Professional Documents
Culture Documents
2. Nababaybay nang wasto ang salitang natutuhan sa aralin; salitang hiram; at salitang kaugnay ng
ibang asignatura (F4PU-IIa-j-1)
SURIIN
PAGYAMANIN (TAYAHIN)
Maghanda at pagyamanin ang iyong natutuhan, isagawa ang mga sumusunod na Pagsasanay.
Basahin at unawain ang alamat sa ibaba.
Mina ng Ginto
Alamat ng Baguio
Sa isang liblib na lugar ng Baguio, may isang Igorot na ang pangalan ay Kunto. Siya ay
matapang at malakas. Kaya naman ginawa siyang pinuno ng kanyang mga ka-tribu.
Isang araw, nangaso si Kunto sa kagubatan. Sa kanyang paghahanap ng hayop, namataan niya
ang isang uwak. Tila siya ay sinunsundan ng tingin.Tiningnan din ito ni Kunto. Parang may isip
ang ibon na tumingin din sa kanya. Nagulat siya nang tumango ang ibon ng tatlong
beses.Bagama’t matapang, nakaramdam ng takot si Kunto. Hindi niya itinuloy ang pangangaso.
Bagkus, umuwi siya upang isangguni sa mga nakatatanda ang kanyang nakita.
Sinabi ng mga matatanda na marahil iyon ay ang kanilang bathala. Marahil ipinaalala nito
ang kanilang tungkulin at dapat silang magkanyaw.
Napagkasunduan nang lahat na magdaos ng kanyaw. Hinuli nila ang limang baboy ramo at iyon
ay ang kanilang kakatayin.
Sila ay nasa akto ng pagkakatay sa isang baboy ramo nang biglang naging tao ang isa.
Ang iba ay kumaripas ng takbo sa takot habang ang mga mandirigma at si Kunto ay inabot ang
kanilang mga sibat at pana. “Wag kayong matakot!” Agad na wika ng estranghero. Humupa ang
takot ng mga tao subalit nanatiling nakahanda ang kanilang armas pang-depensa.
“Gagantimpalaan ko kayo dahil sa madalas ninyong pag-aalay sa akin subalit kailangan
ninyong sundin ang aking utos.” Mataimtim na nakinig sina Kunto at ang kanyang mga ka-
tribu.“Maglagay kayo ng isang tasa ng kanin sa aking kinatatayuan. Takpan ninyo ang tasa ng
malaking palayok. Ipagpatuloy ninyo ang inyong kanyaw. Pagkatapos ng tatlong araw, bumalik
kayo dito.”Sinabi rin ng misteryosong matanda na makikita nila ang isang maliit na puno. Ito ay
may mga dahong ginto. Ang mga dahon ay maaaring kunin at pwedeng ibenta ng mga tao.Subalit
hindi nila dapat putulin ang puno. Pagkatapos ay nawala ang lalake. Agad namang sinunod ng
tribu ang utos.
Pagkatapos ng tatlong araw, agad na bumalik si Kunto kasama ng ilang mga mandirigma.
Gaya nga ng sabi ng lalake, may puno silang nakita nang alisin nila ang malaking palayok. Kulay
ginto ang mga dahon. Agad na pumitas si Kunto ng isang dahon. Tiniyak niya kung talagang ginto
iyon sa pamamagitan ng pagbebenta sa mga mangangalakal. Napatunayan niyang ginto nga ang
mga dahon.Pagkalipas ng magdamag, ang puwang na kinunan ni Kunto ay napalitan ng bagong
sibol na dahon. Ganap na nagiging ginto ang mga dahon pagkatapos ng tatlong araw. Mula noon,
iminungkahi ni Kunto na may isa o dalawang tao sa isang pamilya ay mamimitas ng isang dahon.
Naging mayaman ang lugar na iyon sa tulong ng gintong dahon. Subalit, kapalit noon ay ang pag-
usbong ng inggit at kasakiman.Sa pagdaan ng mga araw, tumaas nang tumaas ang puno. Naging
ganid na ang karamihan sa kanila. Nakalimutan nila ang magpasalamat sa misteryosong lalakeng
nagbigay sa kanila ng puno.
Isang araw, biglang lumaki nang husto ang puno. Hindi na maabot ng mga tao ang mga
gintong dahon ng puno. Kaya naman naisipan nilang putulin ito. Nilabag nila ang pinaka-iisang
kondisyong binigay sa kanila. Nabuwal ang puno at siya namang pagsulpot ng misteryosong
lalake. “Dahil sa inyong kasakiman, pinutol ninyo ang puno. Hindi ko babawiin ang punong ito.
Bagkus, paghihirapan ninyo ang pagkuha sa mga ginto.” Nilamon ng lupa ang puno. Mula nga
noon, nagkaroon ng ginto sa loob ng lupa. Makukuha lamang ng mgatao ang ginto sa
pamamagitan ng paghuhukay.
Kaibigang Aklat
Mga pahina ng aklat, isa-isang binubuklat Bawat salita ay wari kong sinasalat Dulot sa diwa ay
kayamanang sapat Halika kaibigan, ito’y iyong malasap
Dito malalaman mga ginto sa kasaysayan Pakikibaka’t sakripisyo ng mga bayani nitong bayan
Buhay nila’y ibinuwis- upang magtamo ng kalayaan Mga alaalang dapat lamang nating
pangalagaan May kasaysayan sa Agham ang iyong matutuklasan Hindi magiging misteryo ang
kabilugan ng buwan
Mga planeta’t bituin iyo ring mapag-aaralan
Gayundin kung saan nagmumula ang malamig na hangin
Malalayong kaharian ay doon ka dadalhin
Buhay ng mga Prinsesa at Prinsipe halina’t ating tunguhin Doo’y makakasama sila sa mga
tugtugin at awitin
Sa tulong nitong kaibigang aklat, sa isang iglap ito’y lalakbayin
Ano pang hinihintay mo, ang aklatan ay tunguhin May bagong kaibigan halina’t ating basahin
Walang hanggang karununga’y iyong tatamuhin Taglay nilang kagandahan tila mandin
nagningning
Kaya nga ba’t aklat ating alagaan Huwag sisirain at pababayaan
Sa anumang oras na ika’y mangailangan Lagi itong handang ikaw ay damayan
Hango sa Tulang “Aklat” National Children’s Book
5. Anong aral ang natutuhan mula sa tula na puwede mong ibahagi sa iba?
Pag babahagi ng importansiya ng pag babasa ng aklat.