KMU 309 MÜHENDİSLİK TERMODİNAMİĞİ

UYGULAMA 1 (12 EKİM 2021)

SORU 1: Şekil 1’de verilen soğutma çevriminde, ön ısıtılmış R-134a 0.14 MPa basınç ve
–10°C sıcaklıkta 0.04 kg/s akış hızı ile kızgın buhar olarak kompresöre girmekte, 0.7 MPa
basınç ve 50°C’da terk etmektedir. Yoğunlaştıcıda soğutulan akışkan, doygun sıvı olarak kısma
(throttle) vanasına girmektedir. Kısma vanasını 0.16 MPa’da terk eden akım, buharlaştırıcıya
gönderilmekte ve buharlaştırıcıyı doygun buhar olarak terk etmektedir. Çevrimi T-S
diyagramında gösteriniz.
a) Kompresöre verilen işi
b) Kısma vanası çıkışındaki akımın kalitesini
c) Çevreye bırakılan ısıyı
d) Soğutma bölgesinden uzaklaştırılan ısıyı
hesaplayınız.

ÇÖZÜM 1:
İdeal
T 2 Gerçek
2’
Sıcak Bölge
3

1
Yoğunlaştırıcı 4
3 2

Kompresör

1 S

4
Buharlaştırıcı 5 Ön
ısıtıcı

Soğutulan Bölge

a) Kompresör (1-2) :
Kompresöre giren akım:
Kompresöre giren akımın özellikleri buhar tablolarından belirlenir.
P1=0.14 MPa için tsat = -18.800C  t1 = -100C olduğundan KIZGIN R-134a BUHARI
R-134a KBT'dan (Tablo A-13) P1=0.14 MPa ve t2 = -100C'deki buharın termodinamik
özellikleri bulunur:
H1  243.40 kJ / kg S1  0.9606kJ / kgK
Kompresörden çıkan akımın özellikleri:
P2=0.7 MPa için tsat = 26.720C  t2 = 500C olduğundan KIZGIN R-134a BUHARI
R-134a KBT'dan (Tablo A-13) P2=0.7 Mpa ve t2 = 500C'deki buharın termodinamik özellikleri
bulunur:
H 2  286.35 kJ / kg S 2  0.9867kJ / kgK
Kompresör ideal çalışmamaktadır. Yani izentropik değildir.
Kompresörün gücü: Ws ( kompresör )  H  H 2  H1

W s ( kompresör )  m ( H 2  H 1 )  (0.04kg / s )(286.35  243.40)kj / kg

W s ( kompresör )  1.72kW

b) Kısma (Throttle) Vanası (3-4) :

Kısma vanasına (Throttle) giren akım : P3=0.7 MPa (=P2) “Doygun R134-a Sıvısı”
Doygun R134-a tablosundan (Tablo A-12) : H 3  H 3l  86.78 kj / kg

S3  S3l  0.3242 kj / kgK

Kısma vanasını terk eden akım:

P4=0.16 MPa
Doygun R134-a tablosundan (Tablo A-12) : H 4l  29.78kj / kg ve H 4v  237.97kj / kg

S4l  0.1211kj / kgK ve S4v  0.9295kj / kgK

Kısma vanası izentalpik çalıştığından:
H 3  H 4  86.78kj / kg

 
H 4  1  x4v .H 4l  x4v .H 4v  
 86.78  1  x4v .(29.78)  x4v .(237.97)

x4v  0.274 Kısma vanasını terk eden akımın kalitesi

c) Yoğunlaştırıcıdan çevreye bırakılan ısı:
Q H  m
 * ( H 3  H 2 )  Q H  (0.04kg / s) * (86.78  286.35)

Q H  5.98 kW
d) Soğutma bölgesinden uzaklaştırılan ısı:
Buharlaştırıcıyı terk eden 0.16 MPa basınçtaki R-134a doygun buharının entalpisi Tablo A-
12’den okunur.
Doygun R134-a tablosundan (Tablo A-12) : H 5v  H 4  237.97 kj / kg

Uzaklaştırılan ısı:
Q C  m
 * ( H 5  H 4 )  Q C  (0.04kg / s) * (237.97  86.78)

Q C  6.05 kW

SORU 2. Linde prosesinde sıvılaştırılacak kuru hava, kompresör yardımıyla ön soğutucudan

geçirildikten sonra, 180 bar basınç ve 300 K sıcaklıkta soğutucuya girmektedir. Ayırma birimi
1 bar basınçta çalışmakta ve ürün bu basınçta doygun sıvı olarak elde edilmektedir.
Sıvılaşmamış gaz soğutucudan 1 bar basınç ve 6°C sıcaklıkta ayrıldığına göre; gazın sıvılaşma
kesrini bulunuz.

Not: Sistem yatışkındır ve çevre ile ısı alış-verişi yoktur.

P  1 bar’da H l  124.94kJ / kg (doygun sıvı)

T = 300 K P = 1 bar
P,bar H, kJ / kg T, K H, kJ / kg
150 271.8 260 260.0
200 265.5 280 280.2

ÇÖZÜM 2:

Linde sıvılaştırma prosesi

Kompresör Önsoğutma
recooler

Gaz girişi
Soğutucu

Vana

Ayırıcı

Sıvı (z)

Soğutucuya giren 3 no’lu akım

T3  300K ve P3  180bar koşullarında akımın entalpisi, tabloda verilen değerlerden

interpolasyonla;
H 3  268.02kJ / kg bulunur.
Ayırıcıdan çıkan 6 no’lu akım

Ayırıcıdan çıkan 6 no’lu akım, P  1 bar’da Doygun Sıvı olduğundan;

H 6  124.94kJ / kg
l

Soğutucudan çıkan 8 no’lu sıvılaşmamış gaz akımı

T8  6  C  279K ve P8  1bar koşullarında akımın entalpisi, tabloda verilen değerlerden

interpolasyonla;
H 8  279.19kJ / kg

Yatışkın koşulda, ayırıcı, vana ve soğutucuyu kapsayan bölgede enerji denkliği kurulursa, sıvı
kesri ‘z’ olmak üzere;

H 6 z  H 8 (1  z)  H 3

Değerler yerine yazılırsa;

 124.94z  279.19(1  z)  268.02  z  0.028 bulunur.

Soğutucuya giren gazın % 2.8’i sıvılaştırılmıştır.