T.

C MARMARA ÜNİVERSİTESİ

TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ

TEST VE ÖLÇME TEKNİKLERİ DERSİ

UYGULAMA LABORATUVARI

DENEY 1

Direnç Renk Kodları

ve
Ohmmetre ile Direnç Değerinin Ölçümü

1
1.DENEYİN ADI

Direnç Renk Kodları ve Ohmmetre ile Direnç Değerinin Ölçümü

2.DENEYİN AMACI

Direncin üzerindeki renk kodlarını veya üzerinde yazan değer ile direnç
değerinin hesaplanması ve multimetreyi ohmmetre kademesine getirerek
direnç değerinin ölçümü hakkında gerekli bilgi ve beceriyi kazanmak.

3.TEORİK BİLGİLER

Elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa “direnç” denir. Akım bir

iletken den bile geçerken bir direnç değeri ile karşılaşır. Dirençler, bir elektrik
devresindeki akımı sınırlamak veya bir noktadaki gerilimi ayarlamak için
kullanılırlar. Direncin birimi ohm’dur. Direnç “R” harfiyle veya “Ω”
simgesiyle gösterilir. Piyasadaki 4 ve 5 bantlı dirençler bulunmaktadır.
Direncin üzerinde yer alan bu bantların her rengi bir sayıyı temsil etmektedir.
Şekil-1’de bu renklerin değerleri gösterilmiştir. Bu şekilde 4 ve 5 bantlı direnç
değerlerinin nasıl hesaplandığı gösterilmiştir.

Şekil 1: Direnç renk kodlarının değerleri

2
3.1. Dört bandlı direnç değerinin hesaplanması

4 bandlı direnç değeri hesaplanırken ilk 2 bantın sayısal karşılığı yan

yana yazılır. 3.bandın sayısal karşılığı 10 üzeri olarak çarpan şeklinde yazılır.
4.bant ise yüzde olarak direncin değerini göstermektedir.

Örnek: Sırasıyla “Sarı-Kırmızı-Kahverengi-Altın” renklerine sahip 4

bantlı bir direncin değeri şu şekilde hesaplanır;

42x101 = 420 ohm

Burada 4.tolerans bandı altın renkli olduğu için bu direnç 399 ile 441 ohm arasında bir
değerde olabilir.

3.2. Beş bandlı direnç değerinin hesaplanması

5 bandlı direnç değeri hesaplanırken ilk 3 bantın sayısal karşılığı yan

yana yazılır. 4.bandın sayısal karşılığı 10 üzeri olarak çarpan şeklinde yazılır.
5.bant ise yüzde olarak direncin değerini göstermektedir.

Örnek: Sırasıyla “Sarı-Kırmızı-Siyah-Kahverengi-Altın” renklerine

sahip 4 bantlı bir direncin değeri şu şekilde hesaplanır;

420x101 = 4200 ohm

Burada 4.tolerans bandı altın renkli olduğu için bu direnç 3990 ile 4410 ohm arasında bir
değerde olabilir.
3.3. Dirençlerin Seri-Paralel Bağlanması
Şekil-2’de birbirine seri bağlı n tane direncin bağlantısı gösterilmiştir. Birbirine seri bağlı bu dirençlerin
eş değer direnci şu şekilde hesaplanır.

𝑅𝑒ş = 𝑅1 + 𝑅2 + ⋯ + 𝑅𝑛

Şekil 2: Direnç renk kodlarının değerleri

Şekil-3’de birbirine paralel bağlı n tane direncin bağlantısı gösterilmiştir. Birbirine paralel bağlı bu
dirençlerin eş değer direnci şu şekilde hesaplanır.
3
 1 1 1 1
= + + ⋯+
𝑅𝑒ş 𝑅1 𝑅2 𝑅𝑛

Şekil 3: Direnç renk kodlarının değerleri

4.DENEYİN BAĞLANTI ŞEMASI

Şekil 4: Bağlantı şeması

Multimetre ile direnç değeri şu şekilde ölçülür;

 Multimetrenin kademe anahtarı uygun konuma getirilir.
 Multimetrenin probları direncinin her iki ucuna bağlanır ve ekrandaki direnç
değeri okunur.

5.DENEYDE KULLANILAN ALETLER

1. Dijital Multimetre
2. Çeşitli değerlerdeki dirençler (1kΩ, 3.3 kΩ, 4.7 kΩ ,10 kΩ, 100 kΩ …)

4
 5.1.Farklı Direnç Değerlerinin Ölçülmesi
5 farklı direncin değerini hesaplayınız ve hesapladığınız bu dirençlerin değerlerini
ohmmetre ile ölçünüz.

Hesaplanan Direnç (Ω) Ölçülen Direnç (Ω)

5.2. Seri Bağlı Direnç Değerlerinin ölçülmesi

Şekil-5’de gösterilen seri bağlı devrenin eş değer devresini hesaplayınız. Bu devreyi
breadboard’a kurarak eş değer direncini ölçünüz.

Şekil 5: Seri Bağlı Devre

Rhesaplanan:……………………….. Rölçülen:…………………………..

5.3. Paralel Bağlı Direnç Değerlerinin ölçülmesi

Şekil-6’da gösterilen seri bağlı devrenin eş değer devresini hesaplayınız. Bu devreyi
breadboard’a kurarak eş değer direncini ölçünüz.

Şekil 6: Paralel Bağlı Devre

Rhesaplanan:……………………….. Rölçülen:…………………………..

5.4. Karışık bağlı dirençlerin ölçülmesi

5
Şekil-5’de gösterilen seri-paralel karışık bağlı devrenin eş değer devresini hesaplayınız. Bu
devreyi breadboard’a kurarak eş değer direncini ölçünüz.

Şekil 7: Karışık Bağlı Devre

Rhesaplanan:……………………….. Rölçülen:…………………………..

SORULAR

1. Ohmmetrenin ölçme prensibini açıklayınız.

2. Dijital avometre ile analog avometrenin çalışma prensipleri
arasındaki farkları belirtiniz.
3. Enerji altındaki herhangi bir devrede bulunan direnç avometre ile
ölçülebilir mi?