Professional Documents
Culture Documents
FIRAT ÜNİVERSİTESİ
İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ
ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ BÖLÜMÜ
HAZIRLAYAN
Şevval GÜZEL – 200673022
ELAZIĞ - 2023
Gelir ve Servet Dağılımı
İçindekiler
1. GİRİŞ......................................................................................................4
2. GAYRİ SAFİ MİLLİ HÂSILA (GSMH)..........................................................5
3. GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HÂSILA (GSYH).......................................................5
4. GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HÂSILA BÜYÜME ORANI.........................................6
5. ENFLASYON ( TÜFE – ÜFE ).....................................................................6
6. İŞSİZLİK..................................................................................................7
7. GINI KATSAYISI.......................................................................................7
8. GELİR DAĞILIMI.....................................................................................8
9. HOLLANDA – TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMASI...............................................8
10. SONUÇ..............................................................................................21
11. KAYNAKÇA........................................................................................22
2
Gelir ve Servet Dağılımı
3
Gelir ve Servet Dağılımı
1. GİRİŞ
4
Gelir ve Servet Dağılımı
Gayrisafi millî hâsıla (GSMH), bir ülke vatandaşlarının verilen bir yıl için
ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki
değerinin toplamıdır. Vatandaşlık ayrımının yapılmasındaki sebep,
GSMH'nin gayrisafi yurt içi hasıladan (GSYH) farklı olduğunu belirtmek
içindir. GSYİH, o ülkede faaliyet gösteren yabancı ülke
yurttaşlarının ürettiği nihai mal ve hizmetleri de kapsar. Başka bir
deyişle GSMH, bir ülkenin yurt dışında çalışan vatandaşlarının ülkeye
gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYH’ye eklenip ülkede çalışan yabancıların
kendi ülkelerine gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYH’den düşülmesi ile elde
edilen değerdir.
HESAPLAMA (GSMH)
HESAPLAMA (GSYH)
GSYH = C + I + G + ( X – M )
5
Gelir ve Servet Dağılımı
REEL GSYH: O yılda üretilen miktar ile baz (temel) alınan yılın
fiyatlarının çarpılmasıyla elde edilen hesaplamadır.
BÜYÜME HESABI
Büyüme = Reel GSYH(mevcut yıl) – Reel GSYH(baz yılı) / Reel GSYH(baz yılı)
*100
6
TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi), tipik bir tüketicinin satın aldığı belirli bir
ürün ve hizmet grubunun fiyatlarındaki ortalama değişimleri gösteren bir
ölçüttür. Yıllık enflasyon değerindeki değişimi ölçmek için kullanılır.
6. İŞSİZLİK
İşsizlik, herhangi bir ekonomik toplumda çalışmak istediği halde iş bulamayan
yetişkinlerin bulunması durumudur. Ekonomi genellikle 15 - 64 yaş grubunu
işsiz olarak değerlendirmeye alır. Bir başka ifadeyle referans dönemi içinde
istihdam halinde olmayan kişilerden iş aramak için son dört hafta içerisinde iş
arama kanallarından en az birini kullanmış ve iki hafta içerisinde işbaşı
yapabilecek durumda olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm kişilerin
oranı olarak tanımlanmaktadır.
HESAPLAMA
7. GINI KATSAYISI
GINI Katsayısı, meydana gelen gelirin paydaşlar arasında eşit bir şekilde
dağılıp dağılmadığını ölçmek için kullanılan bir istatistiksel dağılım ölçüsüdür.
GINI Katsayısı 0 ile 1 arasında değer alır. Ortaya çıkan oran sıfıra yakınsa gelir
dağılımı adaletli bir şekilde yapılmıştır. Ancak bire yakınsa gelir dağılımında
adaletsizlik söz konusudur.
7
8. GELİR DAĞILIMI
Bir ülkede milli gelirin çeşitli gelir grupları arasındaki dağılış şekline denir.
Başka bir ifadeyle bir ekonominin toplam gelirinin ekonomi içindeki şahıslar
arasında dağılım oranı olarak tanımlanabilir.
Gelir Payı En Düşük %20, toplam gelirden en düşük %20 pay alan
kesimi ifade eder. Yani, gelir dağılımında en düşük gelire sahip olan
%20’lik bir kesimdir.
Gelir Payı İkinci %20, toplam gelirden ikinci en düşük %20 pay alan
kesimi ifade eder. Yani, gelir dağılımında ikinci en düşük gelire sahip
olan %20’lik bir kesimdir.
Gelir Payı Üçüncü %20, toplam gelirden üçüncü en düşük %20 pay
alan kesimi ifade eder. Yani, gelir dağılımında üçüncü en düşük gelire
sahip olan %20’lik bir kesimdir.
Gelir Payı Dördüncü %20, toplam gelirden dördüncü en düşük %20
pay alan kesimi ifade eder. Yani, gelir dağılımında dördüncü en düşük
gelire sahip olan %20’lik bir kesimdir.
Gelir Payı En Yüksek %20, toplam gelirden en yüksek %20 pay alan
kesimi ifade eder. Yani, gelir dağılımında en yüksek gelire sahip olan
%20’lik bir kesimdir.
8
2011 $902 Milyar $832 Milyar
2012 $830 Milyar $874 Milyar
2013 $871 Milyar $949 Milyar
2014 $883 Milyar $931 Milyar
2015 $758 Milyar $855 Milyar
2016 $765 Milyar $861 Milyar
2017 $824 Milyar $848 Milyar
2018 $911 Milyar $767 Milyar
2019 $892 Milyar $748 Milyar
2020 $880 Milyar $712 Milyar
2021 $989 Milyar $808 Milyar
Kaynak: https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators
TABLO YORUMU
Hollanda’nın GSMH’si 2011 yılında 902 Milyar $ iken 2021 yılında 989
Milyar $ olarak gerçekleştiği görülmektedir. Hollanda’nın GSMH’si 2015
yılından itibaren düşüş göstermiştir. Bu düşüşün nedenleri arasında, dünya
ekonomisindeki yavaşlama, ticaret savaşları, Brexit, ve COVID-19
pandemisi gibi faktörler yer almaktadır. Ancak, Hollanda’nın ekonomisi
hâlâ güçlüdür ve dünya ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Hollanda,
özellikle tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinde güçlüdür ve dünya çapında
birçok şirketin merkezine ev sahipliği yapmaktadır.
Türkiye’nin GSMH’si ise 2011 yılında 832 Milyar $ iken 2021 yılında
808 Milyar $ olarak gerçekleştiği görülmektedir. Türkiye’nin GSMH’si
2015 yılından itibaren artış göstermiş ve 2021 yılında 808 Milyar $'a
ulaşmıştır. Ancak Türkiye’nin GSMH’si son yıllarda dalgalanmalar
göstermiştir.
9
Türkiye’nin GSMH’sindeki düşüşün nedenleri arasında, yüksek enflasyon,
yüksek işsizlik oranları, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, yüksek cari açık
ve COVID-19 pandemisi gibi faktörler yer almaktadır. Bu faktörler
Türkiye’nin ekonomik büyümesini olumsuz etkilemiştir. Ancak,
Türkiye’nin ekonomisi hala güçlüdür ve birçok sektörde rekabetçi bir
konumda bulunmaktadır. Bu verilerden yola çıkarak, Türkiye’nin
ekonomik büyümesini sürdürmek için yapısal reformlar yapması gerektiği
söylenebilir. Bu reformlar arasında, enflasyonu düşürmek, işsizliği
azaltmak, cari açığı azaltmak ve yatırımları artırmak yer almaktadır.
TABLO YORUMU
10
Hollanda’nın GSMH’si 2011 yılında 905 Milyar $ iken 2021 yılında 1.012
Milyar $ olarak gerçekleştiği görülmektedir.
Türkiye’nin GSMH’si 2011 yılında 839 Milyar $ iken 2021 yılında 819 Milyar
$ olarak gerçekleştiği görülmektedir.
11
GSYİH BÜYÜMESİ (%, YILLIK)
TABLO YORUMU
Hollanda’nın GSYH’si 2011 yılında 1.55 iken, 2021 yılında 4.86 olarak
gerçekleşti. Bu süre zarfında, Hollanda ekonomisi bazı yıllarda negatif
büyüme oranları gösterdi.
Örneğin, 2012 yılında -1.03 ve 2013 yılında -1.3 olarak gerçekleşti.
Türkiye’nin GSYH’si 2011 yılında 11.20 iken, 2021 yılında 11.35 olarak
gerçekleşti.
12
ENFLASYON, TÜKETİCİ FİYATLARI (YILLIK, %)
TABLO YORUMU
13
ENFLASYON, ÜRETİCİ FİYATLARI (YILLIK, %)
TABLO YORUMU
14
İŞSİZLİK (Yıllık, %)
TABLO YORUMU
15
Hollanda ise 2011-2021 yılları arasında ekonomik istikrarını korudu ve
istihdam piyasasında iyileşme sağladı. Hollanda, OECD üyeleri arasında
istihdam oranının en yüksek ikinci ülke ve işsizlik oranının en düşük
beşinci ülke konumunda. Hollanda, eğitim, inovasyon, sosyal güvenlik ve
işgücü esnekliği gibi alanlarda başarılı politikalar uyguladı.
GINI KATSAYISI
TABLO YORUMU
16
Hollanda’nın 2011-2021 yılları arasındaki GINI katsayısı ise 0.26 ile 0.29
arasında değişmiştir. Bu, Hollanda’nın gelir dağılımının Türkiye’ye göre
çok daha eşit olduğunu ve bu süreçte de nispeten sabit kaldığını
gösterir. Hollanda, Avrupa ülkeleri arasında en düşük GINI
katsayısına sahip ülkelerden biridir.
17
KARŞILAŞTIRMA GELİR DAĞILIMI
ÜLKE HOLLANDA
Gelir payı Gelir payı Gelir payı Gelir payı Gelir payı
en düşük ikinci % 20 üçüncü dördüncü en yüksek
%20 %20 %20 % 20
2011 9,1 13,8 17,6 22,5 37,1
2012 9,1 13,9 17,6 22,4 37
2013 8,9 13,8 17,5 22,5 37,2
2014 8,8 13,7 17,4 22,4 37,7
2015 8,9 13,9 17,5 22,4 37,4
2016 8,8 13,9 17,6 22,4 37,2
2017 8,8 13,8 17,5 22,3 37,6
2018 8,9 13,8 17,6 22,4 37,2
2019 8,6 13,7 17,4 22,2 38
2020 9,2 14,6 18,3 22,5 35,4
2021 8,9 14,5 18,1 22,4 37,2
ÜLKE TÜRKİYE
Gelir payı Gelir payı Gelir payı Gelir payı Gelir payı
en düşük ikinci % 20 üçüncü dördüncü en yüksek
%20 %20 %20 % 20
2011 5,8 10,6 15,2 21,9 46,5
2012 5,8 10,5 15,1 22 46,6
2013 5,8 10,5 15,1 21,9 46,6
2014 5,8 10,2 14,7 21,6 47,7
2015 5,6 9,9 14,2 21,1 49,2
2016 5,7 9,9 14,5 21,6 48,3
2017 5,8 10,2 14,6 21,5 47,9
2018 5,8 10,1 14,5 21,1 48,5
2019 5,4 10,1 14,6 21,8 48
2020 6,1 10,8 15,1 21,3 46,7
2021 6 10,4 14,7 20,9 48
Gelir ve Servet Dağılımı
18
TABLO YORUMU
19
Gelir ve Servet Dağılımı
Dördüncü %20 gelir grubunun gelir payı, 2011-2014 yılları arasında 21.9
ile 21.6 arasında değişirken, 2015-2018 yılları arasında 21.1 ile 21.6
arasında kalmış, 2019 yılında 21.8’e yükselmiş, 2020 yılında 21.3’e
düşmüş ve 2021 yılında 20.9 olmuştur. Bu, bu gelir grubunun gelirinin
genel olarak azaldığını, ancak son yıllarda dalgalı bir seyir izlediğini
göstermektedir.
En yüksek %20 gelir grubunun gelir payı, 2011-2013 yılları arasında 46.5
ile 46.6 arasında değişirken, 2014-2018 yılları arasında 47.7 ile 48.5
arasında kalmış, 2019 yılında 48’e düşmüş, 2020 yılında 46.7’ye gerilemiş
ve 2021 yılında 48’e yükselmiştir. Bu, bu gelir grubunun gelirinin genel
olarak arttığını, ancak son yıllarda dalgalı bir seyir izlediğini
göstermektedir.
Özetle, Türkiye’nin 2011-2021 yılları arasındaki gelir dağılımı, gelir
grupları arasında önemli farklılıklar göstermektedir. En düşük %20 gelir
grubunun gelir payı, en yüksek %20 gelir grubunun gelir payının yaklaşık
sekizde biri kadardır. Bu, Türkiye’nin gelir dağılımındaki eşitsizliğin
arttığını göstermektedir.
20
Gelir ve Servet Dağılımı
10. SONUÇ
Yaptığım çalışmada Hollanda Ekonomisi ile Türkiye Ekonomisini bazı
ekonomik indikatörler ve tablolar aracılığıyla karşılaştırdım. İki ülke açısından
da bazı ekonomik indikatörler vasıtasıyla ekonomik birtakım sorunların olduğu
görülmektedir. İlk iki indikatörümüz olan GSYH ve GSMH bakımından
Hollanda’nın Türkiye’ye karşı bir üstünlük sağladığını gördük. Hollanda
ekonomisi her ne kadar kendi içerisinde son dönemlerde sıkıntılar yaşandığı
ekonomik indikatörler açısından belirtilse de ülkenin başarılı bir ekonomiye
sahip olması arka plana atılmamalıdır. Türkiye ekonomisine biraz daha
değinirsek; son yıllar ülke içindeki istikrarsızlıkların ve uygulanan ekonomik
kararların olumsuz yönde olduğu ve bu politikaların ekonomiye büyük
sıkıntılar yaşattığını tablolardan da anlaşılmaktadır.
Hollanda ve Türkiye arasında gelir dağılımı eşitsizliği açısından önemli farklar
bulunmaktadır. Hollanda, Avrupa Birliği ülkeleri arasında gelir dağılımı
eşitsizliği en düşük olan ülkelerden biridir. Türkiye ise hem Avrupa hem de
dünya genelinde gelir dağılımı eşitsizliği en yüksek olan ülkelerden biridir.
Hollanda’da 2011-2021 yılları arasında gelir dağılımı eşitsizliği nispeten sabit
kalmıştır. Türkiye’de ise gelir dağılımı eşitsizliği 2011 yılından sonra artmıştır.
Bu durumun sonuçları olarak, Hollanda’da yoksulluk oranı %9, Türkiye’de ise
%21,2’dir. Hollanda’da sosyal koruma harcamaları milli gelirin %28,8’ini,
Türkiye’de ise %12,7’sini oluşturmaktadır. Hollanda’da eğitim harcamaları
milli gelirin %5,9’unu, Türkiye’de ise %3,9’unu oluşturmaktadır. Hollanda’da
sağlık harcamaları milli gelirin %9,9’unu, Türkiye’de ise %4,2’sini
oluşturmaktadır. Hollanda’da istihdam oranı %77, Türkiye’de ise %50,3’tür.
Bu veriler, Hollanda’nın Türkiye’ye göre gelir dağılımı eşitsizliğini azaltmak
için daha fazla çaba gösterdiğini ve bunun da toplumsal refahı artırdığını
göstermektedir. Türkiye’nin ise gelir dağılımı eşitsizliğini azaltmak için daha
fazla reform yapması ve kaynaklarını daha adil bir şekilde dağıtması
gerekmektedir. Yani, alınacak ekonomik kararlar sadece günü kurtarmak ve
kısa vadede başarıya ulaşmak için alınmamalı, ekonomik temeller sağlam
politikalarla temellendirilip uzun vadede başarı hedeflenmelidir. İki ülkede
ekonomi kararlarını doğru alıp sağlam adımlar attığı sürece kriz dönemlerinden
en az riskle çıkabilirler.
21
Gelir ve Servet Dağılımı
11. KAYNAKÇA
https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators
https://data.oecd.org/price/producer-price-indices-ppi.htm
https://data.tuik.gov.tr/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Gayri_safi_yurt_i%C3%A7i_has%C4%B1la
https://tr.wikipedia.org/wiki/Gayrisafi_mill%C3%AE_has%C4%B1la
https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCketici_fiyat_endeksi
https://www.sbb.gov.tr/istihdam/
22