You are on page 1of 10

AL/2022/02/S-III

2022 – Exam Target Paper 04 (Essay) - Marking Scheme

B fldgi - rpkd
5.
(a)
(i)
I. ∆HR∅ = ∑ ∆Hf∅ (M,) − ∑ ∆Hf∅ (m%;sl%Shl) (02)
= (− 242 kJmol−1 × 3) − (− 822 kJmol−1 ) (03)
= 96 kJmol−1 (03)

∆SR∅ = ∑ ∆S ∅ (M,) − ∑ ∆S ∅ (m%;sl%Shl) (02)


= (2 × 27 Jmol K −1 −1 )
+ (3 × 189 Jmol−1 K −1 ) (03)
= 138 Jmol−1 K −1 (03)

300 K oS, ∆G = ∆H − T∆S (03)


= 96 kJmol −1
− 300 K × 0.138 kJmol−1 K −1 (03)
= + 54.6 kJmol−1 (2 + 1)
∴ 300 K oS m%;sl%shdj iajhxisoaO fkdfõ' (02)

800 K oS, ∆G = ∆H − T∆S


= 96 kJmol−1 − 800 K × 0.138 kJmol−1 K −1 (03)
= − 14.4 kJmol −1 (2 + 1)
∴ 800 K oS m%;sl%shdj iajhxisoaO fõ' (02)

II. WIaK;ajh u; tka;e,ams w.hka yd tkafg%dms w.hka fjkia fkdjk nj' (05)

(ii)
I. jeä fõ'
II. fjkia fkdfõ'
III. wvq fõ' (5 × 3 = 15)

(b)
a b
(i) R = k [P(aq) ] [Q (aq) ] (10)
WIaK;ajh u; r|d mj;sk : R − m%;sl%shd YS>%;dj'
: K − YS>%;d ksh;h' (1 × 2 = 2)

WIaK;ajh u; r|d fkdmj;sk : a − P g idfmalaIj fm<'


: b − Q g idfmalaIj fm<' (1 × 2 = 2)

(ii) P(aq) + Q (aq) R (aq) + S(aq) hk m%;sl%shdj uQ,l


s m%;sl%shdjla ùu' (06)

(iii) m%;sl%shd YS>%;dj Q m%udKh u; r|d fkdmj;sk neúka Q g idfmalaIj fm< 0 úh hq;=h' (03)
∴ b=0
a
R = k [P(aq) ] (05)
a
R ∝ [P(aq) ] (02)

2.4 × 10−5 moldm−3 s −1 ∝ [2 × 10−2 moldm−3 ]a 1


4.8 × 10−5 moldm−3 s −1 ∝ [4 × 10−2 moldm−3 ]a 2 (5 × 2 = 10)

CHEMISTRY 5 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

a
2⁄ ⟹ 4.8 × 10−5 4 × 10−2
1 2.4 × 10−5
=(
2 × 10−2
) (02)

2 = 2a
a=1 (03)

∴ P g idfmalaIj fm< 1 ls'


iuia; fm< = a + b = 1 + 0 = 1 (05)

(iv) All (05)

(c)
dRT
(i) P = (02)
M
dRT
ñY%Kfha uOHkh ujq,sl ialkaOh (M) =
P
1×10−2 ×103 kgm−3 × 8.314 Jmol−1 K−1 × 400K
M=
8.314×105 Nm−2
(02)

M = 40 g (02)

2 O3 (g) 3 O2 (g)
wdrïNl 4 mol
m%;sl%shd jk' −2x +3x mol
iu;=,;
s 4 − 2x +3x mol (02)

(4−2𝑥) 48 + 3𝑥 × 32
40 =
4+𝑥
192 − 96𝑥 + 96𝑥
40 =
4+𝑥

𝑥 = 0.8 mol (02)


fvda,agka wdxYsl mSvk kshufhka,
PO3 = Ptot × X O3 (02)
(4−2×0.8) mol
= 8.314 × 105 Nm−2 × (02)
(4+0.) mol

= 4.157 × 105 Nm−2 (03)

3
[O2 (g) ]
(ii) K C = 2
[O3 (g) ]

P3
O 2 (g)
KP =
P2
(2 × 2 = 4)
O 3 (g)

(iii) PV = nRT
nRT
P=
V

P = CRT (04)
P3
O 2 (g)
KP =
P2
O 3 (g)

3
([O2 (g) ] RT)
KP = 2 (02)
([O3 (g) ] RT)

K P = K C RT (04)

CHEMISTRY 6 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

PO2 = Ptot × X O2
= 8.314 × 105 Nm−2 × 0.5
= 4.157 × 105 Pa (02)

3
(4.157×105 Pa )
KP = (4.157×105 Pa )2

= 4.157 × 105 Pa (02)

KP
KC =
RT
4.157×105 Pa
= (02)
8.314 Jmol−1 K−1 × 400K

= 125 molm−3 (2 + 1)

6.
(a)
(i) HA(aq) A−(aq) + +
H(aq)
(05)
iu;=,;
s 0.2 − 𝑥 𝑥 𝑥 moldm−3

+
[A−
(aq) ] [H(aq) ]
Ka =
[HA(aq) ]
(03)
+
pH = − lg [H(aq) ] (02)
pH = 4.3 neúka, +
[H(aq) ] = 5 × 10−5 moldm−3 (02)
2
[5×10−5 moldm−3 ]
Ka = (0.2−𝑎) moldm−3
(3 + 2)

HA ÿn, wï,hla neúka, 0.2 − 𝑎 ⋍ 0.2


25×10−10
∴ Ka = moldm−3
0.2

= 125 × 10−10 moldm−3


= 1.25 × 10−8 moldm−3 (3 + 2)

(ii)
(I) pH = 5 neúka, [H(aq)
+
] = 1 × 10−5 moldm−3 (02)
2
[1×10−5 moldm−3 ]
1.25 × 10−8 moldm−3 =
[HA(aq) ]

1×10−10
[HA(aq) ] = moldm−3
1.25×10−8

= 8 × 10−3 moldm−3
= 0.008 moldm−3 (3 + 2)
0.2−0.008
CHCl3 l,dmhg .uka l, HA mol .Kk = × 200
1000
0.192
= mol
5
= 0.0384 mol
0.0384 mol
∴ [HA(CHCl3) ] = × 1000
100
= 0.384 moldm−3 (02)
[HA(CHCl3 ) ]
∴ KD = (03)
[HA(aq) ]

0.384 moldm−3
=
0.008 moldm−3

= 48 (05)

CHEMISTRY 7 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

(II) pH = 5.3 hkq, [H(aq)


+
] = 5 × 10−6 moldm−3
2
(5×10−6 moldm−3 )
1.25 × 10−8 moldm−3 =
[HA(aq) ]

25×10−12
[HA (aq) ] =
125×10−10

= 0.2 × 10−2 moldm−3


= 0.002 moldm−3 (03)
[HA(CHCl3 ) ]
KD = = 48
[HA(aq)]

[HA(CHCl3) ] = 48 × 0.002 moldm−3


= 0.096 moldm−3 (03)

0.2−0.002
CHCl3 l,dmhg .uka l, HA mol .Kk = × 100
1000

= 0.0198 mol
1000
∴ tla l, hq;= CHCl3 mßudj = × 0.0198
0.096

= 206.25 cm3 (3 + 2)

(iii)
(I) HA (aq) + NaOH(aq) H2 O(ℓ) + NaA (aq)
wdrïNl : 0.1 0.025 − − moldm−3
m%;sl%shdjk : − 0.025 − 0.025 − + 0.025 moldm−3
wjidk : 0.075 − − 0.025 moldm−3
(04)
[,jKh]
pH = pK a + lg (03)
[wï,h]
0.025
pH = 8 − lg 1.25 + lg
0.075
(03)

= 8 − lg 5 + lg 4 − lg 3
= 8 − 0.699 + 0.6021 − 0.4771
= 7.426 (05)

(II) [HA(aq) ] = C moldm−3 f,i .ksuq' ∴ [HA(CHCl3) ] = 48 C moldm−3


wdrïNl c,Sh HA mol .Kk = CHCl3 l,dmfha HA mol .Kk + c,Sh l,dmfha HA mol .Kk

0.15 × 100 × 10−3 = 48 C × 200 × 10−3 + C × 200 × 10−3 (03)


0.15 = 96 C + 2 C
0.15
C= moldm−3
98

C = 0.0015 moldm−3 (02)

∴ pH = pKa + lg [,jKh]
[wï,h]
[0.075]
= 7 + 0.903 + lg [0.0015]

= 7 + 0.903 + 0.699 + 1
= 9.6 (05)

CHEMISTRY 8 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

(b)
(i) NaOH (05)
wï, - NIau wkqudmk j,oS idudkHfhka ÿn, wï, fyda ÿn, NIau mj;S kï tajd wkqudmk ma,dial=jg
fhdohs' kuq;a fujeks m%n, wï, - m%n, NIau wkqudmk j, l=ula jqjo wkqudmk ma,dial=jg fhosh yel'
fuysoS Ndú; lrk ìhqfrÜgqj ùÿre WmlrKhla neúka NdIañl ødjK ta ;=< mej;Sfuka ydks úh yel'
tuksid NaOH wkqudmk ma,dial=jg oeóï jvd fhda.H fõ' (10)

úl,am ms<s;=re
(ii) pH
pH
13
12
11 11
10 7
9 3
8
1
7
6 mßudj (cm3 )
5 iul;d
4 ,laIHh

3
2
1
(20)
mßudj (cm3 )
iul;d
,laIHh

(iii) 3 − 11 (05)

(iv) fuys wï,fha idkaøKh 1/10 jka neúka YS>% pH úp,Hh mrdifha wdï,sl ,laIHh 1 lska jeä fõ' (05)
túg pH mrdih 4 − 11 fõ' (05)
YS>% pH úp,Hhla mrdihla fkdue; hkakgo ms<s;=re ,ndfokak'

(v) (A) CH3 COOH (05)


(B) jeäúh hq;=h' (05)

CH3 COOH + NaOH CH3 COONa + H2 O


CH3 COONa CH3 COO− + Na+
Na X

CH3 COO + H2 O CH3 COOH + OH − (05)

fuu m%;sl%shdj wkqj fmfkkafka wka; ,laIHfha ødjKh NdIañl jk njhs' (05)
∴ iul;d ,laIHfha pH w.h 7 jeä úh hq;=h'

(c) *sfkd,ama;,Ska (05)

CHEMISTRY 9 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

7.
(a)
(i) E − [Fe(H2 O)4 ]2+ G − [Fe(H2 O)6 ]3+ (6 × 2 = 12)

(ii) A − K 3 [Fe(CN)6 ] C − NH4 [Fe(SCN)4 ]


B − K 4 [Fe(CN)6 ] D − H[FeCl4 ] (5 × 4 = 20)

(iii) tysoS ls,á


s fld< wjflaIamhla ,efnk w;r u| fj,djla jd;hg ksrdjrKh lr ;enQ úg r;a ÿUqre
wjlafYamhla ,efí' (10)

(iv) A − Potassium hexacyanoferrate(II)


B − Potassium hexacyanoferrate(III)
C − ammonium tetrathiocyanoferrate(III)
D − hydrogen tetrachloridoferrate(III) (5 × 4 = 20)

(b)
(i) P − (−) w.%h Q − (+) w.%h (2 × 2 = 4)

0.5 g
(ii) n Cu = = 8 × 10−3 mol (05)
64 gmol−1

Cu2+
(aq) + 2𝑒 Cu(s) (05)
n 𝑒 = n Cu × 2
= 8 × 10−3 mol × 2
= 16 × 10−3 mol (05)
Q = It (03)
Odrdj .eÆ ld,h t kï,
Q = (0.5 × t) C (03)
(0.5×t) C
.eÆ e’ k mol = (05)
96 500 C mol−1
(0.5×t)
16 × 10−3 mol = (05)
96 500

t = 3088 s (3 + 2)

(c)
(i) Mg (s) | Mg 2+ 3+ 2+
(aq ,1moldm−3 ) || Fe (aq ,1moldm−3 ) , Fe (aq ,1moldm−3 ) | Pt (s) (10)

(ii) Mg (s) Mg 2+
(aq) + 2𝑒 (05)

(iii) Fe3+
(aq) + 𝑒 Fe2+
(aq) (05)

(iv) Mg (s) + 2 Fe3+


(aq) Mg 2+ 2+
(aq) + 2 Fe (aq) (05)

(v) Ecell = Ecathode − Eanode (05)


= 0.77 V − (−2.37 V) (05)
= 3.14 V (3 + 2)

(vi) Odrdj .,k osYdj – lef;davfha isg wefkdavh foig' (05)


e’ k .,k osYdj – wefkdavfha isg lef;davh foig' (05)

CHEMISTRY 10 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

8.
(a)
(i) CH3 CH2 CHO

LiAlH4
(04)
H2 O

O
CH3 CH2 CH2 OH (04)
CH3 − C − CH3 (04) CH3 CH2 CH2 NH2 (04)
(04) PCl3 conc. H2 SO4 (04)
P. C. C (04)
dil. H2 SO4 conc. NH3 (04)
CH3 CH2 CH2 Cl CH3 CH2 = CH2 CH3 − CHOH − CH3
(04)
(04) (04) (04)

All correct (+1)

O CH = CH2
(b) −C− HO − − N2 −

NH2
aq. NaOH (2.5)

O
− C − O Na + − OH − OH − CH = CH2
(2.5) (2.5) Cl N2 (2.5)
NH2 (2.5)
H3 O+ (2.5)
NaNO2 / HCl
(2.5)
0−5℃
O
(2.5) − CH = CH2 (2.5)
− C − OH
NH2
NH2
LiAlH4 conc. H2 SO4 (2.5)
H2 O (2.5)

− CH2 OH (2.5) − CH2 CH2 OH (2.5)

NH2 NH2

PCl5 (2.5) LiAlH4 (2.5)


H2 O

aq. alchoholic H3 O+
− CH2 Cl − CH2 CN − CH2 COOH
KCN (2.5)
(2.5) (2.5) (2.5)
NH2 (2.5) NH2 NH2

(50)

CHEMISTRY 11 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

(c) O
(i) CH3 CH2 − C − Cl (04) + CH3 NH2 (04)

O
CH3 CH2 − C − NH2 + CH3 Cl
(04) (04)
O
(ii) m%;sldrlh = CH3 CH2 − C − NH2 (4.5)
Q jdhqj = NH3 (4.5)

(d)
(i) bj;aùfï m%;sl%shd (05)

H H
(ii) H − C − C − Cl CH = CH2 + H2 O + Cl−
H H (05)
(05)
(10)
OH −

9.
(a)
(i) A ⟶ NiS [c part tfla Mg/Al ialkaO ^ujq,sl& oS ke;']
B ⟶ H2 S
C ⟶ [Ni(OH)6 ]2+ / Ni2+
D ⟶ Ni(OH)2
E ⟶ [Ni(NH3 )6 ]2+ (5 × 5 = 25)

(ii) NiS(s) + H2 SO4 (aq) NiSO4 (aq) + H2 S(g) (10)

(iii) H2 S S + 2H + + 2e
14 H + + Cr2 O7 2− + 6e 2Cr 3+ + 7H2 O
3 H2 S + 8 H + + Cr2 O7 2− 2 Cr 3+ + 3S + 7 H2 O (5 × 3 = 15)

(b)
(i) NaI (10)

(ii) 1 − 6H + + IO3− + 5I − 3I2 + 3H2 O (10)


2 − 2I − + 2Cu2+ 2Cu+ + I2 (05)

I− I− (05)
3 − 2Na 2 S2 O3 + I2 2NaI + Na 2 S4 O6 (10)

(iii) >k wjia:dfõ oe,sia f,i mej;Su' (10)

(c)
(i) Mg + NaOH X
Cu + 2NaOH Cu(OH)2 + 2Na+
2Al + 2NaOH + 2H2 O 2NaAlO2 + 3H2
Mg + 2HCl MgCl2 + H2 (2.5 × 4 = 10)

CHEMISTRY 12 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

1
(ii) uq,a wjia:dfõ msg jQ H2 jdhq mol = × 672 = 0.03 mol (05)
22400
1
fojk wjia:dfõ msg jQ H2 jdhq mol =
22400
× 224 = 0.01 mol (05)

0.03
∴ mej;s Al mol =
2
× 2 = 0.02mol (05)

Al ialkaOh = 0.02 × 27 = 0.54g (05)


0.54 540
Al % = × 100% = = 45% (05)
1.2 12

∴ mej;s Mg mol = 0.01 mol (05)


Mg ialkaOh = 0.01 × 24 = 0.24g (05)
0.24 240
Mg % = × 100% = = 20% (05)
1.2 12

Mg , Cu , Al muKla iys; neúka


Cu = 100 − (20 + 45)% = 35% (05)

10.
(a)
(i) i,a*¾ fyda i,a*¾ wvx.= f,damia
jd;h
c,h (𝟐 × 𝟑 = 𝟔)

(ii) i,a*¾ fyda i,a*¾ wvx.= f,damia jd;fha oykh lsÍfuka SO2 jdhqj ,nd .kshs' (02)
S(s) + O2(g)  SO2(g) (03)

tu ksmojd .;a SO2 jdhqj W;afm%rl yd jeämqr Tlaiscka iu. 450°𝐶 oS m%;sl%shd lrjd SO3 ,nd .kshs' (02)

𝑉2 𝑂5
2 𝑆𝑂2(𝑔) + 𝑂2 2 𝑆𝑂3(𝑔) (03) ∆H = (−)
450 ℃ − 500 ℃
1 𝑎𝑡𝑚 (;;a;aj + 4)

SO3 jdhqj 98% idkaø H2 SO4 j,g wjfYdaIKh lrjd iOQu i,a*shqßla fyj;a T,shï idod.kS' (02)
SO3(g) + H2 SO4(l)  H2 S2 O7(l) (03)

T,shï m%fõYfuka c,h yd ñY% lr idkaø 𝐻2 𝑆𝑂4 wï,h ksmojhs' (02)


H2 S2 O7(l) + H2 O  2H2 SO4 (03)

(iii) SO2 , SO3 njg m;aùfï m%;sl%shdj ;dmodhl jk neúka my< WIaK;aj Bg ys;lr fõ' kuq;a WIaK;ajh
b;d wvq l<fyd;a m%;sl%shd iS>%;dj wvqùfuka iu;=,;
s ;djhg t<öug .;jk ld,h jeä fõ' tu ksid
m%Yia; WIaK;ajh f,i 450 ℃ − 500 ℃ Ndú; fõ' (05)
SO2 fyda O2 jeämqr fhoSfuka m%;sl%shdj bosßhg keUqre l< yel' SO2 : O2 = 1 ∶ 1 f,i mj;ajd .kS' Bg
jvd O2 j,ska ix;Dma; ù SO2 jdhqj wêfYdaIKh ùug we;s bvlv wvqùfuka m%;sl%shd iS>%;dj wvqùug
fya;= fõ' (05)
by< mSvk fhoSfuka m%;sl%shdj bosßhg keUqre fõ' kuq;a jdhqf.da,Sh mSvkfhaoS 99% ld¾hlaIu;djhla
we;s lsÍu ksid wu;r mSvkhla jeä fkdlrhs' (05)

(iv) jdhq j¾. úh<Sug'


vhsj¾., mqmr
q k øjH yd T!IO ksIamdokhg'
Bhï welshqñf,agr j, úoahq;a úÉfÊoHh f,i'
;Ska; j¾., lD;su fl|s, ma,diaála j¾. ksIamdokh' (𝟐. 𝟓 × 𝟐 = 𝟓)

CHEMISTRY 13 Amila Dasanayake


AL/2022/02/S-III

(b)
(i) Ydl yd ;;a;aj foay fldgia j, wvx.= jdIamYS,S wdfõKsl iqj|la we;s f;,a j¾. fõ' (04)

(ii) yqud, wdijkh'


ødjl ksiaidrKh'
f;rmSu' (𝟐 × 𝟑 = 𝟔)

(iii) f;rmSu (05)


wjdis – ,efnk M, m%udKh wvqùu'
f;,a fjk;a ldnksl øjH iuÕ ñY% ùu' (𝟐. 𝟓 × 𝟐 = 𝟓)
lrouqx.= îc

(iv) a. fmrksfhda,a
b. iskue,aäyhsâ
c. leïm¾ (𝟐 × 𝟑 = 𝟔)

(c)
(i) iQ¾h lsrK yuqfõ mßir ¥Il ldrl lSmhla (NO, jdIamYS,S yhsfv%dldnk) 15 ℃ g jeä WIaK;ajfhaoS
tlsfkl m%;sl%shd lr we;sjk ridhksl øjH, ishqï wxY= yd c, ì|s;s uÕska iQ¾h lsrK m%;srKh ùfuka
jdhqf.da,fha mdroDYH;djh wvqùuhs' (15)

(ii) jdyk ;onoh wêl k.rhl wmrNd.fha oS f.dvke.s,s j,g ;rula by<ska neÆ úg mdroDYH;dj wvq
ÿUqre meye;s ;sñr mg,hla oel.ekSug yel' (10)

(iii) PAN
PBN
jdIamYS,S we,aäyhsâ
O3 (𝟑 × 𝟒 = 𝟏𝟐)

2 NO(g) + O2 (g) 2 NO2 (g)


NO2 (g) h H NO(g) + O(g)
O°(g) + O2 (g) O3 (g) (𝟐 × 𝟑 = 𝟔) ´fidaka iEoSu (02)

(iv) ´fidaka uÕska j¾Kl úrxckh fõ' frosms<s j, .=Kd;aul nj wvqfõ'


´fidaka úI jdhqjls' th wd>%dKh ùfuka Yajik wdndO we;sfõ'
PAN yd PBN cdk úlD;s;d we;s lrhs'
jdIamYS,S we,aäyhsâ wd>%dKfhka Yajik wdndO wdid;añl ,laIK we;sfõ' (𝟓 × 𝟑 = 𝟏𝟓)

(v) NO yd jdIamYS,S yhsfv%dldnk iïmQ¾Kfhkau mdfya jd;hg tla jkafka r:jdyk .ukd.ukh fya;=fjks'
fï ksid fudag¾ r: j,g W;afm%arl mßj¾;l iú lsÍfuka NO(g) , NO2 njg;a jdIamYS,S yhsfv%dldnk CO2
njg;a mßj¾;kh lr jdhqf.da,hg uqod yeÍu l< hq;=h' (10)

CHEMISTRY 14 Amila Dasanayake

You might also like