PODSTAWY NAWIGACJI

Wersja 1.0

Opracowanie: Zenek
Opracowano na podstawie szkolenia ‘Wstęp do rozpoznania’ przeprowadzonego przez Jednostę Rozpoznania Taktycznego.
Podziekowania za korektę dla JRT!

Niniejsze opracowanie jest przygotowanie wyłącznie do użytku prywatnego.

Wykorzystane grafiki: autora + grafiki ogólnodostęne w Internecie.

SPISZ TREŚCI:

1. UKŁAD UTM

1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU

2.1. BUDOWA KOMPASU MAPOWEGO (turystycznego) i WOJSKOWEGO

2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO
2.3. MARSZ NA AZYMUT

1
1. UKŁAD UTM
1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM
System UTM jest stosowany m.in na mapach sztabowych.
Nie będę tutaj opisywał całego systemu. Skupię się jedynie na prostym
wyznaczaniu danej lokalizacji w tym układzie.

W systemie UTM daną lokalizację opisuje się w ten sposób:

(przykład) “34UDA5050042500”.
Jak znaleźć ten konkretny punkt na mapie? Musimy rozpracować każdy kolejny
znak kodu. Dla uproszczenia podzielimy ten kod na 3 części:

34U DA 50500 42500

Pierwsze trzy znaki oznaczają konkretne pola strefowe na mapie Świata;
Dwa kolejne znaki oznaczają kwadrat 100-kilometrowy wewnątrz tego pola
strefowego;
Następne znaki oznaczają konkretny punkt w tym 100-kilometrowym
kwadracie.*

*w przykładzie jest dziesięć cyfr ale może ich być mniej, w zależności od
dokładności podania punktu (ale o tym więcej na stronie 9).

UWAGA: Mapy wykorzystane do przykładów nie mają wyznaczonej skali.

2
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

34U DA 50500 42500

Szukamy pola strefowego 34U.
Mapa Świata:

3
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

34U DA 50500 42500

Szukamy pola strefowego 34U. Polska leży w polach strefowych 33U, 34U i 35U.
Mapa Europy: Fragment mapy z zaznaczonym polem strefowym 34U:

4
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

34U DA 50500 42500

W polu strefowym 34U szukamy kwadratu DA.

5
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

34U DA 50500 42500

Poniżej fragment mapy kwadratu DA.
Kwadrat DA jest podzielony na siatkę kwadratów 1x1km i każdy z nich jest
oznaczony kolejnymi liczbami arabskimi.

6
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

34U DA 50500 42500

W ostatniej części kodu mamy w tej chwili dziesięc cyfr (5050042500).
Musimy je podzielić na pół.

34U DA 50500 42500

Pierwsze cyfry określają współrzędne od lewej do prawej/od zachodu
na wschód. Ostatnie cyfry oznaczają wspórzędne od dołu ku górze/od południa
ku północy.

7
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

34U DA 50500 42500

Teraz musimy oddzielić pierwsze dwie cyfry od reszty. Teraz musimy oddzielić pierwsze dwie cyfry od reszty.

50 500
Pierwsze dwie cyfry oznaczają konkretną linię, natomiast kolejne cyfry
oznaczają odległość od niej podaną w metrach.
42 500
Pierwsze dwie cyfry oznaczają konkretną linię, natomiast kolejne cyfry
oznaczają odległość od niej podaną w metrach.

500 metrów

500 metrów
Poszukiwany punkt (34UDA5050042500) znajduje się na skrzyżowaniu tych dwóch linii. Oznaczamy go symbolem α.
8
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

34U DA 50500 42500

Warto wspomnieć że liczba ostatnich cyfr może być mniejsza niż 10. W tej sytuacji możemy uprościć kod 34U DA 50500 42500 do postaci:
34U DA 50500 42500 - oznaczenie z dokładnością do metra. 34U DA 505 425.
34U DA 5050 4250 - oznaczenie z dokładnością do 10 metrów.
34U DA 505 425 - oznaczenie z dokładnością do 100 metrów.

UWAGA: “34U DA 505 425” - w oznaczeniu 505, poszukiwany punkt jest

oddalony o 500, a NIE o 5 metrów od linii 50. Analogicznie z 425.

9
1. UKŁAD UTM // 1.1. SCHEMAT ZAPISU WSPÓŁRZĘDNYCH W UKŁADZIE UTM

Teraz wyznaczymy punkt β o współrzędnych:

34U DA 52250 41750

Pole strefowe i kwadrat stukilometrowy są te same co przy poprzednim punkcie
więc możemy od razu przejść do wyznaczania punktu na tym samym
fragmencie mapy.
Czyli: “52250” - 250 metrów w prawo od linii 52, “41750” - 750 metów w górę
od linii 41.

UWAGA: Punkty zaznaczone w przybliżeniu, możliwy błąd ~20 metrów.

10
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU
2.1. BUDOWA KOMPASU MAPOWEGO (turystycznego) i WOJSKOWEGO

# Busola.

# Kompas mapowy.
UWAGA: Niektóre kompasy mapowe nie mają zaznaczonej STRZAŁKI
KIERUNKOWEJ (Znajduje się ona zawsze na osi kompasu) W takim przypadku
najlepiej zaznaczyć ją cienkim flamastrem lub wyryć w plastikowej podstawie.

11
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU // 2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO

2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO

Będziemy wyznaczać azymut między wcześniej zlokalizowanymi punktami. 2) Przykładamy kompas brzegiem do linii marszu tak by STRZAŁKA
Zakładamy że będziemy maszerować z punktu α (34UDA5050042500) KIERUNKOWA wskazywała jego kierunek.
do punktu β (34UDA5225041750).

Po kolei:
1) Łączymy punkt α i β linią, która będzie wyznaczała trasę naszego marszu
(w rzeczywistości nie będziemy jej rysować na mapie, tutaj jest wykorzystana
jedynie dla ułatwienia).

Możemy obliczyć odległość między tymi punktami przy pomocy PODZIAŁKI

W ODPOWIEDZNIEJ SKALI lub linijką przeliczając odległości według skali.

Przykład: w skali 1:50000, 2 cm na mapie to 1 km w rzeczywistości.

2mm na mapie to 100 metrów w rzeczywistości.

12
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU // 2.2. WYZNACZANIE AZYMUTU PRZY POMOCY KOMPASU MAPOWEGO

3) Obracamy PUDEŁKIEM, tak by KRESKI POMOCNICZE ułożyły się 4) W tym momencie STRZAŁKA KIERUNKOWA wskazuje na PODZIAŁCE
równolegle do linii pionowych (południków). Należy pamiętać KĄTOWEJ liczbę “110” i to jest nasz azymut!
by znak N (północ) na PODZIAŁCE KĄTOWEJ był skierowany ku górze.

Teraz gdy jest to zobrazowane możemy sami opisać co to takiego

ten AZYMUT:
W uproszczeniu jest to kąt zawarty pomiędzy północą, a wyznaczonym przez
nas kierunkiem. W tym wypadku to kąt 110o.

13
2. WYZNACZANIE AZYMUTU/KIERUNKU MARSZU // 2.3. MARSZ NA AZYMUT

2.3. MARSZ NA AZYMUT

Stojąc w punkcie α (34UDA5050042500) musimy wyznaczyć kierunek marszu. Następnie należy obrócić całym kompasem tak by IGŁA MAGNETYCZNA
W tym celu otrzymany wcześniej AZYMUT (110) ustawiamy pokryła się ze STRZAŁKĄ ORIENTACYJNĄ. W tym momencie STRZAŁKA
na LINII AZYMUTU/STRZAŁCE KIERUNKOWEJ. KIERUNKOWA wskazuje nam rzeczywisty kierunek marszu.

Jeśli punkt, z którego startujemy jest daleko od punktu docelowego najlepiej

pokonywać drogę wyznaczając co jakiś czas punkt charakterystyczny wskazany
nam przez STRZAŁKĘ KIERUNKOWĄ. Przy tym punkcie możemy wyznaczyć
kolejny raz kierunek marszu poszukując następnego charakterystycznego
punktu w terenie.

14