Değişim – Dönüşüm - Gelişim
gerektiğini belirlemiştir. Ahmet’in böylesi bir
Değişim: Türk Dil Kurumuna göre “Bir zaman
dilimi içindeki değişikliklerin bütünü” olarak
ifade edilmiştir. Bu tanımdan yola çıkacak
olursak belirli bir zamanın içerisinde bir takım
nesnelerin, fikirlerin, duyguların, olguların ya da
özelliklerin gerek zoraki gerekse de istendik
şekilde farklılaşması olarak ele alırsak sanırım
yanlış bir ifade kullanmamış oluruz.
Değişim içerisinde muhattap olduğu dönemin
ekolojisine göre bir zorunluluk olarak
gerçekleşebileceği gibi mevcut koşulların
ihtiyaçlarını göz önüne aldığımız zaman bir
yenilik meydana getirme çabası olarak da
görmemiz gerekiyor. Yani değişime esasında
başlamış ve bitmiş bir süreci tanımlamak
açısından ifade etmek değişimin doğasına
aykırıdır. Değişimi sonuç olarak değil giriş ve
süreç olarak görmemiz gerekir. Değişim son
bulmaz sürekli bir şekilde devam eder. Bu
ifadeden yola çıkarak Değişimi sürekli bir şekilde
devam eden ya da devam etmesi gereken ve
değişimin yoluna devam edebilmesi için gerekli
müdahaleleri yapmamız gereken “dönüşüm” ile
birlikte ele almamız gerekir. Değişim aynı
zamanda gelişimin ön koşuludur. Bir konuda
yeni uzmanlık alanı yaratma çabamız varsa ya da
bir sorunla mücadele etme gayesi güdüyorsak,
herhangi bir konuda bağımlılıklarımızdan
kurtulmak istiyorsak, önümüze yeni hedefler
koyup bu hedefler doğrultusunda yol almaya
başlamak istiyorsak “Değişim – Dönüşüm –
Gelişim” üçlüsünü mutlaka bir arada ele
almamız gerekecektir. Bu üç durumu hedefe
ulaşmak için birer ön koşul ve ayrılmaz bir bütün
olarak görmemiz, bilmemiz ve uygulamamız
gerekiyor.
Yukarıda ifade etmiş olduğum maddeleri bir
örnek özelinden açıklamaya çalışayım. Birinci
örneğimiz meslek tercihini belirlemiş olan
“Ahmet” isminde bir lise öğrencisi olsun.
Ahmet üniversite sınavında girecek ve yeterli bir
puanı aldıktan sonra İktisat Bölümünü tercih
etmek istemektedir. İleride Finans sektöründe
çalışmayı arzu ettiği için bunun ön koşulu
olarakda İktisat Bölümüne yerleşmesi
yola girmesi için kuşkusuz ki üniversite sınavında
istediği puanı alması gerekecektir ve üniversite
sınavlarına hazırlanmaya karar vermiştir. Ahmet
bu hedefe ulaşmak için kendisine okuldaki ders
saatleri dışında en az günde 3 saat yetecek
kadar üniversite sınavlarına hazırlanacağı ekstra
bir zaman yaratmanın uygun olacağını
belirlemiştir. Ahmet sosyal çevresi ile iyi ilişkileri
bulunmaktadır. Gerek spor gerekse de sanatsal
etkinliklere katılım sağlamakta ve bunların yanı
sıra sosyal medyayı da gün içinde aktif olarak
kullanmaktadır. Ahmet gün içinde spor
etkinliklerinden 1 saat, sanatsal etkinliklerinden
1 saat ve sosyal medya da bulunduğu zamandan
1 saatlik zaman dilimini üniversite sınavına
hazırlanmak için ayırmaya karar vermiştir. İşte
bu örnekten yola çıkarak Ahmet’in üniversite
sınavına hazırlanması için belli başlı
alışkanlıklarından tamamen ya da kısmen ödün
vermesini değişimin başlangıcı olarak
görebiliriz. Süreç başlamıştır ama işler Ahmet’in
planladığı gibi gitmemektedir. Bir türlü
denemelerden istediği sonuçları alamayan
Ahmet günlük çalışma süresini 3 saatten 4 saate
çıkarması gerektiğini belirlemiştir. Bunun için
sınava kadar öncelikleri içinde bir tane
hayatında yer alan alanı çıkarması gerekmekte
olduğunu belirlemiş ve bu seçeneğini sosyal
medya hesaplarını sınav gününe kadar
kapatmakta karar kılmıştır. Ahmet’in yapmış
olduğu bu tercih bize Değişimin doğasında yer
alan Dönüşümü ifade etmektedir. Bir amaç
doğrultusunda başlanılan Ahmet’in belli
alışkanlıklarını değiştirmesi yeterli gelmemiştir
ve akabinde değişimini dönüştürmüştür. Ahmet
kendi gerçekliliği özelinde sürecini
değerlendirmiştir ve gerekli müdahaleleri
yapmıştır. Ahmet belirlediği hedefe ulaşmak için
önce değişim sonra dönüşüm sergilemiştir. Bu
müdahaleler sonucunda Ahmet başlamış
olduğu noktanın üstüne mesafeler kat etmiş
gelişim sağlamıştır. Değişim – Dönüşüm –
Gelişim üçlemesine tekrar bakacak olursak.
Hedefe ulaşmak için Değişim ve Dönüşüm
gerekmektedir. Gelişim ise bizim kendimize
koyduğumuz ilk hedeften o hedefe ulaşana
kadar edindiğimiz tüm kazanımları ifade
etmektedir. Yani Değişim ve Dönüşüm birer
çaba birer girişimken Gelişim ise devam eden bir
süreçtir ve ölene kadar etkileri devam edecek
olan olgudur.
Başka bir örnek verelim ve konuyu farklı açıdan
değerlendirelim. Güler ve Hasan evli bir çiftimiz
olsun. Güler ve Hasan birbirleri ile severek
evlenmiş en iyi şekilde de düğünlerini yapıp
evlerini kendi zevklerine göre dizmişlerdir.
Evliliklerinin ilk ayları sorunsuz geçmiştir. Fakat
zamanla aralarındaki iletişim ve ilişkilerinde ki
birliktelik esası yerini bireysel beklentilere
bırakmıştır. Güler artık bir arada bulundukları
süreci alışveriş sitelerine bakınmakta TV ile daha
çok vakit geçirmektedir. Hasan ise haftada en az
2 defa arkadaşları ile halı saha maçlarına
gitmekte, tuttuğu takımın maçlarını arkadaşları
ile izlemekte ve kahvehanede daha fazla zaman
geçirmektedir. Çiftimiz farkında olmadan
yaşanılan bir kırılma noktasının devamında
asailişkileri zedelenmeye başlamış ve birbirlerini
her konuda eleştirmekteler. İletişimleri
azalmıştır ve birlikte yaptıkları ortak etkinlikler
çok daha sınırlı hale gelmiştir. Bu durum böyle
devam ettiği takdirde evliliklerinde hakaret,
şiddet, evi terketme ya da boşanma ile
sonuçlanacağı bir yola girdiğini iki tarafta
gözlemlemekte ama herşeyi deyim yerindeyse
oluruna bırakmışlardır.
Böylesi bir ortamda süreci daha işin içinden
çıkılmaz noktaya getirecek olan kuşkusuz ki
tarafların ikisininde herhangi bir çabada
bulunmaması olacaktır.
Bu durumun farkına varan Güler ilişkilerinin
bitmemesi gerektiğini düşünerek hedefini
birlikte tekrar eski günlerdeki birlikteliklerinde
olduğu gibi mutlu olmak olarak belirlemiştir.
Hedefini net bir şekilde belirleyen Güler ikinci
aşamada değişimi ele almıştır. Burada araya
gireceğim. Değişim ancak kişi istediği takdirde
meydana gelebilir. Yani biz kendimizi
değiştirmeden karşı tarafın değişmesini
beklememiz çoğunlukla beyhude bir çabadan
öteye gitmeyebilir. Konuya devam edelim.
Güler Hasan’a kahveye gitmemesini onunla
daha çok zaman geçirmesini isterken Hasan ise
Güler’in TV de çok zaman geçirmesinden
yakınmaktadır. Burada Güler değişimi kendi
yaşamında ele alması kaçınılmaz bir gerçektir.
Bununla ilgili alışkanlıklarını gözden geçirmiş ve
bir takım hayatındaki değişimlere karar
vermiştir. Güler Hasan’ı evde beklerken farklı ve
Hasan’ın hoşuna gideceğine inandığı bir şekilde
karşılamaya karar vermiştir.
Hasan işten geldiğinde Güler adı gibi gülerek ve
samimi bir şekilde Hasanı kapıda karşılamıştır.
Hasan bu unuttuğu ama çok özlediği karşılama
karşısında içten içe mutlu olmuştur. Yemek
masasını hazırlayan Güler o gün Hasan’ın en
sevdiği yemekleri hazırlamıştır. Hasan bu
lezzetleri de özlediğini farketmiştir. Ama durun
bir dakika TV kapalı ve bu evde alışık olmayan
başka bir durum daha Hasan’ın gözüne
çarpmıştı. TV yerine bluetooth hoparlörden
keyifli müzik sesleri gelmektedir. Tamamen
çiftlerimiz bir birlerinin gözüne bakarak
sohbetlerini yapmaya başlamışlardır. Hasan
yemeğini yer yemez kahvenin yolunu
tutacakken özlemiş olduğu bu ortamı bırakmayı
da pek istememektedir. Yine de değişime hazır
olmadığı gerçeğini göz önünde bulundurmuş ve
bunun bir defaya mahsus olup olmadığını
anlamak istemiştir. Güler’e kahveden
arkadaşlar bekliyor ayıp olmasın gidebilir miyim
demiştir. Hasan aylar sonra ilk defa gidebilir
miyim demiştir. Bu durum Güler’in değişim
hamlesinin ufakta olsa karşı tarafta etki ettiğinin
bir göstergesi olduğunu Güler farketmiştir. Bu
örneği varsayımlar üzerine yorumlamaya
çalışalım.
Örnekte Güler hedefini belirlemiştir ve olaya
kendi etki edebileceği bir değişimle başlamıştır.
Hasan’ın gözünden Güler’in eksiklerini net
olarak belirlemiştir ve bunları değiştirmekle işe
başlamış günün sonunda hedefine tam
ulaşmasa da Hasan’ında iletişiminde düzelme
sağladığını farketmiştir. Yani Güler değişime
kendisinden başlamıştır. Hayatta hedefe
ulaşmak sadece değişimle gerçekleşmez.
Değişime karar verdikten sonra bunu hayata
geçirip süreklilik sağlamamız gerekir. Burada
Hasan’ın bu bir güne özgü müydü şeklinde ki
düşüncesi de doğal bir durumdur. Bu süreçten
sonra Güler Hasanla olan ilişkisini tekrar düzene
koyabilmesi için değişimini devam ettirmesi
bazende başka ne yapabilirim diyerek arayışına
devam edip dönüşümünü sağlaması
gerekmektedir. Güler bu şekilde davranmaya
devam ettiği sürece Hasan’daki ve ilişkilerinde ki
gelişimlerini gözlemleyebilmesi çok daha
olasıdır. Aksi takdirde her iki taraf birbirlerini
suçlamaya devam edecekleri bir ortamda
yaşayacaklardı. Ama taraflardan birinin
değişime başlaması etki tepki prensibinde
olduğu gibi kesinlikle karşılık bulacağından emin
olabilirsiniz. Arzu ettiğiniz sonuca ulaşmak
zaman alabilir, çok ufak değişimler şeklinde
yavaş olabilir ama değişim başladıysa Gelişim
kesinlikle olacaktır. Özellikle ilişkiler özelinde
şunu da eklememde fayda var tek taraflı bir şey
olmaz söylemi sizi hiçbirşey yapmamaya
zorlarken birşeyleri yapmam gerekiyor söylemi
sizi harekete geçirecektir. Bir yöntemi birden
çok defa denemek ya da yöntemi değiştirerek
devamını sağlamak sizi arzuladığınız hedefe
daha da yaklaştıracaktır.

Hedefini belirle

Değişimi başlat

Sürekliliği sağla

Farklı yöntemleri dene

ve

Gelişimi gözlemle…