‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫‪amirmansour78@yahoo.com‬‬ ‫اﻣﯿﺮ ﻣﻨﺼﻮر‬

‫ﻣﺮوري ﺑﺮ روﻧﺪ ﺗﺤﻮل ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ در اﯾﺮان‬

‫‪A brief in world pop music in Iran‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺟﻤﻌﺒﻨﺪي ﻣﺪارك و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺘﻨﻮع و ﻓﺮاواﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه اي از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ‬
‫دوﺳﺘﺎن ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ و ﯾﺎ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آرﺷﯿﻮﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﯾﺎ در ﺑﺤﺜﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در‬
‫‪ safheh_irani@yahoogroups.com‬درﺑﯿﻦ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻻزم ﻣﯽ داﻧﻢ ﺑﻪ وﯾﮋه‬
‫از دوﺳﺘﺎن ﻋﺰﯾﺰي ﭼﻮن آﻗﺎﯾﺎن ﻣﺤﺴﻦ ﻣﺤﻤﺪي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﺷﺮاﯾﻠﯽ‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﻣﯿﺮﻋﻠﯿﻨﻘﯽ‪ ،‬ﺳﻨﺠﺮ ﺳﺮاﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻋﻠﯽ‬
‫اﺑﻮاﻟﺨﯿﺮﯾﺎن‪ ،‬ﮐﻮرش آرﯾﺎﻧﮋاد‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﺷﺎه ﻣﺤﻤﺪي و ‪ Gokhan Aya‬ﮐﻪ ﮐﻤﮑﻬﺎﯾﯽ ﺑﯿﺪرﯾﻎ در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫و ﺑﺨﺸﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ ﺗﺸﮑﺮ ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ ﯾﮑﯽ از وﺟﻮه ﻏﺎﻟﺐ و راﯾﺞ در ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻫﻤﻪ ﻣﻠﻞ و ﺳﺮزﻣﯿﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻮده ﺗﺎ ﺷﮑﻞ و روش ﺑﯿﺎﻧﯽ ﮔﻮﯾﺎ اﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوت و ﺳﺮﺷﺎر از ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺳﯽ از اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺮدم‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﺷﺎدﯾﻬﺎ‪ ،‬رﻧﺠﻬﺎ‪ ،‬ﺣﻤﺎﺳﻪ ﻫﺎ و ﺣﺘﺐ آرزوﻫﺎ و آﻣﺎل ﻣﺮدم در ﻇﺮف ﻧﻐﻤﻪ ﻫﺎ و ﺑﺮدل ﻧﺸﺴﺘﻦ و‬
‫ﺷﯿﻮع و ﮔﺴﺘﺮش آﻧﻬﺎ در ﺑﯿﻦ اﻗﺸﺎر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬از ﻣﻨﻈﺮ رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺪﯾﻬﯽ ﺑﻮدن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي‬
‫ﻓﻄﺮي ﻓﺮدي اﺳﺖ و ﺑﻘﺎ و دﯾﺮﭘﺎﯾﯽ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاﺣﺘﯽ ﻣﺮز ﻗﺮون و اﻋﺼﺎر را درﻧﻮردد و ﺣﺘﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﺎدﮔﺎرﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه و ﯾﺎ ﺗﻤﺪﻧﯽ اﻧﻘﺮاض ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﯿﺰ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ارﮐﺎن ﻫﻨﺮ اﯾﺮاﻧﯽ و ﺣﺘﯽ ﮐﻬﻨﺘﺮ و رﯾﺸﻪ دارﺗﺮ از ﺷﻌﺮ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺖ از ﻗﺎﻋﺪه ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﻮق‬
‫ﻣﺴﺘﺜﻨﺎ ﻧﺒﻮده و ﺑﯿﺶ از آﻧﮑﻪ ﮔﺮﻣﯽ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﻣﻬﺎي ﻃﺮب ﺣﮑﻮﻣﺘﮕﺮان و اﺑﺰار ﻋﯿﺶ و ﻋﺸﺮت ﻃﺒﻘﺎت ﻣﻤﺘﺎزه ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ زواﯾﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و زﻣﺎﻧﻬﺎي دﯾﮕﺮﮔﻮﻧﯽ در اﺣﻮال و اﺣﺴﺎس ﻓﺮدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﻠﯽ ﺑﻮده و وﺟﻪ ﻣﺮدﻣﯽ و‬
‫ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ آن ﻧﯿﺰ ﻗﺪﻣﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﯾﺮاﻧﯽ دارد و ﺳﯿﺮ ﺗﻄﻮر و ﺗﺤﻮل ﺧﻮد را از ﻻﺑﻼي اﻧﻮاع ﻣﺮاﺳﻢ ﻏﻢ و‬
‫ﺷﺎدي‪ ،‬ﮐﺎر و ﺗﻼش‪ ،‬ﭘﯿﺮوزي و ﺷﮑﺴﺖ و ﻓﺮاز و ﻧﺸﯿﺐ ﻃﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﻗﺮون و اﻋﺼﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﮐﻤﺘﺮ و ﮐﻤﺮﻧﮓ ﺗﺮ از ﺣﻖ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و ﺗﺪﻗﯿﻖ واﻗﻊ ﺷﺪه ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﺎرﯾﺦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺎ ﻧﯿﺰ‪ ،‬در‬
‫ذﯾﻞ ﺳﺎﯾﻪ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﯿﺎﺳﯽ و داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﻣﻬﯿﺞ از ﻧﺒﺮدﻫﺎي ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻫﺎي ﺣﮑﻮﻣﺘﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﺳﭙﺮده‬
‫ﺷﺪه اﻧﺪ و آﻧﭽﻪ از وﺟﻮه ﺗﺎرﯾﺦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺎ‪ ،‬در دو ﺳﻪ ﻗﺮن اﺧﯿﺮ و اﺳﺎﺳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﺘﺸﺮﻗﯿﻦ و ﯾﺎ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدان ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﯾﺮ درآﻣﺪه‪ ،‬ﺳﺮﺷﺎر از ﻧﻘﺺ و ﺗﻌﺼﺐ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺼﺎدﯾﻖ آن را در ﻗﻀﺎوت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﯾﺮان‪،‬‬
‫دﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﺎزﯾﮕﺮي و ﺗﻘﻠﯿﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺰﯾﻪ و روﺿﻪ و ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺰاداري ﻣﺤﺮم و ‪ . . .‬ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫آﺛﺎري ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎي دﮐﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﻧﻮاﯾﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺷﻌﺎر ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ اﯾﺮان اﺛﺮ‬
‫ﺧﻮدزﮐﻒ‪ ،‬ﭼﺎپ ‪ 1842‬ﻟﻨﺪن و‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺼﻨﯿﻔﺎت ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫ﮐﻠﮑﺴﯿﻮن ﺧﺎﻧﯿﮑﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮐﺘﺎب اﺷﻌﺎر ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ي اﯾﺮان‬
‫)در ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر( اﺛﺮ واﻟﻨﺘﯿﻦ‬
‫ژوﮐﻮﻓﺴﮑﯽ )‪ 1902‬ﻣﯿﻼدي( ذﮐﺮ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻣﯿﺮﺟﺎﻫﺪ ﻧﯿﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ از ﺗﺼﺎﻧﯿﻒ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﮔﺮدآوري‬
‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ژوﮐﻮﻓﺴﮑﯽ را در ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ‪ 21‬و ‪ 22‬ﺟﺰوه اي از ﺗﺼﺎﻧﯿﻒ ﺧﻮد در ﺳﺎل ‪ 1308‬ﺷﻤﺴﯽ درج ﮐﺮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﯾﺮاﻧﯽ از ﻓﺮﻧﮓ و ﻓﺮﻧﮕﯽ ﻣﺂﺑﯽ‪،‬‬ ‫اوﻟﯿﻦ آﺛﺎر ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ در ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﻓﺎرﺳﯽ‪:‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻏﺮﺑﺰدﮔﯽ در ﺳﺎﯾﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻠﯽ ﻣﺎ دارد‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ردﭘﺎي ﻗﻄﻌﺎت ﻋﺎﻣﻪﭘﺴﻨﺪ در‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻏﺮﺑﯽ را در ﺿﺒﻂ ﺷﺪهﻫﺎي دوره ﻗﺎﺟﺎر ﺑﺎ ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ ﭘﺘﯽ ژوﻟﯽ )‪1284‬ﺷﻤﺴﯽ‪ -‬ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ‬
‫‪ G.C-4-12036‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺗﺼﻨﯿﻒ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﭘﺘﯿﺢ ژوﻟﯽ‪ -‬ﻗﺮﺑﺎن ﺧﺎن و آﻗﺎ ﺣﺴﯿﻦ ﺗﻌﺰﯾﻪ ﺧﻮان و ﺑﺎﻗﺮﺧﺎن و ﻣﯿﺮزا‬
‫ﻋﻠﯽ‬
‫اﮐﺒﺮﺧﺎن‬
‫ﺷﺎﻫﯽ‬
‫ﺑﺎ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬

‫ﺑﺎ ﺳﻨﺘﻮر و ﺗﺎر زده اﻧﺪ( ﮐﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺮﭼﺴﺐ آن‬

‫در ﺳﺮآﻏﺎز ژورﻧﺎل ﺷﻤﺎره ‪ 5‬درج ﺷﺪه و ﻗﻄﻌﻪ‬
‫ﮐﻤﺪي ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻣﻌﺮوﻓﯽ از "ﻣﺎﯾﻮل" ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫"ﻣﺎﭼﯿﺶ" ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي‬
‫زوﻧﻮﻓﻮن و ادﺋﻮن ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1906‬و ‪1907‬‬
‫ﻣﯿﻼدي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه رادر ﺳﺎل ‪1288‬ﺷﻤﺴﯽ ﯾﺎ‬
‫‪1909‬‬
‫ﺑﺮروي‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬
‫‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮي ‪ G.C-2-010500‬ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫درآﻣﺪ ﻋﺮاق ﻣﺎﭼﯿﺶ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻧﻮ ارﮐﺲ و رﺿﺎﻗﻠﯿﺨﺎن‪،‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ اﻣﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮات ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬
‫دو ﺟﻨﮓ ﺣﻬﺎﻧﯽ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي وﯾﺮاﻧﮕﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺮاي ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده در ﺟﻨﮓ و‬
‫ﻧﺎﺑﻮدي اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﺸﺎن‬
‫ﺑﻬﻤﺮاه داﺷﺖ ﺗﺎ آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﺰ )‪ (Jazz‬و ﺑﻠﻮز‬
‫)‪ ،(Blues‬ﻓﺮﻣﻬﺎي ﻣﺴﻠﻂ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﺟﻬﺎن در دﻫﻪ ‪ 1920‬ﻣﯿﻼدي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و‬
‫اﻟﻮﯾﺲ ﭘﺮﯾﺴﻠﯽ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ راك اﻧﺪ رول وي‪،‬‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﺳﻤﺒﻞ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻓﺎﺗﺤﺎﻧﻪ و ﺑﯽ درد و رﻧﺞ آﻣﺮﯾﮑﺎي ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ دوم ﺟﻬﺎﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺟﻬﺎي رﻓﯿﻊ ﺧﻮد را ﺑﺮ وﯾﺮاﻧﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺟﻬﺎن – و ﺣﺘﯽ اروﭘﺎي ﻣﻨﻬﺪم‪ -‬ﺑﻨﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻫﻤﯿﻦ ﻧﮑﺘﻪ‪ ،‬رﯾﺸﻪ ﺗﻔﺎوت ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﻌﺎﺻﺮ در اروﭘﺎ و‬
‫ژاﭘﻦ ﺑﺎ آﻣﺮﯾﮑﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ در ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﻨﯿﺎﻧﻬﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ راك ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﮔﺴﺘﺮش آﺛﺎر ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ در ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﻓﺎرﺳﯽ ﭘﺲ از ﺳﺎل ‪ 1305‬ﺷﻤﺴﯽ‬

‫ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮي از ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻓﺮمﻫﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻏﺮﺑﯽ در ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1305‬ﺗﺎ ‪ 1312‬ﺷﻤﺴﯽ در ﺗﻬﺮان ﺿﺒﻂ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ روﺷﻨﯽ‬
‫آﺷﮑﺎر اﺳﺖ‪ .‬وﺟﻬﯽ از اﯾﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ در آﺛﺎر ﺿﺒﻂ ﺷﺪه از اﭘﺮﺗﻬﺎ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﯿﺴﺖ و در ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮمﻫﺎي دﯾﮕﺮي از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﻓﺎﮐﺴﺘﺮوت‪ ،‬واﻟﺲ و‬
‫ﻏﯿﺮه ﺑﺎ ﺿﺒﻂ دو ﻗﻄﻌﻪ از ﻣﺤﻤﻮد ﺧﺎن اﯾﺮواﻧﯽ در ﺳﺎل ‪1307‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎﻣﻬﺎي "ﻓﺎﮐﺴﺘﺮوت ﺑﻬﺎر" و "ﻓﺎﮐﺴﺘﺮوت ﺷﯿﻄﺎن" ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﯽ ارﮐﺴﺘﺮ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﯽ وﯾﻮﻟﻮن ﺑﺮ دوروي ﺻﻔﺤﻪ ﺷﻤﺎره)‪ (15077‬ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ‪ ،‬آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺧﺎن‬ ‫ﻣﺤﻤﻮد‬
‫ﮐﻪ‬ ‫اﯾﺮواﻧﯽ‬
‫دﺳﺘﻪ‬ ‫ﻣﻌﺎون‬
‫و‬ ‫ﻣﻮزﯾﮏ‬
‫ارﮐﺴﺘﺮ ﻟﺸﮑﺮ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺑﻮد ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﺎدش – ﺳﺎﻻر‬
‫ﻣﻌﺰز‪ -‬ﻫﻢ اﻗﺪام‬
‫ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻧﻮت اﯾﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺮاي ﭘﯿﺎﻧﻮ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫و ﻫﻢ ﻧﻈﯿﺮ اﺳﺘﺎد اﺳﺘﺎدش – ژﻧﺮال ﻟﻮﻣﺮ‪ -‬اﺟﺮا و ﺿﺒﻂ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ارﮐﺴﺘﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ اﯾﻦ ارﮐﺴﺘﺮ ﺟﺪﯾﺪ اﻟﺘﺎﺳﯿﺲ‪ ،‬ارﮐﺴﺘﺮي‬
‫ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ وﯾﻮﻟﻮن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮي در ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫دادن آن ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﺒﻂ آﺛﺎري ﭼﻮن واﻟﺲ اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻫﺪﯾﻪ ﺧﺎك"‬
‫از ﺑﺪﯾﻊ زاده ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﯿﺰ ﻣﺎﺳﺘﺮز وﯾﺲ ‪ GF112‬ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎري ﻧﻮرﯾﺎﻧﯽ )وﯾﻮﻟﻮن( و ﺳﺎﻻري )ﺗﺎر( و ﺗﺼﻨﯿﻔﻬﺎي‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫دوﺻﺪاﯾﯽ ﭼﻮن راز ﻋﺸﻖ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺪﯾﻊ زاده و ﻧﯿﺮاﻋﻈﻢ روﻣﯽ ﺑﺮ روي ﺻﻔﺤﻪ ‪ GF151‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﯽ ارﮐﺴﺘﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ‬
‫ﺧﺎن ﻣﺤﺠﻮﺑﯽ در ﺳﺎل ‪ 1312‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي دﯾﮕﺮي از ﺟﺎ ﺑﺎزﮐﺮدن ﻓﺮﻣﻬﺎي ﭘﺎپ ﻓﺮﻧﮕﯽ در ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي‬
‫ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮي ‪ quartet‬ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺷﺶ ﻧﻔﺮي ‪ sextet‬ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺟﺰ )‪ (Jazz‬در دﻫﻪ‬
‫‪ 1920‬ﻣﯿﻼدي و ﭘﺲ از آن‪ ،‬در آﺛﺎر ﺿﺒﻂ ﺷﺪه از ﺳﺎل ‪ 1307‬ﺷﻤﺴﯽ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ در ارﮐﺴﺘﺮﻫﺎ و دﺳﺘﻪ ﻫﺎي آن اﯾﺎم‬
‫ﻧﻈﯿﺮ ارﮐﺴﺘﺮﻫﺎي ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮه ﻧﻈﯿﺮ ارﮐﺴﺘﺮ ﺣﺴﯿﻦ اﺳﺘﻮار )ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺴﯿﻦ اﺳﺘﻮار‪ ،‬اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻣﻨﺼﻮري‪ ،‬ﺳﺎﻻري و‬
‫ﻣﻬﺪي ﻏﯿﺎﺛﯽ( ‪ ،‬ﻣﺼﻄﻔﯽ ﻧﻮرﯾﺎﻧﯽ و ﭘﺮوﯾﺰ اﯾﺮان ﭘﻮر و ارﮐﺴﺘﺮﻫﺎي ﺷﺶ ﻧﻔﺮه ﻣﺸﯿﺮﻫﻤﺎﯾﻮن و ﻣﻮﺳﯽ ﻣﻌﺮوﻓﯽ در آﺛﺎر‬
‫ﺿﺒﻂ ﺷﺪه در ﺳﺎل ‪ 1312‬ﺷﻤﺴﯽ ﮐﺎﻣﻼ روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﭼﻬﺮه ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اي ﭼﻮن اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺻﺒﺎ در‬
‫اﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ و ﺑﺎ ﺿﺒﻂ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي "داﻧﺲ ﮐﻤﯿﮏ‬
‫ﻓﺎﮐﺴﺘﺮات آش رﺷﺘﻪ" و "ﮔﻠﺒﻨﺪك" و ﻗﻄﻌﺎت ﮐﻤﯿﮏ‬
‫دﯾﮕﺮي ﺑﺎ ﺻﺪاي "روح اﻓﺰا" و "ﻓﺮح اﻧﮕﯿﺰ ﺧﺎﻧﻢ" در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1312‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ،‬راه ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭼﻬﺮه ﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﭼﻮن "ﺳﯿﺪ ﺟﻮاد ﺑﺪﯾﻊ زاده" ﺑﺎزﺗﺮ ﺷﺪه و ﻫﻤﮑﺎرﯾﻬﺎي‬
‫وي ﺑﺎ "اﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﻬﺮﺗﺎش"‪ ،‬ﺗﺤﻮﻟﯽ در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ را‬
‫ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻠﻔﯿﻖ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﯾﺮاﻧﯽ و ﻓﺮﻣﻬﺎي‬
‫ﻓﺮﻧﮕﯽ ﯾﺎدﺷﺪه و اﺷﻌﺎر ﮐﻤﯿﮏ ﯾﺎ ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺴﻞ ﺗﺎزه اي‬
‫از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ‬
‫ﭼﻮن ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻣﺸﺘﯽ ﻣﻤﺪﻟﯽ‪ ،‬زاﻟﺰاﻟﮏ‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﯾﻪ ﭘﻮل ﺧﺮوس‪) ،‬ﮐﻠﻔﺖ( آﻻﮔﺎرﺳﻮن و ﻏﯿﺮه ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ آن‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1314‬در ﺳﻮرﯾﻪ و ﯾﺎ ‪ 1316‬در ﺑﺮﻟﯿﻦ ﺿﺒﻂ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪) .‬ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫"وﻗﺘﯽ در ﺑﺮﻟﻦ ﺑﻮدم" در ژورﻧﺎل ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻨﮕﯽ‪ ،‬ش‪ ،9‬ص‪(5‬‬

‫ﺳﺒﮑﻬﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﭘﺲ از ‪ 1320‬ﺷﻤﺴﯽ‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﻤﻮاره ﺗﺼﻨﯿﻒ و ﺿﺮﺑﯽ ﺧﻮاﻧﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و ﻋﻼﻗﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﻮده و ژوﮐﻮﻓﺴﮑﯽ ﻧﯿﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از آﻧﻬﺎ را ﮐﻪ از اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ در ﺷﯿﺮاز‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن و ﻃﻬﺮان در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ راﯾﺞ ﺑﻮده‪،‬‬
‫ﺟﻤﻊ آوري و ﮔﺰارش ﮐﺮده اﺳﺖ )ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ "اﺷﻌﺎر ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ي اﯾﺮان )در ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎري(" از واﻟﻨﺘﯿﻦ ژوﮐﻮﻓﺴﮑﯽ ﺑﻪ اﻫﺘﻤﺎم‬
‫دﮐﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ ﻧﻮاﯾﯽ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﺳﺎﻃﯿﺮ‪ (1382 ،‬و ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﺮدﻣﯽ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ ﭼﻮن ﻗﻤﺮاﻟﻤﻠﻮك وزﯾﺮي و‬
‫ﻣﻠﻮك ﺿﺮاﺑﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺮﻫﻮن ﺗﺼﺎﻧﯿﻒ و ﻗﻄﻌﺎت ﺿﺮﺑﯽ ﺳﻨﺘﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﻮده اﻣﺎ‪ ،‬اﯾﻦ ﺳﯿﺎق ﺗﺎزه در ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﯿﺰ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮔﺴﺘﺮده ﻣﺮدم روﺑﺮو ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗﺎﺳﯿﺲ رادﯾﻮ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﯿﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﻗﺸﺎر ﻣﺮدم‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮي از‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻓﯿﻠﻤﻬﺎي ﻋﺮﺑﯽ و ﻫﻨﺪي‪ ،‬اداﻣﻪ ﺧﻂ و ﺳﺒﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎرﺑﺪ و ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﯿﻦ ﺑﺎزﯾﮕﺮي و‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و راﺑﻄﻪ ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ و ﻣﺨﺎﻃﺐ‪ ،‬از اواﯾﻞ دﻫﻪ ‪ 20‬ﺷﻤﺴﯽ ﭼﻨﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ را در ﻋﺮﺻﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﺑﻮﺟﻮد آورد‪ .‬ﺿﻤﻦ آﻧﮑﻪ آﻣﻮزش آﮐﺎدﻣﯿﮏ در ﻋﺮﺻﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و ﺑﺎزﯾﮕﺮي و ﻣﻮﺳﺴﺎﺗﯽ ﭼﻮن ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﻌﺪي آن ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﺎر‪ ،‬ﻫﻨﺮﺳﺘﺎن ﻋﺎﻟﯽ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و ﺗﺎﺳﯿﺲ ﻫﻨﺮﺳﺘﺎن ﻫﻨﺮﭘﯿﺸﮕﯽ‪ ،‬زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﺗﺮﺑﯿﺖ‬
‫ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻻزم ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ اﻓﺮاد ﯾﺎدﺷﺪه‪ ،‬ﻓﺎرغ‬
‫اﻟﺘﺤﺼﯿﻼن اﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫* ﭘﯿﺶ ﭘﺮده ﺧﻮاﻧﯽ‬

‫ﺟﺮﯾﺎن اول ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻓﻀﺎي ﺗﺌﺎﺗﺮ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺮﮔﺮم‬
‫ﮐﺮدن ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮان و ﭘﺮﮐﺮدن زﻣﺎن ﺧﺎﻟﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ دﮐﻮراﺳﯿﻮن در ﺑﯿﻦ‬
‫دو ﭘﺮده ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺪارﮐﯽ از آن از ﺳﺎل ‪ 1315‬ﺷﻤﺴﯽ‬
‫در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﭘﺮده ﺧﻮاﻧﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺴﻠﯽ ﺟﻮاﻧﺘﺮ و ﺑﺎ ﭼﻬﺮه ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﺗﻔﮑﺮي‪ ،‬ﭘﺮوﯾﺰ ﺧﻄﯿﺒﯽ‬
‫) ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ اﻧﺘﻘﺎدي وي را از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺼﺎﻧﯿﻒ‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ(‪ ،‬ﮐﺮﯾﻢ ﻓﮑﻮر‪ ،‬ﻣﺠﯿﺪ‬
‫ﻣﺤﺴﻨﯽ‪ ،‬ﺣﻤﯿﺪ ﻗﻨﺒﺮي‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺟﻨﺘﯽ ﻋﻄﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺷﯿﺒﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﻠﯽ ﻫﻤﺎﯾﻮن و ﻣﺮﺗﻀﯽ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ﺷﮑﻞ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺶ ﭘﺮده ﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ رﯾﺘﻤﯿﮏ ﺑﺎ‬
‫اﺷﻌﺎري ﻓﮑﺎﻫﯽ‪ -‬اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﺎ‬
‫ﺑﺮروي ﺗﺼﺎﻧﯿﻒ ﻣﻌﺮوف و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در‬
‫ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم‪ ،‬اﺟﺮا ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺨﺶ اﯾﻦ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫از رادﯾﻮ و اﻧﺘﺸﺎر اﺷﻌﺎر و ﺑﻌﻀﺎ ﻧﻮت ﭘﯿﺶ‬
‫ﭘﺮدهﻫﺎ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻼ ﯾﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮوﯾﺰ ﺧﻄﯿﺒﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺗﻮﻓﯿﻖ از ﺳﺎل ‪ 1323‬ﺷﻤﺴﯽ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺳﺒﺐ اﺷﺘﻬﺎر ﻫﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﭘﯿﺶ ﭘﺮدهﻫﺎ در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬از ﺳﺎل‬
‫‪ 1326‬ﺷﻤﺴﯽ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ ﻣﺘﻌﺪدي‬
‫از ﭘﯿﺶ ﭘﺮده ﺧﻮاﻧﯽ و ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﭼﻮن ﻣﺠﯿﺪ ﻣﺤﺴﻨﯽ )ﻧﻈﯿﺮ زن‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﻣﺪﭘﺮﺳﺖ و ﺑﺎم ﺑﻠﻨﺪ(‪ ،‬ﺣﻤﯿﺪ ﻗﻨﺒﺮي )ﻧﻈﯿﺮ رﺑﺎﺑﻪ‪ ،‬ﯾﯿﻼق ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻌﻨﺎ و ﺗﺮﺧﻮن و ﻋﺮوﺳﯽ(‪ ،‬ﭘﺮوﯾﺰ ﺧﻄﯿﺒﯽ )ﻧﻈﯿﺮ‬
‫ﺣﻤﺎم رﻓﺘﻦ ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺎدر زن‪ ،‬ﮔﺮدش ﺳﺮﭘﻞ ﺗﺠﺮﯾﺶ و ﺑﻼﻟﯽ ﺑﺎ ارﮐﺴﺘﺮ ﻗﻔﻘﺎزي‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﻣﺠﺎز و ﻏﻼم ﯾﺤﯿﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﯽ ارﮐﺴﺘﺮ راه آﻫﻦ( ‪ ،‬ﺟﻨﺘﯽ )ﻧﻈﯿﺮ داﻧﻪ ﻧﺎر و داﺳﺘﺎن ﺑﻨﺎ( ‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﯽ اﺣﻤﺪي )ﻧﻈﯿﺮ ﺷﮑﺎر رﻓﺘﻦ ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ‪،‬‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻻت‪ ،‬ﺟﺎﻫﻞ ﻣﻌﺮﻓﺖ دار‪ ،‬ﻣﺎدر ﺷﻮﻫﺮ و ﻗﻄﻌﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﺪﻧﯽ ﮔﻠﭙﺮي ﺟﻮن ﺑﺎ ﻫﻤﺮاﻫﯽ ﺑﺎﻧﻮ ﭘﻮﯾﺎن( ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ اﺷﻌﺎر ﭘﯿﺶ ﭘﺮده ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭼﺎپ و ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻮﯾﺎي راﺑﻄﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ اﯾﺮان در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﺲ از ‪1320‬ﺷﻤﺴﯽ و در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻀﻮر ﻣﺘﻔﻘﯿﻦ در اﯾﺮان‬
‫و ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1332‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﺤﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻧﺘﻘﺎدي ﭘﯿﺶ ﭘﺮده ﻫﺎ و ﺗﺼﻨﯿﻔﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻔﺎوت ﻓﺎﺣﺶ ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ‬
‫ﺳﯿﺎﺳﯽ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﺲ از ﮐﻮدﺗﺎي ‪ 1332‬ﻧﻤﺎﯾﺶ دﻫﺪ ﺑﻪ وﯾﮋه آﻧﮑﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﭼﻬﺮه ﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در اﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ‬
‫ﭼﻮن ﭘﺮوﯾﺰ ﺧﻄﯿﺒﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﮔﺮاﯾﺸﻬﺎي ﺧﺎص ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺣﺰب ﺗﻮده ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﻨﺮي‪،‬‬
‫ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ از اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ رﻓﻊ اﯾﻦ اﺗﻬﺎم ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫* ﺑﯿﺎت ﻃﻬﺮان ﯾﺎ ﻏﺰل ﮐﻮﭼﻪ ﺑﺎﻏﯽ‬

‫ﺟﺮﯾﺎن دوم ﮐﻪ ﺑﺎ ﺿﺒﻂ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﯿﺎت ﻃﻬﺮان‪ -‬ﻧﻔﺮﯾﻦ ﻋﺎﺷﻖ‪ -‬در‬
‫ﺳﺎل ‪1318‬ﺷﻤﺴﯽ در ﺳﻮرﯾﻪ و ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻮدوا ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪ 2994‬ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺪﯾﻊ زاده آﻏﺎز ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺎ اﺟﺮاي آﺛﺎري در ﻓﺮم‬
‫ﻏﺰﻟﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮاي دﻋﺎ ﯾﺎ ﻧﻔﺮﯾﻦ ﻋﺎﺷﻖ در ﺣﻖ ﻣﻌﺸﻮق و ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ ﭼﻮن ﻣﺮﺗﻀﯽ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﻠﯽ ﻫﻤﺎﯾﻮن و دﻟﮑﺶ در‬
‫دﻫﻪ ﻫﺎي ‪ 20‬و ‪ 30‬ﺷﻤﺴﯽ اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و آﺛﺎر دﯾﮕﺮ و ﺑﯿﺸﺘﺮي در‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻓﺮم در دﻫﻪ ‪40‬ﺷﻤﺴﯽ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادي ﭼﻮن ﻣﺴﻌﻮدي‪ ،‬ﭘﺮوﯾﻦ‪،‬‬
‫ﺟﺒﻠﯽ و ﺣﺘﯽ ﮔﻮﮔﻮش ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ‪ 45‬دور ﺿﺒﻂ ﺷﺪه و ﺑﺎ‬
‫آﺛﺎر اﯾﺮج ﭼﻮن ﻏﺰل ﺑﻨﺎ‪ ،‬ﻋﻄﺎر‪ ،‬ﻗﻬﻮه ﭼﯽ و ‪ . . .‬ﺑﻪ ﮐﻤﺎل و اوج ﺗﻨﻮع‬
‫ﻣﯽ رﺳﺪ‪) .‬ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻋﺒﺪاﻟﻌﻠﯽ ﻫﻤﺎﯾﻮن و ﺑﯿﺎت‬
‫ﻃﻬﺮان" در ژورﻧﺎل ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻨﮕﯽ‪ ،‬ش‪ ،2‬ص‪ (19‬ﺗﻌﺪادي از ﻏﺰﻟﻬﺎي اﯾﺮج‬
‫ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ‪ 33‬دور ‪ ARLP1016‬از ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ آﻫﻨﮓ روز ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺮروي اول آن ﻏﺰﻟﻬﺎي ﮔﻞ ﻓﺮوش‪ ،‬ﻗﻬﻮه ﭼﯽ و رﻫﮕﺬر و‬
‫ﺑﺮروي دوم آن ﻏﺰﻟﻬﺎي ﻣﯿﻮه ﻓﺮوش‪ ،‬ﺑﻨﺎ و ﻋﻄﺎرﺑﺎﺷﯽ ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎري‬
‫اﺣﻤﺪي و اﺷﻌﺎر ﻣﻬﺪي ﺳﻬﯿﻠﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫* از ﺗﺮاﻧﻪ ﻫﺎي ﻓﯿﻠﻢ ﺗﺎ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻮﭼﻪ ﺑﺎزاري‬

‫ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از اﻣﻮاج ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ راﯾﺞ در دﻫﻪ ‪30‬‬
‫ﺷﻤﺴﯽ و ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ آﺛﺎر ﺿﺒﻂ ﺷﺪه در اﯾﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺳﯿﻨﻤﺎي اﯾﺮان و ﻓﯿﻠﻤﻬﺎي ﻓﺎرﺳﯽ آن اﯾﺎم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ‬
‫از ﻓﯿﻠﻤﻬﺎي ﻋﺮﺑﯽ )و ﻧﻘﺶ آﺛﺎر آوازي ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪاﻟﻮﻫﺎب‪ ،‬ام ﮐﻠﺜﻮم‪،‬‬
‫ﻓﺮﯾﺪاﻻﻃﺮش‪ ،‬اﺳﻤﻬﺎن و دﯾﮕﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻋﺮب در ﭘﺮﻓﺮوش ﺷﺪن‬
‫آﻧﻬﺎ( و ﻓﯿﻠﻤﻬﺎي ﻫﻨﺪي )و ﻧﻘﺶ آﺛﺎر آوازي ﻻﺗﺎ ﻣﺎﻧﮕﺎﺷﮑﺎر‪،‬‬
‫ﻧﻮرﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﻓﯿﻊ و دﯾﮕﺮان در ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻓﯿﻠﻤﻬﺎ( ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﯽ‬
‫از زﻣﺎن ﻓﯿﻠﻢ ﺑﺎ ﺳﺎز و آواز ﭼﻬﺮه ﻫﺎي ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﭼﻮن دﻟﮑﺶ‪،‬‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺮام ﺳﯿﺮ‪ ،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺷﻔﯿﻌﯽ‪ ،‬ﻣﻬﻮش‪ ،‬ﭘﺮواﻧﻪ‪ ،‬ﺷﻬﯿﻦ‪ ،‬آﻓﺖ و‬
‫دﯾﮕﺮان در ﺳﺒﮑﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬از ﭘﺎپ ﺗﺎ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﺎﻓﻪ اي ﭘﺮ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮي از ﻓﯿﻠﻤﻬﺎي ﻋﺮﺑﯽ و‬
‫ﻫﻨﺪي‪ ،‬آن را وﺟﻬﯽ از ﺗﺴﺮي ﭘﯿﺶ ﭘﺮده ﺧﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺳﯿﻨﻤﺎ‬
‫داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﺨﺸﯽ از اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و‬
‫ﻣﻠﻮدﯾﻬﺎي ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي از ﺣﻤﺎﯾﺖ آﻫﻨﮕﺴﺎزان ﻣﻌﺮوﻓﯽ‬
‫ﭼﻮن ﻋﺒﺎس ﺷﺎﭘﻮري‪ ،‬اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﺳﻠﻤﮑﯽ‪ ،‬ﺣﺴﻦ زاده‪ ،‬ﮔﻮدرزي و‬
‫ﭘﻮرﻫﺎﺷﻤﯽ و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﻗﺎﺳﻢ ﺟﺒﻠﯽ و ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﭼﻮن "ﺷﺎﻧﻪ" )ﺑﺎ اﺟﺮاي ﺟﺒﻠﯽ و ﭼﻨﺪي ﺑﻌﺪ ﺑﺎ اﺟﺮاي ﭘﻮران( و‬
‫"دﻧﯿﺎ" ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺟﺒﻠﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺒﮏ و ﺳﯿﺎﻗﻬﺎﯾﯽ‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﻣﻨﺠﺮ و ﻣﻨﺘﺞ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻮﭼﻪ ﺑﺎزاري ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ و‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ‪ 45‬دور ﭼﻬﺮه ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن داود ﻣﻘﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺣﺴﯿﻦ ﻣﻮﻓﻖ‪ ،‬ﻋﻬﺪﯾﻪ‪ ،‬روﺣﭙﺮور‪ ،‬آﻏﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺳﻮﺳﻦ و‪ ......‬ﺗﺎ ﻋﺒﺎس‬
‫ﻗﺎدري ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫* ﭘﺎپ ﻏﺮﺑﯽ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺳﻮم ﺑﺮﺧﻼف دو ﺟﺮﯾﺎن دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺑﺮ دل ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻮاﻧﺎن اﻣﺮوزي ﺗﺮ و ﻧﺴﻞ‬
‫درس ﺧﻮاﻧﺪه و داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ و ﻫﺪف ﻗﺮار ﻣﯽ داد و ﺗﮑﺮار اﻟﮕﻮﻫﺎ و ﻓﺮﻣﻬﺎﯾﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ از دﻫﻪ ‪ 40‬ﻣﯿﻼدي‬
‫ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و از ﺳﺮدﻣﺪاران آن در اﯾﺮان‪ ،‬ﻧﻌﻤﺖ اﷲ و ﻓﺘﺢ اﷲ ﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﯿﺎن را ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ در ﺳﺎل‬
‫‪ 1325‬ﺑﺎ ﺿﺒﻂ ده ﺻﻔﺤﻪ )ﺑﯿﺴﺖ ﻗﻄﻌﻪ( روﻣﺒﺎ‪ ،‬واﻟﺲ‪ ،‬ﺗﺎﻧﮕﻮ و ﻓﺎﮐﺴﺘﺮوت )ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎي ﺗﺎﻧﮕﻮ دﻟﺒﺮ ﻃﻨﺎز‪ ،‬ﺗﺎﻧﮕﻮ ﮐﻮي‬
‫دﻟﺒﺮ‪ ،‬ﺗﺎﻧﮕﻮ ﻣﻬﺮﺗﻮ‪ ،‬ﻓﻮﮐﺴﺘﺮوت آرزوي دل‪ ،‬روﻣﺒﺎ از ﻓﺮاﻗﺶ‪ ،‬ﺗﺎﻧﮕﻮدﯾﺪه ﮔﺮﯾﺎن‪ ،‬واﻟﺲ ﮐﻨﺎر ﺟﻮﯾﺒﺎر‪ ،‬واﻟﺲ ﺑﺮ ﺳﺮ‬
‫ﮐﻮﯾﺖ‪ ،‬ﺗﺎﻧﮕﻮ ﺗﯿﺮه ﺷﺐ و ﺗﺎﻧﮕﻮ ﺑﺮﺣﺎل زارم( ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﯽ ارﮐﺴﺘﺮ ﻓﺮﻧﮕﯽ ﮐﻦ ﻣﮏ در ﺑﻤﺒﺌﯽ ﺑﺎ ﻟﯿﺒﻞ دﻟﺒﺮ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺎب را‬
‫ﮔﺸﻮدﻧﺪ‪) .‬ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي دﻟﺒﺮ" در ژورﻧﺎل ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻨﮕﯽ‪ ،‬ش‪ ،3‬ص‪(28‬‬

‫در ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻓﺮم و ﻓﻀﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﺎﯾﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﭘﺮوﯾﺰ ﻣﺤﻤﻮد در ﺿﺒﻂ و ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﯿﺒﻞ "ﻃﻬﺮان" در ﻫﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺷﻌﺎر آﻧﻬﺎ ﺷﺒﺎﻫﺖ زﯾﺎدي ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﺮوﯾﺰ ﺧﻄﯿﺒﯽ‬
‫دارد ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪1326‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻤﯿﺪ ﻗﻨﺒﺮي و دﯾﮕﺮان ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ ﯾﺎ ادﺋﻮن و در‬
‫ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزﯾﮑﺎل رﮐﻮرد ﺿﺒﻂ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﻃﻬﺮان ﻧﺎﻣﺸﺎن‬
‫درج ﺷﺪه دو ﻧﻔﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺤﻤﻮد و دﯾﮕﺮي ف‪ .‬ر‪ .‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪) .‬ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ”‪Tehran‬‬
‫‪ "Records‬در ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪ ‪ ،The Record News‬ﺳﺎل ‪ ، 2007‬ﭼﺎپ ﺑﻤﺒﺌﯽ‪ ،‬ص‪(56‬‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﮔﺮدوﺋﯽ‬
‫ف‪.‬ر‪.‬‬ ‫ﺗﺎﻧﮕﻮ‪ -‬دﻟﺒﺮ طﻨﺎز‬
‫‪9621‬‬ ‫ن و ف‪ .‬ﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﯿﺎن‬
‫‪A. B. 1‬‬ ‫‪9517‬‬
‫‪H. 501‬‬

‫در ﻫﻤﯿﻦ اﯾﺎم ﻧﯿﺰ در ﮐﻨﺎر ارﮐﺴﺘﺮﻫﺎﯾﯽ اﯾﺮاﻧﯽ ﭼﻮن ارﮐﺴﺘﺮ ﺻﻮت )‪ ،(Sowt Orchestra‬و ارﮐﺴﺘﺮ ﺷﺮﻗﯽ‬
‫ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ ﻣﺘﺸﮑﻞ از اﮐﺒﺮ ﻣﺤﺴﻨﯽ‪ ،‬وزﯾﺮي ﺗﺒﺎر‪ ،‬ﺧﺎدم ﻣﯿﺜﺎق‪ ،‬ﺑﯿﮕﻠﺮي‪ ،‬ﺗﺎﺟﺒﺨﺶ و ﺣﺴﯿﻦ ﺗﻬﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺳﻨﺘﯽ را ﺑﺮاي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ در ﺳﺎل ‪ 1326‬اﺟﺮا ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ارﮐﺴﺘﺮ ﺟﻮﻟﯽ ﺑﻮﯾﺰ ‪(Jolly‬‬
‫)‪ Boys Orchestra‬ﺑﺎ آﺛﺎري ﭼﻮن اورﯾﻨﺘﺎل ﺗﺎﻧﮕﻮ‪ ،‬اﺗﻞ ﻣﺘﻞ‪ ،‬ﺟﺎدوي ﻣﺎه‪ ،‬ﮔﯿﺴﻮي ﺳﯿﺎه ﺑﺎ ﺷﻌﺮ ﮐﺮﯾﻢ ﻓﮑﻮر و آواز‬
‫ﺣﻤﯿﺪ ﻗﻨﺒﺮي‪ ،‬ﮐﺒﻮﺗﺮ ﺑﺎ ﺷﻌﺮ ﺧﻄﯿﺒﯽ و اﺟﺮاي ﻣﺸﺘﺮك ﻗﻨﺒﺮي‪ ،‬اﺳﭙﺮﺑﺮ و ف‪ .‬ﺳﻮﮐﻮﻟﻮف‪ ،‬ﻣﯿﻨﺎ ﺑﺎ ﺷﻌﺮ ﺧﻄﯿﺒﯽ و آواز‬
‫ﺳﻮﻧﯿﺎ وارﻃﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﯾﺎﺳﻤﻦ ﺑﺎ ﺷﻌﺮ ﻓﮑﻮر و آواز ﺳﻮﻧﯿﺎ وارﻃﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﮔﻞ ﺧﻨﺪان ﺑﺎ ﺷﻌﺮ ﺧﻄﯿﺒﯽ و آواز ﻗﻨﺒﺮي‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﯾﺎر ﺑﺎ‬
‫ﺷﻌﺮ ﺧﻄﯿﺒﯽ و آواز ﻣﺠﯿﺪ ﻣﺤﺴﻨﯽ‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑﺎ آواز اﺳﺘﻦ اﺳﭙﺮﺑﺮ‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎ ﺷﻌﺮ ﻓﮑﻮر و اﺳﭙﺮﺑﺮ و آواز‬
‫اﺳﭙﺮﺑﺮ و رﻗﺺ ﺷﯿﻼ ﺑﺎ ﺷ ﻌﺮ ﻓﮑﻮر و آواز اﺳﭙﺮﺑﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ را ﺗﻮﻟﯿﺪ و اراﺋﻪ ﻣﯽ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻔﻮراﻧﺪي ﺗﺮﯾﻮ )‪ (Trio Selfurandi‬ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺘﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ را در ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺎل ﺑﺮاي ﻟﯿﺒﻞ ادﺋﻮن در ﺗﻬﺮان‬
‫داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ از اﻋﻀﺎي اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺳﻪ ﻧﻔﺮي )ﺗﺮﯾﻮ( در دﺳﺘﺮس ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﭘﺎپ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار داده و ﺿﺒﻂ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺎ اﯾﻦ‬
‫زﻣﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪ :‬دﻫﺎن‬
‫ﮐﻮﭼﻮﻟﻮ‪ ،‬در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ‪،‬‬
‫ﺧﺮوس ﺳﺤﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﺎد ﻧﯽ‪ ،‬آخ‬
‫ﮐﻤﺮم‪ ،‬دﺧﺘﺮ ﻋﺰب‪ ،‬ﺗﺮاﻧﻪ‬
‫ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﯽ و ﺗﺎﻟﯽ واﻟﯽ‪.‬‬
‫ارﮐﺴﺘﺮﻫﺎي ﯾﺎدﺷﺪه ﺿﻤﻦ‬
‫اﺟﺮا و ﺿﺒﻂ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﯽ‬
‫ﭼﻮن اﺳﺘﻦ اﺳﭙﺮﺑﺮ‪ ،‬ف‪.‬‬
 ‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﺳﻮﮐﻮﻟﻮف‪ ،‬ﺳﻮﻧﯿﺎ وارﻃﺎﻧﯿﺎن و ﻣﯿﻨﺎ ﻣﻠﮑﻮﺗﯽ‪ ،‬آﺛﺎري را ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان اﯾﺮاﻧﯽ ﯾﺎدﺷﺪه اﺟﺮا و ﺿﺒﻂ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﺼﺎدﯾﻘﯽ از ﺷﮑﻞ اﯾﺮاﻧﯽ ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ در اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪20‬ﺷﻤﺴﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ارﮐﺴﺘﺮ‬
‫ﺟﻮﻟﯽ‬
‫ﺑﻮﯾﺰ ‪(Jolly‬‬
‫‪Boys‬‬

‫)‪ Orchestra‬ﺑﺎ ﻋﻀﻮﯾﺖ اﺳﺘﻦ اﺳﭙﺮﺑﺮ و س‪ .‬ﻫﻠﯿﺸﮑﻮﻓﺴﮑﯽ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ را در ﻫﻤﺎن اﯾﺎم و در ﺑﯿﻦ اوﻟﯿﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي‬
‫روﯾﺎل ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ‪ RT104‬و ‪ RT105‬ﺿﺒﻂ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در روي دوم ﺻﻔﺤﻪ ‪ RT104‬ﮔﺮوه دﯾﮕﺮي ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم ‪ Nini Biano & his orchestra‬ﻗﻄﻌﻪ اي روﻣﺒﺎ ﺑﻨﺎم ‪ Flores Negras‬را ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﯽ "ﻣﯿﻨﺎ ﻣﻠﮕﻮﺗﯽ"‬
‫اراﺋﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ آﺛﺎري ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ و ﺑﺎ ﻟﻬﺠﻪ ارﻣﻨﯽ ﯾﺎ‬
‫ﻓﺮﻧﮕﯽ اﺟﺮا ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺨﺎﻃﺒﯿﻦ روﺑﺮو ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد و اﺳﺎﻣﯽ اﯾﻦ آﺛﺎر ﺧﯿﻠﯽ زود‬
‫از ﮐﺎﺗﺎﻟﻮﮔﻬﺎ و ﻓﻬﺮﺳﺘﻬﺎي ﻣﻨﺪرج ﺑﺮروي ﭘﺎﮐﺖ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎ ﺣﺬف ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻗﻄﻌﺎت اﺟﺮا ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﯿﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺸﮑﻠﯽ‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﺎﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺮاي ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﯿﺰ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪1305‬‬
‫ﺷﻤﺴﯽ وﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ ﻟﺤﻦ و ﻟﻬﺠﻪ آوازي ﭘﺮي آﻗﺎﺑﺎﺑﻒ در ﻗﯿﺎس ﺑﺎ رﻗﺒﺎﯾﯽ ﭼﻮن‬
‫ﻗﻤﺮ و ﻣﻠﻮك ﺿﺮاﺑﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻄﻠﻮﺑﯿﺖ ﻋﺎم روﺑﺮو ﻧﺒﻮد و ﺑﺎ ﮐﺸﻒ روح اﻧﮕﯿﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺴﯿﻦ‬
‫ﺳﻨﺠﺮي‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻘﺺ ﺑﺰرگ در ﮐﺎر ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭼﻬﺮه اي ﮐﻪ در اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ 20‬ﺷﻤﺴﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ‬
‫ﻏﺮﺑﯽ را ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ در ﺗﻬﺮان ﺿﺒﻂ ﮐﺮده و ذﮐﺮ ﻧﺎم وي ﺿﺮوري اﺳﺖ‬
‫آﺛﺎر ﺑﮭﺮام ﺳﯿﺮ روی‬ ‫"ﺑﻬﺮام ﺳﯿﺮ" ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ آﺛﺎر وي ﺑﺮروي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ادﺋﻮن‪ ،‬روﯾﺎل و‬
‫ﺻﻔﺤﮫ ھﺎی ﻣﻮزﯾﮑﺎل‬
‫ﻣﻮزﯾﮑﺎل رﮐﻮرد ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ و اوﻟﯿﻦ اﺛﺮ ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ روﯾﺎل‬
‫)ﻧﺮﮔﺲ ﻧﺎز – ﺳﻮﯾﻨﮓ( ﻗﻄﻌﻪ اي ﺑﺎ ﺻﺪاي وي و ﺑﺎ ﻫﻤﺮاﻫﯽ ارﮐﺴﺘﺮ اﻣﯿﺮي و ﺑﺎ ﻟﯿﺒﻞ‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫)روﯾﺎل رادﯾﻮز‪ .‬ﻃﻬﺮان( و ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ ﺳﺮي ‪ RR‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﻪ )روﯾﺎل ﺗﺮﯾﺪﯾﻨﮓ ﮐﻮ‪.‬‬
‫ﻃﻬﺮان( و ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮي ‪ RT‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪..‬‬

‫اوﻟﯿﻦ ﺻﻔﺤﮫ روﯾﺎل‬

‫‪AJ1 – RR.101‬‬
‫ﻧﺮﮔﺲ ﻧﺎز‪ -‬ﺳﻮﯾﻨﮓ‬
‫ارﮐﺴﺘﺮ اﻣﯿﺮی‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه‪ :‬ﺳﯿﺮ‬

‫در ﻫﻤﯿﻦ دوره‪ ،‬ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺷﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد اﻗﺪام ﺑﻪ ﺿﺒﻂ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي "ﺟﻤﺸﯿﺪ" در‬
‫ﻧﯿﻮﯾﻮرك ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ آن را ﻓﺮﻣﻬﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ داد و از ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭼﻮن ﭘﺮوﯾﺰ ﺧﻄﯿﺒﯽ‪ ،‬ﮐﺮﯾﻢ ﻓﮑﻮر و ﻓﺘﺢ اﷲ ﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﯿﺎن )ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ آﺟﻮدان ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﺷﺎه ﺷﺪ( در ﺗﺮاﻧﻪ ﺳﺮاﯾﯽ و ﺳﺮﺷﺎد‪ ،‬اﺣﻤﺪ رﯾﺎﺣﯽ و ﺣﺴﻦ رادﻣﺮد در آﻫﻨﮕﺴﺎزي ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ و ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن‬
‫واﻟﺲ ﻧﺴﯿﻢ ﺑﻬﺎري‪ ،‬اﺳﻠﻮ روﻣﺒﺎي ﮐﺎروان‪ ،‬ﺗﺎﻧﮕﻮ ﺗﯿﺮ ﻣﮋﮔﺎن‪ ،‬ﻓﻮﮐﺴﺘﺮوت دﯾﺪه ﺷﻮخ و ﻏﯿﺮه را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺟﻤﺸﯿﺪ‬
‫ﺷﯿﺒﺎﻧﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ و ﺑﺎ ﻟﯿﺒﻞ ﺟﻤﺸﯿﺪ و ‪Persian Recording‬‬
‫‪ Co.‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻧﻮازﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮﻋﻬﺪه ‪ Allan Small & His Orchestra‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﺸﯿﺪ" در ژورﻧﺎل ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻨﮕﯽ‪ ،‬ش‪ ،7‬ص‪(3‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻧﻘﺶ رادﯾﻮ در ﺗﻌﻤﯿﻢ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ و ﺗﺮوﯾﺞ ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﯾﺎ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﺻﻄﻼح آن‬
‫اﯾﺎم ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺟﺎز ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﺮﻧﻮع از ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻏﯿﺮﮐﻼﺳﯿﮏ ﺧﺎرﺟﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮج از ﺗﺎﺳﯿﺲ رادﯾﻮ و ﺑﺎ‬
‫ﭘﺨﺶ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻓﺮﻧﮕﯽ آﻏﺎز ﺷﺪ و در دﻫﻪ ‪ 20‬ﺷﻤﺴﯽ از ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﯾﺪ ﺗﺎ آﻧﮑﻪ در‬
‫ﻧﯿﻤﻪ دوم دﻫﻪ ‪30‬ﺷﻤﺴﯽ و ﺑﺮﻏﻢ ﺣﻀﻮر و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﭼﻬﺮه ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن وﯾﮕﻦ‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﻣﻬﺮﭘﻮﯾﺎ و ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮري‪،‬‬
‫ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺗﯽ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﭘﺎپ‪ -‬و ﺑﻪ ﻗﻮل آن روز ﺟﺎز‪ -‬ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮاي رادﯾﻮ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮ‬
‫ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺠﻠﻪ رادﯾﻮ اﯾﺮان‪ ،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺳﺨﺎﯾﯽ اوﻟﯿﻦ ﻣﻨﺘﺨﺐ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اوﻟﯿﻦ ﻧﺴﻞ از‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي وﯾﻨﯿﻞ ‪ 45‬دور ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪1337‬ﺷﻤﺴﯽ در اﯾﺮان ﺿﺒﻂ و ﺑﺎ ﻟﯿﺒﻞ آﻫﻨﮓ در آﻟﻤﺎن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﺣﺎوي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي از آﺛﺎري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ ﺟﻬﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ ﭼﻮن ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺳﺨﺎﯾﯽ‪،‬‬
‫ﻋﺒﺎس ﻣﻬﺮﭘﻮﯾﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮري و وﯾﮕﻦ اﺟﺮا ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﭼﻬﺮه ﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﭼﻮن آرﺗﻮش ﻧﯿﺰ در ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﻓﺮم‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮ داﺷﺘﻨﺪ و دﯾﮕﺮاﻧﯽ ﭼﻮن ﻫﻮﯾﮏ‪ ،‬ﺑﯿﮋن‪ ،‬رواﻧﺒﺨﺶ‪ ،‬ﻋﺎرف‪ ،‬ﮔﻮﮔﻮش‪ ،‬ﭘﺮوﯾﺰ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮ‪ ،‬ﻋﻨﺎﯾﺖ‪ ،‬ﻓﺮزﯾﻦ‪ ،‬ﺿﯿﺎ‪،‬‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫وﯾﻠﺴﻮن‪ ،‬ادي‪ ،‬ژرژ و ‪ . . .‬در ﺗﻮﺳﻌﻪ آن در دﻫﻪ ‪ 40‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ،‬ﻧﻘﺶ آﻓﺮﯾﻨﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺤﺪودي ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻼﻗﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ اﻣﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت دو ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ دﻫﻪ ‪ 40‬ﺷﻤﺴﯽ‬

‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ اروﭘﺎﯾﯽ و ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﯿﺘﻠﺰ و ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺳﺎزﻣﺎن و روش در‬
‫اواﺧﺮ ﻧﯿﻤﻪ اول دﻫﻪ ﭼﻬﻞ ﺷﻤﺴﯽ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه و در ﻧﯿﻤﻪ‬
‫دوم آن ﺗﺎ اواﯾﻞ ﻧﯿﻤﻪ اول دﻫﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﮑﻞ‬
‫ﺣﻀﻮر ﺧﻮد را در ﺻﺤﻨﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﯾﺮان ﺣﻔﻆ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮔﺰارش ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 45‬دور ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت آن اﯾﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮي از اﻋﻀﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﯾﻦ‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬آﺷﻨﺎﯾﯽ اﻋﻀﺎي ﺟﻮان ﮔﺮوﻫﻬﺎي‬
‫ﺑﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻣﺤﯿﻂ درﺳﯽ دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن ﯾﺎ داﻧﺸﮕﺎه و ﺷﺮوع‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺣﺮﻓﻪ اي آﻧﻬﺎ از اﺟﺮا در ﮐﺎﻓﻪ ﻫﺎ و ﮐﻠﻮﭘﻬﺎ و ﻋﻤﺮ‬
‫ﮐﺎري و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺸﺘﺮك اﻏﻠﺐ اﯾﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﺑﻮده و درﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﮔﺮوه اﺳﺖ ﮐﻪ داراي ﺣﺪود‬
‫ده ﺻﻔﺤﻪ ‪ 45‬دور ﺑﻮده و ﻣﯽ ﺗﻮان درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه‪،‬‬
 ‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺣﯿﺎت ﺣﺮﻓﻪ اي را درﺑﯿﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ از اﻋﻀﺎي ﮔﺮوﻫﻬﺎي‬
‫ﺑﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ را اﻗﻠﯿﺘﻬﺎي دﯾﻨﯽ ارﻣﻨﯽ و آﺳﻮري ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﻘﺸﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﭘﯿﺪاﯾﺶ اﭘﺮت و اﭘﺮا و ﺗﻮﺳ ﻌﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ و ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﮐﻨﺴﺮت ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ در ﺗﻬﺮان‪ -‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1346‬‬

‫)اﻋﺠﻮﺑﻪ ﻫﺎ در ﺣﺎل اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ(‬

‫اﯾﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺟﺮاي ﺑﺴﯿﺎري از ﻗﻄﻌﺎت ﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﺎ ﻓﺮم و زﺑﺎن اﺻﻠﯽ )‪ ،(cover‬ﻗﻄﻌﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻓﺮﻧﮕﯽ را‬
‫ﺑﻌﻀﺎ ﺑﺎ ﻣﻠﻮدﯾﻬﺎي ﺷﺶ و ﻫﺸﺖ اﯾﺮاﻧﯽ اﺟﺮا ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﺳﺎده و ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ و ﯾﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه درﺑﯿﻦ‬
‫ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﻧﻈﯿﺮ اﺗﻞ ﻣﺘﻞ‪ ،‬ﻣﻮش و ﮔﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺷﯿﺮ ﯾﺎ ﺧﻂ و ‪ . . .‬ﻧﯿﺰ از ﻣﻮارد ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد در ﻓﻀﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﯿﺖ‬
‫اﺟﺮا ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺳﺒﮏ و ﺳﯿﺎق ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ‪ ،‬آوردن ﻧﻐﻤﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻪ ﺣﯿﻄﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﯿﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ ﭼﻮن ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺳﻠﻄﺎن و اﺷﺘﻬﺎر ﻓﺮاوان ﻗﺒﻠﯽ آن ﺑﻪ ﻏﻨﻮان ﻧﻐﻤﻪ اي ﻣﺤﻠﯽ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ را ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ اﺻﻠﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻔﮑﯿﮏ ﮐﺮد‪:‬‬

‫‪ -1‬دﺳﺘﻪ اول ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ اداﻣﻪ ﻧﺴﻞ اول ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﭘﺎپ ﺟﻬﺎﻧﯽ در اﯾﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ارﮐﺴﺘﺮﻫﺎي ﮐﻮﭼﮑﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻣﻄﺮح ﯾﺎ ﻧﻮازﻧﺪه ﯾﺎ آﻫﻨﮕﺴﺎز داراي ﺳﺒﮏ اﯾﺠﺎد‬
‫ﺷﺪه و ﯾﺎ داراي ﻣﺎﻫﯿﺘﯽ آﻣﺎﺗﻮري ﺑﻮده و ﺑﺮاﺳﺎس رواﺑﻄﯽ ﺻﻨﻔﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺷﮑﻞ اﯾﺮاﻧﯽ و ﻧﻐﻤﻪ ﻫﺎي‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺮاي ﻓﺮﻣﻬﺎي ﻋﺎﻣﻪ ﭘﺴﻨﺪ روز دﻧﯿﺎ ﻧﻈﯿﺮ راك اﻧﺪ رول‪ ،‬ﺗﻮﯾﺴﺖ و ﭼﺎﭼﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در اﯾﻦ‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﻮزﯾﮏ ﻣﺪرن وﯾﮕﻦ و ﻣﻮزﯾﮏ ﻣﺪرن ﻫﻮﯾﮏ اﺳﺖ‪ .‬ارﮐﺴﺘﺮ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‪ ،‬ارﮐﺴﺘﺮ آﻟﺒﻮم‬
‫رﻧﮕﯽ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻋﻄﺎاﷲ ﺧﺮم‪ ،‬ارﮐﺴﺘﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﻮﯾﺰ و ﮔﺮوه ﻣﻘﺼﺪي را ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ‬
‫ﻣﺘﻌﺎرف دارﻧﺪ را ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان در اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -2‬دﺳﺘﻪ دوم ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮوﻫﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ در ﭼﻬﺎرﭼﻮب و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ دﻧﯿﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﺮﮐﺐ از ﭼﻬﺎر ﯾﺎ ﭘﻨﺞ ﻋﻀﻮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻏﻢ وﺟﻮد ﯾﮏ ﻋﻨﺼﺮ و ﭼﻬﺮه ﻣﺤﻮري‪ ،‬ﻫﻤﻪ اﻋﻀﺎ در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻫﻨﮓ و اﺟﺮاي آوازي ﻗﻄﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ دارﻧﺪ و ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺑﺮﺧﺐ از اﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﮔﺮوه ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻠﮏ ﮐﺘﺰ‪ ،‬اﻋﺠﻮﺑﻪ ﻫﺎ‪ ،‬زﻧﮕﻮﻟﻪ ﻫﺎ و رﺑﻠﺰ و ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ در اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﮔﺮوه ﮔﻠﺪن‬
‫رﯾﻨﮓ در اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ وﯾﮋه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﺮاﺳﺎس ﺻﻔﺤﻪ‬

‫ﻫﺎي ‪ 45‬دور ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ‪ 30‬ﮔﺮوه و‬
‫ارﮐﺴﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ذﮐﺮ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ اﻟﻔﺒﺎﯾﯽ‬
‫از آﻧﻬﺎ ﺑﺴﻨﺪه ﮐﺮده و ﺗﻔﺼﯿﻞ در ﻣﻮرد آﺛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ واﻣﯽﮔﺬارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬ارﮐﺴﺘﺮ آﻟﺒﻮم رﻧﮕﯽ ‪ -2‬ارﮐﺴﺘﺮ اروﯾﻦ ﻣﻮره ‪-3‬‬
‫ارﮐﺴﺘﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﻮﯾﺰ ‪ -4‬ارﮐﺴﺘﺮ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ‪ -5‬ارﮐﺴﺘﺮ‬
‫ﻣﺪرن ﻫﻮﯾﮏ ‪ -6‬ارﮐﺴﺘﺮ ﻣﺪرن وﯾﮕﻦ ‪ -7‬اﻋﺠﻮﺑﻪ ﻫﺎ‬
‫‪ -8‬ﺑﻠﮏ ﮐﺘﺰ ‪ -9‬ﺑﯿﮓ ﺑﻮﯾﺰ ‪ -10‬ﭘﺎس ﻣﯿﮑﺮ ‪ -11‬ﭘﺮﺷﻨﺰ‬
‫‪ -12‬ﭘﯿﮑﻮﻟﻮ ‪ -13‬ﺗﺎﯾﮕﺮز ‪ -14‬ﺗﮑﺨﺎﻟﻬﺎ ‪ -15‬ﺟﻨﺠﺎﻟﻬﺎ‬
‫‪ -16‬ﺧﻄﺮﻫﺎ ‪ -17‬دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﻬﺎ ‪ -18‬رﺑﻠﺰ ‪ -19‬رﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﮐﻤﺎن ‪ -20‬زﻧﮕﻮﻟﻪ ﻫﺎ ‪ -21‬ﺳﻌﯿﺪ ‪ -22‬ﺷﺒﺢ ‪-23‬‬
‫ﻃﻨﯿﻦ ‪ -24‬ﻓﺮﻧﺪ ‪ -25‬ﻓﻼورز ‪ -26‬ﮔﺮدﺑﺎدﻫﺎ ‪ -27‬ﮔﺮوه‬
‫ﺷﺶ و ﻫﺸﺖ ‪ -28‬ﮔﺮوه ﻣﻘﺼﺪي ‪ -29‬ﮔﻠﺪن رﯾﻨﮓ ‪ -30‬ﻟﯿﺘﻠﺰ ‪ -31‬ﻣﻬﺎﺟﻤﯿﻦ‬

‫ﭘﺎپ ﻏﺮﺑﯽ ﻓﺎرﺳﯽ در دﻫﻪ ‪ 50‬ﺷﻤﺴﯽ‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﺮان در ﻧﯿﻤﻪ دوم دﻫﻪ ‪ 40‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ،‬ﮐﻤﺮﻧﮓ ﺷﺪن ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺷﺎد ﺑﯿﺖ در‬
‫ﺟﻬﺎن در ﻧﯿﻤﻪ دوم دﻫﻪ ‪1960‬ﻣﯿﻼدي و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آن ﺑﺎ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ راك ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺴﻞ ﻣﺘﻮﻟﺪ دﻫﻪ ‪1940‬ﻣﯿﻼدي و‬
‫ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي آن و اوﺟﮕﯿﺮي ﺳﺘﺎره اﻗﺒﺎل ﮔﺮوﻫﻬﺎ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ راك در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺷﻤﺎل‬
‫اروﭘﺎ و آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺗﻨﻮع ﯾﺎﻓﺘﻦ و ﺷﺎخ و ﺑﺮﮔﻬﺎي ﺑﺴﯿﺎر آن‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮ روﻧﺪ ﺗﺤﻮل ﭘﺎپ ﻏﺮﺑﯽ در اﯾﺮان ﻣﯽ ﮔﺬارد‪.‬‬
‫‪Persian Discography Journal # 12‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻬﺴﻨﮕﯽ ‪١٢‬‬

‫ﻧﺴﻞ ﺟﺪﯾﺪي از آﻫﻨﮕﺴﺎزان‪ ،‬ﺷﻌﺮا و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﻗﺒﻠﯽ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و در آﺛﺎر ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان‬
‫ﺑﺎﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﯿﺰ ﺗﺤﻮل ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎﻧﯽ ﭼﻮن ﻋﺒﺎس ﻣﻬﺮﭘﻮﯾﺎ و ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮري‪ ،‬آﺛﺎري ﻣﺤﺪود اﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻣﻬﺮﭘﻮﯾﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺟﻬﺎن ﺑﻮﯾﮋه ﻫﻨﺪ و ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﺳﯿﺘﺎر )ﮐﻪ در آن اﯾﺎم ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺴﯿﺎري از ﭼﻬﺮه ﻫﺎ و ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ راك‬
‫ﻧﻈﯿﺮ ﺟﻮرج ﻫﺮﯾﺴﻮن‪ ،‬ﺟﺎن ﻣﮏ ﻻﻓﻠﯿﻦ و ﮔﺮوﻫﻬﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﻣﺎﻫﺎوﯾﺸﻨﺎ ارﮐﺴﺘﺮا‪ ،‬ﺷﮑﺘﯽ‪ ،‬ﺷﺎﮐﯿﻨﮓ ﺑﻠﻮ و ‪ . . .‬ﻣﻮرد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺪي ﺑﻮد( وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺺ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﺴﻞ از ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﺮﭘﻮﯾﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﻣﻨﻔﺮدزاده در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﺘﻦ ﻓﯿﻠﻢ "ﺑﻠﻮچ" ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮري ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺪود ﺧﻮد را از ﺑﯿﻦ ﻧﻐﻤﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺑﻨﯿﺎن ﻣﺤﻠﯽ‬
‫اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪ و ﻣﺮزﺑﻨﺪي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺿﺒﻂ آﺛﺎر ﺑﺎزارﭘﺴﻨﺪ‬
‫ﺣﻔﻆ و ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻬﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﭘﺎپ ﻏﺮﺑﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﯾﯽ از ﻓﺮﻫﺎد ﭼﻮن "ﺟﻤﻌﻪ"‪" ،‬ﻫﻔﺘﻪ‬
‫ﺧﺎﮐﺴﺘﺮي" و در اوج آﻧﻬﺎ ﺻﻔﺤﻪ "ﺷﺒﺎﻧﻪ"‪ ،‬ﮔﻮﯾﺎي ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻓﺮﻫﺎد از ﺑﻠﮏ ﮐﺘﺰ و ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺳﺒﮏ وﯾﮋه ﻫﻨﺮي و‬
‫زﺑﺎن ﺧﺎص ﺧﻮد ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﻘﺎﯾﺎي ﺑﻠﮏ ﮐﺘﺰ‬
‫در آن اﯾﺎم )ا ﭼﯿﻠﯽ ﭘﻮم( ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر دارد‪.‬‬
‫دارﯾﻮش ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن زﻧﺪوﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻮي ﺧﻮب‬
‫ﮔﻨﺪم‪ ،‬ﺧﻮﻧﻪ و ﺑﻦ ﺑﺴﺖ‪ ،‬از دارﯾﻮش ﮔﺮوه ﺷﺶ و ﻫﺸﺖ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻓﺮﯾﺪون ﻓﺮوﻏﯽ ﺑﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن‬
‫آدﻣﮏ )دﯾﻮاﻧﻪ ﻣﻦ( ‪ ،‬زﻧﺪون دل‪ ،‬ﻏﻢ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ اﺳﯿﺮت ﻣﯿﮑﻨﻪ‪ ،‬ﻗﻮزك ﭘﺎ و ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻏﺎﯾﺐ‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻢ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﺳﺒﮏ و ﻧﺤﻮه اي از اﺟﺮاي ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻠﻮز اﯾﺮاﻧﯽ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺸﺎﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ را در ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي‬
‫زﻧﺎن ﺧﻮاﻧﻨﺪه آن اﯾﺎم‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان در آﺛﺎر ﺳﯿﻤﯿﻦ ﻏﺎﻧﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد ﮐﻪ آﺛﺎري ﭼﻮن "ﻗﻠﮏ ﭼﺸﺎت" ﺗﺎ "ﭘﺮﻧﺪه" ﺑﺮ‬
‫روي ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ‪ 45‬دور ﮐﺎﺳﭙﯿﻦ را ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﻀﺎ و آﺛﺎر ﺿﺒﻂ ﺷﺪه آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪1348‬‬
‫ﺗﺎ ‪ 1352‬ﺷﻤﺴﯽ ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ راه را ﺑﺮاي ﻧﺴﻞ ﺟﻮاﻧﺘﺮي‬
‫ﭼﻮن اﺑﯽ‪ ،‬ﺳﺘﺎر‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﯽ‪ ،‬ﮐﺎﻣﺮان‪ ،‬ﻫﻮﺗﻦ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رودﮔﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﻮد وﺻﻔﯽ‪ ،‬ﺗﻮرج )ﮐﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ از وي‬
‫ﺑﺮﺟﺎﻣﺎﻧﺪه( و ﯾﺎ اﻓﺮادي ﭼﻮن ﺣﺒﯿﺐ و اﻣﯿﺮ آرام‪،‬ﮐﻪ در‬
‫ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 56‬و ‪ 57‬اوج ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺻﻔﺤﻪاي از اﯾﺸﺎن‬
‫ﺿﺒﻂ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬