Professional Documents
Culture Documents
Hocguitarpro.com 2
Nhạc lý cơ bản & thực hành
LỜI MỞ ĐẦU
Xin chào các bạn!
Cuốn sách này được biên soạn theo nội dung khóa học nhạc l{ cơ bản
và thực hành (đã xuất bản trên kênh YouTube Hocguitarpro), vậy nên, các bạn
có thể xem video khóa học kết hợp với cuốn sách này để đạt hiệu quả
tốt nhất trong quá trình học.
Các bạn có thể tham khảo sử dụng bộ sách Guitar căn bản thực hành
(gồm 2 tập) để thực hành nhuần nhuyễn hơn những nội dung đã học
trong khóa học này.
Sau khi nắm chắc phần nhạc l{ cơ bản, các bạn có thể tham khảo và
sử dụng cuốn sách nhạc l{ nâng cao được biên soạn theo khóa học nhạc
lý nâng cao (đã xuất bản trên kênh YouTube Hocguitarpro).
Hocguitarpro.com 3
Nhạc lý cơ bản & thực hành
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................3
3. Phách .................................................................................................15
1. Cao độ................................................................................................18
2. Trường độ ..........................................................................................18
3. Cường độ ...........................................................................................19
4. Âm sắc ...............................................................................................20
Hocguitarpro.com 4
Nhạc lý cơ bản & thực hành
6. Bài tập thực hành ...............................................................................20
1. Lý thuyết ............................................................................................25
3. Ví dụ ...................................................................................................47
1. Công thức tính giá trị trường độ của các loại hình nốt .......................63
2. Ý nghĩa ...............................................................................................71
Bảng tóm tắt hóa biểu và nốt kết thúc bài nhạc.....................................74
Hocguitarpro.com 8
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Để ghi những âm thanh cao thấp khác nhau, ta sử dụng khuông nhạc.
Cấu tạo của khuông nhạc gồm 5 đường kẻ và 4 khe, thứ tự của đường kẻ
và khe được tính từ dưới lên.
Đường kẻ Khe
2. Nốt nhạc
Để ghi lại các âm thanh khác nhau trên khuông nhạc, ta sử dụng nốt
nhạc. Nốt ở trên sẽ có âm thanh cao hơn nốt ở dưới.
3. Khóa nhạc
Ở đầu mỗi khuông nhạc đều có khóa nhạc để xác định tên của các nốt
trên khuông nhạc.
Khóa nhạc
Hocguitarpro.com 9
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Hiện nay, chúng ta dùng 3 loại khóa.
Trong phạm vi tài liệu này, chúng ta chỉ tìm hiểu và thực hành về
khóa Sol.
Khóa Fa và khóa Đô chúng ta sẽ tìm hiểu trong những khóa học khác.
Khi nắm chắc được khóa Sol thì việc tìm hiểu và thực hành về hai khóa
còn lại sẽ dễ dàng hơn.
Từ nốt Sol, ta sẽ xác định được vị trí của những nốt khác trên khuông
nhạc.
Nốt Sol
Nắm được cấu tạo của khuông nhạc, học thuộc thứ tự đường kẻ
và khe.
Hiểu được { nghĩa của khóa Sol.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu 1: Ghi số thứ tự các đường kẻ và các khe như đã học trong bài.
Hocguitarpro.com 10
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Hocguitarpro.com 11
Nhạc lý cơ bản & thực hành
2
Ví dụ 1: đoạn nhạc dưới đây được viết ở nhịp
4
Số chỉ nhịp
3
Ví dụ 2: bài Happy birthday to you được viết ở nhịp
4
Số chỉ nhịp
Hocguitarpro.com 12
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Các nhịp thường gặp:
2 3 4 3 6
4 4 4 8 8
1.2. Ý nghĩa của số chỉ nhịp
Số chỉ nhịp cho ta biết số phách có trong một ô nhịp và giá trị trường
độ của một phách.
Hocguitarpro.com 13
Nhạc lý cơ bản & thực hành
3 Có 3 phách trong một ô nhịp.
Nhịp
8 Một phách bằng một nốt móc đơn.
Như cách trình bày ở trên, ta sẽ có một số thuật ngữ cần phân tích:
Những đường kẻ nằm dọc khuông nhạc gọi là vạch nhịp. Vạch nhịp để
kết thúc bài nhạc sẽ có 2 nét, một nét nhạt và một nét đậm.
Lưu ý: ở trước khóa nhạc có thể có hoặc không có vạch nhịp đều
được.
Hocguitarpro.com 14
Nhạc lý cơ bản & thực hành
3. Phách
Một phách tương ứng với một lần dậm chân xuống và nhấc
chân lên (hoặc ngược lại).
Nửa phách tương ứng với một lần dậm chân xuống hoặc một
lần nhấc chân lên.
Ví dụ:
Lưu ý: chiều mũi tên tương ứng với chiều dậm nhịp chân.
4. Tempo, metronome
Tempo là tốc độ (nhanh, chậm) của bài nhạc, tempo được ghi ở đầu của
bản nhạc.
Ví dụ:
Tempo
Hocguitarpro.com 15
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Để thực hành theo tempo đã được quy định trong bài nhạc, ta sử
dụng metronome.
Các bạn có thể tải ứng dụng metronome về điện thoại (hoặc máy tính),
sau đó điều chỉnh thông số theo số chỉ nhịp và tempo của bài nhạc.
Ví dụ:
4
Nhịp
4
Tempo 91
Hocguitarpro.com 16
Nhạc lý cơ bản & thực hành
6. Bài tập thực hành
Câu 1: Số chỉ nhịp được ghi ở đâu trong bản nhạc? Hãy cho biết ý
nghĩa của số chỉ nhịp.
Câu 4: Viết số phách có trong mỗi ô nhịp (viết vào vị trí dấu 3 chấm).
Hocguitarpro.com 17
Nhạc lý cơ bản & thực hành
1. Cao độ
Bạn có thể bấm những nốt khác nhau trên đàn guitar hoặc piano để
cảm nhận được độ cao, thấp của âm thanh.
2. Trường độ
Ví dụ:
Nhận xét: cùng một nốt Sol nhưng có nhiều hình nốt khác nhau để
thể hiện trường độ của nốt.
Hocguitarpro.com 18
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Trên đàn guitar hoặc piano, bạn có thể bấm và giữ một nốt bất kz, ta
giữ nốt càng lâu thì âm thanh sẽ càng ngân vang và ngược lại.
Trong phạm vi tài liệu này, chúng ta sẽ chỉ tìm hiểu và thực hành về
hình nốt tròn, nốt trắng, nốt đen, nốt móc đơn và nốt móc kép.
Nốt móc tam và nốt móc tứ chúng ta sẽ tìm hiểu trong những khóa
học khác.
3. Cường độ
Khi ta đánh một nốt bất kz trên đàn guitar hoặc piano với lực đánh
mạnh, nhẹ khác nhau thì âm thanh cũng có độ vang to, nhỏ tương ứng.
Ví dụ:
Từ ô nhịp 1 đến ô nhịp 4, ta chơi với lực đánh mạnh vừa phải.
Từ ô nhịp 5 đến ô nhịp 8, ta chơi với lực đánh mạnh.
Từ ô nhịp 9 đến ô nhịp 12, ta chơi với lực đánh mạnh vừa phải.
Từ ô nhịp 13 đến ô nhịp 16, ta chơi với lực đánh nhẹ vừa phải.
Hocguitarpro.com 19
Nhạc lý cơ bản & thực hành
4. Âm sắc
Ví dụ:
Hocguitarpro.com 20
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Để phân biệt những âm thanh cao, thấp khác nhau, ta sử dụng 7 tên
nốt:
Đô Rê Mi Fa Sol La Si
Ký hiệu C D E F G A B
Khi cần ký hiệu những nốt lên cao hay xuống thấp hơn nữa, ta chỉ cần
lặp lại 7 tên nốt này.
Ví dụ:
Hocguitarpro.com 21
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Nốt trên đàn guitar
Nốt Sol
Ở bài học trước, chúng ta đã học về khóa Sol và nốt Sol. Bây giờ, ta sẽ
xác định vị trí của những nốt khác từ nốt Sol.
Theo tứ tự cao độ các nốt đã học ở trên, ta có vị trí 7 nốt như sau:
Tại vị trí của nốt Đô, ta thấy một đường kẻ ngắn, đây được gọi là
đường kẻ phụ.
Đường kẻ phụ
Hocguitarpro.com 22
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ví dụ:
Tuy nhiên, trong phần đầu của cuốn sách, ta chỉ thực hành với 5 nốt
Đô, Rê, Mi, Fa, Sol nên các bạn chỉ cần học thuộc vị trí 5 nốt này là được.
Học thuộc vị trí của 5 nốt Đô, Rê, Mi, Fa, Sol trên khuông nhạc.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu 2: Viết các nốt tương ứng với tên nốt lên khuông nhạc (áp dụng với
5 nốt đã học trong bài).
Hocguitarpro.com 23
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Hocguitarpro.com 24
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Để thể hiện trường độ của nốt nhạc, ta sử dụng 7 loại hình nốt sau:
Tuy nhiên, trong bài học này, ta chỉ thực hành với 3 loại hình nốt: nốt
tròn, nốt trắng và nốt đen.
Giá trị trường độ của 3 loại hình nốt trên như sau:
Lưu ý:
Số phách được ghi như trên chỉ đúng trong một số trường hợp.
Chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về phương pháp tính giá trị trường
độ của các loại hình nốt trong những bài học sau.
Ở bài học này, ta sẽ học như trên để đơn giản nội dung học và
thực hành.
Hocguitarpro.com 25
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ở những bài học trước, ta đã học một phách tương ứng với một lần
dậm chân xuống và nhấc chân lên (hoặc ngược lại).
1 phách
Như vậy, nốt tròn có giá trị trường độ là 4 phách sẽ tương ứng với 4
lần dậm chân xuống và nhấc chân lên.
Nốt tròn sẽ được đánh ở đầu phách 1 và giữ nó ngân vang hết 4
phách.
Nốt trắng có giá trị trường độ là 2 phách sẽ tương ứng với 2 lần dậm
chân xuống và nhấc chân lên.
Hocguitarpro.com 26
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Nốt trắng sẽ được đánh ở đầu phách 1 và giữ nó ngân vang hết 2
phách.
1 phách 2 phách
Nốt đen có giá trị trường độ là 1 phách sẽ tương ứng với 1 lần dậm
chân xuống và nhấc chân lên.
Nốt đen sẽ được đánh ở đầu phách 1 và giữ nó ngân vang hết 1
phách.
1 phách
Hocguitarpro.com 27
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Lưu ý: xem video hướng dẫn và thực hành.
Học thuộc giá trị trường độ của 3 loại hình nốt đã học trong bài:
nốt tròn, nốt trắng và nốt đen.
Nắm được phương pháp thực hành với 3 loại hình nốt trên.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Hocguitarpro.com 28
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 4:
Câu 5:
Câu 6:
Hocguitarpro.com 29
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Dấu chấm dôi có tác dụng làm tăng thêm ½ giá trị trường độ của nốt
nhạc đứng trước nó.
Ví dụ:
Trong những bài học trước, ta đã học và thực hành về 3 loại hình nốt:
nốt tròn, nốt trắng và nốt đen.
Ở bài học này, ta sẽ học thêm một loại hình nốt nữa, đó là nốt móc
đơn.
Hocguitarpro.com 30
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ví dụ:
Một phách tương ứng với một lần dậm chân xuống và nhấc chân lên
(hoặc ngược lại) ta có thể hiểu đơn giản là một phách có 2 mũi tên.
1 phách
Nửa phách tương ứng với một lần dậm chân xuống hoặc một lần
nhấc chân lên ta có thể hiểu đơn giản là nửa phách có 1 mũi tên.
½ phách ½ phách
1,5 phách
Hocguitarpro.com 31
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Bây giờ ta sẽ vẽ các mũi tên tương ứng với số phách vào bài thực
hành.
Hiểu được tác dụng của dấu chấm dôi và phương pháp thực hành.
Học thuộc giá trị trường độ của nốt móc đơn.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu 1:
Hocguitarpro.com 32
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 2:
Câu 3:
Câu 5:
Hocguitarpro.com 33
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ở những bài học trước, ta đã học về nốt móc đơn có giá trị trường độ
là ½ phách.
Hai nốt móc đơn đứng cạnh nhau, ta có thể nối chúng lại bằng một
gạch ngang.
Nốt móc đơn có giá trị trường độ là ½ phách, tương ứng với một mũi
tên. Ta sẽ vẽ các mũi tên tương ứng với số phách vào bài thực hành như
sau:
Hocguitarpro.com 34
Nhạc lý cơ bản & thực hành
3. Yêu cầu bài học
Nắm được phương pháp thực hành khi có nhiều nốt móc đơn kết
hợp.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3.1:
Câu 3.2:
Hocguitarpro.com 35
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 4: Trong bài tập này, ta có thêm nốt Đô.
Thật là hay
Hocguitarpro.com 36
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Chúng ta sẽ thay chữ phách bằng chữ nghìn để thuận tiện hơn trong
quá trình thực hành.
Lưu ý: nốt móc đơn bằng ½ phách nên sẽ có mệnh giá là 500 đồng.
2
1. Thực hành viết tiết tấu với nhịp
4
2
Nhịp có 2 phách trong một ô nhịp, tương ứng với 2 nghìn.
4
Chúng ta có thể sử dụng bất cứ mệnh giá nào (tương ứng với 4 loại hình
nốt ở trên) để viết tiết tấu trong một ô nhịp, yêu cầu là phải đủ 2 nghìn
(tương ứng với 2 phách).
Ví dụ:
Nhận xét: bao nhiêu nốt trong một ô nhịp không quan trọng, quan
trọng là phải đủ số phách (không thừa phách và không thiếu phách).
Hocguitarpro.com 37
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Lưu ý:
Khi viết tiết tấu, ta chỉ quan tâm đến trường độ nên không cần kẻ
khuông nhạc. Các bạn có thể tập luyện viết tiết tấu theo cách trình bày ở
ví dụ trên.
3
2. Thực hành viết tiết tấu với nhịp
4
3
Nhịp có 3 phách trong một ô nhịp, tương ứng với 3 nghìn.
4
Chúng ta có thể sử dụng bất cứ mệnh giá nào (tương ứng với 4 loại hình
nốt ở trên) để viết tiết tấu trong một ô nhịp, yêu cầu là phải đủ 3 nghìn
(tương ứng với 3 phách).
Ví dụ:
4
3. Thực hành viết tiết tấu với nhịp
4
4
Nhịp có 4 phách trong một ô nhịp, tương ứng với 4 nghìn.
4
Chúng ta có thể sử dụng bất cứ mệnh giá nào (tương ứng với 4 loại hình
nốt ở trên) để viết tiết tấu trong một ô nhịp, yêu cầu là phải đủ 4 nghìn
(tương ứng với 4 phách).
Ví dụ:
Nắm được phương pháp viết tiết tấu cho đủ số phách trong một ô
nhịp.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Hocguitarpro.com 38
Nhạc lý cơ bản & thực hành
5. Bài tập thực hành
2 3 4
Viết tiết tấu với nhịp , và
4 4 4
Hocguitarpro.com 39
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ta sẽ vẽ các mũi tên tương ứng với số phách vào bài thực hành như
sau:
Hocguitarpro.com 40
Nhạc lý cơ bản & thực hành
2. Thực hành đọc tiết tấu
Với cách trình bày viết tiết tấu như trên, chúng ta sẽ không biết đó là
nốt Đô, Rê hay Mi… vậy nên, ta sẽ đọc các nốt là Palm.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Hocguitarpro.com 41
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 5:
Hocguitarpro.com 42
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Trong bài học này, ta sẽ học thêm một loại hình nốt mới, đó là nốt
móc kép.
Bốn nốt móc kép đứng cạnh nhau, ta có thể nối chúng lại bằng hai
gạch ngang. Mục đích là nhóm bốn nốt móc kép lại thành một phách
giúp chúng ta dễ nhìn và thực hành khi đọc bản nhạc.
Lưu ý: khi nối hai nốt móc đơn thành một phách, ta sẽ dùng một gạch
ngang. Khi nối bốn nốt móc kép thành một phách, ta sẽ dùng hai gạch
ngang.
Hocguitarpro.com 43
Nhạc lý cơ bản & thực hành
2. Phương pháp đánh số tiết tấu
Ví dụ 1:
Ví dụ 2:
Câu 1:
Hocguitarpro.com 44
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Hocguitarpro.com 45
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Như vậy, nếu tính cả chùm 4 nốt móc kép thì ta sẽ có 6 dạng tiết tấu
có nốt móc kép.
Bảng tóm tắt 6 dạng tiết tấu có móc kép gồm: loại hình nốt và phách.
Nhận xét: mỗi dạng tiết tấu trên đều có tổng số phách là 1.
Hocguitarpro.com 46
Nhạc lý cơ bản & thực hành
2. Phương pháp đánh số tiết tấu cho 6 dạng
3. Ví dụ
Học thuộc 6 dạng tiết tấu có nốt móc kép và phương pháp đánh số
tiết tấu cho 6 dạng đó.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Hocguitarpro.com 47
Nhạc lý cơ bản & thực hành
5. Bài tập thực hành
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Câu 5:
Hocguitarpro.com 48
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 6: Tổng hợp 1
Hocguitarpro.com 49
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Tổng giá trị trường độ của liên 3 đơn sẽ tương ứng với giá trị trường
độ của một nốt đen.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu1:
Câu 2:
Hocguitarpro.com 50
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 3:
Hocguitarpro.com 51
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Tương ứng với các loại hình nốt, ta có các loại hình dấu lặng.
Trong phạm vi bài học này, ta chỉ tìm hiểu và thực hành về lặng tròn,
lặng trắng và lặng đen.
Học thuộc cách viết và giá trị trường độ của các loại hình dấu lặng
đã học trong bài.
Câu 1:
Hocguitarpro.com 52
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 2:
Câu 4:
Câu 5:
Hocguitarpro.com 53
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ở bài học trước, ta đã tìm hiểu về 3 loại hình dấu lặng là: lặng tròn,
lặng trắng và lặng đen.
Trong bài học này, chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu thêm một loại hình
dấu lặng nữa, đó là dấu lặng đơn.
Ví dụ 1:
Hocguitarpro.com 54
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 2:
Hocguitarpro.com 55
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Hocguitarpro.com 56
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Dấu nối được sử dụng để nối hai hay nhiều nốt nhạc liền kề và có
cùng cao độ.
Các nốt nhạc được nối với nhau sẽ chỉ đánh một lần duy nhất vào nốt
đứng đầu và giữ cho nó ngân vang hết giá trị trường độ của những nốt
được nối phía sau.
Ví dụ 1:
Ví dụ 2:
Câu 1:
Hocguitarpro.com 57
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 2:
Câu 3:
Câu 4:
Hocguitarpro.com 58
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Biến tấu 1:
Biến tấu 2:
Hocguitarpro.com 59
Nhạc lý cơ bản & thực hành
2. Yêu cầu bài học
Học thuộc phương pháp đánh số tiết tấu đã học trong bài.
Làm bài tập nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Câu 1:
Câu 2:
Hocguitarpro.com 60
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Nghịch phách
Đảo phách
Tổng hợp lại các nốt nhạc đã học trên khuông nhạc.
Hocguitarpro.com 61
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Hocguitarpro.com 62
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Mối quan hệ về giá trị trường độ giữa các nốt nhạc được thể hiện
như hình sau:
1.2. Công thức tính giá trị trường độ của các loại hình nốt
Công thức tính giá trị trường độ của các loại hình nốt như sau: lấy nốt
tròn chia cho số bên dưới của số chỉ nhịp.
Hocguitarpro.com 63
Nhạc lý cơ bản & thực hành
2
Ví dụ 1: Xác định giá trị trường độ của các loại hình nốt trong nhịp
4
= =
4 4
Kết luận:
Một phách bằng một nốt đen. Từ nốt đen, ta suy ra giá trị trường độ
của các loại hình nốt khác như sau:
Nhận xét:
3
Ví dụ 2: Xác định giá trị trường độ của các loại hình nốt trong nhịp
8
Số bên dưới là 8, ta lấy nốt tròn chia cho 8.
= =
8 8
Kết luận:
Một phách bằng một nốt móc đơn. Từ nốt móc đơn, ta suy ra giá trị
trường độ của các loại hình nốt khác như sau:
Hocguitarpro.com 64
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Nhận xét:
2
Ví dụ 3: Xác định giá trị trường độ của các loại hình nốt trong nhịp
2
Số bên dưới là 2, ta lấy nốt tròn chia cho 2.
= =
2 2
Kết luận:
Một phách bằng một nốt trắng. Từ nốt trắng, ta suy ra giá trị trường
độ của các loại hình nốt khác như sau:
Học thuộc công thức tính giá trị trường độ của các loại hình nốt
dựa theo số chỉ nhịp.
Thực hành lại các ví dụ nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Hocguitarpro.com 65
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Câu 1:
Câu 2:
Hocguitarpro.com 66
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Hai nốt nhạc gồm nốt gốc và nốt ngọn. Nốt có cao độ thấp hơn là nốt
gốc, nốt có cao độ cao hơn là nốt ngọn.
1 cung ½ cung
Ví dụ:
2 cung 3 cung
1 cung ½ cung
Dấu hóa là một ký hiệu trong âm nhạc, được sử dụng để thay đổi cao
độ của nốt nhạc.
Trong bản nhạc, dấu hóa được viết ở phía trước của nốt nhạc cần sử
dụng dấu hóa.
Hocguitarpro.com 67
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Có 3 loại dấu hóa thường dùng:
Dấu thăng : tăng cao độ của nốt nhạc lên nửa cung.
Dấu giáng : giảm cao độ của nốt nhạc xuống nửa cung.
Dấu bình : hủy bỏ ảnh hưởng của dấu thăng hoặc dấu giáng, trả
cao độ của nốt nhạc về vị trí bình thường.
Dấu hóa có tác dụng ngay tại nốt nhạc sử dụng dấu hóa và cả những
nốt có cùng cao độ đứng đằng sau nó, nhưng chỉ giới hạn trong một ô
nhịp đó.
Hocguitarpro.com 68
Nhạc lý cơ bản & thực hành
2. Yêu cầu bài học
Hocguitarpro.com 69
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Hóa biểu là hệ thống các dấu thăng hoặc dấu giáng được đặt ở đầu
mỗi khuông nhạc trong bản nhạc (nằm sau khóa Sol).
Ví dụ 3: Jingle bells.
Lưu {:
Hocguitarpro.com 70
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ví dụ 2: We wish you a Merry Christmas.
2. Ý nghĩa
2.1. Xác định giọng của bài nhạc thông qua hóa biểu và nốt kết thúc
bài nhạc.
(Xem bảng tóm tắt hóa biểu và nốt kết thúc bài nhạc ở phần cuối của bài học).
Kết luận: bài nhạc được viết ở giọng Đô trưởng (xem bảng tóm tắt hóa
biểu).
Hocguitarpro.com 71
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Hóa biểu có 2 dấu thăng.
Kết luận: bài nhạc được viết ở giọng Rê trưởng (xem bảng tóm tắt hóa
biểu).
2.2. Hóa biểu tác động đến cao độ các nốt nhạc trong bài như thế
nào?
Đối với bản nhạc này, hóa biểu không có dấu thăng hoặc dấu giáng,
nên khi diễn tấu, chúng ta sẽ chơi theo đúng cao độ các nốt đã viết trong
bài (chơi bình thường).
Hocguitarpro.com 72
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Đối với bản nhạc này, hóa biểu có 2 dấu thăng là Fa thăng và Đô
thăng, nên khi diễn tấu, nếu gặp nốt Fa và nốt Đô thì ta cần phải đánh
thành Fa thăng và Đô thăng.
Ví dụ 3: Jingle bells.
Đối với bản nhạc này, hóa biểu có 2 dấu dáng là Si giáng và Mi giáng,
nên khi diễn tấu, nếu gặp nốt Si và nốt Mi thì ta cần phải đánh thành Si
giáng và Mi giáng.
Lưu ý: nếu ta học thuộc hóa biểu các giọng theo cách học vẹt thì sẽ
rất khó nhớ và mau quên. Cách tốt nhất để thuộc và nhớ lâu là hãy tìm
nhiều bản nhạc và thực hành đánh nốt theo. Cách học này sẽ giúp chúng
ta luyện ngón, luyện cảm âm và thuộc được hóa biểu các giọng.
Hocguitarpro.com 73
Nhạc lý cơ bản & thực hành
BẢNG TÓM TẮT HÓA BIỂU VÀ NỐT KẾT THÚC BÀI NHẠC
Giọng Mi trưởng – Giọng Đô thăng thứ Giọng Si trưởng – Giọng Sol thăng thứ
Giọng Fa thăng trưởng – Giọng Rê thăng thứ Giọng Đô thăng trưởng – Giọng La thăng thứ
Giọng Fa trưởng – Giọng Rê thứ Giọng Si giáng trưởng – Giọng Sol thứ
Giọng Mi giáng trưởng – Giọng Đô thứ Giọng La giáng trưởng – Giọng Fa thứ
Giọng Rê giáng trưởng – Giọng Si giáng thứ Giọng Sol giáng trưởng – Giọng Mi giáng thứ
Hocguitarpro.com 74
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Dấu hồi tấu sẽ giúp trình bày bản nhạc gọn gàng hơn.
Ví dụ:
Hocguitarpro.com 75
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Lưu ý: trong phạm vi tài liệu này, chúng ta sẽ quy ước gọi
là cửa 1 và cửa 2.
Ví dụ:
Diễn tấu:
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2 3 4 5 6 10 11 12
Diễn giải:
Bắt đầu chơi từ ô nhịp 1, đến ô nhịp 9, gặp dấu tái đoạn, ta quay lại ô
nhịp 2.
Hocguitarpro.com 76
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Ví dụ:
Diễn tấu:
1 2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15 16
1 2 3 4 5 6 7 8
Diễn giải:
Bắt đầu chơi từ ô nhịp 1, đến ô nhịp 16, gặp ký hiệu D.S al Fine (quay
lại dấu Segno và chơi cho đến khi gặp chữ Fine là kết bài), khi đó ta quay lại ô
nhịp 1.
Tiếp tục chơi từ ô nhịp 1, đến ô nhịp 8 là kết bài (ô nhịp 8 có chữ Fine).
Hocguitarpro.com 77
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Chỉ hoạt động khi được nhắc bởi dấu hoàn (Segno).
Ví dụ:
Hocguitarpro.com 78
Nhạc lý cơ bản & thực hành
Diễn tấu:
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2 3 4 5 6 7 8 10 11
12 13 14 15 16 17 18 19 20
2 3 4 5 6 7 8 9
2 3 4 5 6 7 8 10 11
12 13 14 15 16 17 18 19 21
22 23 24 25 26
Diễn giải:
Bắt đầu chơi từ ô nhịp 1, đến ô nhịp 9, gặp dấu tái đoạn, ta quay trở
lại ô nhịp 2.
Tiếp tục chơi từ ô nhịp 2, đến ô nhịp 8, ta bỏ cửa 1 (ô nhịp 9), nhảy
sang cửa 2 (ô nhịp 10).
Tiếp tục chơi từ ô nhịp 10, đến ô nhịp 20, gặp ký hiệu D.S al Coda
(quay lại dấu Segno và chơi cho đến khi gặp Coda), khi đó ta quay lại ô nhịp 2.
Tiếp tục chơi từ ô nhịp 2, đến ô nhịp 9, gặp dấu tái đoạn, ta quay trở
lại ô nhịp 2.
Tiếp tục chơi từ ô nhịp 2, đến ô nhịp 8, ta bỏ cửa 1 (ô nhịp 9), nhảy
sang cửa 2 (ô nhịp 10).
Tiếp tục chơi từ ô nhịp 10, đến ô nhịp 19, gặp ký hiệu To Coda (nhảy
đến ô nhịp có dấu Coda), ta nhảy sang ô nhịp 21 (có dấu Coda) và chơi đến hết
bài.
Hiểu rõ { nghĩa của các dấu hồi tấu đã học trong bài.
Thực hành lại các ví dụ nhiều lần cho đến khi nhuần nhuyễn.
Hocguitarpro.com 79