16 10.

Sınıf
10.
Türk Dili ve
Edebiyatı
Şiir - 6

1. 3. Aşağıdakilerin hangisinde hem belirtili isim tamlama-

I.
Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni
II.
sı hem de belirtisiz isim tamlaması vardır?
Yâr sana
Çağlar sular yâr sana A) Gel gidelim sevgilim, B) Evimin önü dutluk,
Madem Ferhat’ım dersin Yamaçların arasından Şu ağacı kuruttuk.
Şu dağları yarsana Yakında öleceğim Biz yârla ayrılmayız,
Bu aşk acısından. Sevdayı sıkı tuttuk.

Bu dörtlüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- C) Duman gelir dereden; D) Derdim var seller gibi
mez? Bürür dağları, taşı. Diyemem eller gibi
Gel, kaçalım sevgilim Kurudum kadit oldum
A) I. dörtlükte ilahinin, II. dörtlükte cinaslı mâninin özellik- Dursun gözümün yaşı. Meyvesiz dallar gibi
leri görülmektedir.
B) İki dörtlük de hece ölçüsü kullanılmıştır. E) Mektubun köşesine
C) İki dörtlükte de ahengi sağlayan unsurlar, tam kafiye Yazdır yârim ismini
ve rediftir. Çok canım sıkılıyor
Gönder yârim resmini
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

D) I. dörtlükte tezat, II. dörtlükte telmih sanatından yarar-

lanılmıştır.
E) İki dörtlükte de halkın anlayabileceği yalın bir dil kul- 4.  Alıverin bağlamamı çalayım
lanılmıştır. Çalayım da zarı zarı ağlayım
Bir mendil ver gözyaşımı sileyim
Ağlaya ağlaya gözlerime kan doldu
Siyah da zülfün pembe yanak üstüne bend oldu
Kahve olsam dolaplarda kavrulsam
2.  Ne varlığa sevinirim Toz duman olsam dağ başında savrulsam
Ne yokluğa yerinirim Kemer olsam ince bele dolansam
Aşkın ile avunurum
Ağlaya ağlaya gözlerime kan doldu
Bana seni gerek seni Siyah da zülfün pembe yanak üstüne bend oldu
Aşkın âşıklar öldürür Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Aşk denizine daldırır
Tecellî ile doldurur A) 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
Bana seni gerek seni B) Ek şeklinde redife yer verilmiştir.
Aşkın şarabından içem C) Sarmal kafiye düzenine sahiptir.
●

Mecnûn olup dağa düşem D) Âşık tarzı halk şiiri geleneğini örneklemiştir.
MEB

Sensin dün ü gün endîşem E) Yerel söyleyişlerden uzak durulmuştur.

Bana seni gerek seni
Bir ilahiden alınan bu dörtlüklerin söyleyicisi için
5.  Şöyle hayran eyle beni
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Bilmeyeyim dünden günü
A) Aşk şarabı ile kastettiği Allah aşkıdır ve bu aşkla ken- İsteyeyim daim seni
dinden geçmeyi istemektedir. Ayruk nakşa kalmayayım
B) Aşk olmadığı zaman dünya nimetleri ile teselli olmak- Al gider benden benliği
tadır. Doldur Içime senliği
C) Gece gündüz Allah’ı düşünmekte, ondan başka hiçbir Dirliğinde öldür beni
şeye ihtiyaç duymamaktadır. Varıp anda ölmeyeyim
D) Etrafına baktığı zaman her şeyde Allah’ın varlığını gör- İçerik özellikleri dikkate alındığında bu dörtlüklerin
mektedir. aşağıdaki türlerden hangisine ait olduğu söylenebilir?
E) Hayatta aşktan daha önemli bir şey olmadığını düşün- A) Nefes B) Koçaklama C) İlahi
mektedir.
D) Güzelleme E) Şathiye
 16 10. Sınıf
10.
Türk Dili ve
Edebiyatı
Şiir - 6

6. • Suya bulgur ezerim, 8.  Düşman geldi tabur tabur dizildi

Hem ezer hem süzerim, Alnımıza kara yazı yazıldı.
Ben yarımın derdinden Tüfek icat oldu mertlik bozuldu
Deli olmuş gezerim. Eğri kılıç kında paslanmalıdır.

• Ne viran çeşme imiş Köroğlu düşer mi yine şânından

Ayırır çoğunu er meydanından
Su içecek tası yok
Kır at köpüğünden düşman kanından
Yıkıldı viran gönlüm
Çevrem dolup şalvar ıslanmalıdır
Yapacak ustası yok
Şu vefasız dünyanın Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
Ucu var ortası yok mez?

• Yara sızlar A) Nazım türü koçaklamadır.

Ok değmiş yara sızlar B) Düz kafiye düzeniyle söylenmiştir.
Yaralının hâlinden C) Mübalağa sanatından yararlanılmıştır.
Ne bilsin yarasızlar D) Yarım ve tam kafiyeye yer verilmiştir.
Bu mânilerin türleri aşağıdakilerin hangisinde sıra- Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
E) Konu olarak yurt sevgisi işlenmiştir.
sıyla verilmiştir?

A) Düz - Artık - Cinaslı 9.  Benim yârim bana küsmüş

B) Artık - Kesik - Cinaslı Zülfünü gerdana düzmüş
Muhabbeti benden kesmiş
C) Karşılıklı - Yedekli - Düz Sevilmeyi sevilmeyi
D) Düz - Artık - Düz
Çağır Karac’oğlan çağır
E) Kesik - Karşılıklı - Artık Taş düştüğü yerde ağır
Yiğit sevdiğinden soğur
Sarılmayı sarılmayı
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Birden fazla kafiye çeşidi içerdiği

B) İçeriğinin koşma ile benzerlik taşıdığı
7. XIII. yüzyılın ikinci yarısı ile XIV. yüzyılın başlarında yaşa- C) 8’li hece ölçüsü ile kaleme alındığı
yan - - - - dinî-tasavvufi halk edebiyatının önemli şairlerin- D) Çapraz kafiye düzeniyle yazıldığı
dendir. Ahmed Yesevî ile başlayan tekke şiiri geleneğini E) İrsalimesel sanatına yer verildiği
özgün bir söyleyişle Anadolu’da yeniden ortaya koymuş (AYT-2020)
●

ve Rumeli coğrafyasında gelişen tasavvuf edebiyatı on-

dan etkilenmiştir. Tasavvufî düşünceyi derinden kavrayıp 10.  I. Dedim dilber yanakların kızarmış
MEB

yaşamış, bütün insanlığı ilâhi aşka, kardeşliğe, merha- Dedi çiçek taktım gül yarasıdır
met ve şefkate davet etmiş, insan olmanın, kendini bil- Dedim tane tane olmuş benlerin
menin, Cenâb-ı Hakk’a ulaşmanın şartlarını ve yollarını Dedi zülfüm değdi tel yarasıdır
anlatmıştır. Sevgi temeli üzerine kurulu düşünce dünyası II. Sabahtan uğradım ben bir güzele
insanı sevme noktasında kalmayıp Allah sevgisine uzan- Dedim mahmur musun söyledi yok yok
mıştır. En önemli eseri 600 beyitlik bir mesnevi olan Risa- Ak ellerin boğum boğum kınalı
letü’n- Nushiyye’dir. Dedim bayram mıdır söyledi yok yok

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu dörtlükle-
si getirilmelidir? rin ortak özelliklerinden biri değildir?

A) 11’li hece ölçüsünün kullanılması

A) Kaygusuz Abdal B) Hacı Bektaş Veli
B) Benzer temaların işlenmesi
C) Pir Sultan Abdal D) Yunus Emre
C) Nazım şeklinin koşma olması
E) Eşrefoğlu Rumi
D) Ahenk unsuru olarak redife yer verilmesi
E) Tecahülüarif sanatından yararlanılması
(AYT-2019)