-t ử
ử ph
phải xuố ng
ng giục cho ta.
Tây-Môn-Bá lại sai quân lính bắ t một cô đệ-t ửử của bà đồng vứ t xuố ng
ng sông.
Đượ c ít lâu, Tây-Môn-Báo lại nói:
- Cô đ ó không làm đượ c việc, đ i lâu như th
thế mà
mà vẫ n chư a về .
Nói xong, lại bắ t đệ-t ử
ử khác
khác xuố ng
ng sông giục. M ột lúc sau, Tây-Môn-Báo cho là
chậm, lại bắ t thêm một ngườ i đ i xuố ng ng nữ a.
a. C ả thả y ba đệ-t ửử ccủa bà đồng xuố ng
ng
sông đề u không thấ y tr ởở v
về .
Tây-Môn-Báo nói vớ i bọn hào tr ưở
ưở ng:
ng:
- Bọn ấ y đề u là nữ lư u,
u, nói năng không rõ, phiề n ông nào xuố ng
ng hộ , giúp việc
cho đượ c nhanh chóng.
Nói xong, sai lính bắ t một hào tr ưở
ưở ng
ng ném xuố ng
ng sông và nói:
- Đi mau! K ếế t quả thế nào
nào phải tr ởở vvề g
gấ p để tr
tr ả lờ i cho ta biế t.t.
Hào tr ưở
ưở ng
ng còn lại đề u sợ s
sệt qu ỳ lại van xin, không dám ngẩ ng
ng cổ đứ ng
ng d ậ y.
- N ướ
ướ c sông cuồn cuộn, nào thấ y Hà-Bá ở đ âu?
âu? Các ngườ i làm hại biế t bao
nhiêu con gái nhà lành, cái t ội ấ y các ngườ i phải đề n mạng.
Bọn hào tr ưở
ưở ng
ng lại qu ỳ sụ p kêu oan:


- Chúng tôi vô tri, xư a nay bị đ ám
ám đồng cố t lừ a d ốố i mà không hay, xin đại-nhân
thứ t t ội.
Tây-Môn-Báo nói
- Bà đồng đ ã chế t r ồi, t ừ
ừ nay
nay về sau
sau nế u ai còn bày ra việc Hà-Bá lấ y vợ nữ aa,,
thì bắ t ngay ngườ i ấ y làm m ố i xuố ng
ng nói vớ i Hà-Bá. M ấấ y ngườ i đ ã thu đượ c bao
nhiêu tiề n của dân, bây giờ ph
phải tr ả lại hế t.t.
Tây-Môn-Báo truyề n cho phụ lão chọn nh ữ ng ng trai lành, ngườ i nào lớ n tu ổ i mà
chư a có vợ thì đ em
em nữ đ ê-t
ê-t ử
ử của bà đồng đ em em gả cho. Đấ t-Ngh t-Nghệ p- Đ Đô t ừừ đ ó
không còn thói đồng cố t,t, số dân
dân đ i tr ốố n t ừ
ừ tr
tr ướ
ướ c đề u tr ởở vvề làm
làm ăn như xxư aa..
M ột ng ườ i hành động quang minh chính tr ựự c khi chế t đ i s ẽ đượ c,
c, Ngọc-Hoàng
Đại- Đế
Đế phong
phong làm Thần. Đã làm Thần thì không vì ngườ i cúng t ếế hay hay siể m nịn
mà gián phúc, cũng không gì ngườ i không cung kính, cúng d ườ ườ ngng mà giáng hoạ
Mê tín d ị đ oan,
oan, nhỏ thì hại mình hại ngườ i,i, lớ n thì hại cả một nướ c. c. Sách Luận-
Ngữ vi
viế t:
t: “T ửử bbấ t ngôn quái, lự c,
c, loạn, thần”. Đứ c Khổ ng-T
ng-T ửử không
không nói d ếế n bố n
chữ này,
này, vì biế t đượ c quái, lục, loạn, thần d ễễ làm
làm cho ngườ i r ờờ i khỏi chánh đạo
mà đ i vào con đườ ng ng tà.
☼ ☼ ☼
 Đoản xích hiệp độ, Khinh xư ng

ng tiểu thăng, D ĩ ngụy tạp chân, Thái thủ
gian lợ i.i.
[Thích ngh ĩ a]
Đo lườ ng
ng việc bất chính trong việc buôn bán, Mua vào thì mong ngườ i đo
dài và cân nhiều cho mình, khi bán ra thì đo ngắn và cân ít cho ngườ i,i, Dùng
hàng Giả trộn vớ i hàng thật, hay bán hàng giả cho ngườ i khác, Chuyên
hành nghề bất chánh để trục lợ i.i.
Chú: 1) Lâm V ạn-Phú, ngườ i đờ i Minh, chủ tiệm chạ p phô Đại-Nam, là ngườ i
giàu có ở Thiên-Phát
nhấ t Lâm đấ t Dươ ng-Châu.
ng-Châu.
r ằằ ng: Khigiàu
ng: “Ta biế t đượ
mình sắ p
c là nhch ế t,t, bèn
ờ vào
vào cái d
ặn vCân
cân. ớ i ng ườ idocon
này ta duy
đặc
chế bằ ng
ng gỗ ô-hợ p, giữ a cân có một khoảng tr ốố ng ng chứ a thủ y ngân. Khi cân vào


giữ cho
cho mự c thủ y ngân ở phần d ướ
ướ i cán cân vào nhiề u,
u, khi cân ra thì gi ữ cho
cho
thủ y ngân di động đế n xong đầu cán cân, con phải ghi nhớ llấ y”. Ngườ i con nghe
xong lờ i d ặn, biế t đượ c cha mình gian lận trong việc buôn vào bán ra, nh ư ng ng
không dám nói, đợ i khi ngườ i cha mấ t r ồi, ngườ i con mớ i đ em
em cái cân đ o l ườ ng
ng
bấ t chính đ ó mang đ i hủ y. Ba tháng sau, hai đứ a con của Lâm Thiên-Phát đề u bị
bệnh mà chế t.t. Lâm Thiên-Phát đ au au lòng và oán thầm: “Cha ta làm ăn bấ t chánh
mà gia đ ình
ình đượ c bình yên và giàu có, còn ta buôn bán chính tr ựự c như vậ y mà
phải chế t đ i hai ngườ i con, như thế chẳ ng ng bấ t công lắ m sao?” T ốố i hôm đ ó Lâm
Thiên-Phát nằ m mơ thấ y một vị Thần đế n nói r ằằ ng: ng: “Cha ngươ i làm ăn không
thành thật, giàu có đượ c là phần phúc của kiế p tr ướ ướ c,
c, như ng
ng vì đ o lườ ng
ng bấ t
chánh nên Tr ờờ i n ộ , sai hai vì sao Thiên-Sát và Địa-Kiế p xu ố ng ng đầu thai làm con
của ng ươ i,i, khi lớ n lên, hai đứ a con này sẽ làm làm bại ho ại gia đ ình
ình của ngươ i.i. Nay
vì biế t thân-phụ làm ăn gian lận mà hủ y đ i cái cân bấ t chánh đ ó, ó, nên Thượ ng-
ng- Đế
Đế
triệu hồi hai vị tinh đ ó về Tr ờờ i.i. Tuy vậ y, sau này ngươ i cũng sẽ đượ c hai vị con
khác, vinh diệu t ổổ -tông.
-tông. Ba năm sau, vợ của Lâm Thiên-Phát qủa nhiên sinh
đượ c hai đứ a con sinh đ ôi.
ôi.
2) Buôn bán giao d ịch để lấ y lờ i là lẻ t ự ự nhiên.
nhiên. Buôn bán sòng phẳ ng,
ng, ngườ i
bán đượ c lờ i,i, ngườ i mua đượ c hàng, hai bên đề u vui. N ếế u dùng thủ đ oạn qủ y
quyệt để ggạt ngườ i thì không đ úng.
úng. Như bày
bày hàng thật mà bán hàng giả , lấ y hàng
giả tr ộn vớ i hàng thật, hay giả mạo hàng của ngườ i để bán… bán… đề u là thủ đ oạn,
ngườ i mua bị g ạt. L ấ y gi ấ y b ạc gi ả , hay vàng b ạc giả để mua
mua hay trao đổ i hàng
hóa thì ngườ i bán bị thiệt thòi. K ẻ bán ngườ i mua, nế u một bên bị thiệt thòi thì
giao d ịch không đượ c công bình, là gian lận. Đượ c lờ i như th thế là
là gian lợ i.i.
3)Gian lợ i là làm lợ i bấ t chánh. Như mở sòng
sòng bạc lấ y xâu, chứ a gái giang hồ ,
nuôi tr ộm cướ p để lấ y lờ i…
i… đề u là nhữ ng
ng đồng tiề n ô nhục không sạch. Muố n
con cháu đượ c t ốố t,t, chớ nên
nên hành nhữ ng
ng nghề bại hoại đế n thuần phong m ỹ t ục,
chẳ ng
ng nhữ ng
ng không đượ c lâu dài, mà lại di họa cho đờ i sau.
☼ ☼ ☼
 Áp lươ ng
ng vi tiện, Mạn mịch ngu nhân.
[Thích ngh ĩ a]
Dùng tài thế áp bứ c ngườ i hành nghề đê tiện, Lừ a dối, gạt gẫm kẻ ngu đần.


Chú: 1) Lươ ng là nguờ i hiề nn,, tiệ n là việc hèn. Ngườ i hiề n ăn ở lươ ng
ng thiện,
chỉ vì
vì không đượ c thờ i mà sinh nghèo, gặ p ngườ i trong hoàn cảnh này lẽ ra ra phải
t ỏ lòng thươ ng
ng giúp, lòng nào lại nỡ ép ép ngườ i làm nghề hèn.
hèn. Nhữ ng
ng k ẻ buôn bán
nô bộc, bắ t ngườ i bán dâm, chẳ ng ng nhữ ng ng làm nhơ nhuố c thanh danh của một
ngườ i mà thôi, còn làm cho ngườ i trong tông t ộc phải mang tiế ng, ng, chịu sự nhục
nhã. Thật là t ội lỗ ii..
2) Ngu nhân là ngườ i kiế n thứ c thiể n bạc. Chớ t t ưở
ưở ng
ng ngườ i ngu không biế t mà
gạt. T ục ngữ nói:
nói: “Ngườ i hiề n ngườ i thì Tr ờờ i không khi”. Ngườ i ngu tuy không
biế t như ng
ng trên có Tr ờờ i giám sát, có Thần lục t ội.
☼ ☼ ☼
Tham lam vô yếm, Chú trở c
cầu trự c.
c.
[Thích ngh ĩ a]
Lòng tham không đáy, háo tài háo của, Nguyền rủa để c ầu lấy ph
p hần chính
cho mình.
Chú: 1) Y ếế m
là chán. Vô yế m chỉ lòng tham của ngườ i như túi không đ áy, áy,
không khi nào thỏa mãn đượ c. c. Tham lam là tích vị k ỷ , vì v ị k ỷ nên sinh lòng hại
ngườ i mà đ i nghịch vớ i thiên-lý. Bạn bè vì chữ tham
tham mà mấ t đ i chữ tín, tín, anh em vì
chữ tham
tham mà tr ởở nên
nên bấ t hòa,… Đề u là tai họa của chữ tham
tham mà ra cả.
2) Kêu tr ờờ i la đấ t mà mắ ng
ng ngườ i là chú tr ởở , là sự nguyề n r ủa. Phàm lờ i
nguy
vi ề nấ y
ệc qu r ủa,
màdùcầlà
u phviệảci, ph
Tr ảờờ i i nh ư ng
ng nngộ thì
không ườ i ng
trông
ườ i th
cũấ y
ngcgi ũngận.không
N ếế u chthích.
ịu oanChú tr ởở
không
thể bi
bi ện bạch v ớ i ngườ i mà cầu Thần cúng Phật mong đượ c giải oan, Tr ờờ i Ph ật
vì lẽ ph
phải mà thươ ng ng tình, oan tình có ngày s ẽ đượ c r ửử a. a . N ếế u nguyề n r ủa mà cầu
thì mắ c lỗ i vớ i Tr ờ
ờ i,i, lẽ nào
nào oan lại tr ắắ ng ng đượ c?
c?
☼ ☼ ☼
Thị tử u bội loan, Cốt nhục phẫn tranh.
[Thích ngh ĩ a]
Sau mê rượ u chè, mất đi nhân tình mà làm chuyện trái ngượ c vớ i luân-lý
đạo-đứ c,
c, Thườ ng
ng hay phẫn nộ, tranh chấp vớ i anh chị em trong nhà.


Chú: 1) Rượ u làm loạn tính ngườ i,i, là một trong ngũ giớ i của nhà Phật, khi
r ượ
ượ u thấ m bụng thì sát, đạo, dâm, vọng đề u nố i gót theo sau.
 Vào
Vào cuố i đờ i nhà Minh, chùa Thứ u-phong
u-phong ở Tr
Tr ườ
ườ ng-An
ng-An có hòa-thượ ng ng T ếế -
Châu, đạo hạnh tinh tiế n như ng ượ u không thuộc ngũ-huân8 , tuy không
ng cho r ượ
uố ng
ng thườ ng
ng như ngng vẫ n uố ng
ng r ượ
ượ u ngâm thuố c cho bổ cơ thể . M ột hôm hòa-
thượ ng
ng nằ m mơ th
thấ y một nữ thí
thí chủ trong chùa đế n nói:
- Bạch thầ y, con đ ã r ờờ i khỏi thế gian.
gian. Trong suố t đờ i con chư a làm một đ iề u gì
ác c ả , như ng
ng c ũng chư a làm một vi ệc thiện nào, mong thầ y t ụng kinh Pháp-Hoa
hồi hướ ngng cho con, đặng con đầu thai vào chỗ t t ốố t.t.
Theo lờ i thỉ nhnh cầu, T ếế -Châu
-Châu hòa-thượ ng ng qu ỳ tr ướ ướ c Phật đườ ng
ng niệm kinh
Pháp-Hoa hồi hướ ng ng cho nữ thí
thí chủ. Tiế t tr ờờ i đươ ng
ng vào mùa hạ , khí hậu nóng
nự c,c, khi t ụng đế n quyể n th ứ năm hòa-thượ ng ng c ảm th ấ y môi khô và khát n ướ c, c, vì
kiế m không có trà, hòa-thượ ng ng bèn lấ y r ượ
ượ u thuố c để giải khát và tiế p t ục t ụng
tiế p hế t quyể n kinh.
Qua ngày thứ hai,
hai, nữ thí
thí chủ đế n báo mộng cho hòa-thượ ng:
ng:
- Cám ơ n thầ y đ ã t ụng kinh hồi hướ ng ng cho con. Khi thầ y t ụng t ừừ quyể n thứ
nhấ t đế n quyể n thứ t ư
ư , d ướ
ướ i âm-phủ đề u có kim quang xuấ t hiện, Diêm-V ươ ươ ng
ng
chuẩ n bị cho con đ i đầu thai, như ng ng t ừ
ừ quy
quyể n thứ nnăm tr ởở đ i thì kim quang không
xuấ t hi ện n ữ a,
a, chỉ ngử i th ấ y mùi r ượ
ượ u xông mũi. Nay mong thầ y t ừừ -bi -bi t ụng thêm
một lần cho con, con sẽ đội ơ n thầ y.
Khi hòa-thượ ng ng t ỉỉ nh

n h d ậ y, mình n ổ i da gà, t ừừ đ ó thâm tín r ượ
ượ u là một giớ i ph ải
giữ và
và chừ a r ượ
ượ u t ừ
ừ đ óó..
2) C ốố t nhụ c chỉ tình
tình ruột thịt. Anh chị em trong nhà như tay
tay chân trong thân
ngườ i,i, t ứứ chi
chi đ au
au thì ngườ i không khỏe, t ứ
ứ chi
chi khuyế t là ngườ i tàn t ật.
S ự
ự vi
việc không nhẫ n nhục sẽ sinh
sinh phẫ n.
n. Phẫ n sinh t ừừ ssự bbấ t bình, t ừừ ssự bbấ t bình
mà sinh ra sự tranh
tranh chấ p, vì tranh chấ p mà cố t nhục t ươ ươ ng
ng tàn, mấ t đạo nhân-
luân mà bấ t hiế u vớ i cha mẹ. Anh em thườ ng ng vì gia tài của cha mẹ , hay vì nghe
lờ i của vợ mà
mà sinh ra sự tranh
tranh chấ p. N ếế u xét k ỹ , tiề n bạc đ âu
âu nặng bằ ng ng tình ruột
8
Hành, hẹ , t ỏi, củ kiệu, thuố c lá.


thịt, nghe lờ i nói của ngườ i vợ trong
trong một lúc mà làm t ổổ n thươ ng
ng đế n tình huynh
đệ của một đờ i ngườ i,i, có đ áng
áng chăng? Thị phi phải trái, tình bạn còn nên lấ y chữ
hòa để gi
giải, huố ng
ng chi là tình ruột thịt!
 Vào
Vào đờ i Minh ở B
Bố -Giang
-Giang có gia đ ình
ình Tr ịnh-Liêm là một đại gia t ộc, t ừừ đờ i
n-t ổổ 9 truyề n thố ng
hiế n-t ng đ ã hơ n hai tr ăm năm. Gia t ộc trên ngàn ngườ i mà không
khi nào có sự bấ t hòa hay cãi nhau xả y ra. Dân địa phươ ng ng đề u gọi gia t ộc này
là Nghĩ a-Môn.
a-Môn. Thái-thú vùng này lậ p một t ấấ m biể n lớ n “Thiên H ạ Đệ
Đệ Nhấ t Gia”
để tr
tr ướ
ướ c cử a làng. Tin này truyề n đế n tai của Minh Thái-T ổổ . Thái-T ổổ cho
cho ngườ i
mờ i Tr ịnh-Liêm đế n hỏi:
- Gia t ộc khanh có bao nhiêu ngườ ii??
Tr ịnh-Liêm đ áp:
áp:
- Thư a bệ hạ , có trên một ngàn ngườ i.i.
Thái-T ổổ llại hỏi:
- Gia t ộc lớ n như vậ y ở chung
chung nhau mà hòa-mục đượ c thì quả là Thiên hạ đệ
nhấ t gia. Khanh lấ y phép gì tr ị gia mà trên d ướ
ướ i đượ c hòa thuận như th
thế ?
Tr ịnh-Liêm đ áp:
áp:
- Tâu bệ hạ , không có phép gì cả , chỉ không
không nghe lờ i của đ àn
àn bà mà thôi.
Vua Thái-T ổổ cườ ii.. Đươ ng
ng lúc có ngườ i t ừ
ừ Hà-Nam
Hà-Nam dâng một thùng lê cho nhà
cvua, vuatrái
ầm hai t ặnglê cho Tr ịnh-Liêm
đội trên đầu, và hai
t ừ quảMinh
ừ giã
giã . Tr ịnh-Liêm
Thái-T ổổ . qu ỳ xuố
Thái-T ổổ ng
n llgạinh
saiậnnglễ
, hai
ườ i ngtay
ấ m
ngầm đ i theo Tr ịnh-Liêm.
Khi Tr ịnh-Liêm về đế n nhà, bèn triệu t ậ p t ấấ t cả mọi ngườ i trong gia t ộc đế nn,,
hướ ng
ng m ặt v ề cung
cung thành và qu ỳ xuố ng
ng để t t ạ ơ n vua. Lại sai ngườ i chuẩ n b ị hai
thùng nướ c lớ nn,, đ em
em hai trái lê của vua t ặng đậ p nát ra b ỏ vào hai thùng nướ cc,,
khuấ y đề u để m
mọi ngườ i đề u đượ c hưở ng
ng vị của lê mà nhà vua đ ã t ặng.
9
Trên cha là tổ, trên tổ là tăng-tổ, trên tăng-tổ là cao-tổ, trên cao-tổ là thái-tổ,
trên thái tổ là huyền tổ, trên huyền tổ là hiến tổ.


Khi sứ -gi
-giả tr ởở vvề , vua Thái-T ổổ hhỏi:
- Tr ịnh-Liêm chia lê bằ ng
ng cách nào?
S ứ
ứ giả đ em
em việc thấ y đượ c thuật lại cho Minh Thái-T ổổ hay,
hay, nhà vua mừ ngng và
đ ích
ích thân viế t một t ấấ m biể n đề ba
ba chữ “Hi
“Hiế u Nghĩ a Gia” t ặng cho gia t ộc này.
V ề
ề sau
sau có ngườ i tâu vớ i Minh Thái-T ổổ : Gia t ộc Tr ịnh-Liêm có ngườ i cấ u k ếế t vớ i
quan lại trong triề u đ ình
ình làm việc phi pháp. Vua Thái-T ổổ ccườ i đ áp:
áp:
- Gia t ộc này không có nhữ ng
ng hạng ngườ i như th
thế .
V ề
ề sau
sau Minh Thái-T ổổ lại sai ngườ i mờ i nhữ ng
ng ngườ i trên ba mươ i tuổ i trong
gia đ ình
ình của Tr ịnh-Liêm lên làm quan.
☼ ☼ ☼
 Nam bất trung-lươ ng,

ng, Nữ bất nhu thuận, Bất hòa kỳ thất, Bất kính kỳ
phu.
[Thích ngh ĩ a]
Làm trai không trung vớ i nướ c,

c, Phận gái không nhu-mì, không hòa thu ận,
Bổn phận làm chồng không thươ ngng yêu vợ , Bổn phận làm vợ không
không tôn kính
chồng.
Chú: 1) Trai lấ y trung hiế u làm đầu, gái lấ y đứ c hạnh làm gố cc.. Đứ c Khổ ng-T ng-T ửử
d ạ y: “Hiế u bắ t đầu t ừ ừ chỗ sự thân,
thân, k ếế là sự quân,
quân, sau cùng là lậ p thân”. Đem
lòng hiế u th ảo th ờ cha
cha mẹ mà thờ vua vua giúp nướ c thì là trung. Ngày xư a các bậc
quân vươ ng ng đề u tìm tôi hiề n nơ i hi ế u t ử ử , vì ngườ i chí hiế uu,, ở nhà
nhà hiế u thuận khi
ra giúp nướ c cũng là bậc tôi trung. Công ơ n cha mẹ lớ n như Tr Tr ờờ i đấ t,t, làm con lẽ
nào lại không nên hiế u thảo, nợ nướ c sâu như biể n cả mà phải làm nô lệ cho
ngườ i,i, số ng
ng trong cảnh t ủi nhục.
 Ngày
Ngày xư a vua C ảnh-Tông nướ c T ềề đ ánh ánh nhau vớ i quân T ần. T ềề C
C ảnh-Công
thua to, quân sĩ đề u tr ốố n h ế t,t, b ỏ l ại T ềề C
C ảnh-Công ngồi m ột mình trong xe. May
có một nông phu trông thấ y, vội đẩ y xe cho vua C ảnh-Công đ i tr ốố n. n. Như ngng quân
T ần đ uổ i theo r ấấ t gắ t,t, ngườ i nông phu thấ y tình hình nguy ngậ p, bèn nói cùng T ềề
C ảnh-Công:


- Chúa công đư a áo mũ cho thảo dân mặc, và mau tr ốố n vào r ừừ ng,
ng, để m
m ột mình
thảo dân ngồi trên xe chế t thay chúa công.
T ề
ề -C
-C ảnh-Công nói:
- Tr ẩẩ m thoát nạn mà khanh phải chế t,t, lòng tr ẩẩ m thật không nỡ .
Ngườ i nông phu nói:
- Thảo dân chế t đ i cũng chỉ như trong trong r ừ
ừ ng
ng thiế u đ i một cây, nế u chúa công
chế t thì cả giang san nướ c T ềề đề u mấ t,t, xin chúa công chớ ngần ngại hãy cở i áo
cho tiện dân, nế u tr ễễ k
k ẻo không k ị p.
p.
T ề
ề C
C ảnh-Công nghe lờ i c ủa vị nông phu trung thành, cở i b ỏ long bào giao cho
nông phu và mặc áo nhà nông chạ y tr ốố n vào r ừừ ng.
ng. Khi quân T ần bắ t đượ c xe của
vua T ềề , t ưở
ưở ng
ng ngườ i mặc long bào trên xe là T ềề C ảnh-Công nên bắ t về nạ p cho
vua T ần. Vua T ần nhận ra ngườ i nông phu không phải là vua T ềề , nên giận và
truyề n lệnh đ em em chém.
Ngườ i nông phu không sợ ch
chế t,t, ung dung nói vớ i vua T ần:
- M ục đ ích
ích của ta là chế t thay chúa, nay chúa ta đ ã thoát nạn r ồi, ta chế t là lẽ
đươ ng
ng nhiên. Như ng
ng chỉ ti
tiế c r ằằ ng
ng sau khi ta bị giế t r ồi, thì sau này không ai dám
hy sinh tính mạng của mình để c cứ u chúa của họ nữ aa..
Vua T ần nghe ngườ i nông phu nói r ấấ t có lý. Nghĩ r ằằ ng
ng một ngườ i nông phu
bình thườ ng
ng như vậ y cũng biế t trung vớ i vua, quả thật là hiế m có, đ áng
áng làm
gươ ng
ng cho ngườ i sau, nên tha t ội cho ngườ i nông phu.
2) Trai noi theo đạo Tr ờờ i là hành kiện, bố n mùa vận chuyể n, n, trung trinh bấ t nhị ,,
gái hiệu pháp đạo của đấ t là nhẫ n nhục chở nặng, thuận theo bố n mùa mà sinh
vạn vật. V ợợ ch
chồng là khở i nghiệ p của nhân-luân, chồng không nên chê vợ xxấ u, u, vợ
không hiề n thì d ạ y cho hiề n,
n, không đứ c thì lấ y đứ c để d ạ y. V ợợ cũng không nên
chê chồng nghèo, phú quý bần tiện đề u là duyên tiề n định, không nên bỏ , hiề n
ngu đề u do số ngườ i chớ nên
nên khinh, mà phải kính. V ợợ chồng hòa mục gia đạo
mớ i thịnh, con cháu mớ i hiể n vinh.
 H
H ứứ a-Doãn
a-Doãn là một ti ế n-s
n-sĩ đờ i T ốố ng,
ng, vợ c
c ủa H ứứ a-Doãn
a-Doãn là Ngyễ n-Thn-Thị , , lúc hai
chư a lấ y nhau, H ứứ a-Doãn
a-Doãn cho Nguyễ n-Th n-Thị là đẹ p, sau khi k ếế t thành vợ ch
chồng r ồi
Doãn cảm thấ y vợ mình
mình xấ u xí, và có ý định bỏ vợ và
và lấ y ngườ i khác.


M ột hôm H ứứ a-Doãn
a-Doãn nói vớ i vợ r
r ằằ ng:
ng:
- Trong t ứứ -đứ c10 của phụ nữ , xin hỏi nàng có đượ c mấ y đứ cc..
Nguyễ n-Th
n-Thị đ áp:
áp:
- Trong t ứứ -đứ c thiế p chỉ thi
thiế u một chữ “dung”
“dung” mà thôi.
Nguyễ n-Th
n-Thị đ áp
áp xong bèn hỏi lại chồng:
- K ẻ sĩ có
có bách-hạnh, thiế p xin hỏi chàng có đượ c mấ y hạnh?
H ứứ a-Doãn
a-Doãn đ áp:
áp:
- Ta đ ây
ây có đủ các bách-hạnh.
Nguyễ n-Th
n-Thị nói:
- Trong bách-hạnh có chữ “
“đứ c”,
c”, chàng là háo sắ c chứ ng
ng không háo đứ c,
c, sao
có thể nói
nói là bách-hạnh đượ c?
c?
H ứứ a-Doãn
a-Doãn nghe vợ nói
nói xong, cảm thấ y hổ thẹn. T ừừ đ ó không còn chê v ợ nữ aa,,
hai ngườ i kính tr ọng lẫ n nhau, vợ ch
chồng ăn ở hòa
hòa thuận đế n bạc đầu.
Chu-Mãi-Thần
 Chu-Mãi-Th ng ườ i đờ i Hán, lúc chư a hi ể n đạt chỉ là m ột th ư -sinh
-sinh nghèo
nàn, phải lên r ừừ ng
ng đố n c ủi độ nh ật. Ngườ i v ợ chê
chê ông nghèo, cườ i nh ạo ông chỉ
là ngườ i dài lư ng ng t ốố n vải, chẳ ng
ng làm nên chuyện. Chu-Mãi-Thần khuyên vợ hãy hãy
chịu khó ở vv ớ i ông vài năm, đế n n ăm 50 tuổ i thế nào nào cũng đỗ đạt, lúc đỗ đạt r ồi
vợ chồng sẽ cùng
cùng nhau hưở ng ng cảnh phú quý. Ngườ i vợ không
không nghe, bỏ ông đ i
theo ngườ i khác.
Sau vài năm trau d ồi kinh-sử , Chu-Mãi-Thần thi đỗ và và làm quan đế n chứ c thái-
thú. Ngườ i vợ xin
xin về ở v
vớ i ông. Ông nói: Thử đ em
em thùng nướ c đổ lên lên lư ngng ngự aa,,
nế u nướ c đỗ r
r ồi mà còn đ ón ón lại đượ c cho đầ y thì ta sẽ bbằ ng
ng lòng cho về ở chung.
chung.
Ngườ i vợ biế t chuyện không thành. C ảm thấ y xấ u hổ , về nhà nhà treo cổ t ựự vẫ n mà
chế t.t.
☼ ☼ ☼
10
Tứ-đức: Công, dung, ngôn, hạnh


 Mỗi háo căng khoa, Thườ ng
ng hành đố-kỵ.
[Thích ngh ĩ a]
Tính hay khoe khoang, thườ ng

ng sinh lòng đố kỵ.
Chú: 1) Có tài mà không khoe, đượ c phú quý mà không kiêu sẽ đượ c kính mà
không đố k ỵ , vì ngườ i không k ỵ nên tài cao không bị hại, phú quý đượ c lâu dài.
Có tài mà cậ y tài thì chữ tài
tài sẽ đ i vớ i tai, vì ngườ i sẽ đố k
k ỵ , do đ ó họa sẽ đế nn..
2) Đố k ỵ ngườ i trong một lúc còn không nên có, có lòng thì sinh họa, thườ ng
ng
hành thì sinh tai.
 Bàng-Quyên
Bàng-Quyên là ngườ i nướ c Ngụ y, Tôn-T ẫẫ n là ngườ i nướ c T ềề , hai ngườ i đề u
là h ọc trò của Q ủ y-C ốố c-T
c-T ử
ử . Khi Bàng-Quyên hạ san tìm đườ ng ng công danh. Tôn-
T ẫẫ n tiễ n Bàng-Quyên xuố ngng đế n chân núi, Quyên nói:
- Tiể u đệ cùng đại huynh có nghĩ a k ếế t giao, thề giàu

giàu sang có nhau, phú quý
cùng hưở ng.
ng. Chuyế n đ i này nế u g ặ p b ướ c ti ế n thân, tiể u đệ sẽ ti
ti ế n cử đại huynh
để cùng
cùng nhau lậ p sự nghi
nghiệ p.
Tôn-T ẫẫ n nói:
- Hiề n-
n-đệ có giữ đượ c lờ i hứ a không?
Bàng-Quyên đ áp:
áp:
- N ế
ếu tiể u đệ làm trái lờ i thề thì
thì sẽ ph
phải chế t d ướ
ướ i muôn ngàn mũi tên.
Khi về đế n nướ c Ngụ y, Bàng-Quyên đượ c Ngụ y Huệ-V ươ ươ ngng tin dùng, phong
làm nguyên-soái. Không bao lâu Tôn-T ẫẫ n đượ c M ạc-T ửử tiế n cử cho cho Ngụ y Huệ-
V ươ
ươ ng.
ng. Bàng-Quyên biế t tài học của Tôn-T ẫẫ n hơ n mình, sợ r r ằằ ng
ng khi Ngụ y vươ ng
ng
tr ọng d ụng Tôn-T ẫẫ n thì sau này binh quyề n sẽ về tai tai của Tôn-T ẫẫ n. n. Nên Quyên
lậ p mư u,
u, dùng k ếế ghép
ghép Tôn-T ẫẫ n vào t ội t ư
ư th
thươ ng
ng vớ i T ềề , buộc vào t ội phản loạn
mà chặt chân của Tôn-T ẫẫ n. n. Tôn-T ẫẫ n biế t đượ c mư u của Quyên nên giả đ iên, iên, sau
đượ c môn đệ của M ạc-T ử ử là C ầm-Hoạt cứ u ra khỏi nướ c Ngụ y, đế n nướ c T ềề ,
đượ c T ềề Tuyên-v
Tuyên-vươ ng
ng phong làm quân-sư . Khi Bàng-Quyên d ẫẫ n binh nướ c Ngụ y
đ ánh
ánht ướ
làm ưnớ ướ
ngc và
ng Hàn, vuaẫẫ nHàn
Tôn-T làmÁi-H
ầu ư
quân-s sai s nứ sang
d ẫẫ
d binh
sang đ T cầvào
áềề nh
ánh u cứ nu.
uướ
. Vua
c NgT
ềề dùng
ụ y. dùng Điề n-k
n-k ỵ
Bàng-Quyên
đượ c tin T ềề đ em
em binh đ ánhánh Ngụ y, liề n d ẫẫ n binh t ừừ nướ c Hàn tr ởở về nướ c Ngụ y,


trên đườ ng ng bị Tôn-T ẫẫ n dùng k ếế vây
vây khố n ở Mã-L
Mã-Lăng và bị hàng ngàn mũi tên
bắ n chế tt,, ứ ng
ng vớ i lờ i đ ã thề v
vớ i Tôn-T ẫẫ n trong lúc hạ san.
☼ ☼ ☼
 Vô hành ư thê

thê tử , Thất lễ ư c
cự u cô.
[Thích ngh ĩ a]
Ngườ i chồng không làm tròn bổn phận đối vớ i vợ con,
con, Bổn phận làm dâu
không tôn kính cha mẹ chồng.
Chú: 1) Chồng phải l ấ y l ễ đố i x ử v v ớ i v ợ , không th ể xem
xem vợ nh
nh ư ngườ i h ầu hay
nô tì. Cha phải có lòng nhân-t ừ ừ th
th ươ ng
ng con, lấ y lẽ ph
ph ải để d
d ạ y con. Chồng ngay
vợ hi
hiề n,
n, cha t ừừ con
con hiế u,
u, gia đạo như th thế m
mớ i thịnh.
2) C ậu cô là cha mẹ chồng. Xuấ t giá tòng phu là một trong đạo tam-tòng của
ngườ i phụ nữ . M ột khi đ ã r ờờ i khỏi cha mẹ về nhà nhà chồng thì gia đ ình
ình của ngườ i
chồng là gia đ ìnhình của mình. Cha mẹ chồng cũng là cha mẹ mình, đ ã kính chồng
thì phải kính cả cha mẹ chồng. Khi còn ở nhà nhà vớ i cha mẹ , nế u có chỗ sai
sai lầm
không đ úng,
úng, cha mẹ còn có thể dung dung thứ , ở vớ i cha mẹ chồng mà không kính,
chẳ ng
ng nhữ ng ng là một t ội lỗ ii,, cũng là một đ iề u sỉ nhục cho cha mẹ thân sinh. Vì
ngườ i đờ i vẫ n cho r ằằ ng
ng ở nhà
nhà cha mẹ không d ạ y d ỗỗ nên
nên về nhà
nhà chồng không biế t
hiế u nghĩ aa..
 T ừ
ừ -Trung
-Trung ngườ i huyện Vân-An, có ngườ i vợ đẹ p là Nhan thị như ng ng không
hiế u thảo vớ i mẹ chồng. Trung đ i buôn ở ngoài, ngoài, mỗ i lần về nhà
nhà Nhan thị đề u k ểể
r ằằ ng
ng bị ngườ i mẹ nói xấ u và ngượ c đ ãi.
ãi. Trung nghe vợ nói nói nhiề u đ ã nhàm tai và
giận ngườ i v ợ bb ấ t hi ế u này. M ột hôm vợ l l ại phàn nàn r ằằ ng
ng b ị ng ườ i mẹ nói xấ uu..
T ừừ -Trung
-Trung giận, đế n nhà bế p cầm một cây dao đế n nói vớ i vợ :
- Anh không có phươ ng ng pháp gì làm cho mẹ không ngượ c đ ãi ãi vớ i em, chỉ có
cách là giế t mẹ đ i như th
thế em
em sẽ không
không còn bị mẹ r ầ y nữ a,
a, em nghĩ sao?
sao?
Ngườ i vợ vui
vui mừ ng
ng nói:
- Em sẽ giúp
giúp anh.
T ừừ -Trung
-Trung lại nói:


- Tr ướ
ướ c khi giế t m ẹ anh muố n em phải hế t lòng phụng sự cho cho mẹ một tháng để
ngườ i hàng xóm biế t r ằằ ng
ng em là một ngườ i hi ế u thảo v ớ i m ẹ ch ồng, sau này anh
giế t mẹ r ồi ngườ i ta sẽ nói
nói là em là ngườ i không đ úng,
úng, và em cũng không mang
tiế ng,
ng, em bằ ng
ng lòng chứ ?
Nhan-thị nghe lờ i chồng, sớ m chiề u đ iề u cung kính hỏi thăm mẹ chồng, t ựự lo
liệu mọi việc trong nhà, mẹ sai gì làm nấ y, lại mua thứ c ăn t ốố t cho ngườ i mẹ…
Thờ i gian một tháng trôi qua, chàng T ừ
ừ -Trung
-Trung hỏi vợ r
r ằằ ng:
ng:
- Lúc này mẹ đố i xử v
vớ i em có khá hơ n lúc tr ướ
ướ c không?
V ợ
ợ đ áp:
áp:
- M ẹ đố i xử vvớ i em r ấấ t t ốố t,t, anh thấ y lúc này em r ấấ t vui vẻ , đ âu
âu có k ểể llỗ i của mẹ
đ âu.
âu.
T ừừ -Trung
-Trung nói:
- Như th
thế thì
thì t ốố t l ắ m,
m, em hãy hiế u th ảo vớ i mẹ thêm một tháng nữ a,
a, nế u tháng
sau em vẫ n làm cho mẹ không có sự phàn phàn nàn về em
em thì anh sẽ ra
ra tay.
M ột tháng sau,T ừừ -Trung
-Trung cầm cây dao đế n tr ướ
ướ c mặt vợ hhỏi:
- Tháng này mẹ có đố i t ốố t vớ i em hơ n tháng tr ướ
ướ c không?
V ợ
ợ đ áp:
áp:
- T ừừ ngày
ngày em làm theo lờ i anh, thấ y mẹ đố i xử vớ i em r ấấ t t ốố t,t, tính em cũng
không còn bự c t ứứ c nữ a,
a, anh hãy bỏ ý định giế t mẹ đ i.i.
Nghe vợ nói
nói xong, T ừ
ừ -Trung
-Trung giận, nắ m lấ y áo của ngườ i vợ nói:
nói:
- Em có khi nào nghe đế n con giế t mẹ không?
V ợ
ợ đ áp:
áp: - không
T ừừ -Trung
-Trung lại hỏi:
- Có khi nào nghe tin chồng giế t vợ ch

chư a?
a?
V ợ
ợ đ áp:
áp: - có


T ừừ -Trung
-Trung đ áp:
áp:
- Ơ n của cha mẹ cao như núi, sâu như biể n, n, giế t mình lóc thịt của ta vẫ n
không thể báo đ ápáp đượ c ơ n cù lao đ ó. ó. Ta lấ y ngươ i là mong ngươ i giúp đỡ ,
phụng d ưỡ
ưỡ ng
ng cha mẹ ta trong lúc tuổ i già. Ngươ i là phận làm dâu mà không hiế u
thảo vớ i mẹ ta, lại nói xấ u mẹ ta, để ta ta mang tiế ng
ng ngỗ nghịch, bấ t hiế u.u. Ý ta
muố n giế t ngươ i t ừừ lâu,
lâu, hai tháng nay là để ng ngươ i biế t chỉ ccần hế t lòng thờ m
mẹ ta
thì mọi đ iề u phàn nàn đề u không có. M ẹ ta đố i vớ i ngươ i lúc nào cũng thế , hai
tháng tr ướ
ướ c c ũng thế , hai tháng sau cũng vậ y, đủ thấ y là l ỗ i t ại ng ươ i.i. Nay thấ y
ngươ i biế t hố i cải, ta cũng chẳ ng ng giế t ngươ i làm chi như ng ng phải đ i theo ta đế n
quan phủ để làm
làm giấ y t ờờ ly
ly d ị , , ngươ i không xứ ng
ng đ áng
áng làm vợ ccủa ta nữ aa..
Ngườ i vợ khóc
khóc lóc qu ỳ xuố ng:
ng:
- Em đ ã biế t lỗ i,i, em vang xin anh chớ nên
nên đ uổ i em, t ừừ nay
nay tr ởở đ i em nguyện sẽ
hầu hạ và hiế u thảo vớ i mẹ đế n suố t đờ ii..

Ngườ i mẹ của T ừ
ừ -Trung
-Trung thấ y con dâu lúc này hiế u thảo hơ n lúc tr ướ ướ c,
c, cũng
khuyên con không nên đ uổ i vợ . T ừ
ừ -Trung
-Trung nghe lờ i mẹ. T ừừ đ ó mẹ chồng nàng dâu
số ng
ng hòa mục lẫ n nhau.
Nhữ ng
ng ngườ i hay nghe lờ i vợ làm
làm Phật ý cha mẹ , so vớ i T ừừ -Trung,
-Trung, chẳ ng
ng hổ
thẹn lắ m sau!
☼ ☼ ☼
 Khinh mạn tiên-linh, Vi nghịch thượ ng

ng mệnh, Tác vi vô ích, Hoài hi ệp
ngoại tâm.
[Thích ngh ĩ a]
Không có lòng thành thờ cúng tổ-tiên, Vi phạm, hay làm trái lệnh của
thượ ng-c
ng-cấp, ăn không ngồi rồi, chơ i bờ i liêu lổng, hãy làm nhữ ng
ng điều vô ích,
Lòng dạ đa tâm bất chuyên.
nhChú: Tiên-linh
ớ ngu ồn, tuy nglàườ anh ưlinh
ớ c đ cãủkhông
i tr ướ a t ổổ -tiên.
-tiên.
cònCó
như t ổổ
n -tiên
ng-gtiên
anhmlinh
ớ i có
vẫ ta,
n t ồunố ng
nt ạgi, nnên
ướ ctrong
phải
ngày giỗ hay
hay nhàng ngày lễ , t ếế t…t… bổ n phận làm con cháu phải có lòng thành thờ


kính t ổổ -tiên.
-tiên. Đứ c Khổ ng-T ng-T ử
ử nói:
nói: “S ự
ự t ử
ử như sự sinh”.
sinh”. Thờ phụng linh hồn của
ngườ i quá cố nh như th
thờ i lúc còn số ng,
ng, đ ó là đạo hiế uu.. Đã là ngườ i đề u tránh không
khỏi cái chế tt,, một khi thân nhân t ừ ừ giã
giã cõi đờ i,i, b ổ n phận làm con cháu phải tìm
một chỗ t t ốố t để an
an táng, quan quách cũng không thể ssơ sài, sài, để ng
ngườ i quá cố đượ c
yên lòng d ướ ướ i su ố i vàng. N ếế u vì tranh giành tài sản, hay vì mê tín tin vào phong
thủ y mà bỏ hoang quan quách, thì là một sự khinh
khinh mạn đố i vớ i ngườ i quá cố .
Vào niên hiệu Đại-Quan đờ i T ốố ng
 Vào ng có một thái học sinh La-C ủng, cha mẹ
đề u bấ t hạnh liên t ục qua đờ i.i. Hai anh em thố i thác trách nhiệm lẫ n nhau. La-
C ũng cho r ằằ ng
ng việc chôn cấ t cha mẹ là bổ n phận của ngườ i anh cả , còn ngườ i
anh lại cho là cha mẹ là của chung, ngườ i em cũng có phần nên linh cử a của
song thân quàng t ại nhà đ ã ba năm mà vẫ n chư a chôn cấ tt.. V ềề sau sau La-C ủng lên
kinh ứ ng
ng thí, N ơơ i kinh thành có miế u Quan- Đế
Đế r ấấ t linh, sĩ -t
-t ửử tr ướ
ướ c khi d ựự thi
thườ ng
ng hay đế n miế u này cúng váy xin xăm. La-C ủng cũng đế n miế u Quan- Đế Đế
cầu ccúng.
vào Trong
ặ p quan t ốố i hôm
tài mà trách:đ ó,
ó, C ủng mơ thấ y Đứ c Quan-Thánh Đế -Quân
-Quân đế n,
n, chỉ
- Đứ c khổ ng-T
ng-T ửử nói
nói về đạo hiế u là chế t phải dùng lễ để mai
mai táng, dùng lễ để t t ếế .
Nay cha mẹ ngươ i chế t đ ã lâu mà vẫ n chư a chôn cấ t,t, đ ó là một đ iề u đại bấ t hiế uu,,
Minh-Ty đ ã ghi lục t ội ác của ngươ i,i, khó tránh cho khỏi, cầu cúng vô ích, hãy
tìm đườ ng
ng về nhà
nhà đ i.i. La-C ủng không phục đ áp áp r ằằ ng:
ng:
- Tôi còn một ngườ i anh,trách nhiệm c ủa anh cả lớ n sao Minh-Ty toàn ghi tôi
của tôi, chẳ ng
ng lẽ anh
anh tôi không có lỗ i hay sao?
Đứ c Quan-Thánh giận:
- Anh ngươ i cũng có t ội, như ng
ng anh ngươ i là ngườ i không có học, còn ngươ i
là ngườ i đọc sách Thánh Hiề n, n, phải hiể u lễ nghĩ a,
a, biế t mà không làm, t ội nặng
gấ p đ ôi.
ôi.
La-C ủng t ỉỉ nh
n h d ậ y, m ồ hôi đẫ m ướ t đầ y mình, lòng r ấấ t lo sợ , bèn đ áp
áp thuyề n về
nhà. Trên đườ ng ng về , thuyề n gặ p số ng
ng gió bị đắ m,
m, La-C ủng cũng chịu chung số
phận vớ i chiế c thuyề n, n, chế t chìm giữ a lòng sông.
2) Bề d
d ườ
ườ i đố i vớ i bề trên,
trên, như con
con cái đố i vớ i cha mẹ , em đố i vớ i anh, học trò
đố i vớ i thầ y, thuộc hạ đố i vớ i thượ ngng cấ p… đề u phải có lòng phục tùng. Trong
tr ườ
ườ ng
ng hợ p bậc trên có chỗ sai, thuận theo sự trái thì không đ úng
úng như ng
ng can


gián sự trái
trái là một lẽ ph
phải, nế u không can gián, để bbậc trên mang tiế ng
ng bấ t nghĩ aa,,
hay là xem bậc trên như ng ngườ i thù, đề u đ i nghịch vớ i lý.
3) Đứ c thái-Thượ ng ng nói: “Ngườ i quân-t ử ử phải lậ p Đứ c tr ướ
ướ c,
c, k ếế là lậ p Ngôn
và sau cùng là lậ p Công”. Đó là tam bấ t-h t-hủ của ngườ i quân-t ửử để lại cho đờ i.i.
Còn như dùng
dùng tinh thần và sứ c lự c để làm
làm đ iề u vô ích thì là một sự hoang hoang phí.
Nhữ ngng ngườ i vi ế t sách báo khiêu dâm, sáng tác nhạc ủ y mị ,, chẳ ng ng nhữ ng ng không
có ích cho đờ i,i, mà còn di hại cho thế hệ sau. Thị-N ại-Am là ngườ i có học vấ n
uyên bác, vì không hợ p vớ i quan lại đươ ng ng thờ i nên viế t truyện Thủ y-H ửử , trong
đ ó mô t ả c ảnh dâm d ật của Phan Kim-Liên và Tây Môn-Khánh, con cháu ba đờ i
đề u bị câm. V ươ
ươ ng-Nguyên-M
ng-Nguyên-M ỹ , tác giả của cuố n Kim-Bình-Mai, lấ y hai nhân
vật trong truyện Thủ y-H ử ử là
là Phan Kim-Liên và Tây Môn-Khánh để viế t truyện
dâm mà bị mù. Có tài mà dùng vào chỗ không không đ úng,
úng, t ội thay!
4) Hoài là ẩ n tàng không để lộ , hiệ p là ôm ấ p trong lòng không ngườ i hay,
ngoại tâm là lòng khác (hai lòng). Bạn bè mà hoài hiệ p ngoại tâm thì tình bạn
không bề n,
n, vợ ch
chồng ăn ở v
vớ i nhau mà hai lòng thì tình nghĩ a không lâu.
☼ ☼ ☼
 Tự chú
chú chú tha, Thiên tăng thiên ái.
[Thích ngh ĩ a]
Hay lđấyúng
không mình thề thốhtợ và
lý, không nguyền rủa kẻ khác, Tính hay thiên vị, yêu ghét
p tình.
Chú: 1) Yên- Điề n có ngườ i vợ thườ ng ng hay t ưư thông
thông vớ i ngườ ii,, một hôm ngườ i
vợ l lấ y tr ộm khăn của ngườ i hàng xóm, ngườ i này giận vợ ccủa Yên- Đ Điề n tr ộm của
mình, nên đ em em chuyện ngoại tình của bà vợ k k ểể cho
cho Yên- Đ Điề n hay, mục đ ích ích là để
Yên- Đ Điề n tr ừừ ng
ng phạt ng ườ i v ợ bấ t trinh này. Yên- Đ Điề n giận ngườ i hàng xóm nói
xấ u v ợ mình
mình bèn chỉ Tr Tr ờờ i th ề r
r ằằ ng:
ng: Xin ngườ i đừ ng ng nói xấ u v ợ ta.
ta. V ợợ ta
ta ta hiể uu,,
nế u vợ ta ta có t ưư thông
thông vớ i ngườ i khác và lấ y tr ộm khăn của ngườ i thì Thiên-Lôi sẽ
đ ánh
ánh ta, trái lại thì ngườ i sẽ bbị Tr ờờ i đ ánh. ánh.


Không bao lâu, sét đ ánh ánh vào nhà của Yên- Đ Điề n,
n, hai vợ chồng đề u bị sét đ ánh
ánh
chế t.t. Trong mình của Yên- Đ “Ngu nhân bảo thê”11 , thân của
Điề n hiện ra bố n chữ “Ngu
ngườ i vợ có “Hành gian vi đạo”12.
có bố n chữ “Hành
2) Yêu và ghét là chuyện thườ ng ng tình của loài ngườ i,i, như ng
ng nế u vì lợ i ích riêng
t ư
ư hay
hay lòng thiên vị mà yêu ghét không đ úng, úng, thì sẽ mang
mang họa. Như ng ngườ i chồng
có vợ bé
bé mà ghét vợ cả , mẹ ghẻ chỉ thươ ng
ng con mình mà ghét con chồng… gia
đ ình
ình sẽ b
bấ t hòa và d ễễ sinh
sinh họa.
☼ ☼ ☼
 Việt tịnh việt táo, kiêu thự c kiêu nhân.
[Thích ngh ĩ a]
Chạy nhảy qua giếng và lò bếp, Nhảy qua thứ c ăn và đầu ngườ i.
Chú: N ướ
ướ c và lử a là hai yế u t ốố cc ần thiế t trong cuộc số ng
ng hàng ngày. Giế ng ng có
nướ c và Thần Giế ngng chủ sự , lò bế p có Thần Táo-Quân. Thứ c ăn như ng ngũ cố c rau
quả đề u do Tr ờ
ời đấ t sinh ra để nuôi
nuôi ngườ i,i, khi nhả y qua thì tr ởở thành
thành nhơ uế .
Trên thân của mỗ i ngườ i đề u có Thần hộ mạng. Chạ y nhả y qua giế ng, ng, lò bế p,
thứ c ăn và đầu ngườ i đề u xúc phạm đế n Tr ờờ i đấ t,t, Thần-minh.
☼ ☼ ☼
 Tổn tử đọa thai, Hành đa ẩn tích.
[Thích ngh ĩ a]
Giết con phá thai, Hành động, việc làm thườ ng

ng ám muội bất chánh.
Chú: 1) Vì quan niệm trong nam khinh nữ ch ch ỉ nuôi
nuôi trai mà giế t gái hay vì sinh
con có t ật mà không nuôi hay vì gia đ ình
ình nghèo khó không đủ sứ c nuôi… khi sinh
11
Ngườ i ngu bên vự c vợ
12
Gian dâm tr ộm cắ p


ra hay còn trong bào thai mẹ thì giế t đ i.i. Ôi, hổ lang
lang tuy hung d ữữ còn
còn không ăn
thịt con, lòng ngườ i lại nỡ đ em
em cố t nhục của mình mà giế t sao! Thờ i đại văn
minh, nam nữ bình
bình đẳ ng,
ng, lòng ngườ i chỉ mu
muố n hưở ng ng thụ mà không nghĩ đế n bổ n
phận và trách nhiệm, nam nữ vuợ t vòng lễ giáo,
giáo, biế t bao nhiêu sinh mệnh chư a
chào đờ i thì đ ã bị chế t oan. Chẳ ng
ng t ội lắ m sao. Mong sao nam n ữ trong
trong thiên hạ
hãy giữ llễ ngh
nghĩ a mà tránh t ội lỗ ii..
2) Ẩ n là lén lút, ám muội, qu ỷ quyệt không cho ngườ i hay, tích là k ỳ d ị bấ t
chính. Nhữ ng ng gì mà không dám cho ngườ i thấ y, cho ng ườ i hay, như âm
âm mư u qu ỷ
k ế
ế , tr ộm cướ p hại ngườ i,i, gian trá tà dâm… đề u là ẩ n tích. Đó là hành động ám
muội của k ẻ tiể u-nhân,
u-nhân, ngườ i quân-t ử ử không
không làm.
☼ ☼ ☼
 Hối lạp ca vũ, Sóc đán hiệu nộ, Đối Bắc thế thóa cập nịch, Đối Táo ngâm
vịnh cập khốc.
[Thích ngh ĩ a]
Múa hát vào nhữ ng

ng ngày cuối tháng và nhữ ngng ngày lạp, Giận hờ n phát cáu
vào ngày mồng một đầu tháng và mỗi lúc bình-minh, Quay mặt về phươ ng ng
Bắc để hỉ mũi, khạc nhổ, hay tiểu tiện, Ca hát và khóc lóc nơ i nhà bếp.
Chú: H
H ốố i là ngày cuố i tháng, Lạ p chỉ ng
ngũ-lạ p. M ồng một tháng giêng là Thiên
l ạ p ,tháng
12 mồng10
n ăm tháng năế m
là Dân-tu là , Đị
l ạ p l ạ p ,8 mtháng
m aồng ồng b12
ả y là
tháng b ng-h
V ươ
ươ ả y làầ Đạl ạ pđứ
u o- . Nh n ,g mngày
ạ p
c l ữ ng ồng
lạ p này, là ngày khảo hạch công quá của Thiên-thần. Sóc là ngày đầu tháng,
Đ án là lúc bình minh.
Ca múa là sự phóng
phóng đ ãng,
ãng, d ễễ làm
làm cho ngườ i tr ởở nên
nên phóng túng dâm d ật, ngày
thườ ng
ng còn nên tránh, huố ng
ng chi trong nhữ ng
ng ngày hố i,i, lạ p có sóc đ án!
án!
2) Sao Bắ c-
c- Đẩ
Đẩ u ở phía
phía Bắ c và các vì sao khác đề u triề u hướ ng
ng về phía
phía này.
H ướ
ướ ng
ng về phía
phía Bắ c chử i r ủa, hay phóng uế đề u phạm t ội bấ t kính vớ i Tr ờờ i.i.
3) Nhà bế p có Thần Táo-Quân. Ca hát, cườ i,i, khóc nơ i nhà bế p, đố i vớ i Thần
Táo-Quân đề u bấ t kính.


 Hự u d ĩ Táo hỏa thiêu hươ ng,
ng, Uế sài tác thự c,
c, Dạ khở i lõa lộ, Bát-tiết
hành hình.
[Thích ngh ĩ a]
Lấy lử a trong lò bếp để thắp nhang, Dùng củi ô uế để nấu ăn, Thứ c dậy
trần truồng vào lúc tối, Thi hành hình phạt trong nhữ ng ng ngày bát tiết.
Chú: 1) Sách đạo gọi lử a của lò bế p là Phục-Long thỉ (phân),
(phân), không nên lấ y
lử a bế p thắ p nhang, vì đố i vớ i Tiên Phật không kính.
2) C ủi lấ y t ừừ chỗ bấ t-t
t-t ịnh, hay cây gậ y đ ã t ừừ ng
ng đ ánh
ánh đậ p ngườ i và vật đề u
thuộc uế sài,
sài, không nên mang vào lò đố tt..
3) Ban đ êm
êm dù có tr ăng hay không, đề u có Thần Dạ-Du đ i tuần, nên khi thứ c
d ậ y ra ngoài, hay đ i tiể uu,, đề u không thể tr
tr ần truồng.
4) Bát-tiế t là Lậ p-xuân, Xuân-phân, Lậ p-hạ , H ạ-chí, Lậ p-thu, Thu-phân, Lậ p-

đ ông
ông và Đông-chí. Trong nhữ ngng ngày bát-tiế t,t, cõi trên xét về việc thiện của loài
ngườ i,i, nên ngườ i cầm quyề n không nên thi hành hình phạt, và bật phụ huynh
không nên đ ánh
ánh đậ p con em trong nhữ ng
ng ngày này.
☼ ☼ ☼
 Thóa lư u-tinh,
u-tinh, Chỉ hồng-nghê, Triếp chỉ tam-quang, Cử u thị nhật
nguyệt.
[Thích ngh ĩ a]
Khạc nhổ trướ c lư u-tinh,

u-tinh, Lấy tay chỉ cầu-vồng, Thườ ng
ng dùng tay chỉ mặt
trờ i,i, mặt trăng và các vì sao, Chăm trố nhìn mặt trờ i và mặt trăng.
Chú: 1) Lư u-tinh
u-tinh là nhữ ng
ng vì sao d ờờ i cung đổ i vị.
2) H ồ ng-nghê là hai khí âm d ươ
ươ ng
ng của Tr ờờ i đấ tt,, H ồng thuộc d ươ
ươ ng,
ng, Nghê
thuộc âm, Nghê hồng t ươ ươ ng
ng hợ p mà thành cầu vồng, thườ ng ng hay xuấ t hiện sau
nhữ ng
ng cơ n mư a vào lúc mùa xuân.
3) Tam-quang là Nhật, Nguyệt và Tinh.Chủ cung Nhật là Thái-Dươ ng
ng Tinh-
Quân, Chủ cung Nguyệt là Thái-Âm Tinh-Quân, Tinh tú tuy nhiề u nh ư ng
ng đề u do


Nhị-Thậ p-Bát tú quản. Khạc nhổ , phóng uế , hay lấ y tay chỉ Nhật, Nguyệt, Tinh-
tú đề u là bấ t kính. (C ũng như ta
ta l ấ y tay ch ỉ tr
tr ướ
ướ c mặt ngườ i,i, hay phóng uế tr
tr ướ
ướ c
mặt ngườ i vậ y).
☼ ☼ ☼
 Xuân nguyệt liệu lạp, Đối Bắc ác mạ, Vô cố sát quy đả xà.
[Thích ngh ĩ a]
Dùng lử a hay tên để săn bắt loài thú vào mùa Xuân, Mặt hướ ng
ng về phía
Bắc nguyền rủa chử i thề, vô cớ đánh rắn giết rùa.
Chú: 1) Mùa xuân là mùa sinh sôi n ả y nở của loài cầm thú, chẳ ng
ng nhữ ng ng
không nên săn bắ n vào mùa này, ngay cả ngày thườ ng
ng cũng nên tránh. N ỡỡ lòng
lòng
vì một thú vui của mình mà làm hại đế n loài thú hay sao?
2) Phía Bắ c có Thần, không nên hướ ng
ng về phía
phía này để kh
khạc nhổ , phóng uế , hay
chử i ngườ ii..
3) Rùa và r ắắ n là hai linh vật của Huyề n-Võ
n-Võ Tinh-Quân, r ắắ n vô cớ không
không cắ n
hại ngườ i,i, rùa lại không phải là loài vật có hại, nỡ lòng
lòng nào sát hại để mang
mang t ội
. ☼ ☼ ☼
 Như thử đẳng tội, Tư -M

-Mệnh tùy kỳ khinh trọng, Đoạt kỳ kỷ toán, Toán
tận tắc tử , Tử h
hữ u dư trái
trái nãi ươ ng
ng cập tử tôn.
tôn.
[Thích ngh ĩ a]
Tất cả nhữ ng

ng tội ác kể trên, Thần tư -M
-Mệnh tùy theo tội nặng hay nhẹ mà
giảm đi tuổi thọ (nhẹ thì đoạt Toán, lớ n thì đoạt Kỷ), Một khi tuổi thọ bị
giảm hết rồi thì chết, Nếu như đã chết rồi mà tội hãy còn, thì phần dư llại con
cháu phải chịu thế.
Chú: T ừừ “phi
“phi nghĩ a nhi động” đế n “vô cố sát
sát quy đ ã xà” đề u là nhữ ng
ng đ iề u mà
Đứ c Thái-Thượ ng ng khuyên ngườ i nên tránh. Thiện ác hai ngã đề u do tâm sinh,
Thần Ti-M ệnh căn cứ vào
vào t ội phạm mà căn nhắ t hình phạt, t ội phạm tuy nhiề u


như ng
ng luật Tr ờờ i lúc nào cũng công bằ ng, ng, không khi nào sơ hở . T ội nặng tr ả
không hế t thì vợ con
con phải chịu thế , nế u vợ con
con tr ả không hế t thì sẽ d ờờ i đế n kiế p
sau.
Nhà Phật nói: “V ạn ban đ ái ái bấ t t ẩẩ u,
u, duy hữ u nghiệ p tùy thân”. Đờ i ngườ i ngắ n
ngủi, lúc số ng
ng thì tác oai tác quái, nhà cử a tr ăm c ăn, vàng bạc ch ấ t đầ y r ươ ươ ng
ng ,
như ng
ng một khi hơ i thở đứ t r ồi, ngườ i thân như vvợ con, con, vật quý như châu
châu báu đề u
không thể mang
mang theo, chỉ có có nghiệ p tùy thân, theo ta t ừừ ki
ki ế p này sang ki ế p khác.
Ngườ i thấ u hiể u lẽ Tr
Tr ờờ i,i, rõ luật nhân quả , không khi nào phụ ng ườ i và đ i ngượ c
vớ i đạo Tr ờ
ờii. .
☼ ☼ ☼
 Hự u ch ư hoành
hoành thủ nhân tài giả, nãi kế kỳ thê tử gia
gia khẩu d ĩ đươ ng
ng chi,
tiệm chi tử táng.
táng.
[Thích ngh ĩ a]
Còn như dùng
dùng thế lự c để áp bứ c,
c, hay dùng kế đoạt ngang tài sản của ngườ ii,,
thì vợ con
con trong gia đ ình phải gánh chịu, mãi cho đến chết mớ i thôi.
Chú: Tiề n bạc là vật ngoài thân, lúc sinh ra không mang đế n, n, khi chế t đ i r ồi
cũng chẳ ng
ng mang theo đượ c. c. Ngườ i thân không ai bằ ng
ng vợ con,
con, lấ y sinh mệnh
của vợ con
con đổ i lấ y của phi nghiã, chẳ ng
ng d ại lắ m sao!
 Hình-Trù
Hình-Trù là một vị quan đờ i Hán, đượ c vua sai sứ sang
sang nướ c Cao-Ly. Khi
mãn nhiệm tr ởở về nướ c,
c, đế n vùng Thần-S ơơ n gặ p vài chục thươ ng ng gia đ ang
ang
chuyể n hàng lên tàu. Hình-Trù nổ i lòng tham, sai lính giả trang thành k ẻ cướ p,
đ oạt hế t hàng hòa và giế t hế t đ oàn
oàn ngườ i buôn bán trong một đ êm. êm. V ềề sau
sau đứ a
con của Hình-Trù là Hình-Dịch theo V ươ ươ ng-K
ng-K ỳ m ư u ph ản, c ả gia t ộc đề u bị chu
di.
☼ ☼ ☼
 Nhượ c bất tử táng,

táng, tắc hữ u thủy hỏa đạo tặc, di vong khí vật, tật bệnh
khẩu thiệt chư s
sự , d ĩ đươ ng
ng vong thủ chi trự cc..


[Thích ngh ĩ a]
Nếu như không chết cũng gặp nạn thủy hỏa, trộm cắp, mất của hao tài,
bệnh tật, hay chuyện thị phi, để đền bù lại tài vật đã lấy của ngườ ii..
Chú: Tuổ i thọ của ngườ i không đầ y tr ăm, lại gây lỗ i phạm t ội mà t ựự gi
giảm phúc
t ổổ n th ọ. Trên đờ i bi
b iế t bao nhiêu ngườ i lúc đầu phú quý, về sau sau thì bần ti ện; Biế t
bao nhiêu ngườ i đ ã t ừ ừ ng
ng vang danh một thờ ii,, nử a đờ i sau nằ m liệt trên giườ ng ng
bệnh mà không ngườ i hỏi han, con cháu bần-cùng liêu-đảo. Đó chẳ ng ng phải là
luật nhân quả hay sao. Phúc đứ c ví như đ èn èn d ầu, nế u chỉ thắ p mà không chế
thêm, một khi d ầu cạn thì sẽ t t ắắ t.t. Muố n đượ c phú quý thì phải tích đứ c, c, muố n tích
đứ c, c, bướ c đầu là phải tránh việc ác và làm việc thiện. Giàu sang ai cũng muố nn,,
như ng ng không phải ai cũng có đượ c, c, chỉ nhữ ng
ng ngườ i có đứ c mớ i giữ đượ c mà
thôi. N ếế u làm giàu theo con đườ ng ng phi nghĩ a thì nạn thủ y hỏa đạo t ặc, bệnh t ặc
sẽ đế n viế ng,
ng, hay là bị con cháu làm cho tán gia b ại sản. Luật Tr ờờ i lúc nào cũng
phân minh.
☼ ☼ ☼
 Hự u uổng sát nhân giả, thị dịch đao binh nhi tươ ng
ng sát dã.
[Thích ngh ĩ a]
Nếu nh
n hư gi
gi ết ngườ i ch ết oan, thì gặp nạn đao binh, tươ ng
ng sát lẫn nhau mà
chết.
Chú: U ổổ ng
sát là không cố ý, t ứ
ứ c là sơ ý giế t ngườ i.i. Như ngườ i hành nghề y
d ượ
ượ c chẩ n bệnh không đ úng,
úng, bố c lầm thuố c làm cho bệnh nhân bị chế t,t, ngườ i
hành nghề địa-lý vì học nghề ch
chư a tinh, đ ào
ào mả d ờờ i huyệt không đ úng úng cách, làm
cho gia đ ình
ình thân chủ có ngườ i bị chế t,t, hay quan tòa không cẩ n thận k ếế t án sai
lầm làm cho ngườ i mắ c t ội chế t oan... đề u thuộc uổ ng ng sát. Phươ ng ng pháp tuy khác
nhau, như ngng đề u hại ngườ i chế t oan. Đã hại chế t ngườ i thì hình họa sẽ theo theo sau.
Nhữ ng
ng ngườ i chế t vì lạc đạn, hay vô cớ bị ngườ i chém giế t,t, kiế p tr ướ
ướ c là ngườ i
đ ã tuần hại ngườ i chế t oan.
 Thờ i Lươ ng
ng Võ- Đế
Đế có vị t ăng Khạ p- Đầ
Đầu-S ưư , tinh thông tam-t ạng, giớ i luật
tinh nghiêm. Võ- Đế mộ danh, một hôm sai sứ giả đ i triệu về kinh
kinh thuyế t pháp.


Khi S ưư đế n,
n, Võ- Đế
Đế đ ang
ang đ ánh
ánh cờ vớ i một vị đại thần, đươ ng ng gặ p cờ của đố i
phươ ngng ở trong
trong thế bí,
bí, Võ- Đế nnổ i hứ ng
ng lớ n tiế ng
ng la lên: “Ta giế t ngươ i đ ây”. ây”. S ứứ
giả hiể u lầm, cho r ằằ ng
ng Võ- Đế
Đế ra lệnh giế t Khạ p- Đầ Đầu-S ưư , nên d ắắ t sư ra pháp
tr ườ
ườ ng
ng xử tr
tr ảm.
Khi Võ- Đế Đế đ ánh
ánh xong bàn cờ , cho triệu Khạ p- Đầ Đầu-S ưư vào
vào thì sứ giả tâu r ằằ ng:
ng:
“ Đã phụng mệnh của Bệ-hạ chém đầu của sư r ồi”. Lươ ng ng Võ- Đế
Đế than khóc:
“Tr ẩẩ m đ ã h ại sư r
r ồi, Tr ẩẩ m đ ã h ại sư r
r ồi”. Khóc xong, Võ- Đế ll ại hỏi: “tr ướ
ướ c khi
chế t,t, sư có
có nó lờ i gì chăng?”
S ứ ứ giả đ áp:
áp: “S ưư có
có nói: Bần-t ăng vô t ội, chỉ vì
vì ba kiế p tr ướ
ướ c,
c, khi còn là sa-di,
vì s ơ ý cu ố c ch ế t một con giun, con giun này là tiề n thân ba kiế p c ủa b ệ-hạ , nên
kiế p này bị bệ-hạ giế t”. t”.
Vô ý giế t m ột con giun mà còn gặ p quả báo như th
th ế , huố ng
ng chi giế t lầm ngườ i.i.
Nh ngnên
ng
chăữ ng ngườ
thậi nctr
ầmọngcán cânvipháp
trong ệc xét lu ật (luật sư , thẩ m phán, quan tòa…) phải
án?
☼ ☼ ☼
 Thủ phi ngh ĩ a chi tài, thí như llậu-bô cứ u c ơ , chẩm-tử u ch ỉ khát, phi bất
tạm bão, tử di
diệt cập chi.
[Thích ngh ĩ a]
Lấy của phi ngh ĩ a làm giàu, như ăn phải thịt tẩm thuốc độc để cầu no,
uống rượ u độc để chỉ khát, chẳng nhữ ng
ng không đượ c no trong một lúc, mà
lại còn nguy đến tính mạng nữ a.
a.
Chú: L Lậu-bô là thịt có t ẩẩ m thuố c độc, Chẩ m-tử u là loại r ượ
ượ u cự c độc. Ă n lậu-
bô để cứ u đ ói,
ói, như ng
ng đ ói
ói chư a hế t thì ngườ i trúng độc mà chế tt.. U ốố ng
ng chẩ m-t
m-t ửử u
để chỉ khát,
khát, khát chư a hế t thì mạng đ ã ô hô. C ủa phi nghĩ a cũng thế , chỉ là của
t ạm thờ ii,, một khi họa đế n thì của cũng mấ t và ác báo cũng theo sau, hay là của
chư a đượ c hưở ng ng thì mệnh đ ã mấ t.t. Siêng năng cần kiệm là một phươ ng ng pháp
làm giàu, nế u như mạnh đượ c yế u thua, thì k ẻ xảo trá lúc nào cũng phú quý và
ngườ i thật thà lúc nào cũng bần tiện, k ẻ ác luôn luôn hơ n ngườ i hiề n.n. Ngườ i
muố n như vvậ y như ng
ng Tr ờờ i không cho, vì cán cân thiên-lý lúc nào cũng cân bằ ng.
ng.


 Phù tâm khở i ư thi
thiện, thiện tuy vị vi, nhi Cát-Thần d ĩ tùy
tùy chi, Hoặc tâm
khở i ư ác,
ác, ác tuy vị vi, nhi Hung-Thần d ĩ tùy
tùy chi.
[Thích ngh ĩ a]
Nếu trong tâm có lòng hành thiện, dù việc thiện chư a làm, như ng
ng Cát-
Thần đã theo sau, Còn như trong tâm nuôi lòng ác, dù vi ệc ác chư a làm,
như ng
ng Hung-Thần đã theo sau.
Chú: Cát-Thầ n là Thần gieo phúc đứ c, c, Hung-Thầ n là Thần giáng tai họa.
Kinh Phật viế t: t: “V ạn pháp đề u do tâm sinh, vạn pháp đề u do tâm diệt”. Tâm là
căn nguyên của t ội ác và cũng là nguồn cội của phúc đứ c. c. Tâm nả y một ý niệm
t ốố t thì lòng sáng vằ ng
ng vặc như tr ăng thu và Cát-Thần theo sau để hộ trì. Tâm
sinh ác niệm thì lòng t ốố i như đ êm
êm không sao và Hung-Thần theo sau làm hại.
 Đờ
Đờ i T ốố ng
ng có An thiề n-s
n-sư tr ụ trì chùa Thành-Thái, một hôm trong lúc thiề n
định thấ y hai v ị sư trong trong chùa t ự
ự a vào lan can nói chuyện vớ i nhau. Lúc đầu có
Thiên-Thần đế n ủng hộ nghe pháp, như ng ng chỉ trong
trong chố c lát thì đ i mấ tt,, một lúc
sau thấ y có ác qu ỷ đế n chử i mắ ng ng hai ngườ i.i. Thiề n-s
n-sư cảm th ấ y k ỳ lạ , bèn triệu
hai vị s ư t t ớớ i h ỏi nguyên do. Hai vị sư đ áp:
áp: Lúc đầu hai ngườ i bàn về Ph Ph ật pháp,
sau lại nói về ti tiề n bạc.
Lờ i nói của ngườ i tu hành cẩ n thận như vậ y mà còn có chỗ sơ hở , huố ng
ng chi
ngườ i thườ ng,
ng, há không cẩ n thận sao!
Nguyễ n
 Nguy T ừừ -Th
-Thứ c giận ngườ i bạn họ Mâu vong ân bội nghĩ a, a, canh năm cầm
dao đế n nhà để gi giế t Mâu. Khi đ i ngang một am, am chủ là Ông Hiên-Viên đươ ng ng
lúc t ụng kinh, bỗ ng ng thấ y có khoảng hai ba tr ăm qu ỷ hình thù quái lạ , mặt mày d ữữ
t ợợ n vác búa cầm dao đ i theo T ừ ừ -Th
-Thứ c.
c. Am chủ cảm thấ y chột d ạ , muố n đứ ngng d ậ y
đ i theo để xem
xem xét tình hình, như ng ng chỉ vài
vài phút giây thấ y T ừừ -Th
-Thứ c quay đầu tr ởở
về , lũ ác qu ỷ cũng biế n mấ t,t, theo sau T ừ ừ -Th
-Thứ c là một lớ p ngườ i áo mũ cân đ ai,
ai,
tay cầm cờ xí xí và hoa lạ đ i theo T ừ ừ -Th
-Thứ c vớ i bộ mặt hoan hỉ . Hòa-thượ ng ng đ em
em
việc thấ y đượ c k ểể cho
cho T ừ
ừ -Th
-Thứ c hay. T ừ
ừ -Th
-Thứ c nói:
- Lúc đầu ta hận Mâu đế n t ận xươ ng
ng t ủ y, càng nghĩ càng
càng giận hắ n là ngườ i
vong ơ n phản bội, nên cầm dao đế n nhà để giế t hắ n. n. Khi vừ a đế n cử a thấ y vợ
con của Mâu cùng vớ i ngườ i m ẹ già, lòng d ạ t ựự nhiên
nhiên se lại, nghĩ r ằằ ng
ng tuy Mâu
có phụ ta, như ng
ng mẹ già cùng vớ i vợ con
con của Mâu đ âu
âu có t ội gì, nế u ta giế t Mâu


thì cả gia đ ình
ình Mâu sẽ chịu khổ , cơ n giận vì thế mà lắ ng
ng d ịu, nên quay đầu tr ởở
lại và bỏ ý định giế t ngườ ii..
Hòa-Thượ ng
ng nói vớ i T ừ
ừ -Th
-Thứ cc::
- Bần-t ăng chúc mừ ng
ng cho các-hạ , hiể u việc nghĩ a mà bỏ oán thù, trên có
Thần-Minh giám sát, phúc của các-hạ sau nay sẽ không
không nhỏ.
Đúng vớ i lờ i hòa-thượ ng
ng đ ã nói, con cháu của T ừừ -Th
-Thứ c về sau
sau đề u hiể n đạt.
☼ ☼ ☼
 Kỳ hữ u
tăng hành ác sự , hậu tự cải hối, chư ác mạc tác, chúng thiện
phung hành, cử u cử u tất hộ cát khánh, sở vi
vi chuyển họa vi phúc dã.
[Thích ngh ĩ a]
Nếu nh
n hư trong
trong quá khứ đã t ừ ng
ng làm chuyện ác, sau biết h ối c ải, bỏ việc ác
không làm, một lòng hành thiện, không bao lâu nhữ ng ng điều may mắn tự
nhiên sẽ đến. Đó là chuyển họa thành phúc.
Chú: Trên đờ i,i, ngườ i làm việc ác nhiề u hơ n là làm việc thiện là bở i vì thị phi
không rõ, lý lẽ bấ t minh. M ột ngườ i tuy đ ã t ừừ ng
ng hành ác, nế u biế t hố i cải mà
hành thiện, t ứứ c là ngườ i hiề n.
n. Cho nên Đứ c Thái-Thượ ng ng vạch ra một con đườ ngng
cho nhữ ng
ng ngườ i đ ã t ừ ừ ng
ng lầm đườ ng
ng lạc lố i để tr ởở về con đườ ng
ng chính, bằ ng
ng
cách
ấấ u diăế nm,
d mn, ăhnố isám
là hhố ố
i i.ic. ảSám
i, s ử alàđổ
đ em
eimvàvisệẽ c không
lầm lỗ bao
không i bàygiờ
ra tái
chophng
tái ạm. i ếế
ườ N hay
u chmà
ỉ sámkhông
sám mà
không hố i thì lỗ i vẫ n phạm và t ội vẫ n còn, khó r ờờ i bể ác ác mà cặ p bế n thiện.
A-Na-Luật
 A-Na-Lu là một trong mườ i đại đệ-t ửử của Đứ c Phật Thích-Ca. Tiề n kiế p
của ng ườ i A-Na-Luật là một tên cướ p, m ột đ êm êm đ i vào chùa để tr
tr ộm đồ , g ặ p lúc
một ngọn đ ènèn d ầu sắ p t ắắ t,t, bèn rút tên ra để khêu
khêu bấ c đ èn.
èn. Khi vừ a khêu xong,
ngọn đ èn
èn t ỏa ra hào quang chiế u khắ p bố n phươ ng. ng. Ngài hoảng sợ , hai chân như
mọc cánh chạ y ra khỏi chùa. T ừ ừ đ ó ăn năn sám-hố i bỏ nghề tr ộm cướ p mà tu
hành.


 Cố cát-nhânngữ thiện, thị thiện, hành thiện. Nhất nhất hữ u tam thiện,
tam niên Thiên thất giáng chi phúc. Hung-nhân ngữ ác, thị ác, hành ác.
Nhất nhật hữ u tam ác, tam niên Thiên tất giáng chi họa. Hồ bất miễn nhi
hánh chi!
[ ]
Thích ngh ĩ a
Cho nên lờ i nói của Thiện-nhân đều tốt, mắt nhìn mọi việc đều tốt, hành
động và việc làm đều tốt. Một ngày làm ba điều thiện, ba năm sau Trờ i sẽ
giáng phúc cho. Trái lại, đối vớ i ngườ i ác, ngôn, thị và hành đều ác cả. Một
ngày làm ba điều ác, ba năm sau Trờ i sẽ giáng họa. Lướ i Trờ i lồng lộng, luật
nhân-quả phân minh, há không c ẩn thận, làm lành tránh ác sao!
Chú: Phúc họa hai đườ ng ng không ngoài một tâm. Ngạn ngữ có có câu: “Thiện là
chí-bảo, suố t đờ i tiêu dùng không hế t.t. Tâm là thử a ru ộng, tr ăm năm canh tác có
d ưư ”.
vun ”.xNg ồii đắ
ớ i bườ tu p,thiđế
ệnn nh
mùaư gieo
gieo hạtkhông
gặt thì giố ng
ng lo
t ốố tsợ
xu đế
ố ng
nng nmạnảnh óivườ
đ ói nn,, đ
kém. emườ
em
Ng công ra để
i không tu
như th th ử a ruộng b ị b ỏ hoang, cỏ d ại s ẽ m m ọc đầ y vườ n, n, Thiện cũng như hoa hoa màu,
phải lấ y công tr ồng mớ i có gặt hái, ác thì như cỏ d ại, không cần gieo giố ng ng mà
cũng m ọc kh ắ p n ơ i.i. Cho nên ngườ i quân-t ử ử thth ận tr ọng về l l ờ i nói cũng như hành
hành
động và việc làm, không để cho cho một ý niệm xấ u nào mọc lên thử a ruộng lòng của
mình.
Hành thiện có nhiề u phươ ng ng pháp, đứ ngng đầu là bố thí.
thí. Bố thí
thí là ban ơ n giúp
ngườ i,i, có thể bằ ngng tài vật (tài-thí), có thể bằ ng
ng lờ i nói (pháp-thí), cũng có thể
bằ ng
ng tin thần (vô úy-thí). Có tiề n mớ i thí của đượ c, c, nên tài-thí có hạn, còn pháp-
thí thì vô hạn, l ờ i nói xuấ t phát t ừ ừ mi
miệng mà không mấ t ti ề n mua, nên mọi ng ườ i
có thể làm
làm đượ c. c. Ngôn là lờ i nói, hành pháp-thí. M ột nụ cườ i hiề n hòa, như ng ngọn
gió xuân, có thể làm làm mát lòng một ngườ i đ ang ang giân, một lờ i an ủi quan tâm cũng
có thể giải đ i một nỗ i sầu man mác trong lòng ngườ i.i. Giảng đạo thuyế t pháp
giúp ngườ i mở hu huệ , thoát vòng luân-hồi thì công đứ c vô lượ ng. ng. Th ị là
là nhìn, xem,
xem mọi ng ườ i cùng thể nh nh ư mình.
mình. Thấ y ng ườ i nghèo đ ói ói khổ cc ự c mà động lòng
tr ắ
ắ c ẩ nn,, đ ó là lòng nhân-t ừ ừ . Phật xem loài vật như là là cha mẹ và thân quyế n của
ta trong nhữ ng ng kiế p tr ướ
ướ c nên không sát sanh, thấ y chúng ta đề u có Phật-tính,
đề u có thể thành
thành Phật nên phát tâm hóa độ. Đó là lòng t ừừ -bi. -bi. Hành là việc làm,
làm việc nhân nghĩ a t ứ ứ c là hành thiện. Đạo-đứ c không có ngày nghĩ , một ngày
làm ba đ iề u thiện, một năm thì đủ một nghìn, ba năm thì ba nghìn. Lấ y việc thiện


làm bạn thì họa s ẽ không
không đế n,n, không có họa t ứứ c là đượ c phúc. Ngượ c lại, l ấ y ác
làm bạn thì t ựự chu
chuố c lấ y họa vậ y. Kinh Dịch viế t:
t: “Thiện bấ t tích bấ t túc d ĩĩ thành
thành
danh, ác bấ t tích bấ t túc d ĩĩ diệt thân”. Muố n nên danh thì phải tích đứ c, c, muố n
tránh họa thì phải bỏ ác mà không làm. Lờ i nói của Thánh-nhân là khuôn vàng
thướ c ngọc vạn đờ i không sai, há không gắ ng ng mà theo hay sao!
☼ ☼ ☼


Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên
Hiệu-Nghiệm Lục

 Uông Tinh-Hư , ngườ i Tiền-Đườ ng,

ng, thườ ng
ng trì tụng Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên và
có lòng phát tâm ấn tống, như ng
ng tâm-nguyện chư a đượ c toại thì đã qua đờ ii..
Ngườ i con là Uông-Nguyên, tuổi tuy còn nhỏ, như ng ng chịu ảnh hưở ng
ng của
thân-phụ, sớ m chiều đều đọc kinh, khi cha mất, bèn bán đi một phần gia sản
của ngườ i cha, đồng thờ i khuyên nhữ ng
ng nhà hảo-tâm quyên tiền cùng nhau
ấn tống một vạn quyển Cảm-Ứ ng-Thiên.
ng-Thiên.
Một hôm Uông-Nguyên nằm mơ th
thấy ngườ i cha đến nói:
- Con chẳng nhữ ngng nối chí của cha, lại còn khuyên ngườ i phát tâm cùng
nhau ấn tống Cảm-Ứ ng-Thiên,
ng-Thiên, nay cha đã đượ c thăng lên Thiên-Đàng, mẹ
con cũng tăng thêm tuổi thọ. Còn con và nhữ ng
ng ngườ i phát tâm ấn tống, đều
đượ c ghi công vào sổ tịch nơ i Thiên-Tào.
Về sau, quả đúng như lờ i của ngườ i cha nói trong mộng, thân-mẫu của
Uông-Nguyên sống đến 90 tuổi mớ i qua đờ i.i. Uông-Nguyên và nhữ ngng ngườ i
quyên tiền in kinh đều đượ c phú quý.
 Ở Tùng-Giang có ngườ i Trươ ng-
ng-Đứ c-B
c-Bổ, hàng ngày đều tụng niệm
Cảm-Ứ ng-Thiên.
ng-Thiên. Đến tuổi già, tự tay
tay chép lấy hai quyển chia cho hai ngườ i
con mỗi ngườ i một quyển và dặn rằng:
- Đây là gia tài cuả cha chia cho hai con, đạo làm ngườ i và làm giàu đều ở
trong cuốn Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên này. Mong hai con hãy gi ữ lấy và làm theo lờ i
trong kinh dạy.
Hai ngườ i con hỏi:
- Sách của Thánh Hiền đâu có dạy ngườ i phươ ng
ng pháp làm giàu đâu?
Trươ ng-
ng-Đứ c-B
c-Bổ đáp:


- Trong kinh viết: “Toán giảm tắc bần hao” là chỉ về sự bần-cùng, và
“Phướ c lộc tùy chi” chỉ vì phú quý của ngườ ii.. Đó chẳng phải là dạy ngườ i
cách buôn bán hay sao?
Hai ngườ i con nghe lờ i dặn của cha, hành trì theo lờ i dạy trong Cảm-Ứ ng-
ng-
Thiên. Về sau hai anh em lập gia thất, con cái đếu hiển đạt.
 Dươ ng-Th
ng-Thủ-Nghiệp, ngườ i Hà-Giang, tuổi 60 mà vẫn chư a con, thườ ng ng
lo âu không ngườ i nói dõi tông-đườ ng.
ng. Tình cờ đọc Cảm-Ứ ng-Thiên,
ng-Thiên, thấy
câu “Họa phúc vô môn duy nhân tự tri
triệu”, bèn hành trì theo l ờ i kinh, tu đứ c
tích thiện và ra tiền ấn tống kinh.
Hai năm sau, Dươ ng-Th
ng-Thủ-Nghiệp bị bệnh nặng chết. Khi ngườ i vợ đang
chuẩn bị quan quách nhập li ễm thì ông tỉnh dậy sống l ại. Ngườ i vợ kinh-hãi
kinh-hãi
định bỏ chạy. Ông lên tiếng nói vớ i ngườ i vợ .
- Mình chớ nên
nên sợ , ta chư a chết đâu.
Ngườ i vợ v
vừ a mừ ng
ng vừ a ngạc nhiên, bèn hỏi nguyên do.
Ông nói:
- Khi ta theo quỷ vô-thưở ngng đến âm-ty, thấy một vị quan nói vớ i quỷ vô
thườ ng
ng rằng: “số c ủa ng ườ i này tuy đã mãn và không có con, như ng
ng vì tụng
trì Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên và phát tâm khắc in, nên đượ c tặng thêm tuổi thọ và
đượ c con”. Ta vì thế mà đượ c hoàn dươ ngng trở llại.
Năm sau, vợ D
Dươ ng-Th
ng-Thủ-Nghiệp quả nhiên sinh đượ c một ngườ i con trai.
 Toại-Ninh có ngườ i Châu Hổ, ngày thườ ng ng tụng kinh Cảm-Ứ ng ng và
giảng kinh cho dân làng nghe. Một hôm bị chết, không bao lâu rồi sống lại,
nói vớ i vợ rằng: “ta đến một cung điện dướ i âm-ty trông thấy nhiều quỷ,
trong đó có một s ố ngườ i ở trong
trong làng mình bị ch ết đói, ta rất sợ . Trong lúc
này trên điện có ngườ i kêu tên của ta: “Ông cũng là ngườ i có tên trong cuốn
sổ chết đói này, như ng
ng có công tụng trì và giảng giải kinh Cảm-Ứ ng, ng, nhiều
ngườ i nghe ông giảng kinh xong bỏ ác làm lành, đó là công đứ c của ông. Nay
sử a lại sổ tịch của ông, cho ông tăng thêm tuổi thọ, khi hoàn dươ ng
ng rồi nhớ
phổ bi ến kinh Cảm-Ứ ng. ng. Nếu một làng tụng trì kinh này thì một làng tránh
đượ c tai kiếp, nếu mọi ngườ i đều hành trì thì cả nướ c đượ c miễn nạn, chẳng


nhữ ng
ng tránh đượ c nạn thủy hỏa, trộm cướ p,
p, khổ ách bệnh hoạn, sau này
con cháu cũng đượ c hưở ng
ng phúc”
 Tiến-s ĩ Thẩm-Cầu,
vợ Hạng thị có mang bệnh nặng, ông phát tâm sao
chép Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên in thành quyển nhỏ để ngườ i có thể bỏ túi tiện bề tụng
niệm. Kinh in xong vừ a giao đến nhà thì Hạng thị lâm bồn, mẹ con đều bình
yên.
 Hà-Duật ngườ i Tiền-Đườ ng
ng tỉnh Chiết-Giang, mỗi ngày tụng trì kinh
Cảm-Ứ ng,
ng, ngườ i cha cũng không hay.
Ngườ i cha là Lan-Tinh một hôm nằm mơ thấy một ngườ i già nói vớ i ông
rằng: Con của ông phụng hành Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên rất tinh tiến, khoa cử năm
nay sẽ đượ c đỗ đạt. Khi tỉnh dậy ông tìm đến phòng sách của ngườ i con, quả
nhiên thấy quyển Cảm-Ứ ng-Thiên
ng-Thiên trên bàn học.
ng vớ i lờ i của ngườ i già trong mộng.
Năm đó Hà-Duật quả nhiên thi đậu, ứ ng
***0***
Tri mệnh và lập mệnh
Vươ ng-Ph
ng-Phụng-Nghi thiện-nhân nói: Mệnh có Túc-Mệnh, Âm-Mệnh và
Thiên-Mệnh.
- Túc-Mệnh: Là sự bần-cùng, phú-quý, thọ yểu của kiếp này. Nếu như
kiếp trướ c tích đứ c hành thiện, thì kiếp này sẽ đượ c hưở ng
ng phúc. Đó là
ngườ i có túc-mệnh tốt. Trái lại, ngườ i có túc-mệnh xấu thì phải chịu cảnh
bần-cùng, long đong, hoặc là mang bệnh tật… đều là do nghiệp đã tạo từ
kiếp trướ c,
c, nên kiếp này phải chịu lấy. Đó là luật nhân-quả. Kinh Phật chép:
“Muốn biết nhân của kiếp trướ c, c, thì xem quả chịu trong kiếp này; muốn
biết quả của kiếp sau, thì hãy xem hành vi và vi ệc làm của kiếp này”.
- Âm-Mệnh: Là phần tập-tính xấu có từ hhậu-thiên, như T
Tử u,
u, Sắc, Tài, Khí,
do sự tiêm
tiêm nhiễm từ hoàn
hoàn cảnh bên ngoài, đều thuộc phần âm-mệnh.


- Thiên-Mệnh: Là bản tính tiên-thiên do Trờ i phú. Sách Trung-Dung viết:
“Thiên mệnh chi vị tính”, Tính này chí-thiện vô ác, Thánh phàm như nhau,
nhau,
hàm chứ a ngũ-đứ c là Nhân, Lễ, Ngh ĩ a,
a, Trí, Tính.
Túc mệnh tốt hay xấu là do nhân đã tạo từ ki
kiếp trướ c.
c. Anh chị em sinh đôi,
như ng
ngđượ
thích s ố cmsệự nh củabihai
khác
khác ngườ i đều khác biệt nhau, luật nhân-quả có thể giải
ệt này.
Phần âm-mệnh là nhữ ng ng tập tính xấu tiêm nhiễm từ hậu-thiên, có hại cho
phần túc-mệnh và thiên-mệnh. Nếu như một ngườ i có đượ c phần túc-mệnh
tốt, như ng
ng hay cờ bạc rượ u chè, cậy thế hiếp ngườ i…
i… tự nhiên sẽ làm hại
đến phần túc-mệnh mà giảm đi hồng-phúc và tuổi thọ của kiếp này, đồng
thờ i c ũng tạo nên nghiệp sẽ ph ải ch ịu trong kiếp sau. Trái lại, đối vớ i ng ườ i
có túc-mệnh xấu, cũng không nên than van oán trách, mà phải ngh ĩ rằng
mình không bằng ngườ i đều là do đã trồng nhân xấu, hãy an phận vớ i số
mạng của mình và phải tích đứ c hành thiện, sau này sẽ đượ c Trờ i giáng
phúc.
Thánh-nhân không có phần âm-mệnh, vô tâm vớ i túc-mệnh, xem giàu
nghèo, thọ yểu như là
là một giấc mộng không thự c,c, nên an bần lạc đạo, tu tâm
dưỡ ng
ng tính để phát huy bản tính tiên-thiên là lươ ng-tri
ng-tri lươ ng-n
ng-năng đến mứ c
chí-thiện. Đứ c Khổng-Tử nói:
nói:
“Bất tri mệnh vô d ĩ vi
vi quân-tử ”.
”. Bất tri mệnh, chạy theo đườ ng
ng dục vọng,
thuộc kẻ phàm phu. Bỏ phần âm-mệnh, tu phần túc-mệnh, là đấng trượ ngng-
phu. Tri mệnh và biết lập mệnh là ngườ i quân-tử vvậy.

PDF Kinh Thai Thuong Cam Ung Thien Compress

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PDF Kinh Thai Thuong Cam Ung Thien Compress

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

ảnh tùy hình.

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Đứ c Thái-Thượ ngng Lão-Quân Đạo-Đứ c Thiên-Tôn dạy rằng: Họa và phúc

Thái Thng Cm ng Thiên

Vệ-Trọng-Đạt lại hỏi:

Thái Thng Cm ng Thiên

 Toán tán tắc bần hao, đa phùng ư u hoạn.

Thái Thng Cm ng Thiên

 Hự u hữ u Tam-Thai Bắc-Đẩu Thần-Quân, tại nhân đầu thượ ng,

Thái Thng Cm ng Thiên

Bấ t thủ Canh-thân cánh bấ t nghi,

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

 Dục cầu trườ ng

Biế t là một vi ệc d ễễ , nh ư ng

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

- Hai ta là k ẻ tiể u-

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

 Kiến nhân chi đắc như k

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

- Đờ i ngườ i chẳ ng

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

- Không đượ c đ âu,

Thái Thng Cm ng Thiên

 Dụccầu Thiên-Tiên giả, đươ ng

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

 Ám vũ quân thân, Mạn kỳ tiên sinh.

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

hại nhau, thì như trái

Khi vua T ần-Hiế u-Công

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

 Thụ ânbất cảm, Niệm oán bất hư u,

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

 Sát nhân thủ tài, khuynh nhân thủ vị.

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

Thái Thng Cm ng Thiên

 Ủng tắc phươ ng

- Tôi là một y s ĩ tên