5 12.

Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
Kelimede Anlam

1. (I) Felsefenin yerinde gözü var edebiyatın, ikide bir bil- 4. Oğuz Atay öykülerini, besbelli (aracısız olarak, herhangi
giçlik taslaması da ondan. (II) Filozofların dillerine ba- I
kınca felsefenin de edebiyata özendiği görülür. (III) Fel- bir aracı kullanmadan) hak verdiği kişilerinin değil, karşı
sefenin çokbilmişliği edebiyatın mütevazılığına uymasa safın merceğinden yazmaktadır. Bu da onun öyküsüne
da ikisi de birbirinden ayrılamaz. (IV) Edebiyat felsefe çok gizli bir ironinin yanı sıra (birlikte) özel bir estetik tavır
tadı verir çok yerde, felsefe de edebiyata çalar zaman II
zaman. (V) Edebiyatta felsefeyi, felsefede edebiyatı bul- sağlamaktadır. Bireysel, (nitelikleri bakımından benzerle-
duğumuz için de uygar insana yaklaşmış oluyoruz. III
rinden ayrı ve üstün olan) hastalıklı durumlar denip ge-
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
çilemeyecek (reddedilemeyecek) bir genelliğe ulaşa-
“benzemek, andırmak” anlamlarına gelen bir söz kulla-
IV
nılmıştır?
bilmiş durumlar (kişiden beklenen davranış biçimi)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. V
aracılığıyla söyler sözünü Atay.
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Bu parçada numaralanmış sözlerin hangisi, yay ayraç
içinde verilen açıklamayla anlamca uyuşmaktadır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. “Düğüne gider zurna beğenmez, hamama gider kurna -
I
beğenmez” sözü “kendini beğenmiş”; “Dediği dedik, çal-
II
dığı düdük.” sözü “inatçı”; “Güneş olsa kimsenin üzeri- 5. Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın çıkışı hece şiirinin iyice tıkan-
III dığı bir döneme rastlıyor. Cahit Sıtkı Tarancı gibi, Fazıl
ne doğmaz.” sözü “cimri”; “Öküzün altında buzağı arar.” Hüsnü Dağlarca’nın da ilk şiirlerinde Necip Fazıl etkisini
IV görüyoruz. Havaya Çizilen Dünya’daki bazı şiirler bunu
sözü “titiz”; “İnce eleyip sık dokur.” sözü “şüpheci” kimse- gösterir. Ne var ki bu etki öyle büyük bir etki değildir, daha
V çok biçimde görülmektedir.
ler için kullanılır. Bu parçadaki altı çizili sözcükle hece şiiri hakkında
Bu cümlede numaralanmış sözlerden hangileri yer anlatılmak istenen durum aşağıdakilerden hangisi-
değiştirirse deyimlerdeki anlam bütünlüğü sağlanmış dir?
olur? A) Değersizleşmek B) Ortadan kalkmak
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve V. C) Önemini kaybetmek D) Üretkenliğini yitirmek
D) III ve IV. E) IV ve V. E) Değişmek, başkalaşmak

3. (I) Kötü kullanılan her şey kirlenir. (II) “Sevgi” sözcüğü de 6. (I) Çağımız insanı olarak zekâmızı ve bilgimizi yeterince
son zamanlarda iyiden iyiye kirlendi. (III) Birileri durma- kullanmadık. (II) Çok fazla düşündük fakat çok az hissettik.
dan bir şeyleri sevmemizi öneriyor. (IV) “Sevgi” sözcüğü (III) Makineden çok, insanlığa ihtiyacımız var. (IV) Zekâdan
gelişigüzel kullanıla kullanıla kirlendiyse “sevgi” kavramı çok, şefkat ve kibarlığa ihtiyacımız var. (V) Bunlar olmadan
da kirlendi mi? (V) Hayır, kirlenmedi çünkü kavramlar yaşam şiddet dolu olur ve her şeyi kaybederiz.
kirlenmezler; dönüşürler, bölünürler, silinirler fakat kirlen- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
mezler. “gerektiği kadar, gereğince, istendiği kadar, kararında”
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde anlamlarına gelen bir söz kullanılmıştır?
“rastgele” anlamına gelen bir söz kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 5 12. Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
Kelimede Anlam

7. Sami Paşazade Sezai, modern öykünün gereklerinden 10. 38 yaşında gözlerini kaybeden Cemil Meriç bütün kitap-
olan küçük şeylerin öyküsünü yazmak bir yana, ilgi çekici larını başkalarına özellikle de kızı Ümit Meriç’e yazdırdı
bir diyalogla giriş yapmak, “son”ları yükselen bir gerilimle ve bunu yaparken en doğru kelimeleri seçebilmek için kılı
kurgulamak, çözümü ertelemek ve öyküyü - - - - bir son- kırk yardı.
la bitirmek gibi modern öykünün gereklerini Küçük Şey-
Bu cümlede geçen “kılı kırk yarmak” deyimi ile aşağı-
ler’de yerine getirmiştir.
dakilerden hangisi anlatılmak istenmiştir?
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
A) Gereksiz ayrıntılarla ilgilenmek zorunda kalmak
gisi getirilmelidir?
B) Söylemesi beklenen şeyi söylemekte nazlı davran-
A) çarpıcı B) basit C) geleneksel mak
D) seçkin E) anlaşılır C) Titiz ve ayrıntılı bir biçimde incelemek, önemle üstün-
de durmak
D) Çok konuşarak başkalarının söz söylemesine, konuş-
masına engel olmak

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

E) Bir kimseye dokunacak, zarar verecek en ufak bir
8. Hayatı farklı şekilde algılayıp hissedenlerin üslubu da davranışta bile bulunmamak
orijinal (özgün) oluyor. Kalıplaşmış bir hayat görüşü, kişi-
I
nin kendi mizacını öldüren basmakalıp (özgünlüğü olma-
II
yan) bir ifade tarzını kabule zorluyor. Kendini hür (özgür)
III 11. Eğer öykülerim ilgi görmüşse nedeni süte su katmamış
hisseden sanatçı dile ruhunun bütün heyecan ve neşesini olmamdır.
IV Bu cümlede geçen “süte su katmamak” sözünün cüm-
(sevincini) aktarabilir. Sait Faik bunun son örneğidir (tem- leye kattığı anlam aşağıdakilerin hangisidir?
V
silcisidir). A) Tutumunu sık sık değiştirmek.
B) Hiçbir şeyin doğallığını bozmamak.
Bu parçada numaralanmış sözcüklerin hangisi, ayraç
içinde verilen açıklamayla anlamca uyuşmamakta- C) Kendi çıkarlarını her şeyden üstün tutmak.
dır? D) Yakınlarından beklediği ilgi ve yardımı alamamak.
E) Pek çok engel ve güçlükle karşı karşıya olmak.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Hava birdenbire patladı. İskeleye tam yaklaşırken sokak- 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcük, anla-
I II mıyla birlikte verilmiştir?
taki tozlar, üstümüzü başımızı sardı. Rüzgâra karşı yürü-
A) “Bana ders çalışmamı hatırlatmanı annem istemiştir,
memiz bile ilk dakikada âdeta imkânsız gibi görünüyordu.
değil mi?” diye sordu.
III
Yoksa hava ansızın değişmeyip de bozacağını biraz his- B) Denizden hayli içerde soğuk, kupkuru bir kara şehrin-
IV de sekiz ay kadar kaldım.
settirse hiç böyle gecikir miydik? C) Tünelden Galatasaray’a kadar her vitrinin önünde
V uzun uzun durarak yürüdüm.

Bu parçada numaralanmış sözcüklerin hangileri an- D) Sokak lambaları yanmaya başlayınca geceye kalma-
lam bakımından birbirlerinin yerine kullanılabilir? dan gemiye dönelim, dedik.
E) Çarşı içinin bütün hayhuyunu, boş ve sonuçsuz çaba-
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve V. sını bir radyo bastırıyordu.
D) III ve IV. E) IV ve V.

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.