1

MỤC LỤC
BÀI 1: TƯ DUY TÍNH TOÁN – THÓI QUEN
TƯ DUY TÍNH TOÁN – THÓI QUEN ............................................................................................ 3
BÀI 2: CÁC ĐÒN CHIẾN THUẬT (TIẾP THEO)
BÀI 2.1 TẤN CÔNG MỞ .................................................................................................................. 4
BÀI TẬP THỰC HÀNH........................................................................................................................ 6
BÀI 2.2 CHIẾU MỞ ........................................................................................................................... 8
BÀI TẬP THỰC HÀNH........................................................................................................................ 9
BÀI 2.3 CHIẾU ĐÔI (LƯỠNG CHIẾU)........................................................................................... 11
BÀI TẬP THỰC HÀNH........................................................................................................................ 12
BÀI 2.4 ĐÒN “CỐI XAY GIÓ”......................................................................................................... 14
BÀI TẬP THỰC HÀNH........................................................................................................................ 15
BÀI 2.5 ĐÒN XUYÊN THẤU (TIA X)............................................................................................. 16
BÀI TẬP THỰC HÀNH........................................................................................................................ 17
BÀI 2.6 TIÊU DIỆT QUÂN PHÒNG THỦ ..................................................................................... 18
BÀI TẬP THỰC HÀNH........................................................................................................................ 19
BÀI 2.7 HI SINH QUÂN – CHIẾU HẾT........................................................................................... 23
BÀI TẬP THỰC HÀNH......................................................................................................................... 25
BÀI 2.8 PHÒNG THỦ NƯỚC ĐE DỌA CHIẾU BÍ.......................................................................... 27
BÀI TẬP THỰC HÀNH......................................................................................................................... 29
BÀI 3: TÀN CUỘC

BÀI 3.1 TÀN CUỘC TỐT – HÌNH VUÔNG PHONG CẤP............................................................ 30

BÀI TẬP THỰC HÀNH......................................................................................................................... 31
BÀI 3.2 TÀN CUỘC TỐT – Ô XUNG YẾU VÀ VUA ĐỐI VUA.................................................... 32
BÀI TẬP THỰC HÀNH......................................................................................................................... 34
BÀI 3.3 TÀN CUỘC TỐT – CHIẾN LƯỢC...................................................................................... 35
BÀI TẬP THỰC HÀNH......................................................................................................................... 37
BÀI TẬP TỔNG HỢP............................................................................................................................. 38
TÀI LIỆU THAM KHẢO

2
 CẤP ĐỘ 2: CHIẾN THUẬT – CHIẾN LƯỢC

BÀI 1: TƯ DUY TÍNH TOÁN – THÓI QUEN

1/ Quan sát nước đi của đối phương

* Ý đồ đối phương là gì ? Đang bắt quân mình ?

Đang đe dọa chiếu bí Vua?
Hay chỉ là một nước phát triển quân? – 1 nước đi sai của đối phương?

2/ Xác định quân nên đi và ô nên đến

- Xem quân nào đang chưa có nhiệm vụ hay vị trí quân xấu  di chuyển đến vị trí thích hợp.
- Hoặc quân nào chưa phát triển được (thường là Xe) thì đưa ra vị trí có thể tấn công.
- Ô đến có bị quân đối phương kiểm soát hay không?
- Ô đến có tác dụng gì ?

- Sau khi di chuyển quân đến ô cần đến, đối phương sẽ đi đâu ? Và mình sẽ làm gì tiếp theo?

3/ Kiểm tra lại

- Kiểm tra lại lần nữa các phương án, chọn phương án chính xác nhất. Chuẩn bị phương án tiếp theo.
Lưu ý:
- Tận dụng thời gian để suy nghĩ và tính toán các nước tiếp theo có thể xảy ra.
- Luôn có kế hoạch dự phòng cho bản thân.

3
BÀI 2: CÁC ĐÒN CHIẾN THUẬT (TIẾP THEO)
BÀI 2.1 TẤN CÔNG MỞ
- Tấn công mở là nước đi mở đường để những quân tầm xa (Xe – Hậu – Tượng) tấn công Vua đối
phương hoặc tấn công quân đối phương hay một ô cờ quan trọng.
- Để thực hiện đòn tấn công mở luôn có ba quân nằm trên cùng một hàng ngang, hàng dọc, hay đường
chéo, quân đằng sau bên tấn công bắt buộc là quân tầm xa.

Ta dùng đấu pháp “Tấn công Vua và lời chất”

 Ở bài này, Trắng đi Xe qua h4 chiếu Vua Đen đồng thời mở
đường cho Tf2 tiêu diệt quân Hậu b6 và lời chất.

Hình 1

Ta dùng đấu pháp “tấn công quân đối phương và một ô cờ quan
trọng.
 Trắng đi Tb6 bắt Hậu, mở đường cho Hậu f1 dọa chiếu hết
Vua Đen ở f8. Tới đây Đen chắc chắn mất Hậu – Trắng ưu.

Hình 2

4
  Ta cũng có thể tấn công mở bằng cách di chuyển quân ở
giữa bắt quân không được bảo vệ của đối phương

Hình 3

 Mở đường tấn công thường kết hợp với đòn tấn công đôi, dễ
dàng giành ưu thế về lực lượng.

Hình 4

 Kết hợp với việc hi sinh quân mở đường tấn công, giành ưu
thế về chất.

Hình 5

5
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tìm nước tấn công mở
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-+k+( 8-+-tr-+k+( 8-+-+-+k+(
7+q+-+-vlp' 7+-+-+-+p' 7zpp+-+pzpp'
6-+-+-+p+& 6-zp-+-zPp+& 6-+-+-+-+&
5+-zpN+-+-% 5+P+P+-+-% 5+-zpnsN-+-%
4-+P+-+-+$ 4-+-+-+-vL$ 4P+-+-+-+$
3+-+-+Q+P# 3+-+-+-+P# 3+-zPP+-wQP#
2-+-+-zP-+" 2-+-+-+PmK" 2-wq-+-zP-mK"
1+-+-+-mK-! 1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+k+-+-+( 8-+-+-trk+( 8-+-+-+k+(
7+-+-+-+r' 7zp-+-+pzp-' 7+-zp-+pzpp'
6-+p+-+-zp& 6-zp-+-vl-zp& 6-+-+-+-+&
5+pzP-+N+-% 5+-zp-+-+-% 5+PzpL+-+-%
4-zP-+-+-+$ 4-+-zpP+-+$ 4-+-+-+-+$
3+-+-+-+P# 3+P+-+P+-# 3zP-+-+-+P#
2-+L+-+P+" 2P+P+L+PzP" 2-+q+-zPP+"
1+-+-+-mK-! 1tR-+-+-mK-! 1+-+R+-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY ABCDEFGHY

8-+-tr-+-mk( 8r+-+-+-+( 8-+-+-+rmk(
7tR-+-+-vl-' 7+-+-+-vl-' 7+-zp-wq-zp-'
6-+p+-+-+& 6-+-+-+p+& 6-zp-+-zpp+&
5+p+n+p+-% 5zp-+pmk-+-% 5+P+Pzp-+-%
4p+-+-+-+$ 4-+-+-+-+$ 4-+-+-+-+$
3zP-+-+-+-# 3zP-+P+N+-# 3+-tR-sN-+-#
2-zP-sN-zPL+" 2-+-+-zP-+" 2-+-+-zPPzP"
1+K+-+-+-! 1tR-+-+-mK-! 1+-+-+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

6
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-trk+( 8-vl-+-+-mk( 8-+-+-+nmk(
7+p+-+p+-' 7+-+-+-zpp' 7+-wqp+-+p'
6p+-wq-+p+& 6p+-wq-+-+& 6-+-+p+pzP&
5+-+-+p+-% 5+-+Lzp-+-% 5zp-vL-+-+-%
4-+-+-+-+$ 4-+-+Qsn-+$ 4P+-zP-+-+$
3zP-+-+-+R# 3zP-+-+-+P# 3+-+-zP-zP-#
2P+-vL-zPPzP" 2-zP-tR-+P+" 2-+-+-+-mK"
1+-+Q+-mK-! 1+-+-+-+K! 1+-wQ-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-tr-+kvl( 8-+l+-trk+( 8-+r+-+-mk(
7+p+-+p+p' 7+-wq-+pzpp' 7+-+-sn-zpp'
6-+pzp-snpvL& 6p+-zp-sn-+& 6p+nzp-+q+&
5wq-+-zp-+-% 5+p+-+-+-% 5+p+-zpp+-%
4-+P+P+-+$ 4-+P+-+-+$ 4-+-zP-+-+$
3+PsN-+-zP-# 3+-+L+-vL-# 3+-+-zPLzP-#
2-zP-wQ-zPKzP" 2P+Q+-zPPzP" 2PzPQ+NzP-zP"
1+-+-tR-+-! 1+-+R+-+K! 1+-+-+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+r+-mk( 8-+-+-+k+( 8r+-+-trk+(
7zppwqn+-zpp' 7+-+ptRq+-' 7+pvl-+q+p'
6-+p+-zp-+& 6-zp-zP-zpr+& 6-+p+-zpp+&
5+-+-+-+-% 5+-zp-+-+Q% 5+-+-sn-+-%
4-+-zP-+-+$ 4-+P+-+-+$ 4-+-+P+-+$
3+P+-trN+Q# 3+P+-+-+-# 3+-sN-+-wQP#
2P+-+-+PzP" 2-+-+-+PmK" 2PvL-+-zPP+"
1+-+-tRRmK-! 1+-+-+-+-! 1tR-+-+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

7
BÀI 2.2 CHIẾU MỞ
Chiếu mở là trường hợp đặc biệt của đòn chiến thuật “tấn công mở”, trong đó: một quân (Xe,
Tượng,Vua, Mã, hoặc Tốt) rời khỏi vị trí của mình để mở đường cho quân tầm xa đứng sau
chiếu Vua đối phương và giành ưu thế về chất.

 Chiến thuật chiếu mở đem lại ưu thế về chất - Ở đây

quân đằng trước tấn công bắt quân đối phương, mở đường
cho quân đằng sau chiếu Vua kể cả khi quân đằng sau đang
bị tấn công.
1. Tf8+ bxc4
2. Txg7 Trắng ưu.

Hình 6

 Đôi khi, quân đằng trước không bắt quân đối phương mà
tìm cách di chuyển đến ô cờ quan trọng để chiếu hết đối
phương.
1. Mf5+ Vg8
2. Mh6#.

Hình 7

8
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tìm nước chiếu mở
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-mk-+-+-+( 8-+-+rmk-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-' 7+-zpn+-+p' 7+-+-+p+p'
6-zp-+-+-+& 6p+-+-+p+& 6-+-+k+p+&
5+-+R+-+-% 5+-zPp+-+-% 5tr-+pvL-+-%
4-wq-+-sN-+$ 4P+-zPp+-+$ 4-+pzP-+P+$
3+-+-+-+-# 3vL-+-+-+P# 3+l+-+PmK-#
2-+-+-+-vL" 2-+-+-zPP+" 2-+-+-+-zP"
1mK-+-+-+-! 1+-+R+-mK-! 1+-+-tR-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8k+-+-+-tr( 8-+q+-trk+( 8-+r+-+-+(
7zp-zp-+-zp-' 7+-zp-vlp+p' 7+-+-+q+k'
6-zp-vl-zp-+& 6p+-+p+-+& 6-+-+-+-+&
5+P+-+-+q% 5+p+-+p+-% 5+-+-zP-+p%
4-+P+N+-+$ 4-zP-zP-+-+$ 4-+-zPN+-zP$
3zP-+-+-zP-# 3zP-+-zP-+-# 3+P+-+-+-#
2-+-+-zPLzP" 2-+-+QzPLzP" 2-mKL+-+P+"
1tR-+-+RmK-! 1+-+-+-tRK! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-mk-+( 8r+-+qtr-+( 8-trl+-tr-+(
7+-+-+-zpp' 7zp-+-vlpzpk' 7zp-zp-tRNzpk'
6-+rzp-+-+& 6-zp-+-sn-zp& 6-wq-+-sn-zp&
5+p+-+-+-% 5+-zp-zpN+-% 5+-+-+p+-%
4-zP-zP-+-+$ 4P+P+-+-+$ 4-+-+-wQ-+$
3zP-+-+N+-# 3+P+-+-+-# 3+L+-+-+-#
2r+-+-+PzP" 2-+Q+-zPPzP" 2PzPP+-+PzP"
1+-+-+RmK-! 1tR-+-+RmK-! 1+-mKR+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

9
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-tr-+-+( 8-+-+-+k+( 8-mk-+-+r+(
7+-+-+Rzpp' 7wQ-+-+pzp-' 7zpp+-+-+-'
6-+-+-+-+& 6-+-+-+-zp& 6-+-+-+-+&
5+-zpk+-+-% 5+-+l+-+-% 5+P+-+-+-%
4-+-+-+P+$ 4-+-+-+-+$ 4P+-+-+-+$
3+-zPK+-+-# 3+-+-snnzP-# 3+-+-+-+-#
2-+-+-+-zP" 2-+-+-+-zP" 2-+R+-zPlzP"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+K! 1+-+-+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8r+-+k+-tr(
7zpl+-+-mk-' 7+-+-+-+-' 7zppzp-+pzpp'
6-+-+-+p+& 6-+-+-+q+& 6-+-+-+-+&
5+N+-+-+-% 5+-+-+-+p% 5+-vlp+Rwq-%
4P+-+-+-+$ 4-+-vLk+-zP$ 4-+-+-+P+$
3+-+-+nzP-# 3zp-+-+-+-# 3+L+p+-zP-#
2-+-+-+-zP" 2P+-+N+-+" 2PzPPzP-+P+"
1+-+-+N+K! 1+K+-+-+R! 1tRNvL-+-+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+k+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-mk-+(
7+R+-+pzp-' 7tR-+-+-vLk' 7zpQ+-+-+-'
6p+-+-+-vl& 6-+l+-+-zp& 6-+-zplwq-+&
5+-+-+-+-% 5+-+-+-+-% 5+-vl-+p+-%
4-+-wqP+-+$ 4-+-+-+-+$ 4-+-+nzP-+$
3+-sn-+-+-# 3+-+-+-zP-# 3zP-+R+-+-#
2P+-+-+-+" 2-+-+-+rzP" 2-+-+-+PzP"
1mK-+-tRQ+-! 1+-+-+N+K! 1+-+-+R+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

10
BÀI 2.3 CHIẾU ĐÔI ( LƯỠNG CHIẾU)

- Chiếu đôi (còn gọi là lưỡng chiếu) là trường hợp đặc biệt của đòn chiến thuật tấn công mở, trong đó sử
dụng hai quân cùng lúc chiếu Vua đối phương.
- Chiếu đôi là đòn chiến thuật nguy hiểm nhất vì độ hiệu quả của đòn này có thể kết thúc trận đấu ngay
lập tức. Khi bị chiếu đôi, đối phương chỉ có duy nhất là chạy Vua – đơn giản bị chiếu đôi sẽ không thể
che chắn được cùng lúc cả hai đường chiếu hoặc không thể tiêu diệt cùng lúc hai quân đang chiếu Vua.
- Trong đòn chiếu đôi, sự di chuyển linh hoạt của Mã là vũ khí vô cùng lợi hại.

 Trắng đi trước bằng nước Mf6 chiếu Vua cùng lúc bằng hai
quân, đồng thời Mf6 kiểm soát ô d7 không cho Vua di chuyển,
mate.

Hình 8

 Đôi khi bên tấn công dùng đòn chiếu đôi không chiếu bí
đối phương được mà cần thêm một quân hỗ trợ để chiếu bí
Vua đối phương.
1. Mf6++ Vh8
2. Hxh7#

Hình 9

11
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tìm nước chiếu đôi
XABCDEFGHY ABCDEFGHY
XABCDEFGHY
8rsn-wqkvl-tr( 8-+-wqr+k+(
8-+-+qmkr+(
7+pzp-+pzp-' 7vlp+-+-zpp'
7+pzp-+-zpp'
6p+-+-sn-zp& 6p+-+-+-+&
6-+-tr-+-+&
5+-+p+-+-% 5+-+p+-+-%
5zp-+-zp-+-%
4-+-zP-+l+$ 4-+-sn-+-+$
4P+-+-sN-+$
3+-+-+N+-# 3+P+Q+pvL-#
3+-zP-+-zP-#
2PzPP+LzPPzP" 2P+P+-+PzP"
2-zP-+-+-zP"
1tRNvLQtR-mK-! 1tR-+-+LmKR!
1+-+R+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy
xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY
XABCDEFGHY
8r+-+-tr-mk( 8-mkr+-+-tr(
8-+-+-+k+(
7+-zp-+-+p' 7zpp+-+-zp-'
7zp-+-+pzp-'
6-+-+p+-zp& 6-+nvl-zp-+&
6-zp-+-+-zp&
5+p+-sNp+-% 5+-zPp+-+-%
5+-+p+-+-%
4-zP-+-+-+$ 4-+-+-+-zp$
4-+-zP-+-+$
3wq-wQ-zPP+-# 3+-wQ-+-zP-#
3zP-+-+-zPP#
2-+-+-+-zP" 2P+P+-zPLmK"
2-zPr+-sn-mK"
1+-+-+-tRK! 1+R+-+-tR-!
1tR-+-+-tRL!
xabcdefghy xabcdefghy
xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8r+-+-+-mk( 8-mk-tr-+-tr( 8r+-+-mk-tr(
7zppwq-+p+p' 7zppzp-+pzp-' 7+pzpq+-zpp'
6-+p+r+p+& 6-+-+-+-+& 6-+nzp-+l+&
5+-zP-+-+-% 5+P+n+-+p% 5zp-+-+-+-%
4-+-tR-+-+$ 4P+-+-+-+$ 4-+-+-vL-+$
3+-+-+-+P# 3+Qvl-+-zP-# 3+LzP-+-+-#
2PvL-+-zPP+" 2-+-+PzPLzP" 2P+-+-+PzP"
1+-+R+-mK-! 1tR-vLK+-+R! 1+-+-tRR+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy
X

12
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-+-mk( 8-+l+-+-+( 8-+-+-trn+(
7+-+-+p+-' 7+-zpkvl-+p' 7+-+-+pzpk'
6-tr-+-+-+& 6-+Nzp-+n+& 6-+p+-+-+&
5+-+-+-+-% 5+L+-+-+-% 5zp-+-+-+L%
4-+-+r+-vL$ 4-+-+-sN-+$ 4P+-+-zPP+$
3+-+-+-+-# 3+-+-+-+-# 3+-+-wqNmK-#
2-+-+-+-+" 2-zPP+-+-+" 2-vLPsn-+-+"
1mK-+-+-+R! 1+K+-+-+-! 1+-+-+-+R!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+n+kvl-+( 8-+-+r+k+( 8-+-+-+k+(
7+-zp-+p+-' 7+-+Q+pzp-' 7zpp+-+-+p'
6-+-+-+-+& 6-+-+-+-zp& 6-+-zp-trp+&
5wq-+-+-+-% 5+-+-+-+-% 5zP-+Pvln+-%
4-+-sn-+-+$ 4-vl-+-+-+$ 4-zPL+-+-zP$
3+-+-+-+-# 3+p+p+-+-# 3+-+Q+q+-#
2-+-+LzP-+" 2-zP-snLzPPzP" 2-+-+R+-+"
1+-+-tRK+-! 1+R+-mK-+R! 1+-+-vL-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-tr-+-vlk+( 8r+-+r+-mk( 8-mk-tr-+-tr(
7+-+-+Nzpp' 7zp-+-+p+-' 7+pzp-+p+-'
6-+-+-+-+& 6-+p+-+p+& 6p+-vl-+-+&
5+-+-+-+-% 5+-zP-tR-+p% 5+-+-sn-zp-%
4-+Q+-+-+$ 4-zp-+-+-+$ 4N+-+q+P+$
3+-+-+-+-# 3+P+-+-+-# 3+L+-vL-+-#
2-wq-+-+P+" 2PvL-+-zPPzP" 2PzPP+-tRP+"
1+-+-+-mK-! 1+-+-+-mK-! 1+-+-tRQmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

13
BÀI 2.4 ĐÒN “CỐI XAY GIÓ”
- Là trường hợp đặc biệt của đòn chiếu mở với cấu trúc là Tượng-Xe, Tượng-Mã, Tượng-Hậu để giành
ưu thế lớn về chất cũng như bắt buộc đối phương phải chia điểm.

Cấu trúc Tượng - Xe

 Nhờ sự trợ giúp của Tb2 mà Xe Trắng có thể bắt hết các quân
Đen ở hàng ngang số 7 như sau:
1. Xxg7+ Vh8
2. Xxf7+ Vg8
3. Xg7+ Vh8
4. Xxc7+ Vg8
5. Xg7+ Vh8
6. Xxa7+ Vg8
Tới đây sau khi tiêu diệt hết các quân hàng ngang số 7 thì
Trắng bắt chết Hậu Đen lời quân giành thắng lợi

Hình 10

Cấu trúc Tượng – Hậu

 Ở đây quân Tượng c5 sử dụng đòn “cối xay” để tiêu diệt các
quân trên đường chéo a7-g1
1. Txa7+ Va8
2. Txd4+ Vb8
3. Ta7+ Va8
4. Txe3+ Vb8
5. Txf2.
Trắng giành ưu thế.

Hình 11

Cấu trúc Tượng – Mã

 Ở tình huống này, Mã là quân chủ chốt để thực hiện đòn cối
xay.
1. Tb6+ Ve8
2. Mc7+ Vd8
3. Mxa8+ Ve8
4. Mc7+ Vd8
5. Mxa6+ Ve8
6. Mc7+ Vd8
7. Md5+ Ve8
8. Mxf6+ Trắng ưu thế
Hình 12 14
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Thực hành đòn cối xay
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-mk(
7mkp+-+R+-' 7mkpvL-+-+-' 7+-+-+Lzp-'
6pvl-+-+-+& 6p+-zp-+-+& 6-+-+p+-zp&
5+n+-+-+-% 5zP-+-sn-+-% 5+-+psn-+-%
4-+P+-+-+$ 4-+n+-+R+$ 4-+-+-sN-zP$
3+q+-zP-+-# 3+-zP-+-zp-# 3+-zP-+-+-#
2p+-+-+L+" 2KzP-+-+-wq" 2q+-+-+P+"
1mK-+-+-+-! 1+-+-+-+-! 1+R+-+-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-snk+( 8-+-+-+-mk( 8r+-+-trk+(
7+-+-tR-+-' 7+-+-+-zp-' 7+-+-+pzpp'
6-+-zp-+lzp& 6-+-+Q+-zp& 6-+p+l+-+&
5+p+P+-zp-% 5+-+N+-+-% 5zp-+-zp-+-%
4-zP-vL-zP-+$ 4-+l+-+-zP$ 4Psn-+-+-+$
3zP-+-+-wqP# 3wq-+-+-+-# 3+-zPp+Q+-#
2-+-+-+P+" 2P+P+-+-tR" 2-+-zP-zPPzP"
1+-+-+-mK-! 1+K+-+-+-! 1tR-vLK+LsNR!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-sn-+-tr( 8l+-+-trrmk( 8r+-+-trk+(
7+-zp-+-mk-' 7+-wQ-sn-+p' 7zpp+q+-zpp'
6-zplvlptRpzp& 6-+-+p+q+& 6-+pvl-+p+&
5+-+-+-tr-% 5zp-+-zP-+R% 5+-+p+-+-%
4-+-zP-+-+$ 4-vl-vL-+-+$ 4-+-zP-+-+$
3+-zPLwQ-+P# 3+-+-+-sNP# 3+-zP-+N+-#
2q+-+-+P+" 2-zPL+-zPPmK" 2PzPQ+-zPPzP"
1+-+-+RmK-! 1+-+R+-+-! 1tR-+-+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

15
BÀI 2.5 ĐÒN XUYÊN THẤU (TIA X)
- Là đòn phối hợp dựa trên các quân tầm xa (Xe – Tượng – Hậu) có khả năng tấn công xuyên qua hàng
rào của đối phương. Có nghĩa là tăng cường thêm sức mạnh tấn công chiếu hết Vua đối phương hoặc
giành ưu thế về chất.

Việc sử dụng đòn xuyên thấu sẽ tăng cường quân tấn công và tiêu
diệt quân phòng thủ của đối phương.
1. Hd8+ Xxd8
2. Xxd8#

Hình 13

Ngoài ra, ở tình huống này, sử dụng đòn xuyên thấu để lời về lực
lượng. Nếu Trắng bất cẩn ham ăn Hậu ở e4 thì sẽ bị Đen chiếu bí
ở Xxd1#.
1. Hxh7+ Hxh7
2. Txh7+ Vxh7
3. Xxd8 Trắng giành ưu thế.

Hình 14

16
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Thực hành đòn xuyên thấu
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8R+r+-+k+( 8-mk-+-+-+( 8-+-+-tr-mk(
7+-+-+pzpp' 7+pzp-+-+-' 7zpp+-+-zpp'
6-+-+p+-+& 6p+-+-+-+& 6-wq-+-+-+&
5+-+-+-+-% 5+-+qvl-zp-% 5+-+p+r+-%
4-zp-+-+-+$ 4P+-+-+P+$ 4-+-+-+-+$
3+Pwq-zP-+-# 3+PwQ-+-+R# 3wQ-zP-+-+-#
2-+-+-zPPzP" 2-mKP+-+-+" 2P+-+L+PzP"
1+-+R+-mK-! 1+-+-+-vL-! 1+-+-+R+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-vL-+lmk( 8-+k+r+-tr( 8-+-+-+rmk(
7+-+-+-+p' 7zppzp-+-+q' 7zp-+-+-+-'
6-+-+-+-+& 6-+nvl-+-+& 6Ptr-tR-+Rzp&
5+-zp-+-+-% 5+-+pzp-+-% 5+-zp-zP-+-%
4q+-vl-+-+$ 4-zPPzPlzPp+$ 4-+-+-+p+$
3+-+-+-+-# 3zP-+-+-zP-# 3+-+-+-+-#
2PwQP+-+-+" 2-vL-+NtRL+" 2-+P+-+PmK"
1mK-+-+-+-! 1+-tRQ+-mK-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+k+( 8-+r+-+k+( 8-+-+-+-mk(
7+l+-+pzpp' 7+l+-+p+p' 7zP-+-zp-+p'
6-+-+-+-+& 6-+-+pvlp+& 6-+-+-+p+&
5+-+-+-+-% 5+pvL-+n+-% 5+P+-vl-+-%
4-+-+q+-wQ$ 4-+-+q+-+$ 4-+-+-wq-tr$
3+-+-+-zP-# 3+P+N+-sN-# 3+-zp-+pwQ-#
2R+-+-+-mK" 2-+Ptr-wQPzP" 2-+P+-zP-zP"
1+r+-+-tR-! 1+-tR-tR-mK-! 1tR-+-+-tRK!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

17
BÀI 2.6 TIÊU DIỆT QUÂN PHÒNG THỦ
Tiêu diệt quân phòng thủ là việc bên tấn công sử dụng lực lượng tiêu diệt hoặc “đuổi” quân / Vua đối
phương đang làm nhiệm vụ bảo vệ quân ra khỏi vị trí hiện tại, sau đó tiêu diệt quân đang được bảo vệ
giành ưu thế về chất. Bên tấn công có thể tiêu diệt quân phòng thủ bằng cách đổi hoặc thí quân.

 Tiêu diệt quân phòng thủ

Ta thấy Td6 là quân phòng thủ bảo vệ Ma3 của Đen và
Trắng sẽ thí quân Tg3 vào Td6 để tiêu diệt quân phòng thủ - sau
đó ăn quân Ma3 lời chất.
1. Txd6+ Vxd6
2. Xxa3

Hình 15

 Đuổi quân phòng thủ ra khỏi vị trí hiện tại

Mc6 đang bảo vệ Te7  Mc7 là quân phòng thủ
1. b5 Trắng đẩy Tốt bắt Mã (quân phòng thủ) Đen nếu
chạy Mã thì mất Tượng và ngược lại chạy Tượng thì mất Mã.

Hình 16

18
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tiêu diệt quân phòng thủ

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+r+-+r+( 8-trl+k+ntr(
7+-+-+k+-' 7+p+-+p+k' 7zp-zpp+pvlp'
6-+-+-zp-+& 6p+-+-+-zp& 6-+p+-wqp+&
5+-+-sn-+-% 5vl-+pvLP+-% 5+-+-+-+-%
4-+l+-+-+$ 4-+-+-+-+$ 4-+P+P+-+$
3+-+-+-zP-# 3+P+P+-tRP# 3+-sN-vL-+-#
2-+-+-+-zP" 2PmK-+-+-+" 2PzP-wQ-zPPzP"
1+-tR-tR-mK-! 1+-+-+R+-! 1tR-+-mKL+R!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+-wqkvl-tr( 8-+-+r+k+(
7+-+-vL-+-' 7+-+-+pzpp' 7zpp+-+pzp-'
6-+-+-+-+& 6-+-+-+-+& 6-sn-+-+-zp&
5tr-+-+l+k% 5+-+-zpN+-% 5+N+psN-+-%
4-+PzP-+-+$ 4-+-+-+-+$ 4-+-zP-+-+$
3+-+-+-+-# 3+L+-+-+-# 3+-+-+-+-#
2-+-+-tR-mK" 2-+-+-zPPzP" 2PzP-+nzPPzP"
1+-+-+-+-! 1+-+Q+RmK-! 1tR-+-+K+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+k+( 8-+-+-+k+( 8r+-+-trk+(
7+-+-+p+-' 7trl+-+pzp-' 7+l+-sn-zp-'
6-+q+-+-vl& 6p+-+-+-zp& 6p+n+p+-+&
5zP-zp-+-+P% 5zP-+-+-+-% 5+p+p+-+L%
4-zP-+-sNN+$ 4-+-+-+-+$ 4-vl-zP-sNNwq$
3+-+-+PzP-# 3+-+-+-+P# 3+Q+-+-+-#
2-+-+-+K+" 2-tR-vL-zPP+" 2PzP-+-zPPzP"
1tR-+R+-+-! 1+-+-+-mK-! 1tR-vL-+K+R!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

19
Ngoài việc tiêu diệt quân phòng thủ để giành ưu thế về lực lượng, còn có thể chiếu hết Vua đối phương.

 Tc6 đang bảo vệ ô quan trong e8 vậy Tc6 là quân phòng thủ.
1. Mxc6 Trắng tiêu diệt quân phòng thủ và đe dọa đưa Xe
xuống e8 chiếu bí. Dùng đòn đổi quân đe dọa chiếu bí.

Hình 17

 Mc6 là quân phòng thủ, Trắng sẽ dùng đòn bắt quân và đe

dọa chiếu hết bằng nước đi Tốt lên b5.

Hình 18

 Hc8 đang làm 2 nhiệm vụ là bảo vệ Xe ở c3 và bảo vệ hàng

ngang số 8. Trắng thực hiện kế hoạch “dụ” quân Hậu ra khỏi vị
trí phòng thủ để chiếu bí.
1. Xd8+ Hxd8
2. Hxc3+ Hf6
3. Hxf6#

Hình 19 20
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tiêu diệt quân phòng thủ

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8r+-+k+-tr( 8-+rtr-+k+( 8-mkrwQ-+-+(
7zp-zp-+pzp-' 7zp-wq-vlpzpp' 7zp-+-+-+p'
6-sn-+p+-zp& 6-zp-+p+-+& 6-+-+-+p+&
5+-+-+-+-% 5+-+-+-+-% 5+-+-+p+-%
4q+-+-+-vL$ 4-+Psn-+n+$ 4-+p+-+-+$
3zP-+-+Q+P# 3+-+L+N+-# 3+-+-+-+-#
2-zP-+-zPP+" 2PvL-+-zPPzP" 2-+P+qzPPzP"
1+-+R+-mK-! 1+-tRQ+RmK-! 1+-+R+-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-tr-tr-mk( 8-+-+r+-mk( 8r+-+-trk+(
7+-+-+pvlp' 7tR-+-+-+p' 7+pwQ-+pzp-'
6p+q+-snp+& 6-+p+-+-+& 6-+-+p+-zp&
5+p+-+-sN-% 5+-+p+-sN-% 5+-zPp+-+-%
4-zPp+-+-wQ$ 4-+-+-+n+$ 4-zP-+-+-+$
3zP-+-zP-+-# 3+-zP-+-tR-# 3zP-+-sNqzPl#
2-vL-+-zPPzP" 2-+-+-+P+" 2-+-+-zP-zP"
1+-tR-+RmK-! 1+-+-tr-vLK! 1tR-+-tR-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-tr-+k+( 8-+-+rvl-mk( 8-+-sn-+-+(
7+l+-+pzpp' 7wQ-+-+-zp-' 7+-tR-+-+-'
6-zp-tr-vl-+& 6-+p+L+-+& 6pzP-+-+-tr&
5zp-+-+-+-% 5+-+-+P+p% 5+pmK-+P+-%
4P+-+-+-+$ 4-+-+-+-zP$ 4-zP-+k+-+$
3wQ-+-+-+P# 3sN-zPlzP-zP-# 3+-+-+-+-#
2-+P+-zPP+" 2P+-+-wq-+" 2-vL-+-+-+"
1+-+-tR-mK-! 1+-mKR+-+R! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

21
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-+-+( 8r+-wq-tr-mk( 8-+-tr-+k+(
7+-+-+pzpk' 7zp-+-+-+p' 7+R+-+pzp-'
6-+-+p+-+& 6-zp-+pvl-+& 6-+-+-+q+&
5+psN-zPn+-% 5+-zppsNp+-% 5zp-+-+-+-%
4-zP-+-+l+$ 4-+-zP-+-+$ 4P+Q+-+-+$
3+-zP-+-zp-# 3+PzPL+P+-# 3+-+-+L+p#
2R+-+-+P+" 2P+-+-+QzP" 2-+-+-+PzP"
1+-+rtRK+-! 1tR-+-+-tRK! 1+-+-+-+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+Q+-wqk+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-zp-' 7zpp+-+-zpk' 7+-vL-+-zpk'
6-+-+-+r+& 6-+p+-+-zp& 6-+-+-+qzp&
5+-+p+-sN-% 5+-zP-+-+-% 5zp-+-+-+-%
4-+-+-+-+$ 4PzP-+Pzp-vl$ 4P+-+-+-+$
3+-+-+-+R# 3+-+-+-+-# 3+-+P+-+P#
2-+-+-+K+" 2-+-+-+PzP" 2-+-+-zp-zP"
1+-+-+-+-! 1vL-wq-+QmK-! 1+-wQ-+-+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-mk-tr-+( 8-+-+-+-mk( 8q+-tr-+-mk(
7zp-sn-wq-vl-' 7+-wq-+-zpp' 7+-+-+Rzpp'
6-+-sNP+-+& 6p+r+p+-+& 6ptR-+-+-+&
5zP-+-+-zpp% 5+-+p+l+-% 5zP-zP-+-+-%
4l+-zpQ+-+$ 4-+-wQ-+-+$ 4-+-+-+n+$
3+-+-+-+-# 3+-+-+-+P# 3+-+-+-zPl#
2-+-+-+PzP" 2P+r+-zPP+" 2-vLQ+-+-zP"
1+-tR-+-mK-! 1vLR+-+R+K! 1+-+-+-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

22
BÀI 2.7 HI SINH QUÂN – CHIẾU HẾT
Chiến thuật hi sinh quân để chiếu hết là đấu pháp dùng một quân hi sinh để đưa Vua vào vị trí xấu hoặc
không có quân bảo vệ , sau đó cho các quân tấn công còn lại hỗ trợ chiếu hết Vua đối phương. Dưới đây
là một số cấu trúc chiếu hết:

 Cấu trúc hai Xe:

Trắng mở đầu đòn tấn công bằng cách hi sinh Hậu vào b7 sau đó
đưa Xe xuống hàng ngang số 7 và chiếu bí Vua đối phương.
1. Hxb7+ Vxb7
2. X1a7#

Hình 20

 Cấu trúc Xe – Tượng:

Tc7 đang kiểm soát 2 ô b6 và b8 nên Vua đối phương chỉ có thể
di chuyển ở cột a, Trắng chỉ cần hi sinh Xh4 để Xh5 chiếu bí ở
cột a.
1. Xa4+ bxa4
2. Xa5#

Hình 21

 Cấu trúc Xe – Mã:

Me7 kiểm soát ô g6 và g8. Nhiệm vụ của Trắng là hi sinh
Hậu tiêu diệt quân phòng thủ là Tốt h7 của Đen – mở
đường cho Xh4 chiếu hết.
1. Hxh7+ Vxh7
2. Xh4#

Hình 22 23
  Cấu trúc Hậu – Tượng:
Td3 kiểm soát đường chéo b1-h7. Nếu không có Tốt ở g6
thì Trắng dễ dàng chiếu bí ở Hh7. Trắng đi Mh5 đe dọa
chiếu bí ở cả 2 hướng Đen đầu hàng.
1. Mh5 gxh5
2. Hxh7#

Hình 23

 Cấu trúc Hậu – Mã:

Trắng hi sinh Mã ở g6 mở đường cho Hh4 chiếu bí Vua đối
phương.
1. Mg6+ hxg6
2. Hh4#

Hình 24

 Cấu trúc hai Tượng:

Td3 đang kiểm soát ô h7, Trắng hi sinh Hậu vào Tốt h6 mở
đường chéo a1-h8 cho Tượng chiếu bí Vua đối phương.
1. Hxh6+ gxh6
2. Tc3#

Hình 25

24
Bài tập thực hành
Tìm nước đi tốt nhất
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-wq-mk( 8q+-+l+k+( 8-+-+-+-mk(
7+-+-+-zpp' 7+-tR-+r+p' 7+-+-+-vlp'
6p+-+-+-+& 6-zp-wQ-+pvL& 6-+p+-+-+&
5+p+p+-+-% 5+P+p+-+-% 5+nwQ-+-sN-%
4-zP-zP-+L+$ 4-+-zP-+-+$ 4-+-+-+-zP$
3zPQ+-tR-zP-# 3+-+-zP-+-# 3+-+-+-tRK#
2-+r+-+-zP" 2-+-+-+PzP" 2-+-trq+-+"
1+-tr-tR-+K! 1+-+-+R+K! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-trrmk( 8-+-+r+-mk( 8-+R+Nvlk+(
7zp-wq-vl-+p' 7+-+-+Q+p' 7+r+-wqp+p'
6-+n+-zp-+& 6p+-+-sn-+& 6-+-+-wQp+&
5+p+-zp-+-% 5+p+-+p+n% 5+p+-zp-+-%
4-zPp+-+-+$ 4-+-zp-zP-wq$ 4-zPp+-+-+$
3+-zP-zP-+-# 3zP-+P+-+-# 3+-zP-+-zPP#
2P+QsNLzPR+" 2LzP-vL-+-zP" 2-+-+-zP-mK"
1+-+-+KtR-! 1+-+-+-tRK! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+l+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7tRp+-wqpzpk' 7+l+-+-zpk' 7+-+-+-zpk'
6-zP-+-+r+& 6-zp-+-+-+& 6-+p+-+-zp&
5+-+p+-+-% 5+-zp-+-wQ-% 5+-zP-wq-+n%
4-+pzPp+-zP$ 4-+P+-+-zp$ 4-zp-+-+-+$
3+-zP-zPrvL-# 3+-+P+rzPq# 3+P+-+p+P#
2-+-+-+-mK" 2P+-+-zP-zP" 2-+R+-+rvL"
1+-+-wQ-tR-! 1+-tR-+RmK-! 1+-wQ-+N+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

25
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-mkltR-+-+( 8-tr-+-+nmk( 8-+rwqr+k+(
7zp-trQ+-+-' 7+-+R+-+p' 7zpl+-vlp+p'
6Lzp-+-+-+& 6-wqp+nzp-wQ& 6-zpn+p+pvL&
5+-+-zp-+p% 5zp-+-zp-+-% 5+-+-+-+-%
4-+-+-+pzP$ 4-+-+l+-sN$ 4P+-zP-wQN+$
3zP-+-+-zP-# 3+PvL-+-+-# 3+-zP-+-+-#
2KzPq+-+-+" 2K+P+-+-zP" 2L+-+-zPPzP"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-! 1tR-+-tR-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8r+-+-trk+( 8-+-+-tr-mk( 8-+-+-sn-mk(
7zp-+-+-zp-' 7+-wQ-+pzp-' 7+Q+-+-zpp'
6-+p+l+-zp& 6-+-+-+-zp& 6-+p+L+-+&
5+p+-zp-sn-% 5+lzpp+-+-% 5zp-+-+PzP-%
4-zP-+-+-+$ 4-zp-sn-+-+$ 4Pvl-+-+-+$
3zP-sNPwqNzP-# 3+P+-+qzP-# 3+-+-sn-vLK#
2-+-+L+P+" 2-vLP+-zP-zP" 2-+P+-+-+"
1tR-+QtRK+-! 1tR-+-tR-mK-! 1+-+q+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-tr( 8-+-+-tr-mk( 8-+ktr-vl-tr(
7+R+-+pmk-' 7+Rzp-+-zp-' 7zppzp-+pzp-'
6-+N+-snp+& 6p+-+-+-+& 6-+n+-wq-+&
5zP-wQp+l+-% 5zP-zp-zp-+p% 5+-+L+l+p%
4-+-+-wq-+$ 4-+P+P+n+$ 4-+P+-vL-+$
3+-+-+-+P# 3+-+L+-zPq# 3+-+-zP-+P#
2-+-+-+P+" 2-+-+Q+-zP" 2PzP-sNQzPP+"
1+-+R+-vLK! 1+-+-vL-mK-! 1+-mKR+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

26
BÀI 2.7 PHÒNG THỦ NƯỚC ĐE DỌA CHIẾU BÍ
Khi bị đối phương đe dọa chiếu bí, chúng ta phải cố gắng tìm ra các biện pháp để phòng thủ bằng các
cách sau:

 Cách 1: Di chuyển Vua đến vị trí an toàn hơn

Hb7 và Tốt h3 của Đen đang đe dọa chiếu bí Vua Trắng ở g2, bắt
buộc Vua phải chạy khỏi nơi nguy hiểm.
1. Vf1 hoặc Vf2

Hình 26

 Cách 2: Mở đường cho Vua chạy

Xc8 đang chuẩn bị chiếu hết Vua Trắng ở c1 – để thoát khỏi bị
chiếu bí Trắng đi:
1. g3 hoặc h3

Hình 27

 Cách 3: Giải phóng đường để bảo vệ Vua

Vb1 của Trắng đang bị Ha8 của Đen đe dọa chiếu bí ở a2, Trắng
giải phóng Tốt ở b2 để mở đường cho Xf2 bảo vệ ô a2.
1. b3

Hình 28
27
  Cách 4: Che chắn
Vh1 đang bị chiếu, Trắng dùng Xf3 về che chắn.
1. Xf3 Xxf3+
2. Xxf3

Hình 29

 Cách 5: Phản công ngược lại

Ô f1 đang bị Đen đe dọa chiếu hết bằng Hf7, ở trường hợp này
Trắng phản công ngược lại bằng cách đưa Xe qua f4 với sự bảo
vệ của Tốt g3 giúp Vua thoát khỏi nguy hiểm.
1. Xf4 Tf5
2. g4

Hình 30

 Cách 6: Hi sinh quân

Va1 đang bị Hậu d2 đe dọa chiếu bí ở 2 ô a2 và c1, Trắng chỉ
còn cách duy nhất giúp Vua thoát khỏi nước chiếu bí là hi sinh
Xe.
1. Xxc3 Hxc3
2. Va2 Ván đấu tiếp tục

Hình 31

28
Bài tập thực hành
Tìm nước đi tốt nhất
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-+-+( 8-+-+-tr-mk( 8r+-+-trk+(
7mkp+-+-vl-' 7+-+R+-+p' 7+-zp-+p+p'
6pzp-+-+-zp& 6-+-+psN-+& 6-zp-vl-+pwQ&
5+-+-+-zp-% 5+-+-+-zP-% 5zp-snP+-sN-%
4P+-+Q+-+$ 4-vl-+-+-+$ 4-+P+-+-+$
3+Pwq-+N+P# 3+-+-+-+-# 3zP-+-vL-+P#
2-+P+-+P+" 2p+-+-+K+" 2-wq-+-zPP+"
1+K+-+-+-! 1+-+-+-+-! 1tR-+-+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8r+-+-+k+( 8-+-+-tr-mk(
7+Q+-+ptrk' 7zpp+-+p+p' 7+-zp-+p+p'
6-+P+-+-zp& 6-+-+rvLpwQ& 6r+-+-sN-+&
5+-+-+-+-% 5+-+q+-+-% 5+p+pzPP+-%
4-+-+q+-+$ 4-zP-zp-+-+$ 4-+nsN-+P+$
3+-+-+-+-# 3zP-+P+-zPP# 3+-zP-+-mK-#
2-+P+-+PzP" 2-+-+-+PmK" 2-+-+-+-+"
1+R+-+-vLK! 1+-+-+R+-! 1+-+-+-+R!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+k+( 8R+-+-+-+( 8-+-+-wqrmk(
7+-zp-+p+p' 7+p+-+-trk' 7zp-+n+-zp-'
6-+-+lvLpwQ& 6-+p+p+-+& 6-zp-+-+Qzp&
5wq-+-+-+-% 5+-+-zP-+-% 5+-zpp+-+-%
4p+-+-+-+$ 4-zP-vl-zP-zp$ 4-+-zP-+-+$
3zP-+-+P+-# 3+-+N+-+-# 3+-zP-+-+P#
2-+P+-+PmK" 2-+P+-+-zP" 2PzPLsN-+P+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+K! 1+-+-+-mK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

29
BÀI 3: TÀN CUỘC
BÀI 3.1 TÀN CUỘC TỐT – HÌNH VUÔNG PHONG CẤP
Hình vuông phong cấp là hình vuông có chiều dài của một cạnh được tính từ vị trí của Tốt đến ô phong
cấp; hoặc có chiều dài của đường chéo được tính từ vị trí Tốt đang đứng đến vị trí bên kia đường chéo ở
hàng ngang phong cấp. Việc sử dụng hình vuông phong cấp sẽ xác định được Tốt có phong cấp được
hay không hoặc Vua đối phương có thể ngăn cản Tốt phong cấp hay không.

Nếu Vua bên yếu nằm ngoài hình vuông phong cấp thì Tốt sẽ
phong cấp. Ngược lại, nếu được đi trước, Vua Đen tiến vào hình
vuông phong cấp trước thì hòa cờ. (hình vuông phong cấp ở đây
là h4-d4-d8-h8).
1. h5 Vd5
2. h6 Ve6
3. h7 Vf7
4. h8/H Trắng thắng

Hình 32

Vua bên yếu mặc dù nằm trong hình vuông phong cấp
của Tốt nhưng Tốt vẫn phong cấp được nhờ Vua che chắn
và bảo vệ ô phong cấp.
1. Vg5 Ve5
2. Vg6 Ve6
3. Vg7 Vf5
4. h5 Tới đây Trắng đẩy Tốt xuống phong cấp.

Hình 33

 Nếu Vua bên yếu nằm trong hình vuông phong cấp
nhưng có Tốt cùng bên ngăn cản đường đi thì Tốt bên mạnh
sẽ phong cấp.
1. h5 Ve5
2. H6 Ve6
3. H7 Vf7
Trắng phong cấp và giành chiến thắng

30
Hình 34
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tìm nước đi hợp lý nhất
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-+-mk( 8-+-+-+-+( 8-+-+k+-+(
7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-'
6-+-+-+-+& 6-+-+-+-+& 6-+-+-zp-+&
5+-+-mK-+-% 5+-+-+K+-% 5+-mK-+-zp-%
4p+-+-+-+$ 4-+-+-+-+$ 4-+-+-+Pzp$
3+-+-+-+-# 3+-+-mk-+-# 3+-+-+-+P#
2-+-+-+-+" 2-+P+-+-+" 2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+k+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-' 7+-+-+pzp-' 7+-+-+-+k'
6-+-+-+-mK& 6-+-+-+-+& 6-+-+-+-+&
5+-+p+-+-% 5+-+-zP-+-% 5+-zp-+-mK-%
4-+-+-+-+$ 4-+P+-+k+$ 4-+-+pzp-+$
3+-+-+-+-# 3+-+-+-+-# 3+-+-+-+-#
2-+-+-+-+" 2-+-+-+-+" 2-+-+PzP-+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+K! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-'
6-+-+-+-+& 6-+-+pzp-+& 6-+-mk-zp-+&
5zpk+-+-+-% 5+-+-+-+p% 5+K+p+-zp-%
4-+-mK-+-+$ 4-+k+-+-zP$ 4-+-zPp+Pzp$
3+-+-+-+-# 3+-+-+-zP-# 3+-+-zP-+P#
2-+-+-+-+" 2-+-+-+-+" 2-+-+-zP-+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-mK-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

31
BÀI 3.2 TÀN CUỘC TỐT – Ô XUNG YẾU VÀ VUA ĐỐI VUA
Trong cờ tàn Tốt, nhiệm vụ của Vua bên mạnh là bảo vệ Tốt và kiểm soát ô phong cấp để Tốt di chuyển
phong cấp - Vua bên yếu sẽ cố gắng ngăn chặn.

 Ô xung yếu là 3 ô nằm ở phía trước và cách Tốt một hàng

ngang. Nếu Vua bên mạnh (bên có Tốt) chiếm được một trong
các ô xung yếu trước thì Tốt sẽ dễ dàng phong cấp. Ngược lại,
nếu Vua bên yếu chiếm được ô xung yếu thì sẽ “Hòa cờ”.

Hình 35

Thế Vua đối Vua là khi hai Vua đứng cùng một cột và cách
nhau một hàng. Nếu bên mạnh chiếm được thế đối Vua trước sẽ
chiếm được ô xung yếu và Tốt sẽ phong cấp. Ngược lại, khi Vua
bên yếu đối Vua trước sẽ “Hòa cờ”.

Hình 36

 Vua Trắng đứng hàng ngang số 6 (Vua Đen ở hàng ngang số

3) và đứng trước Tốt, bên mạnh sẽ phong cấp được dù đi trước
hay đi sau.

Hình 37
32
  Chọn quân đi cũng rất quan trọng, chỉ cần đi sai ở giai
đoạn này có thể đảo ngược kết quả trận đấu từ “Thắng”
thành “Hòa”.
1. c4 Vd7
2. Vb6 Vd6
3. c5 Vd7
4. Vb7
Trắng chiếm thế đối Vua đồng thời kiểm soát ô phong cấp
cho Tốt  Trắng giành thắng lợi.
Hình 38

 Phương pháp cơ bản dùng Vua hỗ trợ Tốt theo thuật

ngữ cờ là “đẩy vai” tức là làm cho Vua đối phương không
vào được ô mà mình mong muốn.
1. Vb5
Ngăn không cho Vua Đen áp sát Tốt và bắt buộc Vua phải
đi một đường vòng để chặn Tốt phong cấp. Tuy nhiên Vua
Trắng đến trước và chiếm giữ ô phong cấp.

Hình 39

 Đối với trường hợp Tốt ở biên, nếu Vua bên yếu kịp
chiếm ô phong cấp thì sẽ “Hòa cờ”. Ngoài ra, còn một
phương pháp nữa đó là Vua bên mạnh chiếm ô phong cấp
ở biên nhưng Vua bên yếu dùng thế “đối Vua” bó chặt Vua
bên mạnh không thể thoát ra ngoài và Tốt không xuống
phong cấp được.

Hình 40

33
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tìm cách phong cấp Tốt
XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY
8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-' 7+-mk-+-+-' 7+-+-+-+-'
6-+-mk-+-+& 6-+-+-+-+& 6-+-zp-+-+&
5+-+-+-+-% 5+-+-+-+-% 5+-+k+-+-%
4-+-+K+-+$ 4-+-+K+-+$ 4-+-+-+-+$
3+-+P+-+-# 3+-zP-+-+-# 3+-+-mK-+-#
2-+-+-+-+" 2-+-+-+-+" 2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-'
6-+k+-+-+& 6-+-+-+-+& 6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-% 5+-+-+-zp-% 5+-zpk+-+-%
4-+K+-+-+$ 4-+-+-mk-+$ 4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-# 3+-+-+-+-# 3+-+-+-+-#
2-+P+-+-+" 2-+-+-+-+" 2-+K+-+-+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+K! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-mk-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-'
6-+K+-+-+& 6-+-+-+-+& 6-+-+-mk-+&
5+-+P+-+-% 5+-+-+-+-% 5+-+K+-+-%
4-+-+-+-+$ 4-+-+-+p+$ 4-+-+P+-+$
3+-+-+-+-# 3+-+-+k+-# 3+-+-+-+-#
2-+-+-+-+" 2-+-+-+pmK" 2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

34
BÀI 3.3 TÀN CUỘC TỐT – CHIẾN LƯỢC
Qua các bài tàn cuộc Tốt đã học, chúng ta cần lưu ý những điều sau:

1/ Nhanh chóng đưa Vua vào khu vực trung tâm - ở vị trí này Vua có thể hỗ trợ cả 2 cánh.
2/ Bảo vệ Tốt thông và tìm cách phong cấp cho Tốt
3/ Xác định sự liên kết của các Tốt cùng màu.
4/ Xác định quân Tốt nào cần di chuyển trước.
5/ Xác định vị trí Vua và Tốt đối phương để thực hiện những nước đi hợp lý giành thắng lợi.

Nếu Trắng vội vàng ăn Tốt ở a2 thì hòa cờ ngay lập tức. Để
giành chiến thắng Trắng sẽ đi như sau:
1. g5
Tới đây Đen không thể ăn Tốt e4 của Trắng vì sẽ bị Tốt g5
xuống phong cấp. Tiếp theo Trắng sẽ ăn các quân Tốt cột a và
đưa Vua về trung tâm hỗ trợ các Tốt lên phong cấp.
Lưu ý: Nếu Vua Đen di chuyển đến f7 thì đẩy Tốt e5 xuống cùng
hàng sau đó nếu Vua bắt Tốt cột nào thì Tốt còn lại đẩy xuống đe
dọa phong cấp.

Hình 41

 Việc chọn tiến Tốt lên một hay hai ô cũng rất quan trọng, đối
với hình cờ này nếu Trắng đi a4 thì sẽ thua ngay lập tức. Trắng
nên đi như sau:
1. a3 a5
2. a4 Tới đây Đen chỉ còn cách đi Vua và mất Tốt f3
và Trắng giành thắng lợi

Hình 42

35
  Muốn thực hiện tốt thế cờ này phải nắm vững nguyên tắc
sau: Bên nào có tốt ở trên cao hơn thì bên đó có lợi và phải tấn
công Tốt đối phương từ phía sau ( thông thường là Vua). Trắng
đi trước sẽ thắng, Đen đi trước thì hòa.
1. Vf6

Hình 43

 Ở hình cờ này, ta thấy có Tốt thông ở khác cánh – phải tính

toán thật chính xác xem nên đẩy Tốt lên phong cấp hay đưa Vua
ra ngăn chặn Tốt đối phương phong cấp.
Trắng đi trước 1. b4 thì sẽ phong cấp trước vì Vua bên Đen
không ở trong hình vuông phong cấp của Tốt Trắng.
Còn nếu Đen đi trước 1. ... Vg7 thì Vua Đen kịp thời lọt vào
hình vuông của Tốt Trắng và sẽ đẩy Tốt ở cột h lên phong cấp
được vì Vua Trắng không nằm trong hình vuông phong cấp.

Hình 44

 Trong trường hợp không có ưu thế Tốt, có nghĩa là khi thế

trận hai bên cân bằng về số lượng Tốt, muốn tạo Tốt thông
phương pháp thông dụng và hiệu quả hơn cả là: thí một hoặc
nhiều quân Tốt để tạo ra Tốt thông, tiến lên phong cấp. Tuy số
lượng Tốt sẽ giảm đi nhưng bù lại chất lượng cao của các tốt còn
lại chính là yếu tố quyết định.

Hình 45

36
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Tìm cách phong cấp Tốt

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+p+-+-+-' 7+-+-+-+-' 7+-+-+-+-'
6p+-+-+k+& 6-+-+-+-zp& 6-+-+-+-+&
5+-+-+-zP-% 5+-+-+-zp-% 5zp-zp-+-+-%
4P+-+-+K+$ 4-+-+-+P+$ 4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-# 3+-+-mk-+P# 3mKP+-+-+-#
2-+-+-+-+" 2-+-+-+-mK" 2-+k+-+-+"
1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-zp-' 7+-+-+-+-' 7+-+-+-zpp'
6-+-mk-+-+& 6-+-+-+-+& 6-+k+-+-+&
5+-+-+-+p% 5+k+-+-+-% 5zp-zP-+-+-%
4-+-+-zP-+$ 4-+p+K+-+$ 4P+K+-+-zP$
3zP-+-+-+-# 3+-+-+-+-# 3+-+-+-+-#
2-+-+-+-+" 2P+-+-+-+" 2-+-+-+-+"
1+-+-+-mK-! 1+-+-+-+-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+( 8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-' 7+-zpp+-+-' 7mk-+-+-+p'
6-+-+-+p+& 6-+-+-+-+& 6P+-+-+-+&
5+-+-+p+p% 5+-+-zP-+-% 5+-+-+p+-%
4-+-+-zP-zP$ 4-+k+-+P+$ 4-+-+-+-+$
3+-+-+KzP-# 3+-+-+-+-# 3+-+-+K+-#
2-+-mk-+-+" 2-+-+-+-+" 2P+-+-+-+"
1+-+-+-+-! 1+K+-+-+-! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

37
BÀI TẬP TỔNG HỢP
Tìm nước đi hợp lý nhất

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8k+l+-+-tr( 8r+-+-tr-mk( 8-+-+-+k+(
7zppvL-+q+-' 7+p+-vl-zp-' 7+p+-+p+p'
6-+-+-zp-+& 6-+-+-+-wq& 6-+n+-wQp+&
5+-+Pzp-sNp% 5zp-+p+-+-% 5zp-+q+-+-%
4-zP-+-sn-+$ 4P+p+-+-zp$ 4-+-+-+-+$
3+-+-wQ-+-# 3+-zPl+P+-# 3zP-vL-+-zPP#
2-zP-+-zPPzP" 2-wQ-sN-mKPzP" 2-zP-+-zP-mK"
1+-+-tR-mK-! 1tR-+-+LsNR! 1+-+-+-+-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-tr-mk( 8-+-+-+-+( 8-tr-wq-trk+(
7+p+-+-trp' 7+-+-+-mk-' 7+-+-vlp+p'
6-wqp+-wQp+& 6-+-+-+pzp& 6-+n+p+pwQ&
5+-+-+-+-% 5+-+-+-+-% 5zpp+pzP-+P%
4-+-zP-+-+$ 4-+-+-+-zP$ 4-+-zP-+P+$
3vlL+-+NzP-# 3+-+-+K+-# 3zP-sN-+-+-#
2P+-vL-zPK+" 2-+-+-+-+" 2-zPP+N+R+"
1+-+-+-+R! 1+-+-+-+-! 1+K+-+-+R!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-+-vl-sn( 8-+-+-tr-mk( 8-+-+-+rmk(
7zpq+r+-zpk' 7+-+-+-vlp' 7zp-+-+-+-'
6-zpl+-+-zp& 6-wq-+-+-+& 6-zp-+pzpl+&
5+-zp-zPp+-% 5+-wQP+-sN-% 5+-+p+-wq-%
4-+-zP-+-+$ 4p+-+-zp-+$ 4-+PzP-+-zp$
3zPL+-wQP+-# 3zPr+-+P+-# 3+Q+-zP-+P#
2-zP-+-+-zP" 2-+-+-zP-zP" 2P+-+-zPPvL"
1+-vL-+-tRK! 1+-tR-+-tRK! 1+-+-+R+K!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

38
BÀI TẬP TỔNG HỢP
Tìm nước đi hợp lý nhất

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+r+-+k+( 8-+-+-+-+( 8r+-+-trk+(
7+-+-+-zpp' 7+-+R+-+-' 7vll+-+pzpp'
6p+-+qzp-+& 6-tR-+n+p+& 6p+q+-+n+&
5sn-+-zp-zP-% 5+-+-zp-+k% 5+-+-+-+-%
4Pzp-+P+-zP$ 4r+-+-+-vL$ 4-+P+-+-+$
3+P+-+PwQ-# 3zP-+-+-zPK# 3+-sN-+-zP-#
2K+P+-+-tR" 2-zP-+-+-zP" 2PvLQ+LzP-zP"
1tR-+-+-+-! 1+-+-+-tr-! 1tR-+-+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+ktr-+-tr( 8-+-+-+-+( 8r+-+-trk+(
7zpp+n+p+-' 7+-vl-+pmk-' 7zpl+-+pzpp'
6-+p+pvlp+& 6-+q+-+-+& 6-+p+-vl-+&
5+-+-+-+p% 5zp-zpr+p+-% 5+p+-+-+-%
4-zP-zP-vL-+$ 4Q+-+-+p+$ 4-+-+P+-+$
3zP-+-zP-+P# 3+P+-zP-zPN# 3+-zP-vL-+P#
2-+-+LzPP+" 2P+R+-+-+" 2PzPQ+LzPq+"
1+-tR-+RmK-! 1+-tR-+-+K! 1+-mKR+-+R!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

XABCDEFGHY XABCDEFGHY XABCDEFGHY

8-+-trkvl-tr( 8-+-+-sn-mk( 8-+-+-+-tr(
7+-wqn+p+-' 7+Q+-+-zpp' 7+lwq-+pmk-'
6p+-+p+-zp& 6-+p+L+-+& 6pvl-+-snp+&
5+p+-+-+-% 5zp-+-+PzP-% 5+p+-+-+-%
4P+p+-+-+$ 4Pvl-+-+-+$ 4-zPp+-+-+$
3vLP+-+L+-# 3+-+-sn-vLK# 3zP-sN-+-zP-#
2-+P+QzPPzP" 2-+P+-+-+" 2-vLQ+-zP-zP"
1tR-+-mK-+R! 1+-+q+-+-! 1+-+R+RmK-!
xabcdefghy xabcdefghy xabcdefghy

39
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Learning Chess ( Step 1-6), Rob Bruna, Cor Van Wijgerden.
2/ Cờ Vua Chiến thuật – kỹ thuật tác chiến, Lương Trọng Minh, NXB Dân Trí, 2016.
3/ Giáo trình cờ Vua, Trường Đại học sư phạm Thể dục thể thao TP. Hồ Chí Minh.
4/ Nhà Vô địch, Nguyễn Hữu Huấn – Lê Thanh Tú, NXB Kim Đồng.
5/ Silman’s complete endgame course, Jeremy Silman.
6/ https://cotravinh.blogspot.com/

40