https://www.youtube.com/watch?

v=V1HDwXHUoEk

Mesopotamia
-lupain sa pagitan ng dalawang ilog

-meso :gitna

-potamos: ilog

-fertile crescent

-canal = susi for more crops

Uruk

-isa sa mga unang lungsod ng Mesopotamia

Sumer

-1st sibilisasyon

-300dce/3000bce?? gumawa ng sariling lungsod

-ang bawat lungsod estado ay may sariling leader at pangunahing dios at diosa na sinasamba

-ang mga lungsod estado ay walang control sa isa’t isa

-buildings are made of ladrillio o mud brick

-ang pinaka importanteng o pinakahalagang building sa

lungsod estado ay ang ziggurat

-tinatayo ang ziggurat bilang temple for the gods and

goddesses

-ang mga ziggurat ay testament kung gaano kahalaga

sa mga Sumerian ang relihiyon

-Teokrasya ang kapangyarihan at otoridad ay

nagmumula sa dios at ipinapasa lamang sa hari

-ang hari ang namamahala sa military, pagpapagawa ng istruktura, pang relihiyon etc

-ang pagsasaka ang pangunahing kabuhayan ng mga sumerians

+-nakikibahagi sa international trading ng isda, wool, barley at mga pinanday na kagamitan

Nobles

-pari

-hari

-kamaganak ng mga hari at pari

Commoners

-artisano

-magsasaka

-mangingisda

-mangangalakal

-nagtratrabaho sa templo

Slaves

-90% ng populations

-pagmamayari ng pamahalaang kung saan sila ang pinagmumulan ng lakas paggawa para sa mga
contrstruction projects ng mga lungsod estado

https://www.youtube.com/watch?v=xJPjoSa9Kdw

-civil war!!

-because of civil war, madaling naisakop ng mga akkadia ang sumer noong 2340 bce

Akkadia

-ang mga akkadians ay pangkat ng mga tao galing sa hilaga ng mesopotamia

-gumagamit ng wikang semitik (?)

-pinamumunuhan ng sargon

-itinatak ni sargon ang pinakaunang imperyo, ang Imperyong Akkadian

-Imperyo:malawak na political unit na nabuo sa pamamagitan ng pananakop ng isang estado ng iba

pang estado
-para maisabi na imperyo ito, need na isang lang ang leader

-bumagsak ang imperyong Akkadian nang sinakop ito ng mga Gutians noong 2100 bce

-after this, nagging independent ulit ang mga lungsod estado, at civil war ulit

-300 years later, muling masasakop ang mga ito ng Imperyong Babylonionan

Imperyong Babylonionan

-ang pinakadakilang pinuno ay si hari Hammurabi

-kanyang sinakop ang mga lungsod estado, at kanyang inilipat ang mga kabisera sa lungsod ng Babylon

-Kodigo ni Hammurabi (what Hammurabi is known for)

-bumagsak din

-nagsimula ang paghina nung namatay si Hammurabi

-mapapasakamay ng mga Kassites, hittites, hurrians

Assyrians

-700 bce, isinakop ang Mesopotamia, asia minor (??). levant (??), at Egypt

-ang mga Assyrian ay mga malaki at professional na mandirigma

-King Asur banipal??

Chaldean

-nagapi ng mga Chaldean ang mga Assyrian noon 612 BCE sa

pamumuno ni Nebuchadnezzar

-itinatag nya din ulit ang lungsod ng babylon

-it’s believed na sya din ang nagpatayo ng “The Hanging gardens of

Babylon” para sa asawa nya (ay islay)

-sinakop sila ng Persia

Persia

-pinakaunang superpower ng ancient world

https://www.youtube.com/watch?v=ZknTBlfJ0tQ

Persian

-grupo ng mga taong nagmula sa timog kaunluran bahagi ng kasalakuyang iran

-technically ang Persia ay hindi bagahi ng Mesopotamia, kasali ito sa mas malaking rehiyon na ang tawag
ay “Fertile Crescent”

-ang Persia ay iba iba at watak watak at maliliit na mga tribo, pero sa pamumuno ni cyrus, nagunite sila

-naipalawak din ni cyrus and Persia, mula india, terrace (???) at Egypt

-nasakop ni cyrus ang Babylon noong 539 BCE

-ipinatupad nya ang batas “End of Babylonian captivity”

-tinawag siya na “cryus ang dakila”

-anak nya na si “kampises(?) ay ang sumakop ng Egypt

-si daris (darius??) ang nagpalawak

Satrapies

-hinati ang persian empire sa dalawang pung probinisya

-led by satrap

-royal road = highway

-ginaya ang Assyrian military

-nang namatay si darius, humina ang persian army/empire

-nagaaway ang mga kamagkanak kung sino ang hari

-nagpatayan ang half brothers

-tuluyan na bumagsak ang persian sa pagdating ni

“Alexander the Great”

https://www.youtube.com/watch?v=EKS7ps20Bfo

Hittite

-mga nomadikong taong nanirahas sa asia minor (turkey) noong 1750 BCE

-capitol ay ang Hattusa

-gumamit ng sandata na gawa sa bakal at may chariot sila

-bumagsak ito dahils sa pagdating ng sea people ng 1200 BCE

-madaling nawala ang mga malakas na kabihasnan ang kanlurang asia = “power vaccum”

-dahil dito nagpakita ang, “phoenicia”

Phonenicia

-umusbong sa Palestine

-ang lupain ng Phoenicia ay makitid na may haba ng 193 kilometers

-naging madaragat kaysa magsasaka dahil kapos sila sa lupa

-tatlong dakilang lungsod = Byblos, tyre, sidon

-pangunahing kalakal ay salamin, kahoy at purple dye

-purple = royal color

-nagtatag sila ng colonya sa meditteranian

-pinakadakilang colonya ay ang

-ang alphabet ay itinuturing na ang pinakamahalaga o malaki na naitulong ng mga Phoenician sa daigdig

Kabihasnang Israelita

-sa timog ng Phoenicia

-relihiyon = Judaism

-pangunahing kabuhayan ay ang pagpapastol

-semi-nomadic

-naging alipin sa Egypt

-970 bce nacontrol nila ang buong Palestine sa pamumuno ni king Solomon

-sa pagkamatay ni Solomon, nahati ang Israel,

-ang hilaga ay ang “Kingdom of Israel” – binubuo ng sampung tribo at may kapitolyo na Samaria

-ang sa timog ay ang “Kingdom of Judah” – binubuo ng dalawang tribo at may kapitolyo na Jerusalem

-722 Bce – sinakop ng mga Assyrian ang kingdom of Israel

-the 10 lost tribes of Israel ( ipinagakalat ang sampung tribo)

-nadamay ang kingdom of Judah sa labanan ng chaldea at
Assyrian

-natalo ng mga Chaldean ang mga Assyrian noong 612 BCE

-sinakop ang “kingdom of Judah” at dinala sila sa Babylon

-sinakop ang mga Chaldean ng mga persian

-inutos ni cyrus the great ang pagpapalaya sa mga israelita

-muling masasakop ito ni alexander the great

https://www.youtube.com/watch?v=L0k7SHaYXjc

Indus (indiang subcontinent)

-konti ang alam kasi hindi maintindihan ang alphabet

-pakistan, india, bangladesh

-nahihiwalay sa masa ng asya dahil sa bulubundukin na hind ukus, karakoram at Himalayas

-ang sentro ay malapit sa ilog (lambak ng indus/indus river valley)

-naghahatid ng tubig at silt

-limitado ang ating nalaman sa sinaunang kabihasnan ng indus, dahil di pa naiintdihan paraan ng
kanilang pagsulat

-baka namula ang mga unang nanirahan dito sa Africa o sa mga nomadikong tao na mula sa kunluran

-2500 bce, ang mga tao na sa may lambak ng indus ay nagsimula ng siyudad

-isang daang magkakahiwalay na pamayanan

-pinakamalaki ay ang Harappan civilization / Indus

civiilization(unang siyudad na nadiscover ng mga
archaeologist

-maganda ang city planning nila

-sophisticated plumbing at sewage system

-pangunahing kabuhayan ay ang agrikultura

- 400 letters in the alphabet

-ang Pamumuhay sa mapayapa at masagana

-mayaman ng slight
-konti lang ang mga armas na naihanap (meaning peaceful)

-elephant, kalabaw, rhinoceros

-nakikipagkalakalan ng ginto sa Afghanistan at mamahalin na bato sa Persia

-ginamit ang ilog indus para makalakbay sa dagat

-mga barko na galing sa indus valley ay naghatid ng tanso, kahoy, mamahalin na bato etc na papuntang
mesopotamia

-ang kasaganahang ay nagsimulang mawala 1750 bce- 1500 bce

-it’s believed na bumagsak ito dahil sa paggalaw ng tectonic plates ( earthquakes), so nawala yun tubig?

-humina dahil sa pagbago ng environment

-1500 BCE pagdating ng mga aryan(?)

https://www.youtube.com/watch?v=93msT1V3Kx0

Aryan

-pinaniniwalaan na namula sila sa kanluruan ng inducush(?)

-dumaan sa khyber pass

-nagpakilala ng indo-european na wika, Sanskrit

-aryan = marangal (Sanskrit)

-Vedas :sawikain, himnong pangdigma at ritual na nagsasalaysay kung paano namuhay ang mga Aryan
1500-500 bce

-unang uklat ng vedas, Rig Veda :pinaka importante, pinakamatanda

-Rig Veda:naglalaman ng mga awit, dasal, at mga papuri para sa mga dyos ng Aryan

-Agni: apoy Surya:araw Indra:kulog at ulan

-Yahur Veda:nilalaman ng batayan ng mga pari sa pagsasagawa sa mga seremonya at ritual

-Sama Veda: nilalaman ng mga melody sa mga awit sa Rig veda (not sure)

-Atharva Veda: nilalaman ng mahika, sumpa at dasal na inaawit

-ang lipunang vedic ay pinamumunuan ng mga lalaki

-civil war = pagbagsak

-caste system = first discrimination

-caste system = bawal ang magasawa na hindi parehas sa

kanila
-maaring umakyat ng status pag ikaw ay Mabuti na tao, at maari ka ding mareincarnate

Brahmin

-pari

-pinakamataas na antas sa lipunan

-ulo ni brahma

Kshatriyas

-mga mandirigma

-katawan ni brahma

Vaishya

-mga magsasaka

-mga mangangalakal

-kamay ni brahma

Sudra

-mga alipin

-paa ni brahma

Outcaste

-dravigant??

-pinakamababang uri ng tao

-bawal ang direct communication (madumi daw ang kaluluwa)

-“untouchables”

https://www.youtube.com/watch?v=EoFuYQaMr90

Kabihasnang Tsino

-nagsimula sa ilog huang ho

-nagsasaka na sila bago maigawa ang sumer

-“isolated” sa ibang Sinaunang kabihasnan sa asya

-sa hilaga, gobi desert, kanluran – Tibetan plateu, timog kanluran- Himalayas, silangan at timog silangan-
yellow sea, east china sea at west Philippine sea

-umusbong din sila sa may ilog, huang ho at Yangtze

-ang Yangtze ay ang pinakamahabang ilog sa asya, ito din ay malalim, ginamit bilang route for trading

-ang Huang ho ay mas mababaw, and yellowy water = yellow river dahil ito sa lupa ng dala ng
hangin(sand)

-tuwing umaapaw ang huang ho, naiiwang dilaw ang lupa = loess

-tawag din sa huang ho ay “china’s sorrow”

-10% ng lupain ay angkop sa pagsasaka

-naging bahagi ng kasaysayan ang digmaan para sa mga lupa

-2000 bce, ang mga pamayanan sa may ilog huang ho, ay umunlad para maging unang lungsod ng mga
Sinaunang tsina

-Xia dynasty, led by yu the great

-1750 bce, nacontrol ng tsina ng shang, Shang dynasty

-ang kabisera ay ang lungsod ng anyang

-gawa sa kahoy ang mga istruktura, may mga pader ang mga building

-ang hari ang ansa tuktok ng lipunang shang, sa ilalim nito ay ang mga aristokrata

-ang buhay pamilya sa shang ay iba sa iba

-father : decision at namamahala sa mga gamit

-kababahiyan :inaasahang sundin ang desisyon ng kanyang ama, asawa at anak na lalaki pagtanda nito

-anak:pinakamahala ay ang paggalang sa magulang

-malaki ang kinalaman ng pamilya sa mga tsino

-dead na kamaganak ay bibigyan ng alay, sila ang magtatawid ng mensahe mula sa mga tao patungo sa
kanilang pangunahing dyos, si shang di

-inuukit ng pari ang tanong ng isang tao sa oracle bone, shell ng pagong (tutusukin ito ng mainit na bakal
hanggang mabasag ito, susuriin toh ng mga pari)

-paraan ng pagsulat ay may 3000 na symbol, isinusulat sa buto ng hayop

-kasangkapan na paggawa sa bronze

-may nagrebel galing sa kanlurang bahagi ng kaharian noon 1122 bce (dahils ang pangit ng ugali ng
huling hari)

-this ended the shang dynasty (500 years)

https://www.youtube.com/watch?v=-JM_m0FykTo

Zhou Dynasty (800 years?)

-higit na umunlad ang Pamumuhay

-hindi din nagtagal dahil sa paglobo ng populasyon at labis na pagpapalawak ng kaharian na nagdulot ng
mga digmaan

-403 BCE, nagkawatak watak ang zhou dynasty, known as “the age of the warning states”

-isinilang ang maraming kaisipan at pilosopiya, Taoism at Confucianism (susi ng kapayapaan para sa mga
tsino)

-“age of philosophy”

-nagsasabing, ang kagandahang loob, magalang at

magadanag paguugali = tahimik at payapa na lipunan

-pinahahalagahan ang paggalang sa mga magulang at

superior at ang limang pangunahing relasyon

-Liamng pangunahing relasyon: emperador sa

mamamayan, ama sa anak, asawa sa asawa, ina sa anak, at older and younger sibling

-pinaunlad ni mencius ang turo ni confucious

-si lao tzu ang aral ng taoism

-makakamit lamang ang kaayusan sa lipunan kung makiaayon ang pamumuhay ng tao sa daloy ng
kalikasan

-baka hindi tunay na tao si lao tzu

Legalism

-ipinakilala ni shang yang ay han feizi

-mahigpit na batas at maharas na parusa para mapanatili ang kapayapaan dahil daw ang tao ay likas na
masama at makasarili

Qin dynasty

-256 BCE

-pagiisa sa mga naglalaban na estado

-ang “first emperor” ay si shi huang di

-sentralisadong pamahalaan

-sinimulan ang pagbuo ng great wall of china