You are on page 1of 10

‫حكومهتی ههرێمی كوردستان‪-‬عێراق‬

‫وهزارهتی خوێندنی بااڵو توێژینهوهی زانستی زانكۆی كۆیه‬


‫فاكهڵتی زانسته مرۆڤایهتی و كۆمهاڵیهتیهكان‬
‫بهشی ژمێریاری لۆناغی یهكهم‬

‫˝ الفائدة و جملة مبلغ˝‬

‫بهسهرپهرشتی‬ ‫ئامادهكردنی‬
‫م‪.‬ئاكۆ رهجهب‬ ‫دیار ابوبكر‬
‫پێشهكی‬

‫زانستتێکه که ئامتانجی ناستاندنی چهمکتی فائتدة و جتۆرە ستادە و ئاوێتهییهکتتانی‪،‬‬


‫شێوازەکانی حیسابکردنی‪ ،‬داشکاندنی حسابهکان‪ ،‬پێدانی لهرز به لیست‪ ،‬پێتدانی‬
‫ههمتتتوو جۆرەکتتتان‪ ،‬حیستتتابی جتتتارەکی‪ ،‬چتتتۆنیهتی یهکالکتتتردنهوەی لهرزەکتتتان‪،‬‬
‫دەرکردنی بۆندەکان‪ ،‬ههڵسهنگاندنیان‪ ،‬شێوازەکانی بهکاربردن‪ ،‬دابهزینی بههای‬
‫ستتتهروەت و ستتتامانه نهگۆڕەکتتتان‪ ،‬و پهیوەنتتتدی شتتتێوازەکانی دابهزینتتتی بههتتتای‬
‫ستتتتتتتتتتتتتتتتهروەت و ستتتتتتتتتتتتتتتتامانه نهگۆڕەکتتتتتتتتتتتتتتتتان به بتتتتتتتتتتتتتتتتاجی داهتتتتتتتتتتتتتتتتاتهوە‪.‬‬
‫الفائدة ‪ :‬ئهو بڕه پارهیه زیادهیه كه دهدرێ به بانن یان شهخسێ یان كۆمپانیایهن له ئهنجامی‬
‫لهرز ‪ ،‬وههێماكهی (ف) ‪.‬‬
‫بۆنموونه ‪ /‬ئهچینه كۆمپانیای (‪ )TOYOTA‬سهیارهیهن ڕادهكێشین بهلهرز بۆ ماوهی ساڵێن‬
‫به تهئكید فهرلێكی ئهبێ كاتێن ئێمه سهیارهن به لیست ڕاكێشین بهراورد بهحازر ڕادهكێشین ‪.‬‬

‫وه ئهوهۆكارانهی كه راستهخۆ كاریگهری ههیه لهسهر الفائدة ههیه و له حیساب كردنی فائیدة‬
‫پشتی پێ دهبهستین بریتیه له ‪:‬‬
‫‪ _1‬المبلغ ‪ /‬بریتیه له سهرمایهی بڕی وهبهرهێنراوه یان بریتیه لهو بڕهپارهیهی كه ئهی‬
‫دهی وه دهتوانرێت به بڕی ئهسڵی ناوی لێ بنێرت ‪ ،‬وه هێماكهی (م) ‪.‬‬

‫‪ _2‬الزمن ‪ /‬بریتیه لهو كاتهی كه له ئهنجامی لهرز زیاد دهكات ‪ ،‬وهتا كاتی لهرزهكهزیاد‬
‫بكا (فائیدة) ش زیاد دهكات ‪ ،‬وه هێماكهی (ن) ‪.‬‬

‫‪ _3‬معدل الفائدة ‪ /‬بریتیه له ڕێكهوتنی نێوان كریارو فرۆشیار‪ ،‬كه كڕیار ئهو پارهیه ئهدا به‬
‫فرۆشیار لهئهنجامی وهرگرتنی شتێ یان كهلوپهلێ به لیست (لهرز) ‪،‬‬
‫وههێماكهشی (ع) ‪.‬‬
‫كاتێن باسمان له توخمهكانی فائدة كرد ‪ ،‬گوتمان كهسێ توخمن ‪ :‬الزمن ‪،‬المبلغ ‪ ،‬معدل الفائدة‬
‫كه ههرسێن پهیوهندیان به (الفائدة ) ههیه وه ئهمهش یاساكهیتی ‪:‬‬

‫الفائدة=المبلغ×الزمن×معدل الفائدة‬

‫ع‬ ‫×‬ ‫× ن‬ ‫ف= م‬

‫‪_1‬ئهگهر فائیده درابوو وه مبلغ نهدرابوو ئهو یاسایه دهتوانی بهكار بهێنی ‪:‬‬

‫ف‬
‫م=‬
‫ن ع‬

‫‪ _2‬ئهگهر فائیده درابوو وه زمن نهدرابوو ئهو یاسایه دهتوانی بهكار بهێنی ‪:‬‬

‫ف‬
‫ن=‬
‫م ع‬

‫‪ _3‬ئهگهر فائیده درابوو وه معدل الفائدة نهدرابوو ئهو یاسایه دهتوانی بهكار بهێنی ‪:‬‬

‫ف‬
‫ع=‬
‫م ن‬
‫رۆژهكه‬
‫دهكهین‬ ‫‪ / T.B‬گهر بمانهوێ رۆژ بكهین بهساڵ ئهوا‬
‫مانگ‬
‫دهكهین‬ ‫وه گهر ویسمان مانگ بكهین به ساڵ ئهوا‬

‫مثال ‪/‬‬

‫ع= ‪1018=%8‬‬ ‫ف=؟ م=‪ 1111‬ن=‪ 5‬سنوات‬


‫ف=‪1018×5×1111‬‬ ‫ف= م × ن × ع‬
‫ف=‪ 411‬لایر‬

‫مثال‪/2‬‬

‫ف=‪ 1351‬م=؟ ن=‪3‬سنوات ع=‪1019=%9‬‬

‫ف‬
‫م=‬ ‫م=‬
‫ن ع‬

‫م=‪ 5111‬لایر‬
‫مثال‪/3‬‬
‫ن=؟‬ ‫ف=‪2125‬‬ ‫م=‪ 7511‬ع=‪1019=%9‬‬

‫ف‬
‫ن=‬ ‫ن=‬
‫م ع‬

‫ن=‪3‬سنوات ئهگهر داواش كرابا به مانگ بمان دۆزیباوه ‪36=12×3‬شهر‬

‫مثال‪/3‬‬

‫ئهم پرسیاره دهڵێ معدل فائده چهنده ئهگهر مبلغی ئهسڵ ‪ 1211‬بوو دوای ‪ 61‬ڕۆژ بو به‬
‫‪ . 1241‬وه لێرهدا دهبێ ئهو مبلغهی دوای ‪ 61‬ڕۆژهكه كهمی موبلغی ئهسڵ كهین بۆ‬
‫ئهوهی الفائیده ی تهواوهتیمان بۆ بهدهست بێ كه لهخوارهوه به ڕهنگی سور ئاماژهی‬
‫پێكراوه ‪.‬‬

‫= ‪ ، 10166‬المبلغ الحما= ‪1241‬‬ ‫‪ ،‬ن=‬ ‫ف=؟ ‪ ،‬ا‪.‬م=‪1211‬لایر‬

‫ف=‪41‬‬ ‫ف=‪1211 – 1241‬‬ ‫اصل المبلغ(ا‪.‬م)‬ ‫ف=المبلغ الحما‬

‫ف‬
‫ع= ‪%21=102‬‬ ‫ع=‬ ‫ع=‬
‫م ن‬
‫مثال‪ / 4‬اذا استمر شخص مبلغ ‪ $1111‬دۆالر فی ‪2121/7/12‬‬
‫بمعدل فائدة ‪ %11‬سنویا فما هو ممدار الوائد المستحمه له فی‬
‫‪ 2121/11/6‬من نفس العام ؟‬
‫لهم پرسیاره پێویسته بزانی كه مانگی (‪7‬و‪8‬و‪9‬و‪ )11‬چهند ڕۆژن‬
‫یانی ‪ 31‬ڕۆژه یان ‪ 31‬ڕۆژ ‪.‬‬
‫المجموع‬ ‫‪11‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫االشهر‬
‫‪86‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪31 19=12-31‬‬ ‫االیام‬

‫=‪ ، 10238‬ع=‪ ، 101=%11‬ف=؟‬ ‫م=‪ ، $1111‬ن=‬

‫ف=‪$2308‬‬ ‫ف= ‪101×10238×1111‬‬ ‫ف=م×ن×ع‬


‫جملة مبلغ‬
‫جملة مبلغ ‪ :‬بریتیه له كۆی گشتی ئهو بڕه پارهیهی كه فرۆشیار لهكۆتای ماوهی‬
‫دیاری كراودا ههڵدهستێ به كۆكردنوهی الفائدة و مبلغی ئهسڵی فرۆشاوهكه ‪.‬‬
‫نموونهیهكی بێ یاسا بۆ شهریكهی كۆیه كهلوپهلی ناوماڵی فرۆشتیه به‬
‫احمد به بڕی ‪1111‬دۆالر بۆ ماوهی ساڵێن كه باجی هاتنه سهری بۆ‬
‫ساڵێ ‪ %5‬بووه كۆی گشتی ئهو باجه دهكاته ‪51‬دۆالر وه ئهو‬
‫‪51‬دۆالره و ئهو ئهشیای ناوماڵهی كه ‪ 1111‬دۆالر بووه كۆ‬
‫دهكرێتهوهو جملة مبلغ بۆمان دهرهچێ ‪.‬‬

‫جم=م‪+‬ف‬ ‫یاسای سهرهكی ‪:‬‬


‫ههنێ یاسای تر كه وادهكا به كاتهكی كهم به ئهنجامی ههنێ پرسیارت بۆ‬
‫دهر بچێ وانیش ‪:‬‬

‫جم=م(‪+1‬ن×ع)‬ ‫‪-1‬‬
‫‪ -2‬م=‬
‫جم‬
‫ن ع‬

‫‪ -3‬ع=‬
‫جم م‬
‫م ن‬

‫‪ -4‬ن=‬
‫جم م‬
‫م ع‬
‫مثال‪ / 1‬اذا استثمر شخص مبلغ ‪ 21111‬دۆالر بمعدل‬
‫فائدة بسیطة ‪ %11‬سنویا اوجد جملة المستحك فی نیهایة‬
‫‪6‬سنوات ؟‬
‫جم=؟ ‪ ،‬م=‪ ، 21111‬ع=‪ ، 101‬ن=‪6‬سنوات‬

‫ج=‪)6×101+1(21111‬‬ ‫جم=م(‪+1‬ع×ن)‬
‫جم=‪32111‬دۆالر‬

‫مثال‪/2‬الترض شخص مبلغا ما بمعدل فائدة بسیطة‬


‫‪%9‬سنویا ‪ ،‬وفی نهایة ‪5‬سنوات وجد ان جملة المستحك‬
‫علیه ‪$17411‬دۆالر ‪ ،‬احسب اصل المبلغ الممترض ؟‬
‫م=؟ ‪،‬ع=‪ ، 1019‬ن=‪5‬سنوات ‪ ،‬جم=‪17411‬دۆالر‬
‫جم‬
‫م=‪12111‬دۆالر‬ ‫م=‬ ‫م=‬
‫ع ن‬
‫مثال‪ /3‬اذا استثمر شخص مبلغ ‪ 51111‬دۆالر وجد ان‬
‫جملة المستحك علیه ‪ 78511‬دۆالر وفی نهایة‬
‫‪6‬سنوات‪ ،‬ما هو معدل الفائدة ؟‬
‫م=‪ ، 51111‬جم=‪ ، 78511‬ن=‪6‬سنوات ‪ ،‬ع=؟‬

‫جم م‬
‫=‬ ‫ع=‬ ‫ع=‬
‫م ن‬

‫ع=‪%905=10195‬‬

You might also like