Antique National School

San Jose, Antique

EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 10
UNANG MARKAHAN
ANG MAPANAGUTANG PAGGAMIT NG KALAYAAN
II. ARALIN/KONSEPTO
Ano nga ba ang Kalayaan?
Kakabit ng buhay ng tao ay ang kapangyarihan pamahaalan itona tinatawag natin Kalayaan.Bawat
tao ay may karapatang mabuhay at magpasya anuman ang nais gawin at walang makakahadlang sa
kanyang gawin ito. Isang napakahalagang karapatan ng isang tao ang kalayaan - walang sinuman ang
pwedeng humadlang o pumigil sa anumang naisin at gawin sa kanyang buhay. Malayang gampanan ang
anumang bagay na magpapaunlad at magpapaligaya nito. Malayang lumikha, magtatag at magsagawa ng
anumang makabuluhang bagay sa ikakaunlad ng sarili, mga kasamahan at maging ang iyong pamayanan
at walang magiging anumang agam-agam o alalahanin sa paggawa ng mga ito. Ang kalayaan ay may
kakambal na responsibilidad o may kasunod na responsibilidad.

Ayon kay Sto. Tomas de Aquino “Ang Kalayaan ay ang katangian ng kilos-loob na itakda ng tao ang
kanyang maaring hantungan at itakda ang paraan upnag makamit ito”
Dahil ang tao ay malaya, may kakayahan ang taong piliin kung paano siya kikilos o tutugon sa
nararanasan.

Dalawang paliwanag sa kalayaan

 Ang malayang kilos ay kilos na mananagot ang tao - (I am responsible for) Dahil ang kilos ay
namumula sa akin, ibig sabihin ang kilos na ito ay “mananagot ako”. Kayat may pananagutan ako
sa kalalabasan ng aking ginawa.
 Bagamat ang tao ay responsible sa kanyang ginagawa, hindi ito nangangahulugan na ang kilos ay
mapanagutang kilos – Ang Kalayaan ay hindi lamang nangangahulugan ng pagkakaroon ng
kakayahang kumilos ayon sa kagustuhan, ang pagiging malaya ay nangangahulugan ng mayroon
akong kakayahang kumilos ng rasyonal o naaayon sa katuwiran. Ang tunay na Kalayaan ay isang
makatuwirang kilos na humihingi ng pagiging Malaya sa pagiging makasarili (egoism)

Dalawang responsibilidad
1.Kalayaang kaugnay ng malayang kilos loob-Ito ay ang pagkilos sa sariling kagustuhan
2.Kakayahang tumuguon sa tawag ng pangangailangan ng sitwasyon -Pagkilos ayon sa hinihingi ng
sitwasyon

Dalawang aspekto ng Kalayaan

1.Kalayaan Mula Sa (Freedom From)
-Ang kalayaan mula sa ay ang kawalan ng hadlang ng isang tao sapagkamit ng anumang naisin. Malaya
siyang kumilos o gumawa ng mgabagay-bagay at para maging ganap na malaya ang isang tao, dapat
kaniyang pigilin at pamahalaan ang nais ng kanyang sarili.
Mga negatibong katangian at pag-uugali na kailangang iwasan para ganap na maging malaya
a.Makasariling interes
b.Katamaran
c.Kapritso
d.Pagmamataas
2.Kalayaan Para Sa (Freedom For)
-Inuuna ang kapakanan ng iba bago ang sariling kapakanan. Kung angisang tao ay malaya sa pagiging
makasarili. Upang patuloy namakapagmahal at makapaglingkod ang isang tao, kailangang malaya
siyamula sa pansariling interes na nagiging hadlang sa kanyang pagtugon sapangangailangan ng kanyang
kapwa.

Dalawang uri ng Kalayaan

1.Malayang Pagpili (Free Choice o Horizontal Freedom) - Ang malayangpagpili ay ang pagpili sa kung
ano ang alam ng taong makabubuti sa kaniya(goods). Ang isang bagay ay pinipili dahil nakikita ang
halaga nito.
2.Vertical freedom o fundamental Option - tumutukoy sa pangunahing pagpiling ginagawa ng isang
tao. Ito ay nakabatay sa uri ng istilo ng pamumuhay na pinipili ng tao.Kung ilalaan ba niya ang kaniyang
sarli na mabuhay kasama ang kapwa at Diyos, o ang mabuhay para lamang sasarili.

a. Ang pagtaas o tungo sa mas mataas na halaga o fundamental option ngpagmamahal -

nangangahulugan ito ng pagpili sa ginagawa ng tao; kung ilalaan ba niya ang kanyang ginagawa para sa
tao at sa Diyos.
b. Ang pagbaba tungo sa mas mababang halaga o fundamental option ngpagkamakasarili - ito ang mas
mababang fundamental option dahil walakang pakialam sa iyong kapwa at sa Diyos.