Professional Documents
Culture Documents
fujr idudkH fm< úNd.hg fmkS isák Tn fj; idudkH fm< úoHdj úIHh ks¾foaYhg
wh;a fN!;sl úoHdj flá igyka fmd;la ,nd oSug yelsùu ud ,o Nd.Hhla f,i
i,lñ.
fuu fmd; ks¾udKfhaoS ud yg Wmßu iyfhda.hla ,ndÿka 2020 Wiia fm< úNd.fhaoS
.Ks; wxYfha m%:u ia:dkh oskd.;a udf.a wdorKSh YsIHfhl= fukau oSma;su;a orefjl=
jk fjkqr l,aydr mq;dg iy tu ujqmshkag fukau fmdf;ys wvqmvq fmkajd foñka
ksrka;r iyfhda.hla ,ndÿka idudkH fm< úoHdj úIHh ms<sn`oj jir 23 lg jeä
ld,hla w;aoelSï we;s j¾;udkfha fmdf<dkakrej rdclSh úoHd,fha .=rejßhl f,i
fiajh lrK ud wdorKSh ìßo ;rx.d iy udf.a ore ;sfokdg;a fnfyúka ia;+; s jka;
fjñ.
j¾;udkfha mj;sk uqøK wmyiq;d ksid fuu fmd; uqøKh lr oSug fkdyelsùu ms<snoj
udf.a lK.dgqj m%ldY lrñ. fuu fmd; mßYS,kfhaoS fmd; ms<snoj Tn olajk woyia
WhatsApp wxlh Tiafia udfj; oekqï fokafka kï th b;du;a w.h fldg i,lñ.
Tnf.a ish¨ is;=ï me;=ï bgqjk iqn wkd.;hla m%d¾:kd lrñ.
p,s;-m%ia:dr
úia:dmk-ld, m%ia:dr
x-wlaIhg ld,h;a, y-wlaIhg úia:dmkh;a f.k woskq ,nk m%ia;drhla úia:dmk-ld,
m%ia:drhls'
úia:dmk-ld, m%ia:drhl wKql%ukfhka m%fõ.h ,efí'
.=re;ajc ;ajrKh
fmd<j uÜgfuka by< we;s jia;=jla h<s fmd<jg jeàfï§ ,la jk ;ajrKh" .=re;ajc
;ajrKhhs' fuh .=re;ajdl¾IK n,h ksid yg.kS' fuys ixfla;h g fõ' fmdf<dj u;=msg
^uqyqÿ uÜgfï& § .=re;ajc ;ajrKh i|yd idudkH w.h 9'8 ms-2 muK fõ' .Kkfha §
myiqj i|yd 10 ms-2 Ndú; lrhs'
F = ma
n, >Q¾K j, iïm%hqla;h
hï ,laIHhla jgd tla tla n, u.ska we;s lrk >Q¾K j, ÈYdj jdudj¾;$olaIsKdj¾; f,i
yÿkd .kak' olaIsKdj¾; >Q¾K j, w.hkq;a" jdudj¾; >Q¾K j, w.hkq;a fjk fjku
tl;= lr.kak'
tu olaIsKdj¾; yd jdudj¾; >Q¾K j, tl;=fõ fjkiska iïm%hqla; n, >Q¾Kh ,efí.
n, >Q¾K hgf;a iu;=,s;;dj
jia;=jla iu;=,s;;dfõ mj;S kï moaO;shl iïm%hqla; olaIsKdj¾; >Q¾Kh" tys iïm%hqla;
jdudj¾; >Q¾Khg iudk fõ '
n, hq.auh
tlsfklg hï mr;rhla iys; ls%hd f¾Ld Èf.a jia;=jla u; m%;súreoaO ÈYdj,g ls%hd lrk
iudk úYd,;ajfhka hq;= n, folla" n, hq.auhla (A couple of forces) f,i ye¢kafõ'
n, hq.auhla jia;=jla u; fhfok úg tu n, fol tlsfklg m%;súreoaO ÈYdj,g mj;sk
w;r úYd,;ajfhka iudk neúka iïm%hqla;h Y+kH fõ'
n, hq.auhl >Q¾Kh = F x d F
d
F = n,h
d = n, l%shd lrk f¾Ld w;r ,ïn ÿr F
n, hq.auhl >Q¾Kfha tall Nm fõ'
n, hq.aufha fh§ï
c, lrduhla újD; lsÍfï§ yd jeiSfï§
jdyk iqlaldku lrleùfï§
øj iaÓ;sl mSvkh
mSvkh
P = P0 + hρg
øj mSvkfha .=Kdx.
1' øjhla ;=< hï ia:dkhl § mSvkh Bg by<ska we;s øj lf|a Wi u; r|d mj;S'
tkï øj lf|a Wi jeä jk úg mSvkh jeä jk w;r Wi wvq jk úg mSvkh wvqfõ'
2' øjfha iu uÜgïj, § mSvk iudk fõ'
3' øjh ;=< hï ia:dkhl § ´kEu ÈYdjlg mSvkh tlu w.hla .kS'
4' øj mSvkh øj lf|a yevh u; r`od fkdmj;sk w;r" øj lf|a isria Wi u; muKla
r`od mj;S'
jdhq mSvkh
jdhq mSvkhla we;s úh yels wdldr folls'
1' øj l|l nr ksid mSvkhla we;s jk wdldrhg u jdhq l|l nr ksid mSvkhla we;s ùu'
2' iïmSvkh lrk ,o jdhqjla m%idrKh ùug .kakd W;aidyh ksid mSvkhla we;s ùu'
jdhqf.da,Sh mSvkh
mDÓú jdhq f.da,fha jQ ´kEu ,laIHla u;" Bg by,ska jQ jd;fha
nr u.ska^øjhla ;=< yg.kakd mSvkh wdldrhg& tu ,laIHh
we;slrk mSvkh" jdhqf.da,Sh mSvkh hs'
jdhqf.dA,Sh mSvkh" b;d,s cd;sl fgdßfi,a,s(Torricelli) kue;s
úoHd{hd úiska m%:ufhka u uksk ,È' th my; wegjqu u.sk a
isÿlrk ,È'
øjhl iu uÜgï j, mSvk iudk neúka"
A ,laIHfha mSvkh = B ,laIHfha mSvkh
ßla;fha mSvkh + riÈh lf|a mSvkh = jdhqf.da,Sh mSvkh
0 + hρg = jdhqf.da,Sh mSvkh
jdhqf.da,Sh mSvkh = 0.76 m × 13600 kg m-3 × 10 m s-2
= 103 360 Pa
~ 1×105 Pa
uqyqÿ uÜgfï § jdhQf.da,Sh mSvkh 76 cm Hg fõ' uqyqÿ uÜgfuka by<g .uka lrk úg
jdhqf.da,Sh mSvkh wvqfõ' jdhqf.da,Sh mSvkh uekSug riÈh Ndú;fhka idod .;a WmlrKh
riÈh jdhq mSvkudkh (mercury barometer) kï fõ' jdhqf.da,Sh mSvkh uekSu i|yd øj
Ndú; fkdlrk mSvkudk o we;' tajd ks¾øj jdhq mSvkudk (aneroid barometers) kñka
ye¢kafõ'
tÈfkod lghq;= i|yd jdhqf.da,Sh mSvkh fhdod .ekSu
o nghla Ndú;fhka îu mdkh
o ihs*k (siphon) l%ufhka gexlshl we;s c,h bj;a lsÍu
o rn¾ pQIlfhys l%shdj
bms,Su
Wvql=re f;rmqu
bms,Sug ke;fyd;a mdùug WmldÍ jk fN!;sl rdYshhs' ´kEu jia;=jla" øjhl .s,ajQ úg"
tu øjh u.ska tu jia;=j u; by<g we;slrk n,h" Wvql=re f;rmqu hs'
u = Wvql=re f;rmqu
mg = nr
u > mg úg jia;=j øjh u;=msgg meñfKa'
u = mg úg jia;=j .s,S mdfõ'
u < mg úg jia;=j øjh m;=<g .uka lrhs'
øjudkh
øjj, iy ødjKj, >k;ajh uek .ekSug Ndú; lrk
WmlrKhhs'
øj ;=< isriaj md lr.ekSug WmldÍ jk mßÈ n,anfha Bhï
uqksiaiï wvx.= fõ'
ld¾hh" Yla;h
s yd cjh
ld¾hh
ld¾hh = n,fha úYd,;ajh « n,h hgf;a .uka l< ÿr
w = F×S
ikakdhl
bf,lafg%dak Odrdjlg myiqfjka .,d hdug bv i,ik øjH ikakdhl øjH fõ' f,day uQ,
øjH mrudKqj, ndysr u ljpfha we;s bf,lafg%dakj,g myiqfjka bj;a úu ksoyia fyj;a
uqla; bf,lafg%dak f,i ye|skafõ. fuu uqla; bf,lafg%dak mej;Su ksid úoHq;a Odrdj myiqfjka
f,day ;=<ska .uka lrhs'
rEmfha mßÈ fldaIfha ^-& w.%h u.ska bf,lafg%dak úl¾IKh lrhs'
^+& w.%h u.ska tAjd wdl¾IKh lrhs'
bf,lafg%dak ^-& w.%h isg ^+& w.%h foig .,hs' fuu .e,Su
bf,lafg%dak Odrdjla f,i y`ÿkajhs'
bf,lafg%dak .,k ÈYdjg m%;súreoaO ÈYdjg bf,lafg%dak bj;aùu
ksid we;sjk l=yr .uka lrk ksid iïu;hla f,i úoHq;a Odrdj
fldaIfha ^+& w.%h isg ^-& w.%h olajd .,hs'
Odrdj
Odrdfõ úYd,;ajh uekSug weïmsh¾-Ampiere (A) Ndú;
lrhs' Odrdfõ úYd,;ajh uekSug weógrh (Ammter) fyda
ixLHdxl nyqógrh (Digital Multimeter) Ndú; lrhs'
weógrhla mßm:hlg iïnkaO lsÍu rEmfha oelafjk
mßos fY%aKs.;j l, hq;=h
´ï kshuh :-
“ikakdhlhl WIaK;ajh ksh; úg t;=<ska .,k Odrdj ^I&" tys w.% w;r úNjka;rh ^V& g"
wkqf,dauj iudkqmd;sl fõ'”
V = IR
R hkq iudkqmd;sl ksh;hla jk w;r th m%;sfrdaOh f,i yÿkajhs. ikakdhl lïìhla i;=
m%;sfrdaOh Odrdjla .e,Sug we;s ndodjla f,i .; yel.
m%;sfrdaOfha tAll ´ï (Ω) fõ' ikakdhlhl fofl<jrg 1 V úNjka;rhla fh¥ úg t;=<ska
1 A Odrdjla .,hs kï" tu ikakdhlfha m%;sfrdaOh 1 Ω fõ'
m%;sfrdaOh uekSug ´ï ógrh Ndú;d lrhs'
ikakdhlhla ;=<ska .,k Odrdj (I) g tÈßj" tys fofl<jr úNjka;rh (V) m%ia:dr.;
l< úg my; m%ia:drh ,efí'
m%;sfrdaOfha mßm: ixfla;h my; oelafõ. V
ikakdhlhl m%;sfrdaOh flfrys my; idOl n,mdkq
,efí'
1' ikakdhlfha È.
2' ikakdhlfha yrialv j¾.M,h I
3' ikakdhlh ;kd we;s øjHh
ikakdhlfha È. jeä jk úg tys m%;sfrdaOh jeä fõ' ikakdhlfha yrialv j¾.M,h wvq
jk úg tys m%;sfrdaOh jeäfõ' ikakdhlh ;kd we;s øjHh u; tys m%;sfrdaOh fjkia fõ'
by; mßÈ m%;sfrdaOh fjkia jkafka tA tA f,day j, m%;sfrdaOl;dj kï .=Kh fjkia ùuhs'
m%;sfrdaOl
ikakdhlhla ;=<ska .,k Odrdj md,kh lsÍug Ndú;d
lrk Wmdx.h m%;sfrdaOl fõ'
V = IR g wkqj V ksh; úg IR .=Ks;h o ksh; fõ' tA
ksid R jeä lrk úg I wvqfõ' tA ksid mßm:hl Odrd
;rx.
udOHhla Èf.a fyda wjldYfha .uka lrk le<öula ;rx.hls'
;rx. tla ;ekl isg ;j;a ;eklg Yla;sh iïfmaY % Kh lrhs' kuq;a tys § udOH wxY=
iïfmaI % Kh fkdfõ'
;rx. iïfma%IKh ùug udOHhla w;HjYHùu iy fkdùu u; ;rx. m%Odk jYfhka fldgia
folls.
(A) hdka;%sl ;rx. (B) úoaHq;a pqïNl ;rx.
(A) hdka;%sl ;rx.
iïfmaI % Kh ùug udOHhla w;HjYH ;rx. hdka;%sl ;rx. fõ' fïjd j¾. folls'
1' ;S¾hla ;rx. 2' wkajdhdu ;rx.
1' ;S¾hla ;rx.
udOHfha wxY= p,kh jk ÈYdjg ,ïNl ÈYdjlg .uka lrk ;rx. ;S¾Hhla ;rx. fõ'
WodyrK ( c, ;rx.
2' wkajdhdu ;rx.
udOHfha wxY= p,kh jk ÈYdjg iudka;rj .uka lrk ;rx. wkajdhdu ;rx. fõ'
WodyrK ( èjks ;rx.
;rx. yd iïnkaO fN!;sl rdYs
1' úia;drh (A)
2' ;rx. wdhduh ( λ )
3' wdj¾; ld,h ( T )
4' ixLHd;h ( f )
5' fõ.h ( v )
ix.S; NdKav
fïjd m%Odk wdldr ;=kls'
1' ;;a NdKav 2' iud>d; NdKav 3' Y=Ysr NdKav
1' ;;a NdKav
;ka;= lïmkh ùfuka Yíoh Wmojk NdKav ;;a NdKav fõ' .sgdrh, jh,Skh, is;drh
fïjd w;rg wh;a fjhs'
;;a NdKavj, ixLHd;h my; idOl u; r|d mj;S'
;ka;=fõ È.
;ka;=j wE|d we;s wd;;sh
;ka;=fõ talSh È.l ialkaOh
2' iud>d; NdKav
mg," o~q fyda ;yvq lïmkh ùfuka Yíoh Wmojk NdKav iud>d; NdKav fõ' fnrh,
rndk, ojq, fïjd w;rg wh;a fjhs' iud>d; NdKav j, Yíofha ixLHd;h my; idOl
u; r|d mj;S'
ATHULA KUMARA EXCEL COLLEGE-POLONNARUWA
mg,fha j¾.M,h
mg,h wE|d we;s wd;;sh
3' Y=Ysr NdKav
jdhq l|ka lïmkh ùfuka Yíoh Wmojk NdKav Y=Ysr NdKav fõ' fydrKEj ngk<dj
yla f.äh ielaif*dakh fïjd w;rg whs;s fõ' lïmkh jk jdhq lkao È. wkqj
fïjdhka WmÈk Yío ixLHd; fjkia fjhs'
m%ldY úoHdj
§ma; jia;= ( wdf,dalh ksl=;a lrk jia;=
w§ma; jia;= ( wdf,dalh ksl=;a fkdlrk jia;=
fmkSu isÿ jkafka §ma; jia;=jlska ksl=;a jk wdf,dalh w§ma; jia;=jla u; m;s; ù thska
mrdj¾;kh ù tu wdf,dalh wei fj; meñKSfuks'
wdf,dal lsrK iuQyhla wdf,dal loïnhls' iudka;r wdf,dal lsrK tl;= jQ úg iudka;r
wdf,dal loïnhla iEfoa' wdf,dal lsrK tla ,laIhlg tlajk úg th wNsidÍ wdf,dal
loïNhla fõ' wdf,dalh tla ,laIhlska úysÈ hk úg th wmidß wdf,dal loïnhls'
mrdj¾;k kshuh
m;k lsrKh" mrdj¾;k lsrKh" m;k ,laIHfha § mDIaGhg
we¢ wNs,ïnh tlu ;,hl msysghs'
m;k fldaKh mrdj¾;k fldaKh g iudk fõ' tkï i = r
fõ'
I4
O1 O2 O3 O4
C I1 F
I2
I3
wdf,dal j¾;kh
wdf,dal lsrK tla udOHhl isg ;j;a udOHhlg we;=¿ ùfï § keó .uka lsÍu wdf,dalfha
j¾;kh (refraction of light) kñka ye¢kafõ'
wdf,dalfha j¾;khg fya;=j wdf,dalh .uka lrk fõ.h udOHfhka udOHhg fjkia ùuhs'
ßla;lhl § wdf,dalh 3 × 108 m s-1 fõ.hlska .uka lrhs' ßla;hl isg hï udOHhlg
we;=¿ jQ miq fuu fõ.h wvq fjhs'
hï udOH folla ie,lSfï § wdf,dalfha fõ.h jeä udOHh úr,;r udOHh f,i;a wdf,dal
fõ.h wvq udOHh .yk;r udOHh f,i;a y`ÿkajkq ,efí'
.yk;r yd úr,;r udOHh
úr,;r udOHhl isg .yk;r udOHhlg wdf,dalh .uka lsÍfï§ wdf,dal lsrK j¾;kh
wNs,ïnh foig yef¾'
.yk;r udOHhl isg úr,;r udOHhlg wdf,dalh .uka lsÍfï§ wdf,dal lsrK j¾;kh
wNs,ïnfhka bj;g yef¾'
j¾;k kshu
1' m<uqjk kshuh
m;k lsrKh" j¾;k lsrKh iy m;k ,laIHfha § mDIaGhg we¢ wNs,ïnh tlu ;,hl
msysghs'
2' fojk kshuh
wdf,dalh tla udOHhl isg ;j;a udOHhlg j¾;kh ùfï § m;k fldaKfha ihskh;a j¾;k
fldaKfha ihskh;a w;r wkqmd;h tu udOH fol u; muKla r|d mj;sk ksh;hls' fuu
ksh;h m<uq udOHhg idfmalaIj fojk udOHfha j¾;kdxlhhs' fuh iafk,af.a kshuh
(snell's law) fõ'
sin i
= ang
sin r
m;k fldaKh wjê fldaKhg jvd jeä l<fyd;a" j¾;k lsrKh .yk;r udOHh ;=<g u
mrdj¾;kh fõ' fufia m<uq udOHh ;=<gu mrdj¾;kh ùu mQ¾K wNHka;r mrdj¾;kh
f,i ye¢kafõ'
fuu ixisoê a h m%ldY ;ka;= j, Ndú; fõ' m%ldY ;ka;=" wêfõ.S o;a; iïfm%aYKhg yd
tkafvdiafldama WmlrK j, Ndú; fõ'
m%siau ;=<ska isÿjk mQ¾K wNHka;r mrdj¾;kh
mQ¾K wNHka;r mrdj¾;kh ,nd .ekSug" tla fldaKhla 90 la jQ iuoaùmdo m%siauhla fhdod
.; yels h' ùÿre j," wjê fldaKh wdikak jYfhka 42 ls' ta ksid ùÿre ;=< m;k
fldaKh 42 g jeä kï mQ¾K wNHka;r mrdj¾;kh isÿ fõ'
rEmfha ±lafjk mßÈ wNs,ïnh Tiafia .uka lrk wdf,dal
lsrKhla j¾;khla isÿ fkdù m%siauh ;=<g we;=¿ ù tys B <Õ
uqyqK;g 45 l m;k fldaKhla iys;j m;s; fõ' fuu fldaKh
ùÿre ;=< wjê fldaKhg jvd jeä ksid wdf,dal lsrKh mQ¾K
wNHka;r mrdj¾;khg Ndck ù m%siaufha wfkla uqyqK;g ,ïnl
j .uka lrhs' wNs,ïnh Tiafia tk ksid fuu uqyqKf;a §o lsrKh
fkdkeó È.gu ks¾.; fõ' fuu l%uh u.ska wdf,dal lsrKhla
90 lska yrjd.; yels h'
ldp
(A) W;;a, ldp
rEmfha fmkajd we;s wdldrhg W;a;, ldphl mDIaG fol
uk#l,ams; f.da, foll mDIaG f,i ie,lsh yels h'
tu W;a;, mDIaG A yd B f,i olajd we;'
A mDIaGh wh;a f.da,fha flakaøh C2 o B mDIaGh wh;a
f.da,fha flakaøh C1 o fõ'
I4
O1 O2 O3 O4
2F
2F F F I1
I2
I3
;dmh
hï jia;= folla w;r mj;sk WIaK;aj fjki fya;=fjka tla jia;=jl isg wfkla jia;=jg
.,d hk Yla;sh fN!;sl úoHdfõ § ;dmh f,i y÷kajkq ,efí'
;dmh uekSu i|yd Ndú; lrk wka;¾cd;sl tAllh cQ,a (J) h' tA yefrkakg ;dmh uekSu
i|yd le,ß hk tAllh o nyq, j Ndú; fõ'
jia;=jl ;dm Odß;dj (C)
hï jia;=jl WIaK;ajh tall 1 lska jeä lsÍu i|yd iemhsh hq;= ;dm m%udKh tu jia;=fõ
;dm Odß;dj f,i ye¢kafõ'
Q ;dm Yla;sh jk w;r θ hkq WIaK;aj fjkihs. Q = Cθ
úYsIAg ;dm Odß;dj (c)
hï øjHhl tAll ialkaOhl WIAK;ajh tAllhlska jeä lsÍug ,nd Èh
hq;= ;dm m%udKh øjHfha úYsIAg ;dm Odß;dj f,i ye¢kafõ' Q = mcθ
Q ;dm Yla;sh jk w;r m ialkaOh yd θ hkq WIaK;aj fjkihs.
hï jia;=jl ;dm Odß;dj" tu jia;=j idod we;s øjHfha úYsIag ;dm Odß;dj" jia;=fõ
ialkaOfhka .=K lsÍfuka ,efí'
;dmc m%idrKh
WIaK;ajh jeä ùfï § øjHhl úYd,;ajfha isÿ jk jeä ùu ;dmc m%idrKh f,i y÷kajkq
,efí'
tkï" tys Èf.ys" j¾.M,fha fyda mßudfõ isÿjk jeä ùu m%idrKh hs¡
hï øjHhl WIaK;ajh wvq jk úg tys m%udKd;aul wvq ùu ixfldapkh f,i y÷kajkq ,efí'
tkï" Èf.ys" j¾.M,fha fyda mrsudfõ isÿjk wvqùu ixfldapkh hs'
>k m%idrKfha n,mEï iy Ndú;
,S j,ska idok ,o lr;a; frdao jgd hlv mÜgï iú lsÍu'
ÿïßh ud¾.j, f¾,a mS,S folla w;r l=vd ysoeila ;eîu.
ÿrl:k lïì iy úÿ,s lïì" lKq w;r hka;ñka nqre,aj iúlÍu'
f,dayj,ska ksmojd we;s fnda;,a uQähla ùÿre fnda;,fha lg jgd ;Èka isr ù we;s úg uQäh
u|la r;a lsÍfuka th m%idrKh lr myiqfjka .e,úh yelsùu'
jdhq m%idrKh
uQähla rys; ysia fnda;,hla whsia iy c,h msrjQ n÷kl
u| fõ,djla isria j ;nkak' bkamiq tys lgg rEmfha
fmkajd we;s mßÈ neÆkhla iïnkaO lrkak'
bkamiq tu fnda;,h bj;g f.k fjk;a ysia n`ÿkl ;nd
rEmfha oelafjk mßÈ tu n`ÿkg WKqiqï c,h mqrjkak'
ál fõ,djlska neÆkh msïfí' fï wkqj meyeÈ,s jkafka
fnda;,h ;=< jQ jd;h r;a jk úg m%idrKh jk njh'
;dm ixl%uKh
;dm ixl%uKh isÿ jk l%u ;=kls'
1' ikakhkh
ikakhkh hkq mrudKq iy bf,lafg%dakj, pd,l Yla;sh" wi< we;s wxY= iuÕ we;s jk
.egqï ksid l%ufhka øjHh mqrd me;sÍ hEuhs' ;dmh fyd|ska ikakhkh jk øjH ;dm
iqikakdhl (heat conductors) fõ' Wod: ߧ" ;U" hlv
;dmh fyd|ska ikakhkh isÿ fkdlrk øjH ;dm l=ikakdhl (heat insulation) fõ' Wod : ,S"
ma,diaála" ueá
;dm ikakhkh ioyd udOHhla w;HjYh fõ.
2' ixjykh
øj fyda jdhq j,g ;dmh imhk úg tajd m%idrKh ùu ksid >k;ajh wvq fõ' c,h u;
fmd,af;,a mdfjkakdla fia" >k;ajh wvq r;ajQ øj fyda jdhq ia:rh by<g .uka lrhs' fuh
ixjykh (convection) kñka ye¢kafõ'
r;a ù by< hk wxY= Odrd ixjyk Odrd (convection currents) f,i ye¢kafõ' c,h r;a
lsÍfï § .s,a¨ï ;dmlhl ixjyk Odrd Ndú;d fõ' c,h r;a lsÍfï § .s,a¨ï ;dmlh
m;=<g u .s,aúh hq;=h' túg my< isg by<g c,h r;a ùu isÿ fjhs'
uqyqÿ iq<x iy f.dv iq<x we;sjkafka o ;dm ixjykh ksidh'
;dm ixjykh ioyd udOHhla w;HjYh fõ.
3' ;dm úlsrKh
r;a jQ jia;=jl isg" mod¾:h ueÈy;a ùulska f;drj ^wxY=j, iyNd.s;ajhlska f;drj& úoHq; a
pqïnl ;rx. ^wfOdarla; úlsrK& f,iska ;dmh .uka lsÍu ;dm úlsrKh (heat radiation)
f,i ye¢kafõ'
𝑉2
𝐸 = 𝑉𝐼𝑡 = 𝐼2 𝑅𝑡 = 𝑡
𝑅
my; i|yka mQ¾fjdamdhka wdrlaIdj i|yd wkq.ukh lsÍu b;d jeo.;a fõ'
ú,dhl fh§fï § mßm:hg kshñ; jQ 6 A fyda 13 A ú,dhl lïì muKla fhÈh hq;= h'
nyq fmakqjla (multi plug) u.ska tlu flfjkshg thg oeßh yels Wmßu Odrdjg jvd jeä
Odrdjla ,nd .kakd fia WmlrK lsysmhla iïnkaO fkdl< hq;= h'
flfjks j,g iqÿiq fmakq yer /yeka we;=¿ fkdl< hq;= h'
úÿ,s bia;sßlalh Ndú; lrk úg rn¾ m,ila u; isàu fyda rn¾ mdjyka me<§u l< hq;=h'
Ys;lrKh bÈßfha rn¾ m,ila fh§u wdrlaId iys; h'
wêOdrd mßm: ì¢kh fyda m%Odk iaúÉph u.ska úÿ,sh úikaê lsÍfuka f;drj kdk ldur
jeks f;; iys; ia:dkj, oeù .sh úÿ,s n,an udre lsÍu wdÈ lghq;= fkdl< hq;= h'
úÿ,s WmlrK Ndú; fkdlrk úg flfjksfhka fmakqj .,jd ;eìh hq;= h'
;Èka wl=Kq we;s wjia:dj, yels kï .=jka úÿ,s wdodhl" TV wdÈh wod< mßm:fhka úikaê
fldg ;eìh hq;= h'
tjeks wjia:dj, w;HjYH fkdjk úÿ,sh Ndú; lsÍï j,ska yels ;rï je<lsh hq;= h'
Rcq ikakdhlhla ;=<ska .,k Odrdjla ksid we;s jk pqïnl lafIa;%fha ÈYdj
fuh fiùug Ndú;d lrk kS;s folls'
1' uelaiafj,af.a lial=remamq kS;sh (Maxwell’s cork screw rule)
“ikakdhlfha Odrdj .,k ÈYdjg p,kh jk fia lial=remamqjla
N%uKh lrk úg" tu Odrdj ksid we;s jk pqïnl lafIa;%fha n,
f¾Ld .uka lrk ÈYdj lial=remamqj N%uKh flfrk ÈYdj fõ”'
2' weïmsh¾f.a ol=K;a kS;sh (Ampere's right handed grip rule)
“Odrdj .,k ÈYdjg uymg we`.s,a, fhduq jk mßÈ ol=Kq
w;ska ikakdhlh w,a,d .;fyd;a b;sß we`.s,s yeÍ we;s
ÈYdfjka ikakdhlh jgd pqïnl lafIA;%fha ÈYdj
oelafõ”'
wêlr mßKdul
iemhqï fjda,aàh;djg jvd jeä m%;sodk fjda,aàh;djla ,ndfok mßKdul fõ¡ fïjdfha
m%d:ñl o`.rfha fmdg .Kkg jvd oAú;Shsl o`.rfha fmdg .Kk jeä h¡
wjlr mßKdul
iemhqï fjda,aàh;djg jvd wvq m%;sodk fjda,aàh;djla ,ndfok mßKdul fõ¡ fïjdfha
m%d:ñl o`.rfha fmdg .Kkg jvd oAú;Shsl o`.rfha fmdg .Kk wvq h¡
mßKdul Ndú; lrk wjia:d
úÿ,s n,d.drj, ckkh flfrk m%;Hdj¾;l úÿ,sh wêlr mßKdul u.ska 132 000 V
^132 kV& fyda 220 000 V ^220 kV& jeks by< úNjj,g kxjd cd;sl úÿ,sn, cd,hg tl;=
lrkq ,efí'
m%Odk úÿ,s iïfm%AIKd.drj,ska ,nd fok úÿ,sh 230 V olajd wvq lr ksfjiaj,g fnod
yeÍug wjlr mßKdul Ndú; fõ'
cj weiqreïj, iy mß.Kl" f¾äfhda wdÈ úoHq;a WmlrKj, wjlr mßKdul Ndú; fõ'
laIqø ;rx. Wÿka" X - lsrK k< wdÈh i|yd by< úNj ,nd .ekSug wêlr mßKdul Ndú;
flfrhs'