Präteritum - czas przeszły niemiecki1

Präteritum to jeden z czasów niemieckich, dzięki któremu opowiemy o czymś z przeszłości.

W języku polskim jest jeden czas przeszły, w języku niemieckim są dwa, czas przeszły
Präteritum (Imperfekt) i czas przeszły Perfekt:
• “Ich sagte die Wahrheit.” (zdanie w Präteritum)
• “Ich habe die Wahrheit gesagt.” (zdanie w Perfekt)

1Nauka niemieckiego, Czas przeszły Präteritum, Zugriff am: 09.03.2022r. <https://www.nauka-

niemieckiego.net/gramatyka/srednio-zaawansowanych/czas-przeszly-niemiecki-praeteritum/>

Tak wyglądają przykładowe zdania w czasie Präteritum:

Jak tworzy się czas przeszły Präteritum?

Aby stworzyć jakieś zdanie w Präteritum jest nam oczywiście potrzebny czasownik –
tradycyjnie z odpowiednią końcówką osobową. To, jaką końcówkę dodamy do tematu
czasownika, zależy od tego, czy jest to czasownik regularny, czy nieregularny.

Z czasownikami regularnymi
Żeby wyczarować czasownik regularny w Präteritum musimy dodać następujące składniki:
Temat czasownika + t + końcówka osobowa

Temat Końców
Osoba Przykład
czasownika ka

1. osoba (ich) mach- -te ich machte

2. osoba (du) mach- -test du

machtest

3. osoba (er/sie/es) mach- -te er machte

 1. osoba (wir) mach- -ten wir

machten

2. osoba (ihr) mach- -tet ihr

machtet

3. osoba (sie/ forma mach- -ten sie

grzecznościowa: Sie) machten

Uwaga!
Jeśli temat czasownika kończy się na “t” “d” “m” “n”, wtedy przed “t” wstawia się jeszcze
“e” – inaczej trudno byłoby przecież taki wyraz wymówić:

Temat Końców
Osoba Przykład
czasownika ka

1. osoba (ich) arbeit- -te ich

arbeitete

2. osoba (du) arbeit- -test du

arbeitetest

3. osoba (er/sie/es) arbeit- -te er arbeitete

 1. osoba (wir) arbeit- -ten wir

arbeiteten

2. osoba (ihr) arbeit- -tet ihr

arbeitetet

3. osoba (sie/ forma arbeit- -ten sie

grzecznościowa: Sie) arbeiteten

Z czasownikami nieregularnymi
W przypadku czasowników nieregularnych też potrzebny nam jest czasownik – a właściwie
jego temat i odpowiednia końcówka:
Temat czasownika z Präteritum + końcówka osobowa

Ale w przypadku czasownika nieregularnego musimy najpierw wiedzieć, jak wygląda jego
temat w Präteritum.
Znamy już taką tabelkę z trzema kolumnami, gdzie możemy znaleźć na przykład : „gehen-
ging-gegangen”? „Ging” to właśnie temat czasownika w Präteritum, do którego dodamy
końcówkę osobową.
Zauważcie, że nie musimy dodawać już “t” między temat, a końcówkę osobową, jak to
było w przypadku czasowników regularnych:

Temat Końców Przykła

Osoba
czasownika ka d

1. osoba (ich) ging- - ich ging

2. osoba (du) ging- -st du gingst

3. osoba (er/sie/es) ging- - er ging

1. osoba (wir) ging- -en wir

gingen

2. osoba (ihr) ging- -t ihr gingt

3. osoba (sie/ forma grzecznościowa: ging- -en sie

Sie) gingen

 Uwaga!
Czasowniki nieregularne w Präteritum dla „ich” i „er/sie/es” nie mają żadnych końcówek,
sam temat wystarczy.

No dobrze, ale skąd wiadomo jak wygląda temat czasowników nieregularnych w

Präteritum?
Właśnie z tej wspomnianej, słynnej tabeli z trzema formami czasowniki. Czy wcześniej
czy później trzeba będzie się z nią zaprzyjaźnić (czyt. nauczyć na pamięć).

„Sein” i „haben” w Präteritum

Czasownik „haben” i „sein” to czasowniki nieregularne. Odmianę „haben” i sein” w
Präsens już znacie. Teraz czas na ich odmianę w Präteritum:

Odmiana haben w Präteritum:

1. ich hatte
2. du hattest
3. er/sie/es hatte
1. wir hatten
2. ihr hattet
3. sie/Sie hatten

Odmiana sein w Präteritum:

1. ich war
2. du warst
3. er/sie/es war
1. wir waren
2. ihr wart
3. sie/Sie waren

Präteritum niemiecki – Kiedy używa się?

Präteritum użyjemy prawie zawsze z czasownikami modalnymi (können, wollen, müssen,
sollen, möchten*, dürfen) oraz „haben” i „sein” . Te czasowniki po prostu brzmią lepiej w
Präteritum, dlatego mówi się:
• „Letztes Jahr war ich in Japan.” (zamiast: „Letztes Jahr bin ich in Japan gewesen.”)
• „Ich hatte viel Glück.” (zamiast: „Ich habe viel Glück gehabt.”)
• „Als Kind wollte ich Lehrerin werden.” (zamiast: „Als Kind habe ich Lehrerin werden
wollen.”)





















 Präteritum usłyszymy również wszędzie tam gdzie jest bardzo oficjalnie (wiadomości w
telewizji czy radiu). A przede wszystkim zobaczymy Präteritum, ponieważ Präteritum to
czas przeszły w języku pisanym (gazety, prace naukowe, ale także oficjalny e-mail ).

Präteritum niemiecki – najważniejsze informacje w skrócie:

• Czas przeszły Präteritum to zaraz obok Perfekt czas, w którym mówi się o przeszłości
– „Letztes Jahr war ich in Japan.”.
• Präteritum używa się przede wszystkim w w języku pisanym (gazety, prace naukowe,
ale także oficjalny e-mail ) lub języku mówionym oficjalnym (wiadomości w telewizji
czy radiu).
• Czasu przeszłego Präteritum użyjesz prawie zawsze z czasownikami modalnymi
(können, wollen, müssen, sollen, möchten*, dürfen) oraz „haben” i „sein”.