1

8.0 A Perwakilan Fungsi

Terdapat TIGA perwakilan fungsi.

(i) Rajah Anak Panah (ii) Pasangan tertib (iii) Graf

1. Wakilkan hubungan ini dalam tiga bentuk perwakilan.

Set P = {m, a, t, e }
Set Q = {konsonan, vokal}

Hubungan: ‘Jenis huruf’

Rajah Anak Panah Pasangan Tertib Graf

P Q

2. Rajah anak panah menunjukkan hubungan antara set P dan set Q.

Wakilkan hubungan di atas dengan menggunakan graf.

3. Wakilkan hubungan berikut dalam bentuk gambar rajah anak panah.

 2
Set A = { 6, 10, 15 }
Set B = { 3, 7, 12 }

Hubungan ialah ‘ ditolak tiga ‘.

4. Diberi pewakilan dalam pasangan bertertib: {(6,11), (9, 14), (12, 17)}.
Wakilkan hubungan ini dalam bentuk graf.

5. Wakilkan hubungan berikut dalam bentuk pasangan bertertib.

6. Wakilkan hubungan berikut dalam bentuk pasangan bertertib.

8.0 B Domain, kodomain, objek, imej dan julat.

 3

Domain = 0 ≤ x ≤ 7
Kodomain = julat = 0 ≤ f(x) ≤ 6

1. Rajah anak panah menunjukkan fungsi f yang memetakan set P kepada set Q.

(a) Lengkapkan jadual di ruang jawapan dengan maklumat yang diberi.

domain kodomain julat

{ 2, 3, 5 }
{ 5, 6 }
{5, 6, 7, 11 }

(b) Tentukan objek bagi 6.

(c) Tentukan imej bagi 5.

2. Kenal pasti domain, kodomain, objek, imej dan julat bagi setiap hubungan berikut.
 4

Hubungan Domain Kodomain Objek Imej Julat

3. Lukis satu gambar rajah anak panah untuk mewakili hubungan ini.

ciri-ciri hubungan: A B

Domain A = { -1, 0, 9 }
Kodomain B = {-3, 0, 1, 3 }
Imej bagi 0 = 0
Imej bagi 9 = -3, 3
-1 tiada imej
1 tiada objek

4. Nyatakan julat bagi hubungan itu.

5. Nyatakan
 5
a. b.

(i) imej bagi 8 ___________ (i) objek bagi 2 ____________

(ii) domain ___________ (ii) julat ____________

6. Nyatakan

a. b domain bagi hubungan ini.

kodomain hubungan ini.

7 Nyatakan

(a) objek bagi b

Hubungan antara set A dan set B dalam

bentuk pasangan tertib ialah (b) imej bagi 2.
{(2, s), (3, b), (7, b), (8, t)}

8. Diberi domain ialah -1 ≤ X ≤ 12. Nyatakan julat bagi domain yang diberi.

8.0 C Jenis Hubungan

 6

1 objek – 1 imej 1 objek – 2 imej 2 objek – 1 imej 1 objek – 2 imej

2 objek – 1 imej

1. Padankan jenis hubungan antara set P dan set Q.

Satu kepada satu

banyak kepada satu

banyak kepada banyak

2. Bagi setiap jenis hubungan yang dinyatakan di bawah, lukis satu contoh
hubungan daripada set P kepada set Q dalam rajah anak panah.
 7

3. Nyatakan jenis hubungan bagi setiap rajah yang berikut.

a b

1 1 1
4. Hubungan antara set X = { 3, 7, 9 } dan set Y = { , , } ialah ‘salingan bagi’
3 7 9

(a) Nyatakan jenis hubungan itu.

(b) Wakilkan hubungan tersebut dengan menggunakan pasangan tertib.

5. Lukiskan anak panah untuk hubungan berikut. Seterusnya, tuliskan jenis

hubungan:
 8

satu kepada satu, satu kepada banyak, banyak kepada satu, banyak kepada banyak

6. Wakilkan hubungan berikut menggunakan pasangan tertib, graf, jadual dan

persamaan.
 9

(i) Hubungan Satu kepada Satu

Hubungan : Mendarab dua

a Rajah Anak Panah

b Pasangan tertib

c graf

d Jadual
P

e Persamaan 2=1x2
4=2x2
Tips: 6=3x2
Imej = y = f(x)

(ii) Hubungan banyak kepada satu

Hubungan : Gandaan bagi
 10

a Rajah Anak Panah

b Pasangan tertib

c graf

d Jadual
A

e Persamaan

(iii) Hubungan satu kepada banyak

Hubungan : boleh dibahagi dengan
 11

a Rajah Anak Panah

B graf

(Vi) Hubungan banyak kepada banyak

Hubungan : boleh dibahagi dengan

a Rajah Anak Panah

B graf

7. Nyatakan jenis hubungan. Anda digalakkan menukarkan pewakilan kepada rajah

anak panah dahulu.

a { (Johor,Pontian), (Johor,Kluang), (Pahang, Bentong), (Perak, Ipoh) }

 12

8. Nyatakan jenis hubungan.

9. Padankan setiap rajah yang berikut dengan jenis hubungan yang betul.

8.1 Fungsi
DSKP SP 8.1.1 Menerangkan maksud fungsi.
SP 8.1.2 Mengenal pasti dan memberi justifikasi berdasarkan fungsi
dalam bentuk pasangan tertib, jadual, graf dan persamaan.
TP1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang fungsi.

Fungsi ialah hubungan yang mana

SETIAP OBJEK dalam domain hanya mempunyai
 13

SATU IMEJ dalam kodomain.

1. Tentukan sama ada setiap hubungan ialah fungsi atau tidak. Beri sebab.

Fungsi Bukan fungsi Fungsi Bukan fungsi Fungsi Bukan fungsi

Sebab: Sebab: Sebab:

Fungsi Bukan fungsi Fungsi Bukan fungsi Fungsi Bukan fungsi

Sebab: Sebab: Sebab:

2. Padankan nilai fungsi bagi setiap nilai x yang diberi.

Jom Cuba 8.1

1 Rajah menunjukkan hubungan antara set P dan set Q.

Nyatakan

(a) jenis hubungan ____________________

(b) julat hubungan itu. __________________

2 Rajah menunjukkan satu fungsi. Nyatakan nilai b dan m.

 14

3 Rajah berikut menunjukkan fungsi f(x) = 3x dalam domain 1 ≤ x ≤ 5.

Tentukan nilai a dan b.

4 Tentukan sama ada set pasangan tertib berikut ialah fungsi.

{(1,2), (2,3), (3, 4), (4,5)} {(1,3), (0,3), (2,1), (4,2)} {(1,6), ((2,5), (1,9), (4,3))

5 Diberi set S = { 10, 12, 18, 20} dan set R = {2, 4, 10, 12}.
Hubungan dari set S kepada set R ialah tolak 8.
Wakilkan fungsi tersebut menggunakan

(a) pasangan tertib

(b) jadual

(c) graf
 15

(d) persamaan

6 Nyatakan domain dan julat hubungan berikut.

(a) (b)

Domain = domain =

Julat = julat =

7 Rajah di bawah menunjukkan satu hubungan.

(a) Nyatakan jenis hubungan yang diwakili oleh rajah di atas.

(b) Tentukan sama ada hubungan itu ialah fungsi atau bukan.

(c) Wakilkan hubungan itu dengan menggunakan pasangan tertib.

8 Jadual di bawah menunjukkan suatu hubungan antara titik A, B, C, D dan E dalam bentuk
pasangan tertib.

Titik A B C D E
 16

Pasangan
(-2, -8) (-1, -1) (0, 0) (1, 1) (2, 8)
tertib

Tentukan pernyataan berikut adalah benar atau tidak berdasarkan jadual berikut.
Bulatkan jawapan anda.

8.2 Graf Fungsi

DSKP SP 8.2.1 Membina jadual nilai bagi fungsi linear dan bukan linear, dan
seterusnya melukis graf menggunakan skala yang diberikan.
SP 8.2.2 Mentafsir graf fungsi.
SP 8.2.3 Menyelesaikan masalah yang melibatkan graf fungsi.

1. Salin dan lengkapkan jadual nilai berikut bagi fungsi yang diberikan.

(a) y = 3x + 2

x 0 1 2 3 4

y 5 14

(b) y = 2x2

x 0 1 2 3 4

y 8 18

(c) y = x3 + 2

x -2 -1 0 1 2 3

y -6 2
 17

2. Lengkapkan nilai-nilai y bagi fungsi y = 5 – x, bagi nilai-nilai x = -2, -1, 0, 1, 2, 3.

x -2 -1 0 1 2 3

3. Bina jadual nilai bagi fungsi yang berikut dengan nilai-x yang diberikan.

y = 2x2 + x – 5 untuk -1 ≤ x ≤ 3.

4. Jadual menunjukkan nilai-nilai dua pemboleh ubah, x dan y, bagi fungsi

y = 3x2 + 4.
x -2 -1 0 1 2
y 16 p 4 7 q

Hitung nilai bagi p + q.

5. Jadual menunjukkan nilai-nilai dua pemboleh ubah, x dan y, bagi fungsi

y = 7 – x 2.
x -2 0 3
y p q r

Hitung nilai bagi p + q + r.

 18

6. Tandakan (√) pada jadual nilai bagi fungsi y = x 3 dan (x) sebaliknya.

7. Bina skala berikut.

a. skala paksi-x : 2 cm kepada 1 unit b. skala paksi-x : 2 cm kepada 5 unit

skala paksi-y : 2 cm kepada 2 unit skala paksi-y : 2 cm kepada 10 unit

8. Rajah menunjukkan graf bagi fungsi y = -2x 2 + 4x + 5.

 19
(a) Nyatakan nilai a.

(b) Cari nilai b.

(c) Cari nilai y apabila x = 2

9(a) Tandakan (√) pada graf bagi fungsi y = x + 2.

(b) Tandakan (√) pada graf bagi fungsi y = -0.5x + 6.

 20

(c) Tandakan (√) pada graf bagi fungsi y = - x 2 - 5.

(d) Tandakan (√) pada graf bagi fungsi y = x 3 + 2.

10. Lengkapkan jadual nilai, seterusnya lukis graf dengan skala yang dinyatakan.
(a) y = 5 + x
x -3 -2 -1 0 1 2 3 4
y 2 4 5 8 9

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm kepada

1 unit pada paksi-y, lukis graf fungsi y = 5 + x untuk -3 ≤ x ≤ 4.
 21

(b) y = 4 – x2
x -3 -2 -1 0 1 2 3
y 0 3 0 -5

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm kepada

1 unit pada paksi-y, lukis graf fungsi y = 4 – x 2 untuk -3 ≤ x ≤ 3.
 22

(c) y = 8 – x3
x -3 -2 -1 0 1 2 3
y 35 9 8 -19

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm kepada

10 unit pada paksi-y, lukis graf fungsi y = 8 – x 3 untuk -3 ≤ x ≤ 3.
 23

4
(d) y=
x

x -4 -3 -2 -1 -0.5 0.5 1 2 3 4
y -1 -1.33 -4 -8 4 1.33

Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm kepada

4
2 unit pada paksi-y, lukis graf fungsi y= untuk -4 ≤ x ≤ 4.
x
 24

11 Antara fungsi berikut, tandakan (√)

bagi fungsi yang melalui titik asalan
dan (x) bagi fungsi yang tidak melalui
asalan.

12. Rajah berikut menunjukkan suatu graf

Berdasarkan graf, cari

(i) nilai y apabila x = -2.

(ii) nilai x apabila y = -3.

 25

13. Rajah menunjukkan graf fungsi y. Berdasarkan graf, tentukan

14. Rajah di bawah menunjukkan graf suatu fungsi.

Daripada graf itu, cari nilai-nilai x apabila y = 2.

(i) x1 = _________________ (ii) x 2 = _________________

15. Graf menunjukkan perubahan suhu dari pukul 6.00 pagi hingga pukul 12:00
tengah hari di Taiping.
 26

Berdasarkan graf di atas,

(i) pada pukul berapa, suhu di Taiping adalah 24 oC? _______________

(ii) berapakah suhu di Taiping pada jam 12 a.m.? _______________

(iii) berapakah beza antara suhu tertinggi dan suhu terendah dalam tempoh
tersebut?
16. Graf berikut menunjukkan kadar pertukaran mata wang China kepada ringgit
Malaysia.

Merujuk kepada graf di sebelah, tukarkan

(a) Yuan Chian ¥ 150 kepada ringgit

Malaysia.

(b) ringgit Malaysia RM250 kepada

Yuan China.

17. Graf berikut menunjukkan jarak larian melawan masa yang diambil dalam suatu
larian.
 27

Berdasarkan graf di atas,

(i) Siapakah adalah paling jauh daripada titik permulaan selepas 10 saat?

(ii) Cari beza jarak antara Razak dan Mickey selepas 20 saat?

18. Bukit Jerai mempunyai pilihan trek berjalan dan trek berbasikal yang disediakan
perkhidmatan sewa basikal untuk pengunjung. Dua sahabat, Ramesh dan
Chong masing-masing memilih trek yang berbeza. Graf fungsi kuadratik
mewakili pendakian Ramesh dengan berbasikal manakala graf fungsi linear
mewakili pendakian Chong dengan berjalan kaki. Paksi-y mewakili tinggi Bukit
Jerai dalam meter dan paksi-x mewakili masa mendaki dalam jam.
 28

19. Diberi suatu fungsi y = 5x2 - 9x -5.

(a) Lengkapkan jadual nilai untuk fungsi di atas untuk -2 ≤ x ≤ 3.
x -2 -1 0 1 2 3
y 33 -5 -9
(b) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan
skala 2 cm kepada 5 unit pada paksi-y, plot semua titik pada graf itu.
(c) Seterusnya, lukis graf fungsi itu.
 29

(d) Daripada graf, tentukan nilai x apabila y = 0.

2. Bapa Amirah memberikan wang belanja kepadanya sebanyak RM100.

(a) Amirah berbelanja sebanyak RM2 setiap hari. Diberi RMy mewakili baki
wang Amirah selepas x hari. Lengkapkan jadual nilai di bawah.
x 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
y
(b) Lukis graf bagi fungsi y = 100 – 2x untuk 5 ≤ x ≤ 50.
Gunakan skala 2 cm kepada 10 unit pada kedua-dua paksi.
 30

(c) Daripada graf,

(i) Bilakah wang simpanan Amirah berbaki sebanyak RM44?
(ii) Berapakah baki wang simpanan Amirah pada hari ke 27?

21
 31

300
(a) Tunjukkan bahawa y= .
x

300
(b) Lengkapkan jadual di bawah untuk y=
x
.
x 5 10 15 20 25 30
y 60 20 10

(c) Jawab di kertas graf sahaja.

Dengan skala 2 cm kepada 5 m pada paksi-x dan 2 cm kepada 10 m pada

300
paksi-y, lukis satu graf bagi fungsi y= bagi 5 ≤ x ≤ 30.
x

(d) Lukis satu garis lurus yang sesuai pada graf yang sama untuk mencari nilai x
jika lebar tanah itu adalah sama dengan panjang TQ.

x = _____________
 32
22

23

1. Luas, A cm2, sebiji kek berbentuk segi empat tepat dengan lebar x cm dan
 33

panjang 2x cm diwakili oleh fungsi A = 2x2.

(a) Lengkapkan jadual nilai di bawah.
x 0 5 10 15 20 25 30
y 0 50 800

(b) Dengan skala 2cm kepada 10 cm pada paksi-x dan 2 cm kepada 500 cm 2
pada paksi-A, plot satu graf bagi fungsi A = 2x 2 untuk 0 ≤ x ≤ 30.
(c) Daripada graf di (b), tentukan luas kek apabila
(i) x= 18 cm (ii) x = 24 cm
(d) Kek yang lebarnya 18 cm dan 24 cm masing-masing berharga RM30 dan
RM45. Tentukan kek manakah lebih berbaloi untuk dibeli.

2. Upah harian, RMy, seorang jurujual bergantung kepada bilangan beg, x, yang
dijualnya dalam sehari. Upah harian jurujual itu diwakili oleh y = 15x + 50.
 34

(a) Lengkapkan jadual di bawah bagi fungsi y = 15x + 50.

X 0 1 2 3 4 5
y

(b) Dengan menggunakan skala 2 cm kepada 1 unit pada paksi-x dan 2 cm

kepada RM50 pada paksi-y, plot satu graf bagi fungsi y = 15x + 50.

(c) Daripada graf yang dilukis di (b), tentukan bilangan yang dijual oleh jurujual itu
jika dia memperoleh upah RM 155 pada suatu hari tertentu.