You are on page 1of 16

g]kfn ;/sf/

zx/L ljsf; dGqfno


zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ljefu
aa/dxn, sf7df08f}+

clGtd k|ltj]bg

u'NdL lhNnf
dh'jf ahf/ If]qsf]
ef}lts ljsf; of]hgf
tof/ ug]{
sfo{

k/fdz{bftf
dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln=
sf7df08f}+
@)&$/&%
sfo{qmdsf] hfgsf/L
sfo{qmdsf] gfd u'NdL lhNnf dh'jf ahf/ If]qsf] ef}lts ljsf; of]hgf
tof/ ug]{ sfo{ .
sfo{qmd nfu' ug{] / g]kfn ;/sf/
sfof{Gjog ug{] lgsfo zx/L ljsf; dGqfno
zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ljefu
aj/dxn, sf7df8f}+
k/fdz{bftfsf] gfd dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|
f=ln=
sfo{{qmd k|f/De ldlt @)&$/&%
cg'dflgt sfo{{qmd ;dfkg ldlt
k|ltj]bg k]z ug]{ af/] hfgsf/L
k|ltj]bgsf] gfd u'NdL lhNnf dh'jf ahf/ If]qsf] ef}lts ljsf; of]hgf
tof/ ug]{ sfo{ .
kl/df0f & k|lt Hard Copy / % k|lt Soft Copy
;+:s/0f
k]z ul/Psf] ldlt @)&$/&%
k]z ul/Psf] k|sf/ Hard Copy & Soft Copy

agfOPsf k|lt * k|lt Hard Copy -! k|lt Consultant Copy_


k|:t'tstf{ k/fdz{bftf
Team Composition w'j{ gf/fo0f k|wfg (Team Leader)
:dLtf k|wfg (Sociologist)
;'dg d]x]/ (GIS Expert)
8f]/ axfb'/ 5GTofn (Civil Engineer)
k|lts k|wfg (Civil Engineer)
/fd]Zj/ dxh{g (Civil Engineer)
q}nf]s]Zj/ nfn >]i7 (GIS Expert)
k/LIfs
cfnf]rs
cflwsf/Ls 5fk

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln
s[t1tf
dh'jf ahf/ If]qsf] ef}lts ljsf; of]hgf tof/ ug]{ sfo{ cl3 a9fO{ o; ahf/
If]qnfO{ Jojl:yt 9Ën] zx/Ls/0f ug{] zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f
ljefusf] ;f]r ;Ddfglgo 5 . o; ;f]rnfO{ ;fy{s agfpg kfpFbf xfdLnfO{ ;f}efUo
dx;'; ePsf] 5 .
o; sfo{nfO{ ;fy{s ?k lbg dxTjk"0f{ of]ubfg k'¥ofpg' ePsf rGb|sf]6
ufFpkflnsfsf cWoIf >L b|f]0f axfb'/ vqL , pkfWoIf >LdtL /flwsf cof{n , k|
d'v k|zf;sLo clws[t >L s[i0f k|;fb e08f/L tyf ufFpkflnsfsf] * j8fsf j8f
cWoIf gGb/fd cof{n nufot ;Dk"0f{ sd{rf/L, a'l4lhjL, gfu/Ls cu'jf, bnsf k|
ltlglwx? tyf e]nfdf pkl:yt eO{ ;xof]u ug'{x'g] :yfgLo /
;/f]sf/jfnf ;Dk"0f{nfO{ xflb{s wGoafb lbg rfxG5f}+ .

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


sfo{sf/L ;f/+fz
a9\bf] hg;FVof / cJojl:yt a;f]af;sf sf/0f cJojl:yt tl/sfn] km}ln/x]sf] pbfpFbf]
ahf/ If]qx?sf] k'gM;+/rgf u/L Jojl:yt tl/sfn] zx/L ljsf; ug{sf lgldQm cfjZos
kg{] dxTjk"0f{ sf];]9'ËfnfO{ lrqfTds tj/n] k|:t't ug{'g} o; sfo{s|dsf] k|d'v k|
of; /x]sf] 5 . o; sfo{nfO{ k"0f{ ?k lbgsf lglDt of] k|ltj]bg tof/ kfl/Psf] 5 .
o; sfo{sf] nflu ahf/ If]q leqsf] ;du| cfly{s, ;fdflhs, ef}lts, ;f+:s[lts, jftfj/0fLo
tyf ef}uf]lns cj:yfsf] af/]df 5nkmn tyf ;'rgf ;Íng u/L ljBdfg ;]jf ;'ljwfsf]
cj:yfsf] hfgsf/L ;+sng ug'{sf ;fy} cWoog If]qsf] ;du| cj:yfsf] ljZn]if0f
ul/Psf] 5 . o;sf ;fy;fy} cWoog If]qsf] cGo If]q;+usf] cGt/;DaGwsf] klg
cWoog ul/Psf] 5 .
dh'jf ahf/ k|b]z g+= % df cjl:yt u'NdL lhNnfsf] rGb|sf]6 ufpFkflnsf j8f g+ *
df kb{5 . rGb|sf]6 ufpFkflnsfdf /x]sf ahf/x? dWo] dh'jf ahf/ klg Ps d'Vo
ahf/ xf] . dh'jf dhf/ ;fljssf] t'/fË uf=lj=;=sf] s]Gb| klg xf] . o; If]qdf a;f]af;
ug]{ hfthfltx?df a|fDx0f÷If]qL÷7s'/L÷lu/L, cflbjf;L÷ hghflt, blntsf]
afx'Notf /x]sf] 5 . o; Ifq]df a;f]af; ug]{ dflg;x?sf] dVo k]zfdf s[lif, kz'kfng
tyf Joj;fo If]q kb{5 . rGb|sf]6 ufFpkflnsfsf] s]Gb| zflGtk'/ ePtfklg o; ahf/
klg tLj| ljsf;sf] qmddf /x]sf] 5 .
dh'jf ahf/ If]qsf] gfdfs/0f ;DaGwdf cflwsfl/s b:tfj]h pknAw gePtfklg
a8Luf8vf]nf tyf x'UbL vf]nfsf] dfemdf of] ahf/ /x]sf]n] o; ahf/sf] gfd
dem'jfaf6 kl/jt{g x'Fb} dh'jf /xg uPsf] eGg] nf]sf]QL /x]sf] kfO{G5 .
o; If]qsf] ef}lts ljsf; of]hgf th'{df ug{sf] nflu ;fljssf] dh'jf ahf/
If]qnfO{ of]hgfdf s]lGb|t ul/Psf] 5 . ljsf;sf] k|z:t ;Defjgf af]s]sf] o; of]hgf
If]qsf] , @)^* ;fnsf] hgu0fgf cg';f/, hg;+Vof (#@ /x]sf] 5 h;df k'?if $%# -
$*=^! %_ / dlxnf $&( -%!=#( %_ /x]sf] 5 . s'n If]qkmn @(^ x]S6/ /x]sf] o;
j8f sf] Hfg3gTj #!% k|lt ju{ ls=dL /x]sf] 5 .
dh'jf ahf/ If]qsf] k"j{df x'UbL vf]nf;Fu} ?kfsf]6 , klZrddf al8uf8 vf]nf;Fu}
alny'd , pQ/df cfFkrf}/ tyf blIf0fdf u'NdLb/af/ ufFpkflnsf /x]sf] o; ahf/ @*
l8u|L # ldg]6 %^ ;]s]08 b]lVf @* l8u|L $ ldg]6 ( ;]s]08 pQ/L cIf+fZf / *#
l8u|L @) ldg]6 $* ;]s]08 b]lv *# l8u|L @! ldg]6 ( ;]s]08 k"jL{ b]zfGt/ ;Dd
km}lnPsf] 5 . dh'jf ahf/ If]qsf] xfjfkfgL ;fdfGotof zLtf]i0f ( dw'/ lsl;dsf] ) k|
sf/sf] /x]sf] 5 . r}q dlxgfb]lv cflZjgsf] z'?;Dd udL{ x'G5 . cflZjg , sflt{s /
kmfu'gdf oxfFsf] xfjfkfgL ;dlztf]i0f x'G5 eg] d+l;/ , kf}if / df3df lgSs}
hf8f] x'G5 . h]i7sf] cGTob]lv cflZjgsf] z'?;Dd dg;'gL jfo'sf sf/0f k|z:t
jiff{ x'g] ub{5 . jt{dfg e"–pkof]unfO{ x]bf{ o; If]qdf jgh+un If]q, cfjf; If]q,
ahf/ If]q, gbL÷gfnf, ;8s, wfld{s If]q h:tf e"–pkof]ux? ljBdfg 5g\ . oftfoftsf]
d'Vo dfWodsf] ?kdf ;8s oftfoft /x]sf] 5 . o; If]qdf l/8L If]qaf6 zflGtk'/ /f]8
x'Fb} afUn'ªsf] a'tL{jfª hf]8\g] ;8s tyf cGo u|fdL0f sRrL ;8sx? /x]sf 5g\ . o;
ahf/ If]qsf] Ps 5]p eP/ aUg] x'UbL vf]nfdf ag]sf] x'UbL vf]nf kSsL k'n

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


x'Fb} df]6/x? ahf/ If]q k|j]z ub{5g\ . To;}u/L al8uf8 vf]nfdf /x]sf] kSsL
k'nn] dh'jf ahf/nfO{ tD3f;;Fu hf]8g] sfd ub{5 . o; If]qdf xfn a;kfs{sf]]
Joj:yf ePsf] b]lvb}g . a;kfs{sf] cefjdf ;jf/L ;fwgx? /fhdfu{sf] bfofF jfofF
kfs{ ul/Psf] 5 h;sf] sf/0f zx/sf] :j?k lju|g'sf ;fy} b'3{6gfsf] hf]lvd a9]sf]
b]lvG5 .
cWoog If]qdf a;f]jf; ug]{ dflg;x?sf] vfg]kfgLsf] d'Vo >f]tsf] ?kdf
wf/f÷kfOksf] kfgL /x]sf] 5 . @)^* hgu0fgf cg'?k (% k|ltzt 3/w"/Ln]
wf/f÷kfOksf] kfgL k|of]u u5{g\ eg] % 3/w"/Ln] Ogf/, s'jf, h?jfsf] kfgL] k|
of]u ug{] u/]sf] kfO{G5 . xfn;Dd klg o; If]qsf] ;Dk'0f{ If]qdf /fli6«o k|;f/0f
nfOgsf] Joj:yf ePsf] kfO{b}g . @)^* sf] hgu0fgf cg';f/ (#=&! 3/w"/Ln]
/fli6«o k|;f/0f nfOgsf] k|of]u ub{5g eg] ^=@( k|ltzt 3/w'/Ldf ljB't ;]jf
k'Ug ;s]sf] 5}g . dh'jf ahf/ If]qdf k|of]u x'g] ;~rf/sf ;fwgx?df
kqklqsf, /]l8of], l6=le=, df]afOn, OG6/g]6 cflb /x]sf 5g\ . xfn dh'jf ahf/
If]qdf g]kfn 6]lnsd tyf Pg;]n b'j}sf] 2G Network pknAw 5 . o; ahf/ If]qdf
:yfgLo Pkm\=Pd= /]l8of]x? /x]sf] kfOFb}g . @)^* sf] hgu0fgfsf] tYofÍ
cg';f/ j8f g+ ! dh'jf ahf/ If]qdf sl/a ()Ü 3/w"/Ldf zf}rfno /x]sf] 5 eg] sl/a (Ü
3/df zf}rfno gePsf] b]lvG5 . xfn u'NdL lhNnf g} v'Nnf lbzfd'Qm If]q
3f]if0ff eO;s]sf] 5 .clwsf+z u|fdL0f tyf 5l/P/ /x]sf] j:tL ePsf] o; If]qdf ;txL
9n lgdf{0f ePsf] b]lvb}g . kxf8L e" – efudf /x]sf] sf/0f vf]N;Lx?
/x]sf] / ;f]xL vf]N;Lx?af6 jiff{t\sf] kfgL au]/ ahf/df /x]sf] vf]nfx?df ldl;g]
ub{5 . u|fdL0f j:tL ePsf sf/0f xfn o; If]qdf 3/fo;L kmf]x/d}nfsf] Joj:yfkg
t/sf/L af/L, dnvfN8f] tyf hnfP/ ul/Psf] b]lvG5 .
lzIff dflg;sf] g};lu{s clwsf/ tyf cfwf/e"t cfjZostf xf] . @)^* ;fnsf] /fli6«o
hgu0fgfnfO{ x]bf{ ;fljssf] j8f g+ ! dh'jf ahf/ If]qsf] sl/a *^=@& % hg;+Vof
;fIf/ /x]sf] 5 eg] (=!@ k|ltzt hg;+Vof lg/If/ tyf cWoog cWofkgsf] tYofÍ
gv'n]sf] hg;+Vof $=^! k|ltzt /x]sf] 5 . o; cWoog If]qdf k'?ifsf] ;fIf/tf b/
dlxnfsf] ;fIf/tf b/sf] t'ngfdf pRr /x]sf] 5 . k'?ifsf] t'ngfdf dlxnfx?sf] lzIffdf
kx'Fr Go"g g} b]lvG5 . dh'jf ahf/ If]qdf ;/sf/L :t/af6 ;+rflnt # j6f k|fylds
ljBfno , @ j6f dfWolds ljBfno tyf ! j6f :gfts tx;Ddsf] cWofkg x'g] z}lIfs ;
+:yf tyf s]xL lghL :t/af6 ;+rflnt ljBfnox? /x]sf 5g\ . o; cWoog If]qdf Ps
j6f :jf:Yo rf}sL dfq /x]sf] 5 . ;f] :jf:Yo rf}sLdf k|;'lt ;]jf klg pknAw /x]sf]
5 / o; If]qdf ! j6f kf]lnlSnlgs klg /x]sf] 5 . o; If]qsf] zflGt ;'/Iffsf] nflu Ps j6f
k|x/L rf}sL /x]sf] 5 . o; If]qdf lxGb' wd{sf] d'Vo afx'Notf /x]sf] kfOG5 . o;
If]qdf dgfOg] rf8kj{x?df bz}+, ltxf/, /fdgjdL, gfu k~rdL, hg} k"l0f{df,
xl/tflnsf tLh, lzj/fqL, xf]nL, r}t] bz}+, df3] ;+qmflGt, gofF jif cflb kb{5g .
o; If]qdf a;f]af; ug]{ hfthfltx?df a|fDx0f÷If]qL÷7s'/L÷lu/L, cflbjf;L÷
hghflt, blnt cflbsf] afx'Notf /x]sf] 5 . o; If]qdf v]ns'bsf] nflu 5'6\6} v]ns'b
d}bfg 5}g . xfn o; If]qdf ePsf] ljBfnosf] d}bfgx?g} v]ns'bsf] nflu k|of]u
x'Fb} cfPsf] 5 .

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


o; gu/df kfOg] k|d'v jg:kltx?df ;fn, l;;f}+, l;dn, hfd'g, sbd, vo/, lj7f/L,
jf]6wFu]/f], asfO{gf], l6s, j/, kLkn, a]n, cdnf, lgd, knfF;, cfFk, 8'd|L, lnRfL
cflb kb{5g . o; cWoog If]qdf d'Vo vf]nfsf] ?kdf x'UbL tyf a8Luf8 vf]nf
/x]sf] 5 . o;sf cltl/Qm o; If]qdf c? s'g} klg kf]v/L tyf tfnx? /x]sf] kfOFb}g .
xfnsf] ahf/ If]qdf tLj| ultdf j:tLsf] ljsf; eO{/x]sf] 5 h;df Ribon Type Settlement
sf] ljsf; eO{ af6f]sf] bfofF afofF j:tL ljsf; ePsf] b]lvG5 . o; If]qdf xfn j:tL
ljsf; cfrf/;+lxtf nfu' eO{g;s]sf] sf/0fn] 3/x? cJojl:yt tl/sfn] lgdf0f{ xg] s|d
a9\bf] 5 . o; ahf/ If]q ;fljssf] uf=lj=;=sf] s]Gb| ePsf] x'gfn] j/k/sf u|fdL0f
If]q tyf kxf8L e" ̵ efux?af6 dflg;x? o; If]qdf ;/sf/L ;]jf, k|zf;lgs ;]jf,
lzIff, :jf:Yo tyf /f]huf/sf] lgldQ cfpg] ub{5g\ . oxFfaf6 Jofkf/ Joj;fo,
/f]huf/L, lzIff k|flKtsf nflu kfNkf , a'6jn , lrtjg , tD3f; , a'ltjfË ;Dd
a;fO{+ ;g]{ u/]sf] kfOG5 . o; ahf/ If]qdf 9nfg u/]sf] lkNn/ l;:6dsf] 3/x?
aGg] qmd al9/x]sf] 5 eg] s]xL k'/fgf] 3/x? b'Ëf df6f]sf] hf]8fOn] ag]sf] 5 .
ahf/ afx]s cGo If]qdf ag]sf 3/x? eg] ;Dk"0f{ b'Ëf df6f]sf] hf]8fOn] ag]sf]
kfOG5 ahf/ If]qdf ldl>t lsl;dsf] a:tL /x]sf] b]lvG5 .
o; Ifq]df a;f]af; ug]{ dflg;x?sf] cf};t kfl/jfl/s cfDbfgLsf] ;f|]tsf] ?kdf s[lif,
kz'kfng tyf Jofkf/ Joj;fo kb{5 . o; If]qdf wfg, ux'F, ds} nufotsf cGgafnLx?,
uf]ne]F8f, rD;'/, /fof], Kofh, n;'g, e06f, s/]nf, af]8L, l;dL nufotsf t/sf/L
jfnLx? Tyf bnxgafnLx?, gub]afnLxx¿ nufpg] k|rng 5 . o; If]qsf] d'Vo
k]zfx? dWo] kz'kfng klg Ps xf] . oxfF ljz]ifu/L ufO{–uf]?, e}+;L–/fFuf,
afv|f–v;L, s'v'/f cflb kfOG5 . ahf/df /x]sf] b'uf{ eujltsf] dlGb/ , zflGtjfl6sf
kfs{ tyf o; ahf/ If]q eP/ hfg] l6d'/] tfn cflb o; If]qdf /x]sf d'Vo
ko{6sLo :ynx? x'g\ . o; If]qdf ePsf ko{6sLo dxTj af]s]sf] :ynx?sf] /fdf]| k|
rf/k|;f/ ug{ ;s] cfGtl/s tyf afXo ko{6gsf] k|z:t ;Defjgf /x]sf] b]lvG5 .
dh'jf ahf/ If]q;+u o;sf] k|efj If]qx? h:t} zflGtk'/ , alny'd , ?kfsf]6 , h'e+'u ,
klNnsf]6 h:tf 7fpFx? ;Fu lzIff, :Jff:Yo, Jofkf/, ;/sf/L sfdsfh, /f]huf/L, k|
fs[lts, ;f+:s[lts, /fhg}lts, dfgj ;+;fwg clbsf] cfwf/df cGt/;DaGw /x]sf] 5 . o;
If]qaf6 k|jfx x'g] j:t' tyf ;]jfx?df vfBfGg, nQfsk8f, b}lgs pkef]Uosf ;fdfgx?
h:t} g'g, t]n, lrgL, lrof, dl§t]n, lgdf{0f ;fdfu|Lx?, cf}ifwL cflb x'g . k|efj
If]qaf6 ahf/ If]qdf k|jfx x'g] j:t' tyf ;]jfx?df pTkflbt vfBfGg, b'Uw pTkfbg,
t/sf/L, >ldsx?, sd{rf/Lx?, lzIff k|flKtsf] nflu ljBfyL{, Jofkf/Ls sfo{sf] nflu
Jofkf/Lx?, :jf:Yo ;]jfsf] nflu lj/fdLx?, cflb x'g . o;}u/L dh'jfaf6 7'nf zx/x?
h:t} kfNkf , a'6jn , lrtjg , tD3f; , a'ltjfË lt/ Jofkf/ Joj;fo, pRr
lzIff, :jf:Yo ;'ljwfsf] nflu dflg;x?sf] cfjthfjt x'g] u/]sf] kfOG5 .
dh'jf ahf/ If]q ;fljssf] t'/fË uf=lj=;=sf] s]Gb| x'g' , l/8Laf6 zflGtk'/ x'Fb}
dWokxf8L nf]sdfu{ hf]8\g] ;8s o; ahf/ eP/ hfg' , t/sf/L v]ltsf] nflu ks]6 If]q
x'g' , u|fld0f If]qdf b'Uw tyf kz'k~5L pTkfbgsf] k|z:t :fDefjgf x'g' , g]kfn
;/sf/sf] s[lif tyf kz' ;]jf s]Gb| ahf/df /xg' , :gfts tx;Ddsf] z}lIfs ;+:yfgx?
ahf/df pknAw x'g' , Jofkf/ Joj;fosf] /fd|f] ;Defjgf /xg' o; If]qsf] ;jn kIf /x]sf]

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


5 . ;fljssf] uf=lj=;=sf] s]Gb ePtfklg ;8s v08 u|fe]n / sRrL x'g' , jiff{ofddf jif]
{gL af9Ln] 7"nf] wghgsf] Iflt ug'{ , k|z:t pj{/ s[lifof]Uo e"ld ePtfklg
Joj:fflos tyf cfw'lgs s[lif ljsf; x'g g;Sg' , a9\bf] zx/Ls0fnfO{ Jojl:yt jgfpg
g;Sg' , ahf/ If]qdf 9n Aoa:yfkgsf] /fd|f] Joj:yf gx'g'' , Jojl:yt awzfnfsf] cefj
x'g' , vfg]kfgL tyf ;fj{hlgs zf}rfnosf] plrt Joj:yf gx'g' , ejg lgdf{0f dfkb08
nfu' gx'g' , kmf]x/d}nf Joj:yfkgnfO{ k|efjsf/L agfpg g;Sg' cflb o; If]qsf
b'j{n kIfx? x'g .
o; If]qdf Joj;los t/sf/L v]tL ul/ cfly{s lasf; ug{ ;lsg] , Joj;los kz'kfng u/L
cfly{s lasf; ug{ ;lsg] cj;/ /x]sf] 5 . To;}u/L ahf/ If]qdf Jofkf/ Joj;fo ;+rfng
ul/ cfly{s ljsf; ug{ ;lsg] ;Defjgf /x]sf] 5 . o; If]qnfO{ z}lIfs s]Gb| ?kdf ljsf;
ug{ ;lsg] cj:yf x'g' , s[lif tyf kz' ;]jf s]Gb /x]sf] sf/0f pGgt gznsf kz' tyf jfnL
pTkfbg u/L s[lif tyf kz'kfngnfO{ Joj;flos/0f ug{ ;lsg] cj:yf x'g' , o'jf
hg;d'bfosf] afx'Notf x'g' o; If]qsf] cj;/sf] ?kdf /x]sf] 5 . ;fy;fy} Aff9Laf6
v]tLof]Uo hldgsf] gfz x'g' , dflg;x? y'lk|g] qmd a9\b} uPsf] x'Fbf j:tL
cJojl:yt x'g] qmd a9\g' , s[lifof]Uo e"ld vl08s[t x'Fb} k|of]u laxLg x'g' ,
:yflgo o'jfx? a]/f]huf/Lsf sf/0f o; If]qaf6 knfog x'g] qmd a9\g' , s[lif tyf
kz'kfngdf o'jf k':tfsf] cfsif{0f g/xg' , 8lDkË ;fO8sf] cefjdf] vf]nf k|b'z0f x'g]
;+efjgf a9\g' , s[lif pTkfbdf /f;folgs dn tyf ljiffbLsf] k|of]u a9g' h:tf sf/0fn]
ubf{ df6f]sf] pj{/f zlQmdf x|fif cfpg' , jg hËnsf] rf]/L lgsfl; a9g' o; If]qsf k|
d'v r'gf}tLx? x'g .
dh'jf ahf/ If]qsf] ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}tLx?sf] ljZn]if0f ubf{ o; If]qdf
a9L ;Defjgf s[lif , kz'kfng , Jofkf/ Joj;fo cflbsf] /x]sf] b]lvG5 . t;y{ log}
If]qx?nfO{ ljsf;sf] nflu cu|0fL If]q dfgL o; ef}lts ljsf; of]hgfdf ljsf;sf lglDt
of]hgfx? k|:tfljt ul/Psf] 5 tyf bL3{sflng ljsf; cjwf/0ff to ul/Psf] 5 . klxrfg
ul/Psf sfo{qmdx? r/0fj4 ?kdf sfof{Gjog ug{sf] nflu cNksflng -)–# jif{_,
dWosflng -#–% jif{_ / bL3{sflng -%–!) jif{_ sfo{qmdsf] ?kdf k|:t't ul/Psf]
5 . o; cGt/ut dh'jf ahf/ If]qsf] k'jf{wf/x?sf] ljsf;sf] nflu cNksflng ?
%#,*(,)),))) , dWosflng ? !%,#),)),))) / bL3{sflng ? @&,^%,)),))) ul/
hDdf ? (^,*$,)),))) cfjZos /x]sf] 5 .
xfn cfjfl;o If]q %=#$! x]S6/, s[lif If]q !#!=@! x]S6/, hËn !##=#) x]S6/ cfbL
/x]sf] o; If]qdf cfufdL @) aif{sf] hg;+Vof k|If]k0f u/L cfjfl;o e"ld k|:tfj
ul/Psf] 5 . k|:tfljt e"–pkof]usf] lgwf{/0f ubf{ dh'jf ahf/ If]qnfO s]lGb|t
ul/Psf] 5 . h; cg'?k Jofkfl/s If]q ^=$^ x]S6/, cfjfl;o If]q %^=)(% x]S6/, s[lif
If]q *@=@# x]S6/ cfbL lgwf{/0f ul/Psf] 5 / a:tL ljsf;sf] nflu lgdf{0f
dfkb08 to ul/Psf] 5 .
s'g} klg of]hgfsf] sfof{Gjogdf ;DalGwt ufFpkflnsf, lh=;=; h:tf ;+:yfut kIfsf]
e"ldsf /x]sf] x'G5 . rGb|sf]6 ufFpkflnsfnfO{ o; If]qsf] ef}lts ljsf; of]hgfsf]

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


sfof{Gjogsf] nflu d'Vo lgsfosf] ?kdf lnOPsf] 5 . t;y{ ufFpkflnsfn]
cGo ;DalGwt lgsfox?;Fu ;dGjog ug'{kb{5 / sfo{qmd sfof{Gjog tyf lgdf{0f
sfo{ ubf{ pkef]Qmf ;ldlt dfkm{t u/fpg pko'Qm x'g] /0fgLltx? o; k|
ltj]bgdf ;dfj]z ul/Psf] 5 . dh'jf ahf/ If]qsf] ef}lts ljsf; of]hgf tyf sfo{qmd
cGt/u{t k|:tfljt ef}lts, ;fdflhs, cfly{s tyf jftfj/0fLo ljsf;
of]hgfnfO{ ;kmntfk"j{s sfof{Gjog u/fpgsf] nflu ;'emfj tyf l;kmfl/;x? k|:t't
ul/Psf] 5 .
zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f ljefusf] ;dGjo, :yfgLo af;Lsf] rfxgf / ljif]z¡fx?sf]
ljZn]if0fsf cfwf/df k|:t't k|ltj]bg k/fdz{bftf dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08
P;f]l;P6]8 k|f=ln 4f/f tof/ kfl/Psf] xf] .

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


laifo ;"lr
cWofo ! kl/ro

=================================================
===========================================!
!=! ef}lts ljsf; of]hgf th'{dfsf] k[i7e"dL
================================================!
!=@ p2]Zo

=================================================
===@
!=# sfo{ l;df

=================================================
===@

cWofo @ cWoog ljlw

=================================================
===$
@=! ;Gbe{ ;fdfu|Lsf] cWoog tyf
k'g/fjnf]sg==========================================
==$
@=@ k|fylds tYofÍ

=================================================
===$
@=# bf];|f] txsf] tYofÍ

=================================================
===%
@=$ tYofÍ k|zf]wg tyf ljZn]if0f

=================================================
===%
@=% of]hgf th'{df

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


=================================================
===^

cWofo # of]hgf If]qsf] kl/ro

=================================================
===*
#=! of]hgf If]q

=================================================
===*
#=@ hg;+Vof

=================================================
===(

cWofo $ cWoog If]q –ljBdfg l:ylt

=================================================
==!!
$=! ef}uf]lns cj:yf

=================================================
==!!
$=@ ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0fsf] cj:yf

=================================================
==!@
$=# ;fdflhs÷;f+:s[lts cj:yf

=================================================
==!^
$=$ k|fs[lts ;|f]t tyf jftfj/0fLo
cj:yf==============================================
===@)
$=% zx/Ls/0fsf] :j?k

=================================================
==@@

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


$=^ cfly{s cj:yf

=================================================
=@$
$=& of]hgf If]qsf] cfly{s ljsf;sf ;Defjgfx?
==========================================@&

cWofo % ahf/ / ufpFaLrsf] ;DaGw

=================================================
=@*
%=! of]hgf If]qsf] k[i7 k|b]z

=================================================
=@(
%=@ of]hgf If]qsf] cGo ahf/
s]Gb|;Fusf] ;DaGw====================================
======#)

cWofo ^ of]hgf If]qsf] cj;/ tyf r'gf}tLx?

=================================================
==#!
^=! ef}lts k"jf{wf/x?

=================================================
==#!
^=@ ;fdflhs k"jf{wf/

=================================================
==#^
^=# wfld{s tyf ;+f:s[lts k"jf{wf/

=================================================
==#(
^=$ cfly{s k"jf{wf/

=================================================
==#(

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


^=% k|fs[lts >f]t tyf jftfj/0f

=================================================
=$!
^=^ zx/Ls/0f tyf j:tL ljsf;

=================================================
=$@
^=& of]hgf If]qsf] SWOT Analysis

=================================================
=$#
^=* ef}lts ljsf;sf] nflu of]hgfx?sf]
k|fyldsLs/0f=================================$$

cWofo & ef}lts ljsf; of]hgf

=================================================
=$%
&=! ef}lts ljsf; cjwf/0ff

=================================================
=$%
&=@ lb3{sflng ljsf; cjwf/0f

=================================================
=$%
&=# jt{dfg e"–pkof]u

=================================================
=$^
&=$ afwf / cj;/
=================================================
==$^
&=%jftfj/0f ;+Dj]bgzLntf

=================================================
=$&

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


&=^ ahf/ lj:tf/ If]q

=================================================
=$^
&=& k|:tfljt e"–pkof]u

=================================================
=$*
&=* of]hgfx?sf] ljQLo nufgL

=================================================
=$(

cWofo * of]hgfsf] k|:tfljt sfof{Gjog kIf

=================================================
=^)
*=! of]hgf sfof{Gjogdf ;+:yfut kIfsf]
e"ldsf=========================================^)
*=@ sfof{Gjog /0fgLltx?

=================================================
==^!
*=# k|:tfljt lgdf{0f dfkb08

=================================================
==^!

cWofo ( of]hgf sfof{Gjogsf] nflu ;'emfj tyf l;kmfl/;x?


===============================^(

;Gbe{ ;fdfu|L

cg';"lr ! dfO{Go"6
cg';"lr @ gS;fx?

dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln


dfpG6]g :6«sr/ O{lGhlgol/Ë P08 P;f]l;P6]8 k|f=ln

You might also like