SCENE 2

mga babae at lalaki ay mamamangha-

ZAI,ARNAIZ ,ANNE,MINGOTE,SULAIMAN ARCILLA ,LIA ,TRISHA,MACARIO
CONVERSION -Magandang Gabi sa inyong lahat, ikinagagalak ko po ang maparito.
HARVEY -At ikaw pala ang anak ng magiting na si Don Rafael Ibarra.
CONVERSION - Ako nga po, Senior.
HARVEY - Ang iyong ama ay isang napakabuting tao, sana’y mapunta sayo ang kasiyahan na ipinagkait sa
kanya.
CONVERSION - sana nga po, tenyente. Magandang gabi po, Maitanong ko lang ho, (haharap kay Pari
Damaso)- hindi ho ba’t kayo si Pari Damaso? Ang matalik na kaibigan ng aking ama?
ESPARES - Ako nga si Pari Damaso ngunit sa tingin ko’y hindi ako ang tinutukoy mo. Kailanma’y hindi ako
naging matalik na kaibigan ng iyong ama. (masungit)
CONVERSION -Naku ho, pasensiya na po, Pari Damaso.
ARCILLA -pagkatapos mong mapagaralan ang mga bansa sa Europa, alin ang masasabi mong paborito
mo?
CONVERSION - Wala akong paborito. Pagkatapos ko malaman ang lahat sa kanila, nalaman ko na wala
naman palang kaganda- gandang katangian ang mga lugar sa Europa
TCRUZ - Kahit pa labis ang katarayan ng prayle, hindi na lumaban si Ibarra, siya ay tumayo nalang at
nagpaalam.
CONVERSION -Paumanhin ho sa inyong lahat, kinakailangan ko na hong umalis..
AGITA - Ngunit parating na si Maria Clara. Hindi mo ba siya aantayin?
CONVERSION -Pasensiya na ho ngunti mayroon pa kong mas importanteng bagay na kailangang
asikasuhin.
SCENE 3
CONVERSION - Hay, wala paring nagbabago sa aking bayan Nandiyan parin ang magsosorbetes at
nagtitinda ng kakanin, ang mga tindahan ng intsik at iba pa. (dantayan siya sa balikat ng isang kamay)
CONVERSION - ay, kayo ho pala iyan,tenyente!
HARVEY -Pasensiya na, Ibarra, ngunitgusto lamang kita sabihan na magingat.
CONVERSION - Mag-ingat po saan, tenyente? Kagaya ng ama ko, ako ay walang kaaway.
HARVEY - Wag kang masyadong pakasisiguro, Ibarraa. Baka ikaw ay magsisi.Hayyyy.

TCRUZ- Hangga’t sa pinakahuling oras ng kanyang pagkakakulong, hindi naniniwala si Don Rafael na siya
ay may mga kalaban.
CONVERSION -Mapaumanhin po, Tenyente, kung di po ako nagkakamali ay naging napakabuti niyo sa
isa’t isa ng aking ama, Maaari niyo po bang isalaysay sa akin ang kapalaran na sinapit ng aking ama?
HARVEY -Ay! Ngayo’y hindi niyo pa pala alam?
CONVERSION - Opo, hindi ko pa po alam
HARVEY - Gaya nga ng pagkakabatid ng karamihan, sa bilangguan namatay ang inyong ama.
CONVERSION - Sa bilangguan? Sinong nabilanngo?
HARVEY - Kayo naman ho! Ang inyong ama na si Don Rafael Ibarra ang nabilanggo.
CONVERSION - Ang ama ko, nabilanngo? Sigurado ho ba kayo na iyan ang aking ama
HARVEY - Iisa lang naman po si Don Rafael Ibarra.
CONVERSION - Tama po kayo diyan, nag-iisa lang ang ama ko.
HARVEY - Dahil dito ay nakulong ang iyong ama sa kulungan, pinaratangang erehe at pilibustero at sa
bilanguan na din ay namatay.
CONVERSION -Maraming salamat po.
SCENE 4
SCENE 5
NIEVA - Hay nako, kung alam mo lang kung gaano ka aligaga iyang si Maria Clara sa kaaantay sa iyo.
CONVERSION - Naku, nakakatuwa nman iyan. Nasaan na nga po ba siya?
NIEVA - Mukhang alam ko kung nasaan ang batang iyon, sandali lang, ha? -lalabas ng pinto.
-hahatakin si Maria Clara Eto na siya, oh!
CONVERSION - Kamusta ka, Maria Clara?
MERENCILLIO - Mabuti naman, Crisostomo! Kay tagal din nating hindi nagkita, ano?
CONVERSION - OO nga eh, talagang napakatagal na nung huli tayong nagtagpo.
AGITA - Sige, magpahangin muna kayong dalawa doon sa labas.
CONVERSION - Opo, kapitan Tyago.
MERENCILLIO - Kamusta ka, Crisostomo?
CONVERSION - mabuti nman ako. Napakasaya ko talaga’t nakabalik na ako dito sa Pilipinas.
MERENCILLIO - Talaga? Bakit naman.
CONVERSION - Kasi, mahal na mahal ko ang ating bayan at sa Europa’y hindi ko maiwasan ang
makaramdam ng kalungkutan.
MERENCILLIO- Aah. Hmm. Crisostomo, Sa Europa ba’y kailanman ay hindi ka tumingin sa ibang mga
babae? Naaalala mo parin ba ako kahit pa ika’y malayo na sa akin.
CONVERSION - Uhh.. Oo naman noh, ni kailanman ay hindi ako tumingin s ibang babae at ni kailanman
ay di kita nalimutan. Hinding hindi ko malilimutan ang isang nagagandahang dilag na nagligtas sa akin
mula sa anumang panganib noong namatay ang aking ina.
MERENCILLIO - Haha, naaalala mo pa ba ng mamatay ang iyong ina?
CONVERSION - OO naman, anoh. At may isang babaeng matapang na hindi kailanman umalis sa tabi ko a
nangako sa aking ina na kailanma’y hindi niya ako iiwanan.
MERENCILLIO - At naaalala mo rin ba ang mga paglalaro natin noon ng siklot, sintak at sungka? At ang
mga pagkakataong tayo ay magaaway at magkakasundo rin agad.
CONVERSION - Aba, oo nman, anoh. Kung minsan nga, hindi ko maiwasan ang tumawa sa tuwing
naaalala ko ang mga pagkakataong iyan noong tayo’ymga bata pa.
MERENCILLIO - Haayy. Alam mo ba, Crisostomo? Sa inaraw araw ngbuhay ko sa loob ng kumbento ay
ikaw lamang ang laman ng isipan ko. Hindi ako nakikinig sa aking kompessor na nag-uutos na ika’y
kalimutan ko na.
CONVERSION -Ikaw din ay di nawalay sa aking isipan, sa katunayan nga, itooh.
-ilalabas ang dahon ng sambalilo.
MERENCILLIO -Aba, natatago mo pa pala iyan?
CONVERSION - Oo naman. At iyon ay dahil sa mahal na mahal kita, Maria Clara.
MERENCILLIO - ako din naman, Crisostomo. Sa katunayan nga,naitatago ko pa rin ito.
CONVERSION - Ang sulat ng pamamaaalam ko..
MERENCILLIO -Maria Clara(binabasa):
CONVERSION - Ikaw ang nagpalimot sakin na may tungkulin ako sa bayan.
MERENCILLIO - At sa Oh, ayos ka lang ba, Crisostomo? Ahh. Bakit mo naman nasabi ang mga iyon?
CONVERSION -Paumanhin, pagpasensiyahan mo na ako, Maria Clara.
MERENCILLIO -ayos lang iyon, Ibarra.
CONVERSION - Oh, bueno. Ako’y aalis na muna, Maria Clara.
MERENCILLIO - aalis ka na? Ngunit kararating mo palang dito.
CONVERSION - Paumanhin ngunit mayroon pa akong mga aasikasuhin, araw ng mga patay na kasi eh.
Huwag kang mag-alala. Magkikita parin tayo muli.
SCENE 6 SCENE 7
SCENE 8
TCRUZ - Narrator: At dahil sa araw ng mga patay, bumisita si Ibarra sa sementeryo.
CONVERSION – (sa mga tao): Magandang araw ho, alamniyo po ba kung saan ko matatagpuan ang
libingan ng ama ko?
SULAIMAN - OO naman senorito, Nilagayan ko ng malaking krus iyon para maging marka ng kanyang
libingan.
CONVERSION - Nasaan ba ang libingan ng ama ko? akala ko ho ba alam niyo kung saan nakalibing ang
aking ama?
SULAIMAN - TAO- Hindi ko nga rin po maintindihan kung bakit nawala ang bangkay ng iyong ama.
Teka! (tuturo sa hinukayan) Kung hindi ho ako nagkakamali ay doon siya inilibing!
CONVERSION - Ngayon ay bakit hinukay??! Teka, baka alam nung mga tagapaglibing na mga iyon. Sst,
sst, BOY! Halika muna dito!
MINGOTE - Inutos sakin nung matabang pari na hukayin iyon!
CONVERSON-Nasaan ang katawan niya.
MINGOTE -ang sabi sa akin ni—Pari Garrote ata iyon, hukayin ko daw at dalhin sa libingan ng mga Intsik.
Mga ilang buwan na rin ang nakakaraan.
CONVERSION - at sinunod mo naman siya??
SCENE 9
TCRUZ -Narrator: Nabuo ang galit sa puso ni Ibarra kaya siya’y malungkot na tumalikod at umalis.
Samantala, nakasalubong naman niya si Pari Salvi.
(naglalakad)-Nakita si PS.
CONVERSION - IKAW! Anong ginawa mo sa ama ko (matensyon na yan!)
ARCILLA P-OO, oo na! Si pari Damaso. Siya! Siya ang nagpahukay!
CONVERSION - Walang hiya!
(ibabagsak lang si P. Salvi at may lalapit na sakristan)
SCENE 10
SCENE 11
AGITA - Mga kaibigan, ikinagagalak kong ipakilala sa inyo, ang dahilan ng pagsasalong ito...ang anak ng
nasira kong kaibigan, si Don Crisostomo Ibarra. Kararating lamang niya mula sa Europa.
CONVERSION - Buenos Noches Amigos. Sa mga kura sa aking bayan...at sa matalik na kaibigan ng aking
ama, Padre Damaso (hindi pinansin) ...patawarin po ninyo ako sa aking pagkamamali.
CONVERSION - Sa inyong lingkod, Señor Tinyente.
HARVEY -Maligayang pagdating. Nawa’y mas maging mapalad kayo kaysa sa inyong ama.
CONVERSION - Maraming salamat po.
CONVERSION - Nang natutunan ko ang kasaysayan, nalaman kong ang kalayaan o ang pagkaalipin ng
isang bansa ang nagdidikta ng kasaganahan o paghihikahos nito.
ESPARES - Nagawa mong lustayin ang iyong yaman para lamang diyan? Wala ka na bang nakitang mas
mahalaga? Isa kang bulag! Kahit ang isang bata’y alam iyan.
CONVERSION - Nagpapasalamat ako’t palagay ang loob ng dating kura sa akin.
AGITA - Huwag ka munang umalis, darating pa si Maria Clara.
CONVERSION - Bibisitahin ko po siya bukas. Sa ngayon ay may importante pa akong dapat gawin.
Nakaalis na nga si Ibarra.

ESPARES - PADRE DAMASO: Nakita na ninyo? Ganyan ang nangyayari sa mga kabataang ipinapadala sa
Europa! Nagiging mayabang at mapagmataas! Kaya nararapat lamang talagang ipagbawal na ang
pagpapadala ng mga kabataan sa Europa!

End of Scene.