12 12.

Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
Cumhuriyet Sonrası Halk Şiiri

1. Aslıma karışıp toprak olunca 4. Çobanoğlu arzuhalin bildirdin

Çiçek olur mezarımı süslerim Çok yiğidin gül benzini soldurdun
Dağlar yeşil giyer, bulutlar ağlar Âşıklar gurbet elde öldürdün
Gökyüzünde dalgalanır seslerim Var git dünya daha sana güvenmem
Bu parçada aşağıdaki söz sanatlarından hangisi var- Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
dır?
A) Düz uyak kullanılmıştır.
A) Mecazımürsel B) Teşhis B) Yarım uyakla ahenk sağlanmıştır.
C) Tekrir D) Tezat C) Ek hâlinde redife yer verilmiştir.
E) Telmih D) Epik şiirin özelliklerini taşır.
E) Bir koşmanın son dörtlüğünden alınmıştır.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

5. Benim sevdiğim dilberin

Gönlü çelik bağrı taştır
2. Veysel der tükenmez bu benim derdim
Katlandım cefaya şükrettim durdum Yukarıdaki dizelerle,
Yaşasın milletim, bayrağım, yurdum I. gözün yaştır
Dilerim Allah’tan sonuna kadar
II. nedir zarın
Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? III. kalbin viran
A) Redif kullanılmıştır. IV. deli gönül
B) Nazım birimi dörtlüktür. bu parçalar kullanılarak çapraz uyak düzeni oluştu-
C) Nazım biçimi koşmadır. rulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşağıdakiler-
D) Hece ölçüsü kullanılmıştır. den hangisi olur?
E) Yarım kafiye vardır. A) I - IV. ve II - III. B) II - I. ve III - IV.
C) III - I. ve II - IV. D) III - IV. ve II - I.
E) IV - II. ve III - I.

3. 1940 yılında çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gel- 6. Yâr deyince kalem elden düşüyor
di. Karapapak (Azeri) Türklerindendir. Saz çalmaya ve şiir Gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor
söylemeye 1951’de başlayan şair, özellikle atışma dalın- Lambada titreyen alev üşüyor
da oldukça başarılıdır. Ulusal duygularının güçlülüğü ve Aşk kâğıda yazılmıyor Mihriban
kendine özgü sesiyle tanınır. Âşıklık geleneğinin bir par- Bu dizelerle ilgili,
çası olan türkülü hikâyeler anlatma konusunda başarılı
olan âşık, “Kiziroğlu” türküsüyle ün kazanmıştır. 26 Mart I. Semai nazım biçimiyle söylenmiştir.
2005 tarihinde Ankara’da vefat etti ve memleketi Kars’ta II. Ek hâlinde redif kullanılmıştır.
toprağa verildi. III. Kafiye düzeni “aaab” şeklindedir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han- IV. Halk şiiri geleneğiyle söylenmiştir.
gisidir?
yargılarından hangileri söylenemez?
A) Âşık Veysel B) Neşet Ertaş
A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve II.
E) Âşık Feymani C) Şeref Taşlıova
D) II ve III. E) III ve IV.
D) Murat Çobanoğlu

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 12 12. Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
Cumhuriyet Sonrası Halk Şiiri

7. Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi ayraç içinde verilen 9. Başım duman, gözüm yaşlı dolandım,
konuda yazılmamıştır? Çekilmez çilesi gurbet ellerin.
Hasretlik derdiyle kavruldum, yandım,
A) Gemi bekliyor limanda
Büyüktür belası gurbet ellerin
Gideceğim bir ummanda
Gözüm kalmadı cihanda Bu dizelerde kullanılan kafiyenin türü aşağıdakiler-
Gelmez yola gidiyorum (Ölüm) den hangisidir?
B) O, cihana sığmaz ondadır cihan A) Yarım B) Tam C) Zengin
O, mekâna sığmaz ondadır mekân D) Tunç E) Cinaslı
O, devrana sığmaz ondadır devran
Ne sen var, ne ben var, bir tane Gaffar (Allah’n kudreti)
C) Aldanma cahilin kuru lafına
Kültürsüz insanın külü yalandır 10. I
Hükmetse dünyanın her tarafına Gurbet gezdim adım adım
Arzusu, hedefi, yolu yalandır (Dünyanın faniliği) Asla olmadı muradım

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Sırma saçın hatırladım
D) Dokuz ay koynunda gezdirdi beni
Teli koklaya koklaya
Ne cefalar çekti ne etti anam
Acı tatlı zahmetime katlandı II
Uçurdu yuvadan yürüttü anam (Anne sevgisi) Ne bir çiçeğim var ne de bir bağım
E) Ela gözlü benli dilber Ne bir sedirim var ne de konağım
Bir gün gelsen bize doğru Ne bir yuvam vardır ne de otağım
Seni sevdim can ü dilden Al kuşam içinde şal ister benden
Çekme kendin naza doğru (Aşk) Numaralanmış dörtlüklerle ilgili aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez?

A) I. dörtlük 8’li, II. dörtlük 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) Her iki dörtlükte de redife yer verilmiştir.
8. Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde bir nasihat söz ko-
nusudur? C) I. dörtlükte zengin, II. dörtlükte tam uyak kullanılmıştır.
D) Her iki dörtlükte de düz uyak kullanılmıştır.
A) Sohbet etme kötü ile
E) Her iki dörtlük de halk edebiyatı geleneğiniyle söylen-
Güreş etme katı ile
miştir.
Gitme hırsın atı ile
Sakın hileden, tuzaktan
B) Dudu diller inci dişler
Ahu gözler o bakışlar
Kesme kâkül sırma saçlar 11. Yeni mektup aldım gül yüzlü yârdan,
Zülüfünde teller gördüm Gözletme yolları, gel deyi yazmış;
C) Elmas küpe kulağında Sivralan köyünden, bizim diyardan
Dağlar mor menevşe, gül deyi yazmış
Güller açmış yanağında
Seher vakti dost bağında Bu dizelerden yola çıkarak Âşık Veysel ile ilgili,
Taze açmış güller gördüm I. Hece ölçüsünü kullanır.
D) Kükredi çimenler, açıldı güller II. Biçimden çok, içeriğe önem verir.
Al şala bürünür bahçeler, bağlar
III. Soyut ve kapalı bir anlatımı vardır.
Ömrümden gidiyor bu geçen günler
IV. Aşk, tabiat, ayrılık, özlem gibi konuları işler.
Ah çektikçe didelerim kan ağlar
E) Bir yâr için diyar diyar dolandım yargılarından hangileri söylenemez?
Yoruldum da Çamlıbel’e yaslandım A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve II.
Irmak oldum çalkalandım bulandım
D) II ve III. E) III ve IV.
Duruldum da Çamlıbel’e yaslandım

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.