Projekt në lënden e mësimit zgjedhor-kimi.

Tema: Përbërja kimike dhe ndotja e troposferës

Shkolla: “Luigj Gurakuqi”
Klasa: X1- shkenca natyrore
Profesor: Kekë Keka Nxënejsa: Erblina Kasabaj
 Troposfera

 Troposfera është shtresa e atmosferës më afër sipërfaqes së tokës, që shtrihet nga toka deri në
10 ose 12 km lartësi. Në këtë klimë gjenerohet si rezultat i fenomeneve atmosferike të tilla si
erërat, re, shi dhe variacione të temperaturës, është gjithashtu vendi ku zhvillohet jeta.
Karakterizohet nga një ulje e temperaturës si funksion i lartësisë dhe presioni atmosferik
zvogëlohet me lartësinë, siç ndodh në të gjithë atmosferën.
 Troposfera është një shtresë e gaztë e përbërë nga 78.08% azot, 20.95% oksigjen dhe 0.93%
argon. Ajo gjithashtu ka gjurmë të gazrave të tilla si CO2, neoni dhe hidrogjeni dhe një
proporcion i ndryshueshëm midis 0% në 4% të avujve të ujit, në varësi të zonës së troposferës
dhe kohës së vitit. Kjo shtresë e atmosferës luan një rol të rëndësishëm në rregullimin e
temperaturës së tokës, si dhe në shpërndarjen e lagështisë. Ndikon gjithashtu në gjenerimin e
klimës dhe rrymave detare, të gjithë faktorë që së bashku lejojnë zhvillimin e jetës.
Përbërja e troposferës

 Në stratosferë është shtresa e ozonit e cila na mbron nga rrezet e dëmshme ultraviolet të
diellit dhe mbron lëkurën tonë. Ajri është më i dendur dhe troposfera se çdo shtresë tjetër e
atmosferës. Në fakt, dihet se troposfera përfaqëson 80% të masës së tërë atmosferës. Kur
maja e një reje gjatë një stuhie sheshohet në një formë kudo, kjo zakonisht ndodh sepse
rrymat e azhurnimit në stuhi kanë arritur tashmë në tropopauzë. Në tropopauzë, ajri i
ambientit është më i ngrohtë se stuhia dhe për këtë arsye ndalet së ngrituri.
 Përbërja e ajrit në këtë shtresë është i përbërë nga 78% azot dhe 21% oksigjen. Pjesa e
mbetur prej 1% përbëhet nga argoni, avujt e ujit dhe dioksidi i karbonit. Dioksidi i karbonit
dihet që është rritur në përpjesëtim gjatë viteve për shkak të emetimeve njerëzore. Pjesa e
poshtme e troposferës, kjo është zona më afër sipërfaqes së tokës, quhet shtresa kufitare.
 Ndotja

 Komponentë të tjerë të troposferës janë papastërti të ndryshme dhe ndotës, të dy me

origjinë natyrore dhe produkt i veprimit njerëzor. Shumë prej papastërtive, të tilla si
grimcat e pluhurit, luajnë një rol të rëndësishëm në shërbimin si bazë për kondensimin e
avujve.
 Sa i përket ndotësve, ato mund të vijnë nga burime natyrore siç janë shpërthimet
vullkanike që lëshojnë gazra si avujt e ujit, dioksidit të karbonit, sulfideve, halogjeneve
dhe të tjera. Gjithashtu proceset e dekompozimit të lëndës organike në kënetat dhe
ekosistemet e tjera gjenerojnë gazra si metani.
 Sidoqoftë, burimi më i madh i ndotjes është aktiviteti industrial dhe djegia e lëndëve
djegëse fosile nga njerëzit. Kështu, gazra të tilla si CO (monoksidi karbonit)janë të
përfshira në troposferë: okside azoti, okside squfuri, klorofluorokarbure ndër të tjera që
gjenerojnë efekte negative si shiu acid ose mbinxehja globale.