1.

SORU
Jet eğitim savaş uçağımda kullanmak istediğim özellikler her parametre için aşağıda avantajları ve
dezavantajları aşağıda belirttiğim gibidir:

Kanat-Gövde Kombinasyonu: Jet eğitim uçağında eğitim alan bir pilotun muharebe yeteneklerini
geliştirebilirmesi için savaş uçaklarına benzeyen bir jet eğitim uçağına binmesi şarttır. Kanat gövde
kombinasyonunda ortadan kanat tercihini yapıyorum çünkü yeni nesil savaş uçaklarında
mühimmatlar gövde içinde taşınır , eğer kanadımız gövde altında olsaydı mühimmat için gövde içinde
yer olmayacaktır.

Kanat Geometrisi: Pilotun muharebe eğitimini alabilmesi için ses üstüne çıkabilen bir jet eğitim uçağı
kullanmalıdır. Ses üstü hızlarda oluşan şok dalgaları uçağın ucundan arkasına doğru belli bir açıyla
devam etmektedir. Şok dalgalarının doğrultusuyla uyumlu olan ok açılı kanat geometrimiz jet eğitim
uçağımız için uygundur. Delta kanat uçağımız süpersonik olmayacağı için gerek görmüyorum. Eliptik,
dikdörtgen ve sivriltilmiş kanat geometrileri şok dalgalarının doğrultusunu kestiği için uygun değildir.
Dihedral Açısı: Jet eğitim uçakları için, dihedral açısı genellikle düşük veya orta seviyelerde olur. Daha
yüksek dihedral açıları, uçağın daha yüksek istikrar sağlayabilir, ancak aynı zamanda uçak daha yavaş
yanlama hareketlerine tepki verebilir ve manevra kabiliyeti azalabilir. Daha düşük dihedral açıları,
uçağın daha hızlı tepki vermesine ve daha fazla manevra kabiliyeti sağlamasına yardımcı olabilir,
ancak aynı zamanda uçağın daha az istikrarlı olmasına neden olabilir. Not kullanacağım dihedral açısı
çok az olacaktır. Eğitim alan bir jet pilotuna kolaylık sunma amacıyla böyle seçiyorum.

Kuyruk Tipi: Jet eğitim uçağında potansiyel olarak 2 aday kuyruk tipi vardır: V ve Konvansiyonel.
V kuyruk tipinin yüksek hızlarda daha kolay direksiyon kabiliyeti sunar ve performans olarak yüksek
hızlarda çok iyidir. Konvansiyonel kuyruk tipi, daha düşük hızlarda daha iyi performans sağlar ve daha
fazla istikrar sağlar. Ancak, daha yüksek hızlarda daha az hassas bir direksiyon tepkisi sağlayabilir.

Pilot, eğitim süresi boyunca daha tecrübe kazanabilmesi için sürekli ses üstü hızlara çıkacağını
düşünmüyorum. Konvansiyonel kuyruk tipi düşük hızlarda daha iyi performans ve direksiyon
kabiliyeti sağlayacaktır.

Diğer kuyruk profilleri ise gövdesi büyük olan uçakların hava akımını kuyruk bölgesine gönderinceye
kadar deforme ettiği için kullanılır. Eğitim uçağımızın gövdesi küçük olacağı için gerek görmüyorum.
İniş Takımı: İniş takımımız direkt olarak tricycle tipinde olmalı pilotun pist koşusu yaparken uçağın
kararlılığını sağlarken zorlanmaması ve iniş-kalkış aşamalarında daha rahat görüş açısı sağlaması
avantajlarına iyi bir örnektir. Tail-dragger , pilotun görüş mesafesini yerdeyken kısıtlar ve uçağın
kontrolünü zorlaştırır. Multi Bogey iniş takımı tipi ise büyük ağırlıklar taşıyan kargo uçakları için
uygundur jet eğitim savaş uçağında kullanılması gereksiz yapısal ağırlık sağlayacağı için uygun değildir.

Motor Tipi: Turboprop 0.7 mach hızına kadar yeterli bir motor türüdür. Art yanmalı turbojet ise jet
eğitim uçağı için çok uçuk kaçıktır. İki potansiyel seçenek olan turbojet ve turbofan arasında karar
verme kriterim ekonomik ve performans kriterleridir.

Turbojet motoru yüksek hızlarda daha etkilidirler ve yüksek hız ve irtifa için daha uygundur ancak
daha yüksek yakıt tüketimi yüzeyinden tercihim turbofandır.

Turbofan motoru , havayı hem yanma işlemi için hem de soğutma için kullanmaktadır. Daha yüksek
itki gücü ve daha düşük yakıt tüketimi sayesinde de ekonomiktir. Turbofan motorumuz , turbojete
göre daha az titreşim ve az gürültülü olduğu için eğitim alan pilot için daha iyi bir deneyim sunar.
Motor Konumu: Motorun konumu gövde içi olmalıdır , eğitim alan savaş pilotunun radar
görünmezliği gibi avantajlara sahip olmalıdır. Gövde yanı ve üstü hem radar görünmezliği açısından
hem de gövde etrafında ekstra alan tutacağı için gereksiz sürükleme oluşturur buna ek olarak yüksek
hızlara çıkan bir uçak için daha mukavim malzeme kullanımı gerekecektir bu yüzden tercih
etmiyorum.

2.SORU
1 NUMARALI ELEMAN : Adı winglet tir . Uçağımız uçarken kanat altında yüksek basınçtan kanat
üstünde alçak basınca doğru hareket eden havanın kanadın ucundan firar ederken girdaplar oluşturur
, wingletler burada iyi bir çözümdür çünkü yüksek basıncın alçak basınca doğru yol alması sırasında
kenarlarında girdapları keser.

2 NUMARALI ELEMAN : Adı Aileron dur. Yuvarlanma momenti sağlayan kontrol elemanıdır. Kanadın
sağ ve sol uçlarında bulunur.En uçta bulunmasının sebebi ise ağırlık merkezine çizilen kuvvet kolu ne
kadar kısa olursa gereken aileronun alanı o kadar küçük olur ve yapısal ağırlıktan tasarruf edilir.

3 NUMARALI ELEMAN : Adı Spoiler dır. Spoiler iniş sırasında uçağın yere basma ağırlığını arttırarak ,
ekstra sürtünme sağlar bunun sayesinde uçağı daha kısa mesafede durdurmuş olur. Spoiler, kanadın
sağ ve sol kısımlarında simetrik bulunur , asimetrik çalışabildikleri için manevra kabiliyeti sunar.
Örneğin Sol Spoiler açık olduğunda uçağın sol tarafında aerodinamik sürükleme oluşur ve daha kolay
sola manevra sağlar. Bunun yanında uçağın taşıma kuvvetinide kontrol etmeye yarar.

4 NUMARALI ELEMAN : Adı Flap dır. Kalkış sırasında ekstra taşıma sağlayan bir elemandır, daha
yüksek hücum açısı ile tırmanma avantajı getirir. Açılıp , kapanabilen düzenek sayesinde kalkış
sırasında daha kısa mesafede kalkış yapılmasını sağlar. Uçuş sırasında flaplar sürükleme getireceği için
kapatılır. İniş sırasında flaplar açılır ve getirmiş olduğu sürükleme sayesinde daha kısa mesafede
durulmasını sağlar. Aşağıdaki S parametri yüzey alanıdır. Taşıma kuvveti üzerindeki doğru orantısıdır.

L = CL x 1/2p x v2 x S

5 NUMARALI ELEMAN : Adı Slot tur. Flaplar ile senkronize çalışan bir düzenektir, açılıp kapanabilir.
Flaplar açıldığı zaman kamburluğu artan kanat profilinin düzeltilmesi için tasarlanan bir elemandır ,
kamburluğun düzeltilme sebebi ise hava akımının kanat profilinin daha erken aşamalarında
ayrılmasını engellemektir. Bazı slotlar delikli bir yapıya sahiptir bunun sebebi ise ayrışmasını
engellemektir.
3.SORU

A EVRESİ : Pistten kalkış koşusunun yapıldığı evredir. Tüm uçuşa zamanla oranla uçağın bulunduğu en
kısa evre denebilir. Kalkış evresinde performans kriterimiz , en kısa mesafede kalkış yapmaktır.

B EVRESİ : Tırmanma evresidir. Uçuşun rotasına göre bu evrenin uzunluğu değişmektedir. Bu evredeki
performans kriterlerimden ilki en kısa sürede istediğim irtifaya çıkabilmektir çünkü ne kadar çabuk
yüksek irtifaya ulaşırsam o kadar çok yakıt tasarrufu sağlamış olurum. İkini performans kriterimiz ise
istediğim yüksekliğe en az yakıtla çıkmaktır.

C EVRESİ : Seyir evresidir. Uçak istediği irtifaya ulaştıktan sonra hızının sabitlendiği ve 1 çevrimlik
yolculuğun en uzun sürdüğü bölgeye giriş yaparız. Buradaki performans kriterimize iki farklı açıdan
ama aynı amaçla bakabiliriz. Menzilimiz belli en az yakıtla nasıl gideriz ? Yakıt belli en uzun menzili
nasıl elde ederim?

D EVRESİ : Alçalma evresidir. Uçağımızın irtifasını 10.000 feet civarına düşürdüğü evredir. En az
yakıtla nasıl alçalırım ? Uçağı Stall durumuna sokmadan nasıl en kısa sürede alçalırım ?

E EVRESİ : Literatürde Loiter olarak geçer. Gerekli durumlarda uçağın boşa vakit geçirmesi için olan
bir evredir . İniş yapmak isteyen uçağımızı gereğinden çok yakıta sahipse veya iniş yapmak için sıra
bekliyorsa uçak bu evrede bir süre vakit geçirir. Sıra bekleyen bir uçak için performans kriterimiz en az
yakıtla iniş sıramı beklerim?

F EVRESİ : İniş evresidir. Uçak motorlarını kapalı şekilde ve kanatların sağlamış olduğu taşıma piste
yaklaşır. Buradaki performans kriterimiz ise en kısa mesafede nasıl dururum ? Frenlerimi en az şekilde
yoracak şekilde nasıl dururum gibi performans kriterleri vardır.
4.SORU
1 NUMARALI ELEMAN SKİN : Uçağın dış gövdesinin kaplandığı ve uçak iskeletimize aerodinamik
özellik kazandıran elemandır. Kolay yerleştirilip , çıkarılma özelliği sayesinde bir bölgede oluşan hasar
daha kolay onarılır. Bakım – onarım süresini kısaltır. Pürüzsüz yüzeye sahip olması hem uçuş
performansı için gereklidir hem de yolcu uçakları için yolcu konforu için önemlidir.

2 NUMARALI ELEMAN SPAR : Sparlar, kanat boyunca uzanan ve kanadın kaldırma kuvvetini sağlamak
ve kanadın şeklini korumak için tasarlanmış çıtalar şeklindeki elemanlardır. Sparlar, kanadın
ortasındaki astar ve kemer arasında yer alırlar ve kanadın omurgasını oluştururlar. Sparlar,
alüminyum ve titanyumdan yapılıyor diye hatırlıyorum.

3 NUMARALI ELEMAN RİB: Ribler, Bunlar, kanat boyunca yerleştirilen ve kanadın şeklini koruyan ve
aerodinamik performansını artıran, çıtalar şeklindeki elemanlardır. Ribler, kanatların kemer ve astar
arasında kalmasını sağlarlar ve kanadın kaldırma kuvvetini oluşturan kanat profiline yardımcı olurlar.
Ribler de sparlar gibi alüminyum ve titanyum gibi malzemeler yapılır. Kanat içerisinde bulunan yakıtın
uçak uçarken çalkalanmasını engellemesi için iyi bir çözümdür. Ribler arasında bulunan delikler ise
yakıtın kontrollü şekilde tüketilmesini sağlar ve uçağın gerek ağırlık merkezini , gerekse oluşabilecek
dengesiz momentlerin önüne geçer.

AD : UMURBEY

SOYAD : GENÇ

ÖĞRENCİ NUMARASI : 110210069