Professional Documents
Culture Documents
12.siniflar Sinav Öncesi̇ Hazirlik Testleri̇
12.siniflar Sinav Öncesi̇ Hazirlik Testleri̇
E) III ve IV
3. 9. yüzyılın başlarında Müslüman bilginler yeni
12.1.2.İslam medeniyetinde bilim ve düşüncenin bilgiler üretme seviyesine gelmişlerdir. Bu
gelişim sürecini değerlendirir. CEVAP: D yüzyılda Müslümanlar, Halife Me’mun dönemi
ÇÖZÜM: Numaralı bilgilerden ilk dördü sayesinde kuvvet kazanmışlardır. Kıblenin
doğrudan bilim ve düşünceyle ilgilidir. Ancak V olabildiğince kesin belirlenebilmesi için İslam
numaralı bilgi coğrafya ve mimari ile ilgilidir. Bu âlimleri tarafından yapılan çalışmalar neticesinde
nedenle doğru cevap C seçeneğidir. Bağdat ile Mekke arasındaki boylam farkı tespit
edilmiştir. Elde edilen 3 derecelik boylam farkı o
dönem için oldukça başarılıdır. Onuncu yüzyılda
2. İslam düşünce tarihi incelendiğinde bilim ve özellikle Matematik alanında çalışmalar
felsefe alanında 12. yüzyıla kadar yapılmıştır. Müslüman bilginlerin gerek dini
Müslümanların, klasik bilimlerin her alanında gerekse tabi ilimlerdeki yoğun çalışmaları on
(matematik, fizik, astronomi, kimya, biyoloji ve altıncı yüzyılın sonlarına kadar sürmüştür. Bu
tıp) geniş çapta ve çok yönlü bir araştırma çabası çalışmalar sayesinde Orta Çağ İslam dünyasında
içinde olduğunu görüyoruz. Müslümanlar bu süre bilim, en ileri seviyelere çıkmıştır. Bu dönemde
içinde bir yandan Eski Yunan ve Hintli yazılan kitaplar Latince ve İbraniceye tercüme
düşünürlerin eserlerini dikkatle incelerken diğer edilerek dünyaya yayılmıştır. İslam dünyası 16.
yandan da bunlardan tamamen farklı yaklaşım ve yüzyılın sonlarından itibaren duraklama ve daha
metotlar geliştirmişlerdir. İslam dünyasındaki sonra gerileme dönemine girmiştir. Batı’daki
bilimsel gelişmeler diğer kültür ve medeniyetleri sanayi ve teknolojide hızlı gelişmeler meydana
de etkilemiştir. Özellikle Batı medeniyeti Endülüs gelmiştir.
Emevileri’nin bilimsel birikiminden çokça istifade
etmiştir. Hatta Batı’nın Fârâbî, İbn-i Rüşt gibi Bu parçada aşağıdakilerden
İslam düşünürleri olmaksızın Eflatun, Sokrat gibi hangisine değinilmemiştir?
Antik düşünürlerle bağ kurması mümkün değildir.
Sonuç olarak Batı medeniyeti, bugünkü modern A) İslam âlimlerinin çalışmalarına
bilim ve teknolojisini, İslam medeniyetine
borçludur. B) Orta Çağdaki batı medeniyetine
tercüme edilmiştir. Bu amaçla Abbasi Halifesi
C) Tercüme çalışmalarına Me’mun, Bağdat’ta kütüphane, akademi ve
tercüme bürosundan oluşan Beytü’l-Hikme adı
D) İslam medeniyetinin gerilemesine verilen bir müessese kurdu. Beytü’l-Hikme’deki
mütercimlerin başında Arapça ve tıp ilimlerinde
E) 16. yüzyıldan itibaren Batı’daki gelişmeye otorite olan Huneyn b. İshak adlı bir hekim vardı.
İslam dünyasında başlayan tercüme faaliyetleri
12.1.2.İslam medeniyetinde bilim ve düşüncenin salt bir nakil olmayıp felsefenin, İslam düşüncesi
gelişim sürecini değerlendirir. CEVAP: B ile yeniden hayat bulup hikmete dönüşmesidir.
Bu parçada aşağıdakilerden
hangisinin cevabına yer 2. Vahiy merkezli olarak başlayan İslam bilim ve
verilmemiştir? düşünce tarihinde önemli dönemlerden birisi
felsefenin İslam dünyasına girmesidir.
A) Müslüman bilim adamları hangi kültürlerin Müslümanlar arasında bilimin gelişmesinde
ilmi çalışmalarından yararlanmıştır? Emeviler Dönemi'nde başlayan tercüme
B) İslam medeniyetinin Rönesans ve Reform faaliyetlerinin etkisi vardır. Felsefenin İslam
hareketlerine etkisi nedir? dünyasına girmesi tercüme faaliyetlerinin bir
sonucudur. Bu dönemde Sanskritçe, Yunanca ve
C) Müslümanlar hangi alanlarda ilmi Süryaniceden eserler tercüme edilmiştir. Bu
çalışmalar yürütmüşlerdir? amaçla Emevi Halifesi Me’mun, Bağdat’ta
D) Müslüman din adamları en çok hangi ilim kütüphane, akademi ve tercüme bürosundan
dalında çalışma yapmışlardır? oluşan Daru’l-hikme adı verilen bir müessese
kurmuştur. İslam dünyasında başlayan tercüme
E) İslam medeniyetinde öne çıkan ilim faaliyetleri salt bir nakil olmayıp felsefenin, İslam
adamları kimlerdir? düşüncesi ile yeniden hayat bulup hikmete
dönüşmesidir.
Bu parçadan hareketle Müslümanlar arasında
12.1.2.İslam medeniyetinde bilim ve düşüncenin bilimin gelişmesiyle ilgili olarak
gelişim sürecini değerlendirir. CEVAP: D aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Felsefe alanındaki tercümeler İslam
1.İslam medeniyetinde bilimsel süreci başlatan düşüncesiyle yeniden yorumlanmıştır.
ilmî çalışmalar öncelikle vahiyle oluşmaya B) İslam medeniyetinde düşüncenin
başlamıştır. Kur’an ve sünnetin ilme, bilgiye ve gelişmesine felsefenin katkısı olmuştur.
öğrenmeye teşvik eden buyrukları,
C) İslam âlimlerinin yanında yöneticiler de
Müslümanların başta dinî ilimler olmak üzere
ilme değer vermişlerdir.
insanlığın faydasına olan her türlü bilgiye
yönelmelerine vesile olmuştur. İslam bilim D) Daru’l-hikme, dönemin akademik
tarihinde öncelikle dinin iki ana kaynağı olan ortamının bir sonucudur.
Kur’an ve sünnetin anlaşılması ve E) Tercüme faaliyetleri Emeviler Dönemi’nde
yorumlanmasına odaklanmış bir ilmî faaliyetin son bulmuştur.
oluştuğu görülmektedir. Bu kapsamda hadis,
tefsir, fıkıh ve kelam gibi ilim dalları oluşmuştur. 12.1.2.İslam medeniyetinde bilim ve düşüncenin
Daha sonra ise fen ve sosyal bilimler üzerinden gelişim sürecini değerlendirir. CEVAP: E
bilim ve düşünce gelişmiştir. ÇÖZÜM: A, B, C ve D seçenekleri verilen
parçadan çıkarılabilir sonuçlardır. Tercüme
Bu parçanın ana fikri aşağıdakilerden
faaliyetleri, Emeviler Dönemi’nde çok yoğun bir
hangisidir?
şekilde yapılmasına rağmen son bulmamıştır.
A) İslam medeniyetinde bilim ve düşüncenin Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.
gelişim süreci
B) Müslümanların, ilmî faaliyetlerini
sağlayacak şartların oluşması 3.(I) Medeniyet, en genel anlamda, insanların bir
nesilden diğerine aktardıkları siyasal, sosyal,
C) Kur’an ve sünnetin ilme, bilgiye ve
ekonomik faaliyetler, kurumlar, değerler ve
öğrenmeye teşvik eden buyrukları kavramların hepsidir. (II) İslam medeniyetinin
D) İslam bilim tarihinde Kur’an ve sünnetin temelinde bilgi (ilim) kavramının olduğu görülür.
anlaşılması ve yorumlanması (III) Bilimsel bir sürecin sonucunda oluştuğu için
İslam medeniyetini bilgi medeniyeti olarak tanınan Ortaçağ’ın en büyük fizikçisi;
nitelendirebiliriz. (IV)Müslümanlar ilmî matematikçi, astronom ve filozofudur. Birunî, on
çalışmalara vahyin yol göstericiliği ile birinci yüzyılda yaşamış; astronomi, matematik,
başlamışlardır. (V) Kur’an ve sünnetin ilme, fizik, tıp, coğrafya, tarih ve dinler tarihi başta
bilgiye ve öğrenmeye teşvik eden buyrukları, olmak üzere çeşitli alanlarda önemli eserler
Müslümanların başta dinî ilimler olmak üzere veren, Türk-İslam ve dünya tarihinin en tanınmış
insanlığın faydasına olan her türlü bilgiye ilim adamlarından biridir. İbn Sinâ ise on birinci
yönelmelerine vesile olmuştur. yüzyılda yaşamış İslam Meşşâî okulunun en
büyük sistemci filozofu ve Ortaçağ tıbbının önde
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci gelen temsilcisidir.
paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle
başlar? İslam dünyasının bilim alanındaki duraklama ve
A) (I) B) (II) C) (III) D) (IV) gerilemesi için verilen on dokuzuncu yüzyıl, geç
E) (V) bir tarihtir. Bu durum on altıncı yüzyıla kadar geri
götürülebilir. Dolayısıyla doğru cevap E
12.1.2.İslam medeniyetinde bilim ve düşüncenin
seçeneğidir.
gelişim sürecini değerlendirir. CEVAP: D
12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve 12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve
bilim kurumlarını tanır. CEVAP: D bilim kurumlarını tanır. CEVAP: A
1.Aşağıdakilerden hangisi İslam
5. Şifahane İslam dünyasında klasik medeniyetindeki eğitim kurumlarından
hastanelerin genel adı olup bîmâristan adıyla da değildir?
bilinir. Bîmâr hasta anlamına gelen bir kelimedir.
A) Beytü’l-hikme
Başlangıç döneminde bîmâristan adıyla anılan
hastanelerin Selçuklular’da daru’ş-şifa veya B) Daru’l-hadis
daru’l-afiye ismiyle anıldıkları görülmektedir. C) Defterdar
Osmanlılar zamanında ise daru’ş-şifa ile birlikte
daha çok daru’s-sıhha, şifahane, bîmârhane ve D) Şifahane
tımarhane kelimeleri kullanılmıştır. İlk İslam E) Mescit
şifahanesi Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafından,
Hendek Gazvesi sırasında yaralanan Sa‘d b. 12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve
Muaz (r.a.) ve diğer yaralılar için seyyar savaş bilim kurumlarını tanır. CEVAP: C
hastanesi olarak kurulmuştur. Savaşta tıbbî ÇÖZÜM: Beytü’l-hikme: İslam ilim ve kültür
hizmet veren hanımlardan birisi olan Rüfeyde el- tarihinde tercüme ve yüksek seviyedeki ilmî
Ensariyye (r.a.) ilk seyyar sahra hastanesini araştırmaların yapıldığı merkezlerdir.
kurmuştur. Doktor olduğu bilinen bu hanımın
yaralıları tedavi ettiği çadır, “Rüfeyde’nin çadırı” Daru’l-hadis: Hadis ilimlerinin öğretildiği ve hadis
diye biliniyordu. Bu parçada vurgulanan temel ilimlerinde uzmanların yetiştirildiği yükseköğretim
konu aşağıdakilerden hangisidir? kurumlarıdır.
Şifahane: İslam dünyasında klasik hastanelerin 3. Aşağıdaki hangi eğitim kurumunun tanımı
genel adı olup bimaristan adıyla da bilinir. Bu yanlış verilmiştir?
kurumlarda tedavi yanında tıp eğitimi de yapılırdı.
A) Beytü’l-hikme: İslam ilim ve kültür tarihinde
Mescit: İlk dönemlerde ibadet mekânı olarak tercüme ve yüksek seviyedeki ilmî
cami ifadesi yerine kullanılırdı. Zaman içinde araştırmaların yapıldığı merkezlerdir.
küçük mabetler mescit olarak anılır olmuştur. B) Daru’l-hadis: Hadis ilimlerinin öğretildiği
İslamiyet’in ilk dönemlerinde eğitim öğretim daha vehadis ilimlerinde uzmanların yetiştirildiği
çok mescit merkezli olarak yapılmaktaydı. yükseköğretim kurumlarıdır.
Buralarda Kur’an-ı Kerim, tefsir, hadis, fıkıh, siyer
gibi ilimler okutulmakta ve bu dersler “ders C) Daru’l-kurra: Kur’an öğretilen ve hâfız
halkası” şeklinde yürütülmekteydi. yetiştirilen, kıraat eğitimi yapılan bölümlerin
genel adıdır.
Defterdar: Osmanlılarda maliye teşkilâtının
D) Mektep: İslam ülkelerinde ve özellikle
başındaki kimseye denir. Devletin ekonomik ve
Osmanlılarda yükseköğretim faaliyetlerinin
mali işleriyle ilgilenirlerdi. Dolayısıyla doğru yapıldığı yerlerdir.
cevap C seçeneğidir.
E) Bimarhane: İslam dünyasında klasik
hastanelerin genel adıdır.
2. Geçmişte yükseköğretim faaliyetlerinin 12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve
yapıldığı yerlerdir. Bugünkü anlamda fakültelere bilim kurumlarını tanır. CEVAP: D
karşılık gelen eğitim kurumlarıdır. Hicri 3. asır ile ÇÖZÜM: A, B, C ve E seçeneklerinde tanımlar
5. asır arasında başta Horasan ve doğrudur. D seçeneğinde Mektebin tanımı yanlış
Maveraünnehir olmak üzere İslam dünyasının yapılmıştır. Mektep: İslam ülkelerinde ve özellikle
ilim merkezlerinde kurulmaya başlandı. Osmanlılarda çocuklara temel eğitimin verildiği
Bu parçada anlatılan eğitim kurumu yerlerdir. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mektep 4.
B) Medrese
I. Rasathaneler astronomik gözlemler
C) Kütüphane yapmak için kurulmuş gözlemevleridir.
D) Rasathane E) Bimarhane II. Modern dönemde rasathanelerin yerini
12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve tamamen uydular almıştır.
bilim kurumlarını tanır. CEVAP: B III. İslam dünyasında tam teşekküllü ilk büyük
ÇÖZÜM: Mektep: İslam ülkelerinde ve özellikle rasathane İlhanlı’lar tarafından 1259’da
Osmanlılarda çocuklara temel eğitimin verildiği kurulan Merâga Rasathanesi'dir.
yerlerdir.
İslam toplumunda bir eğitim ve bilim merkezi
Kütüphane: Kitapların saklandığı, korunduğu
olan rasathaneler ile ilgili verilen ifadelerden
yerlere denir. Kütüphaneler, bilginin toplanması,
hangileri yanlıştır?
depolanması ve dağıtılması fonksiyonlarını icra
eder. A) Yalnız I
Rasathane: Astronomi gözlemleri yapılan B) Yalnız II
kuruluş, gözlemevi. C) I ve II
Bimarhane: İslam dünyasında klasik hastanelerin D) I ve III
genel adı olup şifahane adıyla da bilinir. Bu
E) II ve III
kurumlarda tedavi yanında tıp eğitimi de yapılırdı.
12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve
Medrese: İslam tarihinde yükseköğretim bilim kurumlarını tanır. Cevap: B
faaliyetlerinin yapıldığı yerlerdir. Dolayısıyla
doğru cevap B seçeneğidir.
5.Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed E) Daru’l-afiye
(s.a.v.) zamanında eğitim kurumu olarak işlev 12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve
görmüştür? bilim kurumlarını tanır. CEVAP: C
A) Mescit
B) Mektep C) Medrese
D) Daru’l-kurra
E) Daru’l-hadis
12.1.3.İslam medeniyetinde öne çıkan eğitim ve
bilim kurumlarını tanır. CEVAP: A