Mohamad Termizi Borhan, PhD

z
Unit Pengajaran
dan Rancangan
Pengajaran
z
1. Apa itu unit pengajaran?

Pelan instruksi/pengajaran yang mengandungi

rangka terperinci berdasarkan satu tema atau
bahagian daripada sukatan pelajaran, disusun
dengan teliti dan mengandungi perihalan
tentang:
1. Tajuk dan kegunaan unit

2. Pengetahuan sedia ada pelajar

3. Analisis isi kandungan pelajaran

4. Bahan bantu mengajar dan belajar (termasuk teknologi)

5. Kaedah pengajaran dan pembelajaran

6. Pelan pentaksiran

7. Rancangan pengajaran harian

 z
Perkara utama yang perlu diambil
kira semasa merancang P&P
§ Rancangan pengajaran memandu tindakan dan oleh itu perlu
fleksibel dan boleh ubah mengikut keperluan. Namun ada
baiknya menghafal idea, soalan dan langkah-langkah penting.

§ Soalan-soalan yang memandu perancangan:

§ Apa tujuan pelajaran?
§ Apakah idea utama yang hendak diajar dan kaitannya
dengan pelajaran terdahulu dan yang akan datang, dengan
pengalaman pelajar di luar bilik darjah, dan dengan
kurikulum atau mata pelajaran lain?
§ Bagaimana bahan dapat dipersembahkan dengan berkesan
selepas mengambil kira konteks p&p (spt kebolehan pelajar,
fasiliti, dsbnya)?
§ Bagaimana hasil pembelajaran hendak ditaksir dan dinilai?
 z
Perkara utama yang perlu diambil
kira semasa merancang P&P
§ Rancang kaedah pengajaran kontemporari yang mempunyai ciri
berikut:
§ Mementingkan penyoalan berbanding syarahan/ penerangan
terus (more questioning, less explaining)
§ Lebih banyak kepelbagaian bahan dan aktiviti (hands-on,
minds-on, hearts-on)
§ Lebih besar tanggungjawab pembelajaran diletakkan ke atas
bahu pelajar
§ Mementingkan kefahaman idea dahulu berbanding melabel
idea (ideas first, label later), iaitu mengutamakan urutan
pengajaran secara induktif berbanding deduktif

§ Tumpukan kepada kejayaan pengalaman pembelajaran pelajar

berbanding penyampaian isi kandungan iaitu sentiasa memikirkan
pembelajaran pelajar semasa merancang.
 z

* Peratusan tidak berdasarkan mana-mana kajian. Hanya merupakan anggaran secara logik daripada hasil pembelajaran yang
mungkin.
z
2. Rancangan Pengajaran

Premis asas konstruktivisme

§ Pelajar membina, meruntuh (deconstruct), dan
membina semula pengetahuan mereka sendiri
§ Membina, meruntuh dan membina semula sesuatu
makna merupakan pembelajaran
§ Pembelajaran juga berlaku apabila pelajar
menstruktur semula idea sedia ada mereka dengan
mengaitkan idea baru dengan yang lama.
z
Prinsip pembelajaran
konstruktivisme

§ Pembelajaran ialah proses yang berterusan dan

aktif.
§ Pembelajaran melibatkan aktiviti mental dan juga
sosial
§ Pembelajaran melibatkan bahasa
§ Pembelajaran perlu ada konteks
§ Pelajar memerlukan pengetahuan untuk belajar
§ Pembelajaran memerlukan masa yang mencukupi
§ Metakognisi (kesedaran dan kebolehan mengawal
proses berfikir seseorang semasa pembelajaran)
dan motivasi merupakan komponen penting dalam
pembelajaran
z
Ahli teori utama

§ John Dewey (1859-1952) – Pembelajaran

datang daripada pengalaman
§ Jean Piaget (1896-1980) – Pembelajaran
berlaku melalui adaptasi kepada interaksi
dengan persekitaran melalui proses asimilasi
dan akomodasi yang berkembang melalui
tahap perkembangan kognitif tertentu
§ Lev Vygotsky (1896-1934) – Pembelajaran
berlaku melalui interaksi dengan orang lain
(secara sosial) dan diintegrasi ke dalam
struktur mental pelajar
§ Jerome Bruner (1915- ) – Pembelajaran
merupakan proses sosial aktif di mana pelajar
membina idea atau konsep baru berdasarkan
pengetahuan sedia ada
 z
Implikasi terhadap pengajaran

§ Dewey – Pelajar mesti dilibatkan dengan

aktiviti bermakna dan bersesuaian (hands-on,
minds-on, hearts-on) dengan mengambil kira
pengetahuan sedia ada pelajar
§ Piaget – Sediakan aktiviti yang merangsang
minda bersesuaian dengan tahap
perkembangan kognitif pelajar
KPD3016 Pengajaran, Teknologi, dan Pentaksiran 1

§ Vygotsky – Sediakan persekitaran belajar

yang kaya secara sosial di mana terdapat
penerokaan konsep antara pelajar dan guru
serta pelajar lain
§ Bruner – Galakkan pelajar menemui sendiri
prinsip dan konsep. Bincang konsep secara
aktif dan kaitkan dengan kefahaman sedia ada
Dr Nurulhuda A.R

pelajar
z
Model pengajaran
konstruktivisme 4-fasa

Refleksi/Penutup

Struktur/struktur • Membanding
semula
• Buat • Aktiviti pengetahuan
perkaitan pengayaan baru dengan
• Aktiviti idea lama
dengan penerokaan • Penyelesaian
pengalaman masalah • Membuat
• Hands-on, kesimpulan
pelajar minds-on, • Penilaian
• Cungkil idea hearts-on • Penilaian
pelajar • Penilaian
Aplikasi idea
Permulaan/Cungkil
idea
z
Fasa 1: Permulaan/Mencungkil
Idea

§ Guru mengaitkan pelajaran lepas yang

berkaitan dengan pelajaran baru
§ Guru mencungkil idea pelajar di mana
pelajar diberi peluang mempersembah
dan menyatakan idea dan pengetahuan
sedia ada mereka
§ Langkah pertama ke arah memurni,
menyusun semula, dan/atau mengatasi
miskonsepsi (jika ada)
§ Menyediakan pelajar dan guru untuk
berinteraksi dengan idea pelajar secara
bermakna ke arah pembinaan
pengetahuan sains
§ Perlu menarik dan mengujakan bagi
meningkatkan semangat belajar pelajar
z
Fasa 2: Menstruktur/menstruktur
semula idea

§ Membina idea saintifik baru

§ Memurni dan menyusun semula
prakonsepsi dan pengetahuan sedia ada
pelajar supaya lebih bertepatan dengan
idea/kefahaman saintifik
§ Menyelesaikan masalah miskonsepsi
pelajar
§ Mempersembahkan idea baru dengan
mengaitkannya kepada pengalaman
pelajar
§ Menaksir kefahaman pelajar secara
berterusan (penaksiran formatif)
z
Fasa 3: Aplikasi idea

§ Mengaplikasi pengetahuan yang dibina dalam

situasi berlainan

§ Mencabar dan mengembangkan kefahaman

konsep pelajar

§ Meningkatkan kemahiran berfikir kritis dan kreatif

§ Menggunakan secara meluas strategi berfikir

seperti mengkonsepsi, menyelesai masalah dan
membuat keputusan
z
Fasa 4: Refleksi/Penutup

§ Membandingkan prakonsepsi dn miskonsepsi

pelajar dengan pengetahuan baru dibina
§ Meringkaskan apa yang telah dipelajari

§ Melihat semula apa yang sepatutnya dicapai dan

kemudian menaksir hasil pembelajaran tersebut
§ Meminta pelajar membuat kesimpulan dan
membuat refleksi keseluruhan pengalaman
pembelajaran mereka
§ Mengaitkan dengan pelajaran akan datang dan
memberi kerja rumah