CH◊ÃNG I

MÀT S» KIòN THŸC XÁC SUáT CÃ S–

Khoa Toán Tin

Tr˜Ìng §i hÂc S˜ ph§m Hà NÎi

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 10 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

‡nh nghæa xác sußt

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 11 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Phép th˚ ng®u nhiên

Phép th˚: viªc th¸c hiªn mÎt tÍ hÒp các hành Îng nào ó.
Phép th˚ ng®u nhiên: phép th˚ mà ta không bi∏t tr˜Óc ˜Òc k∏t qu£ cıa nó

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 12 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Không gian m®u và Bi∏n cË sÏ cßp

Không gian m®u là t™p hÒp tßt c£ các k∏t qu£ có th∫ x£y ra cıa phép th˚.
Ta th˜Ìng kí hiªu không gian m®u bi ⌦.
Bi∏n cË sÏ cßp là mÎt ph¶n t˚ cıa không gian m®u.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 13 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Ví dˆ

Trong hÎp có 1 bi xanh, 1 bi ‰ và 1 bi vàng.

Hãy xác ‡nh không gian m®u và sË bi∏n cË sÏ cßp cıa các phép th˚ sau:
a) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp.
b) Lßy ra ng®u nhiên Áng thÌi 2 bi t¯ hÎp.
c) Lßy ra l¶n l˜Òt 2 bi t¯ hÎp.
d) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp, xem màu, tr£ l§i hÎp rÁi l§i lßy ra ng®u nhiên 1
bi n˙a.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 14 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

a) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp

n o
⌦ = X, ,V .

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 15 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

b) Lßy ra ng®u nhiên Áng thÌi 2 bi t¯ hÎp

n o
⌦ = {X , }, {X , V }, { , V } .

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 16 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Ví dˆ

c) Lßy ra l¶n l˜Òt 2 bi t¯ hÎp

n o
⌦ = X , XV , X , V , VX , V
n
= (X , ), (X , V ), ( , X ),
o
( , V ), (V , X ), (V , )

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 17 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Ví dˆ

d) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp, xem màu, tr£ l§i hÎp rÁi l§i lßy ra ng®u nhiên 1
bi n˙a
n o
⌦ = XX , X , XV , X , V , , VX , V , VV
n
= (X , X ), (X , ), (X , V ), ( , X ),
o
( , ), ( , V ), (V , X ), (V , ), (V , V ) .

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 18 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

T¯ khoá

Trong hÎp có 1 bi xanh, 1 bi ‰ và 1 bi vàng.

Hãy liªt kê tßt c£ các k∏t qu£ có th∫ x£y ra cıa các phép th˚ sau:
a) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp.
b) Lßy ra ng®u nhiên Áng thÌi 2 bi t¯ hÎp.
c) Lßy ra l¶n l˜Òt 2 bi t¯ hÎp.
d) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp, xem màu, tr£ l§i hÎp rÁi l§i lßy ra ng®u nhiên 1
bi n˙a.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 19 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Bi∏n cË

Bi∏n cË là mÎt s¸ kiªn liên quan ∏n phép th˚. MÎt bi∏n cË có th∫ x£y ra
ho∞c không x£y ra sau khi phép th˚ ˜Òc th¸c hiªn. MÈi bi∏n cË là mÎt t™p
con cıa không gian m®u.
Bi∏n cË ch≠c ch≠n là bi∏n cË luôn x£y ra.
Bi∏n cË rÈng (trËng) là bi∏n cË luôn không x£y ra.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 20 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Ví dˆ

Xét phép th˚ gieo hai con xúc x≠c cân Ëi.
Hãy xác ‡nh không
gian m®u và bi∫u diπn các bi∏n cË sau d˜Ói d§ng t™p hÒp.
A là b/c xußt hiªn hai m∞t 1 chßm.
B là b/c xußt hiªn hai m∞t 4 chßm.
C là b/c xußt hiªn hai m∞t cùng chßm.
D là b/c tÍng sË chßm b¨ng 8.
E là b/c tích sË chßm xußt hiªn là sË l¥.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 21 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Không gian m®u

⌦ = {(1, 1), (1, 2), . . . , (6, 6)}

= {(i, j) : 1  i, j  6}

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 22 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Ví dˆ

A = {(1, 1)}.
B = {(4, 4)}.
C là b/c xußt hiªn hai m∞t cùng chßm

C = {(1, 1), (2, 2), (3, 3), (4, 4), (5, 5), (6, 6)}.

D là b/c tÍng sË chßm b¨ng 8

D = {(2, 6), (3, 5), (4, 4), (5, 3), (6, 2)}.

E là b/c tích sË chßm xußt hiªn là sË l¥

E = {(1, 1), (1, 3), (1, 5), (3, 1), (3, 3), (3, 5), (5, 1), (5, 3), (5, 5)}.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 23 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Phép toán trên các bi∏n cË

A [ B: HÒp cıa hai bi∏n cË A và B.

A \ B = AB: Giao cıa hai bi∏n cË A và B.
A \ B: Hiªu cıa hai bi∏n cË A cho B.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 24 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Trong phép th˚ gieo hai con xúc x≠c, hãy

xác ‡nh bi∏n cË hÒp, giao và hiªu cıa các bi∏n cË C và D.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 25 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

MËi quan hª gi˙a các bi∏n cË

Bi∏n cË A ˜Òc gÂi là thu™n lÒi cho bi∏n cË B n∏u khi A x£y ra thì B cÙng
x£y ra.
A⇢B

Bi∏n cË A ˜Òc gÂi là xung kh≠c vÓi bi∏n cË B n∏u khi A x£y ra thì B không
x£y ra và ng˜Òc l§i. Hai bi∏n cË xung kh≠c không th∫ Áng thÌi cùng x£y ra.

A\B =;

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 26 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Trong
các bi∏n cË A, B, C , D, E  phép th˚ gieo hai con xúc x≠c
hãy chø ra bi∏n cË nào thu™n lÒi cho bi∏n cË nào;
hãy chø ra các c∞p bi∏n cË xung kh≠c.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 27 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

MËi quan hª gi˙a các bi∏n cË

Bi∏n cË A và B là Ëi nhau n∏u luôn chø có úng mÎt trong hai bi∏n cË x£y
ra.
(
A\B =;
, A = ⌦ \ B.
A[B =⌦

Kí hiªu bi∏n cË Ëi cıa bi∏n cË A là Ā.

Hai bi∏n cË A và B ˜Òc gÂi là Áng kh£ n´ng n∏u chúng có kh£ n´ng xußt
hiªn nh˜ nhau trong mÈi phép th˚.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 28 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Trong phép th˚ gieo hai con

xúc x≠c, hãy xác ‡nh bi∏n cË Ëi cıa các bi∏n cË C , D, E .

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 29 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

‡nh nghæa xác sußt cÍ i∫n

Gi£ s˚ mÎt phép th˚ có n k∏t qu£ khác nhau và có cùng kh£ n´ng x£y ra, trong
ó có m k∏t qu£ thu™n lÒi cho bi∏n cË A. Khi ó xác sußt ∫ bi∏n cË A x£y ra là

SË k∏t qu£ thu™n lÒi cho A m

P(A) = = .
TÍng sË k∏t qu£ n

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 30 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

‡nh nghæa xác sußt cÍ i∫n

Gi£ s˚ mÎt phép th˚ có n k∏t qu£ khác nhau và có cùng kh£ n´ng x£y ra, trong
ó có m k∏t qu£ thu™n lÒi cho bi∏n cË A. Khi ó xác sußt ∫ bi∏n cË A x£y ra là

SË k∏t qu£ thu™n lÒi cho A m

P(A) = = .
TÍng sË k∏t qu£ n

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 31 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Ví dˆ

Gi£ s˚ hai con xúc x≠c là cân Ëi và Áng chßt.

1 Tính xác sußt cıa các bi∏n cË A, B, C , D, E .
2 Tính
xác sußt cıa các bi∏n cË C \ D, C [ D, C \ D, D \ C .

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 32 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

Tính chßt cıa xác sußt

VÓi mÂi bi∏n cË A:

0  P(A)  1.
VÓi mÂi bi∏n cË xung kh≠c A và B:

P(A [ B) = P(A) + P(B).

VÓi mÂi bi∏n cË A:

P(Ā) = 1 P(A).

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 33 / 73

 ‡nh nghæa xác sußt

‡nh nghæa xác sußt theo thËng kê

Th¸c hiªn l∞p i l∞p l§i phép th˚ n l¶n và gÂi m là sË l¶n bi∏n cË A xußt hiªn
trong n l¶n th˚.
m
Tø sË n ˜Òc gÂi là xác sußt th¸c nghiªm cıa bi∏n cË A trong n l¶n th˚.
N∏u xác sußt th¸c nghiªm m n hÎi tˆ ∏n mÎt giá tr‡ p0 nào ó thì ta nói p0 là
xác sußt cıa bi∏n cË A theo nghæa thËng kê.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 34 / 73