Các biện pháp BVMT để

phát triển bền vững

1.Biện pháp tổ chức - chính trị

Chính trị được coi là một trong những biện pháp quan trọng của bảo vệ môi
trường. Chính trị là mối quan hệ phát sinh giữa các giai cấp, các nhóm người
trong xã hội nhằm thực hiện quyền lực Chính trị. Các biện pháp chính trị được
thực hiện nhằm xây dựng hoặc củng cố quyền lực và ảnh hưởng chính trị.
Ở các nước phát triển, vấn đề môi trường được các đảng phái, tổ chức sử dụng
triệt để để thu hút sự ủng hộ chính trị từ quần chúng và các tổ chức xã hội.
Nhiều đảng phái chính trị mang màu sắc môi trường đã xuất hiện. Đảng Xanh
(Green Party) ở các nước châu Âu là tổ chức chính trị của những người bảo vệ
môi trường. Hoạt động của các đảng này ngày càng thu hút sự quan tâm của xã
hội và có vị trị ngày càng vững chắc ở trong các cơ cấu quyền lực ở những nước
này. Tại Đức, Thụy Điển, đảng Xanh tạo nên một phái mạnh ttong Quốc hội hai
nước này.
Ở Việt Nam, các biện pháp chính trị được sử dụng trong bảo vệ môi trường
mang sắc thái khác. Đảng cộng sản Việt Nam đưa vấn đề môi trường vào cương
lĩnh, chiến lược hành động của mình không nhằm mục đích tranh cử hay giành
quyên lục chính trị mà nhằm làm tăng thêm chính chất toàn diện, đúng dấn và
khả thi của cương lĩnh, chiến lược đó để ttên cơ sở nâng cao vai ttò lãnh đạo của
Đảng ttong xã hội. Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 15/11/2004 của Bộ chính trị
Ban chấp hành trung ương Đảng về bảo vệ môi trường ưong thời là dẩy mạnh
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã nhấn mạnh:
“Bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống còn của nhân loại; là nhân
tố bảo đảm sức khoẻ và chất lượng cuộc sổng cùa nhân dân; góp phần quan
trọng vào việc phát triển lành tế-xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc phòng
và thúc đẩy hội nhập kỉnh tể quốc tế của nước ta”.
Ý nghĩa của các biện pháp chính ttị trong bảo vệ môi trường thể hiện qua một số
điểm chính sau:
- Vấn đề về bảo vệ môi trường trở thành các nhiệm vụ chính trị mỗi khi các tổ
chức chính trị, đảng phái đưa chúng vào các cương lĩnh hoạt động của mình;
- Bằng vận động chính ttị, vấn đề bào vệ môi trường sẽ được thể chế hoá thành
các chính sách, pháp luật.
2.Biện pháp pháp lý
Các biện pháp BVMT có tác động nhưng chắc chắn không phát huy tác dụng
nếu không có sự trợ giúp của pháp luật và pháp luật có vị trí đặc biệt quan trọng.
Môi trường bị hủy hoại chủ yếu là do sự tàn phá của con người và đối tượng để
thực hiện việc BVMT cũng chính là con người. Vì vậy, muốn BVMT trước hết
là tác động đến hành vi con người. Pháp luật thông qua các hệ thống quy phạm
để điều chỉnh hành vi xử sự của con người và được đảm bảo thực hiện bằng
quyền lực nhà nước sẽ có tác dụng rất lớn trong việc BVMT. Tuy nhiên, pháp
luật BVMT ở Việt Nam vẫn thiếu một cơ chế pháp lý để đảm bảo việc thi hành
pháp luật hiệu quả và công bằng.

3. Biện pháp kinh tế

Các biện pháp kinh tế được sử dụng khá hiệu quả trong các hoạt động quản lí vi
mô và vĩ mô đối với nền kinh tế. Trong quản lí và bảo vệ môi trường, các biện
pháp kinh tế cũng phát huy tác dụng của nó. Sử dụng biện pháp kinh tế là sử
dụng đến những đòn bẩy lợi ích kinh tế.
Thực chất của phương pháp kinh tế trong bảo vệ môi trường là việc dùng những
lợi ích vật chất để kích thích chủ thể thực hiện những hoạt động có lợi cho môi
trường, cho cộng đồng.
Các biện pháp kinh tế được thực hiện trong lĩnh vực bảo vệ môi trường bao
gồm:
- Thành lập các quỹ bảo vệ môi trường;
- Áp dụng các ưu đãi về thuế đối với những doanh nghiệp, những dự án có các
giải pháp tốt về bảo vệ môi trường;
- Áp dụng thuế suất cao đối với những sản phẩm mà việc sản xuất chúng có tác
động xấu đến môi trường;
- Gắn hạn chế hoặc khuyến khích thương mại với việc bảo vệ môi trường. Các
hiệp định của GATT trước đây và WTO hiện nay đã tích cực áp dụng biện pháp
này.
Các biện pháp kinh tế rất phong phú và đa dạng. Việc sử dụng chúng trong bảo
vệ môi trường phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, về cơ
bản, các biện pháp kinh tế thường mang lại hiệu quả cao hơn trong bảo vệ môi
trường so với các biện pháp khác.
4. Biện pháp khoa học công nghệ
Môi trường được tạo bởi nhiều yếu tố vật chất phức tạp. Việc tìm hiểu cấu trúc,
quy luật hoạt động và các ảnh hưởng của mỗi trường nói chung và các yếu tố
cấu thành nó nói riêng không thể thực hiện được một cách đầy đủ nếu thiếu các
biện pháp khoa học và Công nghệ.
Tương tự, việc bảo vệ môi trường cũng không thể thiếu các giải pháp khoa học,
kĩ thuật và công nghệ.
Ví dụ đơn giản là việc xử lý chất thải. Nếu như các cộng đồng chỉ xử lý chất thải
bằng các phương pháp thủ công như đốt rác, chôn rác thì việc tránh ô nhiễm này
sẽ dẫn tới sự ô nhiễm khác. Khi số lượng dân cư ngày càng đông hơn thì công
nghệ xử lý chất thải đòi hỏi phải có những biện pháp khoa học, kĩ thuật và công
nghệ tiên tiến.
Thủ tướng chính phủ Việt Nam đã phê duyệt hoạt động này là một trong năm
nhóm công nghệ ru tiên trong định hướng phát triển khoa học và công nghệ đến
năm 2020. Do vậy, ở nước ta đang từng bước quan tâm ứng dụng các giải pháp
khoa học, công nghệ trong lĩnh vực môi trường để góp phần giảm thiểu ô nhiễm,
bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Xử lý ô nhiễm trong nước thải trước khi xả ra môi trường:
- Sử dụng năng lượng mặt trời và những nguồn năng lượng sạch:
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 428/QĐ-TTg phê
duyệt Đề án điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, với quan điểm
phát triển năng lượng tái tạo là khâu đột phá để bảo đảm an ninh năng lượng
quốc gia và giảm thiểu những tác động tiêu cực tới môi trường,

5. Biện pháp giáo dục tuyên truyền

Ý thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường sẽ được nâng cao thông qua các
hoạt động tuyên truyền và giáo dục. Càng mở rộng các hoạt động giáo dục cộng
đồng về tác hại của sự ô nhiễm, suy thoái môi trường thì càng nâng cao được
hiệu quả của công tác bảo vệ môi trường.
Vai trò của giáo dục đặc biệt quan trọng. Khi con người ta vì sự vô thức đã tàn
phá chính môi trường trong đó họ đang sống thì việc thức tinh họ là điều cần
thực hiện trước sự trừng phạt và răn đe. Khi con người đã có ý thức tự giác thì
việc bảo vệ môi trường sẽ dễ dàng được thực hiện một cách có hiệu quả. Đó
chính là thực chất và ý nghĩa của biện pháp giáo dục. Chính vì tầm quan trọng
của giáo dục cộng đồng nên Tuyên bố Rio de Janeiro cũng đã coi đó là một
nguyên tắc quan trọng mà các quốc gia kí Tuyên bố cần thực hiện. Đảng cộng
sản VN và Nhà nước CHXHCN VN cũng đặc biệt chú ý đến việc giáo dục cộng
đồng về bảo vệ môi trường.
Các biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ pháp luật có thể thực hiện dưới nhiều hình
thức, cấp độ và phạm vi khác nhau. Điển hình là các hình thức sau:
-Đưa giáo dục ý thức bảo vệ môi trường vào chương trình học tập chính thức
của các trường phổ thông, dạy nghề, cao đẳng và đại học (Xem Chỉ thị 36-
CT7TW của Bộ chính trị Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam).
-Sử dụng rộng rãi các phương tiện truyền thông để giáo dục cộng đồng;
-Tổ chức các hoạt động cụ thể như: Ngày môi trường thế giới Tuần lễ xanh,
Phong trào thành phố xanh - sạch - đẹp...
-Tổ chức các diễn đàn và các cuộc điều tra xã hội.