TEST 6

SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA I BIZANTYJSKA

1.Wyjaśnij pojęcia.

Narteks
przedsionek bazyliki w formie prostokątnej lub owalnej przybudówki,
poprzedzający wejście do nawy, przeznaczony dla katechumenów i
pokutników;

Pantokrator
typ ikonograficzny przedstawiania Jezusa Chrystusa jako surowego władcę i
sędziego świata, prawą dłonią błogosławiącego a w lewej trzymającego księgę;

Crux gemmata
drogocenny, wysadzany szlachetnymi kamieniami, złoty krzyż

2. Dopisz odpowiednie symbole do imion każdego z ewangelistów:

Marek – lew

Łukasz – wół/ byk

Mateusz – uskrzydlony człowiek/ anioł

Jan - orzeł

3. Rozpoznaj motyw ikonograficzny:

chrzest Jezusa Chrystus – dobry pasterz pokłon Trzech Króli

1
M A T U R A - Z - H I S T O R I I - S Z T U K I . P L
4. Rozpoznaj budowlę i opisz ją:

Nazwa: Hagia Sophia

Miejsce: Konstantynopol/ Stambuł
Czas powstania: VI w.
Fundator: Justynian Wielki
Twórca/y: Antemiusz z Tralles,
Izydor z Miletu

Podaj 3 cechy tej budowli:

- plan centralny z wielką kopułą
dominującą bryłę i półkopułami
- odmaterializowania płaszczyzny ścian
poprzez zastosowanie dużej liczby okien
- wielka nawa poprzedzona długim
narteksem

5. Uzupełnij poniższe zdania:

Sztuka wczesnochrześcijańska rozwijała się II-VII w. w basenie Morza

Śródziemnego. Jej największy rozkwit nastąpił po wydaniu edyktu mediolańskiego
w 313 roku. Dokument ten, wydany przez cesarza Konstantyna Wielkiego ustanowił
wolność religijną i zrównanie chrześcijaństwa z innymi wyznaniami, dzięki czemu
sztuka chrześcijan mogła się swobodnie rozwijać. Pierwsze cmentarze
wczesnochrześcijańskie miały formę katakumb, czyli podziemnych grobowców
zgrupowanych w długich korytarzach. Zmarłych chowanych w tych grobowcach
umieszczano najpierw w bogato dekorowanych sarkofagach. Kultura chrześcijan
wykształciła również nowy typ głowicy – kapitel koszowy z impostem oraz
ornament roślinno-zwierzęcy z monogramem Chrystusa.

6. Opisz krótko jakie zabiegi formalne stosowali twórcy świątyni bizantyjskiej i

jakie treści miały one wyrażać.

Twórcy świątyni bizantyjskiej stosowali przede wszystkim jednolite,

scentralizowane plany, wysokie wnętrza przekrywane dużą ilością kopuł opartych
na ścianach licznie przeprutych oknami. Celem jest odmaterializowanie wnętrza
oraz modelowanie go za pomocą światła, co nadaje świątyni wyraz tajemniczości,
atmosferę duchowości i mistycyzmu. Dodatkowo duża ilość złota i bogactwo
dekoracji miały oddawać wspaniałość świata pozaziemskiego.

M A T U R A - Z - H I S T O R I I - S Z T U K I . P L