Ε Ν Ο Τ Η Τ Α 1η

Γ. Ε Ι Δ Η Π Ρ Ο Τ Α Σ Ε Ω Ν
I. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥΣ
Η πρόταση ανάλογα με τη δομή της, δηλ. ανάλογα με τους όρους που περιέχει,
υποδιαιρείται σε τέσσερις κατηγορίες:
1. Απλή
2. Επαυξημένη
3. Σύνθετη
4. Ελλειπτική
1. Απλή πρόταση
Απλή λέγεται η πρόταση που περιέχει μόνο τους κύριους όρους, δηλ. το υποκείμενο
και το κατηγόρημα (ρηματικό μέρος). Η απλή πρόταση εκφράζει ένα ολοκληρωμένο
νόημα από την οποία δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε τίποτα.
Π.χ. Ο μαθητής διαβάζει.
Ο Γιώργος είναι δικηγόρος.
2. Επαυξημένη πρόταση
Επαυξημένη (ή αναπτυγμένη ή συμπληρωμένη) λέγεται η πρόταση που περιέχει,
εκτός από τους κυρίους όρους, και άλλους δευτερεύοντες όρους (προσδιορισμούς).
Π.χ. Οι άριστοι μαθητές διαβάζουν μεθοδευμένα.
3. Σύνθετη πρόταση
Σύνθετη λέγεται η πρόταση που έχει περισσότερα από ένα υποκείμενα, αντικείμενα ή
κατηγορούμενα. Αυτά συνδέονται μεταξύ τους με σύνδεσμο ή χωρίζονται με κόμμα.
Γενικά μια πρόταση μπορεί να έχει άπειρα υποκείμενα, αντικείμενα ή
κατηγορούμενα. Μόνο ρήματα δε μπορεί να έχει μία πρόταση περισσότερα από ένα.
Στις σύνθετες προτάσεις το ρήμα συνήθως τίθεται στον πληθυντικό.
Π.χ. Ο πατέρας και η μητέρα αποφάσισαν να μετακομίσουν.
Η Μαρία είναι ευγενική και τρυφερή.
4. Ελλειπτική πρόταση
Ελλειπτική (ή ελλιπής) λέγεται η πρόταση στην οποία λείπει κάποιος όρος που
εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα. Από μια ελλειπτική πρόταση μπορεί να
λείπει το υποκείμενο, το ρήμα ή το κατηγορούμενο.
Π.χ. Δεν πεινάω.
Ο Σπύρος είναι υπάκουος, ο Γιάννης δεν είναι (ενν. υπάκουος).

1
II. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥΣ
1. Προτάσεις αποφαντικές (ή κρίσης)
2. Προτάσεις προστακτικές (ή επιθυμίας)
3. Ερωτηματικές προτάσεις
4. Επιφωνηματικές προτάσεις
1. Προτάσεις αποφαντικές (ή κρίσης)
Με τις αποφαντικές προτάσεις εκφράζεται μία κρίση ή διατυπώνεται μια
πραγματικότητα.
Π.χ. Ανακοινώθηκε η ύλη των μαθημάτων.
Το διαγώνισμα ήταν δύσκολο.
2. Προτάσεις προστακτικές (ή επιθυμίας)
Με τις προστακτικές προτάσεις εκφράζει κανείς διαταγή, παράκληση, σύσταση ή
ευχή.
Π.χ. Καθήστε στις θέσεις σας.
Να έρθεις μαζί μας στο γήπεδο.
3. Ερωτηματικές προτάσεις
Οι ερωτηματικές προτάσεις είναι ευθείες ερωτήσεις και με αυτές προβάλλουμε μια
συγκεκριμένη απορία ή ερώτηση και η ερωτηματική περίοδος στο τέλος της παίρνει
ερωτηματικό.
Π.χ. Ποιος θα έρθει μαζί μου;
Γιατί έλειπες χθες;
4. Επιφωνηματικές προτάσεις
Οι επιφωνηματικές προτάσεις εκφράζουν έντονη ψυχική κατάσταση όπως π.χ. λύπη,
χαρά, θαυμασμό, οργή, θυμό, έκπληξη, ευχή, στενοχώρια, απορία, αποτροπιασμό,
αηδία κ.λπ. Στο τέλος της επιφωνηματικής πρότασης τίθεται θαυμαστικό
Π.χ. Τι ωραία μέρα!
Πόσο μεγάλωσες!
III. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ (χωρίς άρνηση ή με άρνηση)
1. Καταφατικές προτάσεις
2. Αρνητικές ή αποφατικές προτάσεις

2
 1. Καταφατικές προτάσεις
Καταφατικές λέγονται οι προτάσεις στις οποίες αυτός που μιλάει, το υποκείμενο,
συμφωνεί με κάτι ή εγκρίνει αυτό. Γενικά οι καταφατικές προτάσεις δεν περιέχουν
άρνηση.
Π.χ. Δέχομαι να έλθω αύριο στο σπίτι σου.
Ο Πέτρος διαβάζει τα μαθήματά του.
2. Αρνητικές ή αποφατικές προτάσεις
Αρνητικές ή αποφατικές λέγονται οι προτάσεις που περιέχουν άρνηση.
Π.χ. Να μη μιλάει κανείς.
Μη μιλάτε στον οδηγό.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ
ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
I. Με βάση τη δομή τους: 1. Απλή
2. Επαυξημένη
3. Σύνθετη
4. Ελλειπτική
II. Με βάση το περιεχόμενό 1. Αποφαντική ή κρίσης
τους:
2. Προστακτική ή επιθυμίας
3. Ερωτηματική
4. Επιφωνηματική
III. Ως προς την ποιότητά τους 1. Καταφατική
(χωρίς άρνηση ή με άρνηση):
2. Αρνητική ή αποφατική