Mesopotamia
templo para sa kanilang mga diyos
-Ang Sumer ang sinasabing pinakamatandang
kabihasnang natuklasan. Sinasabing nagsimula
noong 3500 BCE. Nagging mahusay sila sa
sining at arkitektura gaya ng Ziggurat. Ang
Sumer ay isa sa mga kabihasnang umusbong sa
Mesopotamia na bahagi ng fertile crescent.
Ang Pisikal na Kapaligiran sa
Mesopotamia
-Ang Tigris at Euphrates ay ilog na dumadaloy
mula turkey at Iraq hanggang Persian Gulf
-Matatagpuan sa gitna ng ng Dalawang ilog ang
Mesopotamia.
-Mesopotamia meaning the land between 2
rivers.
-Ang dalawang ilog ang nag bibigay buhay sa
mga naninirahan sa paligid nito.
-Sa paglaki ng populasyon, lumikha sila ng
Sistema ng burukrasya at Sistema ng batas
-dahil ang Mesopotamia ay nasa isang Flat
Alluvial land, maraming grupo ang nakarating
dito at nagpayaman ng kultura
-Nasakop ng mga Babylonian, Assyrian, at
Persian ang Mesopotamia sa magkakaibang
panahon.
Relihiyon
-Ang Relihiyon ng mga taga Mesopotamia ay
Polytheistic.
-Si Anu ang Sky God ang tinuturing nilang
pinuno ng mga diyos
-Si Enlil naman, ang diyos ng hangin at ulap.
- lumikha sila ng Genealogies para madali
nilang matandaan ang ugnayan at pananagutan
ng ibat ibang diyos at diyosa
-Nagtayo sila ng mga Ziggurat bilang mga
-pinaninwalaan din nila ang mga diyos ay
anthropomorphic
 Anthromorphic- described or thought
of as having a human form or human
attributes.
Pamahalaan
-Umusbong ang city-state sa Mesopotamia
noong 3000 BCE.
-Pianaka una rito ay nasa timog ng Mesopotamia
tulad ng Eridu, Uruk, Badtibira, Nippur, at Kish.
- Ang pinuno ng city-state ay tinatawag na
Lugal na ang ibig sabihin ay “big-man”
-Sa Uruk naman, ang titulo ng pinuno ay en o
ensi na pinaniniwalaang kinatawan ng diyos sa
daigdig
-para suportahan ang hari, lumikha sila ng isang
burukrasyang itinuturing na isa sa mga
pinakamahalagang pamana sa kabihasnan ng tao
-ang Sistema ng pag sulat ang nagging susi sa
sap ag unlad ng kanilang lipunan.
-Isa sa mga pinakamatndang code of laws ay ang
mga batas ni Ur-Nammu, ang gobernador ng Ur.
-Ang pinaka kilalang code of law ay ang code of
Hammurabi na “an eye for an eye”
Sistema ng Pagsulat
-Ang Summerian ang kinikilalang kauna
unahang nakalikha ng Sistema ng pagsulat sa
kanlurang asya
-Tinatawag na cuneiform ang kanilang
pagsusulat, hango sa sa salitang cuneus na ang
ibig sabihin ay wedge.
-Matagumpay na natuklasan nina George
Friedrich Grotefend at Sir Henry Rawlinson
kung paano basahin ang cuneiform
-naging susi ang Behistun Rock sa pagbasa ng
Cuneiform
Ang Paglaganap ng Kultura
PANAHON NG AKKADIAN
-Ang panahong Akkadian ay ipinangalan kay
Sargon I ng Akkad bilang pagkilala.
-Mtagumpay niyang napagkaisa ang
Mesopotamia sa pamamagitan ng mga armas na
gawa sa bronze at infantry dormation
-Itinatag ni Sargon I ang Akkadian Dynasty
noong 2371 BCE na tumagal nag 200 taon
-Ang pag lusob ng amorite at iba pang
pananalaky ang nagpabasak sa Akkadian
Dynasty.
-Noong 2112 BCE, itinatag ni Ur-Nammu ang
pangatlong dnastiya ng Ur
-Noong 2004 BCE nilusob ng mga elamite ang
Ur
- sa sumunod na 200 taon, nalugmok ang
Mesopotamia sa digmaan at
pagkakawatakwatak
-Noong 1850 BCE, Nacontrol ng Amorites ang
buong lambak ng Mesopotamia at
itinatag ang kapital na Babylon
ASSYRIAN EMPIRE
-Umusbong ang Imperyong Assyrian sa timog
Kanlurang asya noong 900 BCE.
-Ang Fertile Crescent ay nasupil ng mga
Assyrian sa pamumuno ni Ashurbanipal.
-Kilala ang mga Assyrian sa galling nilang
makipag digma at disiplina
-Ang Nineveh ang kapital ng Assyria na
pinakamalaking Siyudad noon
- Matatagpuan rin dito ang pinaka malaking
aklatan na pinaglalagyan ng clay tablet.
CHALDEAN EMPIRE
-Ang Babylon ang nagging sentro ng Chaldean
matapos mapabagsak ang mga Assyrian
-Si Nebuchadnezzar ang pinuno ng mga
Chaldean, siya rin ang nagpaganda muli sa
Babylon
- pinagawa ni nebuchadnezzar ang Hanging
Garden para sa kaniyang asawa
-Noong 586 BCE nasakop ni Nebuchadnezzar
ang Jerusalem at ginawang alipin ang mga
hudyo
-bumagsak ito nang mamatay si Ashurbanipal at
salakayin ito ng Medes ng Persia at Chaldean ng
Babylon. (antok na ko huehue)
-matapos mamatay ni nebuchadnezzar ay
natapos ang imperyong Chaldean (taena mo
kahaba haba ng pangalan mo, buti nga sayo :p
jk)
PERSIAN EMPIRE
-Sa ilalim nito naka ranas ang mga tao ng
kakaibang uri ng pamumuno.
-Sa pamamagitan ng Policy of Tolerance
pinahihintulutan ang mga lokal na kulturang
lumago at umunlad
-Sinakop ni Cyrus the Great ang kabuuan ng
Fertile Crescent at Asia Minor nang walang
pagnanakaw at pagsusunog ng mga gusali o
kabahayanan. (onti nalang papasakop na din
ako)
-siya rin ang mga nag palaya sa mga hudyo
-pagkamatay ni Cambyses na anak ni Cyrus,
sumiklab ang pag aaklas at nagkaron ng agawan
sa kapangyarihan
-Si Darius na miyembro ng Ten Thousand
Immortals ang nagpatuloy sa pamumuno
-Hinati niya ang imperyo sa ibat ibang probinsya
o satrapy
-ang mga namamahala dito ay ang mga satrap.
-King’s Ears ang mga kumakalap ng
impormasyon sa mga nasaskupan
-Pinadali niDarius ang pagbentas at pagbili ng
mga produkto sa pamamagitan ng paggamit ng
Stanrdized Coinage.
-Ang Royal Road ay may habang 1677 miles sa
susa, ang kapital ng Persian empire hanggang
Sardis sa Asia Minor
-Si Zoroaster, isang propeta ay nagtangkang
ipaliwanag ang mga nangyayari sa kanilang
panahon.
-Ayon sakanya ang mundo ay nasasailalim sa
kabutihan ata kasamaa. Si Ahura-Mazda ang
diyos ng katotohan at ilaw. Si Ahriman naman
ang diyos ng kadiliman
-Zorotrianismo ang nagging opisyal na relihiyon
ng Persian Empire
-Zend-avesta ang banal na aklat
-Persepolis ang ceremonial capital ni Darius the
Great, ang nagging sentro ng kapangyarihang
nag bubuklod sa buong imperyo
Mga Ibang Tao mula sa Asia Minor at
Paligid na Lugar
HITTITES
-Nagmula sa hilagang silangan ng Black Sea
-nakalikha ng sariling wika na kilala bilang
Indo-European
-noong 1600 BCE nilusob nila ang hilagang
Mesopotamia
PHEONICIANS
-alpabeto ang kanilang pinaka mahalagang
kontribusyon
-pagdating 1100 BCE sila ang nagging pinaka
malakas at makapangyarihang mangangalakal sa
Mediterranean
-sila ang nagtatag ng Lebanon
LYDIANS
-sila ang unag gumamit ng coins sa
pakikipagkalakalan.
-Gumamit sila ng ginto at pilak na ginawang
bilog na may pareparehong timbang
-noong 550 BCE naglabas ng opisyal na
salaping barya o coinage ang pamahaaln ng
Lydia sa panahon ni Croessus
HEBREWS
-Sinasabing sila ay pinamunuan ni Abraham.
-Napunta ang iba sa Egypt nang dumating ang
tag gutom at sila ay nagging alipin (putek yoko
na)
-Sa tulong ni Moses, nakamtan nila ang
Kalayaan mula kay Rameses II
-Nag Kanilang paglalakbay sa Sinai Peninsula
ay na kilala bilang exodus
-1020 BCE itinatag nila ang kaharian ng Israel
matapos matalo ang Philistine at Canaanite
-nakaranas sila ng Kalayaan sa pamumuno nina
Saul, David, at Solomon
- pag tapos maghari ni Solomon, nahati sa
dalawa ang kaharian, Israel sa hilaga at Judah sa
timog
-relihiyon: Judaism, batay sa kanilang
paniniwala sa iisang diyos o monotheism
-naniniwala sila na ang diyos ay eternal at
omniponent
- ang 10 cmmandment ay isa sa mga kasunduan
sa pagitan ng diyos at mga tao
- Toras ang pinaka unang limag aklat sa bibliya
na naglalaman ng mundo mula sa paglikha
hanggang sa kamatayan ni moses