Udhëzues - Fizika 7

FIZIKA 7
Udhëzues për mësuesit e lëndës
PËRDITËSUAR 2022
PLAN VJETOR
PLANE TREMUJORE
PLANE DITORE
FORMATE VETËVLERËSIMI
(Për të gjitha temat - 70 ORË)
Botimet “ERIK”
Kont Urani, Nr. 25, Tiranë - Albania. Tel.:
00355 4 2220645; 00355 4 2467762;
Cel.: 069 20 40 333; Cel.: 069 40 66 442
E-mail: erikbotime@mail.com
www.erikbotime.com
PLANI MËSIMOR VJETOR KLASA
2
VII FUSHA: SHKENCAT E NATYRËS
LËNDA: FIZIK
Shpërndarja e përmbajtjes së lëndës
Tematikat Shtator – Dhjetor Janar – Mars Prill – Qershor

28 orë 22 orë 20 orë
1 Të njohim forcat
2 Veprimtari praktike: Matja e forcës
Forca dhe 3 Forcat e baraspeshuara
lëvizja 4 Diagrami i forcave
5 Forcat e fërkimit
Forcat 6 Përdorime të fërkimit
7 Graviteti.
21 orë 8 Fusha gravitacionale
9 Pyetje, mbledhje të dhënash dhe shpjegime
10 Rezistenca e ajrit
11 Planifikimi i kërkimit shkencor
12 Forca e tensionit dhe forca ngritëse
13 Studim i forcës së elasticitetit. Paraqitja e
rezultateve me tabelë
14 Studimi i forcës së elasticitetit Paraqitja e
rezultateve me grafik.
15 Forcat në lëvizjen rrethore, forca qendërsynuese
16 Veprimtari praktike: Ecim me biçikleta
17 Veprimtari praktike: Ndërtimi një kolovajze (lodër)
18 Veprimtari praktike: Ndërtimi i një varke prej
kartoni
19 Përforcim i njohurive për ndërveprimet
20 Përsëritje: Çfarë kemi mësuar?
Energjia 21 Ç’ështëenergjia?
22 Energjia e Diellit
6 orë 23 Llojeteenergjisë
24 Projekt: Energjia, llojet përdorimet
25 Projekt: Energjia, llojet përdorimet
26 Panairi i portofolit
27 Përforcim i njohurive
28 Test përmbledhës
Energjia 29. Tejçimiienergjisë
30. Shndërrime të energjisë
16 orë 31. Ruajtja eenergjisë (LRE)
32. Energjia potenciale
gravitacionale dhe energjia
kinetike
33. Shndërrime të Epg në Ek
dhe anasjelltas. Ushtrime
34. Energjia potenciale
elastike
35. Propozim idesh-studim
shkencor Ushtrime.
36. Propozim idesh –studim
shkencor.
37. Propozim idesh- vrojtime
modele
38. Llogaritjaeenergjisë dhe
diagramet Senki
39. Ushtrime përrendimentin.
40. Përforcimi njohurve për
energjinë.
41. Projekt: Ndërtimi i maketit
të panelit diellor.
42.Projekt: Ndërtimi i maketit
të panelit diellor.
43. Panairi portofolit
44. Përsëritje Çfarë mësuam?
3
Sistemet 45. Trupat qiellorë
4
46. “Dita dhe Nata”

6 orë 47. Stinët
48. Yjet
49. Sistemi Diellor
50. Test përmbledhës tremujori
i dytë
Sistemet 51. Planetët e jashtëm dhe planetët
xhuxhë
20 orë 52. Ndërtojmë postera për Sistemin tonë
Diellor.
53. Hëna, fazat e Hënës
54. Eklipset, Eklipsi i Hënës
55. Eklipsi i Diellit
56. Modeli gjeocentrik-shpjegime
57. Veprimtari praktike: Improvizime
modeli gjeocentrik
58. Modeli heliocentrik - shpjegime
59. Veprimtari praktike: Improvizime
modeli heliocentrik.
60. Shkëmbim idesh (astronomia në
botë në vende të ndryshme)
61. Përtej sistemit tonë diellor
62. Përdorimi i burimeve dytësore
63. Origjina e gjithësisë, Bing
Bengu(shpërthimi i madh)
64. Projekt: Ndërtimi i modelit të
Sistemit Diellor.
Sistemit Diellor.
Sistemit Diellor.
67. Panairi i portofolit
68. Përforcim i njohurive për sistemet.
69. Përsëritje: Çfarë mësuam?
70. Test përmbledhës
PLANIFIKIMI TREMUJOR
FUSHA: Shkencat e natyrës
LËNDA: Fizikë , Klasa VII
3-mujori i parë Shtator – Dhjetor
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe
I; II; III.1, 3, 4, 5, 7, 8; IV.1, 2, 4, 5; VI.1, 3; VII.1, 2, 6
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës
1.a, b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b, c
TEMATIKA:
NDËRVEPRIMET
Përshkrimi i tematikës:
Studimi i ndërveprimit midis dhe brenda sistemeve zhvillon të kuptuarit e mjedisit dhe rolit të njeriut në të. Ndërveprimet ndodhin brenda një
organizmi, midis organizmave si dhe midis organizmave dhe mjedisit. Ndërveprimi i njeriut me mjedisin drejton zhvillimin e shkencës dhe
teknologjisë. Në të njëjtën kohë shkenca dhe teknologjia ndikojnë në mënyrën se si njeriu ndërvepron me mjedisin. Të kuptuarit e këtij ndërveprimi
ndihmon nxënësin të kuptojë më mirë pasojat pozitive dhe negative të veprimeve të tij dhe të jetë përgjegjës për to.
Tematika fokusohet te ndërveprimi brenda dhe ndërmjet bimëve, kafshëve, njeriut dhe mjedisit, mikroorganizmave, atmosferës, Sistemit Diellor dhe
Tokës, forcave, shkencës dhe teknologjisë.
Nxënësi përshkruan:
a) lloje të ndryshme forcash (peshën, forcën elektrostatike, të fërkimit, të rezistencës së ajrit, të ngjeshjes);
b) ndikimin e forcës në drejtimin dhe shpejtësinë e lëvizjes së trupit;
c) ndikimin e fërkimit në lëvizjen e objekteve dhe dobinë e tij;
shpjegon:
a) ndryshimin mes forcave të baraspeshuara dhe të pabaraspeshuara;
b) lidhjen mes gravitetit, masës dhe peshës;
c) nga se varet rezistenca e ajrit dhe si mund të zvogëlohet ajo;
d) rënien e lirë dhe shpejtësinë terminale;
ef)) fposrecdënheesei lnasdtriycistheotint dshhpe ekjtuëfisriaineeskeyladsitviecritiet t(ipt;olumbarit të ajrit);
g) tensionin e fijes;
h) kur trupat notojnë ose zhyten;
5
i) pse disa objekte lëvizin sipas rrathëve;
6
j) se forcat e gravitetit, fërkimit dhe tensionit të fijes mund të luajnë rolin e forcës centripete;
• mat forcën me dinamometër;
• përdor saktë njësitë e forcës, masës, peshës;
• demonstron:
a) mënyrat e zvogëlimit të fërkimit në lëvizjen e objekteve;
b) se variablat (ndryshoret) janë madhësi që mund të kontrollohen, ndryshohen ose vrojtohen;
• paraqit rezultatet e madhësive të matura dhe njësitë e tyre në tabelë dhe vizaton grafikun e tyre;
• dallon ndryshoret e vazhduara nga ato jo të vazhduara.
Nxënësi:
• diskuton mbi rëndësinë e të bërit pyetje, e mbledhjes së evidencave dhe të dhënies së shpjegimeve;
• planifikon dhe zhvillon në grup një hetim për të testuar ide shkencore, si p.sh. rolin e lubrifikantëve në zvogëlimin e fërkimit;
kërkon në internet, diskuton dhe vlerëson përpjekjet për zhvillimin e mjeteve të lundrimit në ajër dhe në det.
Nr. Tematika Temat mësimore Situata e parashikuar e Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
të nxënit veprimtaritë e
nxënësve
1 Ndërveprimet 1.Të njohim forcat. 1.2,3. Në lojë futbolli: •demonstrim •vëzhgim •peshore
2.Veprimtari praktike: Topi ndryshon drejtimin e •veprimtari praktike •vlerësimi i përgjigjeve me •objekte me masa
(22 orë) Matja e forcës lëvizjes, shpejtësinë dhe •punë në grup dhe puna gojë; të ndryshme
3.Forcat e baraspeshuara. shformohet, pse? individuale •materiale të
Forca 4.Diagrami i forcave. •diskutim •vlerësimi i detyrave të ndryshme, si:
5. Forcat e fërkimit •Hulumtim dhe zbulim shtëpisë; letër, lapsa, ku
6.Përdorime të fërkimit 4,5,6. Në pemëtore. Një •Zbatime praktike nja, ngjitëse, lugë
7.Graviteti. gjethe e pemës qëndron brenda dhe jashtë klase •vetëvlerësim; plastike, susta të
8.Fusha gravitacionale e varur në degën e saj, •Bashkëbisedim demon- ndryshme etj.
9.Pyetje, mbledhje të vizatoni forcat që vepro- strim •vëzhgim me një listë të •litar
dhënash dhe shpjegime. jnë mbi të •veprimtari praktike plotë treguesish, •plastelinë, top
10.Rezistenca e ajrit. 7.8 •punë në grup •karrocë laboratori,
11.Planifikimi i kërkimit Në patinazh. Njerëzit e •hulumtim dhe zbulim gurë peshe
shkencor kanë më të vështirë të •diskutim •prezantim me gojë ose me
12.Forca e tensionit ecin në akull sesa në rrugë •Hulumtim dhe zbulim shkrim, Teksti i fizikës për
dhe forca ngritëse. të shtruar me asfalt, pse? •Bashkëbisedim klasën e VII;
13.Studim i forcës së elas- •demonstrim
ticitetit. Paraqitja e 9. Pse astronautët qën •veprimtari praktike •vlerësimi i aktivitetit gjatë
rezultateve me tabelë drojnë pezull në hapësirë? •punë në grup dhe puna debateve në klasë; Materiale nga inter-
14.Studimi i forcës së 10. Në dyqan. individuale neti;
elasticiteti. Paraqitja e Matje me peshore të •intervistë me një listë
rezultateve me grafik. produkteve ushqimorë •diskutim treguesish Materiale nga encik-
15.Forcat në lëvizjen (fruta, perime) •Hulumtim dhe zbulim lopedi, revista;
rrethore,forca qendërsyn- 11. Në udhëtim me avion. •vlerësimi i punës në
uese. (kur motori ka defekt pas- • demonstrim grup; Materiale psiko-peda-
16.Veprimtari praktike: agjeret hapin parashutat. •veprimtari praktike gogjike;
Energjia Ecim me biçikleta. Pse? •punë në grup dhe puna •Vlerësim i porto -folit
6 orë 17.Veprimtari praktike: individuale Postera;
Ndërtimi një kolovajze •diskutim
(lodër). •prezantim me gojë Fotografi;
18.Veprimtari praktike: 15.16. një fije llastiku zgja- •Hulumtim dhe zbulim ose me shkrim,
Ndërtimi i një varke prej tet dhe lihet e lirë, shpjego Kompjuter;
kartoni. •Zbatime praktike Telefon,
19. Përforcim i njo- brenda dhe jashtë klase •vlerësimi i aktivitetit Video-projektor,
hurive për ndërveprimet. •Bashkëbisedim gjatë debateve në Videokasetë,
20. Përsëritje:Çfarë 18. Në det. Ne notojmë klasë CD interaktive,
kemi mësuar? më lehtë në det se në •Hulumtim dhe zbulim Kabineti
liqen, pse? Materiale nga encik-
21.Ç’është energjia? •Zbatime praktike •intervistë me një listë lopedi, revista;
22.Energjia e Diellit. brenda dhe jashtë klase treguesish Postera;
23.Llojet e energjisë •Bashkëbisedim •vlerësimi i punës në
24.Projekt, Energjia, llojet 19.20 Në gara me makina. grup; Fotografi;
përdorimet Makinat në kthesa lëvizin •Zbatime praktike •Vlerësim individual
25.Projekt, Energjia, llojet Me brenda dhe jashtë klase •vlerësimi i përgjigjeve Kompjuter;
përdorimet shpejtësi të vogël, pse? •Diskutim i lirë me gojë;
26.Panairi i portofolit. 22.23.24 Në shkollën e Materiale nga
27.Përforcim i njohurive. mesme profesionale elek- •demonstrim enciklopedi, revista;
28.Test përmbledhës, trike, Panelet diellore •veprimtari praktike •vlerësim projekti Postera;
tremujori parë.
•punë në grup dhe puna •Vlerësim i portofolit Fotografi;
individuale •Vlerësim testi në
•diskutim përfundim Kompjuter
7
PLANIFIKIMI TREMUJOR
8
LËNDA: Fizikë, klasa VII
3-mujori i dytë Janar - Mars

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe
I; II; III.1, 3, 4, 5, 7, 8; IV.1, 2, 4, 5; VI.1, 3; VII.1, 2, 6

1.a, b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b, c
TEMATIKA ENERGJIA:
Përshkrimi i tematikës:
Energjia bën të mundur ndryshimet dhe lëvizjen në natyrë. Njeriu përdor forma të ndryshme energjie për qëllime të ndryshme.
Të gjitha qeniet e gjalla, përfshirë dhe njeriun, kanë nevojë për energji që të kryejnë proceset jetësore. Të kuptuarit e kësaj
tematike, i ndihmon nxënësit të vlerësojnë rëndësinë dhe përdorimet e energjisë, si dhe nevojën për ta ruajtur atë.
Kjo tematikë studion burimet dhe përdorimet e energjisë, shndërrimet e saj nga një formë në tjetrën, dritën, zërin, elektricitetin
dhe magnetizmin. Ajo trajton mënyrat e shfrytëzimit të energjisë dhe u krijon mundësitë nxënësve për të identifikuar rastet e
keqpërdorimit dhe për pasojë, të ruajtjes dhe kursimit të saj.
Nxënësi:
• përshkruan:
a) burimet e energjisë;
b) lloje të ndryshme të energjisë (kimike, gravitacionale, elasticitetit, kinetike, termike, elektrike, e dritës, zërit dhe
bërthamore);
c) disa metoda të prodhimit të elektricitetit nga energjia diellore;
d) situata të shndërrimeve të energjisë kinetike në energji potenciale gravitacionale dhe anasjelltas;
e) situata ku energjia potenciale e elasticitetit rritet ose zvogëlohet;
• shpjegon:
a) pse energjia në ushqime vjen nga Dielli;
b) diagramin e transmetimit të energjisë dhe e ndërton atë;
c) ligjin e ruajtjes së energjisë dhe zbatimin e tij në situata të ndryshme;
d) kuptimin e energjisë potenciale gravitacionale dhe të energjisë kinetike;
e) mënyrat e ndryshimit të energjisë potenciale të elasticitetit;
• bën dallimin mes ndryshimit, shndërrimit dhe transmetimit të energjisë;
• llogarit energjinë dhe rendimentin e saj;
përdor diagramet e Senkit për të treguar procese që përfshijnë energjinë.
• është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në realizimin e detyrës dhe rolit në grup, për zhvillimin e një projekti, si p.sh.
përdorimi i energjisë së ripërtëritshme në mjediset tona etj;
• pranon se ka shumë mënyra për gjetjen e përgjigjeve të pyetjeve shkencore;
• merr vendime të arsyeshme mbi çështjen që duhet të hetojë;
debaton dhe respekton mendimin e të tjerëve, për çështje që kanë të bëjnë me ruajtjen e energjisë dhe të burimeve të saj.
nxënësve
1 Energjia Tejçimi i energjisë 1. Në një drekë (energjia e •veprimtari praktike •vëzhgim • instrumente
2. Shndërrime të en- ushqimit që hamë?) •punë në grup dhe puna •vlerësimi i përgjigjeve me muzikorë
ergjisë. individuale gojë; • Trupa me masa të
(16 orë) 3. Ruajtja e energjisë 2.Në një koncert me •diskutim ndryshëm
(LRE). violinë(violina tejçon en- •vlerësimi i detyrave të • Sustë
4. Energjia potenciale ergjinë në veshin tonë) •Hetimi dhe zbulimi shtëpisë; • Sferë
gravitacionale dhe • Dinamometër
energjia kinetike. 3. Në një market. •Zbatime praktike • Materiale të
5. Shndërrime të Epg (Kraha- son energjinë brenda dhe jashtë klase •vetëvlerësim; përgatitura
në Ek dhe anasjelltas. me sasinë e monedhave •Bashkëbisedim demon- nga mësuesi
Ushtrime. në xhep, një pjesë të të strim •vëzhgim me një listë të
6. Energjia potenciale cilave i shpenzon..?) •punë në grup dhe puna plotë treguesish,
elastike. individuale Teksti i fizikës për
7.Propozim idesh- studim 4.5.6.7.8.10. •diskutim klasën e VII;
9
shkencor.. Ushtrime. Në gara sportive hedhje •lojë me role •prezantim me gojë ose
10
8. Propozim idesh –stu- së larti. (atleti hidhet lart me shkrim,

dim shkencor. dhe bie poshtë, pse?) •Hetimi dhe zbulimi
9. Propozim idesh- vroj- Materiale nga
time modele •Bashkëbisedim •vlerësimi i aktivitetit interneti;
10. Llogaritja e energjisë •demonstrim gjatë debateve në klasë;
dhe diagramet Senki. •veprimtari praktike Materiale nga
11.Ushtrime për rendi- •punë në grup dhe enciklopedi,
mentin. puna individuale •intervistë me një listë revista;
12.Përforcim i njohurve treguesish
për energjinë. •diskutim
13. Projekt:Ndërtimi i •Hetimi dhe zbulimi •vlerësimi i punës në Postera;
maketit të panelit diellor. •veprimtari praktike grup;
14.Projekt:Ndërtimi i Fotografi;
maketit të panelit diellor. •punë në grup dhe
15.Panair i portofolit puna individuale •vlerësimi i detyrave të Kompjuter;
16. Çfarë mësuam? diskutim shtëpisë; Telefon,
Përsëritje Video-projektor,
•veprimtari praktike Videokasetë,
•vetvlerësim; CD interaktive,
Kabineti
•vëzhgim me një listë të
•veprimtari praktike plotë treguesish,
•prezantim •vlerësim projekt kur-

•punë në grup dhe rikular
puna individuale
•vlerësimi i aktivitetit
gjatë debateve në klasë
•intervistë me një listë

treguesish
1.a, b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b, c
TEMATIKA SISITEMET
Përshkrimi i tematikës: Një sistem përfaqëson një tërësi pjesësh të cilat punojnë së bashku për të kryer një funksion të
caktuar. Ka sisteme në natyrë, si dhe sisteme të ndërtuara nga njeriu. Shembuj të sistemeve në natyrë janë sistemet e trupit të
njeriut. Shembuj të sistemeve të ndërtuara nga njeriu janë sistemet elektrike. Njohja e sistemeve e lejon njeriun të kuptojë si
funksionon secila pjesë e sistemit dhe si ndërveprojnë me njëra-tjetrën për të kryer një funksion të caktuar.
Nxënësi:
• dallon trupat qiellorë: yjet, planetët, Hënën, kometat, meteorët dhe meteoritët, satelitët natyrorë dhe artificialë;
• shpjegon formimin:
a) e ditës dhe të natës;
b) të stinëve;
nxënësve
1 Sistemet . Trupat qiellorë. 17. në Tokë dhe Gjithësi • demonstrim • prezantim me gojë ose Enciklopedi shken-
18. “Dita dhe Nata” (disa objekte që ne • veprimtari praktike me shkrim, core
6 orë 19. Stinët shiko- jmë natën?) Interneti
20.Yjet 18. Në Tokë (Rrotullimi i • punë në grup dhe Foto
21.Sistemi Tokës rreth vetes) puna individuale • vlerësimi i punës në grup; Postera
Diellor • diskutim Videokasetë,
22.Test përmbledhës 19. Në pranverë.(Pas • Vlerësim vetëvlerësim CD interaktive,
tremujori i dytë. një stine të ftohtë • Hetimi dhe zbulimi Kabineti
ndjejmë flladin e
ngrohtë?) • Zbatime praktike
20. Në gjithësi brenda dhe jashtë klase
Yjet(çfarë mund të •Bashkëbisedim
jënë?)
• Hetimi dhe zbulimi
21.Në sistemin diellor
• Vlerësim testi
11
PLANIFIKIMI TRE MUJOR
12
LËNDA: Fizikë , klasa VII
3-mujori i tretë Prill - Qershor

1.a, b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b, c
TEMATIKA: SISTEMET
Përshkrimi i tematikës: Një sistem përfaqëson një tërësi pjesësh, të cilat punojnë së bashku për të kryer një funksion të caktuar. Ka
sisteme në natyrë, si dhe sisteme të ndërtuara nga njeriu. Shembuj të sistemeve në natyrë janë sistemet e trupit të njeriut. Shembuj të
sistemeve të ndërtuara nga njeriu janë sistemet elektrike. Njohja e sistemeve e lejon njeriun të kuptojë si funksionon secila pjesë e
sistemit dhe si ndërveprojnë me njëra-tjetrën për të kryer një funksion të caktuar.
Nxënësi:
• përshkruan:
a) si ndryshon pamja e qiellit natën, përgjatë vitit;
b) planetët e sistemit diellor dhe renditjen e tyre;
c) fazat e Hënës dhe eklipset e saj;
d) trupat në hapësirë, jashtë sistemit diellor;
e) teoritë shkencore mbi origjinën e Universit;
• bën dallimin mes:
a) modelit gjeocentrik dhe atij heliocentrik;
b) burimeve dytësore të të dhënave dhe burimeve parësore të tyre dhe i përdor ato;
• vlerëson rëndësinë e evidencave dhe përditësimin e tyre
• është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në realizimin e detyrës dhe rolit në grup, për zhvillimin e një projekti, si p.sh.
modelimi i sistemit diellor etj;
nxënësve
1 Sistemet 1. Planetët e jashtëm dhe 1. Në Sistemin Diellor •punë në grup dhe puna •vëzhgim •tabela mësimore
planetët xhuxh 2. Në Sistemin Diellor individuale •vlerësimi i përgjigjeve me •enciklopedi
2. Ndërtojmë postera 3. Në netët me Hënë •diskutim gojë; shkencore
për Sistemin tonë Diellor.
(20 orë) 4. Në netët me Hënë •Hetimi dhe zbulimi •vlerësimi i detyrave të •sistemi diellor
3. Hëna, fazat e Hënës
5. Në Sistemin Diellor •Zbatime praktike shtëpisë; •tabela me fazat e
4. Eklipset, Eklipsi i Hënës
5. Eklipsi i Diellit brenda dhe jashtë klase •vetëvlerësim; hënës
6. Modeli gjeocentrik-shpjegime 6. Në Sistemin Diellor •Bashkëbisedim demon- •vëzhgim me një listë të •enciklopedi
7. Veprimtari praktike, im- 7. Në Tokë strim plotë treguesish,
provizime modeli gjeocentrik •punë në grup dhe puna
8. Modeli heliocentrik - 8. Në Tokë individuale •prezantim me gojë ose me materiale Fizika 7
shpjegime 9. Në Sistemin Diellor •diskutim shkrim, Oxford
9. Veprimtari praktike, im- 10. Në Sistemin Diellor •lojë me role •vlerësimi i aktivitetit gjatë
provizime modeli heliocentrik. •Hetimi dhe zbulimi debateve në klasë
11. Në gjithësi
10. Shkëmbim idesh
•Bashkëbisedim •intervistë me një listë Materiale nga
(astronomia në botë në
vende të ndryshme) 12. Në gjithësi •punë në grup dhe puna treguesish interneti;
11. Përtej sistemit individuale •vlerësimi i punës në grup;
tonë diellor 13. Në gjithësi •vlerësimi i detyrave të Materiale nga en-
12. Përdorimi i •diskutim shtëpisë; ciklopedi, revista;
burimeve dytësore 14. Në gjithësi •Hetimi dhe zbulimi •vetëvlerësim;
13. Origjina e gjithësisë, Bing •veprimtari praktike •vëzhgim me një listë të
Bengu (shpërthimi i madh) •diskutim plotë treguesish, Postera;
14. Projekt: Ndërtimi i
•Hetimi dhe zbulimi
modelit të sistemit diellor.
•punë në grup dhe puna •vlerësim projekt kurikular Fotografi;
15. Projekt: Ndërtimi i
modelit të sistemit diellor. individuale •vlerësimi i aktivitetit gjatë
16. Projekt: Ndërtimi i diskutim debateve në klasë Kompjuter;
modelit të sistemit diellor. •veprimtari praktike •vlerësim përmbledhës Telefon,
17. Panairi i portofolit) •veprimtari praktike Video-projektor,
18. Përforcim i njohurive Videokasetë,
për sistemet. •prezantim CD interaktive,
19. Çfarë mësuam? •punë në grup dhe puna Kabineti
20. Test përmbledhës tremu-
individuale
jori tretë.
13
TEMATIKA: SHKALLËZIMI DHE MATJET
14
Përshkrimi i tematikës: Gjatë proceseve shkencore, nxënësit bëjnë krahasim, i cili varet nga shkallëzimi dhe matja që ata i bëjnë kohës dhe hapësirës.
Jo gjithmonë shkallëzimet dhe matjet janë ato të jetës së përditshme, si p.sh. shkallëzimin e distancave shumë të mëdha në hapësirë apo ato shumë
të vogla në botën e atomit apo në proceset e ngadalta në kohë të fazave gjeologjike. Me anë të kësaj tematike, nxënësit mësojnë dhe përshtaten me
shumëllojshmëri shkallëzimesh dhe matjesh. Ata krahasojnë ngjarje dhe dukuri, duke përdorur sisteme shkallëzimi dhe matje të sakta, me instrumente
dhe njësi matëse të zyrtarizuara, si p.sh. Sistemin Ndërkombëtar të njësive SI etj. Kjo tematikë fokusohet te madhësitë fizike, kimike, biologjike,
gjeografike, sistemet e njësive, matjet dhe krahasimet e tyre.
Rezultatet e të nxënit
Njohuritë/Konceptet Shkathtësitë dhe proceset Qëndrimet dhe vlerat
Nxënësi: Nxënësi:
 bën matje me përafrim ose të sakta të gjatësisë, sipërfaqes, vëllimit, masës dhe
• Përdorimi i kohës, masës së lëngjeve dhe trupave të ngurtë; • vlerëson qëndrimet shkencore, si:
instrumenteve  përdor pajisje laboratorike, si: peshore, kronometër, vizore, dinamometër,
matës dhe roli i tyre termometër, enë të shkallëzuara etj; a) saktësia dhe precizioni gjatë
 përdor njësi matëse të sakta për gjatësinë, masën, kohën, forcën, peshën dhe matjeve;
• Realizimi i matjeve, temperaturën;
madhësitë fizike dhe b) objektiviteti, integriteti dhe
 parashikon nëse një objekt do të notojë apo zhytet, bazuar në konceptin e densitetit;
njësitë matëse të mendje-hapësira gjatë mbledhjes
 identifikon dhe përdor saktë njësitë e madhësive të ndryshme fizike;
tyre dhe analizës së të dhënave;
 lidh dhe përdor saktë parashtesat mili-centi-kilo sipas njësive të gjatësisë dhe
masës; • zbaton rregullat e sigurisë gjatë
 përdor saktë njësitë e madhësive fizike, si ato të sipërfaqes, vëllimit, dendësisë; matjeve;
 demonstron se variablat (ndryshoret) janë madhësi që mund të kontrollohen,
ndryshohen ose vrojtohen; • tregon kujdes për veten dhe
 paraqit rezultatet e madhësive të matura dhe njësitë e tyre në tabelë dhe shokët gjatë kryerjes së
vizaton veprimtarive praktike dhe
grafikun e tyre; laboratorike.
Nr. Tematika Tematdallon
 ndryshoret e vazhduara nga ato jo të vazhduara.
mësimore
Me numrat e mëposhtëm të shpërndara sipas tremujoreve të mësipërme
2. Veprimtari praktike: Matja e forcës.
4. Diagrami i forcave.
Matjet 13. Studim i forcës së elasticitetit. Paraqitja e rezultateve me tabelë
14. Studimi i forcës së elasticitetit. Paraqitja e rezultateve me grafik.
18. Veprimtari praktike: Ndërtimi i një varke prej kartoni.
Kompetencat kyçe
I Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit Nxënësi:
1. shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të
komunikimit;
2. dëgjon me vëmendje paraqitjen dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente,
sqarime dhe propozime;
3. shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke
përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm;
4. veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, revistë, internet, radio, TV etj., e komenton dhe e përdor
atë si referencë gjatë hartimit të një punimi ose të një +detyre me shkrim;
5. shpreh drejt një mendim apo kërkesë, me gojë ose me shkrim, në gjuhën amtare ose të huaj, për një situatë të
caktuar (për udhëzim, ndihmë, informim, orientim etj.), duke ndërvepruar në grup ose në klasë;
6. përdor programet kompjuterike për komunikim të drejtpërdrejtë dhe në distancë nëpërmjet formave të
caktuara të komunikimit (për nevojat e veta apo si detyrë shkollore).
II Kompetenca e të menduarit Nxënësi:
1. parashtron argumente pro ose kundër për një temë/problem të caktuar gjatë një debati ose publikimi
në media;
2. harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrar, shkencor, artistik), duke përcaktuar hapat
kryesore të zbatimit;
3. zgjidh një problem (matematikor, gjuhësor, shoqëror, shkencor etj.) dhe arsyeton përzgjedhjen e
procedurave përkatëse;
4. përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi (matematikor, gjuhësor,
shkencor, artistik, shoqëror) duke paraqitur rezultat të njëjtë;
5. interpreton mënyra të zhvillimit të një procesi natyror apo shoqëror, duke e ilustruar atë me shembuj
konkretë;
6. krahason ngjashmëritë dhe dallimet e fazave më të rëndësishme nëpër të cilat është zhvilluar një proces
a dukuri shoqërore, natyrore ose artistike;
7. përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më
shumë dukurive natyrore dhe shoqërore, krijimeve letrare apo artistike.
III Kompetenca e të nxënit Nxënësi:
1. përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme (libra, revista, udhëzues, fjalorë, enciklopedi ose internet),
të cilat i shfrytëzon për realizimin e temës/detyrës së dhënë dhe i klasifikon ato burime sipas rëndësisë
që kanë për temën;
2. shfrytëzon të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve numerike, grafike, simboleve,
formulave në shkenca natyrore dhe shoqërore, matematikë ose arte, duke i sqaruar nëpërmjet formave
të ndryshme të të shprehurit;
3. zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, medie)
për të nxënë një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet;
4. shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të
vetëvlerësimit, të përparimit dhe të përmirësimit të suksesit në fushën e caktuar;
5. ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i paraqitur në
forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike;
6. përdor programe të përshtatshme kompjuterike për zgjidhjen e problemeve dhe kryerjen e detyrave në
fusha të ndryshme të dijes;
7. parashtron pyetje (pse, çfarë, si, kur) dhe organizon mendimet e veta në formë të shkruar për temën/
problemin e dhënë dhe vlerëson përparimin e vet deri në zgjidhjen e duhur;
8. menaxhon emocionet, ndjenjat, kohën, shfrytëzimin e materialeve dhe të mjeteve gjatë kryerjes së një
detyre/aktiviteti (në klasë/shkollë apo gjetiu).
IV Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin. Nxënësi:
1. zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti mjedisor apo shoqëror me rëndësi
për shkollën ose për komunitetin;
2. diskuton në grup për rëndësinë që ka mbrojtja e mjedisit, pasojat që sjell dëmtimi i tij për jetën e njeriut
dhe propozon masat që duhen ndërmarrë për evitimin e tyre;
15
3. identifikon dhe vlerëson burimet e nevojshme (p.sh., pajisjet, materialet, burimet njerëzore, kohën, etj)
për realizimin e një aktiviteti në shkollë ose në komunitet;
4. përdor programet kompjuterike për përgatitjen e materialeve të nevojshme grafike, ilustrime,
disenjime (të ftesave, pamfleteve, njoftimeve apo publikimeve);
5. bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për
realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj);
6. merr pjesë si anëtar i një jurie (në nivel klase apo shkolle) për vlerësimin e një aktiviteti/konkursi
sportiv, shkencor, artistik etj., duke u bazuar në kriteret e paracaktuara.
V Kompetenca personale Nxënësi:
1. prezanton para nxënësve procesin e përgatitjes së një ushqimi ose specialiteti shtëpiak sipas një recete
për ushqim të shëndetshëm;
2. vlerëson përmbajtjen e vlerës ushqimore (ndikimin pozitiv dhe negativ në shëndet) për tri lloje
ushqimesh
të cilat konsumohen në mjedisin e tij ose përreth;
3. diskuton në grup me argumente për rëndësinë që ka respektimi i regjimit ditor dhe i aktiviteteve fizike
për shëndetin dhe për jetën e njeriut;
4. identifikon shenjat/simbolet e rrezikut në prodhime apo objekte konkrete;
5. kërkon ndihmë/këshillë nga personat dhe shërbimet përkatëse për përkrahje ose mbështetje në situata
të ndryshme të dyshuara/supozuara si potencialisht të rrezikshme në të cilat cenohet shëndeti fizik dhe
mendor;
6. përshkruan ndryshimet fizike, psikike dhe emocionale të fazës së pubertetit duke paraqitur fakte për
ndikimin e tyre në mënyrën (stilin) e jetesës;
7. shpjegon pasojat e përdorimit të duhanit, alkoolit, drogës dhe të substancave të tjera të dëmshme për
shëndetin dhe mirëqenien e individit gjatë një debati ose prezantimi (me gojë ose me shkrim);
8. merr pjesë ose drejton punën në grup, bashkëpunon me përfaqësues të komunitetit për të ndihmuar
moshatarët dhe anëtarët e tjerë të komunitetit që kanë probleme shëndetësore, sociale, ekonomike etj.,
si dhe raporton (me gojë, me shkrim) për përvojat personale të fituara.
VI Kompetenca qytetare Nxënësi:
1. zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë, shkollë etj., si dhe mban qëndrim aktiv ndaj
personave,
të cilët nuk i respektojnë ato, duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë;
2. reagon ndaj sjelljeve të pahijshme në shkollë/klasë dhe jashtë saj, të cilat ndikojnë në raportet
ndërpersonale, analizon shkaqet e manifestimit të tyre dhe propozon mjete për përmirësimin e tyre;
3. tregon vetëbesim të lartë në marrjen e vendimeve për veprimet që ndërmerr pa dëmtuar interesat e të
tjerëve, veprime, të cilat kontribuojnë në rritjen e cilësisë së aktivitetit të grupit shoqëror/ komunitetit;
4. merr pjesë në aktivitetet që promovojnë tolerancë dhe diversitet kulturor, etnik, fetar, gjinor etj, në
shkollë apo në komunitet, ku përfshihen moshatarë të të gjitha përkatësive të përmendura, që jetojnë
në bashkësinë e gjerë.
VII Kompetenca digjitale Nxënësi:
1. përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar, duke përfshirë
komunikimet në distancë për zhvillimin e njohurive;
2. analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedhin disa informacione të
marra nga interneti duke i përmbledhur në një tabelë ose grafik);
3. përcakton mjetet e duhura teknologjike për qasjen në informacione dhe burime elektronike;
4. zhvillon aftësinë mediatike për identifikimin e burimit të informacionit dhe këndvështrimin analitik për
gjykimin e tyre (p.sh., dallon nëse një material i marrë nga interneti është fakt dhe burimi është parësor ose
dytësor);
5. ndërton sisteme të teknologjisë së informacionit nëpërmjet mbledhjes, përpunimit dhe daljes së
informacionit, si dhe të reagimeve të mësuesve/eve ose nxënësve/eve e tjerë;
6. debaton mbi ndikimin, avantazhet dhe disavantazhet e teknologjive ekzistuese dhe të reja në jetën e
individit, shoqërisë apo komunitetit.
Kompetencat e fushës
Kompetenca 1: Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre
a) Nxënësi përcakton problemin:
16
− identifikon karakteristikat shkencore të problemit;
− thekson elementet që kanë lidhje me njëri-tjetrin;
− formulon problemin.
17
b)Nxënësi zgjedh hetimin ose skicon strategjinë:
− konsideron strategji të ndryshme;
− merr parasysh kufizimet që shoqërojnë secilin skenar;
− zgjedh atë që ai mendon se është strategjia më e mirë;
− argumenton zgjedhjet e bëra;
− planifikon procedurën.
c)Nxënësi analizon rezultatet e tij/saj ose zgjidhjen:
− kërkon domethënie në të dhënat ose provat tipike;
− kontrollon rezultatet sipas procedurës;
− formulon probleme të reja ose sugjeron mënyrat e përmirësimit të zgjidhjes;
− nxjerr rezultatet.
d)Nxënësi realizon procedurën:
− ndjek hapat e planit;
− nëse është e nevojshme, përshtat testet e tij, rishikon planin e tij ose kërkon një mënyrë të re për
zgjidhjen e problemit;
− mban shënim për çdo detaj ose vrojtim të nevojshëm për analizën e problemit.
Kompetenca 2: Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore
a) Nxënësi identifikon ndikimet e shkencës dhe të teknologjisë:
− studion ndikimet afatgjata të shkencës dhe të teknologjisë tek individët, shoqëria, mjedisi dhe
ekonomia;
− vendos shkencën dhe teknologjinë në kontekstet e tyre sociale dhe historike, si dhe studion
ndikimin e tyre në mënyrën e jetesës së njerëzve;
− identifikon pyetje ose çështje etike.
b) Nxënësi kupton si funksionojnë objektet teknike:
− demonstron kuriozitet rreth disa objekteve teknike;
− shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre;
− i zbërthen në pjesë, nëse është e nevojshme;
− identifikon materialet, pjesët dhe tipat e ndryshëm të lidhjeve në objektet teknike;
− dallon sisteme dhe nënsisteme të ndryshme;
− shpjegon si funksionojnë ato.
c) Nxënësi kupton dukuritë natyrore:
− pyet veten rreth mjedisit të tij/saj;
− shqyrton dukuri të veçanta;
− përshkruan karakteristikat e tyre;
− i ilustron ato me diagrame skematike;
− shpjegon dukuritë duke përdorur ligjet ose modelet;
− siguron koherencën e shpjegimit;
− familjarizohet me konceptet që lidhen me dukuritë dhe pranon lidhjen e tyre.
Kompetenca 3: Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës
a) Nxënësi shkëmben informacione shkencore me të tjerët:
− kupton rolin e ndarjes së informacionit;
− është i hapur për këndvështrimet e të tjerëve;
− krahason të dhënat dhe procedurat e tij/saj me ato të të tjerëve;
− vlerëson këndvështrimin e tij ose zgjidhjen duke i krahasuar ato me të tjerët.
b) Nxënësi përhap dhe zhvillon njohuritë ose rezultatet shkencore:
− merr parasysh përbërjen e audiencës;
− përdor mënyra të ndryshme për paraqitjen e informacionit (p.sh., simbolet, tabelat, vizatimet
teknike);
− përshtat mesazhin sipas tipit të medies që përdor (p.sh. paraqitje me gojë ose me shkrim etj.).
c) Nxënësi interpreton dhe formulon mesazhe shkencore:
− përdor informacionin shkencor dhe teknologjik të marrë nga burime të ndryshme;
− sigurohet që burimet të jenë të besueshme;
− vlerëson përshtatshmërinë e tyre;
− prezanton informacionin sipas rregullave dhe konvencioneve të shkencës, teknologjisë dhe matematikës.
18
PLANI DITOR
Tema 1. Datë , Klasa
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII (a, b, c, d, e)
Tema mësimore: Të njohim forcat Situata e të nxënit: Në klasë. Gurin e lëmë të lirë të
bjerë në tokë, dy magnete i afrojmë me njëri-tjetrin.
Cilat forca veprojnë? Gjeni shembuj të tjerë, ku trupat
bashkëveprojnë.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Fjalët kyçe:
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Gjen shembuj nga Forcë, gravitet,
jeta e përditshme për lloje të ndryshme të forcave. peshë, forcë ele-
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Përdor ktrostatike, shtyj,
mjetet, si: magnet, susta, trupa të ndryshëm për të demonstruar veprimet tërheq, forcë mag-
e forcës magnetike, gravitetit, fërkimit, elasticitetit etj. netike, rezistencë
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Shpjegon e ajrit, rezistencë e
dhe përkufizon sakte pohimin për veprimin dhe kundërveprimin, të ujit,
cilat ekzistojnë së bashku; përkufizon saktë forcën e tërheqjes dhe të forcëmatës, njuton,
shtytjes si veprim dhe kundërveprim. shformim.
Burimet: Tekste Fizika 7, materiale të përgatitura nga mësuesi, interneti, Lidhje me fushat
udhëzuesi për shkencat natyrore, pamje të trupave në bashkëveprim etj. kurikulare: Matema-
Mjetet: Magnete, top, llastik, sfungjer, spango, gur, forcëmatës. tikë, TIK, Edukim
fizik, Biologji.
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Punë në grup, punë me klasën, demonstrim, matje, plotësim i fletës së punës.
Klasa ndahet në grupe, ku secilit grup i jepen materiale të shkruara nga mësuesi/ja, ku paraqiten
forcat e veprimit dhe kundërveprimit për trupa që bashkëveprojnë. Ju kërkohet nxënësve të japin
shembuj dhe situata të tjera, ku trupat bashkëveprojnë me forca tërheqëse dhe shtytëse p.sh.: dy
magnete të afruar me pole të njëjta më pas me pole të kundërta. Trupat në natyrë bashkëvepro-
jnë me forca. Forca i shformon trupat. Kërkohet nga nxënësit të kujtojnë se trupat në gjendje të
lëngët, të ngurtë, të gaztë nuk e ruajnë njësoj formën. Duhet vepruar më fort mbi një trup të ngurtë
për t’i ndryshuar formën etj. Zhvillohen eksperimente me mjetet e në klasë. Nxënësit shpjegojnë
se trupat në natyrë bashkëveprojnë me forca, të cilat janë të kundërta në drejtim por me madhësi
të njëjtë. Nxënësit përdorin forcëmatësin për të matur forcën. Shprehin në N(Njuton) njësinë e
forcës. Diskutohen me nxënësit raste të shumta ku veprojnë forcat në natyrë, në jetën e përditshme.
Tabela plotësohet nga nxënësit
TRUPAT BASHKËVEPRUES BASHKËVEPRIMI (FORCA)
TOKË- HËNË GRAVITACIONALE
2 MAGNETE MAGNETIKE
SUSTA QË ZGJATET ELASTIKE
KRIPA ME UJIN MOLEKULAR
PARASHUTA NË AJËR REZISTENCA E AJRIT
RROTAT E MAKINËS ME RRUGËN FËRKIM
Vlerësimi nëse gjen shembuj nga jeta e përditshme për lloje të ndryshme të forcave, përdor mjetet, si:
magnet, susta, trupa të ndryshëm për të demonstruar veprimet e forcës magnetike, gravitetit, fërkimit,
elasticitetit dhe nëse shpjegon dhe përkufizon saktë pohimin për veprimin dhe kundërveprimin, të cilat
ekzistojnë së bashku, përkufizon saktë forcën e tërheqjes dhe të shtytjes si veprim dhe kundërveprim.
Detyrë shtëpie: Gjeni nga aktiviteti i përditshëm shembuj ku trupat bashkëveprojnë me forca:
veprimi dhe kundërveprimi dhe Fletoren e punës faqe 5.
19
PLANI DITOR
Tema 5: Datë , Klasa
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Tema mësimore: Veprimtari praktike: Situata e të nxënit: Me anë të forcëmatësit
Matja e forcës kryejnë matje të forcës me të cilën Toka tërheq
trupat dhe forcën e peshës së trupit.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësi- Fjalët kyçe:
more: Veprimi,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Identifikon njësitë kundërveprimi,
matëse të forcës dhe masës së trupit. forcëmatës, nju-
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave ton, shformim,
shkencore. Ndërton forcëmatësin. Përdor forcëmatësin për të
matur forcën e rëndesës, peshën e trupit dhe forcën tërheqëse të
dorës sonë etj.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës.
Shpjegon dhe përkufizon sakte pohimin për veprimin dhe
kundërveprimin
Burimet: TekstetëFizika
cilat ekzistojnë në çift.
7, materiale të përgatitura nga mësuesi, Lidhje me fushat
interneti, udhëzuesi për shkencat natyrore, pamje të trupave kurikulare:
në bashkëveprim etj. Matematikë, TIK,
Mjetet: llastik, sustë, trupa me masa të ndryshëm, gurë peshe. Edukim fizik,
Forcëmatës. Biologji.
Demonstrim, punë në grup, diskutim i lirë
Veprimtari që do të zhvillohen për realizimin e situatës:
1. Klasa ndahet në grupe, ku secilit grup i jepen materiale të nevojshme për
ndërtimin e një forcëmatësi të cilin do ta përdorin për matjen e G (forcës së
rëndesës ) dhe P (Peshës së trupit).
2. Në fillim ju kërkohet nxënësve të bëjnë shkallëzimin e dinamometrit duke
për- dorur gurët e peshores prej 100g, 200g e me radhë.
3. Analizohen rezultatet e marra dhe ju kërkohet nxënësve të llogarisin raportin e
forcës së rëndesës me masën e trupit G/m.
Pyetjet që zhvillohen:
Sa del ky raport? Çfarë përfundimi nxirrni? A është e vërtetë se G=m*10N/kg?
Theksoj se trupin me masë 1 kg toka e tërheq me forcën 10 N. Diskutohen me nxënësit
përfundimet e marra.
Vlerësimi: Identifikon njësitë matëse të forcës dhe masës së trupit, Ndërton forcëmatësin.
Përdor forcëmatësin për të matur forcën e rëndesës, peshën e trupit dhe forcën tërheqëse
të dorës sonë etj.
Detyrë shtëpie: Gjeni nga aktiviteti i përditshëm shembuj ku trupat bashkëveprojnë me

forca: veprimi dhe kundërveprimi.
20
PLANI DITOR

Shkencat e natyrës Lënda: Shkalla: 3 Klasa:VII
Fizikë
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Tërheqje litari. Nxënësit në grupe me
Forcat e baraspeshuara nga 5 nxënës tërheqin litarin dhe pastaj grupet me nga 5 dhe
6 nxënës në anë të kundërta tërheqin përsëri litarin. Çfarë
ndodh në të dy rastet? Pse?
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Identifikon lloje të ndryshme Forca të
forcash të baraspeshuara dhe të pabaraspeshuara, jep shembuj të veprimit të tyre. baraspe-
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Paraqet shuara, të
me shigjetë forcat që veprojnë në një trup, ndërton diagramin e forcave. pabaraspesh-
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Shpjegon uara, diagram
pse forcat ngadalësojnë ose përshpejtojnë lëvizjen e trupit. i forcës
Burimet:Tekste alternative Fizika klasës 6,7 interneti, udhëzuesi për Lidhje me
shkencat natyrore, fushat kuri-
Mjetet: llastik, litar, makinë lodër. kulare: TIK,
Matematikë.
Hap pas hapi
Veprimet në situatë:
Hapi 1. Jepni shembuj, ku trupat përshpejtohen.
Hapi 2: Vizato shigjetat e forcave që veprojnë mbi një makinë në prehje, lëvizje të përsh-
pejtuar, të ngadalësuar dhe me shpejtësi konstante. Cilat forca janë të baraspeshuara dhe cilat të
pabaraspeshuara?
Hapi 3. Demonstrim (matje): Zhvillohen matje në dyshe të efektit të forcës me anë të dy
dinamometrave që veprojnë mbi një trup që lëviz në sipërfaqe horizontale.
Hapi 4. Demonstrim (vrojtim) një makinë lodër lëviz në planin horizontal. Cilat forca ve-
projnë mbi makinën? Pse ajo pas njëfarë kohe ndalon? Nxënësit vizatojnë në fletore me
shigjetë drejtimin dhe madhësinë e forcave të pabaraspeshuara. Ndryshojmë planin nga
horizontal në vertikal. A përshpejtohet lëvizja e makinës? Pse?
Hapi 5. Diskutohet detyra: Pse varka pluskon në ujë?
Detyrë klase: Nxënësve u kërkohet të shkruajnë shembuj të tjerë, ku forcat baraspeshohen

ose jo.
Situata quhet e realizuar kur nxënësi:
− identifikon drejtimin e forcës;
− identifikon lëvizjen kur forcat që veprojnë mbi trupin baraspeshohen ose jo;
− përcakton drejtimin e lëvizjes së një trupi kur mbi të vepron vetëm një force;
− përcakton drejtimin e lëvizjes së një trupi kur mbi veprojnë dy apo më shumë forca;
Vlerësimi nëse Identifikon lloje të ndryshme forcash të baraspeshuara dhe të pabaraspeshua-
ra, jep shembuj të veprimit të tyre, paraqet me shigjetë forcat që veprojnë në një trup, ndërton
diagramin e forcave.
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 6.
19
PLANI DITOR

Tema mësimore: Diagrami i forcave Situata e të nxënit:
Tërheqje litari
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: Forca të baras-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. peshuara, të
Identifikon lloje të ndryshme forcash të baraspeshuara dhe të pabaraspeshuara,
pabaraspeshuara. Jep shembuj të veprimit të tyre. diagram i forcave.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shken-
core. Paraqet me shigjetë forcat që veprojnë në një trup.
Ndër- ton diagramin e forcave.
Shpjegon saktë ndryshimin mes forcave të baraspeshuara
dhe të pabaraspeshuara.
Burimet: Teksti Fizika klasa 7, interneti, udhëzuesi për Lidhje me
shkencat natyrore, Mjetet: llastik, litar, makinë lodër. fushat
aurikulare: TIK,
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Matematikë
Punë në grup, punë e pavarur, lojë tërheqje litari, diskutim i lirë.
• Klasa ndahet në grupe ku secilit grup i kërkohet:Shkruani një shkrim të
shkurtër me këto koncepte:trupat, lëvizin,bashkëveprojnë, ushtrojnë forca,
trupi në prehje, forca të baraspeshuara dhe të pabaraspeshuara etj.
• Në fletore paraqesin një trup dhe dy forca të pabaraspeshuara.
• Zhvillohet loja në klasë me tërheqje litari, ku në secilën anë numri i nxë-
nësve është i njëjtë dhe më pas numri i ndryshëm. Nxënësit shpjegojnë
arsyet e humbjes ose të fitimit të kësaj loje.
• Ju kërkohet nxënësve të japin shembuj të tjerë të veprimit të këtyre forcave.
Nxënësit vizatojnë në fletore me shigjetë drejtimin dhe madhësinë e forcave
të baraspeshuara dhe të pabaraspeshuara.
Punë e pavarur: Nxënësve ju kërkohet të shkruajnë shembuj të tjerë, ku forcat
baraspeshohen ose jo.
Situata quhet e realizuar kur nxënësi:
− identifikon drejtimin e forcës;
− identifikon lëvizjen, kur forcat që veprojnë mbi trupin ekuilibrojnë ose jo
njëra- tjetrën;
− përcakton drejtimin e lëvizjes së një trupi kur mbi të vepron vetëm një force;
− përcakton drejtimin e lëvizjes së një trupi kur mbi veprojnë dy apo më shumë forca.
Vlerësimi: Për përgjigjet në grup, punën e pavarur, diskutimet, përgjigjet indi-
viduale, detyrën e shtëpisë. Vlerësime për njëri-tjetrin.
Detyrë shtëpie: Me anë të një shembulli nga jeta reale tregoni me anë të diagramit
forcat që veprojnë mbi trupin.
21
PLANI DITOR

Tema mësimore:Forcat e fërkimit. Situata e të nxënit: Në patinazh. Pse e kemi
më të vështirë të ecim në akull se në rrugë të
zakonshme?
mësimore: fërkim;
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Identifikon lloje lubrifikim;
të ndryshme forcash fërkimi si penguese të lëvizjes së trupave. Jep lubrifikant.
shembuj të veprimit të tyre. Dallon fërkimin e prehjes, rrëshqitjes,
rrokullisjes.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore.
Përdor saktë njësitë e forcës. Paraqet me diagram forcën e fërkimit
dhe lëvizëse.
Shpjegon ndikimin e fërkimit në lëvizjen e objekteve dhe dobinë e tij.
Burimet:Tekste alternative Fizika klasa 7, interneti, udhëzuesi Lidhje me
për shkencat natyrore, Mjetet: Sferë plumbi, makinë lodër, dol- fushat
lapi i klasës, tryezë. kurikulare: TIK,
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Matematikë
Punë në grup, demonstrim, diskutim
Klasa ndahet në tre grupe ku secilit grup i jepen sipas radhës: Sferë plumbi, makinë
lodër, kuboid druri. Provojnë të tërheqin duke ushtruar një forcë .Çfarë do të ndodh? A
ndjeni pengesë? Nxënësit shpjegojnë në grupe Ka raste që trupi lëviz po ka dhe raste kur
trupi nuk lëviz. Forcat që shfaqen në takim të trupave pengojnë lëvizjen.
Ju kërkohet nxënësve të japin shembuj të tjerë të veprimit të këtyre forcave. Nxë-
nësit vizatojnë në fletore me shigjetë drejtimin dhe madhësinë e forcave lëvizëse dhe
penguese(fërkimit), të pabaraspeshuara. Ju kërkohet nxënësve të ndihmojnë në
përkufizimin e forcës së fërkimit si: Bashkëveprimi që shfaqet në sipërfaqet të takimit
të dy trupave dhe kanë kahe të kundërt me lëvizjen e trupit. Shpjegojnë dobinë e
fërkimit në jetën e përditshme
Punë e pavarur: Të hartojnë një tabelë me kolona
Fërkim i dobishëm Fërkim i dëmshëm
Goma kur fshin Ecja në rrugë me akull
……… ……..
Detyrë klase: 1.3.1 dhe 1.3.2 teksti fizikë 7
Situate quhet e realizuar nëse nxënësi:
Identifikon lloje të ndryshme forcash fërkimi si penguese të lëvizjes së trupave.
Jep shembuj të veprimit të tyre.
Dallon fërkimin e prehjes,rrëshqitjes,rrokullisjes
Shpjegon ndikimin e fërkimit në lëvizjen e objekteve dhe dobinë e tij.
Vlerësimi Për përgjigjet në grup, punën e pavarur,diskutimet, përgjigjet individuale,
detyrën e shtëpisë. Vlerësime për njëri-tjetrin.
Detyrë shtëpie: fletore pune faqe 7.
5
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në klasë. Vrojtoni
lëvizjen e një kubi prej druri në dy
Përdorime të fërkimit sipërfaqe me ashpërsi të ndryshme. Çfarë
Rezultatet e të nxënit të kompetencave tëvëreni? fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: fërkim;
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Iden- lubrifikant;
tifikon lloje të ndryshme forcash fërkimi si penguese të ulluqe.
lëvizjes së trupave. Jep shembuj të veprimit të tyre. 2. Për-
dorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore.
Bën matje të sakta dhe gjen se fërkimi zvogëlon
shpejtësinë.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e
shkencës. Shpjegon përdorimin, ndikimin e fërkimit në
lëvizjen e objekteve
Burimet:Tekste dhe dobinë
alternative e tij.klasës 7, udhëzuesi për
Fizika Lidhje me fushat
shkencat natyrore, interneti kurikulare: TIK,
Mjetet: letërA4, kuboidë ose kube prej druri, kronometër Matematikë, Edukim
fizik.
Punë dyshe, nxitja e diskutimit, demonstrim
Demonstrim: Klasa ndahet në grupe dyshe, ku secilit grup i jepen sipas radhës:
Dy fleta të njëjta formati dhe njërën e lyejnë me vaj, ndërsa tjetrën jo. Formohet
një rrafsh i pjerrët dhe lihet i lirë të lëviz një kub në të dy sipërfaqet. Matet koha e
lëvizjes për të dy rastet. Çfarë vini re? A bien njësoj kubet në të dyja rastet? Cili bie
më ngadalë? Çfarë ndikon në uljen e shpejtësisë së kubit? Nxënësit shpjegojnë në
grupe përgjigjen sipas radhës.
Ju kërkohet nxënësve të japin shembuj të tjerë të veprimit të këtyre forcave.
Nxë- nësit vizatojnë në fletore me shigjetë drejtimin dhe madhësinë e forcave
lëvizëse dhe penguese(fërkimit), të pabaraspeshuara.
Diskutim:
1. Shpjegoni përdorimin e vajit për vajisje.
2. Si e zvogëlon ai fërkimin?
3. Pse patina kanë thikën e dhëmbëzuar në majë?
4. Rrotat e makinave kanë ndarje(ulluqe) për heqjen e ujit midis rrotës dhe
rrugës.
Pse është e rëndësishme heqja e ujit?
Vlerësimi: nëse nxënësi kryen matje të sakta dhe gjen se fërkimi zvogëlon shpe-
jtësinë.
Vlerësime për njëri-tjetrin.
Detyrë shtëpie: Plotësoni përgjigjet për pyetjet:1. Pse makina e ka të vështirë

lëvizjen në rërë? 2. Pse në ulluqe të pishinave verore hidhet ujë? 3. Si veprohet në
ditët me ngrica e borë për lëvizjen e automjeteve?
23
PLANI DITOR
TEMA 7: Datë , Klasa
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në hapësirë. Pse as-
Forca e gravitetit tronautët qëndrojnë pezull në hapësirë?
mësimore: gravitet;
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Kupton që peshë;
graviteti është i ndryshëm në planetë të tjerë, përkufizon forcën e njuton;
rëndesës, njeh simbolin e saj dhe njësinë e matjes, dallon forcën e masë;
rëndesës nga pesha e trupit.
kilogram;
Shpjegon lidhjen mes gravitetit masës dhe peshës. intensitet e fushës
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. së gravitetit.
Arsy- eton pse pesha e tyre është e ndryshme në planetë të
ndryshëm.
Burimet:Teksti Fizika 7, CD, udhëzuesi për shkencat naty- Lidhje me fushat
rore. kurikulare: TIK,
Mjetet: peshore, dinamometër, trupa të ndryshëm, letër ço- Matematikë, Edu-
kollate çantë me libra, një libër. kim fizik.
Diskutim i lirë, demonstrim, matje, punë e diferencuar
Nxënësit shikojnë pamje të ndryshme për trupa që bien në tokë, për astronautët që duken sikur
fluturojnë (dhe nuk rëndojnë) Ju bëhen pyetjet: Kujtoni pse bie molla në tokë? Po çanta me libra
kur e lëshojmë nga dora? Po libri kur e hedhim në dysheme. A vepron mbi këto trupa ndonjë forcë?
Si quhet ajo? Përkufizoni forcën.
Nxënësit shpjegojnë në grupe përgjigjen sipas radhës. Ju kërkohet nxënësve të japin shembuj
të tjerë të veprimit të këtyre forcave. Planetët kanë masa të ndryshme. Si është forca tërheqëse në
planet të ndryshëm? E njëjtë? E ndryshme?
Detyrë 1: plotësohet fleta e punës në tekstin e nxënësit 1.4.1 dhe 1.4.2
Zhvillohen pyetjet: A ushtron toka forcë mbi trupat? Si e quajmë këtë forcë? Si është e drejtuar kjo
forcë? Me çfarë e paraqesim forcën e rëndesës? Cili është simboli? Po njësia e saj? Ç’quajmë masë të
trupit?
Përforcim: Themi se trupi me masë më të madhe rëndon më shumë se ai me masë më të vogël.
G=mx10N/kg
Detyrë 2: Maten me peshore masat e trupave të ndryshëm. Si e shprehim në kg apo N. Po pesha
çfarë është? Ku vepron? Vizatoni në tabelë dhe fletore G dhe P
Punë e diferencuar Ju jepet një tabelë me të dhënat për planetë të tjerë (forca e gravitetit për
kg): Ndërtoni me të dhënat tabelën dhe grafikun e varësisë ndërmjet forcës/kg dhe peshës së
nxënësit në planetë të ndryshëm. Nxënësit shpjegojnë dhe interpretojnë grafikun. Bëhet
përmbledhja: Forca në të cilën Toka tërheq të gjithë trupat quhet forcë e gravitetit, forca me të
cilën tërhiqen dhe bash- këveprojnë planetët quhet forca e tërheqjes së gjithësishme ose
gravitacionale.
Situatë quhet e realizuar kur nxënësi:
• shpjegon lidhjen mes gravitetit, masës, peshës.
• dallon masën nga pesha e trupit, përdorë njësitë e masës dhe peshës.
Vlerësimi: Për punën e diferencuar, diskutimet, përgjigjet individuale.
24
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në hapësirë. Toka
Fusha gravitacionale tërheq Hënën, po Hëna a e tërheq
Tokën? Pse ajo nuk bie në Tokë,
meqenëse Toka ka masë më të madhe se
Rezultatet e të nxënit të kompetencave tëHëna? fushësShpjego.
sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: Fushë gravita-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Kupton që cionale,
graviteti është i ndryshëm në planetë të tjerë, përkufizon forcën intensitet
e rëndesës, njeh simbolin e saj dhe njësinë e matjes, dallon e fushës së
forcën e rëndesës nga pesha e trupit. gravitetit
core. Shpjegon se bashkëveprimi gravitacional është
bashkëvep- rim në largësi që realizohet me anë të fushës
magnetike.
Arsyeton
Burimet:pse Hëna
Teksti nuk bie
Fizika në Tokë.
7, CD, udhëzuesi për shkencat natyrore, Lidhje me
internet faqe http://www.exploratiu.edu/ronh/weight. fushat kuri-
Mjetet: Fletë pune të përgatitur nga mësuesi. kulare: TIK,
Matematikë,
Edukim fizik.
Diskutim i lirë, punë në grup
Nxënësit shikojnë pamje të ndryshme për trupat qiellorë, të cilët lëvizin në
mënyrë të rregullt sipas trajektoreve të përcaktuara. A vepron mbi këto trupa
ndonjë forcë? Si quhet ajo? Përkufizoni forcën?
Nxënësit shpjegojnë në grupe dhe më pas diskutojnë me njëri-tjetrin. Ju
kërkohet nxënësve të japin shembuj të tjerë të veprimit të këtyre forcave. Planetët
kanë masa të ndryshme. Si është forca tërheqëse në planetë?
Diskutim i lirë: Toka tërheq Hënën, po Hëna a e tërheq Tokën? Meqenëse Toka
ka masë më të madhe se Hëna, pse ajo nuk bie në Tokë? Shpjego.
Punë e diferencuar Ju jepet një tabelë me të dhënat për madhësitë e planetëve
të tjerë. Shpjegoni në cilin planet fusha gravitacionale është më e madhe? Pse?
Detyrë klase plotësohet fleta e punës e përgatitur nga mësuesi.
Situata quhet e realizuar nëse nxënësit shpjegojnë se jo në të gjithë trupat qiellorë
fusha gravitacionale është e njëjtë dhe se në trupat me masë më të madhe graviteti
është më i madh.
Vlerësimi: Për arsyetimet dhe shpjegimet shkencore.
Detyrë shtëpie: Përgatitni një shkrim të shkurtër për shkencëtarët: Isak Njutoni,
Galileo Galilei. Ajnshtajni, Habell (për portofolin e nxënësit)
25
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit:
Pyetje, mbledhje të dhënash dhe shpjegimi i tyre.
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Njeh problemet Shpjegim,
shkencore. gravitet, prob-
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. lem, Njuton,
Përshk- ruan si bëhet shpjegimi i procedurave shkencore. Baskaraçarja.
Vlerëson
Burimet:rëndësinë e kërkimit
Teksti Fizika 7, CD,shkencor.
udhëzuesi për shkencat natyrore, fletorja e Lidhje me
punës 1.5.1.http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/mission/apollo11. fushat kuri-
html kulare: TIK ,
Matematikë,
Edukim fizik.
Lexim i drejtuar, bashkëbisedim i lirë, improvizim “Misioni në Hënë”, punë në grup
Nxënësit lexojnë materialet e përgatitura për shkencëtarët: Njutoni, Galilei, Ajnshtajni,
Habell, (Hubble)
Më pas lexohet mësimi me zë ku nxënësit marrin informacione për idetë e shkencëtarëve
të ndryshëm si psh: Idetë se graviteti zvogëlohet me largimin nga planeti apo Hëna,
graviteti është më i dobët në planetë apo në Hënë etj.
Punë në grup: Përgatitni një poster lidhur me një udhëtim për në Hënë, më pas nxënësit
improvizojnë sikur në të vërtetë po e zhvillojnë këtë udhëtim dhe pyesin njëri-tjetrin
për të papriturat që mund t’ju dalin nga udhëtimi.
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punës 1.5.1 dhe votojnë për grupin më të mirë
Pjesë nga filmi: “Apollo 13”.
Nxënësit plotësojnë tabelën:
Ngjashmëritë e ideve Ndryshimet mes ideve

Baskaçarja
Njutoni
Vlerësimi: Për arsyetimet dhe shpjegimet shkencore. Vlerësimi i shokut për punën në grup.
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 9
26
PLANI DITOR

Tema mësimore: Rezistenca e ajrit Situata e të nxënit: Në garë me biçikleta.
Çiklisti tërheq krahët dhe përkulet poshtë për të
zvogëluar sipërfaqen në kontakt me ajrin. Pse?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: rezistencë e ajrit;
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre Identi- shpejtësi terminale.
fikon efektet e rezistencës së ajrit, përshkruan kuptimin e
shpejtësisë terminale.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe
procedurave shkencore shpjegon si dhe pse
ndryshon shpejtësia e parashutistit.
Burimet:Tekste alternative Fizika klasa 7 (oxford), inter- Lidhje me fushat kurikulare:
neti, udhëzuesi për shkencat natyrore, TIK.
Mjetet: tullumbace, balonë etj.
Demonstrim, bashkëbisedim, punë e pavarur
Veprimet në situatë:
1. Demonstrohet rënia e letrës e mbledhur e hapur. Kur bie më shpejt? Çfarë e
pengon letrën?
2. Paraqiten përpara nxënësve foto të një parashutisti, çiklisti, makine garash.
3. Zhvillohen pyetjet:
• Kur një trup lëviz përmes ajrit, cila forcë pengon lëvizjen e trupit?
• Rezistencën e ajrit e ndieni kur ju lëvizni shpejt apo ngadalë?
• Po kur fryn erë çfarë ndieni?
4. Ju kërkohet nxënësve të përshkruajnë lëvizjen e parashutistit që nga momenti i fil-
limit të lëvizjes pa e hapur parashutën gjatë hapjes së parashutës dhe në përfundim
të lëvizjes.
• Çfarë ndodh gjatë gjithë kohës së lëvizjes?
• Pse një pupël lëviz më ngadalë se një çekiç?
Punë e pavarur. A mund të paraqisni me anë të një grafiku varësinë e shpejtësisë nga
koha për një parashutist?
Situatë quhet e realizuar nëse nxënësi:
-identifikon efektet e rezistencës së ajrit (ngadalëson lëvizjen);
- përshkruan kuptimin e shpejtësisë terminale;
-shpjegon si dhe pse ndryshon shpejtësia e parashutistit (për shkak të gravitetit të Tokës
dhe rezistencës së ajrit).
Vlerësimi: Për përgjigjet në grup, punën e pavarur në klasë, diskutimet, përgjigjet individ-
uale, Vlerësime për njëri-tjetrin.
Detyrë shtëpie: Shpjegoni kuptimin e fjalës “aerodinamik” dhe Fletore pune faqe 10.
27
PLAN DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në rrugë. Lëvizja
Planifikim i kërkimit shkencor e makinave të ndryshme. Cila prej tyre
përshkon distancë më të madhe para se
të ndalojë (parashikim)
mësimore: Ndryshore,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Tregon fakte, plan,
si bëhet plani i një kërkimi për të provuar një parashikim parashikim,
në shkencë. provë pa hile.
core. Përshkruan si bëhet prova e një parashikimi duke
përdorur mjetet përkatëse.
Vlerëson rëndësinë e kërkimit shkencor.
Burimet: Teksti Fizika 7, CD, udhëzuesi për shkencat natyrore, Lidhje me
fletorja e punës fushat kuri-
Mjete: enë e shkallëzuar, ujë, trupa prej plasteline, karrocë, kulare: TIK,
rrafsh i pjerrët. Matematikë
Demonstrim, matje, vrojtim, plotësim tabele, analizë
Veprimtari 1: Paraqiten para nxënësve foto me pamje të e makinave të ndryshme, cila
përshkon distancë më të madhe para se të ndalojë?
Rikujtim i njohurive për fërkimin dhe rezistencën e ajrit. Çfarë bëjnë shkencëtarët kur
duan të studiojnë lidhjen ndërmjet ndryshoreve në një hulumtim? Çfarë faktorësh ndikojnë
në distancën e ndalimit?
Demonstrim: Një karrocë që zbret në rrafshin e pjerrët.
Planifiko studimin sipas fletës së punës 1.7.1 (kujdes nuk duhen ndryshuar dy ndryshore
njëkohësisht!)
Plotësim i fletës së punës 1.7.2, kryejnë studimin dhe plotësojnë tabelën në fletën e punës.
Raportim i rezultateve të vëzhguara dhe në grup bëjnë një poster që përmban:
1. Planin;
2. Rezultatin;
3. Konkluzionet.
Demonstrim: mund të provojnë idetë e Blertës për të matur kohën e rënies së trupave të
ndryshëm prej plasteline në fundin e një ene me ujë ose mund të provojmë si ndikon forma
e trupave në shpejtësinë e lëvizjes së tyre.
Analizojnë listën e gjërave për përmirësim dhe përgatisin listën për studimin e radhës.
Vlerësimi për nxënësit për hartimin e ideve, provën e kryer dhe analizën e rezul-
tateve të marra.
Detyrë shtëpie: Fletorja e punës faqe 11.
28
PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa: VII B, D
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një kantier ndërtimi
Forca e tensionit dhe forca ngritëse Përshkrimi kontekstual i situatës: kavot e vinçave
nuk këputen nga pesha e varur në to, a do të thotë
kjo se mbi kavon nuk vepron forcë, po kavo me
çfarë force kundërvepron mbi ngarkesën e vendosur
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të nëfushës
të? sipas temës mësimore: Fjalët kyçe:
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. kupton që tensioni Tension, elas-
shfaqet në një fije në të cilën varet një trup, dallon forcën e tensionit nga tik, plastik, i
forca të tjera që njeh, duke e vizatuar me shigjetë. përpjesshëm,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. shformim
Përdor dinamometrin për matjen e forcës dhe vizoren për matjen e mbetës, forcë
madhësisë së shformimit. ngritëse,
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Përkufizon parimi i Arki-
saktë forcën e tensionit dhe parimin e Arkimedit. medit
Burimet: foto të ndryshme nga teksti ekzistues klasa 7, material i Lidhje me
përgatitur nga mësuesi. fushat kuriku-
Mjete: dinamometër, gurë peshe ose trupa të ndryshëm, enë me lare: TIK.
lëngje të ndryshme.
Demonstrim, matje, diskutim, punë dyshe, punë e diferencuar
Nxënësit shikojnë pamje të ndryshme për trupa që janë varur në fije, gjithashtu shpjegojnë pse
kavot që kalojnë në rrotullat e lëvizshme ose të palëvizshme nuk këputen. Cilat forca
baraspeshohen?
Ju kërkohet nxënësve të japin shembuj të tjerë të veprimit të këtyre forcave në trupa të tjerë që
ata kanë hasur në jetën e përditshme. Në parkun e lodrave shilarësja është një lojë, ku fëmijët
koloviten. A mund të përcaktoni cila forcë shfaqet në momentin kur ju jeni në të.
Punë individuale: Paraqiteni me vizatim veprimin e forcës së tensionit në një fije mbi të cilën
është varur një trup me masë 200g, sa mendoni ju se është vlera e kësaj force në këtë rast. Kryeni
matjen me dinamometër dhe matni madhësinë e shformimit të sustës. Plotësohet 1.8.1
Demonstrim: Ndahet klasa në dy grupe: Matet forca e Arkimedit me anë të eksperimentit;
Varim në dinamometër një cilindër metalik, i cili në ajër ka peshën P tajër= 10 N, pasi e zhytim
cilindrin plotësisht në ujë dinamometri tregon peshën P t ujë = 8 N çka do të thotë se ai ka hum-
bur në peshë 2 N, pra shkruajmë:
FA = Ptajër-Ptujë = 10N-8N = 2 N
Tani matim peshën e ujit të zhvendosur nga cilindri, për këtë mjafton të bëjmë diferencën e
niveleve të ujit në enën e shkallëzuar dhe këtë sasi uji ta hedhim në pjatën e peshores. Eksperi-
menti tregon se pesha e ujit të zhvendosur del 2 N, pra e barabartë me forcën e Arkimedit. Një
përfundim i tillë është i vërtetë për çdo rrjedhës, lëng apo gaz dhe përbën parimin e Arki-
medit: Forca e Arkimedit është e barabartë me peshën e rrjedhësit.
Forca e Arkimedit shkaktohet nga diferenca e forcave të shtypjes ndërmjet pjesës së poshtme
dhe të sipërme të trupit të zhytur. Trupat notojnë ose fundosen, kjo ndodh në varësi të dendë-
sisë së trupit dhe lëngut.
Punë e diferencuar:
Vlerësimi Plotësim
për saktësinë i fletës
në matje së punës 1.8.3
dhe përkufizimet e sakta për tensionin dhe forcën e
Arkimedit.
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 12. 29
PLANI DITOR
Tema mësimore: Studim i forcës së elastic- Situata e të nxënit: Në një park lodrash
itetit. Paraqitja e rezultateve me tabelë. Përshkrimi kontekstual i situatës: Një grup
fëmijësh kërcejnë së larti në një dyshek në
një park lodrash, dyshekët marrin formën e
mëparshme natyrale pas largimit të veprimit
të fëmijëve mbi të. Pse?
temës mësimore: jo i vazhdueshëm,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshk- i vazhdueshëm,
ruan paraqitjen e rezultateve në tabelë. rezultat jonormal
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave
shkencore. Përdor mjetet për të matur forcën e elasticitetit,
njehson forcën e elasticitetit në një rast të dhënë, paraqet të
dhënat në tabelë.
Shpjegon se ç’kupton me ndryshore të vazhdueshme.
Mjete: dinamometër, trupa me masa të ndryshme (gurë Lidhje me fushat kuriku-
peshash), metër shirit lare: TIK
Demonstrim, matje, hartim tabele, plotësim të dhënash
Mësimi fillon me veprimtari praktike, klasa ndahet në dy grupe, ju jepen nxënësve susta
të ndryshme dhe secili grup duke vepruar mbi susta që kanë vrojtojnë rastet deri kur susta
merr formën e mëparshme dhe për forca më të mëdha susta mbetet e shformuar. Pra, me
këtë veprimtari nxënësit njihen me kufirin e elasticitetit të sustës. Matje me anë të
demonstrimit për të gjetur kufirin e elasticitetit të sustës. Vendosen gurët e peshës, me radhë
në sustën e dinamometrit dhe matet madhësia e shformimit të sustës. Matjet regjistrohen në
tabelë:
Pesha e gurëve(N) Zgjatja (cm)
0 0
1 1.1
2 2.0.
3 .....etj
Madhësia e shformimit gjendet x=x 2-x1

Punë e pavarur individuale: Të zgjidhin ushtrimet 1.9.1 në fletën e punës në tekstin e
nxënësit.
Punë e diferencuar: Një sustë e ka koeficientin e elasticitetit 1800N/m, ajo ngjishet me 2
cm nën veprimin e një force tërheqëse. Sa është forca e elasticitetit të sustës?
Vlerësimi për saktësinë e matjeve dhe përdorimin e mjeteve, dinamometër dhe metër shirit.
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 13
30
PLANI DITOR
Tema mësimore: Studim i forcës së elastic- Situata e të nxënit: Në një park lodrash
itetit. Paraqitja e rezultateve me grafik. Përshkrimi kontekstual i situatës: Një grup
fëmijësh kërcejnë së larti në një dyshek në
një park lojërash, dyshekët marrin formën e
mëparshme natyrale pas largimit të veprimit
të fëmijëve mbi të. Pse?
temës mësimore: jo i vazhdueshëm;
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshk- i vazhdueshëm;
ruan paraqitjen e rezultateve në grafik. rezultat jonormal.
shkencore. Përdor mjetet për të matur forcën e elasticitetit,
njehson forcën e elasticitetit në një rast të dhënë, paraqet të
dhënat në grafik, ndërton vijën e grafikut.
Shpjegon se ç’kupton me ndryshore të vazhdueshme.
Burimet: Teksti fizika 7, udhëzuesi i mësuesit, fletë pune. Lidhje me fushat kuriku-
Mjete: dinamometër, trupa me masa të ndryshme (gurë lare:, TIK, Matematikë.
peshash), metër shirit.
Demonstrim, diskutim i lirë, ndërtim grafiku
Mësimi fillon me veprimtari praktike, Matjet e regjistruara në tabelë orën e kaluar kalo-
hen në grafik.
Diskutohen lloje të ndryshme të grafikëve, që mund të paraqesin të dhënat e mbledhura,
herën e kaluar, mbi zgjatjen e sustës kur shtohen peshat e varura në të.
Pesha e gurëve(N) Zgjatja (cm)
0 0
1 1.1
2 2.0.
3 .....etj
Në grafik lidhen dy grupet e vlerave të matura, shpjegoj se ndryshoret që mund të
marrin çdo vlerë quhen ndryshore të vazhdueshme. Në boshtin e abshisave vendos
pesha të gurëve në N dhe në boshtin e ordinatave vendos vlerat e shformimit (zgjatjes)
në cm.
Bashkohen pikat me një vijë të lëmuar. Vija e grafikut fillon dhe përkulet pas një farë vlere.
Çfarë kuptoni me këtë? A do të thotë se në pikën ku fillon përkulja ajo pikë tregon kufirin e
elasticitetit të sustë? Krahasohen matjet e grupeve me njëri-tjetrin dhe çdo grup shpjegon
kufirin e elasticitetit për sustat e tyre duke u nisur nga vija e grafikut që ndërtuan.
Diskutojnë
Vlerësimi për çfarë duhet bërë
ndërtimin me të
e saktë pikat anormale.
grafikut dhe shpjegimin e ndryshores së vazhdueshme
Detyrë shtëpie: kërkim në internet, informacion për forcat rrethore që keni hasur në jetën
e përditshme.
31
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në Sistemin Diellor
Forcat në lëvizjen rrethore, forcat Përshkrimi kontekstual i situatës: Hëna lëviz
qendërsynuese. rreth Tokës, Toka rreth Diellit, cilat forca e
dety- rojnë lëvizjen e tyre sipas trajektoreve
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushësrrethore?
sipas temës mësimore: Fjalët kyçe:
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përkufizon Forcë rrethore
forcën rrethore si forcë që detyron trupin të lëvizë sipas një trajektore (qendërsynuese)
rrethore.
shkencore. Jep shembuj nga jeta e përditshme për lëvizjen rrethore
dhe forcat që detyrojnë trupin të kryejë këtë lloj trajektore.
Shpjegon
Burimet: pse disa forcatëluajnë
Enciklopedi rolin ematerial
ndryshme, forcës rrethore.
i mësuesit, teksti Lidhje me fush-
Fizika 7, at kurikulare:
Mjete: sferë, spango etj. TIK, astronomi.
Punë dyshe, demonstrim, diskutim i lirë
Veprimtari: Një sferë e lidhur me një fije spangoje vihet në lëvizje rrotulluese sipas planit
vertikal (studim i lëvizjes rrethore) Një forcë që detyron trupin të lëvizë sipas një trajek-
tore rrethore quhet forcë rrethore (qendërsynuese).
Diskutim i lirë: nëse ndryshojmë masën e gurit, a ndryshon edhe forca dhe shpejtësi e
rrotullimit të tij sipas trajektores rrethore.
Diskutim në dyshe: Jepni shembuj nga situata reale të lëvizjes së trupave në trajektore
rrethore. Cila forcë i detyron trupat të lëvizin në këtë lloj mënyre? A nevojitet forcë më e
madhe për të lëvizur sipas një rrethi me rreze më të vogël?
Forca centripete mundësohet nga forca të tilla si: forca e gravitetit, e fërkimit ose tensionit.
Planetët Hëna dhe satelitët qëndrojnë në orbitë për shkak të forcës së gravitetit.
Pyetje
Shpjego se çfarë do të thotë forcë qendërsynuese?
Një forcë centripete është e nevojshme të mbajë një makinë në lëvizje, çfarë e mundëson
atë forcë.
Hëna rrotullohet rreth Tokës.
a) Çfarë force e mban Hënën të rrotullohet rreth Tokës?
b) Mendoni se çfarë do të ndodhte sikur kjo forcë të zhdukej papritur?
c) Një nxënës thotë që nuk mund të veprojë asnjë forcë mbi një satelit në orbitë, nëse ai po
lëviz me shpejtësi konstante. Çfarë do t’i thoshit ju atij?
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punës 1.10.1 dhe 1.10.2 dhe punë e diferencuar
1.10.2 pika 2.
Vlerësimi nëse: Shpjegon pse disa forca luajnë rolin e forcës rrethore.
32
PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Shkalla: 3 Klasa:VII

Fizikë
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në garë me biçikleta.
Veprimtari praktike: Ecim me Vrojtoni lëvizjen e shokut/shoqes në një garë
biçikleta. me biçikleta. Çfarë vëreni?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës Fjalët kyçe:
sipas temës mësimore: fërkim;
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. rezistencë e ajrit.
Identifikon forcat penguese gjatë lëvizjes së trupave.
Jep shembuj të veprimit të tyre.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedur-
ave shkencore. Gjen se fërkimi dhe rezistenca e
ajrit zvogëlojnë shpejtësinë.
shkencës. Shpjegon përdorimin e fërkimit në lëvizjen
e objekteve dëmet dhe dobinë e tij.
Burimet: Tekste Fizika 7, udhëzuesi për shkencat Lidhje me fushat
natyrore. kurikulare: Edukim
Mjetet: biçikleta, mjedisi sportiv i shkollës. fizik 7
Demonstrim, vrojtim
Demonstrim: Nxënësit kanë marrë biçikleta (4-5), dhe zhvillojnë një garë në
mjediset sportive të shkollës.
Vrojto lëvizjen e shokut/shoqes. Diskutoni me shokun në dyshe rreth këtyre py-
etjeve që ju lindin gjatë vrojtimit të lëvizjes së çiklistëve.
• Kush e fiton garën?
• Pse nxënësit lëvizin me shpejtësi të ndryshme?
• Kush lëviz me shpejtësi më të madhe ato me trup të përkulur apo ato me
trupin drejt? Pse?
• Cilat forca pengojnë lëvizjen e trupit?
• Vizatoni në fletore një diagram me shigjetë të forcave që veprojnë mbi trupin.
• A janë forca të baraspeshuara apo jo? Pse?
Vlerësimi: Nëse nxënësi jep përgjigje të sakta të pyetjeve të mësipërme.

Detyrë shtëpie: Vizato shigjetat që paraqesin rezistencën e ajrit që vepron në 3
makinat e “Formula Uno”, nëse ato janë të vendosura njëra pas tjetrës.
33
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një park lo-
Veprimtari praktike: Ndërtim i një ko- jërash për fëmijë. Vrojtoni lëvizjen e
lovajze (lodër). shokut/shoqes në një kolovajzë. Çfarë
vëreni?
temës mësimore:
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Identi- Gravitet, peshë,
fikon forcat shtytëse, tërheqëse, gravitetit, peshës së shtytje, tërheqje,
trupit. Jep shembuj të veprimit të tyre. baraspeshë.
shkencore. Përdor mjetet përkatëse për ndërtimin e
lodrës.
shkencës. Shpjegon se forcat ekzistojnë në çift
(veprim-
Burimet:kundërveprim).
Tekste Fizika 7, udhëzuesi për shkencat natyrore. Lidhje me fushat
Mjetet: parku i fëmijëve ose mjediset sportive të shkollës, kurikulare: Edukim
mbështetëse ose paralele e shkollës, litar, një karrige plas- fizik 7
tike për fëmijë.
Demonstrim, vrojtim
Demonstrim: Nxënësit kanë marrë me vete mjetet për ndërtimin e kolovajzës.
Vrojto lëvizjen e shokut/shoqes në kolovajzë.
Diskutoni me shokun në dyshe rreth këtyre pyetjeve që ju lindin gjatë vrojtimit të
lëvizjes.
• Pse nxënësit lëvizin në drejtime para-prapa?
• Vizato me shigjeta forcat që veprojnë mbi shokun/shoqen tuaj.
• Cilat forca baraspeshohen?
• Nëse nuk veprojmë mbi shokun për ta shtyrë atë, pas njëfarë kohe ai/ajo
ndalon. Pse ndodh një gjë e tillë?
• Cilat forca veprojnë në çift në këtë rast?
(Provojnë me radhë)
Vlerësimi: nëse nxënësi jep përgjigje të sakta të pyetjeve të mësipërme.
Detyrë shtëpie: Përshkruaj një udhëtim imagjinar me temë: “Lëkundem në ko-
lovajzë”.
34
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në det. Vrojtoni
Veprimtari praktike: Ndërtim i një varke lëvizjen e një varke në det Çfarë vëre-
kartoni (lodër). ni?
temës mësimore: Forcë ngritëse,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. shtytje, peshë,
Iden- tifikon forcën ngritëse dhe varësinë e saj nga rëndesë.
dendësia e rrjedhësit
shkencore. Përdor mjetet përkatëse për ndërtimin e
varkës lodër.
shkencës. Shpjegon se forcat ekzistojnë në çift
(veprim- kundërveprim).
Burimet: Tekste Fizika 7, udhëzuesi për shkencat natyrore. Lidhje me
Mjetet: Mjediset sportive të shkollës, fletë kartoni, gër- fushat
shërë, enë me ujë, kripë, gurë peshash. kurikulare: Arte,
Edukim fizik 7
Demonstrim, vrojtim, nxitja e diskutimit.
Demonstrim: Nxënësit kanë marrë me vete mjetet për ndërtimin e varkës prej
kartoni.
Vrojto lëvizjen e varkës në ujë. Diskutoni me shokun në dyshe rreth këtyre py-
etjeve që ju lindin gjatë vrojtimit të lëvizjes.
• Pse varka pluskon në ujë?
• Cilat forca veprojnë mbi varkën
• Vizato me shigjeta forcat që veprojnë mbi varkën.
• Cilat forca veprojnë në çift në këtë rast?
• Cilat forca baraspeshohen?
• Nëse në varkë vëmë disa gurë peshe dhe ajo fundoset çfarë do të thoshit për
këtë?
• Nëse në vend të ujit të pastër përdorim ujë me kripë, varka fundoset më
shumë apo më pak? Pse?
(Provojeni me radhë)
Vlerësimi: nëse nxënësi jep përgjigje të sakta të pyetjeve të mësipërme.
Detyrë shtëpie: Përshkruaj një udhëtim imagjinar me temë: “Lundroj në det”.
35
PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa: VII
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Situatat e
Përforcim i njohurive për ndërveprimet për- gatitura nga temat e mëparshme.
temës mësimore:.
Gravitet, peshë,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: masë, fërkim,
Identifikon llojet e forcave në natyrë, dallon forcat nga njëra- rezistencë e ajrit,
tjetra duke u nisur nga kuptimi shkencor i tyre, dallon forcat forcë ngritëse,
e baraspeshuara nga ato të pabaraspeshuara. forca të baraspe-
shuara, forca të
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave pabaraspeshuara.
shkencore. Paraqet me shigjetë forcat që veprojnë në një
trup. Ndërton diagramin e forcave.
Shpjegon saktë ndryshimin mes forcave të baraspeshuara
dhe të pabaraspeshuara, arsyeton në gjuhën dhe
terminologjinë shkencore për rezultatet e nxjerra
Burimet: material i përgatitur nga mësuesi nga teksti Lidhje me fushat
ekzistues klasa 7 dhe materiale shtesë mësimore kurikulare: Gjuhët
dhe komunikimi
Nxitja e diskutimit, punë në dyshe dhe në grupe
Veprimtari 1: Diskutim në dyshe për llojet e forcave në natyrë dhe efektet e tyre.
Veprimtari 2: Punë në grup: hartim i një liste me pyetje për grupet e tjera, (ori-
entohen grupet për pyetjet që do të hartojnë rreth: gravitetit, forcave të fërkimit,
rezistencës së ajrit, forcës së Arkimedit, forcës rrethore).
Veprimtari 3. Zhvillim i një mikrokonkursi me pyetjet e përzgjedhura nga
grupet.
Veprimtari 4. Vlerësim i grupeve nga njëri –tjetri për hartimin e saktë të py-
etjeve, saktësinë shkencore të përgjigjeve të dhëna dhe rregullit në komunikim.
Vlerësimi me komente pa notë, sepse është orë përforcuese e njohurive.
36
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Situatat e përgatitura
Përsëritje: Çfarë mësuam? nga temat e mëparshme

mësimore:. gravitet, peshë,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Identifikon llojet masë, fërkim, rez-
e forcave në natyrë, dallon forcat nga njëra-tjetra, duke u nisur nga istencë e ajrit, forcë
kuptimi shkencor i tyre, dallon forcat e baraspeshuara nga ato të ngritëse, forca të
pabaraspeshuara. baraspeshuara, forca
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave të pabaraspeshuara.
shkencore. Paraqet me shigjetë forcat që veprojnë në një trup.
Ndërton diagramin e forcave,
Shpjegon saktë ndryshimin mes forcave të baraspeshuara dhe të
pabaraspeshuara, arsyeton në gjuhën dhe terminologjinë shkencore
për rezultatet e nxjerra.
Burimet: material i përgatitur nga mësuesi nga teksti ekzistues Lidhje me fushat
klasa 7, dhe materiale shtesë mësimore kurikulare: Bi-
ologji, Matematikë.
Punë e pavarur
Mësimi zhvillohet duke zhvilluar një vlerësim me listë kontrolli rreth njohurive të marra për:
1-Çfarë ju bën forca e gravitetit të gjithë trupave në Tokë?
2- Me cilën njësi matet pesha? Po forca e rëndesës?
3-Nëse e dimë masën e trupin në kilogram (kg), si mund ta gjejmë peshën e tij në Njuton
(N)? 4-Si mund të tregoni madhësinë dhe drejtimin e një force?
5-Imagjinoni një njeri të ulur në një kolltuk, cilat janë forcat që veprojnë kur ai është në
ekuilibër? Vizatojini ato (paraqiti me shigjetë).
6-Ç’ndodh me trupin, në qoftë se të gjitha forcat që veprojnë mbi të, janë të baraspeshuara?
7-Çfarë i pengon trupat të lëvizin në ajër dhe ujë?
8-Çfarë i mban trupat të notojnë (qëndrojnë pezull) në ajër dhe në ujë?
9-Si quhet forca që bën të mundur që anija të mos fundoset?
10-Një vajzë mati me dinamometër forcën tërheqëse që duhej për të lëvizur një kuboid prej
druri mbi një tryezë druri. Ajo ishte 5 N. Si mendoni, a do të ndryshojë forca e tërheqjes
së kuboidit nëse mbi tryezë vendosim një pllakë xhami? Nëse po do të rritet apo do të
zvogëlohet?
11- Mbi një trup veprojnë në kahe të kundërt dy forca me madhësi përkatësisht 8N
dhe12N. Sa do të jetë forca rezultante që vepron mbi trupin?
12-Ç’janë forcat rrethore, ku veprojnë ato? Ç’janë forcat e elasticitetit? Po tensioni i fijes
ç’është?
13-Gjeni forcën e rëndesës për trupin e varur në çengel me masë m=13kg.
Në bazë tëpër
Vlerësimi përgjigjeve të nxënësve
zhvillimin e pyetjeveevidentohen
sipas listës dobësitë dhe planifikohet puna e diferencuar.
së kontrollit.
37
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në ecje të ngadaltë.
Ç’është energjia? A na nevojite më shumë energji për të
ecur ngadalë apo kur vrapojmë
sipas temës mësimore: Energji, xhaul, kiloxhaul,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. karburant, qymyr, naftë.
Përshkruan se nga e marrim energjinë, njeh
njësitë matëse të energjisë.
shkencore. Përdor njësitë matëse të energjisë.
shkencës. Vlerëson rëndësinë e përdorimit të energjisë
Burimet: material i përgatitur nga mësuesi, foto të Lidhje me fushat
ndryshme nga teksti ekzistues klasa 7. aurikulare: Biologji.
Nxitja e diskutimit, punë individuale, punë e diferencuar
Mësimi fillon me pyetjen e parashikuar në situatë, dhe më pas kalohet në diskutim
duke u mbështetur në pyetje të tilla si:
• Nga e merrni energjinë që ju duhet për të ngarë një biçikletë?
• Po makinat nga e marrin energjinë?
• Nëse na mungojnë monedhat a mund të blejmë gjërat që na duhen?
• A mendoni se energjia është e ngjashme me monedhat?
Shpjegoj se njësia matëse e energjisë është xhaul ( J ) dhe se 1 KJ =1000J, en-
ergjinë nuk e marrim vetëm nga ushqimet që hamë ,por edhe nga lënda djegëse,
energjia elektrike etj.
Punë e pavarur
Plotësim i fletës së punës 2.1.1 dhe 2.1.2
Shpjegoj se karburantet fosile, ashtu si ushqimi, janë rezerva energjie.
Punë e diferencuar: Krahaso; ngjashmëritë rreth karburanteve fosile dhe ushqimit,
si dhe përdorime të tyre.
Vlerësimi nëse nxënësit shpjegojnë kuptimin mbi energjinë dhe njësinë matëse të saj.
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe nr. 15.
38
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në klasë.
Energjia e Diellit? Nga vjen energjia e ushqimit që hamë?
temës mësimore: Fotosintezë, karbu-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshk- rante fosile, naftë
ruan pse energjia e ushqimit vjen nga Dielli. krudo, hidroelektric-
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave itet, celula diellore,
shkencore. Shpjegon metoda të prodhimit të elektricitetit panele diellore.
nga energjia diellore.
shkencës. Vlerëson rëndësinë e energjisë diellore.
Burimet: material i përgatitur nga mësuesi, foto të ndry- Lidhje me fushat
shme nga teksti ekzistues klasa 7, postera kurikulare: Biologji.
Nxitja e diskutimit, punë në grup
Veprimtari 1.
Ndahet klasa në grupe, ku secili grup ka përgatitur një poster që paraqet rëndësinë
e Diellit për prodhimin e ushqimit, karburantit dhe elektricitetit. Plotësim i fletës
së punës 2.2.1.
Rikujto procesin e fotosintezës.
Nxënësit lexojnë tekstin dhe plotësojnë tabelën:
Di Dua të di Mësova
Shpjegoj paqartësitë që kanë fëmijët gjatë leximit të tekstit.

Punë e pavarur: Plotësim i ushtrimeve në tekstin e nxënësit.
Disa pallate ose shtëpi banimi private kanë në tarracat e tyre panele diellore, a
mund të tregoni përse shërbejnë?
Shpjegoj paqartësitë e nxënësve.
Pyetje për diskutim:
Një nxënës mendon se hidroelektricitet do të thotë të fitosh energji nga uji. A është
i saktë ai? Çfarë do t’i thoni?
Vlerësimi nëse nxënësit shpjegojnë kuptimin mbi energjinë dhe njësinë matëse të saj.
39
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në lëvizje, gatuajmë, në një
Llojet e energjisë. festë me shumë drita, etj.
Procese që na bëjnë të mendojmë për “lloje”
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të energjie.
fushës sipas Fjalët kyçe:
temës mësimore: Energji potenciale, en-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. ergji kinetike, potenciale
Emërton lloje të ndryshme të energjisë. dallon llojet e elastike,termike, kimike,
energjive nga njëra-tjetra duke identifikuar burimin që e bërthamore, zanore, drite
prodhon atë lloj energjie
shkencore. Jep shembuj me situata me lloje të ndryshme
të energjisë.
shkencës. Vlerëson rëndësinë e llojeve të ndryshme të
energjisë dhe përdorimit të tyre në jetën e përditshme.
Burimet: material i përgatitur nga mësuesi, foto të Lidhje me fushat kurikulare:
ndryshme nga teksti ekzistues klasa 7. Biologji.
Lojë në grupe 4 ose 5 nxënës, diskutim
Veprimtari 1. Mësimi fillon me situatën e parashikuar ku ju kërkohet nxënësve të
lis- tojnë në fletoren e tyre disa lloje të energjisë që ato njohin dhe të përcaktojnë edhe
burimin e energjisë.
Veprimtari 2. Më pas nxënësit lexojnë çfarë kanë shkruar dhe shpjegojnë për secilën
energji çfarë dinë. Në tabelë plotësohen të gjitha llojet e energjive:
zanore
kimike
potenciale
Energjia
bërthamore
kinetike
potenciale termike
dritë
Veprimtari 3. Ju shpjegohet nxënësve se përveç këtyre llojeve të energjive që ata dinë

ekzistojnë edhe energji të tjera si:
energjia potenciale, energjia potenciale elastike dhe energjia kinetike.
Veprimtari 4. Pyetje që bëhen:
Për çfarë na nevojitet energjia? Në formën e kujt vjen energjia e Diellit te ne? Po energjia
e një instrumenti muzikor në formën e kujt vjen te ne? Pse kemi nevojë për energjinë e
qiririt apo të Diellit?
Punë e pavarur: Plotësohet fleta e punës 2.3.1
Situata quhet e realizuar nëse nxënësit nëse dallojnë llojet e energjive nga njëra-tjetra
dhe identifikojnë burimet e tyre.
Vlerësimi për diskutimet, përgjigjet individuale dhe zhvillimin e punës së pavarur.
40
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një hidrocentral.
Përshkrimi kontekstual i situatës:Në shtëpitë
Energjia, llojet, përdorimet tona përdorim kryesisht energjinë elektrike për
nevojat tona, po të mos kishim hidrocentrale si
Projekt. (Ora e parë)
do ta zgjidhnim mungesën e kësaj energjie, a
kemi mundësi të tjera?
mësimore:
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Emërton lloje të Energji kim-
ndryshme të energjisë, jep shembuj me situata me lloje të ndryshme ike, elektrike,
të energjisë, dallon llojet e energjive nga njëra-tjetra duke identifi- potenciale,
kuar burimin që e prodhon atë lloj energjie. kinetike,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore .Paraqet bërthamore,
me diagram shndërrimet e energjisë, jep shembuj nga situata të jetës elektromag-
së përditshme të shndërrimeve të energjisë nga një formë në një netike, dri-
formë tjetër dhe vlerëson rëndësinë e shndërrimeve të energjisë. tore, zanore,
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. burim en-
Vlerëson rëndësinë e energjisë dhe përdorimit të saj. ergjie etj.
Burimet: interneti faqja wikipedia për diagrame të energjisë, encik- Lidhje me
lopedi shkencore. fushat kuri-
kulare: TIK
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Punë në grup
Ndahet klasa në grupe dhe ju jepen detyrat secilit grup:
Grupi i parë: Të përshkruajë shndërrimet e energjisë që ndodhin në hidrocentral
që nga momenti i rënies së ujit nga lartësia deri në vënien në punë të pajisjeve në
shtëpitë tona.
Grupi i dytë: Të tregojë shndërrimet e energjisë që ndodhin që nga burimi Dielli
deri në pajisjet tona.
Grupi i tretë: Të formojë disa situata ku tregohen disa lloje të energjisë dhe buri-
met e tyre.
Grupi IV: Të vlerësojë rëndësinë e energjisë për përdorimet e saj duke krijuar një
ese shkencore. Grupet 1, 2 dhe 3 të paraqesin me skemë shndërrimet e energjisë
si modeli më poshtë:
E potenciale e E mekanike e E elektrike E dritore
E E
ujit+ E kinetike turbinës
mekanik termike
Situata quhet e realizuar nëse nxënësi harton diagramet e shndërrimit të energjisë
në situata të ndryshme dhe vlerëson rëndësinë e energjisë dhe llojeve të saj.
Vlerësimi i projektit për punën në grup, saktësinë e paraqitjes së skemave të shndërrimit
etj. Detyrë shtëpie: Për orën e dytë të projektit të përgatiten për të zhvilluar një pre-
zantim për temën, duke u përqendruar në llojet dhe përdorimet e energjisë.
24 41
PLANI DITOR
TEMA 25: Datë , Klasa
Shkencat e Lënda: Shkalla: 3 Klasa:VII
natyrës Fizikë
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një hidrocentral.
Energjia, llojet, përdorimet Përshkrimi kontekstual i situatës: Në shtëpitë tona
Projekt. (Ora e dytë) përdorim kryesisht energjinë elektrike për nevojat
tona, po të mos kishim hidrocentrale si do ta
zgjidhnim mungesën e kësaj energjie, a kemi
mundësi të
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës
tjera? sipas temës Fjalët kyçe:
mësimore: Energji
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre emërton lloje të kimike, ele-
ndryshme të energjisë, jep shembuj me situata me lloje të ndry- ktrike, poten-
shme të energjisë, dallon llojet e energjive nga njëra-tjetra duke ciale, kinetike,
identifikuar burimin që e prodhon atë lloj energjie. bërthamore,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore elektromagne-
.paraqet me diagram shndërrimet e energjisë, jep shembuj nga tike, dritore,
situata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë nga një zanore, burim
formë në një formë tjetër dhe vlerëson rëndësinë e shndërrimeve energjie etj.
të energjisë.
3 .Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës.
vlerëson rëndësinë e energjisë dhe përdorimit të saj.
Burimet: interneti faqja wikipedia për diagrame të energjisë, Lidhje me
enciklopedi shkencore, laptop, videoprojektor. fushat kuri-
kulare: TIK,
matematikë
Prezantim i punimeve të nxënësve
Prezantohen punët e secilit grup:
Grupi i parë: Prezanton shndërrimet e energjisë që ndodhin në hidrocentral që nga
momenti i rënies së ujit nga lartësia deri në vënien në punë të pajisjeve në shtëpitë tona.
Grupi i dytë: Prezanton shndërrimet e energjisë që ndodhin që nga burimi Dielli
deri në pajisjet tona.
Grupi i tretë: Prezanton situatat ku tregohen disa lloje të energjisë dhe burimet e
tyre. Grupi IV: Vlerëson rëndësinë e energjisë për përdorimet e saj duke e
prezantuar me anë të eseve që kanë përgatitur.
Secili prej grupeve zhvillon pyetje grupeve të tjera dhe vlerësojnë punën e njëri-tjetrit.
Vlerësimi i projektit për saktësinë e paraqitjes së projektit sipas detyrës së dhënë
duke u fokusuar në rezultatet e të nxënit.
42
PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII A,B

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në bankë çdo nxënës
Panairi i portofolit ekspozon punimet e portofolit të tij, shikon
punimet e shokut, shoqes.
Rezultatet e të nxënit të kompetencave Fjalët kyçe:
të fushës sipas temës mësimore:. Panair, portofol.
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjid-
hja e tyre Përshkruan shkurtimisht përm-
bajtjen e portofolit, identifikon punimet,
detyrat më të mira, më të realizuara.
procedurave shkencore . Ndërton porto-
folin si model të përmirësimit të tij nëpër-
mjet detyrave të klasës, shtëpisë, projektit.
3. Komunikimi në gjuhën dhe termi-
nologjinë e shkencës. Vlerëson rëndësinë
e plotësimit të portofolit, duke paraqitur
saktë dhe me estetikë çdo detyrë.
Burimet: Detyrat e punuara në klasë, Lidhje me fushat kurikulare:
shtëpi, detyra e përsëritje, projekti etj. Gjuha dhe komunikimi, Arti
pamor,TIK.
Vrojtim i portofoleve të nxënësve, vlerësimi i portofoleve më të mira.
Nxënësit vëzhgojnë sipas grupeve dyshe ndërtimin e portofoleve të grupeve
të tjerë të klasës. Mbajnë shënime për cilësitë e tyre.
Diskutojnë me njëri-tjetrin, shkëmbejnë portofolet e tyre për të parë më mirë real-
izimin e çdo detyre.
Nga gjithë portofolet e klasës shpallin portofolet më të mira.
Shprehin mendimet e tyre në lidhje me portofolet e zgjedhura.
Detyrë shtëpie: Plotësimi i detyrave të portofolit për nxënësit, që mund të kenë
mangësi.
43
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Situatat e përgati-
Përforcim i njohurive tura nga temat e mëparshme
temës mësimore:. Energji, energji
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Identifikon diellore, energji
llojet të ndryshme të energjisë dhe përdorime të saj. termike, energji
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave zanore, energji
shkencore. Paraqet me vizatim disa shndërrime të elektrike, energji
energjisë duke u nisur nga energjia diellore elektromagnetike,
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. energji mekanike
Shpjegon saktë ndryshimin mes llojeve të ndryshme të en- etj.
ergjive, arsyeton në gjuhën dhe terminologjinë shkencore
për rezultatet e nxjerra.
Burimet: material i përgatitur nga mësuesi nga teksti Lidhje me fushat
ekzistues klasa 7, dhe materiale shtesë mësimore kurikulare:
Gjuhët dhe komu-
nikimi
Nxitja e diskutimit, punë në dyshe dhe në grupe
Veprimtari 1: Diskutim në dyshe për llojet e energjive që ata njohin.
entohen grupet për pyetjet që do të hartojnë rreth: energjisë, llojeve të energjisë,
energjisë diellore, përdorimeve të energjisë në jetën e përditshme).
Veprimtari 3. Zhvillim i një mikrokonkursi me pyetjet e përzgjedhura nga grupet.
Veprimtari 4. Vlerësim i grupeve nga njëri-tjetri për hartimin e saktë të pyetjeve,
saktësinë shkencore të përgjigjeve të dhëna dhe rregullit në komunikim.
Vlerësimi me komente pa notë sepse është orë përforcuese e njohurive.
Detyrë shtëpie: Përshkruani me pak fjalë: Mendoni sikur të mungonte energjia e
Diellit, çfarë do të ndodhte?
27
PLANI DITOR

Tema mësimore: Test përmbledhës nr 1: Shtator- Dhjetor/ Tematika: Ndërveprimet
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temave mësimore:
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Identifikon llojet e forcave
në natyrë, dallon forcat nga njëra-tjetra duke u nisur nga kuptimi shkencor i
tyre, dallon forcat e baraspeshuara nga ato të pabaraspeshuara.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Paraqet me
shigjetë forcat që veprojnë në një trup. Ndërton diagramin e forcave, përdor
formulat për njehsimin forcën e rëndesës, elasticitetit dhe atë të Arkimedit.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Shpjegon saktë
ndryshimin mes forcave të baraspeshuara dhe të pabaraspeshuara, arsyeton
në gjuhën dhe terminologjinë shkencore për rezultatet e nxjerra.
Tabela e specifikimeve të Testit përmbledhës nr 1/ klasa VII
Kompetencat e fushës Identifikimi i Përdorimi i Komunikimi Pikë Pyetje

problemeve dhe mjeteve, objekteve në gjuhën dhe
Tematika: Ndërveprimet zgjidhja e tyre dhe procedurave terminologjinë e
shkencore shkencës
40 % 40 % 20 %
Llojet e forcave
Paraqitja e forcave
Baraspesha e forcave
Rezistenca e ajrit
Forca e fërkimit
Forca rrethore
Forca e rëndesës
Forca e elasticitetit
Forca e Arkimedit
Totali në pikë dhe pyetje
Tabela e vlerësimit të testit
Konkluzione:
28
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një koncert me
Tejçimi i energjisë violinë.
(violina tejçon energjinë në veshët tanë)
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre Dallon ndryshimin, Energji ele-
shndërrimin dhe transmetimin e energjisë. ktrike, elek-
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore . tromagnetike,
Paraqet me skema si tejçohet energjia. dritore, zanore,
3 .Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. jep shembuj burim energjie ,
nga situata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë nga një tejçim, ndry-
for- më në një formë tjetër dhe vlerëson rëndësinë e shndërrimeve të shim, shndërrim
energjisë.
Burimet: interneti faqja wikipedia për skema të energjisë, enciklopedi Lidhje me
shkencore, materiale të përzgjedhura nga mësuesi, Fizika 7 Oxford. fushat kuri-
kulare:
Arte.
Diskutim, demonstrim, punë e pavarur
Mësimi fillon me situatën e të nxënit:Trego llojet e energjisë dhe çfarë ndodh me të? (30
sekonda kohë).
Veprimtari: Vizatohet një skemë: E E E
kimike elektrike drite
E termike
Kërkohet që nxënësit të shpjegojnë kujt i përket kjo skemë dhe çfarë mund të thonë për
tejçimin, ndryshimin dhe shndërrimin në këtë rast.
1. Çfarë tregon një skemë e energjisë?
2. Vizato një skemë të shndërrimit të energjisë për një nxënës që luan me llastiqe.
3. Përshkruani shndërrimin e energjisë në: a) një kazan elektrik; b) një pishtar; c) një
fëmijë në notim.
4 Një fëmijë në një shesh lojërash ngjitet deri në majën e një rrëshqitëseje. Ajo rrëshqet
poshtë dhe ndalon. Vizatoni një skemë të shndërrimit të energjisë për të treguar këtë.
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punës 2.4.1
Punë suplementare: Vizatoni një diagram të shndërrimit të energjisë për një pamje tele-
vizive që fillon me Diellin.
Theksoj se: Një skemë e shndërrimit të energjisë tregon ndryshimet e energjisë në një
proces ose pajisje.
Detyrë:. Jepni shembuj nga situata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë
nga një formë në një formë tjetër dhe vlerësoni rëndësinë e shndërrimeve të energjisë.
Vlerësimi: Për dallimin ndërmjet ndryshimit, shndërrimit dhe transmetimit të energjisë,
ndërtimin e skemave të tejçimit të energjisë.
29
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Dëgjimi i një kënge.
Shndërrime të energjisë. Një këngë dëgjohet në radio më bateri. Radio
shndërron energjinë kimike të depozituar në
bateri në energji të tingullit që vjen në veshët
tanë. sipas temës mësimore: Fjalët kyçe:
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre kupton si paraqiten shndërrim
me diagram shndërrimet e energjisë.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore
aftëso- het për të hartuar diagramin e shndërrimit të energjisë.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. jep
shembuj nga situata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë
nga një for- më në një formë tjetër dhe vlerëson rëndësinë e
shndërrimeve të energjisë.
Burimet: interneti faqja wikipedia për diagrame të energjisë, teksti Lidhje me
ekzistues fizika material i përgatitur nga mësuesi. fushat
aurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Arte.
Punë në dyshe, punë individuale
Mësimi zhvillohet me situate të ndryshme të dhëna nga nxënësi dhe mësuesi.
Situate 1. Një këngë dëgjohet në radio më bateri. Radio shndërron energjinë kimike të de-
pozituar në bateri në energji të tingullit që vjen në veshët tanë.
Shpjegoj se: Skemat e tejçimit të energjisë janë një mënyrë e dobishme për të treguar
ndryshimet e energjisë.
Në situatën 1, skema tregon se energjia kimike është shndërruar në energji elektrike dhe
më pas në energji zanore:
E kimike E elektrike E zanore
Jepni shembuj ku energjia kimike shndërrohet në energji elektrike dhe pastaj në termike.
Ndërto skema për këto shndërrime:
• energjia kimike shndërrohet në energji të lëvizjes dhe energji termike;
• energjia e lëvizjes në energji elektrike, dritore, zanore;
• energjia bërthamore shndërrohet në energji kimike kjo në elektrike, në mekanike,
termike etj.
Punë dyshe
Detyrë 1. Përshkruani shndërrimin e energjisë për një fëmijë qe ngjitet në një kodër me
biçikletë dhe pastaj zbret poshtë.
Detyrë 2. Përshkruani shndërrimin e energjisë duke u nisur nga karburanti që digjet në një
makinë. Detyrë 3. Vizatoni një skemë të shndërrimit të energjisë për një top që përshkon një
trajektore të lakuar. Situata quhet e realizuar nëse nxënësi harton skemat e shndërrimit të
energjisë në situate të ndryshme dhe vlerëson rëndësinë e këtyre shndërrimeve.
Vlerësimi i punë në dyshe për përshkrimin e shndërrimeve të energjisë dhe hartimit të
skemave të shndërrimeve me anë të vizatimeve.
Detyrë shtëpie: Trego ndryshimet e energjisë në një proces ose pajisje.
30
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një market.
Ruajtja e energjisë (LRE) (Krahason energjinë me sasinë e monedhave
në xhep, një pjesë të të cilave i shpenzon.)
mësimore: Energji e
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Identifikon dobishme, energji e
shndërrime të energjisë nga një lloj në një lloj tjetër. humbur, rendiment,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore . burimet e energjisë.
Formulon ligjin e ruajtje së energjisë.
Shpjegon si
Burimet: zbatohet
Teksti ligji7 iOxford,
Fizika ruajtjesudhëzuesi
së energjisë në situatafletore
i mësuesit, të pune. Lidhje me fushat
Mjete: enë qelqi, ujë i ngjyrosur, etiketa me ngjyrë. kurikulare
Gjuhët dhe
komunikimi.
Punë në grup, demonstrim, diskutim, punë në dyshe
Mësimi fillon me përshkrimin e situatë: Në një market shkojmë për të blerë gjërat për të cilat
kemi nevojë. Kemi planifikuar shumën e lekëve që do të shpenzojmë. Nëse kemi 700 lekë dhe
shpenzojmë 630 lekë, a do të thotë se sasia e lekëve që shpenzuam “humbi” nga xhepi ynë? Në
çfarë u shndërruan lekët që shpenzuam.
Shpjegoj shndërrimin e energjisë nga një formë në tjetrën ose kalimin e saj nga një trup në
tjetrin (LRE).
Demonstrim: në një enë qelqi me ujë vendosim dy etiketa me emërtimet bateri dhe energji
kimike, ndërsa dy enët e tjera kanë emërtimet energji drite dhe energji termike, ujin me
ngjyrë nga ena e parë e hedhim një pjesë në enën e dytë dhe pjesën tjetër në enën e tretë.
Diskutim: Ky model tregon se energjia nuk mund të krijohet apo të zhduket, por ka
ndryshuar formën e saj.
Punë në dyshe: plotësim i fletës së punës 2.5.1.
Ndaj klasën në grupe ku secili grup do të zhvillojë detyrat si më poshtë:
Grupi i parë: Prezanton shndërrimet e energjisë që ndodhin në termocentral, duke filluar që
nga lënda e djegshme deri te një pajisje elektro-shtëpiake që ata dëshirojnë. Vizaton dhe
skemën e shndërrimeve.
Grupi i dytë: Prezanton shndërrimet e energjisë që ndodhin që nga burimi Dielli deri në
pajisjet tona. Vizaton dhe skemën e shndërrimeve.
Grupi i tretë: Prezanton situatat ku tregohen disa lloje të energjisë dhe burimet e tyre.
Grupi IV: Vlerëson rëndësinë e energjisë për përdorimet e saj, duke e prezantuar me anë
të eseve që kanë përgatitur.
Secili prej grupeve zhvillon pyetje për grupet e tjera dhe më pas vlerësojnë punën e njëri-
tjetrit. Situata quhet e realizuar nëse nxënësi paraqet me skemë shndërrimet e energjisë, jep
shembuj nga situata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë nga një formë në një
formë tjetër dhe vlerëson rëndësinë e shndërrimeve të energjisë.
Vlerësimi Vlerësojnë punën e grupeve.
Detyrë: fletore pune faqe 19
31
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në gara sportive
Energjia potenciale gravitacionale dhe energjia hedhje së larti.
kinetike. (atleti hidhet lart dhe bie poshtë, pse?)
mësimore: Energji potenciale
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre Identifikon gravitacionale, energji
energjinë potenciale gravitacionale si energji e lartësisë dhe kinetike.
energjinë kinetike si energji e lëvizjes.
shkencore. Paraqet shembuj që përfshijnë shndërrime të
energjisë kinetike në potenciale dhe anasjelltas.
Diskuton situata nga jeta reale, ku energjia kinetike rritet ose
zvogëlohet, duke argumentuar shkaqet pse ndodh kjo.
Burimet: Fizika 7 Oxford, fletore pune. Lidhje me fushat
Mjete: Top, fije spangoje, sfera, vizore, foto. kurikulare: Edukim
fizik
Diskutim, demonstrim, vrojtim
Mësimi fillon duke ju prezantuar nxënësve një foto të një atletit që hidhet së larti.
• Pse atleti pasi ngjitet deri në një farë lartësie h bie përsëri poshtë?
• Cila forcë vepron mbi atletin? Forca e rëndesës G.
• A do të thotë kjo se mbi atletin kryen punë në rastin kur ai bie poshtë? Po, sepse
mbi atletin vepron forca e rëndesës dhe e zhvendos atë nga lartësia h në tokë.
• Cila forcë e kryen këtë punë mbi atletin? G.
• Sa është Epg që zotëron atleti pasi bie poshtë? = 0, ku shkoi kjo energji?
Demonstrim Dy sfera të njëjta dhe një vizore, me anë të vizores vëmë në lëvizje sferën e
parë, e cila godet të dytën që është në prehje, duke e vënë atë në lëvizje.
• A do të thotë kjo që sfera 1 ka kryer punë mbi sferën 2.
• Si e kuptoni këtë?
• A do të thotë kjo se sfera 1 zotëron energji? Pse?
Shpjegoj se: Energjia kinetike është energjia që zotëron trupi gjatë lëvizjes së tij.
Demonstrim: Vrojtim i lëvizjes së një lavjerrësi të formuar nga një top të varur të një fije.
Pse Ek zvogëlohet, ku shkon energjia “e humbur”?
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punë 2.6.1 dhe 2.6.2.
Vlerësimi për nxënësin nëse: Identifikon energjinë potenciale gravitacionale si dhe en-
ergjinë kinetike, shpjegon kuptimin e energjisë e tyre.
32
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në lojë basketbolli.
(Luajmë me top, godasim topin me dorë
Shndërrime të energjisë E dhe E
pg k pasi largojmë dorën topi nuk ngjitet më në
të njëjtën lartësi, a mund të përshkruani
shndërrimet e energjisë në këtë rast?)
temës mësimore: Shndërrim, tejçim
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Dallon en- (transmetim)
ergjinë kinetike nga ajo potenciale.
. Paraqet me skema shndërrimet e energjisë potenciale në
kinetike dhe anasjelltas.
Shpjegon me shembuj nga situata të jetës së përditshme
shndërrime të energjisë nga një formë në një formë tjetër dhe
vlerëson rëndësinë e shndërrimeve të energjisë.
Burimet: Fizika 7, Fletore pune. Lidhje me fushat
Mjete: top , suste, top pingpongu. kurikulare: sporte
Nxitje e diskutimit, bashkëbisedim, veprimtari praktike (demonstrim), punë me
gjithë klasën, lojë
Mësimi fillon me lojë:
Luajmë me top, godasim topin me dorë pasi largojmë dorën topi nuk ngjitet më në
të njëjtën lartësi, a mund të përshkruani shndërrimet e energjisë në këtë rast?
Vizato skemën e shndërrimeve të energjisë në këtë rast .
Epg E kinetike E p elastike + E kinetike Epg
Diskutim i lirë: Përshkruaj situata reale ku kemi shndërrime të energjisë.

Punë dyshe: Përgatit për shokun një shndërrim të energjisë potenciale gravitaciona-
le në lloje të tjera të energjisë dhe jepi atij të ndërtojë skemën e shndërrimit, vlerëso
përgjigjen e shokut.
Demonstrim: Një sustë e ngjeshur vë në lëvizje një top pingpongu të fiksuar në skajin e
saj.
Ndërto skemën e shndërrimeve në këtë rast.
Punë në grup: Paraqitni në një poster disa shembuj të shndërrimeve të energjisë
dhe prezantojini
Vlerësimi i punë me grupetpër
në dyshe e tjera.
përshkrimin e shndërrimeve të energjisë dhe har-
timit të diagrameve të shndërrimeve me anë të vizatimeve.
Detyrë shtëpie: Trego shndërrimet e energjisë në një lavjerrës. Ndërto skemën e
shndërrimeve për disa pozicione të tij.
51
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në lojë basketbolli,
Topi i basketbollit kur përplaset në tokë ngjitet përsëri lart,
Energjia potenciale elastike dhe pasi largojmë dorën tonë, lartësia e ngjitjes sa vjen dhe
zvogëlohet, A do të thotë kjo se nuk është i vërtetë ligji i
ruajtjes së energjisë, ku shkon energjia potenciale dhe
kinetike që zotëron topi? Në çfarë energjie shndërrohet?
Rezultatet e të nxënit të kompetencave të Fjalët kyçe:
fushës sipas temës mësimore:. energji potenciale elastike, shformim elastik
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e
tyre Përshkruan situata ku energjia potenciale
elastike rritet ose zvogëlohet
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe pro-
cedurave shkencore . Shpjegon kuptimin e
energjisë potenciale të elasticitetit,
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologji-
në e shkencës. Vlerëson rëndësinë e shndër-
rimeve të energjisë.
Burimet: Fizika 7, fletore pune Lidhje me fushat aurikulare:
Mjete: top, sustë, trup çfarëdo, llastik, tullumbace. Edukim fizik.
Nxitje e diskutimit, bashkëbisedim, veprimtari praktike (demonstrim), punë e diferencuar, punë
individuale
Mësimi zhvillohet duke zhvilluar disa veprimtari të njëpasnjëshme:
1. Tërheqim një sustë pastaj e lëmë të lirë;
2. Fryjmë një tullumbace;
3. Luajmë me top në dysheme.
• A shformohet susta? Pse ajo merr formën e mëparshme?
• Pse tullumbacja zmadhon përmasat kur e fryjmë? Sa zgjat zmadhimi i përmasave të tullumbaces?
• Çfarë energjie zotëron topi në fillim?
• Po kur bie poshtë?
• Pse topi sa vjen dhe e zvogëlon lartësinë e ngjitjes?
• A humbet një pjesë e energjisë apo shndërrohet?
• A shformohet topi? Pse ai merr formën e mëparshme? Cila forcë e kthen topin në gjendjen e
mëparshme?
• Nga kush varet forca e elasticitetit? Rikujto forcat elastike në një sustë.
• Ndërto skemën e shndërrimeve për topin që godet dyshemenë.
• Ndërto grafikun për rezultatet e fletës së punës 2.7.1.
Shpjegoj se në bazë të llojit të bashkëveprimit merr emrin edhe Epg ose E pe.
A janë të rëndësishme shndërrimet e energjisë? Pse? Argumento.
Punë me grup: Një sportiste bën hedhje me anë të kordonit elastik nga ura, duke u mbështetur në figurë.
Përcakto shndërrimet e energjisë në pika të ndryshme të lëvizjes që kryen ajo (plotësim i fletës së punës).
Detyrë praktike: Ndërtoni një hark me shufër elastike dhe trego shndërrimet që ndodhin kur e tërhiqni
atë. Punë e diferencuar: llogarit energjinë “e humbur” për një seri të përplasjeve të topit
Vlerësimi për nxënësin nëse: Përshkruan situata ku energjia potenciale e elasticitetit rritet ose
zvogëlohet, Shpjegon kuptimin e energjisë potenciale të elasticitetit, Vlerëson rëndësinë e shndër-
rimeve të energjisë.
50
PLAN DITOR
Tema 35-36: Datë , Klasa

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në orët mësimore të
Propozim idesh-studim shkencor shkencave të natyrës.

mësimore: Pyetje, shpje-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Tregon gime, studim
si bëhet plani i një kërkimi për të provuar një parashikim praktik, parashi-
në shkencë. kim.
core. Përshkruan mënyrat për gjetjen e përgjigjeve të
pyetjeve në shkencë.
Shpjegon dhe vlerëson veprimet për të studiuar një çështje.
Burimet: Teksti Fizika 7, CD, udhëzuesi për shkencat natyrore, Lidhje me
fletorja e punës fushat
kurikulare:
Biologji.
Demonstrim, matje, vrojtim, plotësim tabele, analizë.
Veprimtari 1: Ju kërkohet nxënësve të përgatisin një grup pyetjesh duke përdorur fjalët:
Lëndë fosile, lëndë djegëse, qymyr, energji, shndërrim, parashikim etj.
Veprimtari 2. Hartoni një tabelë, ku të tregoni një metodë se si mund t’ju
përgjigjeni pyetjes së shokut/shoqes.
Punë individuale: Përzgjidh një pyetje dhe planifiko një eksperiment për të gjetur
përgjigjen.
Planifiko studimin sipas fletës së punës 2.8.2.
Plotësim i fletës së punës 2.8.1.
Punë në grup bëjnë një poster që përmban:
1. Shtrimin e pyetjeve;
2. Përgjigjet çfarë modeli kanë zgjedhur;
3. Studimin praktik;
4. Konkluzionet.
Demonstrim: mund të provoni të studioni për pyetjen e Luizës: Cila lëndë djegëse
e ngroh ujin më shpejt?
Analizojnë listën e gjërave për përmirësim dhe përgatisin listën për studimin e
radhës.
Vlerësimi për nxënësit për shtrimin e pyetjeve, studimin praktik dhe modeli e zgjed-
hur për hulumtim.
Detyrë shtëpie: Fletorja e punës faqe 22.
52
PLAN DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në orët mësimore të
Propozim idesh- vrojtimet dhe modelet shkencave të natyrës.

mësimore: Vëzhgime,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Njeh disa modele, studim
mënyra për të gjetur përgjigjet e pyetjeve në shkencë. në terren.
shkencore. Shpjegon se si vendoset për pyetjen që do të
studiohet.
Shpjegon
Burimet: dhe vlerëson
Teksti Fizikaveprimet për të studiuar
7, CD, udhëzuesi një çështje.
për shkencat natyrore, Lidhje me
fletorja e punës. fushat
aurikulare
: Biologji.
Demonstrim, matje, vëzhgim, plotësim tabele, analizë.
Veprimtari 1: Ju kërkohet nxënësve të paraqesin në tabelë pyetje të përshtatshme
dhe pyetje të papërshtatshme për studim në terren dhe të shpjegojnë arsyet e kësaj
përzgjedhjeje.
Pyetje e përshtatshme për studim Pyetje e papërshtatshme për studim

Me çfarë ushqehet shimpanzeja? Pse shimpanzetë ushqehen më shumë
me fara se me insekte
...... .......
Lexojnë tekstin dhe mësojnë për mënyra të tjera që përdorin shkencëtarët për stu-
dim.
Planifiko studimin sipas fletës së punës 2.9.1
Plotësim i fletës së punës 2.8.2, ide të tjera që mund të përdorin nxënësit.
Punë në grup bëjnë një poster që ilustron metodën që ata do të përdorin për të
studiuar pyetjen që ata kanë zgjedhur.
Vlerësimi për nxënësit për zgjedhjen e pyetjeve dhe modeli e zgjedhur për stu-
dim praktik. Grupet vlerësojnë njëri-tjetrin.
Detyrë shtëpie: Fletorja e punës faqe 23
53
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në udhëtim me makinë. Mamaja e
Mirës e mbush makinën me naftë. Nafta është një rezervë
Llogaritja e energjisë dhe diagrami i e energjisë kimike. Ata hipin në makinë dhe shkojnë në
Senkit shkollë. Motori makinës nxehet dhe bën një zhurmë,e cila
nuk është e dobishme. Ku shkon energjia kimike e lëndës
së djegshme? A është kjo energji e humbur? Cila pjesë e
energjisë është e dobishme? A mund të tregojmë me
skemë shndërrimet e energjisë në këtë proces?
more:
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Identifikon shndër- Diagrami i Senkit, rendi-
rime të energjisë. menti, energji e humbur,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. energji e dobishme.
Aftësohet për të ndërtuar diagramin e Senkit gjatë shndërrimit të
energjisë, llogaritë me formulë rendimentin në situata të ndryshme.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Jep
shembuj nga situata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë
në energji të dobishme dhe në energji të humbur, vlerëson rëndësinë e
energjisë së dobishme.
Burimet: interneti faqja wikipedia për diagramin e energjisë, material Lidhje me fushat kuriku-
i përgatitur nga mësuesi. lare: sporte, matematikë,
vizatim.
Nxitje e diskutimit. Bashkëbisedim. Veprimtari praktike (demonstrim). Punë me gjithë klasën. Punë
individuale.
Mësimi fillon me situatën e parashikuar: U drejtohen pyetjet nxënësve: Ku shkon energjia
kimike e lëndës djegëse? A është kjo energji e humbur? Cila pjesë e energjisë është e dobishme? A
mund të tregojmë me diagram shndërrimet e energjisë në këtë proces?
Vizato diagramin e shndërrimeve të energjisë në këtë rast (me skemë ose me diagramin e Senkit).
Diskutim i lirë: Përshkruaj situata reale ku energjia e harxhuar shndërrohet në energji të dobishme
dhe të humbur.
Punë dyshe: Përgatit për shokun një shndërrim të energjisë së rrymës elektrike në një llambë fluo-
reshente dhe jepi atij të ndërtojë diagramin (skemën e shndërrimit), vlerëso përgjigjen e shokut.
Demonstrim: Një llambë inkandeshente e lidhim me rrjetin elektrik në klasë. Llamba ndriçon, por
pas pak po ta prekim me dorë është e nxehtë. Ç’lloj energjie është kjo nxehtësi? E dobishme apo e
humbur? Si është kjo energji në lidhje me një llambë fluoreshente?
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punës 2.10.1, 2.10.2 dhe 2.10.3.
Punë me grup: Për çdo 100 J të energjisë kimike të harxhuar, motori i makinës ka shndër-
ruar në energji kinetike të lëvizjes 25 J. Llogaritni rendimentin e motorit, duke përdorur for-
mulën: R=(Ed/Eplë) 100%.
Vlerësimi i punës në dyshe për përshkrimin e ndryshimeve të energjisë dhe hartimit të diagrameve
me anë të vizatimeve, për llogaritjen e rendimentit.
Detyrë shtëpie: Shpjegoni pse nuk mund të ekzistojë një makinë që ka rendimentin më të madh
se 100%? Fletore pune faqe 24.
54
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: në shtëpi.
Dy tharëse flokësh të ndryshme nuk
Ushtrime për rendimentin kryejnë të njëjtën punë për të njëjtën
kohë? Pse?
temës mësimore:.
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Shkruan rendiment, dia-
formulën për njehsimin e rendimentit grami i Senkit.
shkencore. Njehson rendimentin e pajisjeve të ndryshme.
Shpjegon saktë pse makinat kanë rendiment të ndryshëm.
Burimet: Fizika 7, materiale shtesë mësimore të përgatitura Lidhje me fushat
nga mësuesi. kurikulare:
Gjuhët dhe komu-
nikimi.
Punë e pavarur, diskutim i lirë, punë dyshe.
Veprimtari 1: punë në dyshe. Nxënësit hartojnë një tabelë me disa pajisje që ata
kanë në shtëpitë e tyre dhe për secilën prej tyre llogarisni rendimentin kur ju jepet:
a) energjia e plotë dhe energjia e humbur;
b) energjia e plotë dhe energjia e dobishme.
Veprimtari 2: Vizatoni diagramin e Senkit për secilin
rast. Punë e pavarur:
1. Nëse një nxënës në rezultatet e tij ka arritur të gjejë se rendimenti i tharëses
së flokëve është 110 % çfarë do t’i thoni atij/asaj?
2. Gjeni rendimentin e një makine nëse nga djegia e naftës çlirohet 4000J nx-
ehtësi dhe nga kjo 2700J është “e humbur”. Ndërto diagramin e Senkit për
këtë rast.
3. Jepet diagrami i Senkit, 1 kuti ka energjinë 100 J, gjej energjinë e plotë, en-
ergjinë e dobishme, energjinë e “humbur” dhe rendimentin e makinës.
4. Plotësim i fletës së punës.
Vlerësimi për shkrimin e saktë të formulës, njehsimet e sakta ndërtimin e diagramit
Senki.
Detyrë shtëpie: Përshkruani me pak fjalë: Rëndësinë e përdorimit të energjisë
elektrike.
55
PLANI DITOR

mësimore:. Energji kinetike,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Identifikon potenciale, ren-
llojet të ndryshme të energjisë dhe shndërrime të saj. diment, diagrami
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shken- i Senkit
core. Paraqet me vizatim diagramin e Senkit dhe skema të
shndërrimit të energjisë, formulon ligjin e ruajtjes së
energjisë.
Shpjegon saktë ndryshimin mes llojeve të ndryshme të en-
ergjive, arsyeton në gjuhën dhe terminologjinë shkencore
për rezultatet
Burimet: e nxjerra.
Fizika 7, materiale shtesë mësimore të përgatitura Lidhje me
nga mësuesi. fushat kuriku-
lare: Gjuhët dhe
komunikimi
Nxitja e diskutimit, punë në grupe, mikrokonkurs.
Veprimtari 1: Diskutim në dyshe për llojet e energjive që ata njohin.
Veprimtari 2: Punë në grup: hartim i një liste me pyetje për grupet e tjera,
Orientohen grupet për pyetjet që do të hartojnë rreth:
• energjisë, llojeve të energjisë, shndërrimeve të energjisë;
• ndërtim i skemave për shndërrime të energjisë kinetike në potenciale dhe
lloje të tjera të energjisë;
• ndërtim i diagramit të Senkit;
• njehsimi i rendimentit me anë të formulës përkatëse.
Veprimtari 3. Zhvillim i një mikrokonkursi me pyetjet e përzgjedhura nga grupet.
Veprimtari 4. Vlerësim i grupeve nga njëri-tjetri për hartimin e saktë të pyetjeve,
saktësinë shkencore të përgjigjeve të dhëna dhe rregullit në komunikim.
Vlerësimi me komente pa notë sepse është orë përforcuese e njohurive.
Detyrë shtëpie: Përshkruani me pak fjalë: Rëndësinë e përdorimit të
energjisë elektrike.
56
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një banesë (ka të
Ndërtimi i maketit të panelit diellor instaluar panele diellore).
(Ora e parë e projektit)
Rezultatet e të nxënit të kompe- Fjalët kyçe:
tencave të fushës sipas temës mësi-
more:. Energji diellore, energji termike, energji
elektrike.
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidh-
ja e tyre Përshkruan historikun e ndër-
timit të paneleve diellore, identifikon
shndërrimet e energjisë në një panel
diellor, identifikon pjesët e një paneli.
procedurave shkencore . Ndërton
maketin e panelit diellor.
3. Komunikimi në gjuhën dhe termi-
nologjinë e shkencës. Vlerëson rëndësi-
në e përdorimit të paneleve diellore,
duke vlerësuar ruajtjen e mjedisit nga
ndotja si dhe ruajtjen e ekosistemit
natyror.
Burimet: material i përgatitur nga in- Lidhje me fushat kurikulare Arte, Edu-
terneti, enciklopedi shkencore dhe CD kim fizik.
dokumentar televiziv.
Ekskursion mësimor: Vizitë pranë një kompleksi ku ka të instaluara panele
diellore.
Nxënësit vëzhgojnë ndërtimin e paneleve diellore
Bëjnë foto të tyre.
Diskutojnë me njëri-tjetrin për ndërtimin e tyre, pjesët si dhe shndërrimet e en-
ergjisë në panelin diellor
Detyrë shtëpie: Përgatitja e prezantimeve dhe mjeteve për ndërtimin e maketit të
panelit.
57
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në klasë.
Ndërtimi i maketit të panelit diellor
(Ora e dytë e projektit)
more:. Energji diellore, en-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre Përshkruan
historikun e ndërtimit të paneleve diellore, identifikon shndërrimet e
ergji termike, energji
energjisë në një panel diellor. elektrike.
Ndërton maketin e panelit diellor.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Vlerë-
son rëndësinë e përdorimit të paneleve diellore, duke vlerësuar rua-
jtjen e mjedisit nga ndotja si dhe ruajtjen e ekosistemit natyror.
Burimet: material i përgatitur nga interneti, enciklopedi Lidhje me fushat
shkencore dhe CD dokumentar televiziv. kurikulare: Arte
Nxitja e diskutimit, demonstrim
Diskutim i lirë: Si ndërtohet paneli diellor? Nxënësit kanë sjellë informacion për
llojet e paneleve, përdorimin e tyre dhe përparësitë që kanë. Tregojnë shndërrimet e
energjisë në panelin diellor.
Ne mund të ndërtojmë një panel diellor. Për të ndërtuar një të tillë na nevojiten:
1. Skeleti ose trupi i panelit.
2. Pasqyra
3. UPA
4. Vida
5. Fishat që lidhin panelet me paketat.
6. Kapëset për të lidhur polet
7. 2 copë paketa elektronike.
Marrim pasqyrat dhe i vendosim mbi skeletin ose trupin e panelit. Lidhim pasqyrat
te skeleti me anë të vidave dhe lidhim betonin me skeletin me anë të UPA-ve.
Pastaj lidhim fishat me paketat elektronike. Tani kemi një panel të bërë vetë.
Detyrë shtëpie: Sistemim i dosjeve

58
PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa: VII A, B
ekspozon punimet e portofolit të tij, shikon
Panairi i Portofolit punimet e shokut, shoqes.
Rezultatet e të nxënit të kompe- Fjalët kyçe:
tencave të fushës sipas temës mësi-
more:. Panair, portofol.
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjid-
hja e tyre Përshkruan shkurtimisht
përmbajtjen e portofolit, identifikon
punimet, detyrat më të mira, më të
realizuara.
procedurave shkencore . Ndërton por-
tofolin si model të përmirësimit të tij
nëpërmjet detyrave të klasës,
shtëpisë, projektit .
3. Komunikimi në gjuhën dhe ter-
minologjinë e shkencës. Vlerëson
rëndësinë e plotësimit të portofolit,
duke paraqitur saktë dhe me estetikë
çdo detyrë që ka të bëjë me ruajtjen
e mjedisit, shndërrimin e energjisë,
përdorimin e paneleve diellore.
Burimet: Detyrat e punuara në klasë, Lidhje me fushat kurikulare:
shtëpi, detyra e përsëritje, projekti etj. gjuha dhe komunikimi, Arti pamor,TIK.
Vrojtim i portofoleve të nxënësve, vlerësimi i portofoleve më të miri.
Nxënësit vëzhgojnë sipas grupeve dyshe ndërtimin e portofoleve të grupeve të
tjerë të klasës. Mbajnë shënime për cilësitë e tyre.
Diskutojnë me njëri-tjetrin, shkëmbejnë portofolet e tyre për të parë më mirë realiz-
imin e çdo detyre.
Shprehin mendimet e tyre në lidhje me portofolet e zgjedhura.
Detyrë shtëpie: Plotësimi i detyrave të portofolit për ato nxënës që mund të kenë
mangësi.
59
PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII B, D
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në një lojë futbolli.
Përsëritje: Çfarë mësuam? Tematika (Gjuajmë topin, i cili përshkon një trajek-
“Energjia” tore të lakuar).
more:. Energji poten-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre, Identifikon lloje të ciale gravi-
ndryshme të energjisë, dallon ndryshimin, shndërrimin dhe transmetimin e tacionale, en-
energjisë, dallon punën nga nxehtësia dhe energjia. ergji kinetike,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore . Paraqet termike,
me diagram shndërrimet e energjisë, njehson energjinë potenciale gravita- bërthamore,
cionale dhe energjinë kinetike, njehson punën dhe rendimentin, paraqet me zanore, drite,
diagramin e Senkit shndërrimet e energjisë për një motor termik. shndërrim
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Jep shem- i energjisë,
buj nga situata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë nga rendiment,
një formë në një formë tjetër dhe vlerëson rëndësinë e shndërrimeve të diagrami i
energjisë. Senkit etj.
Burimet: material i përgatitur nga mësuesi nga teksti ekzistues Lidhje
klasa 7, dhe materiale shtesë mësimore. me fushat
kurikulare:
Matematikë.
Nxitja e diskutimit, demonstrim, punë individuale.
Nxitja e diskutimit duke demonstruar:
Mësimi zhvillohet duke simuluar goditjen e topit sipas një trajektore të lakuar.
1. Ju kërkohet nxënësve:
 të paraqesin me anë të një vizatimi trajektoren që përshkon topi;
 të tregojnë energjinë që zotëron topi në pozicione të caktuar;
 të shpjegojnë shndërrimet e energjisë në këto pozicione;
 të formulojnë ligjin e ruajtjes dhe shndërrimit të energjisë.
2. vlerësim rreth njohurive të marra për energjinë, llojet, përdorimet, punën, energjinë
kinetike, energjinë potenciale gravitacionale, energjinë potenciale elastike, rendi-
mentin. Tregoni dallimin ndërmjet punës, nxehtësisë dhe energjisë, duke u nisur nga
koncepti që njihni për secilën, (mund ta shpjegoni edhe me shembuj);
3. Tregoni shndërrimet e energjisë, duke u nisur nga: energjia e ujit, turbinat, gjeneratori,
llamba elektrike në shtëpitë tona (mund ta paraqisni me diagram ose shigjeta).
Punë e pavarur:
4. Një trup lëviz me shpejtësi 5 m/s. A do të thotë kjo që trupi zotëron energji kinetikë? Pse?
5. Një trup me masë 5kg ndodhet në një lartësi dhe zotëron Epg 800 J. Sa është energjia
kinetike e këtij trupi kur ai takon tokën?
6. Një makinë me benzinë ka rendiment të motorit 75% . Çfarë E fiton k
makina nëse en-
ergjia e harxhuar është 2000 J. Ndërto diagramin e Senkit për këtë rast.
Vlerësimi individual sipas saktësisë së përgjigjeve të dhëna.
60
PLANI DITOR
Tema 45: Datë Klasa VII
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII B, D
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në Sistemin Diellor.
Trupat qiellorë Toka dhe gjithësia
temës mësimore: Yjet, planetët, planetë
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Iden- xhuxhë, ekzoplanetë, or-
tifikon tipat e objekteve që ne shikojmë natën. bitë, Tokë, Hëna, satelitë
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave natyror, kometat mete-
shkencore. Shpjegon se si dallojmë tipat e objekteve orët, meteoritët, satelitë
natën. artificial, Satelit për
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e Përcaktimin e Pozicionit
shkencës. është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në Global (GPS).
realizimin e detyrës dhe rolit në grup.
Burimet: Fizika 7 Oxford, CD, enciklopedi shkencore, Lidhje me fushat
dokumentarë shkencorë. kurikulare:
Mjete: Foto Astronomi, Gjeografi.
Nxitje e diskutimit. Bashkëbisedim. Punë me gjithë klasën. Punë individuale
Veprimtari 1. Nxënësit hartojnë një stendë në të cilën paraqesin objektet që shi-
kojnë natën në qiell.
Plotësim i fletës së punës 3.1.1.
Disa nga objektet në qiellin e natës sillen rreth Diellit, dhe disa të tjerë sillen rreth
planetëve.
1. Cili prej objekteve sillet rreth Diellit?
2. Cili objekt sillet rreth Tokës?
3. Cilat objekte mund të shihen shpesh, për shkak se ata reflektojnë dritën e
Diellit?
4. Cili është dallimi ndërmjet meteorit dhe meteoritëve?
5. Pse Urani dhe Neptuni nuk shihen me sy të lirë?
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punës 3.1.2 dhe 3.1.2
Shpjegoj:
• Objektet që ne mund të shohim pa teleskop në qiellin e natës përfshijnë:
yjet, planetët, Hënën, kometat, meteorët dhe satelitët artificialë.
• Yjet lëshojnë dritë, por mund të shohësh objekte të tjera, sepse ata pasqyro-
jnë dritën nga Diellit.
Vlerësimi nëse: Identifikon tipat e objekteve që ne shikojmë natën. Shpjegon se si i
dallojmë tipat e objekteve natën.
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 25dhe skico qiellin natën gjatë ditëve në vazhdim.
61
PLANI DITOR
Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII B,D

Tema mësimore: Dita dhe nata Situata e të nxënit: Në Tokë.
(Rrotullimi i Tokës rreth vetes)
mësimore: Ditë, natë, bosht,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshkruan rrotullim rreth bosh-
formimin e ditës dhe natës. tit, hapësirë.
. Shpjegon shkakun e formimit të ditës dhe të natës, shpjegon
pse Dielli shfaqet i lëvizshëm.
është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në realizimin e detyrës
dhe rolit në grup.
Burimet: Fizika 7 Oxford, www.stellarium.org, enciklopedi Lidhje me fushat
shkencore, materiale të përzgjedhura nga mësuesi. kurikulare, Astrono-
Mjete: glob, top, plastelinë, ndriçues elektrik, mi, Gjeografi.
Nxitje e diskutimit, demonstrim, animime, punë individuale
Veprimtari: Diskutim rreth pozicioneve të Diellit në qiell. Si mund të shohim që Toka
është në rrotullim?
Demonstrim 1:
Nxënësit bëjnë një mal prej plasteline dhe e ngjitin diku në glob (ne top në mungesë të
globit), e rrotullojnë globin rreth vetes; çfarë vëren?
Demonstrim 2: Tokë-Diell, Dielli lind dhe perëndon. A nuk është një provë e rrotullimit të
Tokës rreth vetes?
A) Në cilin drejtim lind Dielli?
B) Në cilin drejtim perëndon ai?
C) Në ç’kohë ai është në pikën më të lartë (zenit) në qiell?
2. Ju mund të matni sa zgjat errësira, duke filluar nga fillimi i errësirës në mbrëmje deri në
lindjen e Diellit në agim.
a) Kur errësira do të jetë më e gjatë? Pse?
b) Kur errësira do të jetë më e shkurtër? Pse?
Demonstrim 3: Lëvizim një llambë mbi tryezë, kur llamba ndryshon lartësinë ndryshon
gjatësia e hijes. Plotësim i fletës së punës 3.2.1 për këtë veprimtari.
Shfaq një animim që tregon se Toka rrotullohet.
Shpjegoj:
• Ne kemi ditë dhe natë, sepse Toka rrotullohet rreth vetes.
• Toka rrotullohet 1 herë në 24 orë.
• Dielli shfaqet duke lëvizur përmes qiellit sepse Toka rrotullohet.
Vlerësimi nëse: Përshkruan formimin e ditës dhe natës. Shpjegon shkakun e formimit të
ditës dhe të natës, shpjegon pse Dielli shfaqet i lëvizshëm.
Detyrë shtëpie: Të mbledhë informacione nga enciklopedi shkencore për të shpjeguar
formimin e ditës dhe të natës dhe fletore pune faqe 26.
62
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në pranverë. (pas një
Stinët stine të ftohtë ndiejmë flladin e ngrohtë)
temës mësimore: Vit, stinë, pol,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre Identifikon hemisferë veriore,
ndryshimet në orë të ditës dhe natës në dimër dhe verë hemisferë jugore.
core. Shpjegon se si
formohen stinët, ndryshimet e temperaturës në dimër dhe verë.
Është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në realizimin e
detyrës dhe rolit në grup.
Burimet: Fizika 7 Oxford, enciklopedi shkencore, materiale Lidhje me fushat
të përzgjedhura. kurikulare: As-
Mjete: glob, dy llamba, fletë të holla ose rërë, dy termometra. tronomi, Gjeografi.
Nxitje e diskutimit, demonstrim, punë me gjithë klasën, punë individuale
Situatë: Diskutim rreth : Ndryshimi i temperaturës dhe gjatësisë së ditës gjatë vitit.
A janë të ndryshme në vende të ndryshme?
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punës 3.3.1- modelimi i verës dhe dimrit në
hemisfera të ndryshme
Pyetje për diskutim duke përdorur globin
Si është vera në polin e jugut?
Si është dimri në polin e veriut?
Sa e gjatë është dita në ekuator?
Punë e pavarur: Plotësim i fletës 3.3.2
Demonstrim: Me dy llamba, dy fletë të holla të ngjitura në vende të ndryshme në
glob dhe dy termometra matni temperaturat dhe shpjegoni se si ndryshon tempera-
tura në vende të ndryshme në stinë të ndryshme.
Shpjegoj: Pjerrësia e këndit të boshtit të Tokës shpjegon:
• Formimin e stinëve;
• Ndryshimin e gjatësisë së ditës në pranverë dhe dimër;
• Ndryshimin e temperaturës në pranverë dhe dimër.
Punë e pavarur: Shkruaj një rrëfim mbi atë që shihni sikur jetoni në një vend tjetër të
botës.
Vlerësimi nëse: identifikon ndryshimet në orë të ditës dhe natës në dimër dhe verë
Detyrë shtëpie: Të japë shembuj nga situata të jetës së përditshme për ndryshimet
e temperaturës që ndodhin në dimër dhe verë, fletorja e punë faqe 27.
47
PLANI DITOR

Tema mësimore: Yjet Situata e të nxënit: Në hapësirë.
Yjet që duken në qiell çfarë mund të
jenë?
temës mësimore: Yjet, yjësi, cikli i jetës,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. mjegullnajë, seria
Identifikon yje të ndryshme që shikon natën. kryesore, gjigant i kuq,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave xhuxh i bardhë, super-
shkencore . Shpjegon se si dallojmë yjësi të gjigand i kuq, super-
ndryshme natën. Përshkruan ndryshimet gjatë vitit. nova, yll neutronik,
3 .Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e vrimë e zezë.
shkencës. Bën dallimin midis burimeve parësore dhe
dytësore të të dhënave, vlerëson rëndësinë e evidencave
dhe përditësimin e tyre.
Burimet: Fizika 7 Oxford, Programi Stellarium, encik- Lidhje me fushat
lopedi shkencore, foto, kurikulare, Astronomi,
http://physics.weber.edu/schroder/ Gjeografi.
sky/SkyMotionAplet.html.
Mjete: burim drite, Metodologjia
llambë dhe qiri.
dhe veprimtaritë e nxënësve
Nxitje e diskutimit, demonstrim, punë e diferencuar, punë individuale
Veprimtari për diskutim: Pse nuk mund të shihni yjet gjatë ditës? Çfarë është një
yjësi? Pse ne shohim yje të ndryshme në verë dhe në dimër? Pse marinarët për-
dornin yjet në konstelacione për të lundruar?
Animime; yjet në qiell, yjësitë (Arusha e Madhe, Arusha e Vogël, Ylli Polar etj.)
Demonstrim: një burim i fortë dritë i vendosur larg dhe një burim i dobët i vendo-
sur afër.
A tregon kjo se nuk mund të përcaktojmë sa i ndritshëm është ylli vetëm duke e
parë atë?
Veprimtari praktike: ndërtimi i një modeli yjësie, plotësohet në fletën e punës 3.4.1
Largësia e yjeve-plotësim i fletës së punës 3.4.2.
Punë e diferencuar: Plotësim i fletës së punës 3.4.3.
Shpjegoj: Toka rrotullohet rreth boshtit të saj, kështu që yjet duket sikur lëvizin
gjatë natës.
Toka rrotullohet rreth Diellit, prandaj ne shohim yje të ndryshme në verë dhe në dimër.
Ju mund të shihni yjësi të ndryshme në hemisferat veriore dhe jugore.
Vlerësimi nëse: Nxënësi identifikon yje të ndryshme që shikon natën, shpjegon se
si dallojmë yjësi të ndryshme natën. Përshkruan ndryshimet gjatë vitit.
48
PLANI DITOR

Tema mësimore: Sistemi Diellor Situata e të nxënit: Sistemi Diellor
sipas temës mësimore: Sistem Diellor, planetë
1 .Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e Përshk- të brendshëm, planetë
ruan planetët e Sistemit Diellor dhe renditjen e tyre. të jashtëm, brezi i
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave aster-
shkencore . Krahason planetët për nga përbërja e tyre. oideve, Mërkuri, Venusi,
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e Afërdita, Toka, Marsi,
shkencës. Bën dallimin midis burimeve parësore dhe Jupiteri, Neptuni, planet
dytësore të të dhënave, vlerëson rëndësinë e evidencave xhuxh, Plutoni, astronomi.
dhe përditësimin e tyre.
Burimet: Fizika 7 Oxford, enciklopedi shkencore, Lidhje me fushat
materiale të përzgjedhura nga mësuesi, kur- rikulare,
Mjete: plastelinë, foto të planetëve dhe Diellit. astronomi, gjeografi
Nxitje e diskutimit, punë në dyshe, punë individuale, lojë
Veprimtari për diskutim: Sa planetë të Sistemit Diellor njihni? Renditi ato.
Plotësim i fletës 3.5.1
Bashkëbisedim: Katër planetë quhen të brendshëm dhe katër të jashtëm. Planetë të
brendshëm janë: Mërkuri, Venera (Afërdita), Toka, Marsi.
Planetë të jashtëm janë: Jupiteri, Saturni, Urani dhe Neptuni.
Lojë në grup: Sipas fletës së punës 3.5.2.
Pyetje për diskutim rreth largësive të planetëve të ndryshëm nga Dielli.
Demonstrim: Punë në dyshe; Ndërtim i një modeli të thjeshtë të Sistemit Diellor
me plastelinë ose foto të planetëve, fletë pune 3.5.3
Punë e pavarur: Ndërtim grafiku, fletë pune 3.5.4
Përshkrim shkencor: Sistemi Diellor (maksimumi 50 fjalë)
Shpjegoj: Sistemi Diellor përbëhet nga 4 planetë të brendshëm dhe 4 të jashtëm.
Asteroidet janë trupa qiellor që sillen rreth Diellit ndërmjet Marsit dhe Jupiterit.
Detyrë: 1-Pse shkencëtarët mendojnë që në Mars mund të ketë pasur jetë? Listo
planetët sipas madhësisë.
2- Krahasoni planetët e brendshëm me ata të jashtëm për nga përbërja e tyre.
Lexim i përshkrimit dhe vlerësime për njëri-tjetrin.
Vlerësimi nëse: nxënësi i përgjigjet pyetjeve: Sa planetë ka Sistemi ynë Diellor. Si
bëhet renditja e tyre.
49
PLANI DITOR

Tema mësimore: Test përmbledhës nr 2: Janar- Mars/ Tematika: Energjia.
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre, Identifikon lloje të ndryshme
të energjisë, dallon ndryshimin, shndërrimin dhe transmetimin e energjisë, dallon
punën nga nxehtësia dhe energjia.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Paraqet me
diagram shndërrimet e energjisë, njehson energjinë potenciale gravitacionale dhe
energjinë kinetike, njehson rendimentin, paraqet me diagramin e Senkit shndërri-
met e energjisë për një motor termik.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Jep shembuj nga situ-
ata të jetës së përditshme të shndërrimeve të energjisë nga një formë në një formë
tjetër dhe vlerëson rëndësinë e shndërrimeve të energjisë.
Tabela e specifikimeve të Testit përmbledhës nr 2, klasa VII
Kompetencat e fushës Identi- Përdorimi Komunikimi Pikë Pyetje
fikimi i i mjeteve, në gjuhën
Tematika: Energjia proble- objekteve dhe dhe termi-
meve dhe procedurave nologjinë e
zgjidhja e shkencore shkencës
tyre 40% 40 % 20 %
Llojet e energjisë
Energjia kinetike
Epg
Epe
Shndërrime të energjisë
Ligji i RE
Rendimenti
Diagrama e Senkit
Totali në pikë dhe pyetje
Konkluzione:
50
PLANI DITOR

Tema mësimore: Planetët e jashtëm dhe Situata e të nxënit: Sistemi Diellor
planetët xhuxhë.
mësimore: planetë të
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e Përshkruan planetët brendshëm,
e Sistemit Diellor dhe renditjen e tyre. planetë të
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore . jashtëm, plan-
Krahason planetët për nga përbërja e tyre dhe madhësia e tyre. etë xhuxhë.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Bën
dallimin mes planetëve dhe planetëve xhuxhë.
Burimet: interneti për informacionin shtesë për planetët e jashtëm Lidhje me
dhe planetët xhuxh, enciklopedi shkencore, materiale të përzgjed- fushat kuri-
hura nga mësuesi Fizika 7 Oxford, kulare, TIK,
Mjete: Topa, ose plastelinë. gjeografi
Nxitje e diskutimit, punë me gjithë klasën
Veprimtari për diskutim: Renditi sipas afërsisë me Diellin planetët e Sistemit
tonë Diellor.
Bashkëbisedim: Pse katër planetë janë quajtur planetë të brendshëm, dhe pse këta
janë quajtur planetë të jashtëm.
Planetë të brendshëm janë: Mërkuri, Venera (Afërdita), Toka, Marsi.
Planetë të jashtëm janë: Jupiteri, Saturni, Urani dhe Neptuni
Planetët xhuxhë pse janë quajtur të tillë?
• Krahasoni planetët e brendshëm me ata të jashtëm për nga përbërja e tyre.
• Pse Plutoni nuk është më planet?
• Listo planetët sipas madhësisë.
• Pse disa planetë janë quajtur planetë xhuxhë.
• Përmendni disa planetë xhuxhë.
• A keni lexuar për planetin X?
• A mendoni ju që nuk është vetëm Sistemi ynë Diellor, por ka edhe të tjerë?
Ku bazoheni në përgjigjen tuaj?
Veprimtari praktike: Me mjetet që keni përpara vendosni sipas renditjes planetët
e Sistemit tonë Diellor. Në secilin top vendosni emrin e planetit përkatës, veprim-
taria mund të zhvillohet duke u bërë secili nxënës si një planet dhe njëri prej tyre
Dielli.
Vlerësimi: Nëse nxënësi i përgjigjet pyetjeve: Sa planetë ka Sistemi ynë Diellor. Si
bëhet renditja e tyre?
Detyrë shtëpie: Harto një plan projekt për ndërtimin e një Sistemi Diellor në postera.
51
PLANI DITOR
Tema mësimore: Ndërtojmë postera për Situata e të nxënit: Sistemi Diellor
Sistemin Diellor - veprimtari praktike
temës mësimore: planetë të brend-
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e Rendit shëm, planetë të
planetët në Sistemin Diellor duke përfshirë: Hënën e jashtëm,planetë xhux-
Tokës dhe 5 planetët xhuxhë të Sistemit tonë Diellor. hë, Hëna, satelitë etj.
shkencore. Krahason planetët për nga përbërja e
tyre dhe madhësia e tyre.
shkencës. Vlerëson rëndësinë e studimit të përbërjes së
Sistemit tonë Diellor.
Burimet: interneti për informacionin shtesë për planetët e Lidhje me fushat kuri-
jashtëm dhe planetët xhuxh, enciklopedi shkencore, mate- kulare, TIK, Gjeografi.
riale të përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford,
Mjete: Topa, ose plastelinë, copa polisteroli.
Prezantim i punimeve
Veprimtari: Nxënësit kanë marrë detyrën një orë më parë dhe sipas grupeve kanë
përgatitur posterat për Sistemin Diellor dhe bëjnë prezantimin e punës së tyre.
Pyetje për diskutim mes grupeve për:
• Sa planetë ka Sistemi ynë Diellor?
• Pse janë ndarë në planetë të brendshëm dhe të jashtëm?
• Cilët lloje satelitësh mund të shikojmë me sy të lirë në ato natyral apo
artificial?
• Çfarë trupash përveç planetëve ka Sistemi ynë Diellor?
• A ka sisteme të tjera?
• Po planetë jashtë Sistemit tonë Diellor?
• Ç’janë asteroidet dhe kometat?
Vlerësim i grupeve për njëri- tjetrin.
Vlerësimi: për njëri-tjetrin.
Detyrë shtëpie: Harto një plan projekt për ndërtimin e një Sistemi Diellor në postera.
52
PLANI DITOR
Tema mësimore: Hëna, fazat e Hënës. Situata e të nxënit: Në netët me Hënë.
temës mësimore: Faza e Hënës, Hënë
1.Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. e re, Hënë e plotë,
Përshk- ruan fazat e Hënës 2.Përdorimi i mjeteve, gjysmëhëna, ana e errët
objekteve dhe procedurave shkencore. Krahason fazat e Hënës etj.
e hënës.
3.Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e
shkencës. Bën dallimin midis burimeve parësore dhe
dytësore të të dhënave, vlerëson rëndësinë e evidencave
dhe përditësimin
Burimet: Fizika 7e tyre.
Oxford, enciklopedi shkencore, ma- Lidhje me fushat
teriale të përzgjedhura nga mësuesi. kurikulare, Astronomi,
Mjete: top pingpongu, bojë e zezë. Gjeografi.
Nxitje e diskutimit, bashkëbisedim. Demonstrim, punë individuale
Pyetje për diskutim: Hëna është trup ndriçues apo i ndriçuar?
A e shikojmë Hënën gjithmonë me të njëjtën formë dhe madhësi?
Si mendoni se pse ndryshon forma e Hënës që shikojmë ne?
Fazat e Hënës
Hëna orbiton Tokën për 27.3 ditë. Nëse fotografoni Hënën çdo natë, ju mund të
shikoni ndryshimet e formës së saj në mënyrë të rregullt. Këto quhen faza të Hënës.
Bashkëbisedim: Drita e Diellit ndriçon gjysmën e Hënës, sikurse ndriçon gjysmën e
Tokës ose të ndonjë planeti tjetër ose hënave të Sistemit Diellor. Hëna shfaqet duke
ndryshuar formën, sepse ajo është e varur nga Dielli dhe rrotullohet rreth Tokës.
Shpjegoj: Kur Hëna është ndërmjet Tokës dhe Diellit, Hëna është në (hije). Ajo
shfaqet e errët ose e zezë dhe ne e quajmë Hëna e Re.
• Në pozicionin x ne shikojmë gjysmën e Hënës të ndriçuar. Kjo është treçereku i
parë.
• Kur Hëna është në kahun e kundërt të Tokës dhe të Diellit (pra, ndërmjet Tokës
dhe Diellit), ne shikojmë gjithë faqen e Hënës të ndriçuar. Kjo quhet Hëna e
plotë.
• Në pozicionin Y ne shikojmë përsëri gjysmën e Hënës të ndriçuar. Kjo
quhet treçereku i fundit.
Kur Hëna ndodhet ndërmjet Hënës së Re dhe Hënës së plotë ne themi trecereku i
errët. Demonstrim në dyshe: në dyshe nxënësit modelojnë fazat e Hënës me anë
të një topi nëse:
Vlerësimi pingpongu. Plotësim
nxënësi i fletës
i përgjigjet së punës
pyetjeve: 3.6.1
Cilat janë fazat e Hënës?
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 30, informacion nga enciklopedia dhe interneti
për eklipset e Diellit dhe të Hënës.
53
PLANI DITOR
Tema mësimore: Eklipset, Eklipsi i Hënës” Situata e të nxënit: Në netët me Hënë
mësimore: Eklips hënor.
1 .Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshkruan
eklipsin e Hënës,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore .
Bën dallimin mes eklipsit të plotë dhe të pjesshëm të Hënës.
Bën dallimin midis burimeve parësore dhe dytësore të të
dhënave,vlerëson rëndësinë e evidencave dhe përditësimin e
tyre.
Burimet: Fizika 7 Oxford enciklopedi shkencore, foto të ndryshme Lidhje
me eklipsin e Hënës me
fushat
aurikulare:
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Gjeografi.
Nxitje e diskutimit, punë me gjithë klasën, punë me grupe me tre nxënës secili,
animime.
Veprimtari për diskutim: Eklipsi i Hënës
EKLIPSET Ne dallojmë eklipse, sepse Hëna ndodh të jetë në vijë të drejtë dhe e
distancuar nga Toka ekzaktësisht duke mbuluar Diellin. Kjo është krejtësisht një
aksident. Kur Toka është ndërmjet Diellit dhe Hënës ne kemi eklips hënor. Kjo
quhet eklips hënor, sepse ne nuk do të shohim ndonjë dritë që është reflektuar nga
Hëna. Hëna është nën errësirën e Tokës.
Bashkëbisedim: Pse Hëna e ndryshon formën e saj?
Cilat janë fazat e Hënës? Përshkruaji me pak fjalë.
A keni qenë dëshmitarë të një eklipsi tjetër përveç atij hënor që e keni vëzhguar në
media ose jeni njohur me anë të enciklopedive shkencore?
Veprimtari në grupe me tre nxënës: Improvizoni një eklips hënor (në grupe
treshe), ku njëri të jetë Dielli, njëri Hëna e personazhi i tretë Toka.
Punë individuale: Paraqite me një vizatim eklipsin e Hënës dhe tregoni zonat ku
ka ndodhur eklips i plotë dhe zonat ku ka ndodhur eklips i pjesshëm.
Kur Toka është ndërmjet Diellit dhe Hënës ne kemi eklips hënor. Kjo quhet eklips
hënor, sepse ne nuk do të shohim ndonjë dritë që është reflektuar nga Hëna. Hëna
është nën errësirën e Tokës.
Punë e pavarur: Plotësim i fletës së punës 3.6.3
Animime: Shfaqje në videoprojektor të eklipsit hënor.
Vlerësimi nëse: nxënësi i përgjigjet pyetjeve: Kur ndodh eklipsi i plotë dhe i
pjesshëm i Hënës?
Detyrë shtëpie: Përshkruani me fjalë dhe ilustroni me figurë eklipsin hënor.
70
PLANI DITOR

Tema mësimore: Eklipsi i Diellit Situata e të nxënit: Në Tokë
mësimore: Eklips diellor
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshkruan
eklipsin e Diellit,
core. Bën dallimin mes eklipsit të plotë dhe të pjesshëm të Diellit.
Bën dallimin midis burimeve parësore dhe dytësore të të
dhënave,vlerëson rëndësinë e evidencave dhe përditësimin e
tyre.
Burimet: interneti, enciklopedi shkencore, materiale të përzgjed- Lidhje me
hura nga mësuesi Fizika 7 Oxford, Astronomia. fushat kuriku-
lare: Gjeografi.
Nxitje e diskutimit. Bashkëbisedim. Punë me grupe me tre nxënës secili. Punë
Veprimtari për diskutim: Eklipsi iindividuale.
Diellit
A keni qenë dëshmitarë të një eklipsi tjetër, përveç atij hënor që e keni vëzhguar në
media ose jeni njohur me anë të enciklopedive shkencore?
Përshkruaj me pak fjalë eklipsin hënor
Veprimtari: Improvizoni një eklips të Diellit (në grupe treshe), ku njëri të jetë Dielli,
njëri Hëna e personazhi i tretë Toka.
Kur Hëna është ndërmjet Diellit dhe Tokës ne kemi eklips të Diellit, pasi Hëna pen-
gon dritën e Diellit të përhapet në Tokë.
Edhe në Tokë, ashtu si në Hënë shfaqet eklips i plotë në disa zona dhe eklips i
pjesshëm në disa të tjera, kjo për shkak të hijeve dhe gjysmëhijeve që formon Hëna
në sipërfaqen e Tokës në momentin e ndodhjes së eklipsit diellor.
Pse eklipset janë të rrallë?
Ne shpresojmë të shohim eklips diellor çdo 27.3 ditë, sepse Hëna orbiton Tokën gjatë
kësaj kohe. Në fakt eklipsi i plotë nuk ndodh shumë shpesh. Kjo është për shkak se
orbita e Hënës është paksa e pjerrët. Toka, Dielli dhe Hëna është e nevojshme të jenë
një vijë të drejtë për të ndodhur, prandaj eklipset janë të rrallë. Në qoftë se Hëna nuk
do të ishte e anuar, ajo do të pengonte të gjithë dritën dhe ne nuk do të shikonim
Hënën e re. Punë individuale: Paraqite me një vizatim eklipsin e Diellit, dhe tregoni
zonat ku ka ndodhur eklips i plotë dhe zonat ku ka ndodhur eklips i pjesshëm.
Plotësim i fletës së punës 3.6.4, për përforcimin e njohurive për fazat e Hënës dhe
eklipset.
Vlerësimi nëse: Nxënësi i përgjigjet pyetjeve: Kur ndodh eklipsi i plotë dhe i
pjesshëm i Diellit?
Detyrë shtëpie: Përshkruani me fjalë dhe ilustroni me figurë eklipsin e Diellit.
71
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në Tokë

Modeli gjeocentrik-shpjegime. Lëvizja e Hënës (mbështet se Toka është në qendër)

more: Model gjeocentrik, fakt,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshkruan shpjegimet pyetje, model.
e sotme të zhvilluara të shkencëtarëve. Kupton të dhënat e rëndësishme .
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Vizaton
një skemë të sistem gjeocentrik sikur e mendonin astronautët në lashtësi.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Vlerëson
rëndësinë e studimit të sistemit gjeocentrik.
Burimet: interneti , informacione për sistemin gjeocentrik në adresën Lidhje me fushat kuri-
http://www.windows2universe.org/mythology, enciklopedi shkencore, kulare: Gjeografi.
materiale të përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford.
Mjete: letër, topa, spango, postera
Nxitje e diskutimit, veprimtari praktike, punë me gjithë klasën, punë individuale
Veprimtari 1: Diskutim i lirë rreth informacionit të grumbulluar nga nxënësit me anë të kërkimit
shkencor, që ata kanë bërë në internet për disa shpjegime për sistemin gjeocentrik
1. Pse ishte e rëndësishme të shkruhen shpikjet për shpjegimet e grumbulluara të shkencëtarëve.
2. Pse njerëzit e kishin të lehtë të besonin sistemin gjeocentrik?
3. Si ishte ndryshuar sistemi gjeocentrik në shpjegimet e grumbulluara që planetët duken të
shëtisin përmes qiellit
Shpjegoj:Të dhënat astronomike për sistemin gjeocentrik
Aristoteli mendonte që Toka ishte në qendër të Universit, sepse kur lëshon diçka ajo bie në drejtim
të Tokës. Ai besonte që të gjithë objektet bien në drejtim të qendrës së universit, kështu që Toka
duhet të jetë në qendër.
Ptolemeu mendonte që Toka ishte në qendër të Universit, sepse gjysma e yjeve ndodhet mbi hori-
zont dhe gjysma ishin poshtë horizontit në çdo kohë. Nëse Toka nuk ishte në qendër disa yje sipër
dhe poshtë horizontit nuk do të ishin të njëjtë.
Astronomët e Greqisë së Lashtë besonin se Toka ndodhej në qendër të Universit. Universi është
çdo gjë që ekziston. “Gjeo” do të thotë Tokë në gjuhën greke.
Platoni dhe Aristoteli ishin astronomë grekë që kanë jetuar rreth 2400 vjet më parë. Ata ndërtuan
sistemin gjeocentrik. Në këtë sistem Toka ishte e palëvizshme, por yjet dhe planetët lëvizin rreth
Tokës. Astronomët grekë mendonin se ekzistojnë 7 planetë: Mërkuri, Venera (Afërdita, Marsi,
Jupiteri, Saturni, Dielli dhe Hëna, si edhe yjet që ndodhen mes tyre. Në sistemin gjeocentrik të gjithë
objektet lvizin si sfera rreth Tokës. Hëna është sfera që ishte më pranë Tokës. Yjet janë sferat më të
largëta nga Toka. Të gjitha sferat lëvizin me një shpejtësi të njëtrajtshme dhe të gjithë objektet
përfshirë dhe Tokën ishin sferik. Drita mund të udhëtojë përmes sferave, duke e quajtur “Sferë e
Kristaltë”
Veprimtari praktike fillon në këtë orë dhe vazhdon edhe në orën e ardhshme mësimore: përgatitja
e modelit gjeocentrik=program televiziv. Plotësim i fletës së punës 3.7.1 dhe 3.7.2
Bashkëbisedim
Vlerësimi i lirë për rëndësinë
nëse: përshkruan e studimit
shpjegime të sistemit
të lashtësisë gjeocentrik
për sistemin (mendime
gjeocentrik dhetëe vlerëson
nxënësve)atë.
Detyrë shtëpie: Të mbledhë informacione nga enciklopedi shkencore për të shpjeguar më tej siste-
min gjeocentrik dhe fletore pune faqe 31.
72
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në Tokë (në oborrin e
Veprimtari praktike- improvizime mod- shkollës).
eli gjeocentrik. Lëvizja e Hënës (mbështet se Toka është në
qendër)
temës mësimore: Model gjeocentrik, fakt,
1.Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përsh- pyetje, model.
kruan shpjegimet e sotme të zhvilluara të shkencëtarëve.
Kupton të dhënat e rëndësishme.
2.Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shken-
core. Improvizon në grup modelin e sistemit gjeocentrik
3.Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës.
Vlerëson rëndësinë e studimit të sistemit gjeocentrik.
Burimet: interneti , informacione për sistemin gjeocentrik Lidhje me fushat kurikulare.
në adresën http://www.windows2universe.org/mythol- Gjeografi.
ogy, enciklopedi shkencore, materiale të përzgjedhura nga
mësuesi Fizika 7 Oxford.
Mjete: letër, topa, spango, postera.
Nxitje e diskutimit, veprimtari praktike me dy grupe, mikrokonkurs.
Veprimtari: Nxënësit janë ndarë në grupe një orë më parë dhe secili grup ka përgatitur me
postera modelin e tij gjeocentrik, ku çdo anëtar i grupit luan rolin e një planeti të caktuar,
duke u nisur nga Toka në qendër dhe rreth saj planetët e tjerë, duke përfshirë dhe Diellin
dhe Hënën. Në oborrin e shkollës në dy anët e saj, secili grup prezanton punën e tij në for-
mën e nje programi televiziv të filluar një orë më parë me ndihmën e fletës së punës 3.7.1.
Pas improvizimit, anëtarët e secilit grup mund t’i drejtojnë pyetje njëri-tjetrit, jo vetëm për
sistemin gjeocentrik, por edhe për njohuritë që ata kanë për sisteme të tjera.
Vlerësim i grupeve për njëri-tjetrin me anë të listës së mëposhtme:
Përgatitja e grupit saktë
Njohuri të sakta për sistemin gjeocentrik
Materiale të përshtatshme për përgatitjen e posterit
Prezantim tërheqës dhe krijues
Informacione shtesë për sisteme të tjera
Bashkëbisedim i lirë për rëndësinë e studimit të sistemit gjeocentrik (mendime të nxë-

nësve).
Vlerësimi nëse: Përshkruan shpjegime të lashtësisë për sistemin gjeocentrik dhe e
vlerëson atë.
Detyrë shtëpie: Të mbledhë informacione nga enciklopedi shkencore për të shpjeguar më
tej sistemin gjeocentrik.
73
PLANI DITOR

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në Sistemin
Modeli heliocentrik- shpjegime. Diellor
Lëvizja e planetëve
mësimore: Teleskop,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshkruan se model helio-
të dhënat e reja të grumbulluara japin shpjegime të ndryshme. centrik, njollat
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. e Diellit.
Vizaton një skemë të sistem heliocentrik sikur e mendonin astro-
nautët në vitet 1400.
Vlerëson rëndësinë e studimit të sistemit heliocentrik.
Burimet: informacione për sistemin gjeocentrik në faqen http:// Lidhje me
solar-center.stanford.edu./observe/ , enciklopedi shkencore, mate- fushat kuriku-
riale të përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford. lare: Gjeografi.
Mjete: teleskop.
Nxitje e diskutimit, veprimtari praktike, punë individuale.
Veprimtari 1: Diskutim i lirë rreth informacionit të grumbulluar nga nxënësit me
anë të kërkimit shkencor që ata kanë bërë në internet për disa shpjegime për siste-
min heliocentrik.
1. Cilat janë ndryshimet ndërmjet sistemit gjeocentrik dhe atij heliocentrik?
2. Cila të dhëna ishin të rëndësishme për të kundërshtuar sistemin gjeocentrik?
3. Pse vëzhgimet e sistemit heliocentrik janë më të thjeshta për t’u shpjeguar
sesa ato të sistemit gjeocentrik?
Shpjegoj:Të dhënat për sistemin heliocentrik
Diskutim rreth rëndësisë së përdorimit të teknologjisë (teleskopi)
Veprimtari praktike: Ndërtimi i një teleskopi, fletë pune 3.8.1.
Lexim: i planeve të projektit për të bërë një program televiziv për sistemin helio-
centrik, kjo punë bëhet në grup.
Regjistrim i programit dhe shfaqja bëhet orën e ardhshme të mësimit.
Diskutim i lirë për rolin e fakteve në zhvillimin e modelit heliocentrik dhe
rëndësinë e studimit të sistemit heliocentrik (mendime të nxënësve).
Vlerësim për punën në grup.
Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 32 dhe grumbullim informacioni nga interneti
lidhur me zhvillimin e teleskopit dhe si u përdor ai për të parë fazat e Venusit.
74
PLANI DITOR
Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në Tokë (në oborrin e

Veprimtari praktike-improvizime modeli shkollës).
heliocentrik. Lëvizja e Tokës (mbështet se Dielli është në
qendër).
mësimore: Model heliocentrik,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshkruan fakt, pyetje, model.
shpjegimet e sotme të zhvilluara të shkencëtarëve. Kupton të dhënat
e rëndësishme.
Improvizon në grup modelin e sistemit heliocentrik.
Vlerë- son se të dhëna të reja mund të shërbejnë për shpjegime të
reja.
Burimet: interneti, informacione për sistemin heliocentrik në Lidhje me fushat
adresën http://www.windows2universe.org/mythology, enciklopedi kurikulare: Gjeo-
shkencore, materiale të përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford. grafi.
Mjete: letër, topa, spango, postera.
Nxitje e diskutimit, veprimtari praktike me dy grupe, mikrokonkurs.
Veprimtari: Nxënësit janë ndarë në grupe një orë më parë dhe secili grup ka përgatitur
me postera modelin e tij heliocentrik, ku çdo anëtar i grupit luan rolin e një planeti të cak-
tuar, duke u nisur nga Dielli në qendër dhe rreth tij planetët e tjerë. Në oborrin e shkollës
në dy anët e saj, secili grup prezanton punën e tij në formën e një programi televiziv të
filluar një orë më parë me ndihmën e fletës së punës 3.8.2.
Pas improvizimit, anëtarët e secilit grup mund t’i drejtojnë pyetje njëri-tjetrit, jo vetëm
për sistemin heliocentrik, por edhe për njohuritë, që ata kanë për sisteme të tjera.
Vlerësim i grupeve për njëri-tjetrin me anë të listës së mëposhtme dhe fletës së punës 3.8.2.
Përgatitja e grupit saktë
Njohuri të sakta për sistemin heliocentrik
Materiale të përshtatshme për përgatitjen e posterit
Prezantim tërheqës dhe krijues
Informacione shtesë për sisteme të tjera
Bashkëbisedim i lirë për rëndësinë e studimit të sistemit heliocentrik (mendime të
nxënësve).
Vlerësimi nëse: Përshkruan shpjegimet e sotme për sistemin heliocentrik dhe e vlerëson atë.
tej sistemin heliocentrik.
75
PLANI DITOR

Tema mësimore: Shkëmbim idesh, astronomia Situata e të nxënit: Në gjithësi. Si është
në botë, në vende të ndryshme. Kërkim zhvilluar astronomia.
shkencor e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Fjalët kyçe:
Rezultatet
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Përshkruan zhvillimet
e ideve në vende të ndryshme të botës. komunikim.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore . jep
arsyet për mungesën e dijenisë për zbulimet në vende të ndryshme të
botës.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Vlerëson
idenë e lëvizjes
Burimet: kërkimsë yjeve dhe planetëve.
në internet, enciklopedi shkencore, materiale të Lidhje me
përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford. fushat
kurikulare:
TIK, Gjuhët dhe
komunikimi,
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Gjeografi.
Kërkim shkencor në shtëpi, nxitje e diskutimit, lojë.
Veprimtari 1: fillon me lojë, fletë pune 3.9.1.
Diskutim i lirë rreth informacionit të grumbulluar nga nxënësit me anë të kërkimit shken-
cor që ata kanë bërë në internet për disa shpjegime për zhvillimet e astronomisë në Greqi,
Afrikë, Indi etj.
Ndahen në grupe dhe ju përgjigjen pyetjeve:
1. Pse ishte e rëndësishme të shkruhen shpikjet për shpjegimet e grumbulluara të
shkencëtarëve?
2. Pse njerëzit e kishin të lehtë të besonin sistemin gjeocentrik?
3. Si është ndryshuar sistemi gjeocentrik në shpjegimet e grumbulluara, që planetët
duken të shëtisin përmes qiellit?
Shpjegoj:
Ka disa arsye pse shkencëtarët mund të mos kenë pasur dijeni për zbulimet që bëheshin
në vende të ndryshme të botës.
Të tilla ishin:
• shpjegimi mund të mos ishte botuar në ndonjë libër.
• libri edhe kur ishte botuar nuk kishte arritur të shpërndahej gjithandej.
• libri nuk ishte botuar në shumë gjuhë të botës.
• shkencëtarët nuk kishin mundësi të komunikonin mes tyre si në ditët e sotme.
Punë individuale dhe në grup: Nxënësit reklamojnë dhe bëjnë shpjegimet për kërkimet
e tyre në lidhje me zhvillimet e astronomisë dhe kryesisht të Sistemit Diellor, yjet dhe
gravitetin nga shkencëtarë dhe astronomë të vendeve të ndryshme të botës.
Vlerësimi nëse: Përshkruan shpjegime të lashtësisë për zhvillimin e astronomisë dhe e
vlerëson atë.
tej këto zhvillime dhe fletore pune faqe 33.
76
PLANI DITOR

Tema mësimore: Përtej sistemit tonë diellor. Situata e të nxënit: Në gjithësi
temës mësimore: Galaktikë (rruga e
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. qumështit),
Përsh- kruan se çfarë ndodhet përtej sistemit tonë diellor. Androme-
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave da, hapësira ndëryjore,
shkencore. Vizaton një model të galaktikës nga brezi Kuiper, reja Oort,
pamjet me teleskop që kanë bërë shkencëtarët. Poksima Centauri,
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e galaktikë, vrimë e
shkencës. Vlerëson rëndësinë e studimit të Galaktikës zezë, gjithësi, teleskop
sonë. i hapësirës Hubble
Burimet: interneti për galaktikat faqe http://apod.nasa. (Habëll),
Lidhje eme pafund.fushat
gov/apod/ap100120.html enciklopedi shkencore, mate- kuri- kulare: TIK,
riale të përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford. Gjeografi, Matematikë.
Nxitje e diskutimit. Bashkëbisedim. Punë individuale, animim
Veprimtari 1: Diskutim i lirë rreth informacionit të grumbulluar nga nxënësit
me anë të kërkimit shkencor që ata kanë bërë në internet për Sistemin Diellor dhe
galaktikat.
Veprimtari 2: Plotësim i fletës së punës 3.10.1.
Shpjegoj:Të dhënat për galaktikat. Cili është dallimi midis Sistemit Diellor dhe
galaktikës?
Dielli dhe Sistemi Diellor janë pjesë e galaktikës “Rruga e Qumështit”. Shumica
e yjeve që shohim janë yje të kësaj galaktike. Astronomët mendojnë se Dielli dhe
yjet e tjerë të galaktikës sonë sillen në orbita rreth një vrime të zezë që ndodhet në
qendër të galaktikës. Rruga e Qumështit është një galaktikë spirale. Ajo ka formën
e diskut me një zgjerim në mes.
Galaktikat e tjera. Jo çdo gjë që shohim natën në qiell është yll i galaktikës sonë.
Animim: për galaktika të tjera
Llogaritje: Plotësim i fletës së punës 3.10.2
Punë e pavarur: Fletë pune 3.10.3
Bashkëbisedim i lirë për rëndësinë e studimit të Sistemit Diellor dhe galaktikave
(mendime të nxënësve).
Vlerësimi nëse përshkruan se çfarë ndodh përtej Sistemit tonë Diellor.
Detyrë shtëpie: Të mbledhë informacione nga enciklopedi shkencore për galaktika
të ndryshme dhe fletore pune faqe 34.
77
PLANI DITOR

Tema mësimore: Përdorimi i burimeve dytësore. Situata e të nxënit:
temës mësimore: Të dhëna, burim
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. parësor, burim dytë-
Dallon ndryshimet ndërmjet burimeve parësore dhe sor.
dytësore të të dhënave.
shkencore përmend disa burime dytësore. Përdor të
dhëna nga burime dytësore për t’iu përgjigjur pyetjeve.
Vlerëson rëndësinë e burimeve dytësore.
Burimet: interneti enciklopedi shkencore, materiale të Lidhje me fushat
përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford. kurikulare: TIK,
Gjeografi, Matema-
tikë.
Nxitje e diskutimit, punë e pavarur, bashkëbisedim, hulumtim.
Rikujto eksperimentin ku na është dashur të mbledhim të dhëna dhe t’i hedhim në
tabelë. Shikojmë kartat e mësimit 3.5. Nga janë mbledhur këto të dhëna?
Shpjegoj ndryshimin ndërmjet të dhënave parësore dhe dytësore.
Hulumtim: Plotësim i fletës së punës 3.11.1.
Lexim i tekstit:
Pyetje për diskutim 3 dhe 4
Punë e pavarur 3.11.2
Punë në grup: Ndarja e ideve dhe vlerësim i ideve më të mira.
Punë suplementare: Nxënësit gjejnë të paktën 5 faqe interneti që përmbajnë
informacionin e gjetur në kartat (temperatura, largësia nga Dielli, gjatësia e ditës,
gjatësia e vitit dhe diametri).
Vlerësimi nëse përshkruan se çfarë ndodh përtej Sistemit tonë Diellor.
78
PLANI DITOR

Tema mësimore: Origjina e gjithësisë- Big Situata e të nxënit:
Beng (shpërthimi i madh)
temës mësimore: Univers, shpërthim i
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. madh, Big Beng, kal-
Përsh- kruan se si është ndërtuar universi sipas endar, e ardhme
shkencëtarëve.
shkencore .Shpjegon teorinë e Big Bengut si shpërthim i
madh.
shkencës. Vlerësonenciklopedi
Burimet: interneti, rëndësinë e shkencore,
studimit të materiale
teorisë së të
Big Lidhje me fushat
përzgjedhura nga mësuesi Fizika 7 Oxford. kurikulare, TIK,
Gjeografi,
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Matematikë.
Nxitje e diskutimit, bashkëbisedim, lexim, kërkim në internet.
Lexim i tekstit:
• Sa i vjetër është universi sipas shkencëtarëve?
• Sa i vjetër është Sistemi Diellor?
Punë në grup: Përshkruaj Big Bengun (nga të dhënat e mbledhura në internet).
• Pse është e vështirë për shkencëtarët të parashikojnë të ardhmen e Universit?
• Pse është e rëndësishme studimi për teorinë e Big Bengut?
• Si mendoni për të ardhmen e universit? Mendime të nxënësve.
Punë suplementare: A jemi të vetmit në gjithësi?
Vlerësimi nëse përshkruan se si është ndërtuar universi sipas shkencëtarëve,
shpjegon teorinë e Big Bengut si shpërthim i madh.
79
PLANI DITOR
Tema 64-65-66: Datë , Klasa

Tema mësimore: Situata e të nxënit: Në Sistemin Diellor
Ndërtimi i modelit të Sistemit tonë Përshkrimi kontestual i situatës: Toka është
Diellor pjesë e Sistemit Diellor, po çfarë trupash të
tjerë qiellor ka në Sistemin tonë?
sipas temës mësimore: Sistem Diellor, planetë,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Satelitë natyror, satelitë artifi-
Emërton trupat qiellorë në Sistemin tonë Diellor. cial, Kometa, Asteroide etj.
procedurave shkencore. Paraqet me vizatim
modelin e Sistemit Diellor. Paraqet me objekte
Sistemin Diellor.
shkencës. Vlerëson rëndësinë e studimeve për
as- tronominë
Burimet: dhe ne.
interneti, teksti Fizika 7, enciklopedi Lidhje me fushat kurikulare:
shkencore, TIK
Mjete: Kamer, CD, postera, topa, plastelinë, lap-
top, videoprojektor.
Punë në grup
Ora e parë: Ndarja në grupe, ndarja e detyrave, mënyra e zhvillimit të detyrës-hartimi i
plan projektit.
Ora e dytë: Përzgjedhja e materialeve dhe diskutimi brenda grupeve.
Ora e tretë:
• Prezantim i punimeve.
• Vlerësimi i projektit.
• Analizë e rezultateve të pritshëm (rezultatet e të nxënit).
Ndahet klasa në grupe dhe ju jepen detyrat secilit grup:
Grupi i parë: Të përshkruajë trupat qiellorë që përbëjnë Sistemin tonë Diellor.
Grupi i dytë: Të tregojë si zhvillohet një kërkim shkencor.
Grupi i tretë: Të ndërtojë me poster një model të Sistemit Diellor.
Grupi i katërt: Të paraqesë me video Sistemin tonë Diellor ose me foto, prezantim në
ppt.
Grupi i pestë: Të ndërtojë modelin e Sistemit Diellor me topa ose plastelinë.
Grupi i gjashtë: Të vlerësojë rëndësinë studimeve shkencore për Sistemin Diellor.
Vlerësimi i projektit për punën në grup, saktësinë e paraqitjes së skemave të
shndërrimit etj.
80
PLANI DITOR

Panairi i Portofolit ekspozon punimet e portofolit të tij, shikon
punimet e shokut, shoqes.
Rezultatet e të nxënit të kompeten- Fjalët kyçe:
cave të fushës sipas temës mësimore: Panair, portofol
1. Identifikimi i problemeve dhe
zgjidhja e tyre Përshkruan shkurti-
misht përmbajtjen e portofolit,
identifikon punimet, detyrat më të
mira, më të realizuara.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve
dhe procedurave shkencore.
Ndërton portofolin si model të
përmirësimit
të tij nëpërmjet detyrave të
klasës, shtëpisë, projektit.
3. Komunikimi në gjuhën dhe ter-
minologjinë e shkencës. Vlerëson
rëndësinë e plotësimit të portofolit,
duke paraqitur saktë dhe me
estetikë çdo
Burimet: detyrëepër
Detyrat sistemet.
punuara në klasë, Lidhje me fushat kurikulare:
shtëpi, detyra e përsëritje, projekti, Gjuha dhe komunikimi, Arti pamor,TIK.
informacionet e përzgjedhura nga
interneti etj.
Vrojtim i portofoleve të nxënësve, vlerësimi i portofoleve më të mirë.
Nxënësit vëzhgojnë sipas grupeve dyshe ndërtimin e portofoleve të grupeve të tjerë
të klasës. Mbajnë shënime për cilësitë e tyre.
Diskutojnë me njëri-tjetrin, shkëmbejnë portofolet e tyre për të parë më mirë real-
izimin e çdo detyre.
Sprehin mendimet e tyre në lidhje me portofolet e zgjedhura.
Detyrë: Plotësimi i detyrave të portofolit për ata nxënës që mund të kenë mangësi.
81
PLANI DITOR

temës mësimore:. Gjithësi, Tokë,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Identi- Hënë, Diell, yje,
fikon trupat qiellorë, dallon planetët e brendshëm nga ato të stinë, ditë, natë,
jashtëm, njeh galaktika të tjera, dallon eklipsin e Hënës nga planetë, yjësi,
eklipsi i Diellit, dallon eklipsin e pjesshëm nga eklipsi i model gjeocentrik,
plotë, model heliocentrik,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave fazat e Hënës etj.
shkencore. Paraqet me vizatim modelin për Sistemin tonë
Diellor, paraqet me figurë fazat e Hënës, paraqet me figurë
eklipse e Diellit dhe të Hënës.
Shpjegon saktë ndryshimin mes trupave qiellorë dhe
vlerëson rëndësinë
Burimet: material iepërgatitur
studimit tënga
tyre.
mësuesi nga teksti Lidhje me fushat
ekzistues klasa 7 dhe materiale shtesë mësimore. kurikulare: Gjuhët
dhe komunikimi
Nxitja e diskutimit, punë në grupe dhe e diferencuar
entohen grupet për pyetjet që do të hartojnë rreth: njohurive për Sistemin Diellor,
sistemin heliocentrik dhe gjeocentrik, eklipse, fazat e Hënës, teorisë për shpërth-
imin e madh, planetët, eksoplanetët, yjet, yjësitë, kometat dhe asteroidet etj.
Veprimtari 2. Zhvillim i një mikrokonkursi me pyetjet e përzgjedhura nga gru-
pet.
Veprimtari 3. Vlerësim i grupeve nga njëri-tjetri për:
• hartimin e saktë të pyetjeve;
• saktësinë shkencore të përgjigjeve të dhëna;
• rregullit në komunikim me njëri-tjetrin.
Vlerësimi me komente pa notë, sepse është orë përforcuese e njohurive.
Detyrë shtëpie: Përshkruani me pak fjalë: Mendoni sikur të mungonte energjia e
Diellit, çfarë do të ndodhte?
82
PLANI DITOR
Çfarë mësuam? tura nga temat e mëparshme
temës mësimore:. Gjithësi, Tokë,
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Identi- Hënë, Diell, yje,
fikon trupat qiellorë, dallon planetët e brendshëm nga ato të stinë, ditë, natë,
jashtëm, njeh galaktika të tjera, dallon eklipsin e Hënës nga planetë, yjësi,
eklipsi i Diellit, dallon eklipsin e pjesshëm nga eklipsi i model gjeocentrik,
plotë. model heliocentrik,
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave fazat e Hënës etj.
shkencore. Paraqet me vizatim modelin për Sistemin tonë
Diellor, paraqet me figurë fazat e Hënës, paraqet me figurë
eklipse e Diellit dhe Hënës.
Shpjegon saktë ndryshimin mes trupave qiellorë dhe
vlerëson rëndësinë
Burimet: material iepërgatitur
studimit tënga
tyre.
mësuesi nga teksti Lidhje me fushat
ekzistues klasa 7, dhe materiale shtesë mësimore. kurikulare: Gjeo-
grafi, Matematikë,
TIK, Gjuhët dhe
komunikimi.
Nxitja e diskutimit, punë në dyshe, punë e pavarur e diferencuar
Mësimi zhvillohet duke zhvilluar një vlerësim me listë kontrolli rreth njohurive të
marra për:
1. Pse ka ditë dhe natë?
2. Si formohen stinët e vitit?
3. A janë të njëjta stinët e vitit në Hemisferën veriore me ato në Hemisferën
jugore?
4. A shikojmë të njëjtat yje në vende të ndryshme të botës?
5. Si është i përbërë Sistemi Diellor?
6. Si formohen fazat e Hënës?
7. Ku ndryshon eklipsi i Hënës me eklipsin e Diellit?
8. Ku ndryshon eklipsi i pjesshëm me eklipsin e plotë?
9. Çfarë dini për Diellin tonë?
10. Rendit planetët sipas largësisë nga Dielli.
11. Ç’ndodh përtej universit?
12. Si u formua gjithësia? etj.
Punë e diferencuar:
Vlerësimi Plotësim
për saktësinë i fletëvetëtëdhëna.
e përgjigjeve punës të përgatitur nga mësuesi.
83
PLAN DITOR

Tema mësimore: Test përmbledhës nr 3: Prill- Qershor/ Tematika: Sistemet
1. Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre: Identifikon karakteristika të trupave
qiellorë, dallon planetët që mund të shihen me sy të lirë, rendit planetët sipas
largësisë nga Dielli, dallon karakteristika të stinëve në Hemisferën veriore dhe atë
jugore, dallon fazat e Hënës.
2. Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Paraqet me figurë
eklipsin e Hënës dhe atë të Diellit, vizaton modele të sistemit heliocentrik dhe
gjeocentrik.
3. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës. Shpjegon pse kemi ditë dhe
natë,e shpjegon
Tabela shkakun
specifikimeve e formimit
të Testit të stinëve.
përmbledhës nr. 3/ klasa VII
Kompetencat e Identifikimi Përdorimi Komunikimi Pikë Pyetje

fushës i i mjeteve, në gjuhën dhe
Tematika:Sistemet problemeve objekteve dhe terminologji-
dhe zgjidhja procedurave në e shkencës
e tyre 40 % shkencore 40 % 20 %
Trupat qiellorë
Dita dhe nata
Stinët
Yjet
Sistemi diellor
Hëna
Sistemi gjeocentrik
Sistemi heliocen-
trik
Origjina e universit
Totali në pikë dhe
pyetje
Konkluzione:
84
MENDIMI PËR DOSJEN TIME
Emri Data
• RREGULLSIA E DOSJES
Rregullsia e dosjes I pakënaqur I kënaqur Shumë i kënaqur
 Paraqitja e jashtme
 Organizimi i punimeve
 Paraqitja estetike
• PLOTËSIMI I DETYRAVE
Kënaqësia për I pakënaqur I kënaqur Shumë i kënaqur
 Detyrat e shtëpisë
 Detyrat e klasës
 Punimet individuale
 Testet
 Vlerësimet e mësueses
 Vlerësimet e shokëve
• GJATË VITIT SHKOLLOR, PËR MUA KJO LËNDË:
 Ka qenë e lehtë
 Ka qenë e vështirë
 Ka qenë kënaqësi
 Duhet të përmirësoj
85
VLERËSIMI PËR PUNËN TIME NË
GRUP NË LËNDËN E FIZIKËS
Emri Data
Grupi im përbëhet nga: 1. 2
3 4
5 6
Vendos shenjën në kutizën e mëposhtme. Në këtë grup,unë:
Kam marrë pjesë me dëshirë.
Kam ndihmuar shokët
Kam ndarë mendimet e mia me shokët
Kam pranuar mendimet e shokëve
Kam dëgjuar me vëmendje
Kam dhënë ide të mira.
Mësova gjëra të reja
Jam kënaqur
Jam ndier i përfshirë
Isha bashkëpunues
Isha i barabartë me shokët
Isha i mirëpritur
Isha i vëmendshëm
Do të vazhdoj të shkëmbej idetë e mia me të tjerët
86
VLERËSIM PËR PUNËN E SHOKUT
TIM NË LËNDËN E FIZIKËS
1. Unë po jap
një vlerësim për punën që ka bërë në
2. Te kjo punë më pëlqen
3. Këshill
at që do të jepja
Emri im Data
(Kjo fletë plotësohet pas një pune që ka bërë shoku ose shoqja juaj)
87
VLERËSIM PËR NË LËNDËN E FIZIKËS
Unë po jap vlerësim për punët që ka bërë fëmija im, në lëndën

e
1. N
ga kjo dosje unë do të veçoj
2. K
ëshilla që do të jepja
Emri i prindit Data

(Kjo fletë plotësohet nga prindi i nxënësit)
88

Udhëzues - Fizika 7

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Udhëzues - Fizika 7

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FIZIKA 7

Udhëzues për mësuesit e lëndës

VII FUSHA: SHKENCAT E NATYRËS

Tematikat Shtator – Dhjetor Janar – Mars Prill – Qershor

46. “Dita dhe Nata”

FUSHA: Shkencat e natyrës

LËNDA: Fizikë, klasa VII

3-mujori i dytë Janar - Mars

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës

8. Propozim idesh –stu- së larti. (atleti hidhet lart me shkrim,

•prezantim •vlerësim projekt kur-

•intervistë me një listë

FUSHA: Shkencat e natyrës

LËNDA: Fizikë , klasa VII

3-mujori i tretë Prill - Qershor

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Detyrë shtëpie: Gjeni nga aktiviteti i përditshëm shembuj ku trupat bashkëveprojnë me

Tema 2: Datë , Klasa

Detyrë klase: Nxënësve u kërkohet të shkruajnë shembuj të tjerë, ku forcat baraspeshohen

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Detyrë shtëpie: Plotësoni përgjigjet për pyetjet:1. Pse makina e ka të vështirë

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Ngjashmëritë e ideve Ndryshimet mes ideve

Detyrë shtëpie: Fletore pune faqe 9

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Madhësia e shformimit gjendet x=x 2-x1

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Shkalla: 3 Klasa:VII

Vlerësimi: Nëse nxënësi jep përgjigje të sakta të pyetjeve të mësipërme.

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Vlerësimi me komente pa notë, sepse është orë përforcuese e njohurive.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:

Shpjegoj paqartësitë që kanë fëmijët gjatë leximit të tekstit.

Tema 23: Datë , Klasa

Veprimtari 3. Ju shpjegohet nxënësve se përveç këtyre llojeve të energjive që ata dinë

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII A,B

Tema 27: Datë , Klasa

Tema 28: Datë , Klasa

Kompetencat e fushës Identifikimi i Përdorimi i Komunikimi Pikë Pyetje

Tabela e vlerësimit të testit

Tema 29: Datë , Klasa

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Tema 30: Datë , Klasa

Tema 31: Datë , Klasa

Tema 32: Datë , Klasa

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Diskutim i lirë: Përshkruaj situata reale ku kemi shndërrime të energjisë.

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës sipas temës Fjalët kyçe:

Pyetje e përshtatshme për studim Pyetje e papërshtatshme për studim

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Shkencat e natyrës Lënda: Fizikë Shkalla: 3 Klasa:VII

Detyrë shtëpie: Sistemim i dosjeve