Zróżnicowanie form upierzenia, ograniczenie płochliwości, zanik zdolności do fruwania,
przystosowanie do ograniczonego terytorium (podwórko -> wybieg -> zamknięty kurnik -> klatka), rozciągnięcie okresu rozrodczego na cały rok, zanik instynktu kwoczenia, wzrost wydajności, wytworzenie różnych typów i ich specjalizacja Udomowienie indyków: Ograniczenie płochliwości, przystosowanie do ograniczonego terytorium (podwórko -> wybieg -> zamknięty kurnik), zmiana barwy upierzenia, znaczne rozciągnięcie okresu rozrodczego, znaczący wzrost masy ciała (samce z 8kg do 22kg), niezdolność do naturalnego krycia, znaczący wzrost masy ciała (samice od 3kg do 8 kg), wytworzenie 3 typów użytkowych: lekki, średniociężkie, ciężkie Udomowienie kaczek: Zróżnicowane barwy upierzenia, ograniczenie płochliwości, zanik zdolności do lotu, przystosowanie do ograniczonego terytorium (podwórko -> wybieg), rozciągnięcie okresu rozrodczego na cały rok, zanik instynktu kwoczenia, wzrost wydajności, wytworzenie różnych typów i ich specjalizacja (nieśny, średniociężki, mięsny) Udomowienie gęsi: Ograniczenie płochliwości, zmiana barwy upierzenia, zanik instynktu migracji, wytworzenie różnych typów Kierunki użytkowania w drobiarstwie
Reprodukcyjny nieśny mięsny
Dotyczy wszystkich wyłącznie kury kury, indyki gatunków kaczki Pekin hodowlanych kaczki piżmowe, gęsi ptaków produkty: produkty: produkty: pisklęta jedniodniowe jaja spożywcze młode ptaki rzeźne Wartość biologiczna jaja – zdolność do wylęgu piskląt nadających się do dalszego chowu Na wynik lęgu składają się: zapłodnienie komórki jajowej, wartość biologiczna jaja wpływająca na jego zdolność wylęgową Zdolność wylęgowa kształtuje wartość genetyczna: poziom cech uyskanych na drodze selekcji, pokrewieństwo – geny letalne Zdolność wylęgową kształtuje wiek stada Zdolnośc wylęgową kształtuje stan zdrowotny stada: choroby przenoszone przez jajo i zmniające jakość jaja, leki zmniające jakość morfologiczną jaja Zdolność wylęgową kształtuje żywienie stada: zbilansowanie wartości odżywczej, zanieczyszczenia pasz – mitotoksyny Zagrożenie dla zarodka: Zakażenia transowarialne, zakażenia w jajowodzie, zakażenia egzogenne przez pory skorupy Obrona własna zarodka: 5-16 dzień inkubacji aktywny lizozym białka, własny aparat immunologiczny zarodka, szczepienia stad reprodukcyjnych, przekazywanie w organizmie nioski przeciwciał do żółtka:14 dzień inkubacji przedostają się dokrwioobiegu zarodka największa ilość we krwi w 6 dniu po wylęgu, zabezpieczają potomstwo przez pierwsze 3 tygodnie życia Zakażenia jaj wirusowe: letalny sierocy wirus piskląt kurzych (CELO), Zakaźne zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego (AE), Zakaźne zapalenie oskrzeli (IB) Syndrom spadku nieśniości (EDS) Bakteryjne: puloroza, toksoplazmowa, mykobakterioza Zakażenie grzybicze jaj: obniżenie wyników lęgów: Zmiana składu chemicznego białka jaja, zahamowanie wzrostu, zniekształcenia budowy ciała, wady ułożenia, nie zrośnięte powłoki brzucha, powiększenie wątroby i nerek, obrzęki, zmieniona gałki oczne Po wylęgu: obniżenie odporności, zmniejszenie reakcji na szczepienia Zdolność wylęgową kształtują warunki chowu: program światła, system utrzymania ptaków, mikroklimat w pomieszczeniu: temperatura, szkodliwe gazy Spożycie mięsa drobiowego na jednego mieszkańca: 24,3kg O efektywności produkcji jaj decydują: wielkość produkcji nieśnej, zużycie paszy na 1kg jaj, średnia masa jaja O efektywności produkcji mięsa decydują: uzyskana masa ciała, śmiertelność, zużycie paszy na 1kg wyprodukowanego żywca Hodowla – ma na celu doskonalenie różnych gatunków zwierząt i tworzenie nowych ras, linii i odmian. Jej zdaniem jej systematycznie dążenie do zmian genetycznych w kolejnych pokoleniach zwierząt w celu doskonalenia pożądanych cech. Selekcja - wybór zwierząt o określonych pożądanych cechach, które przeznaczamy do dalszej hodowli Chów – utrzymanie zwierząt z ferm zarodowych w celu realizacji określonych celów produkcyjnych. Brakowanie – usuwanie ze stada sztuk nie nadających się do dalszego chowu ze względu na wady budowy, schorzenia, niską wydajność itp. Rasa – grupa zwierząt w obrębie gatunku pochodząca od wspólnego przodka o utrwalonych w wyniku długoletniej selekcji cechach morfologicznych i użytkowych wiernie przekazująca je potomstwu. Ród – populacja selekcjonowana na określone cechy użytkowe przez 3-5 pokoleń bez dopływu krwi z zewnątrz składająca się z odpowiedniej liczby osobników (4-10tys) Linia – skonsolidowana genetycznie grupa określonych osobników, w obrębie której doskonalona jest niewielka liczba cech. Ojcowska: częśc składa się z osobników podobnych do meskiego założyciela linii; mateczna: do żeńskiego Kojarzenie – zestawienie ptaków różnej płci pochodzących z tej samej jednostki hodowlanej w celu uzyskania potomstwa Krzyżowanie – zestawienie ptaków różnej płci pochodzących z różnych jednostek genetycznych w celu uzyskania potomstwa Mieszaniec powstaje ze skrzyżowania osobników rożniących się pod względem genetycznym. W Polsce oznaczane są literami (rody uzyte do kojarzenia) i cyframi (linie) Ferma zarodowa –zwiększenie wartości uzytkowej osobników przeznaczonych do dalszej reprodukcji Produkcja piskląt na potrzeby własne – odnowienie stada Rozprowadzanie materiału hodowlanego do ferm prarodzicielskich ferma prarodzicielska – namnażanie materiału hodowlanego i wytwarzanie mieszańców międzyliniowych dla ferm rodzicielskich Ferma rodzicielska – namnażanie materiału hodowlanego i wytwarzanie mieszańców miedzy rodowych dla ferm towarowych, ferma towarowa – produkcja jaj lub mięsa Podstawy pracy hodowlanej w fermach zarodowych Identyfikacja – znakowanie każdego osobnika Znajomość obustronnego pochodzenia Indywidualna ocena wydajności Dobór osobników do kojarzeń prowadzenie dokumentacji hodowlanej 95% krajowej produkcji nieśnej pochodzi z 1500 systemów intensywnych, 5% ekstensywnych, 86 ferm wolnowybiegowych Produkcja miesna 90% z intensywnych, 10% z ekstensywnych System ekstensywny: produkcja jaja i drobiu rzeźnego na potrzeby własne, brak specjalnych pomieszczeń dla ptaków, różne gatunki hodowane razem, wieloletnie użytkowanie ptaków, użytkowane mieszańce wielorasowe – do 50sztuk, ptaki pod stałym wpływem środowiska, w lecie do 60% pożywienia znajdują na wybiegu, zimą trzeba je dokarmiać, zapewnia możliwość naturalnych zachowań. ZAGROŻENIA: w jajach i miesie mogą się odkładać substancje toksyczne, brak programu profilaktycznego, zagrożenie chorobami przenoszonymi przez dzikie ptactwo, brak badań na Salmonellę System półintensywny: jeden kierunek produkcji i jeden gatunek ptaków, produkcja na sprzedaż jaj spożywczych (220szt/nioskę) drobiu wodnego na mięso, ograniczony wpływ środowiska na ptaki, budynki z oknami i ograniczonymi wybiegami, stado pod opieką weterynaryjną, program profilaktyczny, żywienie mieszanką pełnoporcjową 100% pożywienia ptaki dostają w hali, stada niosek do 2000szt System wolno wybiegowy – produkcja jaj spożywczych: 4m2/1 nioskę, 100% pożywienia ptaki otrzymują w kurniku, wyposażenie hali produkcyjnej jak w chowie intensywnym na ściółce, możliwość pełnej automatyzacji obsługi, pełen program profilaktyczny i opieka weterynaryjna, swobodny dostęp do wybiegów w ciagu dnia, główna cześc wybiegu musi być pokryta roślinnością Wybiegi zapewniają: ruch, światło słoneczne, naturalne zachowania. Wymagają: odwodnienia, zabiegów agrotechnicznych i obsiewania, dezynfekcji. Wady: kosztowne w utrzymaniu, niezadbane stanowią zagrożenie zoohigieniczne, kontakt z dzikimi ptakami, łatwy dostęp gryzoni do kurnika, w jajach mogą się odkładać substancje toksyczne. Kontrolne badania na salmonellę: stada reprodukcyjne co 14 dni, stada towarowe nieśne co 14 tygodni, stada mięsne na 14 dni przed ubojem System intensywny: jeden wiek, jeden kierunek produkcji, jeden gatunek, produkcja niezależna od płodów rolnych i produkcji roślinnej, specjalizacja produkcji: nieśna, mięsna, zaplecze reprodukcyjne, całkowita izolacja ptaków od środowiska zewnętrznego – program światła, kontrola mikroklimatu, duże zagęszczenie ptaków na jednostce powierzchni, w jednej hali produkcyjnej do kilkudziesięciu tysięcy ptaków, żywienie wyłącznie mieszankami pełnoporcjowymi, opieka weterynaryjna, pełen program profilaktyczny, wysoka produkcja. Wielkość produkcji: 320-350 jaj spożywczych/nioske, 200-230 jaj wylęgowych/nioske, do 2,5 kg w 6 tyg brojlery, do 22kg w 22tyg indory, do 10kg w 16tyg indyczki Gęstość obsady – ilość ptaków przypadająca na 1m2 powierzchni podłogi budynku. Zależy od: metody chowu, wartości hodowlanej stada, wielkości ptaków=ilości wydalanego pomiotu Dobra ściółka powinna być: sucha-wilgotność 25%, higroskopijna, dobrym izolatorem, równo rozłożona, nie powodować zapylenia. Materiał na ściółkę zalecany: słoma pszenna lub żytnia krótko pocięta i zmiażdżona, wióry drzewne z drzew liściastych; może być też torf lub trociny – zwiększają zapylenie i łatwo się zbrylają Zadania ściółki: pochłania wilgoć, izoluje od podłogi, zapewnia ciepło i miękkość podłoża, daje zajęcie i poczucie komfortu Nadmierna obsada powoduje: problemy z utrzymaniem suchej ściółki, pogorszenie mikroklimatu – wzrost stężenia amoniaku i wzrost wilgotności, pogorszenie wyników produkcyjnych – słabsze przyrosty i niższa nieśność, pogorszenie zdrowotności i dobrostanu zwierząt System intensywny chów na ściółce: ZALETY jest naturalnym podłożem, umozliwia fizjologiczne ustawienie kończyn, najtańszy i najprostszy sposób utrzymania, daje możliwość ruchu i naturalnych zachowań WADY gorsze wykorzystanie powierzchni kurnika – mniejsza obsada, większe zanieczyszczenie bakteriologiczne kurnika, konieczność stosowania gniazd z automatycznym zbiorem jaj, sprzyja znoszeniu jaj na ściółkę, sprzyja pojawieniu się zjawiska kwoczenia, koszty zakupu uprzątania i wywozu ściółki, większe spożycie paszy Chów na ruszcie: 1/3 pokryta rusztem reszta ściółką System intensywny chów na ruszcie ZALETY część podłogi pokryta ściółką zapewnia ptakom to samo co chów na ściółce, zwiększona gęstość obsady w porównaniu z chowem na ściółce, ulatwia utrzymanie ściółki w dobrym stanie – skrzynia nawozowa, możliwość pozyskiwania czystego pomiotu WADY ruszt nie jest naturalnym podłożem ptaków, konieczność stosowania gniazd z automatycznym zbiorem jaj, kłopotliwy dla obsługi kurnika, pracochłonność przy myciu, większe koszty zakupu wyposażenia kurnika System intensywny Klatki ulepszone: powierzchnia 750cm2/nioske, wysokość min. 50cm w każdym miejscu, pochylenie podłogi max 14%, karmidła 15cm na kurę, poidła co najmniej 2 smoczki na klatkę, gniazda, grzędy, urządzenie do ścierania pazurów, miejsce ze ściółką. To połączenie chowu klatkowego z elementami chowu na ściółce i ruszcie ZALETY w porównaniu z klatkami tradycyjnymi : większa swoboda ruchu, możliwość naturalnego zachowania: gniazda, grzędy, maty do ścierania pazurów, miejsce ze ściółką WADY w porównaniu z klatkami tradycyjnymi: wzrost zapylenia kurnika, pogorszenie jakości jaj, więcej stłuczek i brudnych skorup, problemy ze zbiorem jaj, większy koszt inwestycji, mniej ptaków w hali produkcyjnej – konieczność ogrzewania kurnika Wady chowu klatkowego: więcej jaj o uszkodzonych skorupach, „zmęczenie klatkowe niosek”, bardzo wysokie koszty inwestycji, produkcja ogromnej ilości pomiotu, gorszy wygląd kur przy likwidacji stada, organiczenie możliwości ruchu i naturalnych zachowań ZALETY Produkcja: większa liczba zniesionych jaj, większa masa jaja, mniejsze spożycie paszy, Ekonomia: lepsze wykorzystanie powierzchni kurnika, mniejsze nakłady na robociznę – pełna automatyzacja; Zdrowotność: pełna kontrola mikroklimatu i warunków sanitarno- zoohigienicznych, mniejsza śmiertelność kur, eliminacja kokcydiozy i robaczyc, lepsza jakość mikrobiologiczna jaj Mechanizm znoszenia jaja: cykliczny bodziec nerwowy (zgaszenie światła w kurniku) -> podwzgórze wydziela do krwi LH-RH -> przysadka mózgowa 10h przed owulacją wydziela niewielką ilość LH -> pęcherzyk wydziela progesteron -> podwzgórze zwiększa wydzielanie LH-RH -> duży przedowulacyjny szczyt LH -> 4,6h później owulacja Nieśność w pierwszym roku zalezy od: czynników genetycznych (40%): szybkości dojrzewania płciowego, intensywność nieśność, wytrwałości nieśności, kwoczenie i pauza zimowa obecnie wyeliminowane; czynników środowiskowych (60%): światło, żywienie, mikroklimat Szybkość dojrzewania płciowego: liczba dni od urodzenia do zniesienia pierwszego jaja Intensywność nieśności: liczba jaj zniesiona w pierwszych 100dniach w % liczba jajx100/liczba dni Wytrwałość nieśności: liczba dni jaka mija od wylęgu do wymiany piór, za wytrwałą uważano kurę u której wymiana upierzenia następowała po 315dniach, wymiana piór pod wpływem tyroksyny Pauza zimowa – przerwa w nieśności trwająca dłużej niż 7 dni, spowodowana krótszym dniem, pogorszeniem mikroklimatu w kurniku, zmniejszoną temperaturą Kwoczenie – zespół objawów wywoływanych chęcią siadania w gnieździe i wodzenia piskląt – przerwa w nieśności, podniesiona temperatura ciała, charakterystyczny głos, uporczywe siedzenie w gnieździe, wywoływane przez prolaktynę Przyspieszenie dojrzałości płciowej – skutek: niska masa ciała ptaków, niska masa jaja Zwiększenie tempa nieśności początkowej – skutek: zdeformowanie jaja, ograniczenie: bariera fizjologiczna Poprawienie przeżywalności stada: skutek – poprawa wszystkich wskaźników w przeliczeniu na nioskę wstawioną Wydłużenie okresu najwyższej produkcji: skutek: wydłuzenie okresu uzytkowania stada Pod koniec nieśności obserwuje się: zmniejszenie liczby dużych pęcherzyków na jajniku, zwiększenie ilości odkładanego żółtka do pęcherzyków Cechy jaja klasy A: skorupa i kutikula: normalny kształt, czysta, nieuszkodzona; komora powietrzna: do 6mm, nieruchoma, w jajach świeżych do 4mm; żółtko: podczas prześwietlania widoczne jako cień bez wyraźnego zarysu, lekko ruchome podczas obrotu podczas obrotu jajem i powracające do centralnego położenia; białko: przejrzyste, przezroczyste; zarodek: rozwinięcie niewidoczne; ciała obce: niedopuszczalne; zapach obcy: niedopuszczalny Opakowanie: ochrona przed uszkodzeniem, źródło podstawowych informacji o produkcie Krajowa struktura produkcji żywca drobiowego: 73% brojlery, 23% młode indyki rzeźne, 0,3% kaczki, gęsi 1,5% Ujemne zjawiska selekcji w stadach mięsnych: obniżenie zdolności reprodukcyjnych w stadach rodzicielskich, wzrost mięśni białych w stosunku do czerwonych, pocienienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, wady budowy, pogorszenie jakości mięsa, wzrost kosztów produkcji, nadmierne otłuszczenie Problemy z zapłodnieniem w stanach rodzicielskich: koguty: obniżenie zdolności reprodukcyjnych – konieczność wymiany kogutów w połowie okresu reprodukcyjnego; wady budowy – problemy z kryciem: pęcherze piersiowe, schorzenia nóg: zwyrodnienie stawu skokowego, skręcone palce kaczory: okaleczanie bez dostępu do zbiorników wodnych indyki: duża różnica masy ciała – konieczność inseminacji Cechy jakościowe mięsa: właściwości sensoryczne, smak (barwa,forma, otłuszczenie, zapach, smak, soczystość, kruchość, konsystencja, delikatność, gładkość) , wartość odzywcza (zawartość białka, tłuszczu, węglowodanów, witamin, popiołu, strawność, wykorzystanie, wartość biologiczna) , status higieniczno – toksykologiczny (mikroorganizmy, czynniki warunkujące trwałość, zawartość związków dodatkowych, pozostałości), cechy technologiczno – przetwórcze (zdolność wiązania wody, zawartość białka i jego jakość, zawartość tłuszczu i jego jakość, zawartość tkanki łącznej i ścięgien, konsystencja, wartość pH, barwa) Wpływ postępu selekcyjnego na stan zdrowotny brojlerów: obniżenie zdolnośći do produkcji przeciwciał, obniżenie odporności na choroby inwazyjne, stres I. Syndrom nagłej śmierci sercowej Choroba metaboliczna, na którą wpływ mają czynniki:Genetyczne, żywieniowe i środowiskowe. Wystepuje okolo 4-5 tyg życia, Częściej u kogutów o wysokiej masie ciala. Czynniki usposabiające: szybkie tempo wzrostu, niewłaściwe żywienie, źle działająca wentylacja, źle dobrany program światła, wysoka temperatura+ niska wilgotność II. Choroba okrągłego serca u indyków Choroba młodych indyków, o podłożu środowiskowo-żywieniowym. Nagła śmierć następuje w czasie karmienia lub podczas wysiłku. Czynniki usposabiające: niska wartość biologiczna jaj użytych do lęgów-RHD jest efektem schorzenia sercowego, które mogą zachodzć już w okresie embiogenezy. Żywieniowe: nadmiar soli kuchennej, niedobor wit E i selenu, preparaty furanowe( skuteczne w leczeniu kokcydiozy) Leczenie znaczne objętościowe: środki nasercowe, wit. E i selen III. Wodobrzusze 1. Przyczna bezpośrednia: niewydolność układu krążenia wynikająca z niedotlenienia organizmu. 2. Przyczyny pośrednie: stres (termiczne), niedostateczna wentylacja, niewłaściwe żywienie, schorzenia wątroby , (zwłóknienie, uszkodzenie toksyczne) Chore ptaki są:mniejsze, apatyczne, z nastroszonym upierzeniem, wykazują trudności w poruszaniu się, śmiertelność 5-12% Zapobieganie: Poprawa warunków utrzymania (odpowiednia wentylacja zapobieganie nagłym wahaniom temperatury, ochrona przed zimnem) Wykluczenie z paszy mikotoksyn, zaleca się podawanie mieszanki sypkiej Lub zastosowanie paszy mniej energetycznej Lub ograniczenie dostępu do paszy, ograniczenie sodu w diecie do 0,19% IV. Schorzenia nóg 1. Dyschondroplazja kości piszczelowej (TD) „Słabość nóg”- schorzenie metaboliczne szkieletu(atakuje kości długie szybko rosnących brojlerów). Przyczyny schorzenia: predyspozycje genetyczne, niewłaściwe żywienie 2. Chondrodystrofia, peroza (Chondrodystrofi, perosis) PRZYCZYNA: uszkodzenie chrząstki wzrostowej w kościach długich i upośledzenie kości na długość, prowadzi do deformacji kości i stawów i młodych indyków i kurcząt między 2 a 7 tyg. życia. CZYNNIKI USPOSABIAJĄCE: niedobory mineralno-witaminowe, wysoki poziom białka w paszy Nadmiar P, Ca i Fe w paszy EFEKT: Skręcenie kosci w stawie o 90-180 stopni. 3. Martwica główki kości udowej(FHN) Występuje na tle innych schorzeń kości, najczęściej na skutek dyschondroplazji i zapalenia szpiku kostnego, lub związana jest z zapaleniem jelit i syndromem złego wchłaniania. Występuje u brojlerów kurzych i indyczych w wieku 2-4 tygodni. Szybciej i efektywniej Gotowa forma witaminy D3 25-hydroksycholekalcyferol, która nie wymaga przekształcenia w wątrobie do nerek, gdzie jest hydrolizowana i przekształcana w aktywną postać 1.25-(OH) 2- D3 (kalcytriol) „Zastosowanie w mieszance kolcytriolu wpłynęło korzystnie na zawartość wapnia i fosforu oraz mineralizację kosci udowych –rzadsze brakowanie, wiekszy zysk. ” V. Cellulitis zapalenie tkanki łącznej, występuje pomiędzy skórą i mięniami oraz pomiędzy mięśniami. Występuje ok 3 tygodnia życia, Zakażenie Escherichia Coli CZYNNIKI USPOSABIAJĄCE: szybkie tempo wzrostu, niewłasciwe ściółki, wysoka temperatura + niska wilgotność, zadrapania nóg i słabe upierzenie II. Oświetlenie budynku- natężenie światła Program światła służy do kontrolowania energii przez ptaki, pozwala na spokojne trawienie pobranej paszy. Startujemy nocą miedzy 3-4 dniem życia pod warunkiem, że pisklęta osiągają średnią masy ciała 100-150g. NOC: trwa w jednym bloku bez przerwy, zapewniamy calkowitą ciemność ( zamkniete wentylatory i klapy wlotow powietrza), w upalne dni skracamy, by wydłużyc czas żerowania ptaków Czynniki powodujące stres masowego chowu u drobiu: nadmierna obsada, utrzymanie bezokienne i bezwybiegowe, zła jakość wody i skarmianych pasz, utrzymanie klatkowe, utrzymanie podłogowe z małą ilością ściółki, praca paszociągów i wentylatorów Technopatie – schorzenia wynikające z technologii utrzymania zwierząt: schorzenia kończyn (deformacje i kruchość kości, zniekształcenia stawów), uszkodzenia stopy i palców (zapalenie skóry, przerost pazura, zwichniecia palców), odparzenia i pęcherze na piersi, zmęczenie klatkowe niosek Patologie behawioralne: pterofagia – wydziobywanie piór, kanibalizm, puste kapiele piaskowe, pseudognizadowanie. Przyczyny: nadmiar wolnego czasu, jałowe i nudne środowisko, niezaspokojenie wrodzonych form zachowania, nadmierne zageszczenie i przejawy agresji, podawanie paszy która jest szybko zjadana Działania regulujące patologie behawioralne: zapewnienie właściwego żywienia i optymalnych warunków środowiskowych Zastapienie klatek tradycyjnych przez udoskonalone wpływa na: poprawę komfortu bytowania niosek, ograniczenie występowania pterofagii, obniżenie intensywności produkcji niesnej, pogorszenie jakości produktu – wzrost liczby jaj z brudną skorupą, zwiekszenie zagrożenia mikrobiologicznego, wiekszą możliwośc wystąpienia kanibalizmu Skarmianie pasz skażonych ochratoksyną A: obniża wyniki produkcyjne (gorsze przyrosty w okresie odchowu, niższa nieśność, obniżenie jakości jaj – głównie osłabienie skorup), ma działanie immunosupresyjne (zwiększa wrażliwość ptaków na czynniki zakaźne, osłabia reakcje na szczepienia), pogarsza stan zdrowia stada (osłabienie ptaków, biegunki, większy % upadków), obniża wyniki reprodukcji Dodatki paszowe stosowane w żywieniu drobiu: enzymy paszowe, probiotyki (wprowadzają pożądne szczepy bakterii do przewodu pokarmowego), prebiotyki (stymulują wzrost i dzialanie pożądanych bakterii), zakwaszacze (obniżają pH treści wola, obudzają wydzielanie enzymów), zioła i ekstrakty (dzialanie bakteriostatyczne lub stymulujące odporność), barwniki, kokcydiostatyki, przeciwutleniacze, konserwanty, detoksy kanty Funkcje enzymów paszowych: wspomagają lub zastepują enzymy endogenne, hamują działanie substancji antyżywieniowych pasz, podnoszą strawność i wchlanianie składników pokarmowych, poprawiają skład mikroflory jelitowej Karbohydrazy – rozkładają węglowodany nieskrobiowe Fitazy – zwiększa dostęponość fosforu związanego w fitynianach Wartośc odzywcza zalezy od: energia metaboliczna, białko ogólne, włókno surowe, związki mineralne, witaminy Aminokowasy limitujące: lizyna, metionina, cystyna, tryptofan, treonina Niedobór lizyny powoduje zahamowanie wzrostu Niedobór metioniny, cystyny i cysteiny hamuje wzrost piór Niedobór lizyny i metioniny powoduje obniżenie wyników produkcyjnych niosek Nagromadzenie ogromnej ilości pomiotu powoduje: degradacje środowiska naturalnego, duże stężenie nieprzyjemnych zapachów, potencjalne źródło epidemii Podsuszanie powoduje: zmniejszenie objętości pomiotu, wzrost zawartości suchej masy w pomiocie, łatwiejsze skladowanie, transport, rozrzucanie, ograniczenie tworzenia amoniaku, lepsze warunki w kurniku, mniej uciążliwe sąsiedztwo, lepszy nawóz