Normalizacja – ujednolicenie wszystkich lub niektórych cech przedmiotu lub czynności i nadanie

temu ujednoliceniu charakter przepisu prawnego

Etapy normalizacji:
Zakładowa

Branżowa

Państwowa

Międzynarodowa

Cele normalizacji
•racjonalizacja produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań
organizacyjnych

•zwiększenie i uproszczenie produkcji

•poprawa jakości wyrobów oraz zmniejszenie kosztów, w tym celu sprowadza się ogół wytwarzanych
produktów do określonej liczby typów podstawowych, zgodnych z odpowiednimi normami

•usuwanie barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu

•zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa

pracy

•poprawa funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów i usług oraz

regulowania ich różnorodności

•zapewnienie jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług

•działanie na rzecz uwzględnienia interesów krajowych w normalizacji europejskiej i

międzynarodowej

•ułatwianie porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeń i symboli do

powszechnego stosowania

Efekty normalizacji
•klasyfikacja – grupowanie wg podobieństwa cech charakterystycznych dla produktu

•unifikacja, czyli ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych części maszyn w celu

umożliwienia ich zamienności

•typizacja, czyli u jednolicenie konstrukcji w celu uproszczenia produkcji (i obniżenia kosztów) oraz
ułatwienia eksploatacji

Norma
•dokument prawny i techniczny, zawierający ustalone w sposób jednoznaczny technicznie i
ekonomicznie wymagania jakościowe lub ilościowe dotyczące danego wyrobu, sposoby wykonania
czynności, etc.

Rodzaje norm w Polsce

•polskie (PN) – powszechnie obowiązujące na terenie całego kraju
•branżowe (BN) – obowiązujące w określonym dziale wytwórczości (branży) stopniowo zastępowane
normami PN

•zakładowe (ZN) dotyczące produkcji w jednym lub kilku przedsiębiorstwach

Normalizacja w Polsce
•normy (PN) ustanawia Polski Komitet Normalizacyjny(PKN)z siedzibą w Warszawie

•jest on centralnym organem normalizacji i koordynuje działalność normalizacyjną wszystkich

zakładów przemysłowych, organów gospodarczych i instytutów naukowych

Zakres działalności
•określanie stanu i kierunków rozwoju normalizacji

•organizowanie i nadzorowanie działań związanych z opracowywaniem i rozpowszechnianiem PN i

innych dokumentów normalizacyjnych

•zatwierdzanie i wycofywanie PN oraz innych dokumentów normalizacyjnych

•reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych i regionalnych organizacjach

normalizacyjnych

•inicjowanie i organizowanie pracy komitetów technicznych do realizacji zadań związanych z

opracowywaniem dokumentów normalizacyjnych

•organizowanie i prowadzenie działalności szkoleniowej, wydawniczej, promocyjnej i informacyjnej

dotyczącej normalizacji i dziedzin pokrewnych oraz opiniowanie projektów aktów prawnych
związanych z normalizacją

Oznaczenia norm
•wydawane przez ISO mają na początku oznaczenie –„ISO”

•wydawane przez IEC mają oznaczenie „IEC”

•wydawane przez Europejskie Organizacje Normalizacyjne—„EN” (Europejska Norma)

•po oznaczeniu następuje numer normy (niepowtarzalne, jednoznaczne oznaczenie cyfrowe danej
normy)

•po numerze i dwukropku pokazany jest rok wydania danej normy

•na podstawie „porozumienia wiedeńskiego” pomiędzy ISO a CEN –CEN może przyjmować normy
iso-wskie jako normy wydawane przez siebie, dodawany jest do oznaczenia iso-wskiego przedrostek
EN

•podobnie będą wyglądać oznaczenia norm IEC przyjętych przez CENELEC (na zasadzie
„porozumienia drezdeńskiego”), takie normy będą miały oznaczenie EN–IEC

PRZYKŁAD: PN-EN ISO 9001:2015-10 - wersja polska (norma ISO, o numerze 9001, wydana w Europie
(EN) i Polsce (PN) w październiku (10) 2015 r., w wersji językowej polskiej)
Proces certyfikacji
•każda organizacja (producent, upoważniony przedstawiciel, importer, dystrybutor) może wystąpić
do PKN lub upoważnionej przez Prezesa PKN Jednostki Certyfikującej Wyroby o przeprowadzenie
oceny przedmiotu certyfikacji, dla którego zostały określone wymagania w jednej lub więcej Polskich
Normach

•przedmiotem certyfikacji może być przedmiot materialny lub materiał przetworzony, usługa,
wytwór intelektualny, system zarządzania

Certyfikat PN
•podstawą przyznania, wystawienia i wydania certyfikatu PN jest zgodność wyrobu –przedmiotu
certyfikacji –z Polską Normą (Polskimi Normami) własną lub stanowiącą wdrożenie Normy
Europejskiej (EN) lub Międzynarodowej (ISO/IEC)

•w takim przypadku certyfikat PN potwierdza zgodność wyrobu z Polską Normą identyczną z Normą
Europejską lub Międzynarodową

Warunki otrzymania certyfikatu PN

•zostały przeprowadzone z pozytywnym wynikiem badania potwierdzające zgodność przedmiotu
certyfikacji ze wszystkimi wymaganiami Polskiej Normy (Polskich Norm) określonej (określonych) jako
właściwej (właściwych) dla przeprowadzenia certyfikacji

•organizacja wnioskująca wykazała, że jest w stanie zapewnić ciągłość wykazanej zgodności z

wymaganiami Polskiej Normy (Polskich Norm) w okresie ważności certyfikatu PN

Światowe organizacje normalizujące

•Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Standaryzacji Systemów Informacyjnych i Komunikacyjnych
(ECMA)

•Internet Engineering TaskForce (IETF) •Object Management Group(OMG) •Organization for the
Advancement

of Structured Information Standards(OASIS)

•Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników (IEEE)

•World Wide Web Consortium(W3C) •ASTM International (ASTM)

Standaryzacja vs normalizacja
•standaryzacja to rozszerzenie normalizacji na praktyczne działania

•stanowi wewnątrzorganizacyjną działalność, polegającą na opracowywaniu dokumentów

regulujących powtarzalne czynności, operacje, procesy, w celu zapewnienia ich maksymalnej
efektywności

•standardy są obowiązkowe w organizacji je opracowującej

•ich treści winny uwzględniać konkretne warunki i najlepszą wiedzę, jaką ma organizacja
Zintegrowany System Zarządzania
•to udokumentowany i spójny system zarządzania spełniający wymagania co najmniej dwóch norm

•jego wdrożenie umożliwia skuteczne i równoczesne zarządzanie wieloma podsystemami, poprzez

ustanowienie i realizację jednolitej polityki

Konsekwencje zintegrowanych i niezależnych systemów

NIEZALEŻNE SYSTEMY:

•oddzielna dokumentacja

•niezależna certyfikacja i audity

•zwiększenie liczby dokumentacji

•opisywanie tych samych/podobnych procesów

•kolizje pomiędzy systemami

ROZSZERZENIE ISTNIEJĄCEGO:

•rozbudowa istniejącej dokumentacji

•ujednolicenie wspólnych obszarów

•wykorzystanie istniejącej struktury formalnej (odpowiedzialność za systemy)

•otwartość i elastyczność w stosunku do wprowadzenia wymagań przyszłych norm

•efekt synergii

•równoległa certyfikacja = ↓koszty

High level structure (HLS)
•architektura wysokiego poziomu

•unifikacja struktury wszystkich norm dla systemów zarządzania

•identyczny bazowy tekst, terminologia i podstawowe definicje stosowane we wszystkich normach

systemów zarządzania

Najczęściej integrowane systemy

• zarządzanie jakością, zarządzanie środowiskowe oraz zarządzanie bezpieczeństwem

• opierają się na idei poprawy jakości odnoszącej się do różnych obszarów działalności

• każdy z zaprezentowanych systemów zapewnia osiągnięcie zgodności z wymogami– wymagania to

potrzeby lub oczekiwania, które zostały ustalone, przyjęte zwyczajowo lub mają charakter
obowiązkowy

Zintegrowane systemy zarządzania informatycznego –ERP

•system ERP(Enterprise Resource Planning) jest oprogramowaniem do zarządzania
przedsiębiorstwem (dosłownie do planowania zasobów przedsiębiorstwa)

•działa w oparciu o jedną bazę danych, w której są gromadzone i przetwarzane dane i informacje ze
wszystkich obszarów działalności przedsiębiorstwa – np. obsługa klienta i sprzedaż, produkcja,
logistyka i magazyny, finanse i księgowość, etc.