Hej!

Poniżej znajdziesz notatkę do mojego filmu o ,,Pani Bovary”. To „pigułka wiedzy”,

zatem musiałam dokonać koniecznych skrótów, uproszczeń i uogólnień. Pamiętaj
zatem, aby rozwinąć oraz potwierdzić te treści podczas własnej nauki:)  Notatki do
innych ważnych lektur, znajdziesz na www.notatkidomatury.pl

O autorze – Gustaw Flaubert (1821-1880)

 jeden z najwybitniejszych pisarzy francuskich,

  syn chirurga, studiował prawo, mieszkał w pobliżu Rouen,
 po porzucenia studiów prawniczych poświęcił się całkowicie pisarstwu,
 uważał, że powieść powinna być bezosobowa, obiektywna i doskonała w
swojej formie; podkreślał, że autor musi całkowicie „oczyścić” swoje dzieła z
własnych emocji, poglądów, opinii,
 władze wytoczyły proces pisarzowi za obrazę moralności po publikacji „Pani
Bovary”.

O co chodzi? (Idea)

„Pani Bovary” opowiada o prowincjonalnym lekarzu, który ożenił się z piękną,

egzaltowaną i znudzoną drobnomieszczańskim życiem kobietą. Konflikt
odmiennych osobowości doprowadza do nieszczęścia. Okazuje się, że marzenia o
lepszym życiu, inspirowane opowieściami o wielkiej miłości, mogą stać się
przyczyną katastrofy.

 
 Informacje ogólne

data 1857 r. (w druku zwartym, w 1856 w prasie)

wydania

miejsce Francja
powstania

epoka Okres naturalizmu we Francji.

Naturalizm – prąd w literaturze i sztuce, inspirowany rozwojem

nauk, którego głównym założeniem było bardzo dokładne
odzwierciedlanie rzeczywistości. Jego przedstawiciele skupiali się
na brzydkich, patologicznych aspektach ludzkiego życia.

rodzaj epika

gatunek powieść realistyczno-psychologiczna

geneza Flaubert był zaintrygowany motywem kobiety, która odrzuca normy

obyczajowe. Według popularnej anegdoty pierwowzorem postaci
Emmy miała być niewierna żona pewnego lekarza, która popełniła
samobójstwo.

czas akcji Pierwsza połowa XIX w.

miejsce Prowincjonalne francuskie miasteczka: Bertaux, Tostes, Yonville,

akcji Rouen.

narracja Książka zaczyna się od rozdziałów, w których głównym bohaterem

jest Karol Bovary. Trzecioosobowy narrator przedstawia nam jego
biografię od czasów szkolnych, przez studia medyczne, do ślubu z
Emmą. Główne partie książki opisują losy Emmy, zazwyczaj z jej
perspektywy. W finale głównym bohaterem staje się znowu na
 chwilę Karol.

bovaryzm Od nazwiska bohaterki wywodzi się termin bovaryzm oznaczający:

stan, w którym odczuwa się znudzenie codziennością,
(ważne niespełnienie, rozczarowanie, tęsknotę za lepszym życiem
pojęcie) wzorowanym na literackich romansach oraz pogardę do
„pospolitych” ludzi.

Bohaterowie

Imię i Objaśnienia
nazwisko

Karol Bovary Poczciwy, prowincjonalny, pozbawiony większych ambicji

lekarz; szaleńczo zakochany w swojej żonie, Emmie. Na koniec
umiera z rozpaczy po jej samobójczej śmierci.

Emma Piękna, egzaltowana kobieta, która marzy o wielkiej

Bovary romantycznej miłości i bogactwie. Swoją wiedzę o świecie
czerpie z popularnych powieści. Rozczarowana mężem
Karolem oraz swoim szarym życiem pogrąża się w ognistych
romansach. Na koniec, sfrustrowana, zadłużona, odrzucona
przez kochanków, popełnia samobójstwo.

Leon Dupuis Pisarz notarialny, kochanek Emmy, który w pewnym momencie

przeraził się jej zaborczością. Po śmierci kochanki ożenił się z
inną kobietą.

Rudolf Przystojny, bogaty, rozwiązły arystokrata, sąsiad państwa

Boulanger Bovary. Uwodzi Emmę, ale po jakimś czasie porzuca,
przestraszony wizją ich wspólnej przyszłości (rodem z
powieści).
Pan Homais Aptekarz z Yonville. Sprytny, przedsiębiorczy, dwulicowy.
Manipulant, który umie zadbać o swoje interesy. Przymila się
władzy.

Lheureux Kupiec, lichwiarz. Swoimi wyrachowanymi działaniami

doprowadza państwo Bovary do zadłużenia i ostatecznie do
katastrofy.

Justyn Młodziutki pomocnik pana Homais’a, zmuszony przez Emmę

dał jej klucz do laboratorium, gdzie przechowywano arszenik.
Ma potem wyrzuty sumienia z tego powodu.

Heloiza Pierwsza żona Karola, który ożenił się z nią z rozsądku oraz dla
Dubuc pieniędzy. Przed jej śmiercią okazało się, że wcale nie jest
zamożna.

Pani Bovary – Zazdrosna o syna Karola, złośliwa dla synowej, z którą często
matka się kłóci.

Karol Dionizy Ojciec Karola, były chirurg wojskowy, człowiek rozrzutny,

Bartłomiej kobieciarz, wolnomyśliciel. Miał dobry kontakt z synową. Zmarł
Bovary nagle.

Berta Bovary Córeczka państwa Bovary. Romansująca matka często ją

zaniedbywała. Po śmierci rodziców przygarnęła ją ciotka.

Teodor Ojciec Emmy. Kochał swoją córkę. Gdy zorientował się, że nie
Rouault będzie pomocna w prowadzeniu folwarku, postanowił oddać ją
za mąż Karolowi.

Ksiądz Poczciwy, pobożny, który właściwie niczym się nie odróżnia od

Bournisien innych mieszkańców; mentalnie jest drobnomieszczaninem.
 Żebrak Postać, którą spotyka Emma. Z jednej strony, jest
przedstawiony naturalistycznie (dokładny opis jego zżeranego
chorobą ciała), a z drugiej strony niesie znaczenia symboliczne
(śpiewa piosenkę o dziewczynie, która marzy o miłości).

Streszczenie

Część pierwsza

Historia zaczyna się w od pierwszego dnia w szkole piętnastoletniego Karola, który

okazał się przeciętnym uczniem. Po ukończeniu trzeciej klasy gimnazjum poszedł do
szkoły medycznej. Uczył się tam głównie dla matki. Po egzaminach zaczął praktykę
w Tostes. Wkrótce ożenił się z czerdziesopięcioletnią wdową, Heloizą Dubuc, która
uchodziła za zamożną kobietę. Było to małżeństwo z rozsądku.

Pewnego razu Karol został wezwał do Bertaux. Właściciel folwarku, Teodor

Rouault, złamał nogę. Tam właśnie poznał Emmę Rouault, piękną, młodą córkę pana
Teodora. Zauroczył się nią, zaczął coraz częściej tam przyjeżdżać, na co jego żona
reagowała scenami zazdrości. Karol dowiedział się, że informacja o dużym majątku
Heloizy jest kłamstwem. Jego rodzice byli wstrząśnięci i wściekli. Po tygodniu
zrozpaczona małżonka dostał krwotoku i nazajutrz umarła.

Karol dobrze się odnalazł jako wdowiec. Było mu całkiem przyjemnie z

odzyskaną niezależnością. Zaczął ponownie odwiedzać folwark Rouault’a i
zacieśniać znajomość z Emmą. W końcu poprosił ją o rękę. Młodzi wzięli ślub, odbyło
się huczne wesele. Po uroczystościach zamieszkali w Tostes.

Karol był zachwycony piękną żoną, świetnie czuł się w małżeństwie, ale
Emma, wychowana na romansach i lubiąca marzyć o wielkiej romantycznej miłości,
zaczęła się nudzić. W końcu uzmysłowiła sobie, że nie kocha Karola. Czuła do niego
narastającą niechęć. W jej oczach był pozbawionym większych ambicji niedołęgą.
Mimo rozpaczliwych starań nie potrafiła wzbudzić w sobie do niego miłości. Ucieczką
od codzienności były dla niej spacery z charciczką Dżali, w czasie których oddawała
się marzeniom o eleganckim mężu i wielkomiejskim życiu.

Pewnego razu państwo Bovary dostali zaproszenie do zamku od margrabiego

d’Andervilliers. Wzięli udział w cudownym balu, do którego później Emma wracała we
wspomnieniach, coraz bardziej zirytowana swoim nudnym, codziennym życiem. W
końcu dopadło ją głębokie przygnębienie. Przestała o siebie dbać, kłóciła się z
teściową. Zaniepokojony Karol zawiózł Emmę do dawnego profesora, który
stwierdził, że to jest choroba nerwowa. Najlepszym lekarstwem miała być zmiana
powietrza. Karol zorganizował zatem przeprowadzkę do miasteczka Yonville, gdzie
miał prowadzić praktykę.
Kiedy wyjeżdżali z Tostes, Emma była w ciąży.

Część druga

W Yonville Emma czuła się trochę lepiej. Głównie dlatego, że poznała tam pisarza
notarialnego nazwiskiem Leon Dupuis. To skromny młodzieniec, który nudził się w
małym miasteczku. Dzięki wspólnym zainteresowaniom (literatura, muzyka itd.)
nawiązali silną relację. Stali się przyjaciółmi. 

Emma urodziła córeczkę Bertę. Nie odczuwała jednak wobec niej miłości
macierzyńskiej, oddała ją mamce.

W tym czasie poznała kupca Lheureux, który sprytnie manipulował nią,

wiedząc, że ma słabość do zbytków. Emma coraz bardziej się zapożyczała.

Mimo znacznej słabości do Leona, trzymała go na dystans. Broniła się

skutecznie przed uczuciem do niego, które w każdej chwili mogło wybuchnąć.
Skupiła się na domu, rodzinie. Kiedy zniechęcony Leon wyjechał do Paryża,
pożałowała, że nie zdecydowała się na romans z nim. Tęskniła za nim. Zaczęła
odczuwać potrzebę wielkiej, romantycznej miłości. Czytała romanse, marzyła. W
końcu znowu dopadło ją przygnębienie, apatia.

Sytuacja uległa radykalnej zmianie, kiedy w okolicy pojawił się Rudolf

Boulanger, młody, przystojny szlachcic, który niedawno nabył majątek w La
Huchette. Ten mężczyzna  o ognistym temperamencie postanowił ją uwieść. Stało
się to podczas Zjazdu Rolnego w Yonville. Później Emma oszalała na jego punkcie.
Obudziła się w niej zmysłowa natura, która kazała jej zatracić się w tym namiętnym
romansie.

Jej zaborczość i nieostrożność zaczęła niepokoić Rudolfa, który sugerował jej,

że jest bliska kompromitacji. Efekt tych przestróg był taki, że Emma postanowiła raz
jeszcze skupić się na rodzinie. Mocno namawiała męża, żeby odważył się
przeprowadzić pionierską operację na szpotawej nodze stajennego. Aptekarz, pan
Homais, ważna i wpływowa postać w miasteczku, również go do tego gorąco
nakłaniał.

Kiedy jednak okazało się, że zabieg się nie udał, a nogę trzeba było uciąć,
Emma poczuła wielką pogardę do Karola i wróciła do Rudolfa. Jej skłonność do
zbytków rosła w siłę. Wydawała pieniądze lekką ręką, zgotowując sobie i mężowi
przyszłą finansową katastrofę.

W pewnym momencie straciła kontrolę nad swoim uczuciem do kochanka i

zaproponowała mu ucieczkę. Zrobiła duże zakupy, zaciągając kredyt. Rudolf, mocno
zaniepokojony i zakłopotany, udał, że wziął ten szalony plan na poważnie.
Postanowił napisać do niej list pożegnalny i wyjechać, a właściwie uciec przed
zaborczą kochanką.

Gdy Emma przeczytała wiadomość, wpadła w rozpacz, dopadły ją myśli

samobójcze. Dostała zapalenia mózgu.

W tym czasie Karol zapożyczył się na niekorzystnych warunkach u kupca

Lheureux.
Emma przeszła przemianę. Popadła w mistycyzm, oddawała się działaniom na rzecz
dobroczynności. Po nadejściu wiosny zaczęła wracać do zdrowia.

Któregoś razu aptekarz podsunął Karolowi myśl, żeby pojechał z żoną do

teatru w Rouen. Spektakl zrobił na niej wielkie wrażenie. Pobudził jej egzaltowaną
duszę. Emma wyobrażała sobie siebie jako kochankę fikcyjnej postaci.

W teatrze natknęli się Leona, z którym po spektaklu zaczęli serdecznie

rozmawiać. To nieoczekiwane spotkanie zakończyło się jeszcze bardziej
nieoczekiwanie. Karol namówił żonę, żeby została do niedzieli w Rouen i cieszyła się
towarzystwem starego znajomego (sam miał wracać nazajutrz do Yonville).

Część trzecia

Nazajutrz, kiedy Karol wyjechał do domu, Leon wyznał Emmie miłość. W ten sposób
zaczął się ich niezwykle namiętny romans. Pani Bovary po raz kolejny zatraciła się w
zmysłowym uczuciu. Zapomniała o całym świecie, nie obeszła jej nawet śmierć
teścia, do którego czuła sympatię. Wykorzystując różne preteksty (sprawy
plenipotencji, lekcje muzyki), jeździła do Rouen, żeby spotykać się z kochankiem.

Równocześnie coraz bardziej zapożyczyła się u kupca Lheureux, który między

innymi namawiał ją do sprzedania nieruchomości po teściu.

Emma i tym razem stała się niezwykle zaborczą kochanką, co wprawiało

Leona w przerażenie. W ich związku doszło do kryzysu. Ogień namiętności
przygasał. Emma uprzytomniła sobie, że ich romans powoli przypomina małżeństwo.

W końcu brak umiaru w wydatkach zaczął się na niej mścić. Lheureux

domagał się zwrotu pieniędzy.

Pewnego razu do domu przyszedł dokument z wyrokiem nakazującym spłatę

długu w  wysokości ośmiu tysięcy franków. Wkrótce pojawił się komornik, żeby zająć
ruchomości. Zrozpaczona Emma próbowała w tajemnicy przed mężem uporać się z
tym problemem. Najpierw udała się do Leona z prośbą o pożyczkę, on jednak
ostatecznie zignorował ją. Notariusz Guillaumin w zamian za pomoc oczekiwał
zbliżenia miłosnego. Nieugięty był również Rudolf, który potraktował ją bardzo
chłodno.

Emma, w przypływie rozpaczy, postanowiła popełnić samobójstwo. Pobiegła

do apteki pana Homais, żeby zdobyć arszenik. Bez wahania zażyła go. Jej śmierć
była bolesna i długotrwała. Opinia publiczna nie poznała prawdy. Według oficjalnej
wersji pani Bovary zażyła arszenik przez pomyłkę, biorąc go za cukier do kremu
waniliowego.

Po śmierci Emmy zdruzgotany Karol popadł w bankructwo. Potem dowiedział

się o zdradach żony. Przybitymi licznymi nieszczęściami umarł, siedząc na ławeczce.

Berta, córeczka państwa Bovary, została oddana na wychowanie ciotce. Opiekunka

posyłała dziewczynkę do pracy w przędzalni bawełny.
 

       Motywy literackie:

Motyw Objaśnienia

miłość, namiętność, Flaubert analizuje w swojej powieści miłość,

pożądanie, romans której główną siłą jest pożądanie.

nieszczęśliwa miłość Bohaterowie powieści zostają odrzuceni przez

ludzi, których kochają i pożądają.

małżeństwo Główni bohaterowie, Emma i Karol, są

nieszczęśliwym małżeństwem.

zdrada małżeńska Emma nie kocha męża i zdradza go z innymi

mężczyznami.

  rodzina, relacje rodzinne Autor bardzo dokładnie opisuje relacje

rodzinne małżeństwa Bovary (rodzice,
teściowie, córka).

życie na prowincji, Flauberta fascynowało życie ludzi

codzienność, pospolitość, mieszkających z dala od wielkich miast.
banalność Fabuła osadzona jest na prowincji, gdzie toczy
się zwyczajne, banalne życie.

rozczarowanie życiem, Emma jest śmiertelnie znudzona swoim

poczucie pustki, nuda zwyczajnym życiem. 

samotność  Bohaterowie powieści często ją odczuwają i

cierpią z jej powodu (np. Leon Dupuis).

samobójstwo Zrozpaczona, osamotniona Emma popełnia

 samobójstwo.

mieszczaństwo, Ludzie skupieni na codzienności i prostym

drobnomieszczaństwo życiu. Zazwyczaj nie fascynują ich wzniosłe
idee.

kobieta, kobiecość Powieść stanowi analizę życia kobiety.

marzenia, pragnienia, iluzje, Emma nienawidzi swojego życia i karmi się

złudzenia marzeniami o miłości wzorowanej na
popularnych romansach.

literatura, książki, romanse, Emma uwielbiała czytać powieści o miłości.

zgubne lektury Być może to właśnie chęć przeniesienia
literackiej fikcji do rzeczywistości stało się
przyczyną jej życiowej klęski.