20 10.

Sınıf
10.
Türk Dili ve
Edebiyatı
Şiir - 10

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? 4.  I. Yiğitler çağrışır yaman gün olur
Allah Allah derler yüksek ün olur
A) Gazeller konularına göre âşıkane, rindane, hikemî ve Çarba çarba döğüşicek bun olur
şûhane gazel diye ayrılırlar. Hasmın arar koçlar meydan içinde (Koçaklama)
B) Gazel ve kaside nazım biçimlerinde şairin adının geç- II. Dost senün yüzünden özge
tiği beyte “taç beyit” denir. Ben kıble-i cân bilmezem
C) Dize ortalarında uyak kullanılan gazel “yek-ahenk ga- Pîrin hüsnüni severem
zel” olarak adlandırılır. Bir gayr-ı îmân bilmezem (İlahi)
D) Bir kasidenin içerisine gazel yerleştirilmesine “tegaz- III. Nice sultanları tahttan indirdi
zül” adı verilir. Nicesinin gül benzini soldurdu
E) Türklerin divan şiirine kazandırdığı ve tek dörtlükten Nicelerin gelmez yola gönderdi
oluşan nazım şekli “tuyuğ”dur. Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm (Güzelleme)
IV. Sûfilere sohbet gerek
Ahîlere ahret gerek
Mecnunlara Leylâ gerek
2.  I. Dil verdiğimiz yâre nigâh-i gazabından Bana seni gerek seni (Nefes)
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Tasrîhe mecâl olmadı îmâ ile geçtik

Numaralanmış dörtlüklerin hangilerinde parantez için­
II. Könglüm içün örtedî
deki nazım türleri birbiriyle yer değiştirirse bilgi yan-
Yatmış başıg kartadı
lışı giderilmiş olur?
Keçmiş ödük irtedi
Tün kün geçip irtelür. A) I ve II B) I ve III C) II ve III
III. Düğünü bozup gidenler D) II ve IV E) III ve IV
Badeyi süzüp gidenler
Acem ile ceng edenler
Hoylu’m nic’oldu gelmedi
Numaralanmış birimlerin ait oldukları şiir geleneği
aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? 5. Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge,
A) Halk şiiri - Divan şiiri - İslamiyet öncesi Türk şiiri Ne açar kimse kapım, bâd-ı sab’âdan gayrı

B) Divan şiiri - İslamiyet öncesi Türk şiiri - Halk şiiri Bu beyitle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

C) İslamiyet öncesi Türk şiiri - Halk şiiri - Anonim halk şiiri A) Süslü bir dil kullanılmıştır.
D) Halk şiiri - İslamiyet öncesi Türk şiiri - Halk şiiri B) Söyleyicide yalnızlık duygusu hâkimdir.
E) Divan şiiri - Anonim halk şiiri - Âşık tarzı halk Şiiri C) Kişileştirmeye başvurulmuştur.
●

D) Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir.

MEB

E) Âşık tarzı halk şiirine örnektir.

3. Bilge bögü yunçıdı
Ajun anı yançıdı
Erdem eti tınçıdı
Yerke tegip sürtülür
Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın ait olduğu edebî 6. Gider olduk dostumuza,
dönemin bir özelliği değildir? Eremedik kasdımıza,
Namaz için üstümüze
A) Yabancı sözcüklerin yer aldığı ağır bir dil kullanılmıştır. Duranlara selam olsun
B) Nazım birimi olarak dörtlük kullanılmıştır.
Bu dizelerdeki altı çizili söz ile kastedilen, aşağıdaki-
C) En çok, yarım uyak ve rediften yararlanılmıştır. lerden hangisiyle ilişkilendirilebilir?
D) Genellikle hece ölçüsünün 7’li kalıbıyla söylenmiştir.
A) Amaç B) Koşul C) Gerekçe
E) Aşk, doğa, kahramanlık ve ölüm gibi konular işlenmiştir.
D) Sebep E) Olasılık
 20 10. Sınıf
10.
Türk Dili ve
Edebiyatı
Şiir - 10

7. Biliglig kişiler et öz yavrıtur, 10. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde irsalimesel sanatına

Bilig birle avnur cânın semritür yer verilmemiştir?
(Bilgili insanlar vücutlarını yıpratırlar, bilgi ile avunurlar ve
ruhlarını beslerler.) A) Ziyaretten murâd olan duâdır
Bugün bana ise yarın sanadır
Et öz ülgi barça boğuzdın kirür,
B) Kardaşına kuyu kazarsa kişi
Bu cân ülgi çın söz kulaktın kirür
Kuyuya düşmek olur anın işi
(Vücudun nasibi hep ağızdan girer, ruhun nasibi ise doğ-
ru sözdür ve kulaktan girer.) C) Ne siyâh eylemiş bu nâsiyeyi
Saçımı bembeyaz eden bahtım
Bilig belgüsi kör iki nen turur,
D) Balık baştan kokar bunu bilmemek
Bu iki bile er kızıl en urur
Seyrânî gafilin ahmaklığından
(Bak, bilginin iki alameti vardır; bu iki şey ile insan bahti-
yar olur.) E) Ahde vefâyı va’d-i tehî sanmasın ki dost
Gözden ırağ olunca gönülden ırağ olur
Bu beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (AYT-2019)
A) Didaktik özellikler göstermektedir.
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
B) Her beyit kendi içinde kafiyelidir.
C) Kutadgu Bilig’den alınmıştır.
D) Telmih sanatından yararlanılmıştır.
E) Ek ve kelime şeklinde redife yer verilmiştir.

8. Rüzgâr eser dallarınız atışır

Kuşlarınız birbiriyle ötüşür
Ören yerler bu bayramdan pek üşür
Sümbül niçin yaslı bakışır dağlar
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- 11. Aşağıdaki beyitlerin hangisi ayraç içinde verilen ifa-
mez? deyi örneklemez?
A) 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır. A) Yok sende kanâat gözün aç olduğu oldur
B) Halk şiiri tarzına örnektir. Rızkın erişir yoksa eğer subh eğer şâm
C) Kişileştirme sanatı kullanılmıştır. (var olanla yetinmeme)
D) Zengin kafiye vardır. B) Bir nâ-halefi cübbe vü destâr ile görsen
●

Eylersin anın cübbe vü destârına ikrâm

E) Düz kafiye düzenine sahiptir.
MEB

(dış görünüşe önem verme)

C) Yazık sana kim eyleyesin hırs u tama’dan
Bir habbe için kendini âlemlere bed-nâm
9. Elvan çiçeklerden takma başına (küçük duruma düşme)
I
D) Gör zahidi kim sâhib-i irşâd olayın der
Kudret kalemini çekme kaşına
Dün mektebe vardı bugün üstâd olayın der
II
Beni unutursan doyma yaşına (haddini bilmeme)
Gez benim aşkımla yâr melil melil E) Hâlin kime açsan sana der hikmeti vardır
III Öldürdü bizi âh bilinmez mi bu hikmet
(bilgisiyle övünme)
Bu dörtlükteki altı çizili sözlerden hangileri belirtisiz
isim tamlamasıdır? (AYT-2021)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III