Projekti Mbshtetje n Themelimin e Klubeve t Mjedisit dhe t Energjis npr Shkollat Fillore n Kosov

Prezantimi pr temn Mbrojtja e mjedisit

Shtator 2010, Prishtin

Realizimi i projektit
Financuar nga: Ambasada e SHBA-ve n Prishtin

Prkrahur nga: MASHT, MMPH, Komuna e Prishtins, Autoritetet e shkollave

Realizuar nga: OJQ Klubi Kosovar pr Mjedis dhe Energji, Prishtin

Shkollat prfituese: Hasan Prishtina, Hilmi Rakovica dhe 7 Marsi

Temat e trajnimeve
Projekti Mbshtetje n Themelimin e Klubeve t Mjedisit dhe t Energjis npr Shkollat Fillore n Kosov

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Roli i shkollave dhe nxnsve n mbrojtjen e mjedisit Mbrojtja e mjedisit Ndryshimet klimatike Kursimi i energjis Efienca e energjis Burimet e riprtrishme t energjis

Agjenda
Prezantimi i KKEM npr shkolla Tema: Mbrojtja e mjedisit Realizimi: shtator 2010 Shkollat pjesmarrse n projekt: Hilmi Rakovica, 16 27 shtator 2010 Hasan Prishtina, 17 28 shtator 2010 7 Marsi, 20 29 shtator 2010 Pjesmarrsit gjat realizimit t projektit: Ekipi i projektit, Msimdhns t shkollave Klubet e Mjedisit dhe t Energjis

Mbrojtja e mjedisit
Dy sesione pr temn Mbrojtja e mjedisit Sesioni i par Prezantim n Power Point mbi temn Mbrojtja e mjedisit Diskutimi i ideve pr zgjerimin e tems
Shprndarja e pyetsorit

Sesioni i dyt
Prezantimi i detyrave t shtpis

Ushtrime dhe vlersimi i tems

Rezultatet e pritura
Ngritja e njohurive dhe vetdijes

Fituesi/-ja me detyrat e shtpis m t mirat

Fakte

Numri i njerzve n rritje e sipr, m pak burime Zhvillimi dhe konsumimi i energjis n rritje Ndotja e mjedisit n rritje Ndryshimet klimatike po ndodhin

Ndotja dhe mbrojtja e mjedisit

ka sht mbrojtja e mjedisit? Ndotja vjen nga? A mund ta mbrojm mjedisin?

ka sht mbrojtja e mjedisit?

Mbrojtja e mjedisit sht praktik e mbrojtjes s mjedisit, n nivel individual, t organizatave ose t qeveris, n dobi t mjedisit natyror dhe (ose) t qenieve njerzore. Mbrojtja e mjedisit nga aktivitete t ndryshme t njeriut sht e nevojshme.

Ne mund t zvoglojm ndotjen dhe t mbrojm mjedisin!

ka sht ndotja?
Ndotja paraqet hedhjen e materialit kontaminues (ndots) n mjedis. Ajo shkaktohet kryesisht nga aktivitetet e njeriut, por gjithashtu mund t jet rezultat i fatkeqsive natyrore. Ndotja ka ndikim dmtues n fardo organizmash t gjall n mjedis, duke e br praktikisht t pamundur qndrueshmrin e jets.

Ndikimi i ndotjes
Ndotja dmton mjedisin n Tok dhe banort n shum mnyra. Tri llojet kryesore t ndotjes jan:
Ndotja

e toks

Ndotja e toks paraqet ndotjen e siprfaqes natyrore t Toks nga aktivitetet industriale, komerciale, shtpiake dhe bujqsore.
Ndotja

e ajrit

Ndotja e ajrit paraqet grumbullimin e atyre substancave t rrezikshme n atmosfer t cilat substanca rrezikojn jetn e njerzve dhe t gjallesave t tjera.
Ndotja

e ujit

Ndotja e ujit paraqet hedhjen e materieve kimike, biologjike dhe fizike npr sasi t mdha t ujit, t cilat materie shkatrrojn cilsin e gjallesave n t dhe q e shpenzojn at.

Ndotja vjen nga?

Burimet Transporti/transformimet Lvizjet

Efektet

Ndotja e mjedisit
Burimet e ndotjes

Industria Transporti Bujqsia Aktivitetet e njeriut Mbeturinat

Ndotja vjen nga?

Ndotja vjen nga:

Ndotsit:

Industria Transporti Amvisrit Ujrat e zeza Mbeturinat Bujqsia Pesticidet Aktivitetet vullkanike

Avulli (H2O) Dioksidi I Karbonit (Co2) Metani (CH4) Dioksidi I Sulfurit (SO2) Oksidi I nitrogjenit( Nox) Ozoni (O3) Kloroflurokarboni (CFCs)

Si t parandalohet ndotja!

Ndotja e toks Mnyra m e mir pr t parandaluar ndotjen e toks sht prmes menaxhimit t mbeturinave n mnyr adekuate, shfrytzimit t toks n mnyr adekuate dhe praktikave adekuate bujqsore.

Ndotja e ajrit Mnyra m e mir pr parandalimin e ndotjes s ajrit sht t ecim kmb ose t ngasim biikletn dhe t ngasim makinat m pak. Kjo do t parandaloj ndotjen e ajrit nga lndt djegse fosile

Ndotja e ujit Mnyra m e mir pr parandalimin e ndotjes s ujit sht q t mos hedhim mbeturina dhe materie t tjera kimike t dmshme n burimet tona t furnizimit me uj.

 Reduktimi i lirimit t gazrave Shfrytzimi i burimeve natyrore Kursimi i energjis Efienca e energjis Shfrytzimi i burimeve t riprtrishme t energjis Zvoglimi i sasis s mbeturinave dhe riciklimi i tyre Zvoglimi i prdorimit t pesticideve Kursimi i ujit Pyllzimi Reduktimi i zhurms
Familja juaj, n vend t prdorimit t veturs, mund t ec! Ju mund ta kurseni energjin! N vend t qeseve t plastiks mund t prdorni qese t letrs ose t tekstilit dhe t kontribuoni n mbrojtjen e mjedisit!

Mjedisi mund t mbrohet dhe t prmirsohet

Mbrojtja e mjedisit
Lndt djegse fosile Thngjilli Nafta Gazi natyror Lndt djegse nukleare
Burimet e riprtrishme T diellit Uji Era Burimet gjeotermike Biomasat

Lirimi i gazrave ser Ndryshimet klimatike

Ulja e nivelit t CO2 Ulja e nivelit t gazrave ser Ulja e nivelit t mbeturinave dhe riciklimi

Mbrojtja e mjedisit Zvoglimi i prdorimit t lndve djegse fosile Zvoglimi i lirimit t gazrave ser Rritja e burimeve t riprtrishme t energjis Kursimi i energjis Efienca e energjis

Mbrojtja e mjedisit
Parimet me t rndsishme pr mbrojtjs s mjedisit:

Shfrytzimi racional i burimeve, reduktimi i emetimeve n ajr, reduktimi i ndotjes s ujit dhe toks, dhe riciklimi i mbeturinave; Ruajtja e vlerave biologjike-ekologjike t mjedisit nprmjet ruajtjes s flors dhe fauns, dhe t vlerave t trashgimis natyrore; Mbshtetja n prdorimin e burimeve t riprtrishme, bashkprodhimin e ktyre burimeve dhe t llojeve t ndryshme t energjis; Promovimi i kursimit t energjis n mesin e publikut Shfrytzimi i pajisjeve shtpiake me efikasitet t lart, t tilla si llambat e drits; Reduktimi dhe riciklimi i mbeturinave.

Ciklet n natyr
Radiacioni solar
Levizshmeria dhe ndryshimet klimatike

Permbajtja atmosferike Aerosalet

Rete
Ciklet e ujit

Vullkanet

Kontributi I njerezve dhe resurset

Ekosistemi

Cikli I karbonit

Nrdyshimet ne siperfaqen e tokes

Jeta n mjedise t ndotura dhe me rrezik?

Jeta n mjedise t pastra!

Mjedisi sht do gj rreth nesh toka ku qndrojm, pemt nn t cilat ulemi pr t pushuar, uji n t cilin notojm dhe me t cilin pastrojm dhe ajri t cilin e thithim. Ne kemi nevoj pr uj t pastr pr t pir dhe pr t rritur ushqimin q ham. Ne kemi nevoj pr ajr t pastr pr t marr frym. Ne kemi nevoj q mjedisi yn t jet i pastr pr aktivitetet tona gjat kohs s lir notuar, vrapuar ose pr t luajtur n park.

Mjedisi i ndotur dhe mjedisi i pastr!

Nxehtesi e larte

Kafshe te ngordhura

vrshime m pak peshqit

Mbrojtja e mjedisit
Eko-kodi i Klubeve:

Mendo sot pr nj t nesrme m t mir! Ajr i pastr pr jet t gjat! Nj llamb m pak m shum energji! T shpenzosh m pak letr do t thot m shum pyje dhe oksigjen! Mbillni nj lule pr nj bot m t mir!

Klubet e Mjedisit dhe t Energjis

Duke shfrytzuar dijen tuaj dhe duke vepruar, n shkoll, n shtpi, dhe n mesin e familjeve tuaja mund t kontribuoni n zvoglimin e emetimit t gazrave ser dhe n mbrojtjen e mjedisit.

Faleminderit pr vmendje!

Pyetje dhe diskutime