Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.

pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z

kanałem Kosmiczne Opowieści

SPOŁECZEŃSTWO DOŁĄCZ DO DYSKUSJI (880) 27.06.2021

Prywatność

ad
1 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

SZYMON PĘKALA

W marcu na kanale Kosmiczne Opowieści pojawił się obszerny, bogato opatrzony

źródłami i bardzo rzeczowo zrealizowany �lm Prawdziwa Historia Boga – Biblia i
Sumerowie. Autor sugeruje w nim, że zaprezentuje inną historię Boga niż ta znana z
kościołów czy lekcji religii.

Materiał ten jednak, pomimo zebrania ponad 200 tys wyświetleń i w ogromnej większości
pozytywnych ocen, wymaga pewnego komentarza. Oczywiście warto zaznaczyć, że kanał
“Kosmiczne Opowieści” ma swoją specy�kę, choćby w powszechnym, choć nigdy
jednoznacznym spekulowaniu na temat wpływu obcych na historię ludzkości.
Prywatność

2 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

W zrozumieniu tego, nie będziemy się tu oczywiście odnosić to tych wątków, a jedynie do
informacji przytaczanych tam jako fakty historyczne. Gdyż pomimo iż wśród nich
ogromna większość jest technicznie rzecz ujmując prawdziwa, to tak się składa, że jest to
też dobry przykład problemów płynących z prezentowania teoretycznie poprawnej treści w
sensacyjnej otoczce oraz rzutowania współczesnego rozumienia pewnych pojęć na
przeszłość bez uwzględnienia kontekstu ówczesnych realiów. Co powoduje, że może to
wszystko wywołać u odbiorcy kompletnie niepoprawne wrażenie na temat opisywanego
zjawiska.

Niespójność w rozumieniu idei Boga

Już w pierwszych minutach autor poprawnie stwierdza, że zarówno żydzi, muzułmanie jak
i chrześcijanie wierzą w tego samego Boga – transcendentnego stwórcę wszechświata. Z
jednej stronny, z uwagi na to, że religie te opisują Boga nieco inaczej, to autor przyznając
że mimo to, wszystkie one czczą ten sam byt, zdaje się rozumieć, że koncept Boga nie
sprowadza się do zestawu cech, czy zewnętrznych atrybutów, a raczej o do jego istoty, do
bycia źródłem wszechrzeczy. Innymi słowy, że trzy największe religie monoteistyczne w
swoich ideach Boga odnoszą się do tego samego, do koncepcji Absolutu, z de�nicji
pojedynczego, najwyższego, pełnego, niczym nieuwarunkowanego bytu.
Prywatność

Jednakże z drugiej strony, w dalszej części �lmu autor odnosi się do Boga Jahwe jakby
był on rozumiany po prostu jako potężna istota na kształt Zeusa czy innych bogów,
których może istnieć wielu. Następuje tu popularne nierozróżnienie słów Bóg (Absolut) i
bóg (potężna istota), które mają nieco inne znaczenia nawet w Słowniku Języka
Polskiego. W końcówce pada nawet stwierdzenie: “Jahwe jest tylko jednym z wielu
bogów elohim. (…) Wszechmogący Bóg, stwórca wszechświata być może istnieje,a  być
może nie istnieje. Trudno uznać jednak by takim bogiem był ten czczony przez
chrześcijan, żydów i muzułmanów.” Sugerowanie, że współczesne religie monoteistyczne
czczą antropomor�czną istotę na kształt niewidzialnego dziadka w chmurach jest

3 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

twierdzeniem nie tylko błędnym ale po prostu niepoważnym, dla którego miejscem są co
najwyżej umysły dzieci i antyteistyczne grupki na Facebooku.

“Problem” z elohim
Podobnie, autor zdaje się “odkrywać”, że słowo elohim (występujący takżę w liczbie
mnogiej) używane do określania Boga choćby w pierwszych rozdziałach Księgi Rodzaju
ma “ujawniać”, że starożytni Izraelici w istocie uznawali także istnienie innych bogów. Co
ponownie, technicznie rzecz ujmując nie jest błędem, ale przedstawione jest to bez
kontekstu kulturowego dając zupełnie niepoprawny, stylizowany na sensacje obraz tego
tematu.

Po pierwsze, to zawarte w �lmie sugestie jakoby autorzy Biblii traktowali Jahwe po prostu
jako jednego z wielu elohim, czyli jedną z wielu nadludzkich istot jest kompletnie błędne.
Słowo elohim oczywiście może odnosić się do bogów innych ludów, ale także do aniołów,
czy “istot niebieskich” (PS 8,6). Nie oznacza to przecież, że Izraelici nie rozróżniali Boga od
aniołów, a jedynie że mieli zbiorczy termin będący tytułem określającym byty
niematerialne. Co więcej, pomijając już nawet późniejszą tradycję i nauki Kościoła, to
sama Biblia wyraźnie sugeruje, że Jahwe jest Absolutem, jego istotą jest istnienie samo w
sobie (“Jestem, który jestem” – Wj 3,14), że jest on kimś nieporównywalnym, wyższym
Prywatność

bytem, nawet w porównaniu do innych elohim. Jest on Bogiem ponad bogami, elohim
ponad elohim  (Ps. 136:2), a także żaden inny byt nie może być do niego porównany – że
nie ma żadnego elohim obok Niego (Iz 45,5).

Tak jak pisaliśmy na początku, Bóg Izraela, przynajmniej od czasu tradycji mojżeszowej i
uznania Jahwe (“ten który jest”) jako objawione przez niego imię, rozumiany jest jako
Absolut, a poprzez fakt że nie jest on bytem materialnym, można się do niego również
zwracać tytułem elohim. Natomiast jako stwórca i źródło wszechrzeczy nie jest on bytem
równoległym czy porównywalnym do innych bogów, którzy choć również mogą być

4 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

nazywani zbiorczym terminem elohim, to rozumiani są jako potężne byty lub

personi�kacje sił przyrody.

Kolejno �lm twierdzi, że “odkrywa pewną zdumiewającą rzecz” w postaci tego, że Izraelici
wierzyli w realne istnienie także obcych bogów, oraz że w praktyce oddawali cześć także
im, a nie tylko Jahwe. Wspominając przy tym dowody archeologiczne wskazujące kult
wielu bogów w starożytnym Izraelu. Sęk w tym, że znów jest to niestety rzutowanie
dzisiejszego rozumienia kategorii religijnych na starożytne realia. “Zdumiewające” może
być to wyłącznie dla współczesnej osoby, wychowanej chrześcijańskiej kulturze, która
treść Pisma Świętego zna co najwyżej z czytań w kościele. 

Tymczasem już z pierwszych ksiąg samej Biblii, jednoznacznie wynika, że w rozumieniu

jej autorów obcy bogowie i inni elohim są jak najbardziej prawdziwi. W Księdze Wyjścia
możemy przeczytać, że w ramach ostatniej plagi, Jahwe dokona sądu nad wszystkimi
bogami (elohe – l. mnoga od elohim) Egiptu (Wj 12,12). W tradycji Izraela było też
wyraźnie zakorzenione, że każdy naród ma swojego duchowego opiekuna (elohim), którzy
walczą między sobą gdy zmagają się narody pod ich opieką. Jednak wbrew temu co
sugeruje omawiany �lm orędownikiem Izraela nie był Jahwe rozumiany jako Absolut, ale
archanioł Michał walczący według Biblii z duchami narodów będących wrogami Izraelitów
(Dn 10,13). Zatem, jak na starożytny bliskowschodni lud przystało, oczywiście, że autorzy
Biblii uznawali realność wielu różnych bytów niematerialnych, również bóstw którym
służyły inne narody.

Podobnie jest w kwestii rzekomej “odkrywczości” kultu wielu bóstw w Izraelu.

Tymczasem, przecież jednym z głównych motywów Starego Testamentu jest właśnie to,
Prywatność

że naród wybrany raz za razem czci i składa o�ary obcym bogom łamiąc przymierze, które
zawarli z Jahwe. Biblia wielokrotnie wprost stwierdzają, że Izraelici regularnie oddają
część obcym bóstwom (Joz 24,14; Krl 11,5; Jr 8,19; Sdz 2,12). Pierwsza Księga Królewska
sugeruje wręcz, że w pewnym momencie w Izraelu było jedynie siedem tysięcy wiernych
Jahwe, którzy nie pokłonili się przed Baalem (1 Krl 19,18). Sugestie jakoby bogowie innych
ludów nie byli rzeczywistymi bytami są w Starym Testamencie sporadyczne,
niejednoznaczne i pojawiają się pojedynczo dopiero w późniejszych tekstach, takich jak
psalmy (PS 96,5).

5 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

Wiele z wymienionych tu nieporozumień bierze się też z dzisiejszego rozumienia słowa

monoteizm, które obecnie zazwyczaj oznacza po prostu założenie, że istnieje jeden Bóg,
będący Absolutem. Nie wchodząc jednak przy tym w szczegóły tego co to właściwie
oznacza i biorąc jako domyślne formę tego poglądu we współczesnych społeczeństwach
w większości w ogóle nie uznających (a przynajmniej nie publicznie) istnienia
nadnaturalnych istot duchowych.

Tymczasem wśród starożytnych Izraelitów przekonanych o powszechności takich bytów,

nawet świadomość istnienia Absolutu i tego że tradycja nakazuje czcić tylko jego nie
musiała się wykluczać z oddawaniem czci pomniejszym bytom, zwłaszcza w realiach i
silnego wpływu innych kultur, niejednokrotnie przeważających nad ich własną. Zatem tak
– starożytni Izraelici, zwłaszcza w pierwszych okresach istnienia państwa wierzyli w
istnienie i oddawali cześć wielu różnym bóstwom. Wynika to wprost z Biblii i zauważenie
tego jest w pełni spójne nie tylko z jej tekstem, ale i z katolicką wizją na historię zbawienia,
w której naród wybrany wielokrotnie odwraca się od Stwórcy.

Oczywiście fakt, że dla wielu ludzi taka całkowicie spójna z Biblią perspektywa jest
skutecznie przedstawiana jako “odkrywcza” jest też przykrym komentarzem do stanu
edukacji religijnej Polaków. Zaniedbania i “jasełkowość” polskiej katechezy skutkuje tym,
że sporej części naszego teoretycznie katolickiego narodu kompletnie obce są nawet
podstawowe fakty pomagające zrozumieć mentalność ludzi, od których wywodzi wiele
elementów naszego rozumienia moralności i ontologii.

Opowieści biblijne jako “kopie” sumeryjskich mitów

W �lmie kilkakrotnie pada oskarżające stwierdzenie, że Biblia “kopiuje” wcześniejszych,

Prywatność

obcych mitologii. Pojawia się nawet zarzut, że “żydzi, chrześcijanie oraz muzułmanie
uważają kopie powstałe znacznie później za prawdziwe historie”. (Film nie wchodzi
niestety w szczegóły tego co ten zarzut ma dokładnie oznaczać. A można by tego
oczekiwać, choćby w świetle tego, że doktryna katolicka kategorycznie odrzuca
uznawanie pierwszych opowieści Księgi Rodzaju za dosłowny opis wydarzeń
historycznych.) Przyjrzyjmy się zatem opowieści o potopie, w której najłatwiej odnaleźć
podobieństwa do innych starożytnych utworów, takich jak mezopotamski Epos o
Gilgameszu.

6 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

Zacznijmy od tego, że podobnie jak np. wojna trojańska dla starożytnych Greków, potop
był wydarzeniem oczywistym dla ówczesnych mieszkańców bliskiego wschodu oraz
istotnym elementem tamtejszych legend i mitów założycielskich. Oczywiście istniało
wiele różnych, najczęściej dopasowanych do danej kultury opowieści o tym wydarzeniu,
dzielących między sobą wiele szczegółów, z uwagi na wywodzenie się ze wspólnej
tradycji, najpewniej powiązanej z realnym wydarzeniem lokalnego potopu. Jednakże
nawet w obrębie jednej kultury mogły istnieć różne jego wariacje.

Sam Epos o Gilgameszu, którego opowieść o potopie jest jedynie małym fragmentem,
istnieje w wielu różniących się od siebie wersjach, powstających na przestrzeni tysiącleci.
A każda kolejna, aktualizowała starszy tekst, dodając coś lub zmieniając. Dlatego też
biblista Jeffrey H. Tigay w książce “The Evolution of the Gilgamesh Epic” zwraca uwagę,
że pomimo iż pierwsze wersje opowieści o Gilgameszu powstały rzeczywiście ponad
tysiąc lat przed redagowaniem Księgi Rodzaju, to jednak fakt, że tamtejszy fragment o
potopie bardzo silnie różni się stylem od reszty eposu sugeruje, że został on dodany w
jego późniejszych wersjach powstałych w podobnym czasie do pierwszej księgi Biblii.

Biblijny potop nie kopiuje tekstu wcześniejszych dzieł, a co najwyżej wraz z nimi czerpie
ze wspólnej tradycji opowieści o tym wydarzeniu. Jest on kolejną, dopasowaną do religii
Izraela adaptacją, zbudowaną na powszechnie wtedy przekonaniu o potopie. Naturalnie,
przy komponowaniu tekstu tego fragmentu Księgi Rodzaju mogły istnieć wpływy
wcześniejszych wersji tej opowieści, ale nazywanie tego po prostu “kopią” starszych
tekstów wywołuje u odbiorców kompletnie fałszywe wrażenie plagiatowania czyjejś pracy,
czy przyswajania cudzej mitologii.

Mojżesz i wątpliwe autorstwo

Można także wspomnieć o przytoczonym �lmie i powracającym w wielu materiałach na

ten temat “odkryciu”, że tradycja przypisująca autorstwo Pięcioksięgu Mojżeszowi jest
nieprawdą lub misty�kacją, gdyż tekst ten został tak naprawdę spisany przez kogoś
innego, a do obecnej wersji zredagowany był najprawdopodobniej setki lat później, w
czasach niewoli babilońskiej. Co ponownie, teoretycznie jest poprawne, ale podawane jest
Prywatność

bez kontekstu i sugeruje błędne wnioski co do oceny tradycji. 

Zacznijmy od tego, że Mojżesz umiera w Pięcioksięgu, więc w oczywisty sposób nie mógł
osobiście go spisać, z czego powinni zdawać sobie sprawę wszyscy, którzy przeczytali
ten tekst ze zrozumieniem. U niektórych może to rodzić pytanie, czy tradycja przypisująca
pomimo to autorstwo tych ksiąg do Mojżesz nie zauważyła tego? Pytania takie, choć z
dzisiejszej perspektywy wydają się uzasadnione, biorą się jednak z tego, że współcześnie
kompletnie inaczej rozumiemy samą ideę autorstwa i proces powstawania ksiąg. Profesor
John Walton zwraca uwagę, że współcześni często myślą o starożytności tak jak o
dzisiejszym rynku wydawniczym, w którym mamy konkretnych autorów, książki

7 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

drukowane jako identyczne egzemplarze, prawa wydawnicze, koncepcje plagiatu etc.

Tymczasem w starożytności koncepcje autora i książki były czymś bardzo różnym od

tego jak rozumiemy je obecnie. W świecie, gdzie ogromna większość nie potra� czytać i
opartym przede wszystkim o ustne przekazywanie informacji, podstawowym źródłem
treści nie są autorzy, ale autorytety – postacie tacy jak królowie, prorocy, czy
patriarchowie, których nakazy i postanowienia rozpowszechniane są poprzez
opowiadanie ich innym ludziom. Były one czasem spisywane, ale nie przez ludzi od
których pochodziła ta treść, ale przez skrybów, niejednokrotnie nie bezpośrednio
słuchających słów autorytetu, ale np. kogo kto je relacjonował. Dopiero później, czasem
wiele lat później notatki skrybów były przepisywane i redagowane do jednej całości,
formując księgę, która była ostatnim etapem długiego procesu w który zaangażowane
było wiele różnych osób.

eDlatego np. mówiąc np. że Homer jest autorem Iliady i Odysei nie mamy na myśli, że on
osobiście je spisał. Teksty pisane powstały wiele pokoleń później, przy udziale licznych
pośredników, ale przyjmujemy, że jest Homer (czy raczej jego historyczny pierwowzór) jest
ich autorem, w tym sensie, że zapoczątkował on tradycję, która poskutkowała
ostatecznym zawarciem jego opowieści w księgach. Księgi homeryckie nie są
bezpośredniego autorstwa Homera, ale są napisane z jego autorytetu, “w jego imieniu”.
Dlatego też stwierdzenie, że tekst pięcioksięgu został spisany do obecnej formy wiele lat
po życiu postaci, której przypisuje się jego autorstwo jest oczywiście prawdą i nie jest
niczym zaskakującym. Natomiast przedstawianie tego w formie zarzutu i “odkrywania”
jakoby tradycja przypisuje te teksty Mojżeszowi była fałszywa, może się brać z
niezrozumienia ówczesnego procesu powstawania literatury.

Na koniec…

Chciałbym na końcu, ponownie bardzo wyraźnie zaznaczyć, że niniejsza krytyka

absolutnie nie na być atakiem na twórcę omawianego �lmu. Z prywatnej perspektywy
uważam wiele jego �lmów za ciekawe i godne polecenia. Także w tym materiale widać
ogrom włożonej w pracy i po części skuteczną próbę rzetelnego podejścia do tematu.
Prywatność

Problem jednak polega na tym, że sądząc po licznych pojawiających się pod materiałem
komentarzach, wielu odbiorców bierze go jako kompleksowe, wyczerpujące spojrzenie na
tę kwestię. Tymczasem, tak nie jest. Jak zostało wyjaśnione, pomimo iż �lm w sporej
większości zawiera teoretycznie poprawne informacje historyczne, to w wielu
przypadkach brakuje im kontekstu, a jeśli widz sam go nie zna, to może to tworzyć w nim
niepoprawny obraz historii.

TAGI: BÓG, CHRZEŚCIJAŃSTWO, ELOHIM, JUDAIZM, KATOLICYZM, KOSMICZNE OPOWIEŚCI, RELIGIA, SUMEROWIE,
WOJNA IDEI

8 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

PKO BP wabi dzieci, co bardzo Rozsypanie prochów będzie

wkurzyło niektórych zabronione. Pochówek tylko po
czytelników. Niesłusznie katolicku

Przewiń stronę, by przeczytać kolejny wpis

Przewiń stronę, by przeczytać kolejny wpis

Prywatność

ad

9 z 10 06.11.2022, 20:57
Czy Bóg jest kosmitą lub sumeryjskim mitem? Polemika z kanałem ... https://bezprawnik.pl/polemika-z-kanalem-kosmiczne-opowiesci/

© 2015 - 2022 Bezprawnik sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Kontakt z redakcją serwisu Lokata czy konto oszczędnościowe

Redakcja serwisu Które konto �rmowe wybrać?

Regulamin serwisu Które konto bankowe wybrać?

Polityka prywatności ZUS

Reklama na Bezprawniku

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu
dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami
reklamodawcy, �rmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić
ustawienia dotyczące cookies.Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że
będą one zapisane w pamięci urządzenia.

Bezprawnik.pl jest częścią grupy Spider's Web wspieraną przez Spiders.Agency

Prywatność

10 z 10 06.11.2022, 20:57