Professional Documents
Culture Documents
L01 Nhóm 7 Nhiễm độc từ phân bón nông nghiệp NỘP GỬI
L01 Nhóm 7 Nhiễm độc từ phân bón nông nghiệp NỘP GỬI
Nhiễm độc
từ phân bón nông nghiệp
Nhóm 7
GVHD: TS. Phan Nguyễn Quỳnh Anh
TRÌNH BÀY: TRƯƠNG HIẾU TÀI Slide 1 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO TRƯƠNG HIẾU TÀI DƯƠNG THỊ PHƯƠNG THANH
1915189 1910508 1915082
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 4 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Phân bón là sản phẩm có chức năng cung cấp chất dinh
dưỡng cho cây trồng hoặc có tác dụng cải tạo đất để tăng năng
suất, chất lượng cây trồng.
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 5 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 6 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Phân bón là yếu tố không thể thiếu trong trồng trọt:
❖ Phân bón cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết cho sự sinh
trưởng, phát triển của cây trồng.
❖ Đồng thời, cải thiện tính chất của đất trồng: làm tăng độ phì
01 nhiêu, tơi xốp; tăng khả năng giữ nước, thoát nước; tăng khả
TỔNG QUAN năng giữ chất dinh dưỡng của đất.
VỀ ❖ Ngoài ra, phân bón còn cải thiện hệ vi sinh vật có lợi, ngăn
PHÂN BÓN ngừa các sinh vật có hại trong đất, bảo vệ đất trồng.
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 7 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Bản đồ thể hiện lượng phân bón sử dụng trên một ha đất trồng trọt
năm 2020
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
(Nguồn: Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc)
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 8 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Ở Việt Nam có 841 cơ sở sản xuất phân bón với 24491 sản
phẩm được công nhận lưu hành, tuy nhiên, đa phần là phân
hoá học.
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
Lượng tiêu thụ phân hóa học tại Việt Nam ngày một tăng cao qua mỗi năm
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 9 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
Top 10 thị trường Việt Nam nhập khẩu phân bón nhiều nhất năm 2020
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 10 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Tác hại
Lạm dụng phân bón làm ảnh hưởng đến chất lượng đất:
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 11 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Tác hại
Ảnh hưởng đến nguồn nước:
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 12 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Tác hại
Ảnh hưởng đến thực vật và hệ sinh thái:
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 13 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Tác hại
Ảnh hưởng đến sức khoẻ con người:
Lạm dụng phân bón quá nhiều sẽ khiến tồn dư chất độc hại trên
nông sản. Nếu không rửa sạch trước khi chế biến thì lượng chất hóa học
này sẽ dần ngấm và tích tụ trong cơ thể chúng ta.
Một số trường hợp sẽ gây ra ngộ độc thực phẩm, hình thành nên
một số loại ung thư và nặng nhất là dẫn đến tử vong nếu dùng quá nhiều
nông sản có chứa chất hóa học độc hại.
01
TỔNG QUAN
VỀ
PHÂN BÓN
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 14 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Tác hại
Ảnh hưởng đến sức khoẻ con người:
❖ Phân bón có chứa các kim loại nặng như thủy ngân, chì, cadmium,
uranium có thể gây rối loạn chức năng thận, phổi, gan và dẫn đến ung
thư.
❖ Tiếp xúc với Ammonium Nitrate (NH₄NO₃) có thể gây ra các vấn đề
sức khỏe khác như kích ứng mắt và da, gây cảm giác nóng rát. Phơi
nhiễm qua đường hô hấp có thể gây kích ứng mũi, cổ họng và phổi.
❖ Kali clorua cản trở các xung thần kinh và làm gián đoạn hầu hết các
01 chức năng của cơ thể, chủ yếu ảnh hưởng đến hoạt động của tim. Có
thể gây ra nhiều rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày, chóng mặt, tiêu chảy
TỔNG QUAN đẫm máu, co giật, nhức đầu, suy nhược thần kinh, mẩn đỏ hoặc ngứa
VỀ da hoặc mắt.
❖ Cadmium xâm nhập vào các mô của con người gây ra các bệnh như
PHÂN BÓN viêm phế quản, viêm phổi, phù phổi, suy thận, loãng xương và nhiều
bệnh khác.
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO Slide 15 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
02
PHÂN LOẠI
PHÂN BÓN Phân hóa học (phân vô cơ) Phân hữu cơ Phân vi sinh
❖ Dựa vào chức năng, phân bón chia thành phân bón lá
và phân bón rễ.
TRÌNH BÀY: PHẠM NGỌC THẢO Slide 17 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
Phân hóa học là loại phân bón được sản xuất theo quy trình công
nghiệp. Trong quá trình sản xuất có sử dụng một số nguyên liệu tự
nhiên hoặc tổng hợp. Phân bón hóa học gồm các loại chính là phân
đạm, phân lân, phân kali, phân hỗn hợp (có chứa hai hoặc nhiều
nguyên tố dinh dưỡng), phân vi lượng (chứa các nguyên tố vi lượng).
02
PHÂN LOẠI
PHÂN BÓN
Phân đạm Phân lân Phân kali Phân NPK Phân vi lượng
Là một trong những loại phân hóa học khá phổ biến, luôn
được người dân tin dùng, có tác dụng kích thích quá trình
sinh trưởng của cây.
Phân đạm cung cấp Nitơ hóa hợp cho cây trồng dưới
dạng ion Nitrat NO3- và ion amoni NH4+. Độ dinh dưỡng
02 của phân đạm được đánh giá bằng hàm lượng % N trong
phân.
PHÂN LOẠI Phân đạm
PHÂN BÓN Một số loại phân đạm thường dung là phân đạm amoni,
phân đạm nitrat và ure.
Phân lân rất cần thiết cho cây đặc biệt là ở thời kì sinh
02 trưởng. Phân lân thúc đẩy các quá trình sinh hóa, trao đổi
chất và năng lượng của thực vật. Phân lân có tác dụng
PHÂN LOẠI làm cho cành lá khỏe, hạt chắc, quả hoặc củ to.
Phân lân được chia thành 2 loại là phân lân nung chảy và
Supephotphat.
PHÂN BÓN ứng hóa học giữa các thành phần, sản phẩm cuối cùng là
một hợp chất ổn định, có hàm lượng dưỡng chất cao. Một
số loại phân phức hợp như phân diamôn photphat (phân
DAP), phân kali nitrat (KNO3), phân phức hợp kali
photphat…
PHÂN LOẠI ❖ Phần lớn phân hóa học dễ hòa tan trong nước (trừ phân lân) nên cây dễ
hấp thụ và cho hiệu quả nhanh.
PHÂN BÓN ❖ Bón nhiều phân hóa học, bón liên tục nhiều năm (đặc biệt là phân đạm
và phân kali) dễ làm đất hóa chua. Ngoài ra, bón nhiều phân hóa học còn
gây hại hệ sinh vật đất, làm tồn dư phân bón trong nông sản, ảnh hưởng
đến sức khỏe con người.
TRÌNH BÀY: PHẠM NGỌC THẢO Slide 23 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN BÓN
! LƯU Ý
Khi bón, cần tính toán lượng phân bón hợp lí dựa trên nhu cầu dinh dương của cây và tỉ lệ
hàm lượng các nguyên tố dinh dưỡng có trong phân bón. Nên bón kết hợp với phân hữu cơ.
PHÂN HỮU CƠ
1. Khái niệm
Phân hữu cơ là các chất hữu cơ được vùi vào đất, dung trong nông
nghiệp nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng và cải tạo đất.
Các loại phân bón hữu cơ phổ biến như phân chuồng (phân gia súc,
phân gia cầm), than bùn, phân xanh, phân rác (như rác thải hữu cơ
được phân loại từ rác thải đô thị và rác thải sinh hoạt, các tàn dư thực
vật được xử lí làm phân bón),…
02
PHÂN LOẠI
PHÂN BÓN
Một số loại phân hữu cơ
phổ biến
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ HỒNG THẮM Slide 26 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN HỮU CƠ
2. Đặc điểm
Phân hữu cơ có một số đặc điểm cơ bản:
❖ Chứa nhiều nguyên tố dinh dưỡng, từ đa lượng đến vi lượng. Tuy nhiên,
thành phần và tỉ lệ chất dinh dưỡng không ổn định, hàm lượng chất dinh
dưỡng thấp.
Ví dụ:
Phân lợn chứa khoảng trên 80% nước; đạm, lân, kali mỗi loại khoảng
02 dưới 1%.
❖ Là loại phân bón có hiệu quả chậm: Khi bón phân hữu cơ, cây không sử
PHÂN LOẠI dụng được ngay các chất dinh dưỡng mà phải qua quá trình khoáng hóa
để các vi sinh vật chuyển hóa thành chất khoáng thì cây mới sử dụng
PHÂN BÓN được.
❖ Bón liên tục nhiều năm không làm hại đất mà còn có tác dụng tăng độ
phì nhiêu và độ tơi xốp cho đất.
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ HỒNG THẮM Slide 27 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN HỮU CƠ
3. Biện pháp sử dụng
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ HỒNG THẮM Slide 28 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN HỮU CƠ
3. Biện pháp sử dụng
02
PHÂN LOẠI
PHÂN BÓN Cơ chế cung cấp
dinh dưỡng của
phân hữu cơ và
phân hóa học
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ HỒNG THẮM Slide 29 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN HỮU CƠ
4. Bảo quản
Khi bảo quản phân hữu cơ cần phủ bạt hoặc trát bùn để đảm bảo vệ sinh môi
trường. Tuy điều kiện cụ thể, có thể chọn một trong ba phương pháp bảo quản sau:
TRÌNH BÀY: NGUYỄN THỊ HỒNG THẮM Slide 30 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN VI SINH
1. Khái niệm
Phân vi sinh là loại phân bón có chứa một hoặc nhiều chủng vi sinh vật
sống như vi sinh vật cố định đạm, vi sinh vật chuyển hóa lân hoặc vi
sinh vật phân giải chất hữu cơ.
02
PHÂN LOẠI
PHÂN BÓN
Một số loại phân vi sinh
phổ biến
TRÌNH BÀY: DƯƠNG THỊ PHƯƠNG THANH Slide 31 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN VI SINH
2. Đặc điểm
Phân vi sinh có một số đặc điểm cơ bản:
❖ Là loại phân bón có chứa vi sinh vật sống. Khả năng sống
và thời gian tồn tại của vi sinh vật có giới hạn và phụ thuộc
vào điều kiện ngoại cảnh nên phân bón vi sinh thường có
thời gian sử dụng ngắn.
❖ Mỗi loại phân bón vi sinh chỉ thích hợp với một hoặc một
02 nhóm cây trồng nhất định.
PHÂN LOẠI ❖ Phân bón vi sinh an toàn cho con người, vật nuôi, cây trồng
và môi trường.
PHÂN BÓN ❖ Bón phân vi sinh liên tục nhiều năm không làm hại đất mà
còn có tác dụng cải tạo đất.
TRÌNH BÀY: DƯƠNG THỊ PHƯƠNG THANH Slide 32 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN VI SINH
3. Biện pháp sử dụng
Phân bón vi sinh có thể trộn hoặc Đối với cây ngắn ngày thường
tẩm vào hạt, rễ cây trước khi gieo dung để bón lót, với cây dài ngày
trồng. thường bón sau mỗi vụ thu hoạch.
Cách
bón
Bón trực tiệp vào đất để làm tăng Khi bón phân vi sinh vào đất cần
02 số lượng vi sinh vật có ích trong đảm bảo độ ẩm của đất để các vi
đất. sinh vật hoạt động tốt nhất.
PHÂN LOẠI
PHÂN BÓN
! LƯU Ý
Su khi bón cần giữ độ ẩm thích hợp cho vi sinh vật hoạt động và phát triển; không bón cùng
lúc với phân hóa học và tro bếp.
TRÌNH BÀY: DƯƠNG THỊ PHƯƠNG THANH Slide 33 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
PHÂN VI SINH
4. Bảo quản
❖ Bảo quản phân bón vi sinh nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời chiếu
trực tiếp, để xa khu vực ẩm ướt và nơi có nước động. Vào mùa hạ, phân
bón vi sinh bảo quản được khoảng 4 tháng, về mùa đông sẽ bảo quản
được khoảng 6 tháng.
02
PHÂN LOẠI
PHÂN BÓN
TRÌNH BÀY: DƯƠNG THỊ PHƯƠNG THANH Slide 34 ĐỘC CHẤT HỌC
NHIỄM ĐỘC TỪ PHÂN BÓN NÔNG NGHIỆP Ngày 24 tháng 04 năm 2023
03
CÁC DẤU HIỆU
VÀ
BIỆN PHÁP
03
CÁC DẤU HIỆU Tác hại đối với người tiêu dùng
❖ Ngộ độc cấp tính như nôn mửa, tiêu chảy, co giật, suy hô hấp... có thể
VÀ dẫn đến tử vong.
BIỆN PHÁP ❖ Ngộ độc mãn tính: Ảnh hưởng đến chức năng sinh sản (quái thai, đẻ
non...), giới tính; ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ tiêu hóa; ảnh hưởng
đến hệ miễn dịch; bị ung thư và các bệnh nan ý khác...
03
CÁC DẤU HIỆU
VÀ
BIỆN PHÁP
03
CÁC DẤU HIỆU
Cảm giác nóng
VÀ Da mẩn đỏ
rát trên da
Ngứa da
BIỆN PHÁP
1. Một số bộ phận của cơ thể (chẳng hạn như móng tay, môi
hoặc bàn tay) chuyển sang màu xanh do thiếu oxy
2. Chóng mặt
3. Ngất xỉu
4. Huyết áp thấp
03
5. Co giật
CÁC DẤU HIỆU 6. Suy hô hấp, khó thở
VÀ 7. Đau bụng hoặc đau dạ dày
BIỆN PHÁP
Nếu phân bón dính vào da hoặc vào mắt, hãy rửa bằng
nhiều nước trong ít nhất 15 phút.
03
CÁC DẤU HIỆU
VÀ
BIỆN PHÁP
Biện pháp giảm thiểu tác hại của phân bón đến
môi trường sống
BÓN PHÂN HỢP LÍ
03 Thời
CÁC DẤU HIỆU Loại
phân
Giai
đoạn
Đối
tượng
Cách
sử
tiết,
mùa
VÀ dụng
vụ
BIỆN PHÁP
Biện pháp giảm thiểu tác hại của phân bón đến
môi trường sống
SỬ DỤNG PHÂN BÓN HỢP LÍ
❖ Sử dụng phân bón hữu cơ thay cho phân hóa học để bảo vệ chất lượng
nông sản, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
❖ Sử dụng phân bón hữu cơ truyền thống, tận dụng nguồn gốc từ chất thải
động vật, thực vật, chế biến, rác hữu cơ, than bùn... được chế biến theo
phương pháp ủ truyền thống.
❖ Sử dụng những sản phẩm nông nghiệp có nguồn gốc hữu cơ như phân
03 hữu cơ, thuốc sinh học, đất sạch trồng cây hữu cơ, …
CÁC DẤU HIỆU ❖ Không lạm dụng phân hóa học quá mức cho phép: Tìm hiểu kỹ, chỉ cung
cấp đúng loại phân hóa học mà cây đang cần. Tìm hiểu và sử dụng đúng
VÀ liều lượng khuyến cáo để giảm thiểu dư lượng thuốc hóa học.
BIỆN PHÁP ❖ Sử dụng phân bón rõ nguồn gốc, đọc kĩ các hướng dẫn mà nhà sản xuất
khuyên dùng.
Biện pháp giảm thiểu tác hại của phân bón đến
môi trường sống
TỰ BẢO VỆ SỨC KHỎE BẢN THÂN
❖ Rửa sạch nông sản trước khi sử dụng, có thể ngâm nước muối hay nước
giấm loãng trước khi dùng.
❖ Thực hiện chính sách ăn chín, uống sôi để đảm bảo sức khỏe.
❖ Tự ủ phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt vừa bảo vệ môi trường vừa hạn
chế được chất hóa học độc hại. Đây được xem là phương pháp đang
được nhiều hộ gia đình lựa chọn để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống
03 của mình.
CÁC DẤU HIỆU
VÀ
BIỆN PHÁP
CÂU HỎI SỐ 1:
Dựa vào chức năng, phân bón được chia thành mấy loại?
A. 2 B. 3
C. 4 D. 5
CÂU HỎI SỐ 2:
Công thức nào sau đây là một loại phân đạm?
A. (NH2)2CO B. Ca3(PO4)2
C. K2SO4 D. Ca(H2PO4)2
CÂU HỎI SỐ 3:
Độ dinh dưỡng của phân lân được đánh giá qua hàm lượng của
A. P B. P2O5
C. H3PO4 D. PO43-
CÂU HỎI SỐ 4:
Urê có công thức hóa học là (NH2)2CO, đây là một loại phân bón hóa học quan
trọng và phổ biến trong nông nghiệp. Urê thuộc loại phân bón hóa học nào sau
đây?
CÂU HỎI SỐ 5:
Loại phân bón nào sau đây được dùng để bảo quản hải sản đánh bắt được trên
biển?
CÂU HỎI SỐ 6:
Nếu phân bón dính vào da hoặc vào mắt, cần rửa bằng nhiều nước trong ít nhất
bao lâu?
A. 1 phút. B. 5 phút.
C. 10 phút. D. 15 phút.
CÂU HỎI SỐ 7:
Phân bón là sản phẩm
A. chưa dùng để bảo quản hải sản. B. chỉ có nguồn gốc từ vi sinh vật.
C. có nhiều chức năng khác nhau. D. không tác động đến con người.
CÂU HỎI SỐ 8:
Phát biểu nào sau đây đúng về phân bón hóa học?
A. Phân đạm là những hợp chất cung cấp N cho cây trồng.
B. Phân lân là những hợp chất cung cấp K cho cây trồng.
C. Phân đạm là những hợp chất cung cấp P và N cho cây trồng.
D. Phân kali là những hợp chất cung cấp K và P cho cây trồng.
CÂU HỎI SỐ 9:
Đâu không phải vấn đề chú ý khi bón phân hóa học?
A. hàm lượng dinh dưỡng, tính chất lý hóa của đất, không khí.
B. cây trồng, tài nguyên thiên nhiên, vi sinh vật chứa trong đất.
C. chất lượng nông sản, môi trường, sức khỏe người tiêu dùng.
D. đa dạng sinh học, cân bằng hệ sinh thái, môi trường tự nhiên.
A. tăng chất lượng sống, tạo các loại sản phẩm khác nhau.
B. hạn chế được chất hóa học độc hại, bảo vệ môi trường.
C. cải tạo đất nông nghiệp, thúc đẩy công nghiệp hóa chất.
D. phát triển hoạt động trồng trọt, đáp ứng nhu cầu dân cư.