You are on page 1of 116

FIZIKA 8

Udhëzues për mësuesit e lëndës


Përditësuar 2022

PLAN VJETOR
PLANE TREMUJORE
PLANE DITORE
FORMATE VETËVLERËSIMI
Modele TESTESH
(Për të gjitha temat - 70 ORË)

Botimet “ERIK”
Kont Urani, Nr. 25, Tiranë - Albania. Tel.:
00355 4 2220645; 00355 4 2467762;
Cel.: 069 20 40 333; Cel.: 069 40 66 442
E-mail: erikbotime@mail.com
www.erikbotime.com
2
Hyrje

Të nderur/a kolegë/e, teksti i Fizikës 8 (me autor Helen Reynolds)


përgatitur nga Oxford dhe përkthyer e përshtatur në shqip nga prof. dr. Zenun
Mulaj, vjen për ju nga Shtëpia Botuese ERIK.
Për ta bërë këtë tekst sa më të thjeshtë nga ju në përdorim, ne po e shoqërojmë
edhe me plan ditaret për çdo orë mësimore, për t’ju orientuar për zhvillimin sa më
të suksesshëm të lëndës së Fizikës klasa 8.
Libri ka në përmbajtjen e tij të shtjelluara, planifikimin vjetor, planifikimet tremu-
jore, plane ditore dhe disa formate vetëvlerësimi, të cilat mund t’ju nevojiten gjatë
orëve të punës me portofolat (temat: Panair i portofolit).
Planet përfshijnë të gjithë temat e sugjeruara nga teksti si dhe tema që realizojnë
më së mirë objektivat e programit.
Për çdo informacion, mos ngurroni të na kontaktoni në adresën e e-mail-it erik-
botime@mail.com dhe numrin e telefonit 0694066442.
Ju urojmë suksese!

3
4

PLANI MËSIMOR VJETOR: KLASA 8


FUSHA: SHKENCAT E NATYRËS, SHKALLA IV
LËNDA: FIZIKË
Tematikat Shpërndarja e përmbajtjes së lëndës
Shtator- Dhjetor Janar – Mars Prill - Qershor
28 orë 22 orë 20 orë
Ndër- 1. Shpejtësia (llogaritja e shpejtësisë,
veprimet shpejtësia mesatare).
Forcat 2. Veprimtari praktike: Matja e
(7 teori + 7 shpejtësisë së nxënësve në pistën e
orë vrapimit.
përpunim 3. Kryerja e matjeve të sakta, matja e
njohurish) kohës së reagimit.
4. Punë laboratori: Matja e kohës së
reagimit të trurit në kushte
laboratorike.
5. Grafikët distancë- kohë, studim
grafiku.
6. Ushtrime për përsëritje.
7. Nxitimi dhe grafiku shpejtësi –
kohë.
8. Ushtrime për njehsimin e nxitimit.
9. Shpejtësia përfundimtare
(terminale).
10. Projekt: Studimi i lëvizjes së një
trupi me parashutë.
11. Prezantimi i të dhënave në tabela
dhe grafikë.
12. Prezantimi i të dhënave në tabela
dhe grafikë.
13. Pyetje të kërkimit shkencor Ligji i
parë i Njutonit dhe inercia.
14. Ushtrime për përsëritje.
Energjia 15. Tingulli, dridhjet dhe tejçimi i
Tingujt energjisë.
(8 orë teori 16. Regjistrimi i zërit.
+6 orë 17. Fortësia e zërit dhe shkalla
përpunim decibel.
njohurish) 18. Projekt:Kujdesi ndaj zhurmave
për shqisën e të dëgjuarit. Si të kemi
parasysh që pajisjet elektrike t’i
blejmë me decibel të ulët për të mos
shkaktuar dëmtimin e veshit tonë.
19. Projekt:Kujdesi ndaj zhurmave
për shqisën e të dëgjuarit. Si të kemi
parasysh që pajisjet elektrike ti
blejmë me decibel të ulët për të mos
shkaktuar dëmtimin e veshit tonë.
20. Intensiteti i zërit, amplituda dhe
5
6

osciloskopi.
21. Ushtrime.
22. Lartësia e tingujve dhe frekuenca.
23. Ushtrime.
24. Kryerja e njehsimeve të thjeshta.
25. Jehonat.
26. Panair portofoli.
27. Përsëritje kapitulli.
28. Test përmbledhës nr 1
Energjia 29. Ç’është drita?
Drita 30. Si i shohim ne objektet?
(13 orë T 31. Shpejtësia e dritës.
+ 9 orë 32. Pasqyrimi.
përpunim 33. Kryerja e matjeve:
njohurish) Ligjet e pasqyrimit.
34.Përthyerja: ajri dhe uji.
35. Ushtrime.
36. Përthyerja:ajri dhe qelqi.
37. Ushtrime.
38. Dispersioni i dritës
39. Ngjyrat.
40. Ushtrime.
41. Paraqitja e
përfundimeve mbi ngjyrat.
42. Formulimi i pyetjeve
shkencore.
43. Ushtrime.
44.Projekt: Përdorime të
fibrave optikë në mjekësi
dhe teknologji.
45. Projekt: Përdorime të
fibrave optikë në mjekësi
dhe teknologji.
46. Lazerat.
47. Vlerësim portofoli.
48. Ushtrime.
49. Përsëritje kapitulli.
50. Test përmbledhës
Magnetet 51. Cilësitë e magneteve.
(6 orë T 52. Punë praktike:Si të
+ 14orë kuptojmë që një trup ka veti
përpunim magnetike?
njohurish) 53. Fushat magnetike.
54. Punë praktike: Si të
identifikojmë vijat e fushës
magnetike?
55. Punë praktike: Përdorimi i
busullës orientuese.
56. Elektromagnetet
57. Veprimtari praktike: Si të
7
8

ndërtojmë një elektromagnet?


58. Përcaktimi i ndryshoreve
dhe kontrolli i tyre.
59. Veprimtari praktike:
Përcaktimi i ndryshoreve dhe
kontrolli i tyre.
60. Përdorimi i
elektromagneteve.
61. Veprimtari praktike:
Ndërtimi i një zileje.
62. Projekt: Përdorimi i
elektromagneteve në mjekësi
63. Projekt:Përdorimi i
elektromagneteve në teknikë.
64. Ushtrime për përsëritje.
65. Përsëritje vjetore.
66. Regjistrimi i matjeve.
67. Paraqitja e rezultateve.
68. Analiza e rezultateve.
69. Vlerësim dosje.
70. Test përmbledhës
PLANIFIKIMI TRE MUJOR
FUSHA: Shkencat e natyrës Shkalla IV
LËNDA: Fizikë Klasa 8, 3-mujori i parë, Periudha: Shtator - Dhjetor, 14 javë x 2 orë = 28 orë
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës
Nxënësi:
· përshkruan:
a) lëvizjen e njëtrajtshme dhe të ndryshuar si dhe madhësitë fizike që i karakterizojnë ato;
b) lëvizjen, bazuar në grafikun e varësisë së distancës nga koha dhe të shpejtësisë nga koha;
· shpjegon konceptin e shpejtësisë së çastit, shpejtësisë mesatare dhe shpejtësisë terminale;
· shpjegon:
a) konceptin e nxitimit;
b) dukurinë e inercisë;
c) ligjin e parë të Njutonit;
· llogarit me anë të formulave:
a) shpejtësinë e çastit dhe shpejtësinë mesatare;
b) nxitimin në lëvizjen e përshpejtuar dhe të ngadalësuar;
· mat shpejtësinë dhe kohën e reagimit;
· gjen vlerën e shpejtësisë, bazuar në grafikun e varësisë së distancës nga koha;
· paraqet rezultatet në tabela dhe grafikë;
· përdor saktë njësitë matëse të kohës, distancës, shpejtësisë, nxitimit.
· përshkruan:
a) prodhimin dhe karakteristikat e valës (gjatësia, amplituda, frekuenca);
b) prodhimin dhe përhapjen e valëve zanore;
c) lidhjen mes lartësisë dhe frekuencës;
d) çfarë ndikon në lartësinë e tingullit;
9
10

e) ndryshimet mes kufirit të dëgjimit te njerëzit dhe te kafshët;


f) si formohet jehona;
g) ultratingujt dhe përdorimin e tyre;
h) veshin si marrës i tingullit;
i) funksionimin e mikrofonit;
j) rreziqet e tingujve të lartë dhe mënyrat e zvogëlimit të këtyre rreziqeve;
 shpjegon:
a) përhapjen e valëve zanore;
b) përdorimin e jehonës;
c) shkaqet e dëmtimit të dëgjimit;
 bën dallimin mes valëve gjatësore dhe tërthore;
 përdor saktë njësitë matëse të intensitetit ose lartësisë së tingullit;
 tregon pse instrumentet muzikore dallojnë njëri nga tjetri;
 interpreton formën e valëve zanore që shikon në osciloskop;
 llogarit shpejtësinë e përhapjes së zërit.
 diskuton mbi rëndësinë e të bërit pyetje, e mbledhjes së evidencave dhe të dhënies së shpjegimeve;
 planifikon dhe zhvillon në grup një hetim për të testuar ide shkencore, si p.sh. varësinë e inercisë nga masa e trupit dhe fërkimi;
 është i ndershëm dhe korrekt në kryerjen e matjeve, përpunimin dhe raportimin e të dhënave të dala prej tyre.
Temati Temat mësimore Situata e parashikuar e Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
ka të nxënit veprimtaritë e
nxënësve
1 Ndërve 1.Shpejtësia (llogaritja e 1-2. Në pistën e vrapimit Modelimi Vlerësimi Mjetet verbale,
primet shpejtësisë, shpejtësia Situata mund të realizohet diagnostikues; tekstet si: teksti i
( teori + mesatare). në një pistë vrapimi ku Vlerësimi i nxënësit, Fizika
2
orë 2. Veprimtari praktike: secili prej nxënësve mund Metoda e vëzhgimit vazhdueshëm; 7, 8,9,(aktuale)
përpuni Matja e shpejtësisë së të vihet për të bërë 50 m, Vlerësimi libra ushtrimesh,
m nxënësve në pistën e ose 100 m. Me kronometër përmbledhës; revista “
njohuris vrapimit. përcaktohet koha e Metoda Vlerësimi i Mësuesi”,
3
h) 3.Kryerja e matjeve të realizimit të largësisë dhe eksperimentale dosjes materiale psiko-
Forcat sakta, matja e kohës së llogaritet shpejtësia. Më (portofolit) që pedagogjike,
reagimit. pas mund të llogaritet edhe përmban: enciklopedi etj.
4 ( 7 orë T 4.Punë laboratori: Matja e shpejtësia mesatare e të Metoda empirike 1.Punët
+ kohës së reagimit të trurit gjithë nxënësve. praktike,
5 7 orë në kushte laboratorike. 2.Modelet dhe Mjetet pamore
përpuni 5. Grafikët distancë- kohë, 7-8. Në pistën e çiklizmit Hulumtimi maketet, natyrore si:
m studim grafiku. Situata realizohet në pistën 3.Punët objektet natyrore
6
njohuris 6.Ushtrime për përsëritje. e çiklizmit, ku studiojmë Brainstorming laboratorike, të gjalla ose jo të
7 h) 7. Nxitimi dhe grafiku një çiklist,i cili fillon dhe e 4.Posterat, gjalla,
shpejtësi – kohë. rrit gradualisht shpejtësinë 5.Projektet koleksionet.
8
8.Ushtrime për njehsimin pjesën e parë të rrugës, Harta e koncepteve kurrikulare dhe Mjetet artificiale
e nxitimit . dhe më pas lëviz me Shpjegim ndërlëndore, si: maketet,
9
9.Shpejtësia përfundimtare shpejtësi konstante. 6.Detyrat modelet,
(terminale). Ndërtojmë dhe diskutojmë individuale, fotografitë,
10 10. Projekt: Studimi i grafikun e lëvizjes gjatë Simulimet 7.Esetë, vizatimet,
lëvizjes së një trupi me garës së çiklistit. 8.Vrojtimet e skemat, tabelat,
parashutë. 9-10. Në udhëtim me mësuesit; posterat,
11 11.Prezantimi i të dhënave avion. Përdorim Projektet 9.Detyrat e fotografitë,
në tabela dhe grafikë. parashutën, si është lëvizja shtëpisë. pikturat,
12 12. Prezantimi i të e trupit kur ai hap Vëzhgim diagramet, mjetet
dhënave në tabela dhe parashutën deri sa bie në Demonstrim Vlerësimi i grafike etj.
grafikë. Tokë? përgjigjeve me Mjetet
13 13. Pyetje të kërkimit gojë; audiovizive si:
shkencor Ligji i parë i Veprimtari praktike Vlerësimi i televizor, film,
Njutonit dhe inercia. punës në grup; video, video-
14 14.Ushtrime për përsëritje. Vlerësimi i projektor,
aktivitetit gjatë videokasetë,
debateve në kompjuter,
klasë; internet, teletekst,
Vlerësimi i CD
detyrave të
shtëpisë;
11
12
15 Energji 1. Tingulli, dridhjet dhe Në një festë me muzikë: Punë në grup dhe Vetëvlerësim; Mjetet dëgjimore
a tejçimi i energjisë. Situata mund të realizohet si: radio,
16 Tingujt 2.Regjistrimi i zërit. në një festë ku dëgjohen Puna individuale magnetofon,
17 (8 orë 3.Fortësia e zërit dhe tingujt e muzikës, mund të Intervistë me një telefon, kasetofon
teori +6 shkalla decibel. realizohet në formën e një Diskutim listë treguesish; etj.
18 orë 4. Projekt:Kujdesi ndaj diskutimi rreth tingujve të
përpu- zhurmave për shqisën e të ndryshëm muzikorë, Vëzhgim me një
nim dëgjuarit. Si të kemi lartësisë së tyre, Lojë me role listë të plotë
njohu- parasysh që pajisjet ndryshimit ndërmjet treguesish,
rish) elektrike ti blejmë me tingujve dhe zhurmave, Mjediset
decibel të ulët për të mos dallimit ndërmjet tingujve Hetimi dhe zbulimi mësimore si:
shkaktuar dëmtimin e të veglave të ndryshme klasa, laboratori,
veshit tonë. muzikore(ngjyrës së kabinetet e punës
19 5. Projekt:Kujdesi ndaj tingullit ose e thënë Zbatime praktike Prezantim me
zhurmave për shqisën e të ndryshe “timbri”, etj. brenda dhe jashtë gojë ose me
dëgjuarit. Si të kemi klase shkrim, projekt
parasysh që pajisjet kurrikular;
elektrike ti blejmë me
decibel të ulët për të mos
shkaktuar dëmtimin e
veshit tonë. Bashkëbisedim
20
6.Intesiteti i zërit,
amplituda dhe osciloskopi.
21 Vlerësim i
7.Ushtrime.
22 8.Lartësia e tingujve dhe portofolit
frekuenca.
23
24 9.Ushtrime. Test për një
10.Kryerja e njehsimeve të grup temash të
thjeshta. caktuara;
25
11.Jehonat.
26
12.Panair portofoli.
27
13. Përsëritje kapitulli.
28 14.Test përmbledhës
PLANIFIKIMI TRE MUJOR
FUSHA: Shkencat e natyrës Shkalla IV
LËNDA: Fizikë, Klasa 8, 3-mujori i dytë, Periudha: Janar - Mars, 11 javë x 2 orë = 22 orë
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës
Nxënësi:
 përshkruan:
a) çfarë është drita dhe përhapjen e saj në vijë të drejtë;
b) formimin e shëmbëllimit në pasqyrë të rrafshët;
c) përthyerjen e dritës;
d) funksionimin e syrit dhe të aparatit fotografik;
e) disa përdorime të dritës laser;
 shpjegon:
a) formimin e hijes dhe të eklipsit;
b) si i shohim gjërat;
c) pasqyrimin e plotë të brendshëm dhe përdorimin e tij;
d) zbërthimin e dritës, spektrin dhe ylberin;
e) krijimin e ngjyrave nga përzierja dhe ndarja e tyre;
f) ngjyrën e objekteve në dritë të bardhë;
g) ngjyrën e objekteve në dritë me ngjyrë;
 bën lidhjen mes shpejtësisë së dritës dhe vitit dritë;
 bën dallimin:
a) mes objektit dhe shëmbëllimit në pasqyrën e rrafshët;
b) dritës së Diellit dhe dritës laser;
 formulon ligjin e pasqyrimit;
13
14

 përdor ligjin e pasqyrimit;


 realizon matje të sakta në eksperimente me rrezet e dritës;
 nxjerr përfundime të sakta;
 përdor njohuritë për të bërë parashikime në situata të ndryshme;
 shpjegon pse disa shpjegime pranohen dhe disa të tjera
jo; kupton se shpjegimet ndryshojnë kur bëhen vrojtime të
reja.
 është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në realizimin e detyrës dhe rolit në grup, për zhvillimin e një projekti, si p.sh.
prodhimi i një kaleidoskopi etj.;
 është i ndershëm dhe i qartë në mbledhje dhe raportimin e të dhënave;
 vlerëson rolin dhe dobinë e përdorimit të dritës laser në industri dhe mjekësi;
 tregon
Nr. Temakuriozitet
Temat mbimësimore
përdorimin eSituata
aparateve
e dhe instrumenteve që përdorin
Metodologjia dhedritën Vlerësimi Burimet
tika parashikuar e të veprimtaritë e
nxënit nxënësve

29. Ener 1. Ç[është drita? 1-8. Në një dhomë të Modelimi Vlerësimi Mjetet verbale,
30. gjia 2. Si i shohim ne errët, pa dritë. A mund diagnostikues; tekstet si: teksti
31.
Drita objektet? të dallojmë objektet që i nxënësit,
(13 3. Shpejtësia e janë në dhomë? Për ë Fizika 7,
orë T dritës. patë çfarë na Metoda e vëzhgimit Vlerësimi i 8,9,(aktuale)
32. + 9 orë 4. Pasqyrimi. nevojitet? Pse drita na vazhdueshëm; libra
33. përpu 5. Kryerja e ndihmon për të parë ushtrimesh,
nim matjeve: Ligjet e objektet? A do të thotë revista “
njohu pasqyrimit. kjo se drita bie në objekt Metoda Vlerësimi Mësuesi”,
34. rish) 6.Përthyerja: ajri dhe pastaj pasqyrohet në eksperimentale përmbledhës; materiale
dhe uji. sytë tanë?Jepni shembuj Punë individuale dhe Intervistë me një psiko-
35. 7. Ushtrime. që tregojnë se drita me grupe listë treguesish; pedagogjike,
8. Përthyerja:ajri përhapet në vijë të Hulumtimi Vëzhgim me një enciklopedi etj.
36.
dhe qelqi. drejtë dhe se ajo listë të plotë
9. Ushtrime. pasqyrohet. treguesish, Mjetet
37.
38. 10. Dispersioni 9-13. Në det. Brainstorming Detyrat individuale, pamore
i dritës Mundohemi të kapim natyrore si:
39. 11. Ngjyrat. peshkun ose një Harta e koncepteve Detyrat e shtëpisë. objektet
40. 12. Ushtrime. objekt në ujë në natyrore të
41. 13. Paraqitja e det(ose në një enë me Shpjegim Vëzhgim gjalla ose jo të
përfundimeve ujë).e kapim dot apo gjalla,
mbi ngjyrat. jo? Pse ndodh kjo? Simulimet Vlerësimi i koleksionet.
42. 14.Formulimi i Arsyeja a shpjegohet përgjigjeve me gojë;
pyetjeve me faktin se drita
shkencore. përthyhet kur kalon Projektet Vlerësimi i punës Mjetet
43.
44.
15. Ushtrime. nga një mjedis optik nëgrup; artificiale
\ 16.Projekt: në një tjetër? si: maketet,
Përdorime të 14. Ngjyrat Demonstrim Vlerësimi i modelet,
fibrave optikë në Nxënësit diskutojnë aktivitetit gjatë fotografitë,
mjeksi dhe me njëri-tjetrin pse Veprimtari praktike debateve në klasë; vizatimet,
teknologji. trupat duken në syrin Vlerësimi i detyrave skemat,
17. Projekt: tonë me ngjyra te Punë në grup dhe të shtëpisë; tabelat,
45.
Përdorime të ndryshme. Mësuesi u Vetëvlerësim; posterat,
fibrave optikë në mëson atyre se trupat Puna individuale Vlerësimi i dosjes fotografitë,
mjeksi dhe e ngjyrosur sillen si (portofolit) që pikturat,
filtra të ngjyrosur, diagramet,
15
16

teknologji. u tregon se ngjyrat që Diskutim përmban: mjetet


46.
18.Lazerat. përftohet nga  Punët praktike, grafike etj.
47. 19.Vlerësim e bojërave është e Mjetet
portofoli. ndryshme nga Hetimi dhe zbulimi  Modelet dhe audiovizive
48. 20.Ushtrime. që perceptojmë kur maketet, televizor, film,
21.Përsëritje përzihen ngjyrat video, video-
49.
kapitulli. e dritës. Hetimi dhe zbulimi  Punët projektor,
50. 22.Test laboratorike, videokasetë,
përmbledhës Zbatime praktike  Posterat, kompjuter,
brenda dhe jashtë  Projektet internet,
klase kurrikulare dhe teletekst, CD
ndërlëndore, etj.
Punë në dushe dhe  Detyrat Mjetet
në grupe individuale, dëgjimore si:
Bashkëbisedim  Esetë, radio,
magnetofon,
 Vrojtimet e
telefon,
mësuesit;
kasetofon etj.
 Detyrat
e
Mjediset
shtëpisë.
mësimore si:
Prezantim me gojë
klasa,
ose me shkrim,
laboratori,
projekt kurrikular;
kabinetet e
Vlerësim testi për
punës
një grup temash të
caktuara;
PLANIFIKIMI TRE MUJOR
FUSHA: Shkencat e natyrës Shkalla IV
LËNDA: Fizikë, Klasa 8, 3-mujori i tretë, Periudha: Prill - Qershor, 10 javë x 2 orë = 20
orë
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës
Nxënësi:
 përshkruan:
a) vetitë e magneteve;
b) fushën magnetike;
c) mënyrat e ndryshimit të fuqisë së një elektromagneti;
d) disa përdorime të elektromagneteve;
 shpjegon:
a) sjelljen e materialeve magnetike me anë të një modeli;
b) pse busulla tregon gjithmonë veriun;
c) pse përdoren elektromagnetet në vend të magneteve;
 gjen praktikisht dhe skicon formën e fushës magnetike rreth një magneti shufër;
 bën dallimin mes:
a) materialeve magnetike dhe jomagnetike;
b) ndryshoreve të varura dhe të pavarura në një elektromagnet;
 skicon dhe prodhon maketin e një elektromagneti.
 është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në realizimin e detyrës dhe rolit në grup, për zhvillimin e një projekti,
si p.sh. prodhimi i një elektromagneti etj.;
 është i ndershëm dhe i qartë në raportimin mbi mënyrat e kontrollit të ndryshoreve;
 vlerëson rolin dhe dobinë e përdorimit të magneteve në mjekësi.
17
18

Nr. Tema Temat mësimore Situata e parashikuarMetodologjia dhe Vlerësimi Burimet


tika e të nxënit veprimtaritë e
nxënësve
51. Ma 1.Cilësitë e 1-2. Magneti i Metoda Vlerësimi Mjetet verbale,
52. gnetet magneteve. vendosur pranë eksperimentale diagnostikues; tekstet si: teksti
(6 orë 2. Punë praktike:Si disa trupave prej i nxënësit,
T+ të kuptojmë që një metalesh të Metoda e Vlerësimi i Fizika 7,
53. 14orë trup ka veti ndryshëm, tërheq vëzhgimit vazhdueshëm; (aktuale)
54. përpu magnetike? disa prej tyre, të Vlerësimi libra
nim 3. Fushat tjerat jo. Cilat Metoda përmbledhës; ushtrimesh,
njohu magnetike. materiale tërheq eksperimentale Intervistë me një revista “
rish) 4. Punë praktike: Si magneti? listë treguesish; Mësuesi”,
të identifikojmë Punë individuale Vëzhgim me një materiale
vijat e fushës 3-4. Një magnet dhe me grupe listë të plotë psiko-
56. magnetike? drejtvizor i Veprimtari treguesish, pedagogjike,
57. 5. Punë praktike: vendosur poshtë praktike Detyrat individuale, enciklopedi etj.
Përdorimi i busullës një letre format Mjetet pamore
orientuese. A4, mbi të cilën Hulumtimi Detyrat e shtëpisë. natyrore si:
58. 6. Elektromagnetet kemi hedhur objektet
7.Veprimtari pluhur hekuri. Brainstorming Vëzhgim natyrore të
praktike: Si të çfarë vini re? Mjetet
59. ndërtojmë një 5.Në një orë Veprimtari Vlerësimi i artificiale si:
elektromagnet? ekskursioni në praktike përgjigjeve me maketet,
8. Përcaktimi i pyll: Si mund të gojë; modelet,
60. ndryshoreve dhe orientohemi me fotografitë,
kontrolli i tyre. anë të busullës? Shpjegim Vlerësimi i punës vizatimet,
61. 9.Veprimtari 6-7. Në një kantier në grup; skemat,
praktike: ndërtimi :një Simulimet tabelat,
62. Përcaktimi i makineri me veçon Vlerësimi i posterat,
ndryshoreve dhe mbetjet metalike aktivitetit gjatë fotografitë,
kontrolli i tyre. prej materiali Projektet debateve në klasë; pikturat,
63. 10.Përdorimi i magnetik nga diagramet,
elektromagneteve. materialet e Demonstrim Vlerësimi i mjetet
11.Veprimatri tjeranë. Si detyrave të grafike etj.
64. praktike: Ndërtimi i mendoni ju kjo Veprimtari shtëpisë; Mjetet
65. një zileje. pajisje cfarë ka në praktike audiovizive si:
66. 12. Projekt: ndërtimin e saj dhe Vetëvlerësim; televizor, film,
67. Përdorimi i si funksionon? Punë në grup dhe video, video-
68. elektromagneteve Vlerësimi i dosjes projektor,
69. në mjekësi 9-10.Në një qendër Puna individuale (portofolit) që videokasetë,
70. 13. spitalore pranë përmban: kompjuter,
Projekt:Përdorimi i pajisjeve të Diskutim  Punët praktike, internet,
elektromagneteve skanerit dhe të teletekst, CD
në teknikë. MRI, vëzhgim. si Hetimi dhe  Modelet dhe etj.
14. Ushtrime për funksionojnë si zbulimi maketet, Mjetet
përsëritje. janë të ndërtuara Hetimi dhe dëgjimore si:
15. Përsëritje zbulimi  Punët radio,
vjetore. laboratorike, magnetofon,
16. Regjistrimi i Zbatime praktike  Posterat, telefon,
matjeve. brenda dhe jashtë  Projektet kasetofon etj.
19
20

17. Paraqitja e klase kurikulare dhe Mjediset


rezultateve. ndërlëndore, mësimore si:
18. Analiza e Punë në dyshe  Detyrat klasa,
rezultateve. dhe në grupe individuale, laboratori,
19. Vlerësim dosje.  Esetë, kabinetet e
20. Test Bashkëbisedim  Vrojtimet e punës.
përmbledhës mësuesit;
 Detyrat
e
shtëpisë.
Prezantim me gojë
ose me shkrim,
projekt kurrikular;
Vlerësim testi për
një grup temash të
caktuara;
I.
KOMPETENCA E KOMUNIKIMIT
DHE E TË SHPREHURIT

1. Merr pjesë në bashkëbisedime me moshatarët dhe të rriturit për tema me


interes mësimor dhe shoqëror, duke bërë pyetje, dhënë përgjigje dhe veçuar
informacionin kryesor;
2. Transmeton saktë të dhënat e mbledhura për një temë konkrete në formë
tekstuale, numerike, verbale, elektronike apo në ndonjë formë tjetër të të
shprehurit;
3. Prezanton para të tjerëve një projekt për një temë të dhënë, të përgatitur vetë
ose në grup, duke gërshetuar format e komunikimit verbal dhe elektronik, si
dhe veprimin praktik;
4. përshkruan me gojë dhe me shkrim një ngjarje të lexuar ose të dëgjuar, duke
ruajtur rrjedhën logjike të saj;
5. analizon përmbajtjen dhe kuptimin e nocioneve (koncepteve) të reja, duke
përdorur leksikun e përshtatshëm;
6. identifikon burime të ndryshme informacioni për arsimim dhe orientim
profesional, si dhe zhvillon një plan individual për zhvillimin e karrierës së tij.

II. Kompetenca e të menduarit


1. paraqet në forma të ndryshme (me gojë, të shkruar, grafike, me simbole)
argumente për të përforcuar mendimin apo qëndrimin e vet për një problem
nga fusha të caktuara;
2. përzgjedh dhe klasifikon informacionin nga burime të ndryshme në bazë të një
kriteri të caktuar për një temë konkrete dhe e përdor për marrjen e një vendimi
apo për zgjidhjen e një problemi/detyre;
3. analizon një punim (p.sh., artikull gazete, pikturë, studim shkencor etj.), duke
gjetur analogji dhe dallime me punime të ngjashme nga autorë të ndryshëm;
4. përpunon idenë e vet në një projekt me shkrim për një çështje të caktuar, duke
propozuar qëllimin, aktivitetet kryesore, afatet, vendin, personat, materialet
dhe mjetet e nevojshme për kryerjen e tyre dhe parashikon pengesat e
21
mundshme gjatë realizimit;

22
5. argumenton ndërmarrjen e hapave konkretë, të cilët çojnë në përfundimin e një
detyre/ veprimtarie, zgjidhjen e një problemi, të ndonjë punimi në klasë/shkollë
apo gjetiu;
6. demonstron zgjidhjen e një problemi (të matematikës, gjuhësor etj.) bazuar në
të dhënat tekstuale, numerike, eksperimentale të detyrës, e cila realizohet në
klasë/ shkollë apo jashtë saj, argumenton ecurinë për arritjen e rezultatit;
7. interpreton një rregull, koncept apo proces të caktuar, duke e ilustruar atë me
shembuj konkretë nga situata të jetës së përditshme me shkrim/me gojë;
8. identifikon me anë të krahasimit dallimet dhe ngjashmëritë midis ligjeve dhe
dukurive që ndodhin në natyrë me ato në shoqëri, duke vënë në dukje lidhjen
shkak-pasojë midis këtyre dukurive.

III. Kompetenca e të nxënit


1. regjistron në formë të shkruar, grafike etj., informacionin/faktet për një temë;
veçon me anë të teknikave të ndryshme pjesët sipas rëndësisë dhe nevojës për
temën/detyrën e dhënë;
2. shfrytëzon në mënyrë efikase fjalorët, enciklopeditë dhe teknologjinë informative apo
burime të tjera për zhvillimin e një ideje/projektime bazë klase/shkolle ose jashtë saj;
3. regjistron, skedon dhe përdor teknika të tjera për t ë m e n a x h u a r
informacionin/faktet ose formulat për një temë, duke i radhitur ato sipas llojit,
burimit dhe rëndësisë;
4. parashtron pyetje për çështje të ndryshme dhe organizon mendimet për të
gjetur përgjigje për temën apo problemin e caktuar, duke evidentuar
përparimin/ vështirësitë deri në zgjidhjen përfundimtare;
5. paraqet/skicon idetë e veta për ecurinë dhe mënyrën e zhvillimit të një
aktiviteti duke e argumentuar para të tjerëve;
6. prezanton në mënyrë të pavarur udhëzimet/simbolet e dhëna në libër, skicë,
plan, partiturë muzikore, skenar, koreografi etj., për të përmbushur një veprim,
aktivitet ose detyrë, që kërkohet prej tij/saj;
7. shfrytëzon në mënyrë të efektshme teknika të ndryshme gjatë të nxënit të temës
së dhënë, duke klasifikuar informacionin e njohur nga ai i panjohur si dhe atë
që është i paqartë;
8. përdor elementet e portofolit personal për vetëvlerësimin dhe identifikimin e anëve

21
të forta, i shfrytëzon ato për përparimin në mësime dhe për orientimin për karrierë.

22
IV. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin
1. analizon pasojat që sjell dëmtimi i mjedisit për jetën e njeriut dhe
biodiversitetit duke i paraqitur idetë në formë të shkruar ose në ndonjë formë
tjetër të të shprehurit, jep mendimin dhe qëndrimin e vet për këtë çështje, si dhe
organizon aktivitete për mbrojtjen e mjedisit;
2. përdor programet kompjuterike për përpunimin e të dhënave dhe paraqitjen e
vizatimeve/diagrameve të nevojshme për përgatitjen e materialeve individuale
apo/dhe publikimeve të ndryshme të shkollës;
3. përdor materiale, burime të ndryshme informimi dhe teknologjinë në shkollë
dhe në jetë në përditshmësi ndihmë për përparimin në mësime dhe për orientim
në karrierë;
4. propozon kriteret për vlerësim të paanshëm të një veprimtarie sportive,
shkencore, teknologjike, artistike etj., (anëtar jurie të ngritur në nivel klase,
shkolle apo shoqërie civile).

V. Kompetenca personale
1. vlerëson vlerën ushqyese të ushqimeve që konsumon, duke i klasifikuar ato
në bazë të nevojave të individit për to në situata të ndryshme (gjatë stinëve,
sëmundjeve etj.);
2. argumenton nevojën e respektimit të regjimit ushqimor të shëndetshëm dhe të
regjimit ditor, javor apo mujor sipas udhëzimeve të lexuara ose të dëgjuara nga
mjeku gjatë një diskutimi në klasë, shkollë apo në familje;
3. vlerëson domosdoshmërinë ekushteve higjienike për përgatitjen dhe
konsumimin e ushqimeve dhe pijeve, shpjegon rrethanat e mundshme të
helmimit nga papastërtia;
4. dallon sjelljen korrekte nga ajo jo korrekte gjatë punës në grup ose në situata
emocionale dhe propozon masat për parandalimin/tej kalimin e tyre;
5. shpjegon rëndësinë e identifikimit të personave dhe shërbimeve kompetente të
nevojshme për mbështetje në situata që konsiderohen potencialisht të
rrezikshme për shëndetin fizik dhe mendor;
6. përshkruan mundësitë, rreziqet, pasojat e infeksioneve, sëmundjeve seksualisht
të transmetueshme, duke sqaruar mënyrat dhe mjetet për parandalimin e tyre
nëpërmjet formave të ndryshme të prezantimit (të folur, të shkruar, grafike,
pllakate, pamflete, apo lojë teatrale, performancë artistike etj.);
23
7. reagon ndaj sjelljeve negative duke identifikuar shkaqet e paraqitjes dhe
pasojat e mundshme për shëndetin dhe mirë qenien e individit (p.sh. përdorimi
i duhanit, alkoolit apo drogës) etj.

VI. Kompetenca qytetare


1. praktikon të drejtat dhe detyrimet si qytetar në situata konkrete të jetës së
përditshme, në klasë, shkollë, komunitet ose gjatë diskutimit dhe respektimit të
mendimit të tjetrit;
2. reagon ndaj personave të cilët shkelin, cenojnë ose mohojnë të drejtat e të
tjerëve, duke i ilustruar këto sjellje me shembuj të figurave të shquara
historike, personazheve nga letërsia a filmat si dhe arsyeton pasojat e këtyre
veprimeve për individin, grupin dhe komunitetin;
3. solidarizohet me personat në nevojë ose të rrezikuar, duke ndërmarrë veprime
konkrete për afrimin e ndihmës sipas nevojës që kanë;
4. identifikon paragjykimet apo dukuritë jo të mira në klasë, shkollë apo në komunitet,
mban qëndrim ndaj tyre duke propozuar veprime konkrete parandalimi.

VII. Kompetenca digjitale


1. përdor TIK-un për të lehtësuar procesin e të nxënit dhe për të rritur
efektivitetin në mësimnxënie;
2. përdor mjetet multimediale për të bashkëpunuar me persona të tjerë dhe për të
rritur produktivitetin e tij dhe të nxënit efektiv;
3. bashkëpunon me moshatarët e tij duke përdorur mjetet e telekomunikacionit
bashkëpunues, për të hetuar tema mësimore, për të zgjidhur çështje dhe
probleme që mund të lindin në shkollë dhe jashtë saj;
4. përdor me saktësi komandat e avancuara të programeve standarde për
përpunimin
e teksteve, tabelave, videove e fotografive për prezantime;
5. krijon animacione origjinale ose dokumentarë duke u bazuar tek ngjarjet e
komunitetit dhe mjedisit shkollor;
6. përdor aftësitë e të menduarit kritik për të planifikuar, hulumtuar e menaxhuar
projekte, për të zhvilluar strategji, për të zgjidhur problemet dhe arrin
vendimmarrje, në bazë të informacionit të fituar duke përdorur mjetet dhe
24
burimet e duhura digjitale.

25
Kompetenca I : Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre.
a) Nxënësi përcakton problemin:
 identifikon karakteristikat shkencore të problemit;
 thekson elementet që kanë lidhje me njeri-tjetrin;
 formulon problemin.

b) Nxënësizgjedh hetimin ose skicon strategjinë:


 konsideron strategji të ndryshme;
 merr parasysh kufizimet që shoqërojnë secilin skenar;
 zgjedh atë që ai mendon se është strategjia më e mirë;
 argumenton zgjedhjet e bëra;
 planifikon procedurën.
c) Nxënësi analizon rezultatet e tij/saj ose zgjidhjen:
 kërkon trendët domethënës në të dhënat ose provat tipike;
 kontrollon rezultatet sipas procedurës;
 formulon probleme të reja ose sugjeron mënyrat e përmirësimit të zgjidhjes;
 nxjerr rezultatet.

d) Nxënësi realizon procedurën:


 ndjek hapat e planit;
 nëse është e nevojshme, përshtat testet e tij, rishikon planin e tij ose kërkon një
mënyrë të re për zgjidhjen e problemit;
 mban shënim për çdo detaj ose vrojtim të nevojshëm për analizën e problemit.

Kompetenca II:
Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore.
a) Nxënësiidentifikon ndikimet e shkencës dhe të teknologjisë:
 studion ndikimet afatgjata të shkencës dhe të teknologjisë tek individët,
shoqëria, mjedisi dhe ekonomia;
 vendos shkencën dhe teknologjinë në kontekstet e tyre sociale dhe historike, si
dhe studion ndikimin e tyre në mënyrën e jetesës së njerëzve;
 identifikon pyetje ose çështje etike.

b) Nxënësi kupton si funksionojnë objektet teknike:


 demonstron kuriozitet rreth disa objekteve teknike;
 shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre;
24
 i zbërthen në pjesë, nëse është e nevojshme;
 identifikon materialet, pjesët dhe tipat e ndryshëm të lidhjeve në objektet
teknike;
 dallon sisteme dhe nënsisteme të ndryshme;
 shpjegon si funksionojnë ato.

c) Nxënësi kupton dukuritë natyrore:


 pyet veten rreth mjedisit të tij/saj;
 shqyrton dukuri të veçanta;
 përshkruan karakteristikat e tyre;
 i ilustron ato me diagrama skematike;
 shpjegon dukuritë duke përdorur ligjet ose modelet;
 siguron koherencën e shpjegimit;
 familjarizohet me konceptet që lidhen me dukuritë dhe pranon lidhjen e tyre.

Kompetenca III: Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës.


a) Nxënësi shkëmben informacione shkencore me të tjerët:
 kupton rolin e ndarjes së informacionit;
 është i hapur në këndvështrimet e të tjerëve;
 krahason të dhënat dhe procedurat e tij/saj me ato të të tjerëve;
 vlerëson këndvështrimin e tij ose zgjidhjen duke i krahasuar ato me të tjerët.
b) Nxënësi përhap dhe zhvillon njohuritë ose rezultatet shkencore:
 merr parasysh përbërjen e audiencës;
 përdor mënyra të ndryshme për prezantimin e informacionit (p.sh., simbolet,
tabelat, vizatimet teknike);
 përshtat mesazhin sipas tipit të medies që përdor (p.sh. prezantim me gojë ose
me shkrim etj.).

c) Nxënësi interpreton dhe formulon mesazhe shkencore:


 përdor informacionin shkencor dhe teknologjik të marrë nga burime të
ndryshme;
 sigurohet që burimet të jenë të besueshme;
 vlerëson përshtatshmërinë e tyre;
 prezanton informacionin sipas rregullave dhe konvencioneve të shkencës,
teknologjisë dhe matematikës.
26
TEMA Nr. 1 PLANI DITOR
Shkencat e Lënda: Shkalla: 4 Klasa: VIII
natyrës Fizikë
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një park automjetesh. Biçikletat,
Shpejtësia (llogaritja e makinat dhe aeroplanët nuk lëvizin njëlloj shpejt,
shpejtësisë, shpejtësia çfarë përdorim për të treguar sa shpejt lëviz një trup?
mesatare)
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Shpejtësi,
njehson shpejtësinë shpejtësi mesatare
shpjegon se ç’kupton me shpejtësi mesatare
njehson shpejtësinë mesatare në situata të dhëna.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, fletore pune Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore Sporte, matematikë
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë në grup, punë e pavarur, matje, llogaritje
Veprimtari 1: Mësimi fillon me situatën e përgatitur duke ju drejtuar pyetje nxënësve:
1. Çfarë madhësie përdorim për të treguar sa shpejt lëviz një trup?
2. Çfarë na tregojnë disa tabela të qarkullimit rrugor, kur në to paraqiten numra dhe
foto të automjeteve të llojeve të ndryshme?
3. Nëse kemi fotot e tre automjeteve 1. biçikletë, 2. makinë, 3. aeroplan, si mund të
paraqitni me anë të një shenje se cili nga automjetet lëviz më shpejt?( këtu nxënësit
mund të vizatojnë një shigjetë ashtu si kanë vepruar me paraqitjen e forcës).
Diskutim1: Si të njehsojmë shpejtësinë?
Për të njehsuar shpejtësinë duhet matur distanca midis dy pikave që përshkon trupi dhe
koha që i duhet trupit për të përshkuar këtë distancë.
shpejtësia = distancë/kohë, njësia që mat shpejtësinë është m/s e cila rrjedh nga dy njësi
themelore në SI.
Punë e pavarur: Gimi vrapon 200m për 40 sekonda, Niku vrapon në të njëjtën dis-
tancë për 15 sekonda. Cili është më i shpejtë?
Diskutim 2: Si të njehsojmë shpejtësinë mesatare?
Punë e pavarur: 1. Një makinë 150 km i përshkoi për 2 orë, ndërsa 100 km i përshkoi për
1.5 orë. Njehso shpejtësinë mesatare të makinës.
shpejtësia mesatare =distancë/kohë
2. Një makinë 68 km i përshkoi për 1.5 orë, 87 km për 2 orë dhe 120 km për 3 orë. Me
çfarë shpejtësie mesatare ka lëvizur makina?
Shpjegoj që shpejtësia mesatare është e barabartë me rrugën e plotë pjesëtuar me
kohën e plotë të lëvizjes.
Vm=lp/tp
Plotësim i fletores së punës faqe 5.
Vlerësimi : Për zhvillimin e matjeve dhe llogaritjen e shpejtësisë me anë të formulës.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 1 dhe 2 pas mësimit në tekstin e nxënësit.

27
TEMA Nr. 2 PLANI DITOR

28
TEMA Nr. 1 PLANI DITOR
Shkencat e Lënda: Shkalla: 4 Klasa: VIII
natyrës Fizikë
Tema mësimore: Veprimtari Situata e të nxënit: Në pistën e vrapimit
praktike: Matja e Situata mund të realizohet në një pistë vrapimi ku secili prej
shpejtësisë së nxënësve në nxënësve mund të vihet për të bërë 50 m, ose 100 m. Me
pistën e vrapimit. kronometër përcaktohet koha e realizimit të largësisë dhe
llogaritet shpejtësia. Më pas mund të llogaritet edhe
shpejtësia mesatare e të gjithë nxënësve.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Shpejtësi,
 shpjegon konceptin e shpejtësisë shpejtësi e çastit,
 mat shpejtësinë
shpejtësi mesatare
 gjen vlerën e shpejtësisë
 llogarit me anë të formulave:
a) shpejtësinë e çastit
b) shpejtësinë mesatare;
Burimet: teksti Fizika klasa 8, fletore pune Mjetet: Lidhje me fushat kurrikulare:
pistë vrapimi (ose oborri i shkollës), kronometër,Sporte, matematikë
fletore, lapsa, tabelë mësimore
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë në grup, punë e pavarur, matje, llogaritje
Veprimtari 1: Në pistën e vrapimit ose oborrin e shkollës nxënësit pasi janë ndarë në dy grupe
zhvillojnë një garë vrapimi 50 m dhe 100m. Kohën e masin me kronometër, hedhin të
dhënat në fletorë për secilin nxënës brenda grupit.
Diskutim1: Pse jo të gjithë nxënësit e përfundojnë garën në të njëjtën kohë? Në këtë moment
nxënësit do të thonë edhe termin shpejtësi. Ju kërkohet nxënësve të mendojnë se si mund
ta paraqesin me formulë llogaritjen e shpejtësisë dhe shpejtësinë mesatare të të gjithë
nxënësve që morën pjesë në garë.
Cila është njësia matëse e saj?
A mendoni se shpejtësia është madhësi skalare apo vektorialë? Pse
mendoni në këtë mënyrë? etj
Veprimtari 2: Në klasë zhvillohen llogaritjet e shpejtësisë, duke u mbështetur në të dhënat e
mbledhura gjatë matjeve dhe duke zbatuar formulën për llogaritjen e shpejtësisë.
Shpejtësia = distancë/kohë
Diskutim 2: Të gjithë keni udhëtuar me makinë e cila në pjesën elektronike të saj ka një aparat
që ne e quajmë kilometrazh. Çfarë tregon kilometrazhi i makinës? Shpjegoj në këtë
moment shpejtësinë e çastit.
Punë e pavarur: Një makinë 68 km i përshkoi për 1.5 orë, 87 km për 2 orë dhe 120 km për 3
orë. Me çfarë shpejtësie mesatare ka lëvizur makina?
Shpjegoj që shpejtësia mesatare është e barabartë me rrugën e plotë pjesëtuar me kohën
e plotë të lëvizjes. Vm=lp/tp
Detyrë: Në një foto janë dhënë një biçikletë, një makinë dhe një avion. Si mund ta paraq-
itni shpejtësinë në secilin prej mjeteve të dhëna? Plotësim i fletores së punës faqe 5.

29
TEMA Nr. 2 PLANI DITOR
Vlerësimi : Për zhvillimin e matjeve dhe llogaritjen e shpejtësisë me anë të formulës.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 4 dhe 5 pas mësimit në tekstin e nxënësit.

30
TEMA Nr. 3 PLANI DITOR
Shkencat e Lënda: Shkalla: 4 Klasa: VIII
natyrës Fizikë

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një Olimpiadë garash vrapimi.


Kryerja e matjeve të Nëse tre vrapues garash vrapimi përshkojnë 100 metërshin
sakta, matja e kohës së për kohën 9,6 sekonda, a kemi mundësi të shpallim
reagimit. fituesin e kësaj gare? Si mendoni ju se duhet të veprojmë?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore:
 shpjegon dallimin midis saktësisë Saktësi, korrektësi, kohë e reagimit.
dhe korrektësisë,
 përcakton kohën e reagimit,
 tregon se si matet koha e saktë.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, fletore pune Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore, Sporte, matematikë
foto të garave të vrapimit, telefon celular
për matje të kohës.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë në grup, punë e pavarur, matje, llogaritje
Hapi 1: Mësimi fillon duke përshkruar situatën: Nëse tre vrapues garash vrapimi
përshkojnë 100 metërshin për kohën 9,6 sekonda, a kemi mundësi të shpallim fitue-
sin e kësaj gare? Si mendoni ju se duhet të veprojmë?
Pres mendimet e nxënësve dhe arrijmë në një përfundim se duhet të kryejmë matje
të sakta të kohës që vrapuesit kanë përshkuar largësinë 100 m duke e shprehur
kohën më 2 shifra pas presjes dhjetore.
Shpjegoj: Saktësia shprehet me numrin e shifrave me kuptim.
Korrektësia tregon se me sa kujdes është lexuar apo shënuar matja. Një matje
mund të jetë shumë e saktë, por jo korrektë.
Hapi 2: Diskutim. A mund të jepni mendimin tuaj për kohën e reagimit duke
treguar disa mënyra që janë përdorur për matjen e kohës së kryerjes së një gare.
Shpjegoj: koha e regjimit është koha që i duhet trurit të përpunojë informacionin.
Hapi 3: Punë e pavarur: 1. Keti dhe Paridi matin kohën e shkrirjes së një gram
sheqeri në ujë të ngrohtë. Keti shënon kohën 24.3 sekonda, ndërsa Paridi kohën 24
sekonda. Cila matje është më e saktë? Pse?
Punë e pavarur: 2. Pse është më e rëndësishme matja automatike e kohës për
garat e shkurtra se sa për maratonën?
Hapi 4: Diskutim. A mendoni se koha e reagimit bën një matje të jetë jo korrekte?
Hapi 5: Veprimtari sportive improvizim në klasë. Matja e kohës së reagimit kur
jepet komanda: “nisu” me zë.
Vlerësimi : Për shpjegimin e dallimit midis saktësisë dhe korrektësisë, përcaktimit
të kohës së reagimit.
Detyrë shtëpie: Plotësim i fletores së punës faqe 6
31
TEMA Nr. 4 PLANI DITOR
Shkencat e Lënda: Shkalla: 4 Klasa: VIII
natyrës Fizikë

Tema mësimore: Punë Situata e të nxënit: Në laborator.


laboratori: Matja e kohës së Matja e kohës së reagimit në laborator.
reagimit të trurit në kushte
laboratorike.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore: kohë e reagimit.
 shpjegon se koha e reagimit luan role të
ndryshme për kohë të ndryshme matje.
 tregon rrugë të ndryshme për matje
korrekte.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, fletore pune Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore, foto të Sporte, matematikë.
garave të vrapimit, foto të portave fotoelektrike,
kronometër, top.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Demonstrim, punë në grup, matje, diskutim
Hapi 1. Ndahet klasa me grupe me nga 4 nxënës secili grup. Jepet detyra që ata
do të kryejnë.
Demonstrim: Zhvillohet një eksperiment i thjeshtë në klasë për të matur kohën
e rënies së topit nga një lartësi. Kryhen matjet dhe duke ditur që koha e reagimit
për trurin e njeriut është 0.2 sekonda diskutohet për matjen e kryer, saktësinë
dhe korrektësinë e matjes.
Hapi 2. Shpjegoj se: Korrektësia e matjes së kohës së reagimit mund të rritet
nëse përdoren portat fotoelektrike. Kur topi kalon portën e sipërme , ai ndërpret
një rreze drite, në çast fillon matja e kohës. Kur topi kalon në portën e poshtme
ndërpret një rreze tjetër dritë dhe koha ndalon. Në këtë mënyrë korrektësia e matjes
së kohës së rënies së topit nga lartësia është më e madhe.
Hapi 3. Diskutim: Pse matja e kohës me portat fotoelektrike është më korrekte se
ajo me kronometër?
Hapi 4. Punë e pavarur: Kur vrapuesi fillon garën, sensori në bllokun ku
vendos këmbën ai shënon kohën e nisjes. Në qoftë se ndryshimi në kohë midis
shkrepjes së armës dhe shkëputjes së vrapuesit është i vogël, vrapuesi ka bërë
nisje të gabuar. Cila nga këto kohë tregon nisje të gabuar?
A) më pak se 0.2s, B) 0.2s, C) më shumë se 0.2s. Shpjegoni përgjigjen.
Vlerësimi : Vlerësim për shokun për punën në grup.
Detyrë shtëpie: Plotësim i fletores së punës faqe 6.

30
TEMA Nr. 5 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Grafikët distancë- Situata e të nxënit:


kohë, studim grafiku. Ç’është grafiku distancë-kohë?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore: Grafiku distancë-kohë,
 tregon se grafiku distancë - kohë shpreh Gradient i grafikut
ecurinë e lëvizjes.
 njehson shpejtësinë e lëvizjes nga të dhënat që
jep grafiku distancë – kohë.
 dallon lëvizjen e përshpejtuar nga lëvizja
e ngadalësuar.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, fletore pune Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore, vizore. Sporte, matematikë
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë e pavarur, ndërtim grafiku
Hapi 1. Diskutim i lirë për grafikët dhe çfarë paraqesin ato, disa lloje, si ndërtohen?
Hapi 2. Ndërtim grafiku. Ju jepet nxënësve një tabelë me të dhënat e matjeve të
kohës dhe distancës që përshkon një çiklist në këto kohë, ju kërkohet të ndërtojnë
grafikun distancë – kohë dhe të njehsojnë vlerën e shpejtësisë në intervalet e kohës.
Çfarë përfundimi nxirrni për shpejtësinë e lëvizjes së çiklistit?
Koha (s) Distanca (m)
0 0
2 12
4 24
6 36
8 48
Grafiku tregon ecurinë e lëvizjes nga grafiku përcaktohet se lëvizja është me
shpejtësi të njëjtë.
Hapi 3. Shpjegoj pjerrësinë e grafikut ose gradientin = sa më e pjerrët vija e
grafikut
aq më e madhe shpejtësia.
Hapi 4. Studim grafiku: Si të gjejmë shpejtësinë duke u nisur nga grafiku?
Nxënësit duke marrë të dhëna nga grafiku për distancën dhe kohën mund të gjejnë
shpejtësinë mesatare duke pjesëtuar distancën me kohën.
Hapi 5. Studim për lëvizjen e ngadalësuar ose të përshpejtuar me anë të grafikut.
Grafiku distancë-kohë për lëvizjen kur ndryshon shpejtësia paraqitet me vijë të
lakuar, kur shpejtësia rritet lëvizja e përshpejtuar dhe kur shpejtësia zvogëlohet
lëvizja është e ngadalësuar.
Hapi 5. Punë e pavarur: Punim i ushtrimit 3 faqe 13.
Njehsoni
Vlerësimi:shpejtësinë
Vlerësimepër
Dritës për pjesët
shpjegimet në Clidhje
dhe E.
me lëvizjen e ndryshueshme dhe
ndërtimin e grafikut.
Detyrë shtëpie: Plotësim i fletores së punës faqe 7
31
TEMA Nr. 10 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Ushtrime për Situata e të nxënit: Ushtrim: Një makinë


përsëritje lëviz me shpejtësi të pandryshueshme
v=50km/orë. Ç’rrugë bën makina për 2
orë? Po për 3,5 orë? Ndërtoni grafikun
e shpejtësisë në intervale kohe të
ndryshme?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore:
shpejtësi mesatare
 njehson shpejtësinë e një trupi
lëvizje e ndryshueshme
 njehson shpejtësinë mesatare të një trupi
grafiku i shpejtësisë nga
 përcakton nga grafiku madhësinë e lëvizjes koha

Burimet: teksti Fizika klasa 8 Lidhje me fushat


kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore, vizore, fletë të
bardha Sporte, matematikë
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë në grup, punë e pavarur, metoda gjithëpërfshirëse
Organizimi i orës së mësimit: Metoda gjithëpërfshirëse
 Fillohet me punë në grup rreth situatës, vazhdohet me detyrë individuale.
Nxënësit gjejnë rrugën që bën makina, ndërtojnë grafikun e shpejtësisë
 Në tabelën skicohet grafiku i shpejtësisë për kohë të ndryshme
 Pyeten nxënësit se ç’tregon vija e drejtë?
 Ushtrim: Për të shkuar në shkollë Gertit i duhen 10 minuta. Sa larg
është shkolla nga shtëpia e Gertit nëse ai lëviz me shpejtësi v=2m/s?
 Ushtrim: Dy shokë bënë një garë me biçikleta. I pari e përshkoi rrugën për 25
min kurse i dyti për 30 min. Me ç’shpejtësi ka lëvizur secili prej tyre kur dihet
se rruga ka qenë 1500 m. Cili ka lëvizur më shpejt?
Vlerësimi: Vlerësimi i arritjeve bazuar në zhvillimin e detyrës dhe llogaritjen e
shpejtësisë me anë të formulës. Vlerësim për shpjegimet në lidhje me lëvizjen e
ndryshueshme dhe ndërtimin e grafikut.

Detyrë shtëpie: Ushtrimi 4 pas mësimit në tekstin e nxënësit.


32
TEMA Nr. 7 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Grafiku i v nga Situata e të nxënit: Përshkruani
t dhe i a nga t. Llogaritja e udhëtimin tuaj nga shtëpia në
nxitimit, ngadalësimit, shkollë duke iu referuar shpejtësisë.
përshpejtimit.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Nxitim,
 njehson nxitimin grafiku shpejtësi -
 shpjegon se ç’kupton me nxitim negativ kohë
 përshkruan llojin e lëvizjes së trupit duke u nisur nga
grafiku shpejtësi – kohë.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore, vizore, fletë të kurikulare:Sporte,
bardha matematikë,gjuhë
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë në grup, punë e pavarur, metoda gjithëpërfshirëse
Organizimi i orës së mësimit: Metoda gjithëpërfshirëse
Teknika që zhvillojnë mendimin kritik dhe krijues. I kërkohet një nxënësi të përsh-
kruajë rrugën nga shtëpia në shkollë në aspektin e ndryshimit të shpejtësisë e jo të
largësisë, e ndërkohë skiconi grafikun sipas këtij tregimi. Tërhiqet vëmendja mbi
pjesët ku ndryshon shpejtësia etj, pse ndryshon?
Përdoren termat “përshpejton”, “ngadalëson”. U kujtohet nxënësve se në shkencë
ne përdorim përshkrime sasiore, ndaj përdorim termin “nxitim”
U kërkohet nxënësve të përshkruajë raste kur kanë përshpejtuar papritmas (si p.sh.,
në këndin e lojërave).
Punë e pavarur: Ngadalësimi: Shpejtësia e lëvizjes së një makinë është 20m/s dhe
pastaj ajo ngadalëson dhe për 2 sekonda shpejtësia e makinës bëhet 10m/s. Sa
është nxitimi i makinës? , në lëvizjen e ngadalësuar nxitimi është negative.
Punë e pavarur: Përshpejtimi: Një trup e rrit shpejtësinë nga 5 m/s në 15 m/s
gjatë 2 sekondave. Sa është nxitimi i trupit? Në këtë rast nxitimi del pozitiv që do
të thotë që trupi përshpejtohet.
Punë e pavarur: Ndërtim grafiku shpejtësi-kohë. Ky grafik tregon si ndryshon
shpejtësia gjatë kohës.
Ju jepet nxënësve një tabelë me të dhënat e matjes së shpejtësisë së lëvizjes së një
makinë në intervale kohe të njëpasnjëshme dhe ju kërkohet të ndërtohet grafiku.
Pyetje për diskutim: Çfarë tregon vija e grafikut? Nëse vija do të ishte horizontale
çfarë do të thoshit
Vlerësimi: përi llojin
Vlerësimi e lëvizjes?
arritjeve Çfarë mund të thoni për pjerrësinë e vijës së
bazuar në:
1. njehsimin e nxitimit;
2. përshkrimin e llojeve të lëvizjeve që kryen trupi, duke u nisur nga
përfundimet dhe grafiku.
Detyrë shtëpie: Ushtrime faqe 8 fletore pune.
7
TEMA Nr. 8 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Shkalla: 4 Klasa: VIII
Fizikë
Tema mësimore: Ushtrime për Situata e të nxënit:
përsëritje (llogaritja e shpejtësisë, 1. Një atlet mund ta fitojë garën thjesht duke u
nxitimit) përshpejtuar fort në start. Si mund ta
shprehim nga ana sasiore përshpejtimin?
2. Ushtrim me grafikun e shpejtësisë nga koha
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Nxitimi
 shpjegon lëvizjene përshpejtuar dhe të lëvizja e përshpejtuar,
ngadalësuar, ngadalësuar,
 përcakton nga grafiku madhësinë e nxitimit, grafiku shpejtësi-kohë
 përdor formulat për llogaritjen e nxitimit dhe të
shpejtësisë.
Burimet: teksti Fizika klasa 8 Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, vizore, fletë të bardha. kurikulare: Sporte,
matematikë,gjuhë
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë e pavarur, metoda gjithëpërfshirëse
Organizimi i orës së mësimit: Metoda gjithëpërfshirëse
Fillohet nga nxitimi i një makine apo vrapuesi. Një atlet mund ta fitojë garën
thjesht duke u përshpejtuar fort në nisje. Si mund ta shprehim nga ana sasiore
përshpejtimin?
Theksohet që vrapuesit i duhet ta rrisë shumë shpejtësinë në një interval të shkurtër
kohe. Pra, nxitimi është raporti i ndryshimit të shpejtësisë me intervalin e kohës
gjatë të cilit ndodh kjo.
Shpjegohet formula e nxitimit. Ju kërkohet nxënësve që nga njësitë e shpejtësisë
dhe kohës, të nxjerrin njësinë e nxitimit.
Punë e pavarur: Ushtrime.
Ushtrim nr 1. Topi i hokejit përshpejtohet nga 0m/s në 25m/s gjatë 0.05
sekondave. Sa është nxitimi i topit?
Ushtrim nr 2. Një makinë lëviz me nxitim 5m/s2 , frenon dhe ndalon për 5
sekonda. Sa ishte shpejtësia e makinës në çastin e frenimit. Pse nxitimi merret
negativ në këtë rast?
Ushtrim 3. Jepet grafiku shpejtësi-kohë për lëvizjen e një çiklisti. Me të dhënat e
grafikut gjeni nxitimin me të cilin ka lëvizur çiklisti dhe llojin e lëvizjes.
Ushtrim 4. Jepet grafiku shpejtësi-kohë për 2 makina. Ju kërkohet nxënësve
që pa kryer llogaritjet të përcaktojnë cila makinë lëviz me nxitim më të madh?
Ku bazohen në përgjigjen e dhënë?
Vlerësimi: Vlerësim për zhvillimin e punës së pavarur për njehsimin e nxitimit
dhe shpejtësisë.
Detyrë shtëpie: Të përshkruajnë lëvizjen e një trupi me parashutë (detyra
shfrytëzohet për orën e ardhshme).
8
TEMA Nr. 9 PLANI DITOR

9
TEMA Nr. PLANI DITOR
10
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Shpejtësia Situata e të nxënit. Në udhëtim me avion.
përfundimtare (terminale). Përdorim parashutën, si është lëvizja e trupit
kur ai hap parashutën deri sa bie në Tokë?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Shpejtësi përfundimtare.
 tregon se një trup kur arrin shpejtësinë
përfundimtare vija e grafikut është vijë
horizontale..
 jep shembuj të shpejtësive përfundimtare
për trupa të ndryshëm.

Burimet: teksti Fizika klasa 8, fletë pune. Lidhje me fushat


kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore, vizore. Sporte, matematikë
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë e pavarur, studim grafiku
Diskutim rreth lëvizjes së një trupi me parashutë.
Pyetje për diskutim: Çfarë lëvizje kryen trupi sapo hidhet nga avioni pa e hapur
parashutën?
Çfarë ndodh me shpejtësinë e trupit kur hapet parashuta? Pse?
Si mendoni ju në momentin që rezistenca e ajrit barazohet me peshën e
parashutistit a do të kemi shpejtësi të pandryshueshme të trupit/?
Shpjegoj konceptin shpejtësi përfundimtare.
A mund të paraqitni me anë të një grafiku vijën e grafikut shpejtësi-kohë për këtë
lëvizje?
Diskutim për lëvizjen e një çiklisti në një garë. Ai përshpejtohet që në fillim dhe
lëviz përherë e më shpejt. Kur forca e fërkimit barazohet me forcën që ushtron
çiklisti, ai nuk përshpejtohet më, që do të thotë se çiklisti ka arritur shpejtësinë
përfundimtare.
Paraqes grafikun shpejtësi-kohë për lëvizjen e çiklistit. Kërkohet nga nxënësit të
gjykohet si lëviz trupi.
Punë e pavarur: Jepen disa grafikë shpejtësi-kohë, ju kërkohet nxënësve të
diskutojnë në dyshe për shpejtësinë e lëvizjes së trupit dhe nxitimin e lëvizjes nëse
lëvizja është me nxitim.
Vlerësimi: Vlerësim për zgjidhjen e situatës së dhënë.
Detyrë shtëpie: Plotësim i fletës së punës të përgatitur nga mësuesi.
10
TEMA Nr. PLANI DITOR
11
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Projekt: Studimi i Situata e të nxënit: Në oborrin e shkollës.
lëvizjes së një trupi me parashutë. Nxënësit vëzhgojnë lëvizjen e parashutës si rënie
e lirë, ku në intervale kohe të caktuara parashuta
mund të arrijë shpejtësinë terminale si shpejtësi
përfundimtare gjatë së cilës forcat që veprojnë mbi
parashutën janë të baraspeshuara.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: rezistencë e ajrit,
1.Vëzhgon lëvizjen e parashutës nga një lartësi e dhënë. rënie e lirë,
2. Skicon me një figurë të thjeshtë trajektoren që shpejtësi terminale.
përshkon
parashuta.
3. Mat kohën e rënies së parashutës nga lartësia
të ndryshme.
4. Harton një tabelë me të dhënat e mbledhura.
5. Ndërton grafikun e varësisë së shpejtësisë nga koha.
6. Njehson nxitimin e rënies së lirë për rastet e
vëzhguara dhe duke u mbështetur në matjet e kryera.
7. Shpjegon konceptin e shpejtësisë terminale si
shpejtësiparashutë,
Mjete: përfundimtare e pandryshueshme.
kohëmatës, fletore për shënime, lapsa Lidhje me fushat kurrikulare:
etj. sporte, matematikë.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Demonstrim, diskutim, punë në grup, punë e pavarur, matje, llogaritje
Veprimtari 1. Vëzhgim i lëvizjes së parashutave me sipërfaqe të ndryshme. Matet koha e
rëniës së secilës parashutë dhe të dhënat e mbledhura hidhen në tabelën e mëposhtme:
Sipërfaqja cm2 20 40 60 80 100
Koha e rënies s
Ndërtohet grafiku me të dhënat e mbledhura.
Ju jepet përgjigje pyetjeve:
Pse kur sipërfaqja është e madhe koha e rënies është më e madhe? Kush ndikon në këtë
rast? Veprimtari nr 2: Vëzhgohet lëvizja e parashutës nga lartësi të ndryshme të njohura.
Matet koha e rënies.
Detyrë: Skiconi me një vijë trajektoren e lëvizjes së parashutës.
Pse parashuta në disa intervale kohe qëndron pezull?
Sa është forca rezultante që vepron mbi parashutën në këto intervale kohe?
A mendoni se parashuta ka arritur një shpejtësi terminale?
Hartoni një tabelë me të dhënat e mbledhura.
Lartësia m
Koha s
Ndërtoni grafikun e rrugës nga koha dhe të shpejtësisë nga koha. Duke u mbështetur në
formulën e mëposhtme gjeni nxitimin me të cilin ka lëvizur parashuta h=gt 2/2
Vlerësimi i nxënësve për punën në grup, saktësinë e matjeve dhe hartimit të
tabelave, skicimit të trajektores dhe ndërtimit të grafikut.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 2 dhe 3 pas mësimit në tekstin e nxënësit.
11
TEMA Nr. 37 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Prezantim i të Situata e të nxënit: Në klasë.
dhënave me tabelë dhe grafik Nxënësit pasi kanë vëzhguar lëvizjen e
(ora e dytë e projektit) parashutës si rënie e lirë (ku në intervale
kohë të caktuara parashuta mund të arrijë
shpejtësinë terminale si shpejtësi
përfundimtare gjatë së cilës forcat që
veprojnë mbi parashutën janë të
baraspeshuara), ndërtojnë grafikun që
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: rezistencë e ajrit, rënie e
1. Skicon trajektoren e lëvizjes së trupit me parashutë. lirë, shpejtësi terminale.
2. Harton tabela me të dhënat e mbledhura.
3. Ndërton grafikun e varësisë së shpejtësisë nga koha.
4. Njehson nxitimin e rënies së lirë për rastet e
vëzhguara dhe duke u mbështetur në matjet e kryera.
5. Shpjegon konceptin e shpejtësisë terminale si
shpejtësi përfundimtare e pandryshueshme.
Mjete: Laptop, videoprojektor, fletore me shënime, letër Lidhje me
A3 dhe A 4, lapsa, vizore, gomë. fushat
kurikulare:
sporte, matematikë, art
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Demonstrim, diskutim, prezantim në dyshe.
Veprimtari 1. Nxënësit punojnë në dyshe duke skicuar në një fletë trajektoren e
lëvizjes së trupi me parashutë, të cilën e vëzhguan një orë mësimore të mëparshme.
Krahasojnë të dhënat që kanë për lëvizjen e parashutave më sipërfaqe të
ndryshme, me dyshen që kanë më afër.
Diskutohet rreth pyetjeve:
 Pse kur sipërfaqja është e madhe koha e rënies është më e madhe?
 Cili ndikon në këtë rast?
 Po nëse rritet pesha e trupit çfarë ndodh me kohën e rënies së trupit? Pse?
 Pse parashuta në disa intervale kohe qëndron pezull?
 Sa është forca rezultante që vepron mbi parashutën në këto intervale kohe?
A mendoni se parashuta ka arritur një shpejtësi terminale?
Vizatohet grafiku i varësisë së sipërfaqes së parashutës nga koha e rënies.
Krahasohen të dhënat e mbledhura për lartësinë dhe kohën e rënies së parashutës
nga lartësi të ndryshme. Njehsohet shpejtësia v=gt duke e marrë v0 = 0.
Detyrë: prezantim i punimeve të nxënësve me videoprojektor.
Vlerësimi i nxënësve për punën në grup dhe saktësinë e matjeve dhe hartimit të
tabelave, skicimit të trajektores dhe ndërtimit të grafikut. Vlerësim me notë.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 2 dhe 3 pas mësimit në tekstin e nxënësit.
37
TEMA Nr. 38 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Prezantim i të Situata e të nxënit: Gara me makina


dhënave me tabelë dhe grafik Në shumë vende të botës zhvillohen gara
me makina. rezultatet e arritura i
paraqesim me tabela. po përveç tabelës si
mund t’i paraqesim ato?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Tabela, diagrame,
 paraqet të dhënat në tabela, diagrame dhe grafikë, ndryshore
grafike. e
 shpjegon se ç’është një ndryshore vazhdueshme. Ndryshore
evazhdueshme. diskrete (e ndërprerë)
Burimet: Fizika kl 8. Mjete:, fletore me shënime, Lidhje me fushat kurikulare:
letër A3 dhe A 4, lapsa, vizore, gomë. sporte, matematikë, art pamor.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Punë në dyshe, diskutim, punë e pavarur.
Mësimi fillon me përshkrimin e situatës, duke nxitur mendimin e nxënësve për të
treguar mënyrat e paraqitjes së rezultateve për një garë makinash.
Punë në dyshe: Ju jepet nxënësve një tabelë me rezultate të ndryshme për gara të
ndryshme sportive dhe ju kërkohet që t’i paraqesin në grafikë në formë rrethi dhe
grafik me shtylla.
Shpjegoj se emrat e sportistëve ja ndryshore kategorike sepse janë fjalë, ndërsa nr i
garave të fituara janë ndryshore diskrete, prandaj i paraqesim me këto lloj
grafikësh Punë e pavarur: Ndërtimi i grafikut me vijë: Grafiku shpejtësi-kohë.
Shpjegoj se kur ndryshoret e dy kolonave të tabelës marrin vlera të vazhdueshme
atëherë mund të përdorim grafikun me vija.
Pasi ndërtohet grafiku studiohet ai duke treguar se si është vija e grafikut kur lëvizja
është me shpejtësi konstante dhe si është vija kur lëvizja është me nxitim
Punë e pavarur: 1. Ndërtim i grafikut me vijë: distancë – kohë.
Studim grafiku: Si lëviz makina?
 kur vija është horizontale,
 kur vija është e pjerrët,
 kur vija lakohet për lart.
2. Makina ndalon për ndërrim gomash për 10 sekonda. Si do të pasqyrohet kjo në
grafikun:
a) distancë – kohë
b) shpejtësi – kohë.
3. Plotësim i fletores së punës faqe 9.
Vlerësimi i nxënësve për njëri-tjetrin.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 3 dhe 5 pas mësimit në tekstin e nxënësit.

38
TEMA Nr. 39 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Pyetje të Situata e të nxënit: Në një udhëtim me
kërkimit shkencor (Ligji i parë i makinë. Kur makina merr kthesën majtas trupi
Njutonit dhe inercia). ynë shkon djathtas dhe kur makina frenon,
trupi ynë shkon para. Pse ndodh një gjë e tillë?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Inerci.
1. Formulon problemin për hipotezën që do të provojë.
2. Mbledh informacion teorik për ligjin e parë të
Njutonit dhe inercinë..
3. Provon me anë të mjeteve që ka zgjedhur vërtetësinë
e ligjit dhe vetinë e inercisë.
4. Analizon të dhënat e mbledhura gjatë provave.
5. Nxjerr përfundime dhe i vlerëson ato.
Burimet: Teksti Fizika 8 Mjete: Makina lodër të Lidhje me
përmasave të ndryshme, sfera të përmasave ë ndryshme, fushat
shishe njëlitërshe dhe një monedhë 20 lekëshe, letër. kurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve - Demonstrim, Sporte.
diskutim, analizë
Hapi 1. Formulimi i problemit: Çdo trup mbi të cilin nuk vepron asnjë forcë (ose
rezultantja e forcave që veprojnë mbi të është zero), ruan gjendjen e tij të
mëparshme. Deri kur? – problemi që do të zgjidhet.
Hapi 2. Çfarë dini për ligjin e parë të Njutonit? Po për inercinë?
Hapi 3. Demonstrim Provojmë vërtetësinë e ligjit me anë të demonstrimeve të
ndryshme, duke provuar lëvizjen e makinave dhe të sferave.
Diskutohet rreth pyetjeve: • Pse ato me kalimin e kohës ndalojnë? • Cila forcë
vepron mbi to? • Po sikur të mungonte forca e fërkimit çfarë do të thoshit për
lëvizjen e makinave? • Për sa kohë do të vazhdojë?• Pse makina e vogël ndalon më
shpejt se makina me masë më të madhe? Çfarë karakterizon masa e trupit?
Hapi 4. Diskutoni me njëri-tjetrin duke analizuar të dhënat e mbledhura.
Vlerësoni përfundimet e arritura. Formulohet me fjalë Ligji i parë i Njutonit, duke
i dhënë përgjigje pyetjes deri kur trupi nuk e ndryshon gjendjen e tij të prehjes ose
të lëvizjes së njëtrajtshme. Derisa mbi të të veprojë një forcë që ta nxjerrë nga kjo
gjendje.
Detyrë: Si mund të futni një monedhë 20 lekëshe në një shishe pa e prekur atë?
Vendoset monedha mbi letër të vendosur sipër shishesh, tërhiqet letra me shpejtësi
dhe monedha për shkak të inercisë futet brenda në shishe pasi ka veti të ruajë
gjendjen e mëparshme që ishte ajo e prehjes.
Punë e pavarur: Plotësim i fletores së punës faqe 10.
Situata quhet e realizuar kur nxënësi ka shpjeguar me anë të provave se duhet
një forcë për
Vlerësimi të ndryshuar
i nxënësve gjendjen
për etapat e lëvizjesnga
e ndjekura osenxënësi
të prehjes
për së një trupi.
kërkimin shkencor për
ligjin e parë të Njutonit, inercinë dhe për përfundimet e nxjerra. Detyrë shtëpie:
Hartoni hapat e një kërkimi shkencor për “Bashkëveprimin gravitacional”.
39
TEMA Nr. 40 PLANI DITOR

38
TEMA Nr. 41 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Ushtrime për Situata e të nxënit. Në udhëtim me avion.


përsëritje Përdorim parashutën, si është lëvizja e trupit
kur ai hap parashutën deri sa bie në Tokë?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Shpejtësi
 njehson shpejtësinë, përfundimtare.
 shpjegon se ç’kupton me shpejtësi mesatare;
 njehson shpejtësinë mesatare në situata të dhëna;
 tregon se grafiku distancë - kohë shpreh ecurinë e lëvizjes;
 njehson shpejtësinë e lëvizjes nga të dhënat që jep grafiku
distancë-kohë;
 dallon lëvizjen e përshpejtuar nga lëvizja e ngadalësuar.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore, vizore. fushat
kurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Stuhi mendimi, punë e pavarur, diskutim.
Mësimi fillon me stuhi mendimi. Pyetje - përgjigje
 Ç’është shpejtësia? Njësia?
 Çfarë është koha e reagimit?
 Çfarë tregon nxitimi? Njësia?
 Çfarë tregon grafiku distancë – kohë?
 Çfarë tregon grafiku shpejtësi – kohë?
 Formulo Ligjin e Parë të Njutonit.
 Cilat janë disa mënyra për të paraqitur rezultatet për një garë?
Punë e pavarur: Jepen grafiku shpejtësi – kohë, ju kërkohet nxënësve të gjejnë
llojin e lëvizjes që kryen trupi si dhe të njehsojnë nxitimin e lëvizjes me të dhënat
nga grafiku.
Jepet grafiku distancë-kohë, ju kërkohet nxënësve të njehsojnë shpejtësinë me të
dhënat nga grafiku.
Punim i ushtrimeve nga teksti i nxënësit në faqe 20 dhe 21.

Punë në dyshe (diskutim) nxënësit në dyshe vizatojnë grafikun shpejtësi – kohë


për lëvizjen e përshpejtuar, të njëtrajtshme dhe të ngadalësuar dhe ju kërkojnë
dyshes më të afërt të tyre të shpjegojnë se çfarë ndodh me trupin në pjesë të
ndryshme të grafikut.

Vlerësimi: Vlerësim për zgjidhjen e situatës së dhënë.


Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimit 9-10, faqe 21.

41
TEMA Nr. 42 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Tingulli , dridhjet, Situata e të nxënit: Në magnetofon
dhe energjia e transferuar. dëgjohet një muzikë e lehtë e krijuar nga
instrumente të ndryshme muzikore.
Nxënësit përshkruajnë me fjalët e tyre si
prodhohen këta tinguj muzikorë.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Tinguj, valë zanore.
 Përshkruan si prodhohen tingujt.
 Shpjegon si përhapen valët zanore në mjedise të
ndryshme (gaz, lëng, trup i ngurtë).
 Identifikon llojet e valëve .
 Dallon valët gjatësore nga valët tërthore.

Mjete burimore: diapazon, magnetofon, CD me muzikë Lidhje me


instrumentale, instrumente të ndryshme muzikore, si: fushat
kitare, trumbetë, violinë, fyell, metal, enë me ujë. kurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Demonstrim, Artediskutim,
(muzikë).
punë dyshe.
Veprimet në situatë: 1. Demonstrim. Pasi kanë dëgjuar tingujt e një violine ose
kitare shpjegojnë me fjalët e tyre se si prodhohen tingujt. A prodhohen tinguj nga
telat e kitarës nëse ato nuk dridhen?
Veprimtari 2. Demonstrim. Goditet diapazoni me çekiç dhe vrojtohet mënyra e
përhapjes së tingullit ku në momente të ndryshme tingulli dëgjohet më lartë ,më
ulët, më lartë, më ulët. A do të thotë kjo se në mjedis kemi ngjeshje dhe rrallime të
ajrit të cilat përhapen në mjedis.
Veprimtari 3. Demonstrim. Nëse i biem murit me çekiç për të ngulur një gozhdë
do të dëgjojmë tingullin që përhapet në mjedis të ngurtë ose mendojeni veten në
plazh dhe në duar keni dy gurë që mbani në duar dhe të zhytura në ujë (det), i
godisni ato dhe dëgjoni tingullin që prodhojnë gurët me veshët jashtë ujit, pastaj
dëgjojeni me kokën brenda, kur mendoni se e dëgjoni me intensitet më të lartë? A
do të thotë kjo se tingulli përhapet më shpejt në trupat e ngurtë, pastaj të lëngët dhe
me shpejtësi më të vogël në gaze? Shpjegoj tabelën e dhënë në tekst për shpejtësitë
e përhapjes së tingullit në mjedise të ndryshme dhe se shpejtësia e tingullit varet
nga temperatura. Tingulli transferon energji në veshin tonë prandaj ne e dallojmë
atë.
Veprimtari 4. Demonstrim. Ngacmohet sipërfaqja e lirë e ujit dhe vrojtohet
përhapja e ngacmimit në ujë, shpjegoj valën tërthore dhe valën zanore si valë
gjatësore.
Punë e pavarur. Punim i ushtrimeve në tekstin e nxënësit.
Punë e pavarur. Plotësim i fletores së punës faqe 11.
Situata quhet
Vlerësimi e realizuar
i nxënësve kur nxënësieka
për përshkrimin shpjeguar
prodhimit të se për të prodhuar
tingujve dhe llojet tinguj është
e valëve.
Detyrë shtëpie: ushtrimet nr. 3 dhe 4 në tekstin e nxënësit.
40
TEMA Nr. 17 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Situata e të nxënit. Veshi ynë dhe


Regjistrimi i zërit. mikrofoni kapin ose regjistrojnë zërin e
Rezultatet e të nxënit të kompetencave njeriut.
të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Aparat i dëgjimit, mikrofon,
 përshkruan se si veshi percepton zërin; altoparlant.
 tregon disa pjesë të aparatit të dëgjimit
dhe funksionin që kryejnë;
 shpjegon si mund të dëmtohet dëgjimi;
 përshkruan si punon mikrofoni.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore me pamje kurikulare:
me pjesët e brendshme të veshit, vizore. Biologji, teknologji
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Stuhi mendimi, diskutim, punë e pavarur.
Hapi 1. Mësimi fillon me pyetjet për diskutim:
 Ku ngjan veshi me mikrofonin?
 Cilat pjesë të veshit dini?
 Përse shërben secila prej tyre?
 Cilët janë disa faktorë që ndikojnë në humbjen e dëgjimit?
Hapi 2. Paraqes para nxënësve tabelën me pamje të pjesëve të brendshme të veshit
dhe shpjegoj secilën prej tyre për funksionin që kryen, duke theksuar se sinjalet e
prodhuara nga lënda kimike kalojnë në tru nëpërmjet nervit të dëgjimit dhe truri
përpunon sinjalin dhe jep ndijimin e dëgjimit.
Hapi 3. Diskutim i gjerë rreth humbjes së dëgjimit, duke theksuar:
1. zëri i lartë;
2. dylli që zë veshin;
3. infeksionet e ndryshme;
4. dëmtimet në kokë;
5. kalimi i moshës.
Hapi 4. Paraqes në tabelë pamjen e një mikrofoni dhe shpjegoj se mikrofoni shndërron
energjinë e zërit në sinjal elektrik dhe altoparlanti sinjalin elektrik e shndërron në valë
të zërit.
Hapi 5. Punë e pavarur: I. Jepen përgjigjet e pyetjeve të mëposhtme nga nxënësit:
1. Cila pjesë e mikrofonit i ngjan daulles së veshit?
2. Pse është e rrezikshme të futet ndonjë gjë e mprehtë në vesh?
3. Një nxënës thotë së mikrofoni është pothuajse e kundërta e altoparlantit. A
jeni dakord me të? Shpjegoni përgjigjen tuaj.
II. Plotësim i ushtrimeve në fletoren e punës faqe 12.
Vlerësimi: Vlerësim për zgjidhjen e situatës së dhënë.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimit 3 faqe 25, teksti i nxënësit.
43
TEMA Nr. 16 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Fortësia e zërit dhe Situata e të nxënit. Zhurmat. Shumica e


shkalla decibel. njerëzve mund të dëgjojnë zëra mjaft të dobët
dhe shumë të fortë. Shumë zëra ne i pëlqejnë, si
muzikën apo zërin e të afërmve tanë. Por, ka
zëra që nuk na pëlqejnë, të cilët quhen zhurma.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Intensitet i zërit = fortësi =
 shpreh njësinë e fortësisë ose intensitetit të zërit, nivel i dëgjimit,
 përshkruan si mund të shmangen disa nga rreziqet e zërit decibel.
të fortë,
 vlerëson kujdesin ndaj zhurmave dhe zvogëlimin e tyre.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore me pamje me kurikulare:
aktivitete të dëgjimit të zërit sipas shkallës së fortësisë. Biologji, teknologji
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Punë në dyshe, diskutim, punë e
pavarur.
Hapi 1. Përshkruhet situata dhe zhvillohen pyetjet për diskutim në dyshe.
 Përmendni disa aktivitete (duke ju referuar zërit), të cilat kanë nivele të
ndryshme dëgjimi dhe renditini ato sipas shkallës së fortësisë duke u nisur nga
më i dobëti që mendoni ju deri te më i forti.
 A mendoni se një zë i fortë është i rrezikshëm dhe ka pasoja? Shpjegoni përgjigjen
tuaj.
 Jepni tri mënyrat më efikase për të zvogëluar rrezikun e zhurmave të forta.
Hapi 2. Paraqes para nxënësve tabelën me disa aktivitete të zërit, shkallën e
fortësisë dhe si dëgjohet në veshin tonë. Nxënësit krahasojnë shkallën e intensitetit
të secilit me atë që ata kanë listuar në listat e tyre në fillim gjatë punës në dyshe.
Hapi 3. Diskutim i gjerë rreth zërave të fortë dhe dëgjimit si dhe mënyrat e
zvogëlimit të rrezikut. Theksoj pasojat e dëgjimit të zërave të fortë. Listojmë tri
mënyra për të zvogëluar rrezikun e zhurmave dhe i krahasojmë me ato që kanë
listuar nxënësit gjatë punës në dyshe.
1. mbrojtja – vendosja e një mjeti midis burimit të zërit dhe veshit, si mbrojtësit e
veshit;
2. rritja e largësisë – largimi nga burimi i zërit;
3. zvogëlimi i kohës së qëndrimit afër burimit të zërit.
Hapi 4. Punë e pavarur: I. Përforcim.
 Çfarë është zhurma?
 Cila është njësia që mat shkallën e fortësisë së zërit?
 Trego dy lloje punë ku punëtorët duhet të mbajnë mbrojtës veshi.
Vlerësimi:
Trego dy arsye pse shoferët
Vlerësim në bazëetëkamionëve
shprehjes nuk
së duhet
njësisëtësëudhëtojnë
fortësisë për
ose një kohë të
intensitetit
të zërit, përshkrimit se si mund të shmangen disa nga rreziqet e zërit të fortë dhe
vlerësimit të kujdesit ndaj zhurmave dhe zvogëlimit të tyre.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve 2 dhe 3 faqe 27, teksti i nxënësit.
42
TEMA Nr. 18.19 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Projekt: (2 orë) Situata e të nxënit: Në shtëpi. Pajisjet
Kujdesi ndaj zhurmave për shqisën e të elektroshtëpiake janë pajisje që një pjesë të
dëgjuarit. Si të kemi parasysh që pajisjet energjisë e shndërrojnë në valë zanore. A jemi
elektrike ti blejmë me decibel të ulët pranë një rreziku të dëmtimit të shqisës së të
për të mos shkaktuar dëmtimin e veshit dëgjuarit? Si mund ta zgjidhim këtë problem?
tonë.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Fjalët kyçe:
 tregon shkaqet e ndotjes akustike, Ndotje
 përshkruan pasojat e ndotjes akustike (zhurmave), akustike,
 arsyeton pse duhet të përdorim pajisje me decibel të ulët, Zhurma.
 vlerëson rëndësinë e zvogëlimit të zhurmave.
Burimet: interneti, tekstet shkollore. Lidhje
Mjetet: laptop, projektor, letra të bardha. me
fushat
kurikulare:
Teknologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Intervista, punë në dyshe, diskutim, prezantim
Ora e parë e projektit: Diskutohet për:
1. Cilat janë shkaqet e ndotjes akustike,
2. Çfarë pasojash ka ndotja akustike për veshin e njeriut dhe në përgjithësi
për organizmin e tij?
3. Çfarë pasojash sjell ndotja akustike për mjedisin?
4. Listo disa pajisje elektroshtëpiake sipas shkallës decibel të zërit që ata prodhojnë.
5. A ndotin pajisjet elektroshtëpiake me zhurmat e valëve zanore që ato prodhojnë?
6. Thoni disa mënyra që të zvogëlojmë ndotjen nga zhurmat.
7. Pse pajisjet elektroshtëpiake duhet t’i blejmë me decibel më të ulët?
Ndahet klasa në grupe dhe ju jepen detyrat secilit grup:
 Grupi I: Të tregojë shkaqet e ndotjes akustike.
 Grupi II: Të përshkruajë pasojat e ndotjes akustike (zhurmave).
 Grupi III: Të arsyetojë pse duhet të përdorim pajisje me decibel të ulët.
 Grupi IV: Të tregojë disa mënyra të tjera për zvogëlimin e ndotjes nga zhurmat.
 Grupi V: Të vlerësojë rëndësinë e eliminimit të zhurmave.
Ora e dytë: Grupet sipas detyrës së marrë nga ora e parë prezantojnë më video
projektor materialin e përzgjedhur që atyre iu është dukur i përshtatshëm për të
zgjidhur situatën e shtruar në orën e parë të projektit.
Grupet pas prezantimeve mund të pyesin njëri-tjetrin nëse ata kanë paqartësi dhe më
pas kryejnë vetëvlerësimin për punën e kryer në grup në bazë të formatit të
vetëvlerësimit. Situata quhet e realizuar nëse nxënësi
 tregon shkaqet e ndotjes akustike;
 përshkruan pasojat e ndotjes akustike (zhurmave);
 arsyeton pse duhet të përdorim pajisje me decibel të ulët;
 vlerëson rëndësinë e eliminimit të zhurmave.
Vlerësimi i projektit për punë në grup, saktësinë e paraqitjes së projektit.
44
TEMA Nr. 45 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Intensiteti i zërit, Situata e të nxënit: Karakteristikat e


amplituda dhe osciloskopi. valëve. Një litar i lidhur në mur duke e
lëvizur skajin poshtë e lart paraqet formën
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Amplitudë, gjatësi vale,
 përshkruan karakteristikat e valës; frekuencë, osciloskop.
 shpjegon çfarë ndikon në intensitetin e zërit;
 interpreton format e valës zanore që shikon në
osciloskop.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, litar, osciloskop. kurrikulare: Teknologji
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Demonstrim, Diskutim, punë e pavarur, metoda gjithëpërfshirëse
Organizimi i orës së mësimit: Metoda gjithëpërfshirëse
Demonstrim 1: Një litar i lidhur në mur, duke e lëvizur skajin poshtë e lart paraqet
formën e një vale.
 Çfarë karakteristikash dalloni?
 Vizatoni formën që vëzhgoni në fletore.
Shpjegoj karakteristikat e valës:
1. amplituda – largësia nga pozicioni i fiksuar (ekuilibrit) deri në pikën më të ulët
ose më të lartë. Njësia që e mat është metri.
2. gjatësia e valës – largësia ndërmjet dy pikave më të afërta që ndodhen në të
njëjtën largësi nga pozicioni i ekuilibrit. Njësia që e mat është metri.
3. frekuenca – numri i valëve që kalojnë në një sekondë. Njësia që e mat është 1/s =
Hz.
Demonstrim 2. Përdorimi i osciloskopit
Për të shpjeguar se si janë valët e zërit përdorim një mikrofon të lidhur me
osciloskopin shqiptojmë shkronjën a më dobët dhe pastaj më fort. Sinjali elektrik
shfaqet në ekranin e osciloskopit. Shpjegoj se shtypja e ajrit ndryshon. Kur vija e
grafikut ngjitet lart, grimcat janë afër njëra-tjetrës dhe kur vija e grafikut është poshtë
grimcat e ajrit janë larg njëra- tjetrës. Shpjegoj gjithashtu amplitudën që lidhet me
fortësinë e zërit.
A) Fortësia e tingullit varet nga amplituda e lëkundjeve të valës zanore. Sa më e
madhe të jetë amplituda e valës zanore aq më e madhe është fortësia e tingullit, e cila
paraqet dhe energjinë e valës. Me rritjen e largësisë nga burimi i valës tingulli
dobësohet, prandaj përdorim përforcuesin.
B) Në një osciloskop (ekran i aparatit) paraqitet vala zanore me parametrat e saj:
amplituda, frekuenca, perioda, gjatësia e valës.
Punë e pavarur: I. a. Vala e prodhuar në litar është tërthore apo gjatësore? Arsyetoni
për këtë. b.:Po
Vlerësimi kur amplituda
Vlerësimi e valës
i nxënësve për:zanore zvogëlohet si është fortësia e tingullit?
1. përshkrimin e karakteristikave të valës;
2. interpretimin e formave të valës që shikon në osciloskop.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 2 dhe 4 pas mësimit në tekstin e nxënësit, faqe 29.
45
TEMA Nr. 18.19 PLANI DITOR

46
TEMA Nr. 21 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Ushtrime Situata e të nxënit: Ushtrim:
Valët e treguar në figurë përhapen në një mjedis
ujor. Secila valë është 2 m e gjatë, pra gjatësia e
valës është 2 m. Një sekondë më vonë... 3 valë
kanë kaluar flamurin, kështu që frekuenca është 3
Hz. Sa është shpejtësia e valës?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: Gjatësi vale,
 Dallon valët gjatësore nga valët tërthore frekuencë,
 Shpjegon karakteristikat e valës zanore shpejtësi vale.
 Përcakton nga grafiku i paraqitjes së një vale tërthore,
amplitudën, frekuencën, gjatësinë.
 Njehson shpejtësinë e valës kur njeh frekuencën dhe
gjatësinë e valës.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Mjetet: fletore, lapsa, tabelë Lidhje me
mësimore, vizore, fletë të bardha fushat
kurikulare:
Arte,gjithëpërfshirëse
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Diskutim, punë e pavarur, metoda matematikë
Organizimi i orës së mësimit: Metoda gjithëpërfshirëse, diskutim i lirë rreth
përshkrimit të karakteristikave të valëve, llojit të tyre.
Punë e pavarur:1. Jepni një shembull, i cili demonstron thëniet e mëposhtme:
a. Zëri mund të përhapet përmes një gazi.
b. Zëri mund të përhapet përmes një lëngu.
c. Zëri mund të përhapet përmes një trupi të ngurtë.
2. Shpjegoni thëniet e mëposhtme:
a. Zëri nuk mund të përhapet nëpër vakuum.
b. Zëri mund të dëgjohet rreth cepave të një ndërtese.
3. Shpjegoni kuptimin e kësaj thënie.
a. Valët zanore janë valë gjatësore.
b. Në qoftë se valët zanore janë valë gjatësore, përse “valët” tërthore ( lart-
poshtë) shfaqen në ekranin e osciloskopit të dhënë më sipër, kur një person
fërshëllen afër mikrofonit?
4. Çfarë ndodh me valët zanore në qoftë se ato godasin një sipërfaqe të fortë, siç
është një mur?
Vlerësim i situatës: Valët kanë përshkuar 3 gjatësi vale në të djathtë të flamurit
(3 x 2m), kështu që shpejtësia është 6 m/s. Pra: 6 m/s = 3 Hz X 2m, (shpejtësia)=
(frekuenca)* (gjatësia e valës)
Vlerësimi: Vlerësimi i arritjeve bazuar në zhvillimin e detyrave dhe llogaritjen e
shpejtësisë së valës me të dhënat nga grafiku.
Detyrë shtëpie: Ushtrime fletë pune e përgatitur nga mësuesi.
21
TEMA Nr. 22 PLANI DITOR
Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Lartësia e tingujve dhe Situata e të nxënit: Me anë të valëve
frekuenca. të pasqyruar maten thellësitë e detit.
Shpjegoni si bëhet e mundur një gjë e
tillë? Shpjegoni këtë dukuri.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: • përshkruan lidhjen midis lartësisë së tingullit dhe Frekuencë, lartësi e
frekuencës; • tregon zonat e frekuencave të tingullit që dëgjon tingullit, ultratingujt,
njeriu; infratingujt.
• jep disa ndryshime në zonën e frekuencave, që dëgjojnë njerëzit
dhe kafshët;
Burimet: • argumenton
teksti Fizika klasapse
8, instrumentet muzikore janë të Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, vizore, fletë të bardha, magnetofon Matematikë, muzikë, biologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë në grup, punë e pavarur, metoda gjithëpërfshirëse
Organizimi i orës së mësimit:
Diskutim në lidhje me situatat Me anë të valëve të pasqyruar maten thellësitë e detit.
Shpjegoni si bëhet e mundur një gjë e tillë? Shpjegoni këtë dukuri. (Matet koha që i duhet
valës rënëse që të kthehet mbrapsht, shpejtësia e tingullit në ujë shihet në tabelë, me
formulë gjendet h. Shpjegoj frekuencën.
Në instrumentet me tela, lartësia e tingullit varet nga numri i dridhjeve të telit në sekondë.
Ky është edhe numri i ngjeshjeve dhe rrallimeve të ajrit në sekondë dhe quhet frekuencë
e tingullit. Frekuenca matet me hertz (Hz), ku 1 Hz = 1/s. Tingulli i lartë ka frekuencë të
madhe, ndërsa i ulëti ka frekuencë të vogël. Frekuencat e larta maten në kilohertz (kHz).
Frekuenca e tingullit varet nga gjatësia e valës: tingulli me frekuencë të madhe ka gjatësi
vale të vogël dhe tingulli me frekuencë të vogël ka gjatësi vale të madhe. Amplituda e
tingullit apo e zërit tregon sa i fortë është zëri, ndërsa frekuenca tregon sa i lartë është
tingulli apo zëri. Demonstrim: Nxënësit dëgjojnë muzikë në magnetofon dhe dallojnë
tingujt sipas lartësisë dhe theksojnë se frekuencat e larta japin tinguj, të lartë (të hollë) dhe
frekuencat e ulëta japin tinguj të ulët (të trashë). Nxënësit janë të aftë të dallojnë tingujt e
instrumenteve të ndryshme nga njëri-tjetri, shpjegoj se është ngjyra ose timbri që i dallon
tingujt nga njëri-tjetri. Diskutohet me nxënësit për frekuencën e ndryshme që kanë trupat e
ndryshëm kur dridhen. Veshi i njeriut kap (dëgjon) frekuenca nga 20Hz - 20000Hz. Tingujt
me frekuencë më të madhe se 20000Hz quhen Ultratinguj dhe ato me frekuencë më të
vogël se 20 Hz Infratinguj. Kafshë të ndryshme kapin frekuencat më të mëdha dhe më të
vogla se 20 dhe 20000Hz.
U drejtoj pyetjen nxënësve: Ku përdoren ultratingujt? Po lakuriqi i natës si i shfrytëzon
ato? Përdorimi në mjekësi i ultratingujve ka bërë të mundur ekzaminimin e gjendjes
shëndetësore të fëmijës para lindjes.
Detyrë individuale:
1. Gerta luan një notë në kitarë. Nota ka frekuencën 512 Hz. Sa herë lëkundet në sekondë
teli i kitarës?
2. Tregoni cilat nga frekuencat më poshtë janë të tingujve apo të ultratingujve: 4 55 Hz
100 000 Hz 30 000 Hz 30 Hz 1 500 Hz
Vlerësimi : Vlerësimi i nxënësve për aktivizimin gjatë diskutimeve në grup për punë
individuale bazuar në përgjigjet e nxënësve, për shpjegimet e dhëna në lidhje me situatën.
Detyrë shtëpie: Plotësim i fletores së punës faqe 15.
22
TEMA Nr. 23 PLANI DITOR

23
TEMA Nr. 24 PLANI DITOR
Fusha:Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Ushtrime Situata e të nxënit: Në cilin rast
tingulli përhapet më shpejt, në ajër të
ngrohtë apo në të ftohtë?Pse?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore: Frekuencë, gjatësi vale, shpejtësi
 Llogarit me formulë shpejtësinë e valës kur vale.
jepen gjatësia dhe frekuenca e saj;
 llogarit gjatësinë e valës kur jepet
frekuenca;
 llogarit largësinë që përshkon vala kur
njihet shpejtësia
Burimet: dheklasa
Teksti Fizika frekuenca e valës.
8, fletore pune. Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: Fletore, lapsa. Matematikë, muzikë, biologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë e pavarur, metoda gjithëpërfshirëse
Organizimi i orës së mësimit:
Diskutim në lidhje me situatat Në cilin rast tingulli përhapet më shpejt, në ajër të
ngrohtë apo në të ftohtë? Pse?
Punë individuale dhe në grup: Ushtrime
1. Në një humnerë, ju merrni jehonën pas 4s qysh nga tingulli i parë. Sa e gjerë është
humnera?

2. Për sa kohë do ta bëjë zëri rrugën vajtje-ardhje nga një mur 3m larg
vrojtuesit? (vz=340m/s)

3. Aparati i ultratingullit mat kohën vajtje-ardhje të tij nga fundi i detit prej 0.25 s.
Duke ditur se në ujë vz=1430 m/s, njehsoni thellësinë e detit.

4. Shpejtësia e përhapjes së valës zanore në ajër është 340m/s, kur f=200Hz, gjatësia e
valës është:
a) 59 cm; b) 170 cm; c) 680 cm; d) 400 cm.

5. Jehona u përftua nga pasqyrimi i valës zanore prej pengesës që ndodhet 180 m
larg burimit të zërit. Mbas sa kohe zëri do të dëgjohet te burimi i përsëritur?

Reflektim:
 Që të ndodhë jehona cili është kushti që duhet të plotësojë burimi nga pengesa?
 Ç’ndodh me shpejtësinë e zërit në ajër kur temperatura rritet?
 Kur ndryshon shpejtësia e përhapjes së valës zanore?
Vlerësimi: Vlerësimi i nxënësve për punë individuale në zgjidhjen e ushtrimeve
bazuar në përgjigjet e nxënësve, për shpjegimet e dhëna në lidhje me situatën.
Detyrë shtëpie: Ushtrime, fletë pune e përgatitur nga mësuesi.
24
TEMA Nr. 25 PLANI DITOR
Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Shkalla: Klasa: VIII
Fizikë 4
Tema mësimore: Kryerja e njehsimeve të Situata e të nxënit: Matja
thjeshta e shpejtësisë së zërit.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore: Shpejtësi e zërit
 kryen matje për të gjetur shpejtësinë
e zërit,
 kryen njehsime, kupërfshin
shpejtësinë
e zërit.
Burimet: Teksti Fizika klasa 8, fletore pune. Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: Fletore, lapsa. Matematikë.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Demonstrim, matje në dyshe, njehsime
Organizimi i orës së mësimit:
Veprimtari praktike: në largësi 165 m nga ndërtesa e shkollës nxënësit duke
punuar në dyshe përplasin duart dhe masin kohën që dëgjojnë valën e pasqyruar
(jehonën), nga ndërtesa.
Arsyetojnë për shpejtësinë e përhapjes së zërit dhe e njehsojnë atë duke u
mbështetur në formulën
= 330m/s, që është shpejtësia e përhapjes së zërit në ajër.
Diskutim për rrufenë dhe bubullimën.
A mund të përcaktojmë distancën ku ndodh rrufeja? Po. Pse?
Punë e pavarur: Ushtrim
Shpejtësia e dritës është 300 000 m/s, shpejtësia e zërit 330 m/s. Nëse bubullima
dëgjohet 9 sekonda pasi shihet rrufeja gjeni në çfarë largësie ka ndodhur rrufeja.
distanca = shpejtësi x kohë
Diskutim: Lëvizja më shpejt se zëri.
Diskutohet për mjetet që lëvizin më shpejt se zëri. Në këtë rast thuhet se ata lëvizin
me shpejtësi supersonike. Shkencëtarët krahasojnë lëvizjen e disa trupave me
shpejtësinë e zërit në ajër dhe përdorin njësinë
1Mah (Match) = 330m/s. 2 Mah = 660m/s.
Punë e pavarur: 1. Sa herë më e madhe është shpejtësia e dritës nga shpejtësia e
zërit?
2. Plotësim i fletores së punës, faqe 16
Vlerësimi: Vlerësimi i nxënësve për kryerjen e matjeve dhe njehsimin e shpejtë-
sisë së zërit.
Detyrë shtëpie: Ushtrimet 3, 4 dhe 5 faqe 33 teksti i nxënësit.
49
TEMA Nr. 26 PLANI DITOR
Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Jehonat Situata e të nxënit: Kur jemi në një
luginë të hapur, dëgjojmë zërin tonë
të kthehet. Si shpjegohet kjo
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të dukuri?Fjalët kyçe: Jehonë, kumbim,
fushës sipas temës mësimore: ultratingujt - tinguj me frekuencë
 përshkruan se si formohen jehonat; shumë të madhe, që mund të përdoren
 tregon se si mund të përdoren për të marrë një pamje të fëmijës në
jehonat. barkun e nënës.
ekolokacion - përcaktim i distancave
me anë të pajisjeve që lëshojnë
ultratinguj etj.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa. Matematikë, muzikë, biologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë në grup, punë e pavarur, metoda gjithëpërfshirëse
Organizimi i orës së mësimit:
Diskutim në lidhje me situatat Diskutohet me nxënësit situata kur jemi në një
vend të hapur dhe dëgjojmë të na kthehet mbrapsht zëri ose tingulli që ne lëshojmë.
Kjo dukuri shpjegohet me pasqyrimin e valës zanore kur ajo ndeshet me një
pengesë JEHONË. Kur pengesa ndodhet më afër burimit dhe mbivendosen valët e
pasqyruara atëherë ndodh KUMBIMI, gjatë kumbimit kemi zgjatje të valës
zanore.
Diskutim i lirë në grupe rreth përdorimit të ultratingujve.
Punë individuale: Ushtrime
1. Shpejtësia e përhapjes së zërit në ajër merret 330m/s. Kufiri i poshtëm i dëgjimit
për njeriun është 20Hz, ndërsa kufiri i sipërm është 20 000Hz.
a. Cili është kufiri i sipërm i shprehur në kHz?
b. Cila është gjatësia e valës në kufirin e poshtëm të dëgjimit?
c. Cila është gjatësia e valës në kufirin e sipërm të dëgjimit?
2. Tregoni se si peshkatari mund të përdorë pajisjen e ekolokacionit për të gjetur
grumbullin e peshqve.
3. Zëri në ujë përhapet me shpejtësi 1 500 m/s. Sa i thellë është oqeani në rastin kur
jehona nga fundi i tij vjen
pas 4 s? (Udhëzim: Mbani mend se tingulli shkon e kthehet për 4 s.)
4. Delfini lëshon një tingull dhe dallon jehonën nga peshku që është 250 m larg.
Pas
sa kohësh e dëgjon jehonën ai?
5. Pse delfinët mund të gjejnë ushqimin në largësi më të mëdha se lakuriqët e
natës? Reflektim:
Vlerësimi: Vlerësimi Qëi nxënësve
të ndodhënëse
jehona cili është
përshkruan kushti
saktë që duhet jehonat
se si formohen të plotësojë
dhe tregon se si mund të përdoren jehonat.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 4 dhe 5 faqe 35.
50
TEMA Nr. 27 PLANI DITOR

49
TEMA Nr. 28 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa:VIII
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në bankë çdo nxënës
Panairi i Portofolit ekspozon punimet e portofolit të tij, shikon
punimet e shokut, shoqes.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:


mësimore:. Panair, portofol.
·Përshkruan shkurtimisht përmbajtjen e portofolit, identifikon
punimet, detyrat më të mira, më të realizuara.
·Ndërton portofolin si model të përmirësimit të tij nëpërmjet
detyrave të klasës, shtëpisë, projektit.
·Vlerëson rëndësinë e plotësimit të portofolit, duke paraqitur
saktë dhe me estetikë çdo detyrë.
Burimet: Detyrat e punuara në klasë, shtëpi, detyra e përsëritje, Lidhje me fushat
projekti etj. kurikulare:
Gjuha dhe
komunikimi, Arti
pamor,Tik.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Vrojtim i portofolave të nxënësve, vlerësimi i portofolave më të mirë,
Nxënësit vëzhgojnë sipas grupeve dyshe ndërtimin e portofoleve të grupeve
të tjerë të klasës. Mbajnë shënime për cilësitë e tyre.
Diskutojnë me njëri-tjetrin, shkëmbejnë portofolat e tyre për të parë më mirë
realizimin e çdo detyre.
Nga gjithë portofolat e klasës shpallin portofolat më të mira.
Shprehin mendimet e tyre në lidhje me portofolat e zgjedhur. Për vlerësimin e
nxënësve përdor tabelën e mëposhtme:
Detyrë Detyrë Detyrë Detyrë Detyrë
Emri dhe nr.1 nr.2 nr.3 nr.4 nr.5 Pikët
Nr. Mbiemri i totale Nota
nxënësit 10 pikë 10 pikë 10 pikë 10 pikë 10 pikë 50
pike

Tabela e vlerësimit me notë:


Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikët 0 - 12 13 - 19 20 - 26 27 - 33 34 - 39 40 - 45 46 - 50
Detyrë: Plotësimi i detyrave të portofolit për ata nxënës që mund të kenë mangësi.
52
TEMA Nr. 29 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Përsëritje. Situata e të nxënit: Ushtrim
Goni vrojton një rrufe. Ai vë re se kalojnë
4 sekonda midis rrufesë dhe bubullimës.
Shpejtësia e zërit në ajër është 330m/s.
Sa larg ka ndodhur rrufeja? Çfarë
supozimi bën ai për këtë njehsim?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Valë, amplitudë, frekuencë,
 dallon valën tërthore nga vala gjatësore, gjatësi vale, shpejtësi vale,
 tregon karakteristikat e valës, fortësi, lartësi, decibel etj.
 njehson shpejtësinë e valës,
 dallon në grafik zërin e dobët nga zëri i fortë,
 arsyeton se si i dallojmë zërat nga njëri-
tjetri nëse ato janë me të njëjtën frekuencë
dhe të njëjtën amplitudë.
Burimet: teksti Fizika klasa 8. Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: fletore, lapsa, tabelë mësimore. Biologji, matematikë,
teknologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Punë në dyshe, diskutim, punë e pavarur.
Hapi 1. Përshkruhet situata dhe pritet që nxënësit të japin përgjigje dhe të
diskutojnë me njëri-tjetrin në dyshe.
Nxënësit do të përdorin formulën për gjetjen e distancës duke shumëzuar
shpejtësinë me kohën.
Hapi 2. Diskutim i gjerë rreth:
A) karakteristikave të valës dhe kuptimit të tyre;
amplituda, frekuenca, gjatësia e valës dhe shpejtësia e përhapjes së valës.
B) Pjesët e aparatit të dëgjimit dhe funksionit të tyre, rreziku ndaj zhurmave
dhe mënyrat e mbrojtjes nga ky rrezik.
C) Jehona si dukuri valore dhe kumbimi.
Hapi 3. Punë individuale:
Punim i ushtrimeve në faqen 36 dhe 37 të tekstit të nxënësit.
Vlerësimi: Vlerësim i nxënësve nëse:
 dallon valën tërthore nga vala gjatësore;
 tregon karakteristikat e valës;
 njehson shpejtësinë e valës;
 dallon në grafik zërin e dobët nga zëri i fortë;
 arsyeton se si i dallojmë zërat nga njëri-tjetri nëse ato janë me të njëjtën
frekuencë dhe të njëjtën amplitudë.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve 10 dhe 12 faqe 37, teksti i nxënësit.
51
TEMA Nr. 30 PLANI DITOR

52
TEMA Nr. 53 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa:VIII
Tema mësimore: Test përmbledhës nr 1: Shtator - Dhjetor / Tematika: Ndërveprimet/
Forca dhe Energjia/ Tingujt
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temave mësimore:
Nxënësi përshkruan:
a) lëvizjen e njëtrajtshme dhe të ndryshuar si dhe madhësitë fizike që i karakterizojnë
ato;
b) lëvizjen, bazuar në grafikun e varësisë së distancës nga koha dhe të shpejtësisë
nga koha;
 llogarit me anë të formulave:
a) shpejtësinë e çastit dhe shpejtësinë mesatare;
b) nxitimin në lëvizjen e përshpejtuar dhe të ngadalësuar;
 gjen vlerën e shpejtësisë, bazuar në grafikun e varësisë së distancës nga koha;
 përdor saktë njësitë matëse të kohës, distancës, shpejtësisë, nxitimit.
 përshkruan:
a) prodhimin dhe karakteristikat e valës (gjatësia, amplituda, frekuenca);
b) prodhimin dhe përhapjen e valëve zanore;
c) lidhjen mes lartësisë dhe frekuencës;
d) çfarë ndikon në lartësinë e tingullit;
e) ndryshimet mes kufirit të dëgjimit te njerëzit dhe te kafshët;
f) si formohet jehona;
 bën dallimin mes valëve gjatësore dhe tërthore;
 përdor saktë njësitë matëse të intensitetit ose lartësisë së tingullit;
Tabela
llogarit shpejtësinëtëe Testit
e specifikimeve përhapjes së zërit.nr 1/ klasa VIII
përmbledhës
Tematika dhe Temat Niveli Niveli Niveli Pyetje Pikë
bazë mesatar lartë
40% 40% 20%
Tematika: Ndërveprimet/
Forcat Energjia/ Tingujt
Shpejtësia
Nxitimi dhe grafiku shpejtësi-kohë
Grafiku distancë-kohë
Tingulli, dridhjet dhe tejçimi i energjisë
Fortësia e zërit dhe shkalla decibel
Intensiteti i zërit, amplituda dhe osciloskopi
Lartësia e tingujve dhe frekuenca
Jehonat.
Totali në pikë dhe pyetje
Tabela e vlerësimit të testit
Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikë
Konkluzione:
53
TEMA Nr. 54 PLANI DITOR
Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Çfarë është drita? Situata e të nxënit: Në një dhomë të errët, pa
dritë. A mund të dallojmë objektet që janë në
dhomë? Për të parë, çfarë na nevojitet? Pse
drita na ndihmon për të parë objektet? A do
të thotë kjo se drita bie në objekt dhe pastaj
pasqyrohet në sytë tanë? Jepni shembuj që
tregojnë se drita përhapet në vijë të drejtë
dhe se ajo pasqyrohet.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: Burim drite, trup i ndriçuar,
 përshkruan përhapjen e dritës në vijë të drejtë, cilat janë dritë e pasqyruar.
burimet e dritës
 shpjegon si i shohim objektet,
 shpjegon si formohet hija,
 tregon si funksionon aparati fotografik
Burimet: teksti Fizikaklasa 8, enciklopedi Lidhje me fushat kurikula
shkencore,materiale të përzgjedhura Mjetet: qiri, re:Matematikë,biologji,gje
karton,llambë,shkrepëse,trupa të ndryshëm, aparat ografi.
fotografik.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Nxitje e diskutimit, demonstrim, Diskutim, punë në grup, punë individuale
Veprimtari 1: Diskutim Ju kërkoj nxënësve të imagjinojnë sikur ndodhen në një dhomë
të errët. Më pas i pyes çfarë panë. Tashmë u kërkoj të imagjinojnë se një dritë e vogël
shkrepëseje po ndriçon dhomën. A mund të shohin diçka tani derisa të fiket shkrepësja? Në
fazën e tretë të imagjinatës drita ndizet. Ata shohin se në dhomë ka njerëz dhe objekte të
cilat u kërkohet t’i listojnë. Ju kërkoj nxënësve të diskutojnë për ato çfarë imagjinuan, duke
renditur në tabelë më kryesoret në tri kolona sipas fazave të imagjinatës.
Veprimtari 2: Demonstrim Një qiri i ndezur shikohet i lirë nga nxënësit, më pas mbulohet
nga një anë me një fletë kartoni, i cili pengon përhapjen e dritës nga qiriu. I hapim një
vrimë, nxënësit shohin se drita e qiriut kalon përmes çarjes. Pyetje për të diskutuar:
 Çfarë ndodh nëse përpara një burimi të dritës vendoset një objekt?
 A shpjegon formimi i hijes përhapjen e dritës në vijë të drejtë?
 Rikujtoni formimin e eklipseve të Diellit dhe Hënës.
Shpjegoj: Drita është valë elektromagnetike që del nga burimi dhe përhapet në vijë të
drejtë po në të gjitha drejtimet. Demonstrimet e mësipërme tregojnë se: Trupat i shohim
kur bie dritë mbi to. Drita pasqyrohet nga trupat në syrin tonë dhe bën që ne t’i shohim ato.
Burimet e dritës i ndajmë në të nxehta (inkandeshente) dhe të ftohta (luminishente si
xixëllonja).
Veprimtari 3. Paraqes para nxënësve aparatin fotografik dhe kërkoj nga ata të thonë
ngjashmërinë e aparatit me syrin e njeriut. Vizatoj skemën e aparatit fotografik dhe si del
shëmbëllimi i objekteve në të. Veprimtari 5. Punë individuale: Plotëso 1. Pse i shohim
trupat? 2. Listoni disa burime drite. 3. Përshkruaj llojet e burimeve të dritës. Plotësim i
ushtrimeve në fletoren
Vlerësimi nëse: e punëscilat
• Përshkruan në faqen 18.
janë burimet e dritës dhe si përhapet ajo.
 Shpjegon si i shohim objektet që na rrethojnë.
Detyrë shtëpie: Ushtrimet 2 dhe 3 faqe 39, teksti i nxënësit.
54
TEMA Nr. 55 PLANI DITOR
Fusha: Shkencat e Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
natyrës
Tema mësimore: Si i shohim objektet? Situata e të nxënit: Mendoni se çfarë ndodh me
dritën kur ajo kalon nga burimi te marrësi.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: I tejdukshëm, gjysmë i
 dallon trupat e tejdukshëm nga ato të tejdukshëm, opak, tejçohet,
patejdukshëm. Shpjegon pse nevojitet drita rrezatohet, pasqyrohet,
për të parë objektet? përthithet.
 shpjegon si i shohim objektet.
 tregon pjesët përbërëse të syrit.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Mjetet: qiri, karton, Lidhje me fushat kurikular
llambë, shkrepëse, trupa të ndryshëm, tabelë mësimore e:Matematikë,biologji,gjeo
me pamjen e ndërtimit të syrit. g rafi.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Nxitje e diskutimit, demonstrim, punë individuale
Veprimtari 1 : Diskutim
Mësuesi u kërkon nxënësve të përgjigjen pyetjeve: Në një natë pa dritë a mund t’i shihni
objektet që keni në dhomë? Si mund t’i shihni ato? A duhet të ndizni dritën? Përse nuk
shohim natën? Veprimtari 2: Shpjegim. Drita mbart energji. Ajo vjen në syrin tonë
drejtpërdrejt nga trupi ndriçues p.sh.: dielli, llamba. Por, edhe nga trupat e ndriçuar të cilët
pasqyrojnë dritën në syrin tonë. Nëse trupat e ndriçuar nuk do të pasqyronin dritën në syrin
tonë ne nuk mund t’i shihnim trupat. Drita përhapet në mjedis dhe zbrazëti. Përhapja mund
të pengohet apo jo në varësi të trupave. Trupat që lejojnë depërtimin e dritës quhen të
tejdukshëm, të tjerët të patejdukshëm ose opakë. Veprimtari 3: Diskutim: Mendoni se
çfarë ndodh me dritën kur ajo kalon nga burimi te marrësi.
1. Kur drita del nga burimi, themi se rrezatohet.
2. Po të kalojë drita nëpër një objekt, themi se tejçohet.
3. Kur drita kthehet nga një objekt, themi se ajo pasqyrohet.
4. Kur drita as nuk pasqyrohet dhe as nuk tejçohet, por vetëm vepron me molekulat e
objektit, themi se përthithet.
Intensiteti i dritës matet me luksmetër (aparati) dhe me njësinë luks.
Veprimtari 4. Paraqes para nxënësve tabelën mësimore me pamjen e syrit (ndërtimi i syrit)
dhe kërkoj nga nxënësit të shpjegojnë funksionin e pjesëve.
Punë individuale:1. Jepni shembuj të tjerë që provojnë përhapjen e dritës në vijë të drejtë.
2. Çfarë mjedisi është zbrazëtia?
Plotësim i ushtrimeve në fletoren e punës në faqen 19.
Vlerësimi nëse:
 Përshkruan cilat janë trupat e tejdukshëm dhe cilët të patejdukshëm?
 Si përhapet drita.
 Shpjegon si i shohim objektet që na rrethojnë.
 Vlerësimi i nxënësve me komente për aktivizimin gjatë diskutimeve në grup, për
punë individuale në përgjigjet e dhëna në lidhje me pyetjet.
Detyrë shtëpie: Ushtrimet 1, 2 dhe 3 faqe 41, teksti i nxënësit.
55
TEMA Nr. 56 PLANI DITOR
Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Shpejtësia e dritës Situata e të nxënit: Sa shpejt
përhapet drita?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: vit dritë.
 përshkruan dritën e Diellit si burim të
rëndësishëm energjie dhe nxehtësie;
 paraqet me formulë lidhjen ndërmjet shpejtësisë së dritës,
kohës së përhapjes dhe largësisë Diell-Tokë;
 tregon se astronomët përdorin shpejtësinë e dritës për
të treguar largësitë e trupave qiellorë.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat
Mjetet: Teksti, fletore, enciklopedi shkencore, materiale të kurikulare:
përzgjedhura nga mësuesi. Matematikë,
gjeografi, astronomi.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, Shpjegim , punë individuale
Veprimtari 1: Diskutim
 Ju kërkoj nxënësve të kujtojnë nga viti i kaluar sa është largësia Diell-Tokë?
 Çfarë natyre ka drita?
 Sa shpejt përhapet ajo në Tokë?
Veprimtari 2:Shpjegim. Drita e Diellit mbart energji dhe është burimi
rëndësishëm e nxehtësisë për Tokën. Drita është valë elektromagnetike, por ajo
është edhe me natyrë grimcore pra përbëhet nga grimca. Shpejtësia e dritës është
300000km/s.
Veprimtari 3. Punë individuale:1. Llogaritni distancën Diell-Tokë për dritën, e
cila vjen në Tokë për 8 min e 20 sek Shpejtësi= distancë/kohë,
Veprimtari 4. Shpjegim:
1. Përdorimi i shpejtësisë së dritës për të matur largësitë.
2. Pak histori për matjen e shpejtësisë së dritës.
3. Metri si etalon.
Punë e pavarur:
 Pse astronomët i shprehin largësitë në vite dritë?
 Shpjegoni pse duke vëzhguar yjet natën na duket sikur shohim në të
kaluarën.
 Drita kalon nga Saturni për një kohë 9.3 herë më të gjatë se nga Dielli. Sa
largnëse:
Vlerësimi nga ne është Saturni
Përshkruan në eminuta
dritën Diellitdritë?
si burim të rëndësishëm energjie dhe
nxehtësie.
Paraqet me formulë lidhjen ndërmjet shpejtësisë së dritës, kohës së përhapjes dhe
largësisë Diell-Tokë.
Detyrë shtëpie: Ushtrimet 4 dhe 5 faqe 43, teksti i nxënësit.
56
TEMA Nr. 57 PLANI DITOR
Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Pasqyrimi Situata e të nxënit: Para një pasqyre të


rrafshët. Si e shikojmë veten tonë? A)të
drejtë; B) të zvogëluar? C) të
përmbysur?
D) më afër apo më larg pasqyrës?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: pasqyrim
 formulon ligjet e pasqyrimit të dritës. rreze rënëse,
 shpjegon si del shëmbëllimi para një pasqyre të rrafshët. rreze e pasqyruar,
 ndërton rrugën e rrezeve rënëse dhe të pasqyruara duke kënd i rënies, kënd i
zbatuar ligjet e pasqyrimit të dritës. pasqyrimit.
 shpjegon si pasqyrohet drita kur bie në kufirin mes dy
mjediseve dhe si përcaktohet këndi i pasqyrimit.
 përkufizon këndin e rënies dhe pasqyrimit.
Burimet: teksti Fizika klasa 8. Lidhje me
Mjetet: Teksti. Fletore, raportor, vizore, laps, pasqyra plane. fushat
kurikulare:
Matematikë, art
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve pamor.
Diskutim, demonstrim, shpjegim, punë individuale
Veprimtari 1 : Demonstrim
Ju kërkoj nxënësve të tregojnë se si e shikojnë veten e tyre para një pasqyre të rrafshët?
Veprimtari 2:Shpjegim. Ndërtohet figura që jep rrugën e rrezeve rënëse dhe të
pasqyruara për një pasqyrë ose sipërfaqe të lëmuar. Shpjegohen ligjet e pasqyrimit të
dritës dhe tregohen karakteristikat e shëmbëllimit që jep pasqyra e rrafshët.

Veprimtari 3. Punë individuale:


1. Duke u bazuar në figurën e mësipërme, plotësoni kolonën e mëposhtme për thëniet e
kolonës majtas (V) apo e (G):
a më i madh se b
a=b
a më i vogël se b
2. Cilat shkronja të alfabetit duken njëlloj në pasqyrë?
3. Po të mbyllni syrin e djathtë, cili sy do t’ju duket i mbyllur në pasqyrë?

Vlerësimi i situatës Situata konsiderohet e realizuar atëherë kur nxënësit realizon


rezultatet e të nxënit.
.Detyrë shtëpie: Ushtrimet në fletoren e punës, faqe 21.
57
TEMA Nr. 58 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Kryerja e matjeve: Situata e të nxënit: Në një nëndetëse
ligji i pasqyrimit mund të shikojmë me anë të periskopit mbi
sipërfaqen e ujit. Si mund të jetë i
ndërtuar një periskop?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: rreze rënëse,
 formulon ligjet e pasqyrimit të dritës. rreze e pasqyruar, kënd i
 ndërton rrugën e rrezeve rënëse dhe të rënies, kënd i pasqyrimit.
pasqyruara duke zbatuar ligjet e pasqyrimit të
dritës.
 shpjegon si pasqyrohet drita kur bie në kufirin
mes
dy mjediseve
Burimet: dhe si përcaktohet
teksti Fizika klasa 8, këndi i Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, vizore, raportor, pasqyrë e kurikulare:
rrafshët. matematikë, teknologji
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Punë në dyshe, diskutim, punë e pavarur.
Veprimtari 1: Ndërtohet figura që jep rrugën e rrezeve rënëse dhe të pasqyruara
për një pasqyrë ose sipërfaqe të lëmuar. Formulohen ligjet e pasqyrimit të dritës
dhe tregohen karakteristikat e shëmbëllimit që jep pasqyra e rrafshët.

Veprimtari 2. Kryerja e matjeve


Vizatohet skema e pasqyrës dhe normalja dhe ju kërkohet nxënësve në dyshe të
vendosin pasqyrën në vijën e shënuar dhe të drejtojnë rrezen e burimit mbi pasqyrë
të kujdesen që rrezja për çdo herë të bjerë në pikën ku është ndërtuar normalja dhe
më pas të masin këndet e rënies dhe atë të pasqyrimit.
Të plotësojnë tabelën dhe të analizojnë përfundimet.
Këndi i rënies (0) Këndi i pasqyrimit(0)
... ...
... ...
Veprimtari 3. Shpjegoj pasqyrat në periskop dhe kaleidoskop.
Përforcim: Sa janë këndet e rënies dhe pasqyrimit në secilën pasqyrë të
periskopit?
Një nxënëse kryen matje dhe gjen se këndi i rënies është 300. Sa është këndi i
pasqyrimit?
Punë e pavarur: Plotësim i ushtrimeve në fletoren e punës, faqe 22.
Vlerësimi: Vlerësim i nxënësve për matjet e këndeve të rënies dhe pasqyrimit.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve 1 dhe 2 faqe 47, teksti i nxënësit.
58
TEMA Nr. 59 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Përthyerja: ajri dhe Situata e të nxënit: Kërkim shkencor
qelqi mbi përthyerjen
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Kënd kufi,
 përdor njohuritë shkencore për të bërë parashikime pasqyrim i plotë i
 përshkruan se çfarë ndodh kur rrezja e dritës brendshëm
përshkon një pllakë qelqi fibra optikë,
 shpjegon pasqyrimin e plotë të brendshëm. endoskop

Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat


Mjetet: fletore, lapsa. kurikulare:
matematikë, teknologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Punë në dyshe, diskutim, punë e pavarur.
Hapi 1: Diskutohet për hipotezat e dy nxënësve për parashikimet që ata kanë për
përthyerjen e dritës nga një pllakë qelqi. Pse ata mendojnë në këtë mënyrë? Ku
bazohen për hipotezat e tyre? Çfarë duhet të bëjnë që të provojnë nëse parashikimi
i tyre është i vërtetë ose jo?
A mendoni se parashikimi i nxënësit të dytë është më i drejtë se i nxënësit të parë?
Hapi 2. Paraqes në tabelë skicën e përthyerjes së rrezeve të dritës kur ajo kalon në
një pllakë qelqi,
Kur drita kalon nga ajri në qelq ajo ngadalësohet dhe këndi i përthyerjes është më i
vogël se i rënies, kur drita kalon nga qelqi në ajër ajo përshpejtohet dhe në këtë rast
këndi i përthyerjes është më i madh se këndi i rënies.
Hapi 3. Diskutim rreth dukurisë së mirazheve, pse ndodhin ato?
Shpjegoj pasqyrimin e plotë të brendshëm: kur këndi i rënies kalon këndin kufi, e
gjithë drita do të pasqyrohet duke u kthyer në mjedisin e parë
Hapi 4. Përdorime të pasqyrimit të plotë të brendshëm: fibrat optike dhe endoskopi.
Punë e pavarur: Plotësim i ushtrimeve në fletoren e punës faqe 24.
Vlerësimi : Vlerësim i nxënësve nëse:
 përdor njohuritë shkencore për të bërë parashikime;
 përshkruan se çfarë ndodh kur rrezja e dritës përshkon një pllakë qelqi;
 shpjegon pasqyrimin e plotë të brendshëm.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve 1 dhe 3 faqe 49, teksti i nxënësit.

59
TEMA Nr. 60 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Ushtrime Situata e të nxënit: Para një pasqyre të
rrafshët. Si e shikojmë veten tonë? A)të drejtë,
B)të zvogëluar? C) të përmbysur? D) më afër
apo më larg pasqyrës?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Tregues përthyerje
 Formulon ligjet e pasqyrimit të dritës. Shëmbëllim.
 Shpjegon si del shëmbëllimi para një pasqyre të rrafshët.
 ndërton rrugën e rrezeve rënëse dhe të pasqyruara duke
zbatuar ligjet e pasqyrimit të dritës.
 Ndërton rrugën e rrezes së përthyer kur drita kalon nga
ajri
në ujë.
Lidhje me fushat
Burimet: teksti Fizika klasa 8 kurikulare: Matematikë,
Mjetet: Teksti. fletore art pamor.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, demonstrim, shpjegim, punë individuale
Veprimtari praktike: Në disa fletë janë përgatitur figura të tilla gjeometrike dhe ju
kërkoj nxënësve të vizatojnë simetriken e secilës në lidhje me një drejtëz simetrie të
shtrirë sipas rrafshit horizontal.
Veprimtari 2:Shpjegim. Ndërtohet shëmbëllimi që jep pasqyra e rrafshët dhe
tregohen karakteristikat e shëmbëllimit të cilat janë:
 I drejtë
 Simetrik
 Del në anë të kundërt
 Ka të njëjtën madhësi me objektin
 Virtual (nuk formohet në një ekran)
Veprimtari 3. Shpejtësia e dritës në ujë është 230 milion për sekondë dhe shpejtësia e
dritës në ajër përafërsisht 300 milion km për sekondë. Gjeni treguesin e përthyerjes së
ujit.
Veprimtari 4 Punë individuale:1. Plotësoni kolonën djathtas me (V) apo (G):
Këndi i rënies Këndi i pasqyrimit (V) / (G)
41 0
41 0

410 300
590 590
400 400
30 0
300
Vlerësimi i situatës Situata konsiderohet e realizuar atëherë kur nxënësit:
Ndërtojnë saktë shëmbëllimin e objektit, duke ndjekur rrugën e rrezeve të pasqyruara,
tregojnë saktë karakteristikat e shëmbëllimit, gjejnë treguesin e përthyerjes së ujit.
Detyrë shtëpie: Ndërtim i një periskopi.

60
TEMA Nr. 61 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Përthyerja: ajri dhe Situata e të nxënit: Kërkim
qelqi shkencor mbi përthyerjen
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Kënd kufi,
 përdor njohuritë shkencore për të bërë parashikime; pasqyrim i plotë i
 përshkruan se çfarë ndodh kur rrezja e dritës brendshëm
përshkon një pllakë qelqi; fibra optikë,
 shpjegon pasqyrimin e plotë të brendshëm. endoskop.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, kurikulare:
matematikë, teknologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Punë në dyshe, diskutim, punë e pavarur.
Hapi 1: Diskutohet për hipotezat e dy nxënësve për parashikimet që ata kanë për
përthyerjen e dritës nga një pllakë qelqi. Pse ata mendojnë në këtë mënyrë? Ku bazohen
për hipotezat e tyre? Çfarë duhet të bëjnë që të provojnë nëse parashikimi i tyre është i
vërtetë ose jo?
A mendoni se parashikimi i nxënësit të dytë është më i drejtë se i nxënësit të parë?
Hapi 2. Paraqes në tabelë skicën e përthyerjes së rrezeve të dritës kur ajo kalon në një
pllakë qelqi.
Kur drita kalon nga ajri në qelq ajo ngadalësohet dhe këndi i përthyerjes është më i vogël
se i rënies, kur drita kalon nga qelqi në ajër ajo përshpejtohet dhe në këtë rast këndi i
përthyerjes është më i madh se këndi i rënies.
Hapi 3. Diskutim rreth dukurisë së mirazheve, pse ndodhin ato?
Shpjegoj pasqyrimin e plotë të brendshëm: Kur këndi i rënies kalon këndin kufi, e gjithë
drita do të pasqyrohet duke u kthyer në mjedisin e parë
Hapi 4. Përdorime të pasqyrimit të plotë të brendshëm:
Fibrat optikë - fibër e hollë prej qelqi ose plastike në të cilën rreja e dritës pëson pasqyrim
të plotë të brendshëm gjatë gjithë fibrës, kështu drita kalon brenda fibrës si në një kanal.
Endoskopi. Përdoret për të vrojtuar Brenda trupit të njeriut, është e përbërë prej një tufe
fibrash optike.
Punë e pavarur: Ushtrim. Nëse drita kalon nga ajër në qelq, plotësoni kolonën djathtas
me (V)i rënies
Këndi apo (G): Këndi i pasqyrimit Këndi i përthyerjes (V) / (G)
41 0 41 0 30 0
41 0 30 0 41 0
59 0 59 0 40 0
40 0 40 0 59 0

Plotësim i ushtrimeve
Vlerësimi : Vlerësim në fletoren enëse:
i nxënësve punës faqe 24
 përdor njohuritë shkencore për të bërë parashikime
 përshkruan se çfarë ndodh kur rrezja e dritës përshkon një pllakë qelqi
 shpjegon pasqyrimin e plotë të brendshëm.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve 1 dhe 3 faqe 49, teksti i nxënësit.
61
TEMA Nr. 62 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Ushtrime Situata e të nxënit: 9-13. Në det.
(Përthyerja e dritës) Mundohemi të kapim peshkun ose një
objekt në ujë në det (ose në një enë me ujë)
e kapim dot apo jo? Pse ndodh kjo?
Arsyeja a shpjegohet me faktin se drita
përthyhet kur kalon nga një mjedis optik në
Rezultatet e të nxënit të kompetencave një tjetër?sipas
të fushës Fjalët kyçe:
temës mësimore: kënd rënie,
 shpjegon dukurinë e përthyerjes së dritës kënd përthyerje ,
 demonstron dukurinë e përthyerjes së dritës kur ajo kalon nga Tregues i
ajri në qelq, nga ujë në qelq dhe nga ajri në ujë. përthyerjes,
 shpjegon pse përthyhet drita kur kalon nga një mjedis në një ligji i përthyerjes.
tjetër
 shpjegon saktë dhe interpreton ligjet e përthyerjes
Burimet: teksti Fizika klasa 8 Lidhje me fushat
kurikulare:
Mjetet: Teksti, fletore, raportor, vizore. Matematikë, gjuhë
shqipe, edukim
figurativ.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë individuale, punë në grup,
1 : Nëse drita kalon nga ajër në qelq, plotësoni kolonën djathtas me (V) apo (G):
Këndi i rënies Këndi i pasqyrimit Këndi i përthyerjes (V) / (G)
30 0 30 0 20 0
45 0 30 0 45 0
45 0 45 0 28 0
24 0 24 0 34 0
18 0 180 24 0
2: Punë në grup Ushtrim. Nëse drita kalon nga ajër në ujë, plotësoni kolonën
djathtas me (V) apo (G):
Këndi i rënies Këndi i pasqyrimit Këndi i përthyerjes (V) / (G)
41 0 41 0 30 0
41 0 30 0 41 0
59 0 59 0 40 0
40 0 40 0 59 0
3: Punë individuale Ushtrim. Një rreze drite kalon nga ajri në qelq. Vizatoni
rrugën e rrezes së dritës kur kalon nga ajri në qelq.
Vlerësimi: për diskutimet në grup, përgjigjet individuale në lidhje me situatën dhe
rezultatet e temës mësimore.
Detyrë shtëpie: Vizatoni rrugën e rrezes së dritës që kalon nga ajri në ujë
62
TEMA Nr. 63 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Dispersioni i dritës Situata e të nxënit: Në një ditë me diell
(Zbërthimi i dritës) dhe me shi shikojmë ylberin.
Si formohet ylberi?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: prizëm
 shpjegon zbërthimin e dritës dhe spektrin e saj; spektër i dritës.
 tregon se drita e bardhë është e përbërë; Zbërthim ose
 shpjegon pse ne shohim ylberin pas shiut; dispersion i dritës
 dallon tre ngjyrat bazë të dritës nga ato plotësuese.
Burimet: teksti Fizika 8 Lidhje me fushat
Mjetet: Teksti, fletore, prizëm, projektor, laptop. kurikulare:
Matematikë, gjeografi
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Veprimtari praktike, diskutim, punë individuale, punë në grup.
Veprimtari praktike. Orientohen nxënësit për mënyrën e kryerjes së veprimtarisë.
Zhvillojmë veprimtarinë praktike sipas hapave të përcaktuar paraprakisht. Pasi
zgjedhim një nga prizmat klikojmë djathtas “burimin me dritë të bardhë”, dhe
menjëherë shohim se mbi prizëm dërgohet një rreze drite e dritës së bardhë. Kjo dritë
që vjen nga mjedisi ajër pasi bie mbi prizmin prej qelqi zbërthehet në shtatë ngjyrat e
ylberit: e kuqe, portokalli, e verdhë, e gjelbër, e kaltër, blu dhe vjollcë.
Nxënësit shohin se drita e bardhë kur bie mbi prizmin prej qelqi zbërthehet
(dispersohet) në shtatë ngjyrat e ylberit.
Diskutim: Si mendoni pse formohet ylberi me 7 ngjyra? A mund të themi se pikat e
shiut në re sillen si prizëm qelqi? A keni parë të njëjtën dukuri si ylberi kur derdhet
naftë mbi rrugë të lagur?
Punë individuale dhe në grup. Cili nga pohimet e mëposhtme nuk është i saktë?
A) Drita e bardhë gjatë kalimit nëpër prizmin prej qelqi zbërthehet në shtatë
ngjyrat e ndryshme të spektrit.
B) Ngjyrat e dukshme të spektrit të dritës janë: e kuqe, portokalli, e verdhë, e
gjelbër, e kaltër, blu dhe vjollcë)
C) Tri ngjyrat bazë të dritës së bardhë janë: e verdhë, e kaltër dhe vjollcë.
D)Nga mbivendosja e dy apo tre ngjyrave bazë në raporte të ndryshme, përftohen
nuancat e ngjyrave
Gjeni alternativën e saktë?
1-Trupi i bardhë përthith dritën e çdo ngjyre.
2-Trupi i bardhë pasqyron dritën e çdo ngjyre.
3-Trupi i zi pasqyron dritë me ngjyra të caktuara dhe përthith të tjerat.
4-Trupi i bardhë pasqyron dritë me ngjyra të caktuara dhe përthith të tjerat.
Punë e pavarur: Plotësim i fletores së punës faqe 25.
Vlerësimi: për diskutimet në grup, përgjigjet individuale në lidhje me situatën dhe
rezultatet e temës mësimore.
Detyrë shtëpie: Cilat janë ngjyrat përbërëse të dritës së bardhë?
63
TEMA Nr. 64 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Ngjyrat Situata e të nxënit: Përzierja e ngjyrave.
Zbulimi i filmit me ngjyra ka qenë një
sukses i madh i shkencës.
Si formohen ngjyrat që shohim?
 Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Ngjyra bazë.
 identifikon ngjyrën e trupave; Ngjyra të dyta.
 shpjegon si formohen ngjyrat nga kombinimet e dy apo tre
ngjyrave bazë;
 vlerëson se pse ne perceptojmë ngjyrat e ndryshme të
trupave;
 shpjegon pse trupat duken me ngjyra kur mbi to bie drita
e bardhë;
 përcakton ngjyrën e trupit që shikon syri ynë kur trupi
ndriçohet nga drita e bardhë;
 përcakton ngjyrën e trupit ku mbi to bie dritë me ngjyrë;
 shpjegon çfarë ndodh kur përzieni dritën e ngjyrave të
ndryshme së bashku;
 shpjegon si funksionojnë filtrat;
 emërtonteksti
Burimet: tri ngjyrat
Fizikabazë
klasatë8,dritës. Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, ndriçues elektrik, letra me ngjyra blu, kurikulare:
të gjelbër dhe të kuqe. Teknologji, biologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Punë në dyshe, diskutim, punë e
pavarur.
Hapi 1: Mësimi fillon me përshkrimin e situatës dhe diskutohet për formimin e
ngjyrave.
Ngjyrat bazë- e kuqe, blu dhe e gjelbër
Hapi 2. Demonstrim: me anë të tre ndriçuesve elektrik të cilët janë mbështjellë me
letrat me ngjyrat bazë, ndriçohet e njëjta pikë.
Çfarë vini re? Nga mbivendosja e tre ngjyrave bazë formohet ngjyra e bardhë.
provohen ngjyrat dy e nga dy dhe vëzhgohet formimi i ngjyrave të ndërmjetme.
Hapi 3. Diskutim: Ndarja e ngjyrave – filtrat
Filtri lejon të kalojë ngjyrën përkatëse dhe përthith ngjyrat e tjera, d.m.th një
filtër i kuq kur mbi të bie drita e bardhë, filtri lejon të kalojë ngjyra e kuqe dhe
përthith ngjyrat e tjera. Në këtë mënyrë ne shohim filmat me ngjyra duke
përdorur filtrat. Hapi 4. Diskutim rreth syrit dhe dritës.
A i dallojnë njëlloj ngjyrat sytë e njerëzve të ndryshëm? Nëse jo, pse?
Punë e pavarur: Plotësim i ushtrimeve në fletoren e punës faqe 26.
Vlerësimi: Vlerësim i nxënësve nëse:
 shpjegon si formohen ngjyrat nga kombinimet e dy apo tre ngjyrave bazë;
 shpjegon pse trupat duken me ngjyra kur mbi to bie drita e bardhë;
 përcakton ngjyrën e trupit që shikon syri ynë kur trupi ndriçohet nga drita e
bardhë;
64 Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve 1, 2 dhe 3 faqe 55, teksti i nxënësit.
TEMA Nr. 65 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Ushtrime Situata e të nxënit:
Formimi i ylberit
Përzierja e
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushësngjyrave.
sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Zbërthim ose
 shpjegon zbërthimin e dritës dhe spektrin e saj, dispersion i dritës
 tregon se drita e bardhë është e përbërë, Ngjyra bazë
 dallon tre ngjyrat bazë të dritës nga ato plotësuese; Ngjyra të dyta
 shpjegon si formohen ngjyrat nga kombinimet e dy apo
tre ngjyrave bazë;
 shpjegon çfarë ndodh kur përzieni dritën e ngjyrave të
ndryshme së bashku;
 emërton tri ngjyrat bazë të dritës.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, lapsa, ndriçues elektrik, letra me ngjyra kurikulare:
blu, të gjelbër dhe të kuqe Teknologji, biologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Punë e pavarur.
Ushtrim 1. Cili nga pohimet e mëposhtme nuk është i saktë?
A) Drita e bardhë gjatë kalimit nëpër prizmin prej qelqi zbërthehet në shtatë
ngjyrat e ndryshme të spektrit.
B) Ngjyrat e dukshme të spektrit të dritës janë: e kuqe, portokalli, e verdhë, e
gjelbër, e kaltër, blu dhe vjollcë)
C) Tri ngjyrat bazë të dritës së bardhë janë: e verdhë, e kaltër dhe vjollcë.
D) Nga mbivendosja e dy apo tre ngjyrave bazë në raporte të ndryshme,
përftohen nuancat e ngjyrave.
Ushtrimi 2. Cila nga pohimet e mëposhtme është e saktë? Ngjyra vjollcë formohet:
A) e verdhë +e kuqe
B) e gjelbër + e verdhë
C) e kuqe + e gjelbër
D) e kuqe + blu
Ushtrimi 3. Shpjegoni pse limoni duket i verdhë, molla e kuqe?
Ushtrimi 4. Emërtoni nuancat e ngjyrave që krijohen nga bashkimi i ngjyrave:
Ngjyra e dritës Ngjyra e filtrit Ngjyra që vrojtojmë
e kuqe jeshile
e kuqe blu
e kuqe e verdhë
jeshil blu
e verdhë blu

Vlerësimi: Vlerësim i nxënësve për përgjigjet e dhëna gjatë zhvillimit të punës së


pavarur. Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve të përgatitura në fletë pune.
65
TEMA Nr. 66 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Paraqitja e përfundimeve Situata e të nxënit: Ndarje të tjera
mbi ngjyrat ngjyrash – objektet me ngjyrë. Pse limoni
duket i verdhë dhe molla duket e kuqe?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: Ndarje ngjyrash
 shpjegon pse objektet me ngjyrë duken të tillë në dritën e bardhë,
 shpjegon pse objektet me ngjyrë duken me ngjyra të ndryshme
kur ndriçohen me drita me ngjyra të ndryshme.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, Mjetet: fletore, lapsa, ndriçues Lidhje me fushat
elektrik, letra me ngjyra blu, të gjelbër dhe të kuqe kurikulare: Arte.
Metodologjia, veprimtaritë e nxënësve: Diskutim, vëzhgim me demonstrim në dyshe, punë e pavarur
Mësimi fillon me pyetjen: Shpjegoni pse limoni duket i verdhë, molla e kuqe?
Shpjegoj se ngjyra e trupit pasqyron ngjyrën e tij dhe përthith ngjyrat e tjera, prandaj
limoni duket i verdhë sepse pasqyron të verdhën dhe përthith ngjyrat e tjera, po kështu
edhe molla pasqyron ngjyrën e kuqe dhe përthith të tjerat. Një objekt na duket i bardhë
sepse ai pasqyron të gjitha ngjyrat e dritës. Një objekt na duket i errët sepse asnjë nga
ngjyrat e dritës nuk pasqyrohet. Vëzhgim: Demonstrim: Çfarë ndodh nëse mbi trupat me
ngjyrë bie një dritë njëngjyrëshe? Nxënësit në dyshe përdorin filtrat për të formuar tufa
drite me ngjyra të ndryshme dhe vëzhguan se me çfarë ngjyre do t’i shikojnë objektet me
ngjyrë kur mbi ta bie një ngjyrë drite.
Drita /copa e kuqe blu e gjelbër
E kuqe e kuqe e zezë e zezë
Blu e zezë blu e zezë
E gjelbër e zezë e zezë e gjelbër
E verdhë e kuqe e verdhë e gjelbër
Cian (e kaltër) e zezë blu e gjelbër
Maxhenta (lejla ) e kuqe blu e zezë
Theksoj përfundimet mbi ngjyrat:
Objektet me ngjyrë pasqyrojnë dritën me të njëjtën ngjyrë. Kur drita që bie mbi objekt
përmban një ose më tepër nga këto ngjyra, kjo është ngjyra që shihet. Kur drita që bie mbi
objekt nuk përmban ndonjë nga këto ngjyra, ai do të duket i zi. Kjo ndodh si për ngjyrat
bazë edhe ato të dytat (të ndërmjetmet).
Pse përzierjeve e bojërave e verdhë, blu dhe e kuqe duket e zezë?
Punë e pavarur: Emërtoni nuancat e ngjyrave që krijohen nga bashkimi i ngjyrave:
Ngjyra e dritës Ngjyra e filtrit Ngjyra që vrojtojmë
e gjelbër e kuqe
e kuqe blu
e kuqe e verdhë
e gjelbër blu
e verdhë blu
Vlerësimi: Vlerësim i nxënësve nëse: shpjegon pse objektet me ngjyrë duken të tillë
në dritën e bardhë, shpjegon pse objektet me ngjyrë duken me ngjyra të ndryshme kur
ndriçohen me drita me ngjyra të ndryshme.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve në fletoren punës, faqe 27.
66
TEMA Nr. 67 PLANI DITOR

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII


Tema mësimore Formulimi i pyetjeve Situata e të nxënit:
shkencore. Dy teori mbi dritën.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Vrojtime, shpjegime.
·tregon se përtë njëjtat vrojtime mund të ketë shpjegime të
ndryshme;
·arsyeton pse disa shpjegime mund të pranohen, e të tjera jo;
·shqyrton se shpjegimet mund të ndryshohen kur kryhen vrojtime
të tjera. teksti Fizika klasa 8.
Burimet: Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, teksti, lapsa. kurikulare:
Arte
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: Metoda gjithëpërfshirëse, diskutim
Mësimi fillon me pyetjen:
 Çfarë mendimi keni për natyrën e dritës?
 Është valë apo thërrmijë? Ku bazoheni në përgjigjen tuaj?
 Ambështet formimi i hijes, pasqyrimi dhe përthyerja natyrën thërrmijore të
dritës?
 Por edhe vala përhapet sipas një vijë të drejtë, ajo pasqyrohet dhe përthyhet
duke ndryshuar drejtimin. A do të thotë se drita është valë?
 Përse përdorim vrojtimin?
 Po shpjegimet në bazë të kujt i bëjmë?
 Nëse kryejmë vrojtime të tjera a ndryshojnë vrojtimet?
Diskutohet rreth teorisë thërrminore të dritës të mbështetur nga Njutoni dhe teorisë
valore
Vrojtimettëmembështetur
dritën nga Hygensi:
Shpjegimet e Njutonit Shpjegimet e Hygensit
Drita përhapet në vijë të drejtë Grimcat lëvizin në vijë të drejtë Valët përhapen në vijë të drejtë
Drita pasqyrohet me të njëjtin Grimcat e dritës goditen me Valët e dritës kthehen nga pengesa
kënd që bie pasqyrën dhe kthehen ashtu si topi ashtu si nga zëri formohet jehona
nga muri
Drita përthyhet Grimcat e dritës tërhiqen nga ato Valët kur arrijnë në ujëra më të
të mjedisit tjetër dhe ndryshojnë cekëta ngadalësohen dhe ndryshojnë
drejtim drejtim
Cila ide u pranua? Sot pranohet natyra dyfishe e dritës, thërrmijore dhe valore
sepse dukuri të ndryshme të dritës shpjegohen me dy natyrat e dritës.
Punë e pavarur: Pse ideja e grimcave u pranua lehtë?
Pse Njutoni ishte bërë i famshëm?
Shpjegoni natyrën grimcore të dritës kur ajo kalon në një pllakë qelqi dhe një pjesë
e saj pasqyrohet. Plotësim i fletores së punës faqe 28.
Vlerësimi: Vlerësim i nxënësve nëse: tregon se për të njëjtat vrojtime mund të
ketë shpjegime të ndryshme,
arsyeton se pse disa shpjegime mund të pranohen, e të tjera jo, shqyrton se
shpjegimet mund të ndryshohen kur kryhen vrojtime të tjera.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve 3 dhe 4 faqe 59, teksti i nxënësit.
67
TEMA Nr. 68 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Ushtrime Situata e të nxënit: Në një dhomë të errët, pa
dritë. A mund të dallojmë objektet që janë në
dhomë? Për të parë, çfarë na nevojitet? Pse
drita na ndihmon për të parë objektet? A do të
thotë kjo se drita bie në objekt dhe pastaj
pasqyrohet në sytë tanë?Jepni shembuj që
tregojnë se drita përhapet në vijë të drejtë dhe
se të
Rezultatet e të nxënit të kompetencave ajofushës
pasqyrohet.
sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore:
Pasqyrim
 përshkruan çfarë është drita dhe përhapjen e saj në vijë të
drejtë: Përthyerje
 përshkruan formimin e shëmbëllimit në pasqyrë të rrafshët;
Rrezatohet
 përshkruan funksionimin e syrit dhe të aparatit fotografik;
 përshkruan përthyerjen e dritës Tejçohet
 shpjegon formimin e hijes dhe të eklipsit;
Përthithet
 shpjegon si i shohim gjërat;
 shpjegon pasqyrimin e plotë të brendshëm dhe përdorimin e Shëmbëllim
tij;
Burimet: teksti Fizika klasa 8. Lidhje me fush-
Mjetet: fletore, teksti, lapsa. at kurikulare:
Matematikë
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Stuhi mendimi, diskutim, punë e pavarur
Mësimi fillon me stuhi mendimi:
 Çfarë është drita?
 Si përhapet ajo?
 Si formohet hija?
 Përshkruaj eklipsin e Diellit.
 Si mund të ndërtojmë shëmbëllimin e një objekti që jep pasqyra e rrafshët.
 Trego karakteristikat e shëmbëllimit që jep pasqyra e rrafshët.
 Shpjego pse kur udhëtojmë me makinë në rrugë më asfalt disa metra larg nesh na
duket asfalti i lagur(kjo shpjegohet me dukurinë e pasqyrimit të plotë të
brendshëm).
Punë e pavarur: 1. Në cilat nga këto shprehje janë përdorur saktë fjalët:
rrezaton,tejçon, pasqyron, përthith.
a) llamba elektrike tejçon dritë;
b) zjarri rrezaton rrezatim infra të kuq;
c) gota e ujit tejçon dritë;
d) pasqyra rrezaton dritë;
e) ju pasqyroni dritë.
2. Nëse këndi i rënies së rrezes së dritës është 350, sa është këndi i pasqyrimit.
Vlerësimi : Vlerësim i nxënësve për rezultatet e të nxënit të temës mësimore.
Detyrë shtëpie: Informacion për Lazerat.
68
TEMA Nr. 44-45 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Projekt: Përdorime të fibrave Situata e të nxënit: Në mjekësi.
optikë në mjekësi dhe teknologji Endoskopi përdoret për të vrojtuar
(2 orë) brenda trupit të njeriut.
Në teknologji.
Fibrat optikë përdoren për komunikimet
telefonike
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: Fibër optik
 përshkruan çfarë është një fibër optik; Endoskop
 shpjegon si funksionon një fibër optik; Pasqyrimi i plotë i
 tregon pajisjen mjekësore të ndërtuar me fibra brendshëm
optikë dhe përdorimin e saj në mjekësi;
 tregon ku përdoren fibrat optikë në teknologji.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, interneti, enciklopedi, CD me Lidhje me fushat
dokumentarë shkencor mbi fibrat optikë. kurikulare:
Mjetet: fletore, teksti, lapsa. Teknologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Stuhi mendimi, diskutim, punë në grup
Ora e parë e projektit:
Diskutohet për pasqyrimin e plotë të brendshëm,
 Çfarë ndodh kur drita kalon këndin kufi në mjedisin ndarës të dy mjediseve?
 Cila dukuri e dritës shpjegon dukurinë e mirazheve?
 Çfarë pajisjesh kanë në bazë të ndërtimit fibrat optikë?
 Si funksionon një fibër optik?
Ndahet klasa në grupe dhe ju jepen detyrat secilit grup:
Grupi I: Të përshkruajë çfarë është një fibër optik
Grupi II: Të shpjegojë si funksionon një fibër optik.
Grupi III: Të tregojë pajisjen mjekësore të ndërtuar me fibra optikë dhe përdorimin e saj
në mjekësi.
Grupi IV: Të tregojë ku përdoren fibrat optikë në teknologji.
Grupi V: Të vlerësojë rëndësinë e përdorimit të fibrave optikë duke listuar përfitimet e
njeriut nga përdorimi i tyre.
Ora e dytë: Grupet sipas detyrës së marrë nga ora e parë prezantojnë më video projektor
materialin e përzgjedhur që atyre iu është dukur i përshtatshëm për të zgjidhur situatën e
shtruar në orën e parë të projektit.
Grupet pas prezantimeve mund të pyesin njëri-tjetrin nëse ata kanë paqartësi dhe më pas
kryejnë vetëvlerësimin për punën e kryer në grup në bazë të formatit të vetëvlerësimit.
Situata quhet e realizuar nëse nxënësi:
 përshkruan çfarë është një fibër optike;
 shpjegon si funksionon një fibër optike;
 tregon pajisjen mjekësore të ndërtuar me fibra optikë dhe përdorimin e saj në mjekësi;
 tregon ku përdoren fibrat optikë në teknologji.

Vlerësimi i projektit për punën në grup, saktësinë e paraqitjes së projektit.


69
TEMA Nr. 48 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Lazerat Situata e të nxënit: Në mjekësi.
Korrigjimi i të parit
Në teknologji.
Ruajtja dhe leximi i të dhënave
Në industri
Prerje dhe saldim
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Lazer=Light Amplifikation
 përshkruan se si ndryshon drita e lazerit nga drita e by the Simulation Emission
bardhë; of
 tregon disa zbatime të lazerit në industri dhe në Radation = “Dritë e përforcuar
nga çlirimi i detyruar i
mjekësi. rrezatimit” Monokromatike=
njëngjyrëshe
Burimet: teksti Fizika klasa 8, interneti, Lidhje me fushat kurikulare:
enciklopedi, CD me dokumentarë shkencor mbi Teknologji.
përdorime të lazerave. Mjetet: fletore, teksti, lapsa
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Metoda e gjithëpërfshirës: të nxënët në bashkëpunim, bashkëbisedim
Hapi 1. Diskutohet për lazerin nëse nxënësit kanë njohuri dhe pritet për mendimet
e tyre.
Hapi 2.Shpjegoj: pajisja e lazerit prodhon një tufë të ngushtë drite e cila ka vetëm
një ngjyrë dhe ndryshon shumë nga drita e Diellit. Kjo është dritë monokromatike.
Hapi 3. Pak historik për lazerin; Lexohen informacionet e nxënësve të dhëna si
detyrë në orët më parë.
Hapi 4. diskutohet për përdorime të lazerit në:
1. Industri - Prerje dhe saldim;
2. Teknologji – ruajtja dhe leximi i të dhënave;
3. Mjekësi - korrigjimi i të parit.
Përforcim: Pyetje-përgjigje
 Si ndryshon drita lazer nga drita e Diellit?
 Tregoni një përparësi të përdorimit të lazerit në industrinë e veshjeve
përveç prerjes së shumë shtresave njëkohësisht
 Drita lazer lë gjurmë në DVD. Një lazer tjetër përdoret për ta lexuar atë, por
fuqitë e të dy lazerave janë të ndryshme. Në cilin rast fuqia është më e
madhe e lazerit që lë gjurmë apo e atij që bën leximin e të dhënave. Ku
mbështeteni në përgjigjen tuaj?
Punë e pavarur: Punim i ushtrimeve në fletoren e punës në faqe 29

Vlerësimi i nxënësve për: përshkrimin se si ndryshon drita e lazerit nga drita e


bardhë, dhe për diskutimin rreth zbatimeve të lazerit në industri dhe në mjekësi.
Detyrë shtëpie: Ushtrimi 4 faqe 61 teksti i nxënësit.
70
TEMA Nr. 47 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa:VIII
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në bankë çdo nxënës
Panairi i Portofolit ekspozon punimet e portofolit të tij, shikon
punimet e shokut/shoqes.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas Panair, portofol.
temës mësimore:.
 Përshkruan shkurtimisht përmbajtjen e portofolit,
identifikon punimet,detyrat më të mira, më të
realizuara
 Ndërton portofolin si model të përmirësimit të
tij nëpërmjet detyrave të klasës,
shtëpisë,projektit . Lidhje me
 Vlerëson rëndësinë e plotësimit të portofolit duke fushat
paraqitur saktë dhe me estetikë çdo detyrë. kurikulare:
Burimet: Detyrat e punuara në klasë, shtëpi, detyra e Gjuha dhe komunikimi,
përsëritje, projekti etj. Arti pamor, Tik.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Vrojtim i portofolave të nxënësve, vlerësimi i portofolave më të mirë
Nxënësit vëzhgojnë sipas grupeve dyshe ndërtimin e portofolave të grupeve
të tjerë të klasës. Mbajnë shënime për cilësitë e tyre.
Diskutojnë me njëri-tjetrin, shkëmbejnë portofolat e tyre për të pa rë më mirë
realizimin e çdo detyre.
Nga gjithë portofolat e klasës shpallin portofolat më të mira.
Shprehin mendimet e tyre në lidhje me portofolat e zgjedhur. Për vlerësimin e
nxënësve përdor tabelën e mëposhtme:
Emri dhe Detyrë Detyrë Detyrë Detyrë Detyrë Pikët
nr.1 nr.2 nr.3 nr.4 nr.5 totale
Nr. Mbiemri i Nota
50
nxënësit 10 pikë 10 pikë 10 pikë 10 pikë 10 pikë pike
1

Tabela e vlerësimit me notë:

Nota 4 5 6 7 8 9 10

Pikët 0 - 12 13 - 19 20 - 26 27 - 33 34 - 39 40 - 45 46 - 50

Detyrë: Plotësimi i detyrave të portofolit për ato nxënës që mund të kenë mangësi.
71
TEMA Nr. 72 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Ushtrime Situata e të nxënit: Në det. Mundohemi të
kapim peshkun ose një objekt në ujë në
det (ose në një enë me ujë) e kapim dot
apo jo? Pse ndodh kjo? Arsyeja
shpjegohet me faktin se drita përthyhet
kur kalon nga një mjedis optik në një
tjetër?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Pasqyrim;
 përshkruan konceptin e valës dritore dhe mënyrën e përthyerje.
përhapjes së saj;
 shpjegon pak nga karakteristikat e sistemeve optike;
 formulon ligjet e pasqyrimit dhe të përthyerjes së
dritës. teksti Fizika 8,
Burimet: Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet:Teksti, fletore, gotë qelqi, ujë, lapsa. Matematikë, ed.
figurativ,biologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Veprimtari praktike, diskutim, punë individuale, punë në grup
Mësimi fillon me situatat e parashikuara
 A mund të dallojmë objektet që janë në dhomë?
 Për të parë çfarë na nevojitet?
 Pse drita na ndihmon për të parë objektet?
 A do të thotë kjo se drita bie në objekt dhe pastaj pasqyrohet në sytë tanë?
 Formulo ligjet e pasqyrimit të dritës.
 Jepni shembuj që tregojnë se drita përhapet në vijë të drejtë dhe se ajo
pasqyrohet. Demonstrim: Në një gotë me ujë fusim një laps. Si e shikoni lapsin
nga jashtë? Pyetje për diskutim: Mundohemi të kapim peshkun ose një objekt në
ujë në det (ose në një enë me ujë). E kapim dot apo jo?
 Pse ndodh kjo?
 Arsyeja shpjegohet me faktin se drita përthyhet kur kalon nga një mjedis optik
në një tjetër?
 Formulo ligjet e përthyerjes së dritës
Punë individuale:
 Pse gjuajmë para peshkut për ta kapur atë?
 Me anë të një skeme të thjeshtë paraqit si ndryshon rrezja e përthyer kur kalon
nga ajri në ujë?
 Po kur kalon nga ajri në qelq, përthyhet më shumë apo më pak? Pse mendoni një
gjë të tillë? Ku bazoheni për këtë?
Vlerësimi: për diskutimet në grup, përgjigjet individuale në lidhje me situatën
dhe rezultatet e temës mësimore.
Detyrë shtëpie: Mblidhni informacion për dukurinë e “Mirazheve” dhe si mund ta
shpjegojmë formimin e tyre.
72
TEMA Nr. 73 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Përsëritje Situata e të nxënit:
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: Kënd rënie,
 ndërton rrugën e rrezes së pasqyruar kur kënd pasqyrimi,
di këndin e rënies; kënd përthyerje,
 tregon karakteristikat e shëmbëllimit që jep ngjyra,
pasqyra e rrafshët; dispersion.
 ndërton rrugën e rrezes së përthyer kur
drita kalon nga një mjedis optik në një
tjetër;
 shpjegon se çfarë ndodh gjatë dispersionit të
dritës;
 dallon si duken ngjyrat e veshjeve kur mbi
Burimet:ta bie dritë
teksti me ngjyra
Fizika klasa 8.të ndryshme. Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, teksti, lapsa. kurikulare: matematikë.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, punë e pavarur
Hapi 1. Diskutim rreth: Pasqyrimit, përthyerjes dhe pasqyrimit të plotë të
brendshëm duke ju referuar pyetësorit të mëposhtëm:
1. Çfarë është pasqyrimi i dritës?
2. Çfarë ndodh me shpejtësinë e dritës kur ajo kalon nga një mjedis optik në
një tjetër?
3. A varet përthyerja e dritës nga dendësia e mjedisit?
4. Formuloni ligjin e pasqyrimit të dritës.
5. Formuloni ligjin e përthyerjes së dritës.
6. Çfarë ndodh gjatë dispersionit të dritës?
7. Cilat janë ngjyrat bazë dhe si janë formuar ngjyrat e ndërmjetme?
Hapi 2. Punë e pavarur: Punim i ushtrimeve me nr. 7,8,9 dhe 10 faqe 63, teksti i
nxënësit.
Vlerësimi i nxënësve nëse:
 ndërton rrugën e rrezes së pasqyruar kur di këndin e rënies.
 tregon karakteristikat e shëmbëllimit që jep pasqyra e rrafshët.
 ndërton rrugën e rrezes së përthyer kur drita kalon nga një mjedis optik në
një tjetër.
 shpjegon se çfarë ndodh gjatë dispersionit të dritës.
 dallon si duken ngjyrat e veshjeve kur mbi ta bie dritë me ngjyra të
ndryshme.
 Detyrë shtëpie: Ushtrimi 11 faqe 63, teksti i nxënësit.

73
TEMA Nr. 74 PLANI DITOR

74
TEMA Nr. 75 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa:VIII
Tema mësimore: Test përmbledhës nr 2: Janar - Mars / Tematika: Energjia/ Drita
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temave mësimore:
 përshkruan konceptin e valës dritore dhe shpejtësisë së përhapjes së saj;
 shpjegon pak nga karakteristikat e sistemeve optike;
 formulon ligjet e pasqyrimit dhe të përthyerjes së dritës, pasqyrimin e plotë
të brendshëm;
 shpjegon parimet bazë të optikës gjeometrike;
 shpjegon në përgjithësi karakteristikat kryesore të sistemeve të thjeshtë optik;
 ndërton shëmbëllimin e trupave kur vendosen para sistemeve të thjeshtë optik;
 formulon ligjet e pasqyrimit dhe të përthyerjes së dritës, pasqyrimin e plotë të
brendshëm;
 përshkruan dispersionin e dritës;
 përshkruan si formohet dispersioni i dritës;
 llogarit me formulë shpejtësinë e dritës.
 analizon parimet bazë të optikës gjeometrike duke i konkretizuar nga shembuj
nga situata të jetës së përditshme;
 shpjegon saktë karakteristikat e sistemeve të thjeshta optike.
Tabela e specifikimeve të Testit përmbledhës nr 2/ klasa VIII

Tematika dhe Temat Niveli bazë Niveli mesatar Niveli Pyetje Pikë
40% 40% lartë
20%
Tematika: Energjia/
Drita
Drita, përhapja e saj
Shpejtësia e dritës
Pasqyrimi i dritës
Përthyerja e dritës
Ngjyrat
Dispersioni i dritës
Totali në pikë dhe
pyetje

Tabela e vlerësimit të testit


Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikë

Konkluzione:

75
TEMA Nr. 76 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore: Cilësitë e magneteve Situata e të nxënit:. Magneti i vendosur


pranë disa trupave prej metalesh të
ndryshëm, tërheq disa prej tyre, të tjerat jo.
Cilat materiale tërheq magneti?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe: magnete,
fushës sipas temës mësimore: poli Nord, Sud, forcë
 përshkruan cilësitë e magneteve; pa kontakt, materiale
 identifikon se cilat materiale janë magnetike; magnetike, domene,
 përdor një model për të shpjeguar cilësitëe materialeve magnetizim, çmagnetizim
magnetike.
 dallon magnetet
Burimet: nga materialet
teksti Fizika klasa 8 magnetike Lidhje me fushat
Mjetet: Teksti, fletore, magnete, trupa prej metali, gjilpërë kurikulare:
prej çeliku, gozhdë prej hekuri, gjilpëra magnetike. Gjeografi,kimi
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Veprimtari praktike, diskutim, punë individuale, punë në grup,
Mësimi fillon me situatën e parashikuar: Magneti i vendosur pranë disa trupave prej
metalesh të ndryshëm.
 Cilat materiale tërheq magneti?
 A jeni në gjendje të jepni përgjigje pa provuar?
Demonstrim: 1. Pranë disa çelësave prej metalesh të ndryshëm afrojmë një magnet me
polin Nord pastaj me Sud.
2. Pranë polit Nord të një gjilpëre magnetike afrojmë me radhë njëherë polin Sud të një
gjilpëre tjetër magnetike dhe herën tjetër polin Nord.
Çfarë vini re në secilin rast?
Disa materiale tërhiqen nga magnetet. Këto materiale quhen materiale magnetike.
Hekuri, kobalti dhe nikeli janë materiale magnetike. Çeliku është lëndë magnetike, sepse
përmban kryesisht hekur.
Pse disa materiale janë magnetike? Një magnet mund të mendohet i përbërë nga një
numër i madh magnetesh të vegjël, që quhen domene.
Kur një material nuk është bërë magnet, pra nuk është magnetizuar, domenet janë
vendosur në drejtime të ndryshme. Po të vendoset një material magnetik afër një magneti,
ai magnetizohet, pra bëhet magnet. Në këtë rast, domenet vendosen në një drejtim.
Pyetje për diskutim: Një gozhdë çeliku tërhiqet nga magneti. A mund të themi se ajo
është magnet?Si tërhiqen polet e kundërt të dy magneteve kur ato nuk takojnë?
Punë individuale:
 Paraqit me anë të një vizatimi bashkëveprimin e dy magneteve me pole të njëjtë dhe të
kundërt.
 Si mund ta shndërrojmë një gozhdë çeliku në magnet?
 SiVlerësimi:
mund të kthehet një magnet
për diskutimet në material
në grup, magnetik
përgjigjet të zakonshëm?
individuale në lidhje me situatën dhe
rezultatet e temës mësimore.
Detyrë shtëpie: Po të ndajmë një magnet në dy pjesë, merren dy magnete, secili me polet
N dhe S. Shpjegoni pse ndodh kjo? Plotësim i fletores së punës, faqe 30.

76
TEMA Nr. 77 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Punë praktike. Situata e të nxënit:. Me anë të
Si të kuptojmë që një trup ka veti magneteve dhe gjilpërave magnetike
magnetike? provohet veprimi ndaj trupave prej
metalesh të ndryshme. Ç’ndodh? Si sillen
trupat prej metalesh të ndryshëm ndaj
Rezultatet e të nxënit të kompetencave tëmagnetit?
fushës Fjalët kyçe: magnete,
sipas temës mësimore: poli Nord, Sud,
 përshkruan cilësitë e magneteve; forcë pa kontakt,
 identifikon se cilat materiale janë magnetike; materiale magnetike,
domene, magnetizim,
 Dallon magnetet nga materialet magnetike.
çmagnetizim
Burimet: teksti Fizika 8 Lidhje me fushat
Mjetet:Teksti. fletore,magnete, trupa prej metali, kurikulare:
gjilpërë prej çeliku,gozhdë prej hekuri, gjilpëra Shoqëria dhe mjedisi
magnetike.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Veprimtari praktike, diskutim, punë individuale, punë në grup,
Veprimtari që do të zhvillohen për realizimin e situatës:
1. Klasa ndahet në grupe, ku secilit grup i jepen mjetet e nevojshme për të provuar
nëse trupat e ndryshëm kanë veti magnetike.
2. U kërkohet nxënësve të provojnë veprimin e magneteve ndaj trupave prej
metalesh të ndryshme dhe më pas veprimin e dy magneteve ndërmjet tyre(me pole
të njëjtë dhe të kundërt)
Plotësojnë tabelën për parashikimet e bëra dhe rezultatet pas provës së kryer.

Nr Parashikimi Rezultati
1 Gozhdë po
2 Kapëse letrash po
3 Korniza duralumin e dritares jo
.. Kangjellat e hekurta të oborrit etj Po
3. Nxënësit i klasifikojnë në dy grupe sipas veprimit trupat: në
magnetike sepse........., në materiale jo magnetike sepse.......
Pyetjet që zhvillohen pas punës:
 Si vepron një magnet ndaj një magneti tjetër?
 Si vepron një magnet ndaj një materiali magnetik?
 Kur është më i fuqishëm veprimi pranë magnetit apo larg tij?
 Nga dallohem materialet magnetik dhe magnetet?
Vlerësimi: për përdorimin e mjeteve dhe procedurave shkencore.
Detyrë shtëpie: Pse hekuri nuk mbetet i magnetizuar kur largohet magneti, ndërsa
çeliku po?
77
TEMA Nr. 78 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Fusha magnetike Situata e të nxënit:. Poli Nord i një
busulle orientohet gjithnjë nga veriu.
Pse ndodh kështu?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore: Fushë magnetike,
 përshkruan ç’është fusha magnetike; forcë pa kontakt,materiale
 shpjegon pse gjilpëra e busullës drejtohet nga magnetike, busull, gjilpërë
veriu; magnetike.
 përshkruan si mund të gjenden karakteristikat e
fushës magnetike
Burimet: përreth
teksti Fizika 8 një magneti. Lidhje me fushat
Mjetet: Teksti, fletore, magnete, gjilpërë prej çeliku, kurikulare: Gjeografi,
gjilpëra magnetike, pluhur hekuri, pllakë kartoni. kimi.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Veprimtari praktike, Diskutim, punë individuale, punë në grup,
Mësimi fillon me situatën e parashikuar:
1. Po të vendosim një kapëse çeliku afër një magneti, kapësja do të lëvizë. Magneti
e tërheq kapësen, pra ushtron forcë mbi të. Në zonën përreth magnetit, ku
materialet magnetike i nënshtrohen forcës, ndodhet fusha magnetike.
Pyetje për diskutim
2. Si mund të studiojmë karakteristikat e fushës magnetike? Duhet të vendosim
në fushën magnetike diçka që e ndien forcën për të parë tablonë e fushës.
Pluhuri i hekurit përbëhet nga copa të vogla hekuri që magnetizohen kur ndodhen
në fushën magnetike. Ato orientohen njëlloj si gjilpërat me kokë apo kapëset e
letrave. Duke qenë të shumta ato na tregojnë karakteristikat e fushës magnetike.
Fusha magnetike nuk mund të shihet, por mund të studiohet efekti i saj mbi
materialet magnetike.
3. Busulla ka gjilpërën që është një magnet i vogël që orientohet nga veriu. Ky fakt
provon se Toka është si një magnet.
Karakteristikat e fushës magnetike mund të pasqyrohen më mirë, duke ndërtuar
vijat e fushës magnetike sipas drejtimit të gjilpërës magnetike.
Dendësia e vijave paraqet fortësinë e fushës. Aty ku vijat janë më të shpeshta,
fusha është më e fortë.
● Shigjetat në vija tregojnë drejtimin e forcës. Vijat e fushës magnetike fillojnë në
polin Nord, N, e mbarojnë në polin Sud, S.
Punë individuale: Ç’është fusha magnetike? Nga bindemi për ekzistencën e saj?
Pse busulla orientohet nga veriu?
Plotësim i fletores së punës në faqe 31.
Vlerësimi : për diskutimet në grup, përgjigjet individuale në lidhje me situatën
dhe rezultatet e temës mësimore. Detyrë shtëpie: Vizatoni tablonë e vijave të
forcës të fushës magnetike pranë një magneti të drejtë.
78
TEMA Nr. 54 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Punë praktike: Situata e të nxënit: Një magnet
Si të identifikojmë vijat e fushës drejtvizor i vendosur poshtë një letre
magnetike format A4, mbi të cilën kemi hedhur
pluhur hekuri. Çfarë vini re?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: fortësi e fushës
 identifikon spektrin e vijave të forcës së fushës magnetike, dendësi
magnetike; e vijave të forcës
 shpjegon pse gjilpëra magnetike e ndodhur në magnetike, bashkëveprim
fushën magnetike orientohet nga Nordi; magnetik.
 shpjegon karakteristikat e fushës magnetike duke u
mbështetur në veprimtarinë praktike.
Burimet: teksti Fizika 8. Lidhje me fushat
Mjetet:Teksti, fletore, magnete, gjilpërë prej çeliku, kurikulare:
gjilpëra magnetike,pluhur hekuri,pllakë kartoni. Gjeografi.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Veprimtari praktike, diskutim, punë në grup, punë individuale
Mësimi fillon me situatën e parashikuar: Një magnet drejtvizor i vendosur
poshtë një letre format A4, mbi të cilën kemi hedhur pluhur hekuri. Çfarë vini re?
Pyetje për diskutim
Si mund të studiojmë karakteristikat e fushës magnetike? Duhet të vendosim
në fushën magnetike një gjilpërë magnetike dhe te vëzhgojmë orientimin e saj-
bindemi se vijat e forcës magnetike janë vija të orientuar nga poli Nord drejt polit
Sud të magnetit, pra vëzhgojmë veprimin e fushës mbi gjilpërën magnetike, e cila
ndryshon orientimin e saj sepse mbi të vepron fusha magnetike e magnetit që
përdorim për demonstrim.
Ku është më e fuqishme fusha magnetike, afër apo larg magnetit? Hamendëso dhe
jep përgjigjen e saktë pasi ta keni provuar, vëzhgo ku janë më të dendura vijat e
forcës së fushës magnetike? A jeni dakord me përfundimin e mëposhtëm?
Dendësia e vijave paraqet fortësinë e fushës. Aty ku vijat janë më të dendura,
fusha është më e fortë. Pse?
Ndryshoni polet e magnetit poshtë letrës së kartonit, çfarë do të vini re me pluhurin
e hekurit dhe orientimin e gjilpërës magnetike të ndodhur në fushën magnetike të
krijuar nga magneti drejtvizor?
Punë individuale: nxirrni përfundimet duke i shënuar në fletore dhe duke i
shoqëruar me figurat që ju vëzhguat gjatë veprimtarisë.
Vlerësimi: për veprimtarinë në grup dhe përgjigjet individuale në lidhje me
situatën dhe rezultatet e temës mësimore.
Detyrë shtëpie: Vizatoni tablonë e vijave të forcës të fushës magnetike pranë një
magneti në formë U- je.
78
TEMA Nr. 55 PLANI DITOR

55
TEMA Nr. 56 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Shkalla: 4 Klasa: VIII
Fizikë
Tema mësimore: . Punë praktike: Situata e të nxënit:. Në një orë ekskursioni në
Përdorimi i busullës orientuese pyll: Si mund të orientohemi me anë të busullës?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore: busull, anët e horizontit, veri
 identifikon pjesët përbërëse të busullës gjeografik, veri magnetik, jug
magnetike; gjeografik, jug magnetik.
 tregon më anë të busullës polet gjeografike;
 shpjegon qartë pse polet gjeografike nuk
përputhen me polet magnetike;
 shpjegon pse është e rëndësishme të kemi
busull me
Burimet: veteFizika
teksti dhe harta
klasakur
8. bëjmë Lidhje me fushat kurikulare:
Mjetet: busull, magnete të drejtë. Shoqëria dhe mjedisi
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Veprimtari praktike, diskutim, punë në grup, punë individuale
Hapi parë: Diskutohet për kohë më parë kur njerëzit dilnin për të eksploruar
natyrën orientoheshin me anë të vendndodhjes së yjeve, zogjve (pegasus),
indianët gjenin toka të reja duke vëzhguar lëvizjen e këtij lloj zogu etj. më vonë
me zbulimin e busullës magnetike njerëzit filluan të orientohen me anë të saj ku
pa vështirësi gjenin Veriun dhe Jugun gjeografik. Në harta të ndryshme në pjesën
e fundit të saj ka legjendën në të cilën ka një shigjetë, e cila është e drejtuar nga
veriu gjeografik, hartat varen ose ndërtohen në mënyrë të tillë që pjesa e sipërme të
tregojë veriun gjeografik.
Hapi dytë: Busulla. Si është e ndërtuar?
Në oborrin e shkollës nxënësit me anë të busullës që kanë duhet të gjejnë katër anët
e horizontit dhe t’i shënojnë ato, pse busulla tregon veriun gjeografik dhe jo atë
magnetik? Afrojmë pranë busullës një magnet. Çfarë vini re?
A mund të përdoret busulla për të zbuluar zona me përbërje materialesh magnetike,
hekur, nikel dhe kobalt? Ku bazoheni për përgjigjen tuaj?
Hapi tre: Ndërto orën diellore dhe krahaso rezultatet për anët e horizontit me
busull dhe me orën diellore.
Hapi katër: pyetje për diskutim:
 Pse polet magnetike nuk përputhen me ato gjeografike?
 A do të thotë kjo se Toka është si një magnet gjigant?
 Pse është e rëndësishme të orientohemi me anë të busullës?
Vlerësimi: për identifikimin e pjesët përbërëse të busullës magnetike; për gjetjen
më anë të busullës të poleve gjeografike, për shpjegimin qartë pse polet gjeografike
nuk përputhen me polet magnetike, për
shpjegimin pse është e rëndësishme të kemi busull me vete dhe harta kur bëjmë
ekskursione në pyll. Detyrë shtëpie: ndërto një busull, maket.
78
TEMA Nr. 57 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Elektromagnetet Situata e të nxënit:. Në një kantier ndërtimi:
një makineri më veçon mbetjet metalike prej
materiali magnetik nga materialet e tjera. Si
mendoni ju, kjo pajisje çfarë ka në ndërtimin e
saj dhe si funksionon?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: elektromagnet, solenoid.
 përshkruan si mund të bëhet një elektromagnet;
 përshkruan si mund të ndryshojë fuqia e një
elektromagneti.
 tregon me anë të demonstrimit varësinë e fuqisë së
fushës magnetike nga numri i spirave, rryma që kalon
në to dhe
Burimet: lloji
teksti i bërthamës.
Fizika klasa 8, enciklopedi shkencore, Lidhje me fushat
materiale të përzgjedhura nga mësuesi. kurikulare:
Mjetet: spira përcjellëse, gozhdë çeliku, gozhdë hekuri. Shoqëria dhe mjedisi.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, demonstrim, punë individuale
Hapi parë: Diskutohet se si mund të ndajmë copat e hekurit nga ato të bakrit në një
përzierje të tyre. A mendoni se rreth një përcjellësi me rrymë ka fushë magnetike?
Provojeni atë.
Demonstrim: Afrojmë pranë një qarku elektrik një gjilpërë magnetike dhe vëzhgojmë me
kujdes se çfarë do të ndodhë - rreth përcjellësit me rrymë ka fushë magnetike.
2. Si mendoni, çfarë do të ndodhë me fushën magnetike rreth një përcjellësi me rrymë kur
ndryshojmë drejtimin e rrymës? Rreth një gozhde hekuri mbështjellim disa herë një
përcjellës prej bakri, në këtë mënyrë kemi formuar një bobinë me një bërthamë hekuri që
tani e quajmë solenoid. E lidhim spirën përcjellëse me një burim rryme dhe afrojmë pranë
saj disa gozhdë çeliku. Çfarë parashikoni se do të ndodhë? Çfarë përfundimesh nxirrni?
Solenoidit me rrymë ka fushë magnetike, në këtë mënyrë që kemi ndërtuar një
elektromagnet që komandohet me çelës, kur na nevojitet e kyçim, kur nuk na nevojitet e
shkyçim nga rryma.
Hapi dytë: vëzhgim: a varet fuqia e një elektromagneti nga:
1. numri i spirave të bobinës – sa më shumë spira, aq më i fuqishëm është elektromagneti.
2. rryma që rrjedh në spirat përcjellëse – sa më e madhe të jetë rryma, aq më i fuqishëm
është elektromagneti.
3. lloji i bërthamës – përdorimi i materialit magnetik e bën të fuqishëm elektromagnetin
ku bazoheni për përgjigjen tuaj?
Hapi tre: punë individuale
I. Shumica e elektromagneteve kanë bërthamë.
a) Pse përdoret hekuri zakonisht për bërthamë? b) Ç’do të ndodhë sikur të përdoret
për bërthamë çeliku?
II.Një nxënës
Vlerësimi nëse:shprehet se elektromagneti
përshkruan me bërthamë
si mund të bëhet hekuri është
një elektromagnet; i fuqishëm,
përshkruan si sepse
mund të
ndryshojë fuqia e një elektromagneti, tregon me anë të demonstrimit varësinë e fuqisë së
fushës magnetike nga numri i spirave, rryma që kalon në to dhe lloji i bërthamës.
Detyrë shtëpie: Plotësim i ushtrimeve në fletoren e punës, faqe 32.
81
TEMA Nr. 58 PLANI DITOR

80
TEMA Nr. 59 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Veprimtari praktike: Si Situata e të nxënit: Në një kantier ndërtimi
të ndërtojmë një elektromagnet? Një makineri veçon mbetjet metalike prej
materiali magnetik nga materialet e tjera. Si
mendoni ju, çfarë ka në ndërtimin e saj kjo
pajisje dhe si funksionon?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: elektromagnet,
 përshkruan si mund të bëhet një elektromagnet;
 ndërton një elektromagnet.
 Provon fuqinë e fushës magnetike kur ndryshohet
rryma, drejtimi i saj dhe numri i spirave.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, enciklopedi shkencore, Lidhje me fushat
materiale të përzgjedhura. Mjetet: spira përcjellëse, gozhdë kurikulare: Teknologji.
çeliku, gozhdë hekuri, gjilpëra magnetike, bateri.
Metodologjia e veprimtaritë e nxënësve: Diskutim, demonstrim, punë në grup, punë individuale
Hapi parë: Diskutim Si ndërtohet një elektromagnet?
Përgatitet një përcjellës rrethor nëpër të cilin kalon rrymë elektrike. Vijat e fushës
magnetike në qendër janë vija të drejta. Mund të përgatisim një bobinë me disa spira
rrethore, nëpër të cilat kalon rrymë elektrike. Një bobinë e tillë quhet solenoid. Fushat e
spirave mblidhen dhe kështu krijohet një fushë magnetike e fuqishme. Vijat e fushës i
ngjajnë atyre të magnetit. Për të bërë një elektromagnet, brenda solenoidit vendoset një
material magnetik, që quhet bërthamë. Bërthama magnetizohet nga fusha magnetike e
bobinës. Kështu, fusha magnetike bëhet edhe më e fuqishme. Shumë bërthama janë prej
hekuri. Çelësi hap dhe mbyll rrymën, pra krijohet fushë magnetike kur na duhet. Bërthama
prej hekuri nuk e ruan magnetizimin pasi ndërpritet rryma elektrike.
Hapi dytë: 1. Ndërtimi i elektromagnetit nga nxënësit. Ndaj klasën në grupe me nga 4
nxënës, secili grup do të ndërtojë elektromagnetin duke u mbështetur në shpjegimet e bëra
dhe duke përdorur mjetet e duhura. Pasi ta ndërtojnë elektromagnetin e provojnë duke e
kyçur dhe shkyçur atë. D.m.th duke mbyllur dhe hapur qarkun e rrymës elektrike.
2. Demonstrim: për të provuar fuqinë e elektromagnetit nxënësit duhet të ndryshojnë:
1- numrin e spirave;
2- vlerën e intensitetit të rrymës;
3- drejtimin e rrymës elektrike. Në secilin rast ata vëzhgojnë edhe drejtimin e gjilpërave
magnetike dhe veprimin e fushës mbi ta.
Hapi tre: Provo: Si mendoni, çfarë do të ndodhë me fushën magnetike rreth një
përcjellësi me rrymë kur ndryshojmë drejtimin e rrymës?
Vlerësimi nëse: ndërton një elektromagnet; përshkruan si mund të ndryshojë fuqia e një
elektromagneti, tregon me anë të demonstrimit varësinë e fuqisë së fushës magnetike
nga numri i spirave, rryma që kalon në to dhe lloji i bërthamës.
Detyrë shtëpie Për bërthamën e elektromagnetit mund të përdoren shumë materiale të
ndryshme. Një nxënës dëshiron të përdorë një material, që të magnetizohet kur në bobinë
kalon rrymë dhe të mos mbetet i magnetizuar kur ndërpritet rryma.
a) Zgjidhni materialin (ose materialet) e përshtatshëm nga këto më poshtë: hekur ose çelik
hekur bakër, bakër ose hekur çelik.
b) Tregoni pse materialet e tjera nuk janë të përshtatshme.
81
TEMA Nr. 60 PLANI DITOR

80
TEMA Nr. 60 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore: Përcaktimi i ndryshore Situata e të nxënit: Anisa dhe Sara
dhe kontrolli i tyre ndërtuan një elektromagnet, duke
(2 orë) mbështjellë një tel të izoluar rreth një
gozhde hekuri. Kur ato e hapin rrymën, teli
prodhon fushë magnetike që magnetizon
gozhdën. Ato bëjnë eksperiment me kapëse
letrash.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: elektromagnet.
 përshkruan dallimin midis ndryshoreve të varura dhe
të pavarura;
 tregon se një studim kryhet duke kontrolluar
ndryshoret.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, enciklopedi shkencore, Lidhje me fushat
materiale të përzgjedhura kurikulare:
Mjetet: spira përcjellëse, gozhdë çeliku, gozhdë hekuri, Shoqëria dhe mjedisi
gjilpëra magnetike bateri
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Diskutim, demonstrim, punë në grup, punë individuale
Hapi parë: Mësimi fillon me përshkrimin kontekstual të situatës së krijuar ndërmjet
Sarës dhe Anisës, të cilat duan të vëzhgojnë varësinë ndërmjet ndryshoreve të varura
dhe të pavarura, secili prej nxënësve të planifikojë kërkimin që do të zhvillojë duke
ndjekur dhe plotësuar rubrikat e mëposhtme:
Të bëjë pyetjet
Çfarë po përpiqem të vëzhgoj? Cila është pyetja ime?
Të parashikojë çfarë do të ndodhë
Unë mendoj se ... Arsyetimi im është se ....
Të planifikojë vëzhgimin tim
Kam nevojë për ......, Çfarë po ndryshoj?
Çfarë duhet të mat? Çfarë duhet të bëj është ......,Do të kem kujdes për....
Të bëjë vëzhgimin
Si mund të bëjmë matje të sakta? Çfarë aparati matës mund të përdor?
Të regjistrojë rezultatet
Si do t’i ruaj rezultatet të paprekura ? A do të përdor një tabelë?
A do të ndërtoj një diagram apo grafik?
Tabela Grafiku
Ti japë kuptim rezultateve
A mund të dalloj ndonjë rregull? A ka dalë ndonjë rezultat jo i zakonshëm? A e
mbështesin rezultatet e marra parashikimin tim? Si mund ta bëj vëzhgimin më të
saktë?
 Vlerësimi nëse: përshkruan dallimin midis ndryshoreve të varura dhe të pavarura;
tregon se një studim kryhet duke kontrolluar ndryshoret. Detyrë shtëpie Të zhvillojnë
një kërkim shkencor të ngjashëm, detyrë për vlerësim në dosje.
83
TEMA Nr. 58-59 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore Zbatime Situata e të nxënit:.


Përdorimi i elektromagneteve Në një qendër spitalore pranë pajisjeve
të skanerit dhe të MRI, vëzhgim, si
funksionojnë si janë të ndërtuara.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe: rele, zile


sipas temës mësimore:
 përshkruan disa përdorime të elektromagneteve;
 shpjegon pse elektromagnetet përdoren në
vend të magneteve të përhershëm.

Burimet: teksti Fizika klasa 8, enciklopedi shkencore, Lidhje me fushat


materiale të përzgjedhura kurikulare:
Mjetet: zile maket. Shoqëria dhe mjedisi

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve


Diskutim, demonstrim, punë individuale
Mësimi fillon me një diskutim të lirë duke ju drejtuar pyetje nxënësve se çfarë
dinë ata për përdorime të elektromagneteve në jetën e përditshme duke ju kujtuar:
1. zilja –ndërtimi – funksioni;
2. releja - ndërtimi – funksioni;
3. dyert e mbrojtjes nga zjarri;
4. rezonanca magnetike.
Shpjegoj për ndërtimin dhe funksionimin e secilës prej tyre.
Pyetje për diskutim:
a)Në cilat kushte duhet përdorur releja në vend të çelësit të zakonshëm?
b) Shpjegoni pse qarku i ziles së derës quhet qarku “make-and-break”.
c) Ku ndryshon qarku i ziles së derës nga qarku i relesë?
d) Ku ngjajnë ata?
e) Si përdoret elektromagneti për të ndërtuar një pajisje alarmi kundër vjedhjeve?
f) Tregoni të mirat dhe të metat e skanimit me MRI.
Punë e pavarur: Plotësim i fletores së punës 4.6

 Vlerësimi nëse: përshkruan disa përdorime të elektromagneteve;


shpjegon pse elektromagnetet përdoren në vend të magneteve të
përhershëm. Detyrë shtëpie Ushtrimet 2-3 dhe Fletore pune 4.6.

82
TEMA Nr. 61 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Veprimtari praktike: Situata e të nxënit: Ndërtimi i një
Ndërtimi i një zileje zileje

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:


sipas temës mësimore:
elektromagnet
 përshkruan disa përdorime të elektromagneteve;

 shpjegon pse elektromagnetet përdoren në


vend të magneteve të përhershëm;

 ndërton një zile.


Burimet: teksti Fizika klasa 8, enciklopedi shkencore, Lidhje me
materiale të përzgjedhura. fushat
kurikulare:
Mjetet: zile maket, tel përcjellës, bateri, gjysmësferë
metalike, shufër metali, dy shufra hekuri. Arte, matematikë.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve

Diskutim, punë në grup


Hapi 1. Diskutim rreth: përdorimeve të elektromagneteve në jetën e përditshme.

Hapi 2. Ndaj klasën në grupe dhe sigurohem që secili grup është i pajisur me
mjetet e nevojshme për të realizuar ndërtimin e ziles, duke u mbështetur në
modelin që ata kanë përpara.

Gjatë kohës së punës së secilit grup ndihmoj për vështirësitë që ata mund të hasin.

Pas përfundimit të punës provojmë zilet nëse ato funksionojnë dhe zhvillohet
vetëvlerësimi i nxënësve në bazë të formatit të vetëvlerësimit.

Vlerësimi i nxënësve nëse:

 përshkruan disa përdorime të elektromagneteve;

 shpjegon pse elektromagnetet përdoren në vend të magneteve


të përhershëm;

 ndërton zilen.

84
TEMA Nr. 62-63 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Projekt: Përdorimi i Situata e të nxënit: Në mjekësi. Rezonanca
elektromagneteve në mjekësi magnetike, MRI Në teknologji. Releja, zilja,
dhe teknologji(2 orë) dyert e mbrojtjes nga zjarri, vinçat.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Elektromagnet
 përshkruan çfarë është një elektromagnet;
 shpjegon si funksionon një elektromagnet;
 tregon pajisjen mjekësore të ndërtuar
me elektromagnet dhe si funksionon ajo;
 tregon ku përdoren elektromagnetet në teknologji.
Burimet: teksti Fizika klasa 8, interneti, enciklopedi, CD me Lidhje me
dokumentarë shkencor mbi përdorime të elektromagneteve. fushat
Mjetet: fletore, teksti, lapsa. kurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve :Stuhi mendimi,Teknologji
diskutim, punë në grup
Ora e parë e projektit: Diskutohet për magnetet dhe elektromagnetet
 Çfarë është një magnet?
 Çfarë vetish ka magneti?
 Si mund të ndërtojmë një elektromagnet?
 Thoni disa përdorime të elektromagneteve.
Ndahet klasa në grupe dhe ju jepen detyrat secilit grup:
Grupi I: Të përshkruajë çfarë është një elektromagnet.
Grupi II: Të shpjegojë si funksionon një elektromagnet.
Grupi III: Të tregojë pajisjen mjekësore të ndërtuar me elektromagnet dhe përdorimin e
saj në mjekësi.
Grupi IV: Të tregojë ku përdoren elektromagnetet në teknologji.
Grupi V: Të vlerësojë rëndësinë e përdorimit të elektromagneteve duke listuar përfitimet e
njeriut nga përdorimi i tyre.
Ora e dytë: Grupet sipas detyrës së marrë nga ora e parë prezantojnë më video projektor
materialin e përzgjedhur që atyre iu është dukur i përshtatshëm për të zgjidhur situatën e
shtruar në orën e parë të projektit.
Grupet pas prezantimeve mund të pyesin njëri-tjetrin nëse ata kanë paqartësi dhe më pas
kryejnë vetëvlerësimin për punën e kryer në grup në bazë të formatit të vetëvlerësimit.
Situata quhet e realizuar nëse nxënësi
 përshkruan çfarë është një elektromagnet;
 shpjegon si funksionon një elektromagnet;
 tregon pajisjen mjekësore të ndërtuar me elektromagnet dhe si funksionon ajo;
 tregon ku përdoren elektromagnetet në teknologji.
Vlerësimi i projektit për punën në grup, saktësinë e paraqitjes së projektit.
85
TEMA Nr. 61 PLANI DITOR

86
TEMA Nr. 65 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII
Tema mësimore Ushtrime për përsëritje Situata e të nxënit:
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Magnet, fushë
 përshkruan cilësitë e magneteve; magnetike, busull,
 shpjegon bashkëveprimin magnetik si elektromagnet,
bashkëveprim me anë të fushave magnetizim,
magnetike; çmagnetizim,
 tregon përse shërben busulla; ndryshore e varur,
 shpjegon magnetizimin dhe çmagnetizimin; ndryshore e pavarur.
 shpjegon disa përdorime të elektromagneteve;
 dallon ndryshoren e varur dhe ndryshoret
e pavarura.
Burimet: teksti Fizika klasa. Lidhje me fushat
Mjetet: fletore, teksti, lapsa, magnete. kurikulare:
Gjeografi, teknologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Stuhi mendimi,diskutim, punë e pavarur
Hapi 1. Stuhi mendimi rreth magnetizmit me anë të pyetjeve të mëposhtme:
 Çfarë janë magnetet?
 Si veprojnë dy magnete kur janë afër njëri-tjetrit?
 Çfarë tregon pika X?
 Si e provojmë ekzistencën e fushës elektrike?
 Përse përdoret busulla?
 Pse polet magnetike nuk përputhen me polet gjeografike?
 Si i dallojmë materialet magnetike?
 Si ndërtohet një elektromagnet?
 Ku përdoren elektromagnetet?
 Jepni mendimin tuaj për rëndësinë e përdorimit të elektromagneteve në
mjekësi.
 Jep një shembull të ndryshoreve dhe si mund t’i kontrollojmë ato.
Hapi 2. Punë e pavarur: Punim i ushtrimeve faqe 74- 75 teksti i nxënësit.
Vlerësimi i nxënësve nëse:
 përshkruan cilësitë e magneteve
 shpjegon bashkëveprimin magnetik si bashkëveprim me anë të fushave
magnetike
 tregon përse shërben busulla
 shpjegon magnetizimin dhe çmagnetizimin
 shpjegon disa përdorime të elektromagneteve
 dallon ndryshoren e varur dhe ndryshoret e pavarura.
Detyrë shtëpie: Ushtrimet 11 dhe 12 faqe 75, teksti i nxënësit.
87
TEMA Nr. 64 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tema mësimore Përsëritje vjetore Situata e të nxënit:


Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Shpejtësi, nxitim,
 njehson shpejtësinë e një trupi; Grafik distancë –
 njehson shpejtësinë mesatare të një trupi; kohë
 përcakton nga grafiku madhësinë e lëvizjes; Grafiku shpejtësi
 shpjegon lëvizjen e përshpejtuar dhe të ngadalësuar; – kohë,valë
 përcakton nga grafiku madhësinë e nxitimit; gjatësore, valë
 përdor formulat për llogaritjen e nxitimit dhe të shpejtësisë; tërthore, amplitudë,
 dallon valën tërthore nga vala gjatësore; frekuencë,
 tregon karakteristikat e valës; shpejtësi vale,
 njehson shpejtësinë e valës; gjatësi vale,fortësi,
 dallon në grafik zërin e dobët nga zëri i fortë; lartësi, intensitet,
decibel,pasqyrim,
 arsyeton se si i dallojmë zërat nga njëri – tjetri nëse ato
përthyerje,
janë me të njëjtën frekuencë dhe të njëjtën amplitudë;
 përshkruan konceptin e valës dritore dhe mënyrën e
përhapjes së saj,
 shpjegon pak nga karakteristikat e sistemeve optike;
 formulon ligjet e pasqyrimit dhe të përthyerjes së dritës.

Burimet: teksti Fizika klasa. Lidhje me


Mjetet: fletore, teksti, lapsa, magnete. fushat
kurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Arte, matematikë.
Stuhi mendimi,diskutim, punë e pavarur
Hapi 1. Stuhi mendimi rreth koncepteve bazë që kanë të bëjnë me tematikat e
ndërveprimeve dhe energjisë për të realizuar rezultatet e të nxënit.
Rëndësi i kushtohet përvetësimit të gjuhës shkencore dhe interpretimit shkencor të
njohurive.
Hapi 2. Punë e pavarur: Punim i ushtrimeve faqe 74- 78 teksti i nxënësit.
Vlerësimi i nxënësve nëse:
 njehson shpejtësinë e një trupi;
 njehson shpejtësinë mesatare të një trupi;
 përcakton nga grafiku madhësinë e lëvizjes;
 shpjegon lëvizjen e përshpejtuar dhe të ngadalësuar;
 përcakton nga grafiku madhësinë e nxitimit;
 përdor formulat për llogaritjen e nxitimit dhe të shpejtësisë;
 dallon valën tërthore nga vala gjatësore,etj rezultatet e të nxënit.
88
TEMA Nr. 68 PLANI DITOR

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa: VIII


Tema mësimore (Të lira, referenca) Situata e të nxënit:
66. Regjistrimi i matjeve. 66. Një tabelë e thjeshtë
67. Paraqitja e rezultateve. 67. Grafiku me kolona
68. Analiza e rezultateve 68. Grafikët dhe diagramet
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Regjistrimi i matjeve ,
 paraqet matjet me tabela të sakta, paraqitja e rezultateve,
 përdor njësitë e sakta, analiza e rezultateve,
 zhvillon matje të besueshme, një tabelë e thjeshtë,
 paraqet rezultatet me grafik me kolona, grafiku me kolona,
 dallon ndryshoret kategorike nga ndryshoret grafikët dhe
e vazhdueshme, diagramet.
 vizaton grafikun me vijë dhe me pika të shpërndara,
 analizon rezultatet me grafik dhe diagrame.
Burimet: teksti Fizika klasa. Lidhje me
Mjetet: fletore, teksti, lapsa, magnete. fushat
kurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve matematikë
Veprimtari praktike
Diskutim rreth regjistrimit të matjeve
Matjet mund të kuptohen më mirë kur paraqiten në një tabelë të qartë.
Veprimtari 1. në 4 grupe: Zhvillojnë matje të madhësive të mëposhtme:
1. gjatësia
2. vëllimi
3. temperatura
4. koha
Regjistrimin e matjeve e hedhin në tabela dhe më pas kontrollojnë për gabimet dhe
nëse i kanë vendosur saktë njësitë e matjes.
Veprimtari 2. Paraqitja e rezultateve në grafik me kolona.
Veprimtari 3. Analiza e rezultateve.
Vlerësimi i nxënësve nëse:
 paraqet matjet me tabela të sakta,
 përdor njësitë e sakta,
 zhvillon matje të besueshme,
 paraqet rezultatet me grafik me kolona,
 dallon ndryshoret kategorike nga ndryshoret e vazhdueshme,
 vizaton grafikun me vijë dhe me pika të shpërndara,
 analizon rezultatet me grafik dhe diagrame,
 përdorimi i mjeteve dhe procedurave shkencore.
68
TEMA Nr. 69 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa:VIII
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në bankë çdo
Panairi i Portofolit nxënës ekspozon punimet e portofolit të
tij, shikon punimet e shokut/shoqes.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave Fjalët kyçe:
të fushës sipas temës mësimore:. Panair, portofol
 Përshkruan shkurtimisht përmbajtjen e
portofolit, identifikon punimet, detyrat
më të mira, më të realizuara;
 Ndërton portofolin si model të
përmirësimit të tij nëpërmjet detyrave
të klasës, shtëpisë, projektit;
 Vlerëson rëndësinë e plotësimit të
portofolit duke paraqitur saktë dhe me
estetikë çdo detyrë.
Burimet: Detyrat e punuara në klasë, Lidhje me fushat kurikulare:
shtëpi, detyra e përsëritje, projekti etj. Gjuha dhe komunikimi, Arti pamor, Tik
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Vrojtim i portofolave të nxënësve, vlerësimi i portofolave më të mirë.
Nxënësit vëzhgojnë sipas grupeve dyshe ndërtimin e portofolave të grupeve
të tjerë të klasës. Mbajnë shënime për cilësitë e tyre.
Diskutojnë me njëri-tjetrin, shkëmbejnë portofolat e tyre për të parë më mirë
realizimin e çdo detyre.
Nga gjithë portofolat e klasës shpallin portofolat më të mira.
Shprehin mendimet e tyre në lidhje me portofolat e zgjedhur. Për vlerësimin e
nxënësve përdor tabelën e mëposhtme:
Emri dhe Detyrë Detyrë Detyrë Detyrë Detyrë Pikët
nr.1 nr.2 nr.3 nr.4 nr.5 totale
Nr. Mbiemri i Nota
50
nxënësit 10 pikë 10 pikë 10 pikë 10 pikë 10 pikë pike
1

Tabela e vlerësimit me notë:

Nota 4 5 6 7 8 9 10

Pikët 0 - 12 13 - 19 20 - 26 27 - 33 34 - 39 40 - 45 46 - 50

Detyrë: Plotësimi i detyrave të portofolit për ato nxënës që mund të kenë mangësi.
89
TEMA Nr. 70 PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 4 Klasa:VIII

Tema mësimore: Test përmbledhës nr 3: Prill - Qershor / Tematika: Energjia/


Magnetet
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temave mësimore:
Nxënësi:
 përshkruan:
a) vetitë e magneteve;
b) fushën magnetike;
c) mënyrat e ndryshimit të fuqisë së një elektromagneti;
d) disa përdorime të elektromagneteve;
 shpjegon:
a) sjelljen e materialeve magnetike me anë të një modeli;
b) pse busulla tregon gjithmonë veriun;
c) pse përdoren elektromagnetet në vend të magneteve;
 gjen praktikisht dhe skicon formën e fushës magnetike rreth një magneti shufër;
 bën dallimin mes:
a) materialeve magnetike dhe jomagnetike;
b) ndryshoreve të varura dhe të pavarura në një elektromagnet;

Tabela e specifikimeve të Testit përmbledhës nr 3/ klasa VIII


Tematika dhe Temat Niveli Niveli Niveli Pyetje Pikë
Tematika: Energjia/ Magnetet bazë mesatar lartë
40% 40% 20%
Cilësitë e magneteve.
Fushat magnetike.
Përdorimi i busullës
orientuese.
Elektromagnetet
Përdorime të elektromagne-
teve
Përcaktimi i ndryshoreve dhe
kontrolli i tyre
Totali në pikë dhe pyetje
Totali në pikë dhe pyetje

Tabela e vlerësimit të testit


Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikë
Konkluzione:
90
TEST PERMBLEDHES NR 1 “Forcat/ Tingujt” Klasa VIII

1. Rretho
fjalën e duhur ose frazën e shprehur me të zeza në fjalitë e mëposhtme. (4)( )
a) Raporti i gjatësisë së rrugës së përshkuar nga trupi me kohën gjatë së cilës e ka përshkuar
quhet shpejtësi e trupit/nxitim i lëvizjes.
b) Nxititmi i trupit është madhësia fizike që përcaktohet me raportin e ndryshimit të
shpejtësisë nga koha/me raportin e gjatësisë së rrugës nga koha.
c) Vala zanore është valë tërthore/gjatësore.
d) Njësia matëse e intensitetit të zërit është “dB”/ m/s2.

2. Mira përshkon 500 m për 1 minutë, Beni të njëjtën distancë e përshkon për 50 sekonda. Cili është
më i shpejtë? Me sa ndryshon shpejtësia mesatare e të dyve? ( 2) (_)

3. Pse është më e rëndësishme matja automatike e kohës për garat e shkurtra se sa për maratonën
(2 ) ( )

4. Në një garë vrapimi nga matjet me mjete të ndryshme. Cila nga matjet e kohës është më e sakta?
Pse? (2)( )
a) 4.0; b) 4.1; c) 4,13

5. Një vajzë nget një biçikletë. Të dhënat e kësaj lëvizjeje jepen në grafikun e mëposhtëm
shpejtësi-kohë. Duke u nisur nga të dhënat e grafikut jepju përgjigje pyetjeve të mëposhtme:
shpejtësia(m/s)
B
12
A C

0
3 6 7 koha (s)
a) Ҫfarë lëvizje kryen vajza në pjesën A , B dhe C të grafikut? Pse? (3)( )
b) Me çfarë nxitimi lëviz vajza në secilën pjesë të grafikut? ( 3) ( )

6. Mendoni sikur një ditë të mos ketë fërkim midis trupave. Tregoni çfarë nuk mund të bëni. Po
çfarë mund të bëni edhe pse fërkimi mungon? (2)( )

7. Përputhni fillimin e secilës shprehje me fundin e saktë të saj, duke i lidhur me vijë. (4)( )
Jehona... … lidhet me frkuencën e zërit.
Kumbimi ................. shpjegohet me mbivendosjen e valës rënëse me valën e pasqyruar.
Lartësia e tingullit ... … shpjegohet me dukurinë e pasqyrimit të valës
Fortësia ose intensiteti i tingullit ... … lidhet me amplitudën e valës zanore.

8. Listo tri mënyra për të zvogëluar rrezikun e zhurmave të forta. (3)( )

9. Shpejtësia e përhapjes së zërit në ajër të merret 330 m/s. Kufiri i poshtëm i dëgjimit për njeriun
është 20 Hz, ndërsa kufiri i sipërm është 20 000 Hz.
a. Cili është kufiri i sipërm i shprehur në kHz? (1)( )

b. Shpejtësia e zërit në ujë do të jetë më e madhe apo më e vogël së 330m/s? Pse? (1)( )

c. Vala e zërit i bën molekulat të lëvizin lartë e poshtë apo para prapa kur flasim? (1)( )

d. Nëse vala e zërit zgjat 4 sekonda sa distancë ka përshkuar ajo? (1)( )

10. Përse tingulli i një violine nuk ngjason me tingullin e një flauti edhe pse të dyja luajnë të
njëjtën notë muzikore? (2)( )

Nota 4 5 6 7 8 9 10

Pikët 0-7 8-12 13-16 17-20 21-24 25-28 29-31


TEST PERMBLEDHES NR 2 “Drita” Klasa VIII

1. Shkruani tre burime


natyrore dhe tre burime artificiale të dritës. (3)( )
Burime natyrore Burime artificiale
1 1
2 2
3 3
2. Shpjego përhapjen e dritës sipas trajektores që ti mendon duke e ilustruar me shembull dhe
figurë.
(4)( )

3. Zogjtë zhytës zakonisht gjuajnë pingul me ujin kur duan të kapin peshkun. Shpjegoni pse. (4)( )

4. Një gjuetar qëndron në breg të lumit dhe gjuan me shigjetë peshkun. Si duhet të drejtojë ai shigjetën,
para apo pas peshkut që sheh? Shpjegoni përgjigjen tuaj duke ndërtuar rrugën e rrezes rënëse të dritës
dhe asaj të përthyer me figurë. (4)( )

5. Duke ndërtuar shëmbëllimin e një objekti që jep pasqyra e rrafshët, trego rrugën e rrezeve të
pasqyruara nëse rrezet rënëse këlojnë në pikat a dhe b. Trego karakteristikat e shëmbëllimit. ( 4 ) ( )

.......a...................b..............

93
6. Si mund të formojmë ngjyrën portokalli të dritës? Ku bazoheni në përgjigjen tuaj? (2)( )

7. Treguesi i përthyerjes për diamantit është 2.4 ndërsa për qelqin është 1.5. Ku përhapet më shpejt drita
në diamant apo në qelq. Ҫfarë tregon “treguesi i përthyerjes”? (2)( )

8. Ana po ndjek një shfaqje në teatër. Ajo vë re se dritat e skenës ndryshojnë ngjyrën e rrobave të një
aktori. Ja çfarë sheh ajo:
Në dritë të kuqe, pantollonat e tij duken të zi dhe bluza, e kuqe.
Në dritën e gjelbër, pantollonat duken të gjelbër dhe bluza, e zezë
Në dritën blu, pantollonat duken të zi e bluza, blu.
a Cila është ngjyra e pantollonave? (1)( )

b Cila është ngjyra e bluzës? (1)( )

9. Duke u mbështetur në vrojtimet e bëra për dritën se:


a- Drita përhapet në vijë të drejtë.
b- Drita pasqyrohet me të njëjtin kënd që bie.
c- Drita përthyhet.
Parqit në tabelë shjegimet sipas torisë së Njutonit dhe atij të Hygensit. (6)( )

Shpjegime Njutoni Shpjegime Hygensi


a- a-

b- b-

c- c-

Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikët 0-7 8-12 13-16 17-20 21-24 25-28 29-31

94
TEST PERMBLEDHES NR 3 “Magnetizmi” Klasa VIII

1. a- Si mund të dallojmë nëse një material është magnetik ose jo? (1)( )

b- Rretho materialet e mëposhtme që kanë veti magnetike. (2)( )

A.nikel B. çelik C. hekur D. bakër E. zink F. kobalt G. magnez

2. Shiko figurën.Të dy magnetet tërheqin njëri – tjetrin.


a b c d
a) Po të jetë a poli S, cilët janë polet b, c dhe d? (1)( )

b) Ҫfarë do të ndodhë në provat e mëposhtme? (2)( )

a b d c b a c d
prova 1 prova 2

3. Përshkruaj një veprimtari të thjeshtë me anë të së cilës mund të identifikojmë egzistencën e


fushës magnetike. Ilustroje me figurë.(mund të përdorësh fjalët: magnet, pluhur hekuri, gjilpëra
magnetike, drejtim i vijave të forcës, vija force, dendësi e vijave të forcës së fushës magnetike,
fuqi e fushës etj). (3)( )

4. Plotëso fjalët apo frazën që mungon në këto shprehje. (5)( )

a. Ne mund të ndërtojmë vijat e për të treguar karakteristikat e


përreth një magneti.
b. Po të jenë vijat e dendura, kjo do të thotë se është shumë .
c. Të gjithë magnetet kanë sud dhe nord.

95
5. Paraqit me figurë dy magnetë në mënyrë që ata të shtyhen. Ndërmjet tyre është pika X.
Ҫ’është pika neutrale? (2)( )

6. Për të ndërtuar një elektromagnet ju do të përdornit një bërthamë hekuri apo çeliku? Pse?
(3)( )

7. Ku ndryshojnë dhe ku ngjasojnë qarku i relesë me qarkune ziles së derës? (3)( )

8. a- Ҫ’është magnetizimi? (1)( )

b- Jepni mendimin tuaj pse një magnet çmagnetizohet kur ai nxehet ose goditet? (2)( )

9.Cilat janë disa përdorime të elektromagnetëve në teknikë dhe mjekësi? (2)( )

Nota 4 5 6 7 8 9 10

Pikët 0-6 7-10 11-14 15-18 19-21 22-24 25-27

96
MENDIMI PËR DOSJEN TIME
Emri Data

 RREGULLSIA E DOSJES
·
Rregullsia e dosjes I pakënaqur I kënaqur Shumë i kënaqur
 Paraqitja e jashtme
 Organizimi i punimeve
 Paraqitja estetike

 PLOTËSIMI I DETYRAVE

Kënaqësia për I pakënaqur I kënaqur Shumë i kënaqur


 Detyrat e shtëpisë
 Detyrat e klasës
 Punimet individuale
 Testet
 Vlerësimet e mësueses
 Vlerësimet e shokëve

 GJATË VITIT SHKOLLOR, PËR MUA KJO LËNDË:

 Ka qenë e lehtë
 Ka qenë e vështirë
 Ka qenë kënaqësi
 Duhet të përmirësoj

97
VLERËSIMI PËR PUNËN TIME NË GRUP
NË LËNDËN E FIZIKËS

Emri Data

Grupi im përbëhet nga: 1. 2

3 4 5
6

Vendos shenjën në kutizën e mëposhtme. Në këtë grup,unë:

Kam marrë pjesë me dëshirë.

Kam ndihmuar shokët

Kam ndarë mendimet e mia me shokët

Kam pranuar mendimet e shokëve

Kam dëgjuar me vëmendje

Kam dhënë ide të mira.

Mësova gjëra të reja

Jam kënaqur

Jam ndier i përfshirë Isha

bashkëpunues

Isha i barabartë me shokët Isha i

mirëpritur

Isha i vëmendshëm

Do të vazhdoj të shkëmbej idetë e mia me të tjerët

98
VLERËSIM PËR PUNËN E SHOKUT TIM
NË LËNDËN E FIZIKËS

1. Unë po jap një vlerësim për punën që ka bërë në

2. Te kjo punë më pëlqen

3. Këshill
at që do të jepja

Emri im Data

(Kjo fletë plotësohet pas një pune që ka bërë shoku ose shoqja juaj)

99
VLERËSIM PËR NË LËNDËN E FIZIKËS

Unë po jap vlerësim për punët që ka bërë fëmija im,


në lëndën e

1. Nga kjo dosje unë do të veçoj

2. Këshilla që do të jepja

Emri i prindit
Data

(Kjo fletë plotësohet nga prindi i nxënësit)

10
0

You might also like