Professional Documents
Culture Documents
Sa kabila ng napapanahong katangian nito kumpara sa panitikan ng iba pang mga bansa sa mundo, ang
Amerikano ay puno ng magagandang kwento. Ang mga kwentong nagmumula sa isang kasaysayan na
minarkahan ng pagka-alipin, progresibo o paranoia na, sa isang paraan, hindi lamang kumakatawan sa
isang tiyak na panahon sa kasaysayan ng bansa, kundi pati na rin ng Kanluran. Ang mga
ito pinakamahusay na mga libro ng panitikang Amerikano sila ang naging pinakamahusay na mga
halimbawa.
Inirerekumenda namin ang isang artikulo na tumatalakay sa isang paksa na lubos na hinihingi ng mga
mambabasa at ito ang listahan ng mga libro upang simulang magbasa sa Ingles mula sa aming kapatid na
blog
Talatuntunan
Send to Messenger
Malaki ang naging ambag sa maikling kwento noong panahon ng Amerikano, lalo na sa mga pelikula.
Ngaing tampok ang mga ito dahil tinuruan na ng mga Maerikano ang iilang Pilipino na makabasa ng mga
akda at makalikha kahit papaano.
Sa pelikula naman, naeenganyo ang mga tao dahil sa pagiging malikhain ng mga aktor at aktres dito.
Bilang tumaas ang bilang ng mga marunong bumasa at sumulat, naitatag din ang Unibersidad ng
Pilipinas at naging mahusay na nagtuturo ng Ingles sa mga Pilipino, kaya umusbong din ang iba’t ibang
akdang pampanitikan. Ngunit, sa mga maiikling kwento nagsimula ang mga tao sa bansa.
2. KALIGIRANG KASAYSAYAN == Ang mga Pilipinong mapanghimagsik ay nagwagi laban sa mga Kastila na
sumakop sa atin nang higit sa tatlong daang taon. Naiwagayway ang ating bandila noong ika-12 ng
Hunyo 1898, tanda ng pagkakaroon natin ng kalayaan.Nahirang si Hen. Emilio Aguinaldo noon bilang
unang pangulo ng Republika ng Pilipinas, subalit ang kalagayang ito’y naging panandalian lamang
sapagkat biglang lumusob ang mga Amerikano.
7. MGA PAHAYAGAN SA PANAHON NG AMERIKANO 1. EL GRITO DEL PUEBLO (Ang Sigaw/Tinig ng Bayan)
itinatag ni Pascual Poblete noong 1900 2. EL NUEVO DIA (Ang Bagong Araw) itinatag ni Sergio Osmena
noong 1900 3. EL RENACIMIENTO (Muling Pagsilang) itinatag ni Rafael Palma noong 1900 4. Manila Daily
Bulletin-1900
10. PANITIKAN SA KASTILA 1. CECILIO APOSTOL- may pinakamabuting tulang papuri kay Jose Rizal ;
OBRA-MAESTRA- A Rizal 2. FERNANDO MA. GUERRERO- unang hari ng panulaan sa Kastila; OBRA-
MAESTRA-Crisalidas (Mga Higad) 3. JESUS BALMORI – “Batikuling”; OBRA-MAESTRA- El Recuerdo y el
Olvido; nahirang siyang “poeta laureado” sa wikang Kastila 4. MANUEL BERNABE- makatang liriko 5.
CLARO M. RECTO-Obra-maestra-BAJO LOS COCOTEROS ( Sa Lilim ng Niyugan) 6. TRINIDAD PARDO DE
TAVERA- ang nagpasok ng titik W at K sa abakadang Pilipino
11. IBA PANG MANUNULATSA WIKANG KASTILA •ADELINA GURREA – kauna-unahang makatang babae
sa Pilipinas na magaling sa Kastila; Obra-maestra- EL NIDO •ISIDRO MARPORI –obra-maestra-AROMAS
DEL ENSUENO ( Halimuyak ng Pangarap) •MACARIO ADRIATICO –obra-maestra-alamat”LA PUNTA DE
SALTO ( Ang Pook na Pamulaan ) •EFIFANIO DELOS SANTOS- nakilala sa tawag na DON PANYONG; kilala
bilang mahusay na mananalambuhay •PEDRO AUNARIO –sumulat ng DECALOGO DEL PROTOCIONISMO
13. MAKATA NG BUHAY : Lope K. Santos; Jose Corazon de Jesus; Florentino Collantes; Patricio Mariano;
Carlos Gatmaitan; Amado V. Hernandez MAKATA NG DULAAN : Aurelio Tolentino; Patricio Mariano,
Severino Reyes; Tomas Remegio
14. •LOPE K. SANTOS – Ama ng Balarilang Tagalog; OBRA-MAESTRA-Banaag at Sikat •JOSE CORAZON DE
JESUS- Huseng Batute; OBRA- MAESTRA-Isang Punungkahoy •FLORENTINO COLLANTES- Kuntil Butil;
OBRA- MAESTRA- Lumang Simbahan •AMADO V. HERNANDEZ- Makata ng mga Manggagawa; MGA
OBRA-MAESTRA- Isang Dipang Langit;Mga Ibong Mandaragit; Luha ng Buwaya; Bayang Malaya; Ang
Panday •VALERIANO HERNANDEZ-PENA- Tandang Anong at Kintin Kulirat; OBRA-MAESTRA- Nena at
Neneng •INIGO ED REGALADO – Odalager; OBRA-MAESTRA- Damdamin
15. ANG DULANG TAGALOG •SEVERINO REYES – Lola Basyang; Ama ng Dulang Tagalog; OBRA-MAESTRA-
Walang Sugat •AURELIO TOLENTINO – ipinagmamalaking mandudula ng Kapampangan; OBRA-
MAESTRA- Luhang Tagalog at Kahapon, Ngayon at Bukas •HERMOGENES ILAGAN- nagtayo ng samahang
“COMPANA ILAGAN” na nagtanghal ng maraming dula sa kalagitnaang Luzon •PATRICIO MARIANO-
sumulat ng “NINAY” at “ANAK NG DAGAT” na siya niyang OBRA-MAESTRA •JULIAN CRUZ-BALMACEDA-
“Bunganga ng Pating” ang siya niyang OBRA-MAESTRA
16. PANITIKANG FILIPINO SA INGLES •JOSE GARCIA VILLA – “Doveglion”; pinakatanyag na Pilipinong
manunulat sa Ingles •JORGE BACOBO – sinulat-”Filipino Contact with America”; A Vision of Beauty
•ZOILO GALANG – sumulat ng kauna-unahang nobelang Pilipino sa wikang Ingles na pinamagatang “A
Child of Sorrow” •ZULUETA DE COSTA-nagkamit ng unang gantimpala sa tulang “Like the Molave” •NVM
GONZALES- may-akda ng “My Islands” at “Children of the Ash Covered Loom”. Ang huli ay isinalin sa
iba’t ibang wika sa India
17. *ANGELA MANALANG GLORIA- umakda ng “April Morning”; nakilala sa pagsulat ng mga tulang liriko
noong panahon ng Komomwelt •ESTRELLA ALFON – ipinalalagay na pinakapangunahing manunulat na
babae sa Ingles bago magkadigma. Sinulat niya ang “MAGNIFICENCE” at “GRAY CONFETTI” •ARTURO
ROTOR – may-akda ng “THE WOUND AND THE SCAR”-kauna-unahang aklat na nalimbag sa Philippine
Book Guild
18. IBA PANG PANITIKAN *PEDRO BUKANEG- Ama ng Panitikang Iloko; Bukanegan-kasingkahulugan ng
Balagtasan *CLARO CALUYA- Prinsipe ng mga Makatang Iloko; kilala sa pagiging makata at nobelista
*LEON PICHAY – kinilala bilang “pinakamabuting BUKANEGERO” *JUAN CRISOSTOMO SOTO- Ama ng
Panitikang Kapampangan; Crisostan-kasingkahulugan ng Balagtasan *ERIBERTO GUMBAN-Ama ng
panitikang Bisaya
19. TAPOS
21. KALIGIRANG KASAYSAYAN Ang Panitikang Filipino sa wikang Ingles sa pagitan ng taong 1941-1945 ay
nabalam sa kanyang tuluy-tuloy na sanang pag-unlad nang muli tayong sakupin ng isa na namang
dayuhan mapaniil-ang mga Hapones. Natigil ang panitikan sa Ingles. Maliban sa Tribuneat Philippine
Review, ang lahat halos ng pahayagan sa Ingles ay pinatigil ng mga Hapones. Naging maganda naman
ang bunga nito sa Panitikang Tagalog. Patuloy na umunlad ito sapagkat ang mga dating sumusulat sa
Ingles
22. ay bumaling sa pagsulat sa Tagalog. Si Juan Laya na dating manunulat sa wikang Ingles ay nabaling sa
Tagalog, dahil sa mahigpit na pagbabawal ng pamahalaang Hapon tungkol sa pagsulat ng anumang akda
sa Ingles. Ang lingguhang LIWAYWAY ay inilagay ng mga Hapones sa mahigpit na pagmamatyag
hanggang sa ipabahala ito sa isang Hapong nagngangalang ISHIKAWA. Ang naging paksain ng mga
panitikan sa panahon ng Hapon ay pawang nauukol sa BUHAY LALAWIGAN.
23. MGA MANUNULAT ** SANGAY NG DULA: -JOSE MA. HERNANDEZ- Panday Pira -FRANCISCO
RODRIGO- Sa Pula, Sa Puti -CLODUALDO DEL MUNDO –bULAGA -JULIAN CRIZ BALMACEDA- Sino Ba
Kayo?; Dahil sa Anak ; Higanti ng Patay
24. SANGAY NG MAIKLING KWENTO *Naging maunlad ang larangan ng maikling kwento noong panahon
ng Hapon. -Narciso Reyes – Lupang Tinubuan -Liwayway Arceo- Uhaw ang Tigang na Lupa -NVM
Gonzales- Lunsod, Nayon at Dagat-Dagatan
25. SANGAY NG TULA -Ang karaniwang paksa ng mga tula noong panahon ng Hapon ay tungkol sa
BAYAN o sa PAGKAMAKABAYAN; PAG-IBIG; KALIKASAN; BUHAY- LALAWIGAN o NAYON;
PANANAMPALATAYA at SINING
26. MGA URI NG TULA -HAIKU – isang tulang may malayang taludturan na kinagiliwan ng mga Hapones.
Binubuo ng 17 pantig na nahahati sa tatlong taludtod. Unang taludtod-5; ikalawang taludtod-7 pantig;
ikatlong taludtod-5 Hal: TUTUBI – Gonzalo K. Flores -TANAGA – tulad ng haiku, ito’y maikli ngunit may
sukat at tugma. Ang bawat taludtod nito ay may pitong (7) pantig Hal : PALAY – Ildefonso Santos -
KARANIWANG ANYO- ang mga katangian nito ay nagtataglay ng sukat at tugma, indayog, aliw-iw Hal.
PAG-IBIG – Teodoro Gener