Shkolla: Leonik Tomeo

Fusha:Shoqëria dhe mjedisi

Lënda : Gjeografi

Klasa: 10-F

Detyre dosje

Punoi: Emitea Kreka Pranoi:Lindita Kumanova

Mars 2021
TEMA : Arsyet e ndryshimit klimatik, organizmat që merren me politikat zbutëse dhe përshtatëse
 Sipas dëshmive gjeologjike klima e tokës po pëson ndryshim të vazhdueshëm, temperaturat duke
zbritur dhe ngritur përgjatë dekadave. Sidoqoftë, toka tani po përballet me ndryshime më shpejt
sesa në çdo periudhë tjetër. Shkaktarët e ndryshimeve klimatike?
Ajo që po ndikon më se shumti në ndryshimin e klimës tani është aktiviteti njerëzor, dhe ndikimi i tij
po rritet jashtëzakonisht shumë nga veprime të pakontrolluara siç janë djegia e karburanteve fosile,
prerja e pyjeve, kultivimi i bagëtive e kështu me radhë.
Gazerat si avulli i ujit, dioksidi i karbonit, metani, oksidi i azotit dhe ozoni bllokojnë nxehtësinë e
diellit në atmosferën e Tokës dhe e ndalojnë atë të rrjedhë përsëri në hapësirë, gjë që njihet si efekti
serë.
Në një sasi të caktuar këto gazra ndodhin natyrshëm, por ajo që po rrit masivisht përqëndrimin
natyror të këtyre gazerave është aktiviteti njerëzore siç u përmend më lart.

Disa nga shkaqet janë:

Djegia e qymyrit, naftës dhe gazit që prodhon dioksid karboni dhe oksid azoti.
Prerja e drunjëve (shpyllëzimi). Drunjët thithin CO2 nga atmosfera, në këtë mënyrë ato kontribuojnë
në përmirësimin e klimës. Nëse drunjët priten, efekti i dobishëm humbet dhe karboni i ruajtur atje
lëshohet në atmosferë, duke rritur gazrat e serrës.
Rritja e aktivitetit të blegtorisë. Lopët dhe delet prodhojnë sasi të mëdha metani kur tretin ushqimin
e tyre. Plehrat e dheut që përmbajnë azot prodhojnë emetime të oksidit te azotit.
Gazrat e fluorizuar prodhojnë një efekt ngrohjeje shumë të fortë, deri në 23 000 herë më të madhe
se CO2. Fatmirësisht këto janë lëshuar në sasi më të vogla dhe po zvogëlohen me rregulloren e BE-
së.

Efektet e ndryshimeve klimatike

Ndryshimet klimatike tashmë kanë pasur efekte të dukshëm në mjedis. Akullnajat janë zvogëluar,
akulli në lumenj dhe liqene po shkrihet më herët, vargjet e bimëve dhe kafshëve janë zhvendosur
dhe pemët po lulëzojnë më shpejt.
Efektet që shkencëtarët kishin parashikuar në të kaluarën se do të rezultonin nga ndryshimi i klimës
globale, tani po ndodhin: shkrirja e akullit të detit, rritja e përshpejtuar e nivelit të detit, valë më të
mëdha të nxehtësisë.
Këto pasoja janë të vështira për t’u parashikuar, por efekte të caktuara duken të mundshme:
Mesatarisht, Toka do të bëhet më e ngrohtë. Disa rajone mund të mirëpresin temperaturat më të
ngrohta, por të tjera jo.

Kushtet më të ngrohta me siguri do të çojnë në më shumë avullim dhe reshje në përgjithësi, por
rajonet individuale do të ndryshojnë, disa të bëhen më të lagura dhe të tjera më të thata.
Një efekt më i fortë i ndryshimit klimatik do të ngrohë oqeanet dhe do të shkrijë pjesërisht
akullnajat, duke rritur nivelin e detit. Uji i oqeanit gjithashtu do të zgjerohet, duke kontribuar më tej
në rritjen e nivelit të detit.
Ndërkohë, disa kultura dhe bimë të tjera mund të përgjigjen pozitivisht ndaj rritjes së CO2 ne
atmosfere, duke u rritur më fuqishëm dhe duke përdorur ujë në mënyrë më efikase. Në të njëjtën
kohë, temperaturat më të larta mund të ndryshojnë zonat ku të mbjellat rriten më mirë ne ato
kushte dhe kështu ndikojnë në përbërjen e komuniteteve natyrore të bimëve.

Pas shqetësimit në rritje të drejtuar ndaj ndryshimit të klimës, iniciativa të ndryshme janë shfaqur
gjatë dekadave të fundit, veçanërisht pas konferencës së Rio 92, dhe së fundmi Marrëveshjes së
Parisit. Shumë herë artikuj dhe media përgjithësojnë punën e organizatave të ndërlidhura me
ndryshimet klimatike, dhe ne (individë të interesuar për mjedisin) shpesh dëgjojmë për "raportin e
fundit", "të dhënat e reja shkencore", "fondet e investimeve të gjelbra në rritje" etj kush qëndron
pas një informacioni të tillë nuk është i qartë. Ky artikull ofron një përmbledhje të shpejtë të disa
prej organizatave në lidhje me ndryshimin e klimës, duke u përqëndruar në disa emra të mëdhenj në
fushat e
qeverisjes ndërkombëtare, investimet e gjelbra dhe shoqërinë civile.
IPCC Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPPC), i krijuar nga Organizata Botërore
Meteorologjike në partneritet me Programin Mjedisor të Kombeve të Bashkuara, është organi
kryesor shkencor ndërkombëtar në lidhje me kërkimin e ndryshimeve klimatike. IPCC ka misionin të
sigurojë raporte të vlerësimeve shkencore mbi ndikimet e ndryshimeve klimatike, rreziqet në të
ardhmen, përshtatjet dhe opsionet e zbutjes. Raportet e botuara nga IPCC, të shkruara nga
shkencëtarë kryesorë, të cilët vullnetarisht dëshirojnë kohën dhe ekspertizën e tyre si autorë dhe
vlerësues të raporteve, janë burimi më i besueshëm i informacionit mbi ndryshimin e klimës. Tri
grupe pune formojnë vijën e parë kërkimore të IPCC: Baza e Shkencës Fizike, Përshtatja e Ndikimeve
dhe Vulnerabiliteti dhe Zbutja e Ndryshimit të Klimës. Fakti që të gjitha organizatat ndërkombëtare
dhe trajtimet përdorin raportet e IPCC si bazë për politikëbërjen dhe veprimin e ndryshimit të klimës
e vë organizatën në krye të të gjitha iniciativave kërkimore për ndryshimin e klimës.

Agjencitë e KB Kombet e Bashkuara, natyrisht, kanë shumë të bëjnë me ndryshimin e klimës për
shkak të natyrës së saj ndërkombëtare. Përpjekjet e KB-së në lidhje me ndryshimin e klimës ndodhin
kryesisht përmes agjencive të sipërpërmendura, Programit të KB të Mjedisit (UNEP) dhe Organizatës
Botërore Meteorologjike (WMO). Me qendër nga Nairobi, Kenia, UNEP është autoriteti kryesor
ndërkombëtar i mjedisit. Puna e UNEP-it përqendrohet në dimensionin mjedisor të zhvillimit të
qëndrueshëm, duke punuar në shtatë zona të ndryshme tematike: ndryshimi i klimës, katastrofat
dhe konfliktet, menaxhimi i ekosistemit, qeverisja mjedisore, kimikatet dhe mbetjet, efikasiteti i
burimeve dhe mjedisi nën shqyrtim. Shumë herë duke punuar si urë midis lojtarëve të ndryshëm
përmes konferencave, sekretarive dhe programeve shumëpalëshe, UNEP është i njohur për
vlerësimin e kushteve dhe trendeve mjedisore globale, rajonale dhe kombëtare, duke ndihmuar në
zhvillimin e instrumenteve mjedisore ndërkombëtare dhe kombëtare dhe forcimin e institucioneve
për menaxhim të mençur të mjedisit. UNEP është përgjegjës për krijimin e programeve që drejtojnë
veprimet e ndryshimit të klimës, si disa shembuj, ne mund të emërtojmë programin REDD +,
koalicionin ndër-sektorial Klima dhe ajri i pastër, si dhe Qendrën dhe Rrjetin e Teknologjisë së Klimës.
 Moti, Klima dhe Uji. Këto janë gurët themelorë të punës të mbajtur nga WMO. Duke ndjekur idenë
se këto tre shtylla mjedisore nuk ndjekin asnjë kufi kombëtar, përpjekjet e WMO-së i kushtohen
bashkëpunimit ndërkombëtar në atmosferën e Tokës. Veprimet e WMO ndjekin shtatë përparësi
strategjike që variojnë nga zvogëlimi i rrezikut nga katastrofa në rajonet polare dhe të larta malore
dhe ndahen midis koordinimit dhe organizimit të programuesve ndërkombëtarë të kërkimit,
vëzhgimeve meteorologjike dhe zbatimit të informacionit meteorologjik, klimatologjik, hidrologjik
dhe oqeanografik në aktivitete të ndryshme. WMO është një nga organizatat kryesore mbledhjen
përgjegjëse të të dhënave meteorologjike të përdorura në raporte të tilla si ato të botuara nga IPCC.
Për shkak të karakteristikës ndër-sektoriale të ndryshimit të klimës, KB është aktive drejt
përmirësimit të vetëdijes dhe përshtatjes së shoqërisë në shumë mënyra të tjera, të tilla si
organizimi i Konferencës së Palëve (COP), vendi kryesor i diskutimit në lidhje me problemet
mjedisore, zhvillimin e ndërkombëtarëve fushatat dhe axhendat, të tilla si krijimi i SDG-së dhe
Agjenda 2030, dhe shumë më tepër.