SORU FASİKÜLÜ

Sınıf: 12 Ünite: 3

Din Kültürü ve
Ahlak Bilgisi

DİN ÖĞRETİMİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

1. Tasavvufun birçok tanımı yapılmıştır. Bu tanımlardaki 4. Tasavvuf tarihçileri, tasavvufi düşünceyi üç dönemde
ortak noktaların başında nefsi arındırmak ve Allah’a değerlendirirler. Bunlardan birincisi züht dönemidir
yaklaşmak gelir. ki züht, ahirete yönelmek, dünyaya dalmamak, elde
mevcut bulunsa bile gönülde mal ve mülk sevgisine yer
Buna göre aşağıdaki ayetlerden hangisinin tasavvufun
vermemek gibi anlamlara gelmektir. İkincisi tasavvuf
oluşumuna etkisi olmuştur?
dönemidir ki sufi ve tasavvuf kavramlarının kullanılmaya
A) “Biz her şeyi bir ölçüye göre indiririz.” başlandığı ve tasavvuf düşüncesinin bir ilim olarak
(Hicr suresi, 21. ayet.) ortaya çıktığı dönemdir. Üçüncüsü tarikat dönemidir ki
B) “Nefsini kötülüklerden arındıran kurtuluşa tasavvufi düşüncenin tarikatlar şeklinde kurumsallaştığı
ermiştir.” (Şems suresi, 9. ayet.) ve sosyal hayatın bir parçası haline geldiği dönemdir.
C) “Kalemle yazmayı öğretti.” (Alak suresi, 4. ayet.) Aşağıdakilerden hangisi tarikat dönemi
D) “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” temsilcilerindendir?
(Zümer suresi, 9. ayet.) A) Hz. Ebubekir
E) “Şüphesiz Allah, daima üstündür, çok B) Ömer b. Abdülaziz
bağışlayandır.” (Fâtır suresi 28. ayet.) C) Rabia el-Adeviyye
D) İmam Gazâlî
E) Mevlana

2. Hz. Peygamber, Allah’a (c.c.) çokça şükreden ve O’nu

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

her zaman anan bir kul olarak hayatını sürdürmüş ve

böyle yaşamayı Müslümanlara tavsiye etmiştir. Niçin
sabahlara kadar ibadetle meşgul olduğunu soran Hz.
Aişe’ye, “Şükreden bir kul olmayayım mı?” cevabını
vermiştir. Hz. Peygamber, yaşantısının her alanında
sadeliği tercih etmiştir.
Bu parçada tasavvufi terimlerden hangi ikisi
açıklanmıştır?
A) Seyr-u sülûk ve erkân
5. Mutasavvıflara göre tasavvufun gayesi; Hakkın rızasını
B) Marifet ve mâsîva kazanmak için nefsi temizlemek ve güzel ahlak sahibi
C) İhlas ve irfan olmaya çalışmaktır. Sufiler, tasavvufi hayatta ibadet,
D) Zikir ve zühd zikir gibi faaliyetler kadar ahlaki faaliyet ve faziletlerin
de önemli bir yeri olduğunu belirtmişlerdir. Tasavvuf
E) Veli ve mürşit döneminin önemli isimlerinden Ebü’l-Hüseyin en-
Nûrî’ye (ö. 908) göre, tasavvuf ne birtakım merasimler
ne de bir bilgi yığınıdır; tasavvuf yalnızca ahlaktır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
3. Aşağıdakilerden hangisi tasavvufi düşüncenin söylenemez?
oluşmasının sebeplerinden değildir?
A) Tasavvufun temel gayesi Hakkın rızasını kazanmaktır.
A) Müslüman toplumda meydana gelen dinî, fikri, B) Allah’ın rızasını kazanmak güzel ahlaklı olmayı
kültürel, siyasi, ekonomik gelişmeler. gerektirir.
B) Vefatından sonra Hz. Peygambere duyulan özlem C) Mutasavvıflar ibadetlere önem vermemişlerdir.
ve ihtiyaç. D) Ebü’l-Hüseyin en-Nûrî mutasavvıftır.
C) Hz. Peygamber ve sahabenin sade yaşantısı. E) Tasavvufi düşüncede birtakım merasimlere de yer
D) Kur’an-ı Kerim’de sade yaşamaya verilen önem. verilir.
E) Hz. Muhammed’in (s.a.v.) ölümünden sonra Hz.
Ali’nin ilk halife olmaması.

2
 3. Ünite Soru Fasikülü

6. Meşhur mutasavvıflardan Hasan Basrî, tasavvuf 8. İslam dininde önemli bir yere sahip olan ahlak,
ehlinin doğru sözlülük, ahde bağlılık, yakınlarla ilişkiyi tasavvufi düşüncenin de temelini oluşturur. Tasavvufi
kesmemek, yoksullara merhamet etmek, gurur ve düşüncede insanın manevi açıdan yücelmesi ahlaki
kibirden arınmışlık, insanlarla iyi geçinme, güzel huy değerlere sahip olmakla gerçekleşir. Tasavvuf ahlakı,
gibi ahlaki faziletlerle tanınabileceğini belirtmiştir. insanları ve tüm canlıları sevmeyi, verilen sözde
durmayı ve kötülüklerden uzak olmayı gerektirir.
Aşağıdaki ayetlerden hangisi Hasan Basrî’nin saydığı
Tasavvuf insanların bu yönlerinin gelişmesine ve ahlaklı
ilkelerle doğrudan ilgili değildir?
bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlamaktadır.
A) “İnsanların bizzat kendi işledikleri yüzünden karada
ve denizde düzen bozuldu...” (Rum suresi, 41. ayet.) Yunus Emre’nin aşağıdaki dörtlüklerinden hangisi
bu parçada vurgulanan fikri desteklemek için örnek
B) “...Ana babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, … verilemez?
iyilik edin...” (Nisâ suresi 36. ayet.)
A) Nice gaflet ile mağrur olursun
C) “Bizim ayetlerimize ancak, … kibirlenmeksizin Kervan geçer gider yolda kalırsın
Rablerine hamd ederek tespih edenler inanırlar.” Billahi sonra çok pişman olursun
(Secde suresi, 15. ayet.) Uyan ey gözlerim gafletten uyan
D) “Antlaşma yaptığınız zaman, Allah’ın ahdini B) Bu dünyada bir nesneye
yerine getirin ve Allah’ı üzerinize şahit tutarak, Yanar içim göynür özüm
pekiştirdikten sonra yeminleri bozmayın.” Nahl Yiğit iken ölenlere
suresi, 91. ayet.) Gök ekini biçmiş gibi
E) “Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin.” (Kalem C) Yol odur ki doğru vara
suresi, 4. ayet.) Göz odur ki Hakk’ı göre
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

Er odur alçakta dura

Yüceden bakan göz değil
D) Bülbül olup dost bağında öte gör
İyi amellerle yükün tuta gör
Efendimin kervanına yete gör
7. (I) Edepli olmak; insana, hayvana hatta cansız varlıklara
Göçtü kervan kaldık dağlar başında
karşı ölçülü davranmak, haddi aşmamak anlamına gelir.
(II) Tasavvuf ehlinden beklenen, çevresinde bulunan E) Bu dünyaya kanmayalım
herkese ve her şeye saygılı olmaktır. (III) Bu nedenle Fanidir aldanmayalım
“Edeb Yâ Hû” yazılı levhalar, tekkelerin duvarlarında Bir iken ayrılmayalım
en çok görülen yazılardır. (IV) Tasavvuftaki ahlak Gel dosta gidelim gönül
anlayışı Kur’an’a ve Hz. Peygamber’in sünnetine göre
şekillenmiştir. (V) Tasavvufi ahlakın temelinde mütevazı
olmak, kadere rıza göstermek, nefsin isteklerinden
uzaklaşmak, kul hakkına riayet etmek, müsamahalı 9. − - - - - İnsanın, düşünce ve davranışlarıyla olgun bir
olmak, kimseyi hor görmemek, diğerkâmlık gibi ilkeler hâle gelmesi anlamına gelir.
yer alır. − - - - - İnsanın hataya düşüp utanılacak şeyler yap-
masını önleyen, yerinde ve ölçülü davranmasını
Numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını sağlayan meleke, söz ve davranışlardaki ölçülü-
bozmaktadır? lük, her hususta haddini bilip sınırı aşmama an-
A) I lamına gelir.
B) II Verilen boşluklara sırasıyla gelmesi gereken kavramlar
C) III aşağıdakilerden hangisidir?
D) IV A) Sufi - Tövbe
E) V B) İnsan-ı kâmil - Edep
C) Musahip - Cem
D) Abdal - Semah
E) Derviş - Ahlak

3
 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

10. Tasavvuf düşüncesi Allah sevgisi ve Allah korkusu 13. Aşağıdaki isimlerden hangisi bir tasavvufi ekolün
temeline dayanmakta, Allah korkusu aynı zamanda öncüsü olarak kabul edilir?
Allah’ı sevmekten kaynaklanan bir çekinme olduğu
A) Abdülkadir Geylanî
için bu iki kavram birbirini tamamlamaktadır. İslam’a
göre kullarla Allah arasında karşılıklı sevgi vardır; B) İmam Şafiî
kullar Allah’ı sevdiği gibi Allah da kulları sever. C) Ahmed b. Hanbel
Ayetlerde ifade edildiği üzere Allah’ın kullarını D) Yunus Emre
sevmesini sağlayan tövbe, temizlik, sabır, takvâ, ihsan,
adalet, tevekkül gibi özellikler tasavvuf ehli tarafından E) İmam Malik
seyrüsülûk diye ifade edilen bir eğitim sürecinde
özenle gerçekleştirilmeye çalışılır. Bunun sonucunda
kul ile Allah arasında manevi bir ilişki meydana gelir.
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Tasavvuf düşüncesinin dayandığı temel
açıklanmıştır.
B) Allah’ın sevgisini kazanmanın yolları belirtilmiştir.
14. Buhara yakınlarında bir köyde dünyaya gelmiştir.
C) Tasavvufun önem verdiği temel kavramları Bebekliğinden itibaren bütün hayatı tarikat ortamında
sıralanmıştır. geçmiştir. Tasavvuf eğitimini tamamladıktan sonra irşat
D) İslam’a göre yaşamanın tasavvuf yoluna görevine başlamış ve zaman içinde cemaati çoğalmıştır.
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

girmekle sağlanacağı söylenmiştir. 1389’da doğduğu köyde vefat etmiştir. Onun halifeleri
tarikatının yayılmasına öncülük etmişlerdir. Abdullah-ı
E) Tasavvufun kişiye kazandıracağı güzelliklere
İlahi adlı halifesi tarafından Anadolu’ya ve Balkanlar’a
değinilmiştir.
yayılmıştır. Öncülük ettiği tarikatın en belirgin özelliği
gizli zikirdir.
11. Aşağıdakilerden hangisi tasavvufi yorumlardan biri
değildir? Parçada hakkında bilgi verilen mutasavvıf
A) Rifailik aşağıdakilerden hangisidir?
B) Kadirilik A) Bahaeddin Nakşibend
C) Maturidilik B) Hacı Bektâş-ı Velî
D) Yesevilik C) Mevlânâ Celaleddin Rumî
E) Mevlevilik D) Ahmed er-Rifaî
E) Abdülkadir Geylanî
12. Mevlana’nın anıldığı törenlerde icra edilen ayin,
Mevleviliğin temel felsefesini yansıtan önemli
sembolleri içeriyor. Bu ayin genel olarak, kâinatın
oluşumunu, insanın âlemde dirilişini, Allah’a olan
aşk ile harekete geçişini ve kulluğunu idrak edip
insan-ı kâmile doğru yönelişini ifade ediyor. Asırlardır 15. − Hâce
Mevlevi dervişlerince icra edilen ayinlerde dervişlerin − Pîr-i Türkistan
giydiği kıyafetler de bu felsefenin önemli sembolleri − Hazret-i Türkistan
arasında yer alıyor. Dervişin başındaki sikkesi nefsinin − Hazreti Sultan
mezar taşı, giydiği beyaz tennuresi kefeni, sırtındaki − Silsile-i Meşâyih-i Türk
hırkası ise kabri olarak kabul ediliyor.
Yukarıda sıralanan bu isimler hangi mutasavvıfa
Bu parçada anlatılan Mevlevi ayini aşağıdakilerden
verilmiştir?
hangisidir?
A) Bahaeddin Nakşibend
A) Semah ayini
B) Hacı Bektâş-ı Velî
B) Muharrem ayini
C) Mevlânâ Celaleddin Rumî
C) Semâ ayini
D) Aymet Yesevî
D) Nühüft ayini
E) Abdülkadir Geylanî
E) Matem ayini

4
 3. Ünite Soru Fasikülü

16. Bu tarikatın çeşitli kollarında toplu zikir farklı şekillerde 19. Aleviliğe göre semah dönen canlar; duygunun,
icra edilmektedir. Zikir cehri olup semâ ve devrana sevginin, aşkın dorukta olduğu, adeta ayrı bir dünyaya
önem verilir. Türkiye’deki yaygın kolları Rûmiyye ve yolculuk olan duygu halini yaşar.
Eşrefiyye’deki uygulama genel çizgileriyle şöyledir:
Aşağıdaki ritüellerden hangisi esas itibariyle
Dervişler hilâl şeklinde bir halka oluşturur. Zikre
diğerlerinden ayrılır?
oturularak başlanır. Şeyh efendinin Fatiha okumasından
sonra salavat getirilir ve Kibrît-i Ahmer adlı evrâd özel A) Sema
bestesiyle okunur, ardından kelime-i tevhit ve ism-i B) Devran
celâl zikrine başlanır. Bu sırada zâkirler ilahiler okurlar. C) Açık (cehri) zikir
Oturularak yapılan zikir birinin aşr-ı şerif okumasıyla
tamamlanır; ardından ayakta yapılan zikre geçilir. D) Semah
Bu zikre ilahiler okunarak başlanır. “Hayyü’lkayyûm, E) Kurban
Allah” esmâlarıyla ahenkli bir şekilde hareket edip
dönülerek (devran) devam edilir; ritmik adımlarla zikir
halkası sağa döndürülür. Bu sırada zakirler tarafından 20. Alevilikte Matem orucu Muharrem ayının ilk 10
ritme uygun ilahiler okunur. Zikir töreni bir zâkirin gününde tutulan oruca denir.
okuduğu aşr-ı şerif ve şeyh efendinin duasıyla sona
erer. Zikir sırasında kudüm, bendir, halile, nevbe gibi Aşağıdakilerden hangisi bu günlerde yapılabilir?
vurmalı sazlar da kullanılır. A) Oruç açıldıktan sonra ayran vb. içecekleri içme
Bu parçada hakkında bilgi verilen tasavvufi yorum B) Cem ayinine katılma
aşağıdakilerden hangisidir? C) Kurban kesme
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

A) Nakşibendîlik D) Düğüne gitmek için süslenme

B) Mevlevîlik E) Bir dalı kurumuş ağacı kesme
C) Rifaîlik
D) Yesevîlik
21. Alevi- Bektaşi kültüründe töresel hiyerarşik bir
E) Kadirîlik düzende görev alan ve Alevi topluluklarının hizmetini
17. Aşağıdakilerden hangisi Bektaşilikteki “Dört Kapı Kırk gören kişiler bulunur.
Makam” esaslarından değildir? Aşağıdakilerden hangisi bu hiyerarşik düzende
diğerlerine göre daha üst makamdadır?
A) Hakikat A) Talip
B) Marifet B) Musahip
C) Cem C) Rehber
D) Tarikat D) Niyazcı
E) Şeriat E) Zakir

18. Bektaşilikte “Musahiplik” denilen evli iki çiftin cem

töreni ile yol kardeşi yapılması uygulaması vardır.
Musahipliğin şartlarının yerine getirilmemesi suç 22. Aşağıdakilerden hangisi Alevilik-Bektaşilikte “Razılık
kabul edilir. ve Kul Hakkı” şartlarını taşımadığından Cem’e kabul
Bu şartı ihlal edenler için aşağıdaki Bektaşi edilemeyecek kişilerden değildir?
törenlerinden hangisi yapılır? A) Yalancı şahitler
A) Abdal Musa Cemi B) Geçerli bir neden olmadan eşini boşayanlar
B) Düşkünlükten Kaldırma Cemi C) Vatan borcunu ödemeyenler
C) Dardan İndirme Cemi D) Komşusuna zarar verenler
D) Musahiplik Cemi E) 40 yaşını doldurmamış olanlar
E) Koldan Kopan Cemi

5
 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

23. Aşağıdakilerden hangisi Cem ayini sırasında topluca

dua etmek anlamına gelen erkâna verilen addır?
A) Semah
B) Razılık alma
C) Dara durmak
D) Düşkünlükten kaldırma
E) Dardan indirme

24. Hacı Bektaş-ı Veli aşağıdaki tasavvufi akımlardan

hangisinin görüşlerini benimseyerek kendi
düşüncesini geliştirmiştir?
A) Yesevilik
B) Kadirilik ahtarı
Cevap An
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12

C) Rifaîlik 13- A
1- B
D) Nakşilik
2- D 14- A
E) Mevlevilik
3- E 15- D

4- E 16- E

5- C 17- C

6- A 18- B

7- A 19- E

8- B 20- A

9- B 21- C

10- D 22- E

11- C 23- C

12- C 24- A

6
Bakalım başka
neler varmııış?

DÖGM Materyal
 DÖGM
MATERYAL
Soru
Etkinlik Havuzu
Kitabı Video
Etkinlik
Çalışma Uygulamaları
Kitabı
Etkileşimli
Kitap
İnfografi
Sesli
Kitap
Ders
Sunusu