7 Edukasyon sa

Pagpapakatao
Ikatlong Markahan - Modyul 2
Pagsasabuhay ng
Mga Pagpapahalaga at Birtud
Edukasyon sa Pagpapakatao- Ikapitong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 2: Pagsasabuhay ng Mga Pagpapahalaga at Birtud
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat/ Tagalapat:
Khevin V. Catap
Angelica Malinay

Tagasuri ng Nilalaman: Mary Jane S. Malapitan at Ofelia R. Arellano

Tagasuri ng Wika: Emily G. Dela Cruz
Tagasuri ng Paglapat: Marlon S. Caluag
Tagapamahala: Gregorio C. Quinto
Rainelda M. Blanco
Agnes R. Bernardo
Glenda S. Constantino
Joannarie C. Garcia

Inilimbag sa Pilipinas ng __________________

Department of Education – Schools Division of Bulacan

Office Address: Curriculum Implementation Division
Learning Resource Management and Development System (LRMDS)
Capitol Compound, Guinhawa St., City of Malolos, Bulacan
Email address: lrmdsbulacan@deped.gov.ph
 7

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 2
Pagsasabuhay ng
Mga Pagpapahalaga at Birtud
Paunang Salita

Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay inihanda para sa ating mag-aaral sa

kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na gagabay sa
kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga kasanayang
itinakda ng kurikulum.

Ang modyul na ito ay inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na naglalaman ng

mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang o kung
sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-kanilang
tahanan.

Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng mag-
aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung kailangan
niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding pagsusulit
sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan. May susi ng
pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat gawain at
pagsusulit. Inaasahan naman na magiging matapat ang bawat isa sa paggamit
nito.

Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot
sa mga pagsasanay.

Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro kung

sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM
na ito.

Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy, umaasa

kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.
 Alamin
Sana All Pinapahalagahan

Ayon sa isang kasabihan, ang ugali o pagkatao ng isang tao ay nakabatay sa

kanyang pagpapahalaga. kung ang iniisip niya ay tungo sa positibong bagay na
pinaniniwalaan niyang mangyayari sa hinaharap, ito ay nangyayari. Gayon din
naman, kapag siya ay namulat sa magulong lugar o kultura, malaki ang posibilidad
na maimpluwensiyahan siya nito.

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang mga sumusunod na

kaala-man, kakayahan at pag-unawa.
a. Napatutunayan na ang paulit -ulit na pagsasabuhay ng mga mabuting
gawi batay sa mga moral na pagpapahalaga ay patungo sa paghubog ng mga
birtud (acquired virtues) (EsP7PB-IIIb-9.3)
b. Naisasagawa ang pagsasabuhay ng mga pagpapahalaga at birtud na
magpapaunlad ng kanyang buhay bilang nagdadalaga/ nagbibinata.
( EsP7PB-IIIb-9.4)

Subukin

Panuto: Isulat ang TAMA kung ang sinasaad ng pahayag ay tama at MALI kung
mali.
_____________ 1. Kung ano ang ugali ng ama ay siya ring magiging ugali ng anak.
_____________ 2. Ang pagpapahalaga ang nagdadala sa tao na kumilos ayon sa
mabuti o masama.
_____________ 3. Ang mabuting tao ay ang mga tao na naisasabuhay ang bawat
kanilang natutuhan.
______________4. Maaaring magbago ang isang tao kung magiging maayos ang
kanyang mga pagpapahalaga.
______________5. Ang ugali ng isang tao ay namamana.
______________6. Malaki ang epekto ng nakikita ng isang bata sa pag-alam niya
sa tama at mali.
_____________ 7. Kailangan natin ng mga taong dumaan na sa kabiguan at
napagtagumpayan na ito upang tayo ay mapalakas.
______________ 8. Kung malaki ang ating pag-asa na ang ating mga pangarap ay ating
maaabot, dapat lakaran natin ito na may kalakip na
pananampalataya.
_____________ 9. Kapag mahirap ang buhay ay imposible ng maabot ang mga
pangarap, gaano ka man ka sipag.
_____________ 10. Ang pagsasanay, pagpapaunlad ng makabuluhang pag-
papahalaga ay nakakatulong sa pag-unlad ng isang tao.
_____________ 11. Mahalaga na magkaroon ng pagtitimpi ang bawat tao.
_____________ 12. Ang maingat na panghuhusga ay nagbubunsod ng
pagkakaunawaan.

1
_____________ 13. Ang katotohanan ay hindi dapat laging mananaig kung
makakasakit ito ng damdamin.
_____________ 14. Hindi maaaring kontrolin ng tao ang kanyang mga nakasanayan.
_____________ 15. Tama ang kasabihang, hindi mo dapat baguhin ang sarili mo para
sa isang tao.

Balikan

Panuto: Isulat ang iyong mga hakbang na gagawin kung ikaw ang nasa mga
sitwasyon na karaniwang nangyayari sa pang araw-araw na buhay. Ang iyong
sagot ay mamarkahan batay sa sumusunod na rubriks:

Marka Deskripsyon
5 Ang solusyon sa mga sitwasyon ay nagatataglay
ng mataas na pagpapahalaga.
3 Ang solusyon sa mga sitwasyon ay nagtataglay ng
pagpapahalaga ngunit may mga bagay na
isinasaalang alang sa pagtupad nito ng tapat.
1 Kailangan pang mapaglalim ang mga
pagpapahalaga o birtud

1. Si Arnold ay nakakita ng cellphone ng kanyang kaibigan na ipinatong sa mesa.

Kinagabihan, nakauwi na ang kanyang kaibigan at aksidenteng nailagay ni
Arnold sa kanyang sisidlan ang cellphone. Nang magbukas siya ng Facebook ay
nakakita siya ng naghahanap ng cellphone na mula sa malayong bayan. Isasauli
mo ba ito kung ikaw si Arnold? o ibebenta mo dahil hindi naman na niya
malalaman? Ipaliwanag.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________.

2. Si Irene ay nagmula lamang sa isang mahirap na pamilya, ang kanyang ina

ay may tuberculosis at ang kanyang ama ay nastroke sa magkasunod na
buwan, pito silang magkakapatid kaya habang siya ay nagsasagot ng kanyang
modyul ay nagtitinda siya sa isang malaking tindahan sa kanilang lugar

2
 upang kumita ng pera. Habang siya ay namamahinga, nakakita siya sa
Facebook ng isang tao na nangangailangan ng donor ng bato at handa itong
magbayad ng malaking halaga. Kung ikaw si Irene, tatanggapin mo ba ang
ganitong alok para sa iyong pamilya?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________.

3. Madalas na magkagalit si Rafael at ang kanyang kuya Marjun dahil ang

kanyang kuya ay laging mataas ang nakukuhang marka sa paaralan, ngunit
sa kabilang banda ay hindi ito kumikilos sa kanilang tahanan. Si Rafael ay
isang mahusay din namang mag-aaral ngunit lagi itong late dahil nais niyang
hindi na humingi ng baon sa kanilang ina, kaya lagi itong puyat sa pagtitinda
sa panaderya. Lumipas ang mga taon, naging mas matagumpay si Rafael kaya
sa kanyang kuya. Sa iyong palagay, ano ang katangian ni Rafael na wala kay
Marjun?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________.

3
 4. Si David ay masipag sa pagsisimba, dahil rito ay napalapit siya sa Diyos, lagi
siyang inaaya ng kanyang mga kaibigang uminom at magbisyo ngunit hindi
ito sumasama, dahil masaya siyang makasama ang mga taong nagmamahal
din sa Diyos. Kung ikaw si David, bakit mahalaga ang pagkakaroon ng mataas
na pagmamahal sa mga gawaing may kinalaman sa espiritwal?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________.

Tuklasin
Panuto: Basahin at unawain ang tula at sagutin ang mga tanong sa ibaba na
magbibigay daan sa pagpapatuloy ng ating aralin.

Ako ay Isang Mapanagutang Millenial

Rev. Khevin V. Catap

Ako ay isang kabataang madalas na hindi maunawaan

Ibang iba na nga daw sa kulturang kanilang nakagisnan
Hindi nila malaman, kung ano ang mga dahilan.
Lagi nilang sinasabi, anak, bakit ka nagkaganyan.

Sana ay inyong maunawaan, aking mga dahilan

Ako ay kabataang di naman iba sa inyong nakalakihan
Ito ay bahagi lamang ng aking mga laging pinagkakaabalahan
Mula sa teknolohiyang tinuring kong mabuti’t matalinong kaibigan.

Sa tiktok, ako’y makikitang may kasiyahang taglay,

Kapag kaibigan koy kumatok, puso ko’y laging aalalay,
Sa bawat pagpindot ng like sa Facebook ng kaibigan
Ito ay palatandaang, suporta’y laging nariyan

4
 Atin namang pagusapan, aking mga libangan
Bilang bata, maglaro’y aking karapatan
Sa larong Mobile Legends man ako’y mahumaling
Pinapangako kong sa laban ng buhay victory ay makakamit ko rin.

Sa kasiyahang nararamdaman sa paglalaro ng Call of Duty,

Asahan ninyong di tatalikuran ang bansa sa aking paglaki,
Bihasa na rin ako sa Among Us, mga impostor at tiyak na lalabas,
Gaya ng mga bagay na maingat kong dadalhin sa tuwid na landas

Salamat sa mga taong, sa ami’y gumagabay,

Maaaring ang mga bagay na ito nga sa aming pangarap ay pumatay,
Ngunit kung ang kabataang gaya kong sa pagsasaayos ay mahusay,
Maaari pa ring maglibang, kung ang dulo pa din ay tagumpay.

Mga Tanong:

1. Bilang isang kabataan, ano ang mga bagay na may pagkakahalintulad sa iyong
sarili ayon sa tulang binasa? Ipaliwanag. _________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2. Paano nga ba naapektuhan ng teknolohiya ang isang kabataan, na kung saan ang
mga impormasyon ay laganap sa mga pagpapahalaga o birtud ng isang tao? _______
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
3. Mahirap ba o madali para sa isang kabataan na alagaan ang kanyang mga
pagpapahalaga o birtud dahil sa nagbabagong panahon? Ipaliwanag ang iyong panig.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Nakarelate ka ba ?

Ayon sa ating binasang tula, bawat kabataan ay nagatataglay ng mga

pagpapahalaga, kapag ito ay nakasanayan, malaki ang ginagampanan nito sa
kanilang mga buhay. Halika at ating lalong palalimin ang ating kaalaman
tungkol sa paksa.

5
 Suriin

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sanaysay.

Kahalagahan ng Moral na Birtud sa Pagsasabuhay ng mga

Nagdadalaga at Nagbibinata.

Ang mga moral na birtud ay may kinalaman sa paguugali ng tao. Ito ay ang
mga gawi na nagpapabuti sa tao. Ito rin ay ang mga gawi na nagtuturo sa atin na
iayon ang ating ugali sa tamang katuwiran. ang lahat ng mga moral na birtud ay
may kaugnayan sa kilos-loob. May apat na uri ang moralidad.

1. Katarungan (Justice). Sabi nga sa isang Upang umiral ang katarungan,

kanta, ang katarungan daw ay para laging isipin ang ideyang “ Kung
lamang sa mga mayayaman, kung ikaw ang Diyos ang magdedesisyon
ang tatanungin, sang-ayon ka ba sa mga sa bagay na ito, ano kaya ang
katagang ito? Ayon sa Efeso 4:23-24, kanyang magiging Desisyon?”
Magbago na kayo ng diwa at pag-iisip; at - Efeso 4:23- 24
ang dapat ninyong isuot ay ang buong
pagkatao na nilikhang kalarawan ng Diyos, at nahahayag sa matuwid at banal
na pamumuhay ayon sa katotohanan. ang katarungan ay isang desisyon na kung
saan ang tao ang dapat magdesisyon upang magbago at pumili ng naayon sa
kanyang dapat ikilos. Ang katarungan ay isang birtud na gumagamit ng kilos-
loob upang ibigay sa tao ang nararapat lamang sa kanya, sinuman o anuman
ang kanyang katayuan sa lipunan. Ang lahat ng tao ay mayroong mga karapatan
na nararapat igalang. Ang katarungan ang nagtuturo sa atin upang igalang at
hindi kailanman lumabag sa mga karapatan. May kaugnayan ito sa ating
tungkulin sa Diyos, sa ating sarili at sa ating kapwa. Samakatuwid, ang isang
tao ay dapat laging taglay ang katarungan hindi siya dapat na nagpapadala sa
benepisyo kapalit ng pagharap sa katotohanan, hindi niya ipinagpapalit sa salapi
ang kanyang prinsipyo. Gaya na lamang sa pananampalataya. Sinasabi ng tao
na mahal niya ang Diyos ngunit di naman ito tumutupad sa kanyang mga
gampanin na makakapagpalakas ng kanyang pananampalataya, gaya ng
pagsisimba at paglilingkod sa Diyos. Malinaw na nilalabag niya ang konsepto ng
katarungan.
2. Pagtitimpi (Temperance or
Moderation) Sa iba’t ibang hamon ng
Pakaingatan ang iyong
mundo, di maiiwasan sa isang tao na
pagdedesisyon kapag ikaw ay
galit may mga bagay na susubok sa kanyang
Santiago 1:20 pagtitimpi. Ngunit ano ang bunga kung
9 ang isang tao ay hindi mapagtimpi?
Ayon sa Santiago 1:20 Ang galit ay hindi
nakatutulong upang ang tao ay maging
kalugod-lugod sa Paningin ng Diyos. Ngunit, ayon naman sa sulat ni Pablo sa
mga taga Galacia 5:16, Ang bawat tao ay dapat mamuhay ayon sa Espiritu ng

6
 Diyos dahil ito ang magbibigay daan upang di pagbigyan ng isang tao ang mga
gawaing maaaring makaapekto sa kanya. Batay sa mga tinalakay na talata ng
bibliya, ang pagtitimpi ay isa sa mga ugali na nagdadala sa atin sa pagsasaayos
ng ating pagkatao. Isa pang mahalagang bagay na dapat nating maunawaan ay
ang kahalagahan ng moderasyon. Hindi madali ang pagbabago, Halimbawa,
kung nakasanayan ng isang bata ang paninigarilyo at pag-inom sa maagang
edad, at nasumpungan niya ang katotohanan, hindi ito agad naiaalis. kailangan
nito ng proseso ng moderasyon. Ang moderasyon ay ang unti-unting pagbabawas
sa mga bagay na hindi makabubuti at paggamit ng isip, talento, kakayahan, oras
hilig at salapi sa mga bagay na makapagpapalakas ng kanyang mga
pagpapahalaga.

3. Katatagan (Fortitude). Bilang isang

kabataan, maraming hamon ang iyong
kinakaharap, lalo na sa panahon ng Darating din ang Panahon, na
pandemya ay mas dumami ang iyong mga ang mga ipinapanalangin mo
iniisip, maaaring habang may noon, ay magiging katotohanan
pagkakataon ay masipag kang sa hinaharap, Magpalalim tayo sa
Panginoon.
nagtatatrabaho at hindi pinababayaan
ang iyong pagaaral. O di naman kaya , Roma 8:25-26
ikaw ang kabataang nawalan na ng pag-
asa, naglibang na lamang at tumingin sa
mga sagot sa likod ng modyul na ito
upang may maipasa sa iyong guro. Ano ang pinagkaiba ng dalawang halimbawa?
ang isa ay alam niya ang pangangailangang kumilos ng hindi pinababayaan ang
kanyang pangarap. at isa naman ay payapa ang kalooban, umaasa na lamang
kung ano ang mangyayari sa kinabukasan. Sa inyong palagay, sino sa kanilang
dalawa ay nagtataglay ng birtud na ito? Ayon sa aklat ng Roma 8:25-26, 25.
Ngunit kung tayo ay umaasa sa hindi natin nakikita, naghihintay tayo na may
pagtitiis.26 Sa gayong paraan, ang Espiritu rin ay kasamang tumutulong sa ating
mga kahinaan sapagkat hindi natin alam kung ano ang kinakailangan nating
ipanalangin. Subalit ang Espiritu mismo ang siyang namamagitan para sa atin
na may pagdaing na hindi kayang ipahayag ng salita. Ang pagtitiis ay isa sa mga
mahahalagang birtud na dapat taglayin ng isang kabataan. Sa pagharap natin
sa mga hamon ng buhay ay taglayin natin ang panahon ng pagtitiis dahil
darating din ang araw na makakamit natin ang mga bunga nito.

4. Maingat na Paghuhusga
(Prudence) - Sa isang palabas sa
Sa iyong pagdedesisyon, mainam na
isang sikat na programa sa
isaalang-alang ang kabutihang panlahat
telebisyon ay may isang palaro na
upang wala kang pagsisihan.
ang pamagat ay “Bawal
1 Hari 3:16-18
Judgemental” na kung saan may
iba’t ibang uri ng tao na may
magkakahawig na mga karanasan sa buhay. Paano nga ba tayo humahatol sa
isang bagay? Gaya ni Haring Solomon sa 1 Hari 3:16-28, Mayroong dalawang ina
na magkasama sa isang bahay, habang natutulog sila, ay nadaganan niya ang
kanyang anak, na naging sanhi ng pagkamatay nito, ang ginawa niya ay ipinalit

7
 niya ang anak ng kanyang katabi upang sa paggising nito ay makita niyang patay
na ang kanyang anak at ang nanay na namatayan ang may buhay. Sa galit ng
totoong ina ay dumulog sila kay haring Solomon, ipinagutos niya na kumuha ng
tabak at hatiin sa gitna ang bata, sinabi ng tunay na ina na ibigay na lamang sa
isang ina ang bata dahil di niya ito kayang mamatay, habang ang isa ay agad na
pumayag. Kaya ang hatol ni Haring Solomon ay ibigay ito sa tunay na ina nito.
Bilang isang mahusay na kabataan, mahalagang maunawaan natin ang
kahalagahan ng maingat na paghuhusga, lalo na kung maaaring makasakit ito
ng damdamin ng kapwa natin. Ito ay tinuturing na ina ng moral na birtud
sapagkat ang pagsasabuhay ng iba pang mga birtud ay dapat palaging dumaan
sa maingat na pagpapasya. Malaki ang naitutulong nito dahil naiaayos nito ang
relasyon ng grupo ng mga tao, mahirap nang ibalik ang relasyon kapag ito ay
masisira lamang ng di maingat na pagpapasya. Gaya halimbawa nito; ang
matalik mong kaibigan sa pagmamadali ay naihulog mo ang iyong wallet sa
kanyang bag. Matapos mong mapansin na nawawala nga ito ay hinanap mo ito
sa bag niya, at natagpuan mo ito. Sinabi mong siya ay magnanakaw ng hindi
tinatanong kung kinuha nga ba niya ito. Kung naging maingat lamang ang iyong
pagdedesisyon ay hindi sana masisira ang inyong pagkakaibigan, dagdag pa nito,
nabawasan ang kanyang pagkatao dahil sa kahihiyang inabot niya ng
paratangan mo siyang magnanakaw.

Pagyamanin

Pang-isahang Gawain 1

Panuto: Punan ang mga pahayag sa ibaba na nagpapakita ng mga katangian ng

moral na birtud.

1. Batay sa aking naunawaan, ang moral na birtud ay tumatalakay sa pagpapalalim

ng pag-alam sa __________ at _________.
2. Ang katarungan batay sa aking naunawaan ay ________________________________
______________________________________________________________________________
3. Maipapakita ang konsepto ng pagtitimpi kung ________________________________
____________________________________________________________________________
4. Masasabi na ang isang tao ay may katatagan kung siya ay ____________________
______________________________________________________________________________
5. Mahalagang maisabuhay ang maingat na pagpapasya dahil ___________________
______________________________________________________________________________

8
Pang-isahang Pagtataya 1
Panuto: Isulat sa iyong sagutang papel ang T kung sitwasyon ay TAMA at M kung
MALI. Bawal ang magbura.
__________1. Ang Moral na Birtud ay may kinalaman sa pag-alam ng tao sa tama o
mali.
__________2. Maaaring gawin ng tao ang lahat ng bagay dahil maaari namang
isantabi ang moral na birtud upang maging masaya.
__________3. Karapatan ng bawat tao na ipataw sa kanya ang karampatang parusa
o gantimpala na dapat niyang matanggap. Ito ay kabilang sa prinsipyo
ng katarungan.
__________ 4. Hindi masama ang magalit, kahit makasira ito ng relasyon basta
masabi mo lamang ang saloobin mo.
__________ 5. Ang maingat na pagpapasya ang itinuturing na ina ng lahat ng mga
birtud dahil ito ang nagpoproseso tungo sa moral na birtud.

Pang-isahang Gawain 2

Panuto: Sa mga bagay na iyong nabasa ukol sa moral na birtud, pagsunod-sunurin

ang mga pagpapahalaga na iyong ginagamit sa pangaraw-araw, at isulat sa ibabang
bahagi ang mga bagay na iyong mas papahalagahan kung bibigyan ka ng
pagkakataong mabago ito. Isulat ang 4 bilang pinakamataas na birtud at 1 naman
ang pinakamababa.
__________ 1. Alam ko sa aking sarili na ang bawat desisyong aking ginagawa ay may
bungang nararapat sa akin bilang pagsunod sa konsepto ng
katarungan.
__________ 2. Sinisikap kong pag-isipang mabuti ang bawat desisyong aking
ginagawa upang masunod ang birtud ng maingat na paghuhusga.
__________ 3. Gaano man kahirap ang buhay ay sisikapin kong maging matiyaga
hanggang sa dumating ang oras na idulot ng Diyos na makamtan ko
ang aking mga pangarap. Ito ay pagtugon ko sa birtud ng katatagan
__________ 4. Sinasanay ko ang aking sarili na hindi laging ituon sa galit ang isang
sitwasyong hindi magandang nangyayari sa akin. Ito ay upang tugunan
ang birtud ng pagtitimpi.
Maikling Repleksyon:
Kung bibigyan ako ng pagkakataong baguhin ang aking kasalukuyang mga
birtud ay nais kong ito ang maging pagkakasunod-sunod nila.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

9
Pang-isahang Pagtataya 2

Panuto: Isulat sa inyong sagutang papel ang titik ng tamang sagot ayon sa araling
moral na birtud.

1. Si Ar-jay ay isang batang laging iniinis ng kanyang mga kapwa mag-aaral, isang
araw ay hindi na niya ito matiis, inisip niyang mabuti ang kahahantungan ng
kanyang desisyon, kabilang na ang mapagalitan ng guro at ng kanyang nanay.
Alin sa mga sangay ng moral na birtud ang isinabuhay ni Ar-Jay?

a. Pagtitimpi c. Katarungan
b. Maingat na Pagpapasya d. Katatagan

2. Dumating ang panahon ng pandemic, alam ni Aris na siya ay mag-aaral lamang

sa bahay. Siya ay naglaro na lamang sa kanyang cellphone ng dumating ang
modyul ay hindi niya ito sinagutan sa pagaakalang siya ay papasa naman.
Dumating ang kanyang marka at nakita niya ang mga mababang marka. Ano
ang birtud na binaliwala ni Aris?

a. Pagtitimpi c. Katarungan
b. Maingat na Pagpapasya d. Katatagan

3.Si Kit ay isang mananampalataya ng Diyos, minsan siyang kinausap ng kanyang

Pastora Edith na tinuturing niyang ina. Hinihikayat siya nito na magpatuloy sa
kanyang pangarap, mahirap man itong abutin ay makakayanan niya ito kung siya’y
magpapatuloy. Anong birtud ang nais ituro ni Pastora Edith kay Kit?

a. Pagtitimpi c. Katarungan
b. Maingat na Pagpapasya d. Katatagan

3. Si Mylene ay lumaki sa isang magulong pamilya, bilang ganti ay lagi siyang

sumasama sa gulo, ng kausapin siya ng kanyang guro na si Bb.De Jesus ay
sinabi niya ritong hindi naman niya nais na laging makipag-away, kundi
naaapektuhan lamang siya ng sitwasyon ng kanyang pamilya. Ang magandang
ugali ni Mylene ay naligaw ng landas dahil sa kakulangan niya sa birtud ng
________________.

a. Pagtitimpi c. Katarungan
b. Maingat na Pagpapasya d. Katatagan

4. Ang birtud na ito ay tumutukoy sa pagtimbang ng tama o mali.

a. Moral c. Intelektwal
b. Ispiritwal d. Sikolohikal

10
5. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng pagsasabuhay ng mga
moral na birtud?

a. Ang bawat matutunan sa pag-aaral ay magamit sa pang-araw-araw na buhay.

b. Ang pagsunod sa mga birtud ay patungo sa pagiging mabuting tao.
c. Kagalakan ng mga taong nakapaligid sa iyo na magkaroon ng kaibigan na may
pagpapahalaga sa moral na birtud.
d. Lahat ng nabanggit.

Pang-isahang Gawain 3

#ITweetMoNaYan
Panuto: Batay sa apat na batayan ng moral na pagpapahalaga, isa-isahin ang iyong
mga karanasan na nagpakita ng moral na birtud at ang iyong mga naging solusyon
upang mapagtagumpayan ito.

Mga Moral na Birtud Karanasan Solusyon

1. Katarungan

2. Pagtitimpi

3. Katatagan

4. Maingat na
Paghuhusga

5. Moral na Birtud

MARKA BATAYAN SA PAGMAMARKA

5 Naipalas ang kaalaman sa aralin at may
maayos na solusyon sa suliraning
kinaharap.
3 Taglay ang kaalaman sa aralin ngunit
kailangan pang maging mahusay ang
mga moral na birtud.
1 Mataas ang pag-asang magiging
maingat at mapagmahal sa itinuturo ng
moral na birtud.

11
Pang-isahang Pagtataya 3

Panuto: Batay sa mga pahayag sa ibaba, Isulat ang K kung ito ay tumutukoy sa
katarungan, P kung pagtitimpi, KT kung katatagan at MP kung ito ay maingat na
paghuhusga.

Kilos
1. Hindi magpapadala sa suhol.
2. Kahit kamag-anak ko ay hindi ko kukunsintihin basta may maling
ginawa.
3. Hindi na ako makikipag-away.
4. Hindi ko mamadaliin ang mga bagay.
5. Sa bawat hamon sa buhay na nararanasan ay mananatili akong matatag.
6. Iisipin ko ang aking hinaharap kaysa sa mga bagay na pansamantala ko
lamang hilig.
7. Papahalagahan ko ang mga bagay na di hamak na mas mahalaga.
8. Ipapaunawa ko sa mga tao ang kahalagahan ng maingat na paghuhusga.
9 Igagalang ko ang kasarian at pagkatao ng iba.
10. Kikilalanin ko muna ang mga tao bago ko sila husgahan.

Isaisip
Panuto: Sa pagtuloy mong paglalapat ng mga bagay mula sa aralin, sagutin ang
mga sumusunod na katanungan sa pamamagitan ng tatlo hanggang apat na
pangungusap. Maging matapat sa iyong pagsagot.

1. Makakabuti ba sa isang tao na magtaglay ng kulang na isa mula sa mga moral

na birtud sa kaniyang paglalakbay sa buhay? Pangatwiranan.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
2. “Marami ang taong nakakakita ngunit madalas sila ay bulag”. Ano ang iyong
pagkaunawa sa talatang ito?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

12
3. Paano mo hinaharap ang isang sitwasyon kung ang nais ng lipunan na taglayin
mo ay ang mabuting pagsunod lamang sa mga moral na birtud? Paano naman ang
mga taong nagkasala sa iyo?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
4. Sinasabing walang maidudulot sa isang tao ang pakikipagkaibigan sa mga
masasama, may iba namang nagsasabing, ang mga masama ang mas masayang
maging kaibigan. paano mo ito pangangatwiranan?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
5. Malaki ba ang maitutulong ng paglapit sa Diyos sa pagtamasa ng pagiging
ganap na gumagamit ng moral na birtud? Ipaliwanag.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

Isagawa

#ShowYourPagpapahalagaChallenge

Panuto: Batay sa mga pinagaralang moral na birtud, gumawa ng isang poster na

nagpapakita ng kahalagahan ng apat na moral na birtud.

Rubriks:
Konsepto – 10 Puntos
Paglikha - 10 Puntos
Malinaw ang pinapakitang guhit - 10 Puntos
30 Puntos

13
 Tayahin
Panuto: Isulat ang TAMA kung ang sinasaad ng pahayag ay tama at MALI kung
mali.
_____________1. Kung ano ang ugali ng ama ay siya ring magiging ugali ng anak.

_____________2. Ang pagpapahalaga ang nagdadala sa tao na kumilos ayon sa

mabuti o masama.
_____________3. Ang mabuting tao ay ang mga tao na naisasabuhay ang bawat
kanilang natutuhan.

_____________4. Maaaring magbago ang isang tao kung magiging maayos ang
kanyang mga pagpapahalaga.

_____________5. Ang ugali ng isang tao ay namamana.

_____________6. Malaki ang epekto ng nakikita ng isang bata sa pag-alam niya

sa tama at mali.

_____________7. Kailangan natin ng mga taong dumaan na sa kabiguan at

napagtagumpayan na ito upang tayo ay mapalakas.

_____________8. Kung malaki ang ating pag-asa na ang ating mga pangarap ay ating
maaabot, dapat lakaran natin ito na may kalakip na
pananampalataya.
_____________9. Kapag mahirap ang buhay ay imposible ng maabot ang mga
pangarap, gaano ka man ka sipag.

_____________10. Ang pagsasanay, pagpapaunlad ng makabuluhang pagpapahalaga

ay nakakatulong sa pag-unlad ng isang tao.

_____________11.Mahalaga na magkaroon ng pagtitimpi ang bawat tao.

_____________12.Ang maingat na panghuhusga ay nagbubunsod ng

pagkakaunawaan.

_____________13.Ang katotohanan ay hindi dapat laging mananaig kung makakasakit

ito ng damdamin.

_____________14. Hindi maaaring kontrolin ng tao ang kanyang mga nakasanayan.

_____________15.Tama ang kasabihang, hindi mo dapat baguhin ang sarili mo para

sa isang tao.

14
 Karagdagang Gawain
Panuto: Suriin ang kanta na may kinalaman sa birtud. Awitin ito sa tono ng “Tuloy
Pa Rin” ng Neocolors

Malinaw na ang Pagpapahalaga

Rev. Khevin V. Catap

Mahalagang, Malaman ko kung anong sa aki’y mahalaga

Ito’y proseso nga, ngunit ngayo’y nalaman na
Moralidad ay mahalaga, saking pagkatao
Malaya ng kalimutan ang dating kaugalian ko

Tuloy pa rin ang ganda ng buhay ko,

Handa na akong magbago ng gawi ko
Mas mahalaga ang gagawin ko
Para sa hinaharap

Aking mata’y laging titingin sa katotohanan,

Hindi iiral ang galit, sa bawat pagdedesisyon ko
Mahirap man, ang buhay ko, ako’y mananatili
Umaasang makakamit din, mga pinapangarap ko

Tuloy pa rin ang ganda ng buhay ko,

Handa na akong magbago ng gawi ko
Mas mahalaga ang gagawin ko
Para sa hinaharap

Magiingat na, sa aking paghuhusga

Patungo sa pagiging mabuti
sa pagkamit ng mga pangarap ko

Moral na Birtud Bahagi ng Awit

1. Katarungan

2. Pagtitimpi

3. Katatagan

4. Maingat na Paghuhusga

15
 16
Subukin at Tayahin
1. MALI
2. TAMA
3. TAMA
4. TAMA
5. TAMA
6. TAMA
7. TAMA
8. TAMA
9. MALI
10. TAMA
11. TAMA
12. TAMA
13. MALI
14. MALI
15. MALI
Balikan :
- Maaaring magkaiba-iba ang sagot ng mga mag-aaral.
Tuklasin
- Maaaring magkaiba-iba ang sagot ng mga mag-aaral.
Pagyamanin
Gawain 1 Pagtataya 1 Gawain 2 Pagtataya 2 Gawain 3 Pagtataya 3
1. Tama, Mali 1. T Ang sagot ay 1A Ang sagot ay 1. K
2 Bagay na 2. M batay sa iyong 2C batay sa iyong 2. K
iyong pagtimbang sa pagtimbang sa 3. P
matatanggap mga mga 4. P
batay sa iyong pagpapahalaga. pagpapahalaga. 5. KT
gawa. 6. KT
3 Magiisip bago 3. T 3D 7. MP
magdesisyon. 8. MP
4 Mananatili 4. M 4B 9. MP
anumang 10. MP
sitwasyon.
5 Ito ang puso 5. T 5D
ng moral na
pagpapahalaga
Isaisip: Batay sa Sagot ng Mag-aaral
Isagawa: Batay sa Sagot ng Mag-aaral
Karagdagang Gawain: Batay sa Sagot ng Mag-aaral
Susi sa Pagwawasto
 Sanggunian

DepEd-Bureau of Secondary Education Curriculum Development Division, Edukasyon

sa Pagpapakatao 7, Modyul para sa Mag-aaral, Unang Edisyon (2012) pahina
11-12, DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600

Department of Education, Curriculum and Instruction Strand, Most Essential

Learning Competencies

17
 Para sa mga katanungan o puna, sumulat sa:

Department of Education, Schools Division of Bulacan

Curriculum Implementation Division
Learning Resource Management and Development System (LRMDS)
Capitol Compound, Guinhawa St., City of Malolos, Bulacan
Email Address: lrmdsbulacan@deped.gov.ph

18