Ndotja e ajrit dhe

e ujit
Ndotja Atmosfera
e ujit
dhe pasojat

Sasia
e ujit
ne
Toke

Qarkullimi
I ujit
Ne natyre Ndotja
e ajrit
dhe pasojat
Atmosfera

Në planetin tonë ne mund të

mbijetojmë falë një shtrese të
përbërjes së ndryshme të
gazrave që rrethon të gjithë
Tokën. Kjo shtresë mbetet në
Tokë falë gravitetit. Bëhet fjalë
për atmosferën e tokës dhe
është e vështirë të përcaktohet
saktësisht trashësia e saj, pasi
gazrat që e përbëjnë atë bëhen
më pak të dendura me
lartësinë, derisa të zhduken
praktikisht disa qindra
kilometra nga sipërfaqja.[

Ndër gazrat që përbëjnë

atmosferën, Azoti (N2),
oksigjeni (O2), argoni (Ar),
dioksidi i karbonit (CO2) dhe
avujt e ujit duhet të theksohen.

3
 Qarkullimi
I ujit
Ne natyre
Në sezonin e ngrohtë dhe nën ndikimin e rrezatimit diellor, uji
fillon të kthehet në avull, duke u shndërruar në një gjendje të
dytë (të gaztë). Lëngu që hyn në ajër në formën e avullit është i
freskët;
prandaj,
ujërat e
Oqeanit
Botëror
quhen
"fabrika
e ujit të
freskët".
Duke u
ngritur
më lart,
avulli
takon rrymat e ftohta të ajrit, nga të cilat shndërrohet në re.
Shumë shpesh, lëngu i avulluar kthehet në oqean si reshje.

Shkencëtarët kanë prezantuar konceptin e "Ciklit të madh të ujit në natyrë",

disa e quajnë këtë proces Botëror. Përfundimi është kjo: lëngu mblidhet
mbi ujërat e oqeanit në formën e reshjeve, pas së cilës disa prej tyre lëvizin
në kontinente. Atje, reshjet bien në tokë dhe, me ndihmën e ujërave të
ndotura, kthehen në Oqeanin Botëror

5
 Ndotesit
e ajrit
dhe pasojat
7

Degradimi i ajrit zakonisht është rezultat i kombinimit të një kokteji ndotës i cili përbëhet
nga grimcat (organike ose inorganike), apo substanca të tjera që përfshijnë ndër të tjera
edhe gazet (si dioksidi i karbonit, monoksidi i karbonit, dioksidi i sulfurit, oksidet e
nitratit, metani dhe klorfluorkarboni) tek të cilat shkalla e përqendrimit dhe zgjatja e
pranisë është e mjaftueshme për të prodhuar një efekt toksik apo ekotoksik. Si aktiviteti
njerëzor, ashtu dhe proceset natyale, mund të prodhojnë ndotje ajri.

Sëmundjet tek njerëzit:

Astma, emfizema, bronkiti, kanceri i mushkërive.

Dermatologjike.

Eshtë gjithashtu shumë e dëmshme për lëkurën dhe duket se gjeneron plakja e
lëkurës, dehidrimi i lëkurës, zhvillimi i akneve, degradimi i materialit qelizor, etj.

Në bimë:

Dëmton fotosintezën.

Shfarosja e specieve bimore përcakton një ulje të sasisë së oksigjenit të prodhuar nga
fotosinteza, e cila ndikon zinxhirët ushqimorë. Perimet janë organizma që prodhojnë
lëndë organike dhe ushqim në bashkësitë biologjike; prandaj, mungesa e florës ndikon
në zhvillimin e jetës.
 9
Masat
per
mbrojtjen
e ajrit

Ndotja e ajrit dëmton biodiversitetin e planetit

tonë. Ajri që thithim është përplot ndotës toksik
dhe i rrezikshëm. Cdo vit miliona njerëz vdesin për
shkak të çështjeve të ndryshme që lidhen me
ndotjen. Duhet të identifikojmë burimet e ndotjes
së ajrit dhe të gjejmë mënyra realiste për të luftuar
ndotjen e ajrit.

Më poshtë janë disa veprime që mund të ndërmarrim për të adresuar ndotjen e ajrit
dhe ndotjen në përgjithësi:

 Përdorni transportin publik

 Shmangni çdo lloj aktiviteti në natyrë

kur nivelet e ndotjes së ajrit janë ngritur.

 Filloni te përdorni enrgjinë diellore

(solare)

 Perdorni sa me pak
energjine elektrike.

 Mos digjni mbeturina

ose dru.
 11

Ka pasoja të ndryshme negative të

shkaktuara nga ndotja e ujit në të gjithë
botën. Ne mund t'i ndajmë ato arsye në
njerëzore dhe mjedisore. Le të shohim se
cilat janë ato:

 Sëmundjet: Pirja e ujit të ndotur ose

përdorimi i tij për higjienën personale dhe
higjienën mjedisore lidhet me shumë
sëmundje.
 Vdekshmëria: për fat të keq, uji i ndotur
ka një rrezik më të lartë të lidhur. Sipas
Organizatës Botërore të Shëndetit,
sëmundjet diarreike shkaktojnë 1,5 milion
vdekje çdo vit.
 Kequshqyerja: kequshqyerja lidhet me
dietën e pamjaftueshme dhe sëmundjet
infektive për shkak të korrelacionit midis
dietës, shëndetit dhe kujdesit.
 Ekosistemet: ka efekte serioze të ujit të
freskët në gjendje të keqe në mjedis, pasi
ndikon në habitate duke shkaktuar
humbjen e biodiversitetit ujor dhe lehtëson
lulëzimin e algave të dëmshme ose
eutrofikimin.
 13

Cfare mund te bejme

per te parandaluar
ndotjen e ujit?

Gjërat më të mira që
ju mund të bëni për të
parandaluar ndotjen e
ujit janë të edukoni
veten rreth furnizimit
me ujë në botë dhe të
mbështesin projektet
e ruajtjes në vend dhe
në mbarë botën.

Mësoni rreth
zgjedhjeve që bëni,
që ndikojnë në botën
e ujit, nga derdhja e gazit në stacion deri te spërkatja e kimikateve në
lëndinë tuaj dhe kërkimi i mënyrave për të zvogëluar numrin e kimikateve
që përdorni çdo ditë. Regjistrohuni për të ndihmuar pastrimin e
mbeturinave nga plazhet ose lumenjtë. Dhe mbështesin ligjet që e bëjnë
më të vështirë ndotjen e ndotësve.Uji është burimi më jetësor në botë. Ajo
i përket të gjithëve dhe të gjithëve për të bërë pjesën e tyre për ta mbrojtur
atë.