Kayseri Kalkınma Raporu

2023
 İYİ Parti Kalkınma Endeksi Nedir ?

Ekonomik İstikrar (3 değişken)

Kişi başına gelir, ihracat ve 4a kayıtlı istihdamın volatilitesi

İş Ortamı (8 değişken) İllerimizin kalkınma açısından gelişimini incelemek için 8

İşletme sayısı, patent sayısı, teşvik belgeli yatırımlar, kullanılan kredi, kayıtlı istihdamda kamu payı,
1.000 km2 başına demir yolu uzunluğu, 1.000 km2 başına kara yolu uzunluğu, fiber abone sayısı alandaki 45 değişkeni kapsayan Kalkınma Endeksi’ni
oluşturduk.
Ekonomik Yapı (5 değişken)
İhracatın coğrafi ve sektörel çeşitliliği, ihracatın ithalatı karşılama oranı, kişi başına millî gelir, girişim
başına ihracat
Kalkınma Endeksi’ni oluşturan her alanda iller 0-100 arasında
Eğitim (4 değişken) İYİ Parti puan alır. Puan arttıkça söz konusu alanda bir ilin en başarılı
İlk ve ortaokulda derslik başına öğrenci oranı, öğretmen başına öğrenci oranı, ortaokul net okullaşma
Kalkınma Endeksi ille arasındaki fark kapanmaktadır. Ancak başka illerin de en
oranı, üniversite mezunu nüfus oranı
başarılı ile yakınsadığı durumlarda ilin endeks puanı
Sağlık (4 değişken) artmasına rağmen sıralamada gerileme yaşaması söz
Hastane yatak sayısı, doktor sayısı, kaba ölüm hızı, bebek ölüm hızı
konusu olabilir.
Tarım (4 değişken)
Tarımsal üretimde Türkiye’deki pay, tarımsal katma değerin ilin millî gelirine oranı, tarım istihdamının Sekiz alandaki alt endekslerden oluşan Kalkınma Endeksi;
toplam istihdamdaki payı, tarımsal alan oranı değişimi
ekonomik istikrar, ekonomik yapı, eğitim ve sağlık
Sosyal Huzur (12 değişken) endekslerinin %15’i, iş ortamı, tarım, sosyal huzur ve çevre
Kaba intihar hızı, hükümlü sayısı, kaba boşanma hızı, eğitim durumuna göre ilin aldığı ve verdiği göç
oranı, Suriyeli nüfusun toplam nüfus içindeki payı endekslerinin %10’u toplanarak elde edilmektedir.

Çevre (5 değişken)
Atık hizmeti verilen nüfusun toplam nüfus içindeki payı, bin kişi başına otomobil sayısı, PM10, nüfus
yoğunluğu, kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun toplam nüfus içindeki payı
Genel Değerlendirme
 Genel Bilgiler

Toplam Nüfus (2021) Kişi Başına GSYH (2021)

Toplam Nüfus Kişi Başına Milli Gelir Toplam Gelir Rekabet Endeksi*

1.434.357 75.200 TL 107,4 milyar TL 21,98

15. sırada 21. sırada 13. sırada 60. sırada

* İstanbul Üniversitesi İller Arası Rekabet Endeksi Araştırması, 2019

 Sektörel Göstergeler

Kayseri’nin Gayri Safi Katma Değerinin Sektörel Dağılımı TR72 Bölgesinde Sektörel Verimlilik
(2021) (2021)
6,3%
6,1% Çalışan Başına Tarım Katma Değeri

91.021 TL
26 bölge arasında 12. sırada

47,4% Çalışan Başına Sanayi Katma Değeri

268.654 TL
35,1%
26 bölge arasında 13. sırada

Çalışan Başına Hizmetler Katma Değeri

5,0% 173.160 TL
Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık 26 bölge arasında 14. sırada
Diğer Sanayi
İmalat Sanayi
İnşaat
Hizmetler
 Kayseri sektörel gelişim ve dönüşümü sağlayacak bir sanayi stratejisine ihtiyaç
duymaktadır.

İllerimizin üretim-yenilikçilik ve beşeri sermaye-yaşanabilirlik eksenlerine dağılımı

85
Beşeri sermaye ve yaşanabilirlik endeksi sıralaması (1-81)

80 Yenilikçilik ekseninde dönüşüm

75 7 il
70
65 Sanayi katma değerinin %54,9’u
60
55
50 Sanayide sektörel gelişim ve
45 dönüşüm
40 19 il
35
30 Sanayi katma değerinin %30,2’si
25 Kayseri
20
Beceri geliştirme ve beceriye dayalı
15 dönüşüm
10
5 55 il
0 Sanayi katma değerinin %14,9’u
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95100
Üretim ve yenilikçilik yetkinlikleri endeksi (1-100)
 Kayseri’de 2016-2021 dönemi için ekonomik istikrar alanında kıyasla ciddi bir
performans düşüklüğü olduğu görülmektedir.

Kayseri’nin Kalkınma Endeksi alanlarındaki sıralamasının değişimi

0
2016
2021 +11
79 79
66 +1
+2 62 61
57 55 55
-30
41
+4
22 18 0
+2

11 15 15 16 18
7 +4
3
Kalkınma Endeksi Ekonomik istikrar İş ortamı Ekonomik yapı Eğitim Sağlık Tarım Sosyal huzur Çevre

En başarılı il ANKARA TRABZON İSTANBUL İSTANBUL TUNCELİ ANKARA NİĞDE MUŞ BİTLİS
En başarısız
HAKKARİ MUŞ AĞRI BAYBURT ŞANLIURFA BARTIN İSTANBUL MERSİN SAMSUN
il

• Kalkınma Endeksi’ne göre Kayseri 2016’da 22. sırada iken 2021’de 18. sıraya yükselmiştir.
• Kayseri için 2016-2021 döneminde iş ortamı, ekonomik yapı ve çevre pozitif değişimin görüldüğü alanlardır.
• Bununla birlikte ekonomik istikrar alanındaki diğer illere kıyasla daha düşük bir performans dikkat çekmektedir.
Kayseri Kalkınma Karnesi
 Çevre

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)

ÇEVRE ENDEKSİ 62 61

Atık hizmeti verilen nüfusun toplam nüfusa oranı 33 1

Otomobil sayısı (bin kişi başına) 63 64

Hava kirliliği (PM10) 74 66

Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun toplam nüfusa oranı 38 50

Nüfus yoğunluğu 50 50

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer almaktadır.
 Eğitim

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)

EĞİTİM ENDEKSİ 57 55

Derslik başına düşen öğrenci sayısı 64 66

Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 62 67

Net okullaşma oranı 17 10

Üniversite mezunlarının toplam nüfus içindeki payı 19 20

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer almaktadır.
 Ekonomik İstikrar

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)

EKONOMİK İSTİKRAR ENDEKSİ 11 41

İhracat istikrarı 26 56

Kişi başına gayri safi yurt içi hasıla istikrarı 29 56

İstihdam oranı istikrarı 19 28

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer almaktadır.
 Ekonomik Yapı

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)

EKONOMİK YAPI ENDEKSİ 7 3

İhracatın coğrafi çeşitliliği 20 6

İhracatın ürün çeşitliliği 7 7

İhracatın ithalatı karşılama oranı 39 34

Kişi başına gayri safi yurt içi hasıla 21 21

Girişim başına ihracat 13 12

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer almaktadır.
 İş Ortamı

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)
İŞ ORTAMI ENDEKSİ 15 15

Girişim sayısı (bin kişi başına) 43 35

Patent sayısı (bin kişi başına) 10 7

Teşvik belgeli yatırım tutarının gayri safi yurt içi hasılaya oranı 43 41

Kredilerin gayri safi yurt içi hasılaya oranı 14 18

İstihdamda kamunun payı 10 8

Demir yolu uzunluğu (1.000 km2 başına) 29 32

Kara yolu uzunluğu (1.000 km2 başına) 73 73

Fiber abone sayısı (bin kişi başına) 1 2

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer almaktadır.
 Sağlık

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)

SAĞLIK ENDEKSİ 16 18

Hastane yatak sayısı (yüz bin kişi başına) 20 17

Doktor sayısı (yüz bin kişi başına) 20 19

Kaba ölüm hızı 26 29

Bebek ölüm hızı 35 57

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer almaktadır.
 Sosyal Huzur

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)
SOSYAL HUZUR ENDEKSİ 79 79
Hükümlü sayısı (nüfusa oranla) 64 70
Kaba boşanma hızı 72 71
İntihar hızı 73 72
Alınan göç içinde okuma yazma bilmeyenlerin payı 36 37
Alınan göç içinde lise altı eğitime sahip olanların payı 50 35
Alınan göç içinde lise ve dengi eğitime sahip olanların payı 49 53
Alınan göç içinde yükseköğretim mezunlarının payı 26 21
Verilen göç içinde okuma yazma bilmeyenlerin payı 62 66
Verilen göç içinde lise altı eğitime sahip olanların payı 58 62
Verilen göç içinde lise ve dengi eğitime sahip olanların payı 68 73
Verilen göç içinde yükseköğretim mezunlarının payı 43 34
Geçici koruma altındaki Suriyelilerin nüfusa oranı 72 70

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer almaktadır.
 Tarım

Türkiye Türkiye
Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)

TARIM ENDEKSİ 66 55

Tarımsal üretimin Türkiye toplam tarımsal üretimindeki payı 24 24

Tarım katma değerinin gayri safi yurt içi hasılaya oranı 70 69

İstihdamda tarımın payı 60 55

Tarımsal alanın son 10 yıldaki değişimi 48 23

* 81 il arasında değişkene göre en başarılı il 1, en başarısız il ise 81. sırada yer aalmaktadır.
 Kapsayıcılık

Türkiye Bölge Türkiye Bölge

Sıralaması* (2016) Sıralaması (2021)

KAPSAYICILIK ENDEKSİ 21 20

Yoksulluk oranı 21 9

Gelir eşitsizliği 19 21

İstihdam oranı 18 22

Kayıt dışı istihdam oranı 8 8

Kadın işsizlik oranının erkek işsizlik oranına oranı 13 22

Kadın iş gücüne katılım oranının erkek iş gücüne katılım oranına oranı 21 22

* İBBS 2 basamak sınıflamasındaki 26 bölge arasında değişkene göre en başarılı bölge 1, en başarısız bölge ise 26. sırada yer almaktadır.
Kayseri’nin Kalkınması İçin
Çözümlerimiz

Kazanç Odaklı Tarım Ürünleri Fiyatlama Sistemi
Doğru zamanda, doğru yerde, doğru ürüne gereken fiyat
ve girdi desteğini sağlayacağız. Fiyatlama politikamızda
ürünün eşik fiyatını ürün ekilmeden açıklayacak ve
piyasadaki fiyat gelişmelerine göre fark fiyatı ve
müdahale fiyatı uygulamalarını kullanacağız. Hayvansal
ürünlerde ise referans fiyatı ilan ederek tarım ürünleri
piyasasını regüle edecek ve çiftçinin kazanmasını garanti
altına alacağız.
Tarım Sigortaları
TARSİM’i yeniden yapılandırarak hızlı ve güçlü bir tarımsal
sigorta yapısı oluşturacağız. Devlet destekli tarım
sigortaları kapsamına tarımsal kaza ve risk sigortasını
ilave edeceğiz. Bazı stratejik ürünlerde gelir sigortası
çalışmalarını başlatacağız. Hızlı, güçlü ve tek merkezli
yeni bir tarımsal sigorta kurumu kuracak, bu kurumu 2090
sayılı Tabii Afetler Yasası ile uyumlandıracağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Girdi Sübvansiyonları
Tarım, su ürünleri ve ormancılıkta kullanılan üretim
araçları ve makineler için mazottaki ÖTV yükünü
kaldıracağız. Mazot, gübre, yem ve tohum desteklerini
çiftçi tarlasını sürdüğünde, süt sağıldığında, besi hayvanı
kesime gittiğinde vereceğiz. Tarımda indirimli elektrik
tarifesi uygulayacağız. Yeni fiyatlama politikası etkisini
gösterene kadar -3 yıl boyunca- mazotta yüzde 30,
gübrede yüzde 25, yem, tohum, ilaç, elektrik ve sulama
içinse yüzde 20 destek vereceğiz.
Tarımda İnsan Kaynağı Geliştirme Projesi
Uygulayacağımız projelerle yaklaşık 12.500 tarım meslek
mensubuna (ziraat mühendisi, veteriner hekim, gıda
mühendisi, su ürünleri mühendisi, orman ve orman
endüstri mühendisi, tekniker ve teknisyenleri, biyolog vb.)
istihdam sağlayacağız. Tarımda verimlilik artışını ve
tarımsal üretime yönelik modern bilginin bölgede hızla
yayılımını sağlayacağız.
Çiftçi Borçları
Çiftçilerimizin borçlarının takiplerini durduracağız.
Çiftçilerimizin borçlarını -sübvansiyon haklarını da
koruyarak -faizsiz ve masrafsız olarak bir yıl ödemesiz,
ertesi yıl sadece faiz ödemeli, anaparayı da 5 yıl
vadelendirerek ödeme imkânı sağlayacağız. Çiftçilerimize
ödedikleri miktar kadar da kredi imkânı sağlayacağız.
Çiftçilerimizin traktör, biçerdöver, tarım makinaları gibi
tarımsal üretim araçlarının ve canlı hayvan varlığının
hiçbir şekilde haczedilmemesini sağlayacağız.
Tarımsal Sulamanın Modernizasyonu
Vahşi sulama tekniklerinin ve yer altı su kaynaklarının
bilinçsizce kullanımının önüne geçeceğiz. Modern sulama
tekniklerinin yaygınlaşmasına yönelik teşvik ve hibe
vereceğiz.
Ziraat Bankası ve Krediler
Ziraat Bankasının kuruluş amacı olan tarım ve kırsal
kalkınma dışında kalan alanlardaki rolünü en aza
indireceğiz. Tarım bankacılığı konseptini yerleştirip
bankayı sadece kredi bankacılığı formatından
çıkaracağız. Zirai kredilerin geri ödeme takviminin hasat
dönemine göre belirlenmesini sağlayacağız.
Hayvansal Üretim Tarım Organize Bölgesi
Sivas, Malatya, Kayseri ve Yozgat illerini hayvansal üretim
odaklı tarım organize bölgesi yapacağız. Sivas’da bir
merkezin olacağı bu bölgede, sanayi, lojistik ve
pazarlama faaliyetlerini birbirine entegre edeceğiz. Bu
bölgeleri alanlarında uzmanlaşmış, markalaşmış, küresel
rekabette öne çıkan bölgeler hâline getireceğiz.

Tarımsal Sulamada Güneş Enerjisi Kullanımı
Tarımsal sulamada güneş enerjisi kullanımını
yaygınlaştırmak üzere gerekli yasal düzenlemeyi yapacak
ve bu konuda teşvik mekanizması oluşturacağız. Bu yolla
bir yandan tarım üzerindeki enerji kaynaklı yükleri
azaltırken yenilenebilir enerjinin toplam enerji arzına olan
katkısını da artıracağız.
Çalıştır Senin Olsun Projesi
Ölçek işletmeciliğine uygun, kamu destekleriyle yapılmış,
faal olmayan, atıl veya kapasite kullanım oranı yüzde
50’nin altında olan işletmelerin
ü Durum tespiti
ü Verimlilik analizi ve
ü Üretime katılma gereklilik analizlerini yaparak
üretime katılmalarını sağlamak amacıyla tarım meslek
mensuplarına işletme ve kullanım hakkı vereceğiz.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Mera Projelerinin Hızlandırılması
Mera tespit ve tahdit çalışmalarını hızla tamamlayacağız.
Kapalı mera alanlarını hayvancılığın kullanımına yeniden
açacağız. Tüm meraları ücretsiz olarak hayvancılığa
açacağız.
25.000 Yeni Entansif Tarımsal İşletme Projesi
Ekonomik işletme büyüklüğünde Tarım 3.0 ve 4.0
teknolojilerini uygulayan, bitkisel/hayvansal üretime
yönelik, AB standartlarında ve kendine özgü yeni 25.000
işletmenin ülke genelinde kurulumunu sağlayacağız. Bu
işletmelerin yıllık geliri en az 100 bin avro olan işletmelere
dönüşümünü kısa-orta vadede sağlayacağız.
Tamamla Senin Olsun Projesi
Kamu kaynakları ya da kamunun sübvansiyonlu kredi
destekleri ile yapılmış ancak atıl durumda olan tarımsal
işletmelerin durumunu yeniden gözden geçireceğiz. Bu
işletmeleri yatırım veya işletme sermayesi yönünden
tamamlayan girişimcilere yedinci yılda işletmenin devrini
yapacağız.
Tarım Arazilerinin Korunması
1, 2 ve 3. sınıf tarım topraklarının tamamını, 4. sınıf tarım
topraklarının bir kısmını “Ulusal Gıda Güvenliği Stratejik
Kaynağı” (UGSK) olarak kayıtlayarak bu alanların tarım
dışı amaçlarla kullanılmasının önüne geçeceğiz. Aynı
şekilde ülkemiz ve yöre açısından stratejik öneme haiz
olan zeytin, turunçgiller, ayçiçeği, pamuk, üzüm gibi
ürünler, coğrafi işaret ham maddesi ürünler, yığınlaşmış
ürünler açısından arazileri toprak sınıfına bakılmaksızın
UGSK olarak kayıtlayacak ve kesin korumaya alacağız.
Üret-Hak Et Projesi
Hazine adına kayıtlı veya tescil dışı kalmış tarıma uygun
toprak reformu kapsamındaki arazileri en az 20 yıllık bir
süre için ölçek ekonomisine uygun proje uygulayacak
olan müteşebbislere “Üret–Hak Et Projesi” kapsamında
karşılıksız olarak devredeceğiz.
AOÇ Tarım Bilimleri Akademisi
Atamızın mirasına sahip çıkacak, AOÇ Tarım Bilimleri
Akademisini kuracağız. Akademide tarım teknolojilerini
geliştirip akademiyle bağlantılı olarak kurulacak tarım
meslek liselerinin eğitim altyapısını tamamlayacağız. AOÇ
Tarım Bilimleri Akademisi bünyesinde başta tohum ve gen
kaynakları teknolojileri olmak üzere biyoçeşitlilik merkezi,
teknolojik üsler, AR-GE birimleri, teknoparklar kurup bizi
Tarım 3.0’dan Tarım 4.0’a taşıyacak mekanizmaları bu
akademi içinde kuracağız.

Gönüllü Toplu Tarım Projesi
Ürün bazlı arazi toplulaştırmasını amaçlayan bu proje ile
40.000 adet yeni toplulaştırılmış, ölçek ekonomisine
uygun, ekonomik verimliliği esas alan bitkisel ve
hayvansal işletme kuracağız.
Kırsal Kalkınma Destekleri
Belli baş sayıdaki köy sürülerinin 18-25 yaş arası T.C.
vatandaşı köy çobanlarına 5 yıl boyunca asgari ücret
üzerinden maaş ödemesi yapacağız. Genç nüfusu tarıma
özendirmek ve çiftçi yaşını gençleştirmek için 35 yaşına
kadar çiftçilerin Bağ-Kur primlerini devletin karşılamasını
sağlayacak düzenlemeyi getireceğiz. Mevsimlik tarım
işçilerine sigorta desteği sağlayıp konuşlanma şartlarını
insanca yaşanabilir şekilde tanzim edeceğiz.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Biyogaz Tesisleri
Kayseri’de 3 tane biyogaz üretim tesisi kuracağız. Bu
tesisler hem ilin ve özellikle üreticilerin enerji ihtiyacını
karşılayacak hem de gibi biyogübre üreterek
çiftçilerimizin üretim maliyetlerini aşağı çekecek.
Kurulacak 3 tesiste, yılda 131 bin ton biyogübre üretilecek.
Yaylaların Geliştirilmesi
Yayla potansiyelinin en üst düzeyde kullanılmasını
sağlayacak; yaylaların ulaşım, elektrik, barınma gibi
altyapı ve güvenlik ihtiyaçlarını çevreyi bozmadan
karşılayacağız.
Seracılık
Mevcut seraların çağdaşlaştırılması ve büyütülmesi ile
yeni sera, paketleme tesisleri ve depo yapımı için yatırım
desteği sağlayacağız.
Ağaçlandırma Seferberliği
Ekolojik denge içerisinde sürdürülebilir bir orman yönetimi
anlayışı ile verimsiz ormanların verimli hale getirilmesi,
çölleşmenin ve erozyonun önlenmesi amacıyla
ağaçlandırma seferberliği başlatacağız.
Kırsal Turizm Projesi
Köy kırsalı alanlarının şehircilik mantığı ve kalıcı yapılar
yoluyla tahrip edilmesinin ve doğallığının bozulmasını
önlemek amacıyla ‘üretim-yaparak/görerek yaşama-
yerelliği ve doğallığı koruma-tüketme ve konaklama’
konseptine uygun kırsal turizm faaliyetlerini
düzenleyeceğiz.
Orman Yangınlarıyla Mücadele
Orman yangınlarıyla ilgili hizmetleri Orman Genel
Müdürlüğünün hizmet kapsamından çıkarıp Orman
Koruma ve Önleyici Hizmetler Genel Müdürlüğünü
kuracağız. Böylece yeni, hızlı hareket edebilen bir orman
yangınlarıyla mücadele teşkilatı kurmuş olacağız.

Tarım Teknolojileri
Uzaktan algılama araçlarıyla verimlilik ve gelişim tespiti ile
yaygın sensör kullanımı gibi dijital tarım uygulamalarını,
tarım sektöründe robotik teknolojilerin geliştirilmesini ve
kullanılmasını teşvik edeceğiz.
Ulusal Ebeveynlik Programı
Ebeveynlik eğitimlerini doğum öncesinden başlatarak
tüm ebeveyn ve ebeveyn adayları için zorunlu hale
getirecek, Ulusal Ebeveynlik Eğitim Programı başlatarak
ve Toplum Sağlığı Merkezlerini de etkin kullanarak anne ve
babaların bilinçlenmesini ve daha sağlıklı çocuklar
yetiştirilmesini sağlayacağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Derslik ve Öğretmen Sayısının Artırılması
Öğretmen ve derslik başına öğrenci sayısının yüksek
olduğu ilde eğitimin kalitesini artırmak üzere öğretmen ve
derslik sayısını artıracağız. Mevcut ve yeni kurulacak
okullarda fiziki güvenlik ve hijyenin sağlandığı, akademik,
sportif, sosyal, kültürel ve estetik gelişimi destekleyecek
şekilde okul yapıları ve donanımı sağlayacağız.
Mobil Sağlık Hizmetleri
Mobil sağlık hizmetleri kapsamında evinizde, iş yerinizde
7/24 dijital sağlık hizmetleri ile desteklenerek sunulacak
kronik hastalık yönetimi ve evde sağlık hizmetlerinin
bedellerini SGK tarafından karşılayarak ücretsiz halkımıza
sunacağız.
Kreş Ekosistemi Modeli
Ülke çapında kreş sisteminin yaygınlaştırılması ve
ulaşılabilir olması, okul öncesi çocukların eğitim hayatına
başlamalarında fırsat eşitliğinin sağlanması için devlet,
özel sektör, STK, üniversite ve yerel yönetimlerden oluşan
“Kreş Ekosistemi Modeli"ni hayata geçireceğiz. Her
mahalleye bir kreş ilkesiyle hareket ederek tüm
çocuklarımıza kreş imkanı sunacağız.
Perinatal Tıp Merkezi
Bebek ölüm hızını azaltmak üzere anne-bebek sağlığı
izlemelerini daha güvenli ve yaygın hale getirerek ileri
seviyeye taşıyacağız. Gebe ve çocuk sağlığı konusunda
ileri tetkik ve tedavi uygulanabilecek, bölgeselleşmiş
perinatal merkezler kuracağız.
Yetenek Yönetim Merkezleri
Aileler, çocuklar ve gençlere -doğru eğitim ve kariyer
planlaması için destek vermek üzere- iş ve meslek
danışmanları, psikologlar ve mentorların eşgüdüm
halinde çalıştıkları “Yetenek Yönetim Merkezleri”
kuracağız. Bu merkezler, çocukların, gençlerin en başarılı
olacakları alanlara yönlenmesini sağlayarak bölgede
yoğun olan genç işsizliğinin çözülmesine katkı
sağlayacak.
Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri
Ülke çapında Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinin sayısını
arttıracak ve bu merkezlerin teknik altyapısını
güçlendirileceğiz. Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinde her
tipte diş protezinin yapılmasını sağlayacağız. Kullanılan
malzemelerin ve hizmetin gereken kalitede olmasını
temin edeceğiz.

Mahalle Tıp Merkezleri
İhtiyaç duyulan bölgelerde açılacak kolay erişilebilir
hastaneler ile hizmet kalitesinin yüksek olmasını
sağlayacağız. Tedavi edici poliklinik hizmetlerine erişimi
kolaylaştırmak için hastaneler ile bütünleşmiş Mahalle Tıp
Merkezlerini hizmete sunacağız.
Yeni Fuar Alanı
Kayseri’yi uluslararası arenada tanıtacak, günümüz
teknolojilerine uygun ve küresel beklentileri karşılayan bir
fuar alanı yapacağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Kırsal Bölgelerde Sağlık Hizmetlerinin
Geliştirilmesi
Kırsal bölgelerde var olan Sağlık Evlerine işlerlik
kazandıracak, Köy Sağlığı Merkezi ve mobil klinikler ile
Mahalle Sağlık Evlerini hayata geçireceğiz. Sağlık
evlerinde görev yapan sağlık personelinin enjeksiyon
yapmalarını engelleyen Sağlık Bakanlığı uygulamalarını
iptal edeceğiz.
Dijital Gümrük
Gümrük ve taşımacılık süreçlerini hızlandırmak üzere
uçtan uca dijital ve geniş ölçüde otomatize bir sistem
olan, blok zinciri temelli Dijital Gümrük kuracağız.
Yatırım İzleme ve Destekleme Sistemi INTERSECT Projesi
Kuracağımız Türkiye İş ve Yatırım Geliştirme Ajansı için bir Blok zinciri mimarisinde uluslararası ticaret platformu
tek durak dijital hizmet sunumu aracı olan yatırım izleme “INTERSECT”i kuracağız. İthalat/ihracat işlemlerinde
ve destekleme sistemini geliştireceğiz. Bu sistem bürokratik sürtünmeleri azaltacak, işlem hızlarını
potansiyel yatırımcıların belirlenmesini; yatırım sürecinde artıracak, aracı hizmet maliyetlerini düşürecek, şeffaf ve
tedarik zinciri oluşturma, birleşme-satın alma, yatırım güvenilir bir dış ticaret altyapısı kuracağız.
ortağı bulma, lokasyon seçimi, iş gücü piyasası
profillemesi gibi konularda dijital araçlarla danışmanlık
hizmeti sunulmasını ve mevcut yatırımcılarla dijital
etkileşimin kesintisiz devam etmesini sağlayacak.
Turizmden Alınan Verginin Bölge İçin
Dış Ticaret Bilgi Sistemi
Kullanılması
İhracatçılarımızı olası pazar risklerine karşı hazırlıklı Otellerden alınan konaklama vergisinin büyük bir kısmını -
kılacak bir erken uyarı sistemi ve dinamik şekilde alternatif kentin tanıtımında ve turizminin geliştirilmesinde
pazar fırsatları sunan bir yönlendirme sistemi olan Dış kullanılmak üzere- yerel yönetimlere bırakacağız. Turizm
Ticaret Bilgi Sistemi’ni (DTBS) kuracağız. DTBS dış ticaret işletmelerinden alınan TGA payını ise kaldıracağız.
yapan şirketlerin ihbarlarını, anlık konşimento verilerini,
uluslararası haber akışlarını ve çeşitli sıklıklarda akan
makroekonomik verileri kullanan bir yapay zekâ çözümü
olacak. Bu projeyle hem ihracatçımızı koruyacak hem de
ihracatçı sayımızı artıracağız.

Emlak-Sanayi Modeli
İlin yatırım çekiciliğini artırmak ve şirketlerin arsa-inşaat
maliyetlerini zamana yayıp daha fazla makine-teçhizat
yatırımı yapmasını desteklemek amacıyla ‘’Emlak-Sanayi
Modeli’’ni hayata geçireceğiz.
Kuzey-Güney Demir Yolu Projesi
1.350 km uzunluğundaki Kuzey-Güney Hızlı Tren Demir
Yolu Projesi ile Orta ve Doğu Anadolu’daki illerin limanlara
erişimini hızlandıracağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Sanayi Bölgelerinin Geliştirilmesi
İldeki mevcut sanayi bölgelerinin kentle bağlantılarını ve
yaşam alanı kapasitelerini geliştirerek bu alanların
gençlerin ve kadınların çalışmasına uygunlukları
artıracağız. Yeni sanayi bölgelerinin ise tamamını emlak-
sanayi modeli ve endüstriyel kent anlayışı kullanarak
geliştireceğiz.
Hızlı Tren Projeleri
Hızlı tren projelerinden Karaman-Ulukışla, Mersin-Konya,
Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep, İzmir-Manisa-Uşak-
Afyonkarahisar-Ankara ve Ankara-Bursa-Bandırma gibi
ilerlemeyen projeleri süratle tamamlayacak, Antalya-
Konya-Aksaray-Kayseri projesine hemen başlayacak,
emniyetli YHT hatlarının sayısını arttıracağız.
Sektör Odaklı Teşvikler
Endüstriyel robot, teknik tekstil, ileri malzemeler,
biyoteknoloji, nanoteknoloji, organik ürünler, geri
dönüşümlü ürünler, enerji tasarrufu sağlayan ürünler,
akıllı ürünler, otonom araçlar, hava ve uzay sanayii, gübre,
yazılım, medikal, yarı iletkenler, yapay zekâ ve veri
teknolojileri, akıllı şehir teknolojileri, sanal gerçeklik,
yenilenebilir enerji teknolojileri, dijital ve yüksek teknolojik
tarım gibi alanlara yönelik mevcut destekleri artıracak ve
yeni teşvikler sağlayacağız.
Organize Sanayi Bölgelerinin Demir Yolu
Bağlantısı
Organize sanayi bölgelerinin ihmal edilmiş demir yolu
bağlantılarını hızla tamamlayacağız. Bölgelerin hem
kendi içinde demir yolu ağı olmasını hem de bölgenin en
yakın limana demir yolu ile bağlantısını sağlamaya yönelik
yatırımları hızlandıracağız.
Lojistik Ticaret Merkezleri
İç ve dış ticaret faaliyetleri ile lojistik faaliyetlerin kolay,
hızlı ve güvenli bir şekilde tek bir merkezden
gerçekleştirilebilmesi ve iller arası ticaret bağlantılarının
geliştirilmesi amacıyla Lojistik Ticaret Merkezlerini
(LOTİM) kuracağız. Ülkemizdeki 28 lojistik merkezinin
sahiplik/yönetim yapısına özel sektörün de katılımını
sağlayıp bu merkezleri yeni nesil lojistik ticaret
merkezlerine dönüştüreceğiz.
Konteyner Hub Limanı
Kuzey-Güney Demir Yolu Projesi kapsamında İskenderun,
Mersin ve Samsun Limanlarının kapasitelerini geliştirecek
ve bu limanların konteyner hub limanları olmalarını
sağlayacağız.

12 Aya Yayılan Turizm
Turizmin 12 aya yayılması, nitelikli turist girişinin
arttırılması ve sektörde çeşitlendirmenin sağlanması
amacıyla sağlık, festival, spor, doğa, kamp, karavan, tarih,
kültür, inanç, müze, termal, gençlik, üçüncü yaş, yat,
kruvaziyer, tarım, gastronomi, alışveriş, kongre ve fuar
alanlarındaki turizmi destekleyeceğiz.
Turizmde Dijital Dönüşüm
“Akıllı turizm”, “akıllı destinasyon”, “akıllı şehir”, “akıllı
oteller" gibi uygulamalarla turizmde dijital dönüşüme
destek vereceğiz. Bilişim Çağı'nın müzelere ve müzecilik
anlayışına getirdiği yeniliklerden de yararlanarak tarihî
eserlerimizin ve kültür varlıklarımızın kalıcılığını muhafaza
edeceğiz.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Sahillerden Anadolu’ya Kültür Yolu Projesi
“Sahillerden Anadolu’ya Kültür Yolu Projesi” başlatacağız.
Bu projeyle sahil şeridi illerden Anadolu’daki inanç, kültür
ve gastronomi merkezlerine ulaşımı hızlandıracak ve
kolaylaştıracağız.
Turizm Destinasyonları Arasında Charter
Uçuşlar
Yerli ve yabancı turistlerin tek destinasyonda tatillerini
tamamlaması ve bu nedenle turizm alanında bölgeler
arası eşitsizlikler oluşmasını önlemek adına bölgeler arası
demir yolu bağlantısı sağlanana kadar turizm bölgeleri
arasındaki uygun fiyatlı charter uçuşların artırılmasını
sağlayacağız.
Turizmde Mesleki Yeterlilik
Turizmin tüm alanlarındaki mesleki yeterlik kriterlerini ve
şartlarını oluşturacağız. Mesleki turizm ve lisans eğitim
programlarının içeriğini yenileyerek öğrenci kapasitelerini
ihtiyaca göre yeniden ayarlayacağız. Eğitim aldığını
belgeleyen diploma veya mesleki yeterlilik sertifikası
sahiplerinin istihdamına öncelik verilmesini sağlayacağız.
Turizm Denetim AŞ
Turizm sektörünü denetlemek ve turizmde kaliteyi,
dolayısıyla turizm gelirlerini artırmak amacıyla Turizm
Denetim AŞ’yi kuracağız.
Turizmde Destinasyon Yönetimi
Turizmde destinasyon yönetimine geçecek, bununla ilgili
destinasyon imajını güçlendirici faaliyetlere ağırlık
vereceğiz. Yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş
birliği içinde, nokta tanıtım yoluyla markalaşmış
destinasyonlar oluşturacağız.
Turizm Sigortası Fonu
Turizm Sigortası Fonu kurarak sektörü etkileyecek doğal
afet, salgın, savaş gibi olağanüstü durumlar için risk
yönetimi anlayışını hayata geçireceğiz.

Maden Ofisi
Gerek küçük ölçekli madenciliğin desteklenmesi ve
gerekse kritik madenlerde stratejik stokların oluşturulması
ve yönetimi amacıyla gerektiğinde destekleme alımları
yapacak bir Maden Ofisi kuracağız. Ofis, küçük ölçekli
madencilerin rekabet güçlerinin artırılmasına katkı
yapmanın yanı sıra, güç birliği yapmalarına yardımcı
olmak suretiyle bu işletmeleri yüksek katma değerli ürün
üretimine yönlendirecek.
Sağlık Turizmi
Sağlık turizmine ilişkin hukuki kısıtlılıklar ve eksikliklerin
kaldırılacağı kanuni düzenlemeleri yapacağız. Ülkemizin
termal turizm, tıbbi turizm, yaşlılık turizmi ve diğer sağlık
turizmi alanlarının her birisinde küresel bir oyuncu haline
gelmesi sağlayacağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Sürdürülebilir Madencilik
İş sağlığı ve güvenliği ile çevre duyarlılığını ön planda
tutarak sorumlu madencilik ilkelerini belirleyecek, maden
kazalarının önlenmesi ve çevrenin korunmasına yönelik
denetim mekanizmalarının etkin şekilde işletilmesini
sağlayacağız. Tüm madenleri -ILO standartlarını göz
önünde tutarak- iş güvenliği açısından iyileştirilecek, bu
standartlarla yeniden denetleyeceğiz.
E-Ticaret Destekleri
KOBİ’lerimizin ulusal ve uluslararası e-ticaret
kapasitelerini artırmaya yönelik yurt dışı pazar araştırma,
mentorluk ve finansman desteklerini etkin bir biçimde
artıracağız.
İlin Demir Yolu Ağına Bağlanması
Demir yolu ağının hâlâ demir yolu bağlantısı olmayan 25
ile de ulaşacak şekilde gerekli yerlere çift hat da yaparak
lojistik merkezlere, üretim merkezlerine ve limanlara
erişimini sağlayacağız.
Entegre Ferrokrom-Paslanmaz Çelik Tesisi
Rezerv büyüklüklerinin sınırlı ve rezervlerin önemli
düzeyde azalmış olduğu gerçeği de dikkate alındığında
Türkiye’nin hâlâ cevher ve ferrokrom ihraç ederek
karşılığında paslanmaz çelik ithal etmesi kabul edilemez
bir durumdur. Küçük ölçekli krom cevheri üreticilerinin de
katılım ve katkılarını sağlamak suretiyle bir entegre
ferrokrom-paslanmaz çelik tesisinin kurulmasını
sağlayacağız.
Kültür Turizmi Potansiyelini Artırmak
Tarihî ve kültürel potansiyeli yüksek olan illerimizde en az
bir adet büyük ve modern bir müze yapacağız. Ören
yerlerinin teknik altyapı ve tesis özelliklerini arttıracağız.
Tarihî ve kültürel değerlerimizin korunarak geleceğe
aktarılmasını sağlayacak nitelikte iklimlendirme, ısı, ışık
gibi bilimsel tekniklerin kullanılmasını sağlayacağız.
Bor Yatırımları
En büyük rezervlere sahip olduğumuz bor madenini
katma değeri yüksek ürüne dönüştürme çabalarını
destekleyeceğiz.

KOBİ’lerin Finansmana Erişimi
KOBİ’lere verilen kredi hacmini artıracak; KOBİ’lerin girişim
sermayesi, kitle fonlaması ve etki yatırımcılığı gibi yenilikçi
finansman imkanlarından daha fazla yararlanabilmelerini
sağlayacağız. KOBİ'lerin vergi iadesi ve benzeri kamudan
alacaklarının finansmana erişimlerinde teminat olarak
gösterilebilmesine ilişkin düzenlemeleri yapacağız.
KOBİ’lere yatırım yapacak girişim sermayesi fonlarına
sağlanan hazine desteğini artıracağız.
Şeker Sektörü
Türkiye Şeker Kurumunu kuracağız. Şeker fabrikaları gibi
özelleştirilen tarımsal kurum ve kuruluşların özelleştirme
süreçlerini yeniden ele alıp değerlendirmede kamu
yararını gözeteceğiz. Gerekli olması durumunda şeker
fabrikalarını yeniden kamulaştıracağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Yenilenebilir Enerji
Yeterince kullanılmayan yenilenebilir enerji potansiyelini
kullanma hedefi doğrultusunda tarımsal sulama, sokak
aydınlatması gibi teknolojik açıdan şebekeden bağımsız
tüketime uygun alanlar için özel çözümlerin
geliştirilmesini, bu çözümlerin yaygınlaşmasını ve
şebekeden bağımsız elektrik tüketiminin artmasını
sağlayacağız.
Endüstriyel Tasarım Enstitüsü
Türkiye Endüstriyel Tasarım Enstitüsünü kuracak, Türk
Tasarım Danışma Konseyini etkinleştireceğiz.
Pompaj Depolamalı HES
Enerjide ithalata bağımlılık oranının düşürülmesi hedefi
doğrultusunda yenilenebilir enerjiye daha fazla alan
açmak üzere enerji depolama alanında gelişmeleri
izleyecek, projeler geliştirecek, özellikle “Pompaj
Depolamalı HES” yöntemine önem ve öncelik vereceğiz.
Ar-Ge Teşvikleri
Ar-Ge teşviklerinin faaliyet yerine göre değil, faaliyet
alanına göre verilmesini sağlayacağız. Benzer alanlarda
çalışan üretici firmalar ve Ar-Ge merkezleri arasında
rekabet öncesi Ar-Ge iş birliğini destekleyeceğiz. Ar-Ge,
Ür-Ge ve İş-Ge süreçlerini birbirine bağlayarak endüstriyel
değer zincirleri yaratacağız.
Fiber Altyapının Yaygınlaştırılması
Fiber optik uzunluğunu en kısa sürede 2 milyon
kilometreye ulaştıracak, fiber altyapının hane ve iş
yerlerine kadar kesintisiz erişimini sağlayacağız. “Fiber
360” projesi kapsamında Artvin’den Hatay’a kadar deniz
altından tüm kıyılarımızı dolaşacak 9.000 km’lik fiber hattı
kuracağız ve Türkiye’yi çevre coğrafyanın fiber dağılım
merkezi haline getireceğiz. Fiber 360 ağından iç bölgelere
doğru genişleyecek bir fiber ağı kuracağız.
Yaşlı Bakım Hizmetleri
Yaşlılara bakan genç nüfusun(çocuk, torun, bakıcı) çeşitli
nedenlerle bakıma ara vermeleri durumunda yaşlılarımızı
birkaç hafta misafir etmek üzere “Uzun Süreli Bakım
Evleri’’ açacağız. Yaşlıların -özellikle bakım gerektiren
yaşlıların- aile bireylerinin çalıştıkları mesai saatleri içinde
bakım görebilecekleri, zaman geçirebilecekleri, sosyal
ilişkide bulunabilecekleri kuruluşlara ihtiyaçları vardır. Bu
ihtiyacın karşılanmasına yönelik “Yaşlı Yaşam Merkezleri”
(Gündüz Bakımevleri) açacağız.

Rüzgârgülü Projesi
Okul öncesi ve ilköğretimdeki çocuklarımız ile
ortaöğretimdeki gençlerimize ücretsiz kahvaltı ve öğle
yemeği hizmeti sunarak sağlıklı ve dengeli beslenmelerini
sağlayacağız.
Sosyal Yardımlar
Yoksullukla mücadele kapsamında ihtiyaç sahibi hanelere
daha fazla yardımın ulaşmasını sağlayacağız. Ancak
yoksulluğu yönetmekten çok yoksulluğu bitirmeyi
amaçladığımızdan sosyal yardım-istihdam bağlantısını
güçlendirecek ve yardım alan hanelerdeki bireylerin iş
bulmasını kolaylaştıracağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Bakım Ekonomisi
Çalışan kadınların iş hayatından uzaklaşmamaları için, işe
başladıklarında çocuklar için kreş desteği verecek, bakım
hizmetlerine ayrılan sosyal yardım kaynaklarını artırıp
çeşitlendireceğiz. Yaşlı ve engelli bakımı hizmetlerinin
etkinliğini artıracak; nitelikli, güvenli ve yakın mesafede
kreş, tam gün ya da okul sonrası eğitmenli aktivite
merkezlerini yaygınlaştıracağız. İl genelinde nöbetçi
kreşler açarak vardiyalı çalışan kadınlara da destek
olacağız.
Barınma Sorununu Çözmek
Yabancılara konut satışına sınırlama getireceğiz. Lüks
konutların inşa edildikleri alanlardaki diğer konutların da
fiyatlarını ve kiralarını yükseltmesi nedeniyle -özellikle
kiracılığın yoğun olduğu sosyal konut bölgelerinde- lüks
konut yapım iznini belli kriterlere bağlayacağız. Bir evin
belirli bir süre el değiştirmemesi ve kiraya verilmemesi
durumunda bu ev için boş ev vergisi uygulayacağız.
Kirada oturan düşük gelirli hanelere gelir düzeylerine göre
kira yardımı yapacağız.
Eşit İşe Eşit Ücret
Cinsiyete dayalı ücret farkını ortadan kaldırmak için “eşit
işe eşit ücret” hakkını anayasal ve yasal düzeyde güvence
altına alacağız.
İkinci Şans Okulları
İş bulma ümidini kaybetmiş veya uzun süredir işsiz olan
bireylere yeni beceriler ve yetenekler kazandırarak bu
bireylerin istihdama geçmelerini sağlamayı amaçlayan
“İkinci Şans Okulları” kuracağız.
Artagan+
Bireyler ve haneleri yoksulluğa düşmeden tespit
edebilecek, büyük veri analizinin sağladığı imkanlar ile
sosyal transferin doğru kişilere, doğru zamanda ve doğru
miktarda aktarımını mümkün kılacağız. Bireylerin sosyal
yardım almak için beyanda bulunmasına gerek
kalmamasını sağlayacak Artagan+ uygulamasını orta
vadede geliştireceğiz.
İYİ Yaşam Geliri Projesi
18-26 yaş grubundaki tüm gençlere ve yoksul hanelerdeki
kadınların tamamına 2023 fiyatlarıyla 2.500 TL gelir
desteğini kayıtsız, şartsız vereceğiz.

Garantili Yetenek Programları
İstihdamda ve eğitimde yer almayan gençler başta olmak
üzere yeni bir kariyer alanına yönelmek veya becerilerini
geliştirmek isteyen gençleri eğitecek ve eğitim sonunda
bu gençlere iş yönlendirmesi/eşleştirmesi yapacak
“Garantili Yetenek Programları” başlatacağız.
Makine Mesleki Eğitim ve Beceri Geliştirme
Atölyeleri
Makine Mesleki Eğitim ve Beceri Geliştirme Atölyeleri
kuracağız. Bu atölyelerde aynı zamanda OSB’lerdeki
firmaların prototip ürün geliştirme ihtiyaçlarını da
karşılayacağız.
Kayseri için politika ve projelerimiz
Kayıt Dışı ile Mücadele
Kayıt dışılıkla etkin bir şekilde mücadele edecek, kayıt
dışılığı OECD ortalamasının altına indireceğiz. Bu
mücadeleden elde edilecek kaynakları toplumun en
kırılgan kesimlerini desteklemek için kullanacağız. Kayıt
dışı istihdam tespitinde risk odaklı denetim anlayışı hâkim
olacak ve bu çerçevede teknolojik altyapı yatırımı
yapacağız.
Güvenceli Esnek Çalışma
Özellikle kadınların iş gücüne ve kayıtlı istihdama katılımını
artırmak üzere güvenceli esnek çalışma modellerine
yönelik yasal düzenlemeler yapacağız.
Teknoloji Kampüsleri
İş dünyası temsilcilerinin mütevelli heyetinde yer aldığı,
kurulduğu bölgelerde öne çıkan sektörlerin nitelikli iş gücü
ihtiyacını karşılamak üzere kısa dönemli eğitimlerin
verileceği “Teknoloji Kampüsleri” kuracağız.
Şiddet Önleme ve Fail Rehabilitasyon Merkezleri
81 ilde şiddet önleme merkezlerinin yanı sıra fail izleme
merkezleri kuracağız. Böylece şiddet failinin
rehabilitasyonunu sağlayabileceğiz.
İyi İşler
Uluslararası standartlara uygun olarak çalışma hayatı ve
özel hayat dengesinin kurulmasını sağlayacak tedbirleri
alacağız. Cinsiyete dayalı ücret farkını ortadan kaldırmak
için “eşit işe eşit ücret” hakkını anayasal ve yasal düzeyde
güvence altına alacağız. İşe alımlarda cinsiyetçi soruları
kaldıracağız.
24 Saat Hizmet Veren Kurumlar
Vardiyalı çalışanların aile bütünlüğünü korumak amacıyla
-nöbetli çalışmayı da gözeterek- 24 saat hizmet veren
kreş, yuva ve etüt merkezleri açacağız.