۱۰۰ مرد تاثیر گذار تاریخ

‫(‪)1‬‬ ‫صد مزد تأثيز گذار درتاريخ‬
‫مزد تأثیزگذار درتاریخ‬

‫‪100‬‬
‫هيؾل اچ ُبست‬ ‫نويسنده‪:‬‬
‫أثْؽبکشهغلن‬ ‫تعلیقات‪:‬‬
‫هؤعغة‬
‫المسلم‬
‫‪Ketabton.com‬‬
(c) ketabton.com: The Digital Library
) 2( ‫صد مزد تأثيز گذار درتاريخ‬
b
‫‪(c) ketabton.com: The Digital Library‬‬
‫( ‪)3‬‬ ‫صد مزد تأثيز گذار درتاريخ‬
‫‪111‬مرد تأثری گذار در تاريخ‬ ‫عنوان کتاب‪:‬‬

‫میشل اچ ىارت‬ ‫نویسنده‪:‬‬
‫دکرت ػتمد حسنی آىويی‬ ‫مترجم‪:‬‬
‫أبوشاکرمسلم‬ ‫تعلیقات‪:‬‬
‫‪9966‬‬ ‫سال انتشار‪:‬‬
‫‪https://t.me/QuraanWasonnatt‬‬ ‫منبع‪:‬‬
‫هؤعغة‬
‫المسلم‬
‫چاپ ووشر ایه کتاب ‪ ،‬برای هرمسلمان آزاد است‬
‫صفحو‬ ‫فهرست مطالب‬

‫مقدمو‪91.......................................................:‬‬
‫ؼتتصری در مورد مؤلف كکتابش‪91................................:‬‬
‫ػتمد بن عبداهلل ملسو هیلع هللا یلص‪91...........................................:‬‬
‫سر اسحاؽ نیوتن‪93.............................................:‬‬
‫عیسی مسیح‪94.................................................:‬‬
‫بودا‪11..........................................................:‬‬
‫کنفوسیوس‪19...................................................:‬‬
‫پولس(بولس)‪11.................................................:‬‬
‫تساكی لوف(سای لوف)‪12........................................:‬‬
‫يوىانس گوتنربگ‪13..............................................:‬‬
‫کريستف کلمب‪15..............................................:‬‬
‫آلربت آين اشتاين(انیشتنی)‪16....................................:‬‬
‫لويي پاستور‪99..................................................:‬‬
‫گالیلئو گالیلو‪91.................................................:‬‬
‫ارسطو‪91.......................................................:‬‬
‫اقلیدس‪93.......................................................:‬‬
‫موسی‪93........................................................:‬‬
‫چارلز رابرت داركين‪96...........................................:‬‬
‫چنی شی ىواف‪11................................................:‬‬
‫گايوس اکتاكيوس تورينوس‪19.....................................:‬‬
‫نیکالس کپرنیک‪11..............................................:‬‬
‫آنتواف لوراف الككازيو‪19...........................................:‬‬
‫کنستانتنی يکم يا کنستانتنی بزرگ‪11..............................:‬‬
‫جیمز كات‪12...................................................:‬‬
‫مايکل فارادی‪14................................................:‬‬
‫جیمز کلرک ماکسوؿ‪15..........................................:‬‬
‫مارتنی لوتر کینگ جونیور‪16......................................:‬‬
‫جرج كاشینگنت‪21................................................:‬‬
‫کارؿ ىاينريش مارکس‪29.........................................:‬‬
‫برادراف رايت‪ ،‬اركيل رايت‪21......................................:‬‬
‫چنگیز خاف مغوؿ‪29.............................................:‬‬
‫آداـ اشتیت‪21...................................................:‬‬
‫كيلیاـ شکسپری‪22................................................:‬‬
‫جاف دالتوف‪25...................................................:‬‬
‫اسکندر سوـ مقدكنیو‪25.........................................:‬‬
‫ناپلئوف يکم يا ناپلئوف بناپارت‪26..................................:‬‬
‫توماس آلوا اديسوف‪31............................................:‬‬
‫آنتونی فیلیپس فاف لیوكهنوک‪39....................................:‬‬

‫كيلیاـ مورتوف‪31.................................................:‬‬
‫گولیلمو مارکونی‪31..............................................:‬‬
‫آدلوؼ ىیتلر‪31.................................................:‬‬
‫آريستوکلس(افالطوف يا پالتوف)‪33.................................:‬‬
‫الیور کراموؿ‪34..................................................:‬‬
‫الکساندر گراىاـ بل‪34...........................................:‬‬
‫الکساندر فلمینگ کاشف پنیسیلنی‪35............................:‬‬
‫جاف الک‪36....................................................:‬‬
‫لودكيگ فاف بتهوكف‪41...........................................:‬‬
‫كرنر کارؿ ىايزنربگ‪41............................................:‬‬
‫لويي ژاک‪49....................................................:‬‬
‫سیموف بولیوار‪41................................................:‬‬
‫رنو دکارت‪41....................................................:‬‬
‫میکل آنژ‪42.....................................................:‬‬
‫پاپ اكرباف دكـ‪43...............................................:‬‬
‫أبو حفص عمر بن اطتطاب العدكی القرشی‪44.....................:‬‬
‫آشوکا شاه‪52....................................................:‬‬
‫اكگوستنی قديس‪53...............................................:‬‬
‫كيلیاـ ىاركی‪55.................................................:‬‬
‫ارنست رادرفورد‪56...............................................:‬‬
‫ژاف کالوف‪56....................................................:‬‬
‫يوىاف گرگور مندؿ‪61.............................................:‬‬
‫ماکس پالنک‪69................................................:‬‬
‫جوزؼ لیسرت‪69.................................................:‬‬
‫نیکالكس آكگوست اتو‪69........................................:‬‬
‫فرانسیسکو پیزارك‪61.............................................:‬‬
‫ارناف کورتز يا ىرناف کورتس‪62....................................:‬‬
‫توماس جفرسوف‪63...............................................:‬‬
‫ايزابالی يکم‪63.................................................:‬‬
‫ژكزؼ استالنی‪64.................................................:‬‬
‫ژكلیوس سزار‪65..................................................:‬‬
‫كيلیاـ فاتح‪66...................................................:‬‬
‫زيگیموند شلومو فركيد‪911.......................................:‬‬
‫ادكارد جنر‪911..................................................:‬‬
‫كيلهلم کنراد ركنتگن‪919.........................................:‬‬
‫يوىاف سباستیاف باخ‪919.........................................:‬‬
‫الئوتسو‪912.....................................................:‬‬
‫كلرت‪913........................................................:‬‬
‫يوىانس کپلر‪914................................................:‬‬
‫انريکو فرمی‪914.................................................:‬‬
‫لئونارد اكيلر‪915.................................................:‬‬
‫ژاف‪-‬ژاک ركسو‪916.............................................:‬‬
‫نیکولو برناردك ماکیاكلی‪991......................................:‬‬
‫توماس رابرت مالتوس‪991........................................:‬‬
‫جاف فیتزجرالد کندی‪999.........................................:‬‬
‫گرگورم گودكين پینكوس‪999.....................................:‬‬
‫مانی‪991.......................................................:‬‬
‫كالد مریلننی‪992.................................................:‬‬
‫امپراطور كف سو‪995.............................................:‬‬
‫كاسکو دك گاما‪995.............................................:‬‬
‫کوركش بزرگ يا کوركش کبری‪996.................................:‬‬
‫پرت کبری‪919.....................................................:‬‬
‫مائو تسو تونگ‪911.............................................:‬‬
‫فرانسیس بیکن‪919..............................................:‬‬
‫ىنری فورد‪911..................................................:‬‬
‫منسیوس‪912....................................................:‬‬
‫(‪) 9‬‬ ‫صد مزد تأثيز گذار درتاريخ‬
‫زرتشت‪912.....................................................:‬‬
‫ملکو الیزابت يکم‪999...........................................:‬‬
‫میخائیل سرگئیويچ گورباچف‪991.................................:‬‬
‫منس‪999.......................................................:‬‬
‫شارظتانی يا کارؿ بزرگ يا کارلوس ماگنوس‪992.....................:‬‬
‫ىومر‪993.......................................................:‬‬
‫ژكستیننی يکم‪994...............................................:‬‬
‫مهاكيرا‪994.....................................................:‬‬
‫خواىش ما از مشا عزيزاف‪996.....................................:‬‬
‫مقدمه‪:‬‬
‫الحودددذ ل الدددزا ُدددذاًب لنعدددلم ّ ‪،‬لٌدددب هغدددلويي‬
‫ّالحوددذ ل الددزا ‪،‬ددل هددي حميددذجٌب ددت ا ًجيددب ّ‬
‫الوشعليي وي‪،‬ب ّالحوذ ل الزا ‪،‬دل دت الادحبثة‬
‫عدددوة ًوحدددبص ثِدددب لدددبع ج‪،‬دددبل { َفوَدددبرَا ثَ‪ْ،‬ددذَ الحَدددكِّ إِلَّدددب‬
‫الضَّلَبعُ} اهب ث‪،‬ذ‬
‫بنػػده از يػػک طػػرؼ مصػػركؼ درسػػهای ماسػػرتی ىسػػتم‪ ،‬كاز سػػوی اسػػالـ‬
‫سػػتیزاف در تػػالش ختريػػب چهػػره اسػػالـ كبػػو خصػػوص از ػتمػػد رسػػوؿ اهلل‬
‫ملسو هیلع هللا یلص ىستند‪ ،‬آناف مػی خواىنػد از پیػامرب اسػالـ چیػزی كافتػود کننػد کػو گويػا‬
‫دت ػػاـ درب ػػدری ى ػػا ك کش ػػمکش ى ػػای کن ػػونی‪ ،‬عاملش(العیاذب ػػاهلل) ػتم ػػد‬
‫رسوؿ اهلل است!‬
‫چوف برای کسی کو دعوای اتباع رسػوؿ(ملسو هیلع هللا یلص) را مػی کنػد‪ ،‬مناسػب نیسػت‬
‫در مقابػػل خزعلبػػات مالح ػده سػػکوت کػػرده‪ ،‬كب ػرای آنػػاف فرصػػت انتقػػاـ‬
‫گرفنت را دىد!‬
‫ػاى هد َمػ لػن أ لَىلَ َهػػا}‪،‬‬
‫عتػػذا اضتمػػدهلل طبػػا ايػػن فرمػػوده اهلل تعػػالی‪{:‬كشػ َه َد شػ َ‬
‫ََ َ‬
‫ب پػیش کػنم‪ ،‬کػو‬ ‫خواسػتم از دمشنػاف اسػالـ بػرای خػود دمشنػاف اسػالـ کتػا َ‬
‫سراف كػتققاف آهنا بػو رسػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص سػربو تسػلیمی هنػاده‪ ،‬ك جنػاب ػتمػد‬
‫(ملسو هیلع هللا یلص) را اكلنی فرد مؤثر درتاريخ می دانند‪.‬‬
‫كايػ ػػن کتػ ػػاب را تقػ ػػدب مػ ػػی دارـ بػ ػرای بػ ػرای اسػ ػػالـ سػ ػػتیزاف كآف عػ ػػده از‬
‫ب از خػود آنػاف‬ ‫جوانانی کػو فريػب مکػر كحیلػو ايػن ىػا را خػورده انػد‪ .‬کتػا َ‬
‫كبػا انػدکی افػافات دربرخػی از مػوارد‪ ،‬تػػا ديگػر بعػوف زبػاف کییػف خػػود را‬
‫از لعػن كطعػن بػػر ػتمػد رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص بسػتو کننػد‪ ،‬كمسػػلماناف از شػر ايػػن‬
‫مالحده در اماف باشند‪.‬‬
‫امیػػد کػػو ىرچػػو بیشػػرت جوانػػاف اسػػتفاده کػػرده‪ ،‬كبػػر انتػػاف خػػود پابنػػد بػػوده‬
‫كانتػػاف شػػاف بػػا مطالعػػو قػرار دادف ايػػن کتػػاب دػػاطر پػػیش قػػدـ بػػودف رى ػرب‬
‫ػتبوب شاف‪ ،‬زياد گردد‪.‬‬
‫ك نا گفتو نبايد گذاشت کو از قتو ای عموـ مسلماناف در سراسػر جهػاف‬
‫می خواىم کو در چاپ‪ ،‬نشػر كپخػش ايػن کتػاب سػهم بگرینػد‪ ،‬چػوف از‬
‫يػػک طػػرؼ بػرای جهػػاف نشػػاف مػػی دىنػػد کػػو رىربشػػاف اكلػػنی فػػرد مػػؤثر در‬
‫تػ ػػاريخ اس ػػت‪ ،‬كثانیػ ػان ب ػػا افػ ػراد متبػ ػػاقی ذک ػػر ش ػػده در کتػ ػػاب (چ ػػو کػ ػػافر‬
‫كمسلماف) آشنائی پیدا می کنند‪.‬‬
‫كتوصػػیو مػػن اينسػػت کػػو اف ػراد متبػػاقی را از کتػػب تػػاريخ مسػػتند مطالع ػػو‬
‫کرده‪ ،‬كدر مػورد آهنػا بػرای مسػلماناف معلومػات دىنػد‪ ،‬تػا باشػد ايشػاف را‬
‫از عینک كديد علمای اسالـ بشناسند‪.‬‬
‫یب»‪.‬‬‫ت وما تَوفِ ِیقي إِالَّ بِاهلل َعل َْی ِو تَوَّكل ُ ِ ِ ِ‬ ‫«إِ ْن أُ ِری ُد إِالَّ ا ِإل ْ‬
‫ْت َوإل َْیو أُن ُ‬ ‫َ‬ ‫استَط َْع ُ َ َ ْ‬
‫صالَ َح َما ْ‬
‫برادر مشا‪:‬‬
‫أبوشاکرمسلم‬
‫هخحاشی دس هْسد هؤلف ّکحبثؼ‬

‫ايػػن کتػػاب توسػػك يكػػو از نويسػػنده ى ػػال معػػركؼ لػػر بػػو نػػاـ مايك ػػل‬
‫ىارت(‪ )Michael H. Hart‬اخرتفیزيک داف آمريکػايی نوشػتو شػده‬
‫اس ػػت‪ .‬ى ػػارت در اي ػػن کت ػػاب ‪ 911‬ف ػػرد م ػػوثر در ت ػػاريخ را ب ػػو ترتی ػػب از‬
‫موثرترين فرد ناـ می برد ك بو دلیل انتخاب خود ك نوع تػاثری ك كيژگػی ىػر‬
‫يػػک از آهنػػا مػػی پػػردازد‪ .‬اكلػػنی کتػػاب ىػػارت بػػا عنػواف «صػػد تاثریگػػذارترين‬
‫اف ػ ػراد در تػ ػػاريخ » در سػ ػػاؿ ‪9645‬چ ػػاپ گرديػ ػػد‪ .‬ايػ ػػن کت ػػاب بػ ػػا اقبػ ػػاؿ‬
‫جهػػانی مواجػػو شػػد بػػو طوريکػػو بػػو بسػػیاری از زبافى ػای زنػػده دنیػػا تررتػػو‬
‫گرديد‪.‬‬
‫«مايكػػل‪ .‬ىػػارت» ‪ ،‬ػتقػػا معاصػػر آمريکػػايی‪ ،‬در سػػاؿ ‪ 9691‬مػػیالدی‬
‫در نیويػ ػػورک بػ ػػو دنیػ ػػا آمػ ػػده اسػ ػػت‪ .‬ايػ ػػن ػتقػ ػػا آمريکػ ػػايی در زمینػ ػػوىای‬
‫متعػددی ماننػد ريافػیات‪ ،‬علػوـ کػامپیوتر‪ ،‬اخرتشناسػی‪ ،‬فیزيػک ك حقػػوؽ‬
‫حتصیل کرده است‪.‬‬
‫نويسػػنده‪ ،‬ايػػن ػ را از ضتػػاظ علمػػی بررس ػی كػػرده ك حتػػت تػػأثری ديػػن ك‬
‫مػذىب ك شػهرت ك لػػریه قػرار نگرفتػػو اسػت بلكػو ىػػدفش در كتػاب فقػػك‬
‫معرفػػی كػػردف تأثریگػػذارترين شخصػػیت در تػػاريخ مػػی باشػػد‪ .‬بػػو قتػػنی دلیػػل‬
‫در ايػػن ػ ‪ ،‬از ضتػػاظ علمػػی‪ ،‬سیاسػػی ك اجتمػػاعی بػػزرگرتين شخصػػیت‬
‫تأثریگذار را ػتمد ملسو هیلع هللا یلص رىربی كرد‪.‬‬
‫بػػو ايػػن معنػػا كػػو ىػػر انسػػانی كػػو بػػو پیغمػػرب اسػػالـ نگػػاىی علمػػی بیانػػدازد‪،‬‬
‫بو اين نتیجو می رسد كو اك هبرتين اسوه برای پریكی می باشد‪.‬‬
‫ك اكنیز توسػعو مسػیحیت را بػو پػولس نسػبت میدىػد‪ ،‬کػو نقػش اساسػی‬
‫در انتشار مسیحیت ايفا کرده‪.‬‬
‫كيرايش ‪ ۲۹۹۱‬تنزؿ رتبو چند شخصیت مػرتبك بػا کمونیسػم میػل لنػنی ك‬
‫مائو‪ ،‬ك افافو شدف گورباچف را شامل میشود‪.‬‬
‫هحوذ ثي حجذال ملسو هیلع هللا یلص‪:‬‬ ‫‪-1‬‬

‫ػتم ػػد بػ ػػن عبداللػ ػػو (زاده ‪ ۰۷۵‬در مک ػػو – درگذشػ ػػتو ‪ ۲۳۱‬مػ ػػیالدی در‬
‫مدين ػػو) (‪ ۰۳‬قب ػػل از ىج ػػرت ‪ ۲۲-‬ىج ػػری قم ػػری) بنیافگ ػػذار ك پی ػػامرب‬
‫اسػػالـ ك آخ ػرين پیػػامرب در سلس ػػلو پیػػامرباف اعت ػػی ك حتويػػل دىن ػػده کت ػػاب‬
‫قرآف ك جتديد کننده آينی اصلی ك حتريف نشده يکتاپرستی است‪.‬‬
‫ايشػػاف ىػػم چنػػنی بػػو عنػواف يػػک سیاسػػت مػػدار‪ ،‬رئػػیس دكلػػت‪ ،‬بازرگػػاف‪،‬‬
‫فیلس ػػوؼ‪ ،‬خطی ػػب‪ ،‬قانوفگ ػػذار‪ ،‬اص ػػالحگر‪ ،‬فرمان ػػده جنگ ػػی‪ ،‬ك بػ ػرای‬
‫مسػػلماناف ك پػػریكاف برخػػی مػػذاىب‪ ،‬مػػأمور تعلػػیم فرمافىػػای اهلل بػػو مشػػار‬
‫م ػ ػ ػػیركد‪ .‬ايشػ ػ ػػاف در سػ ػ ػػاؿ ‪ ۰۷۵‬مػ ػ ػػیالدی (‪ ۰۳‬ؽ‪.‬ق‪ ،).‬در مکػ ػ ػػو در‬
‫سرزمنی حجاز در شبو جزيره عربستاف بو دنیا آمد‪.‬‬
‫در دكراف جوانی بو بازرگػانی مشػغوؿ بػود ك ـتسػتنی بػار در ‪ ۱۰‬سػالگی‬
‫ازدكاج کػػرد‪ .‬ناخشػػنود از ركش زنػػدگی مػػردـ مکػػو‪ ،‬ػتمػػد َگػػوگاه مػػدتی را‬
‫در ل ػػار ح ػرا در يک ػػی از کوهى ػػای اطػ ػراؼ آف دي ػػار ب ػػو تفک ػػر ك عب ػػادت‬
‫میپرداخ ػػت كدر قت ػػنی مک ػػاف ك در ح ػػدكد ‪ ۰۵‬س ػػالگی از ط ػػرؼ اهلل ب ػػو‬
‫پیامربی برگزيده شد ك كحی بر اك فرك فرستاده شػد‪ .‬در نرػر آنػاف دعػوت‬
‫ػتمد قتاننػد دعػوت ديگػر پیػامرباف کػیش يکتاپرسػتی مبنػی بػر ايػن بػود کػو‬
‫(‪.)1‬‬
‫اهلل يکتاست ك تسلیم شدف برابر اهلل راه رسیدف بو اكست‬
‫‪ -9‬نويسػػنده كتػػاب ‪ Michael H. Hart‬دربػػاره انتخػػاب ػتمد(رسػػوؿ اهلل) ملسو هیلع هللا یلص بػػو عن ػواف‬
‫تاثریگذارترين شخصیت در تاريخ بشريت مو گويد‪:‬‬
‫انتخػػاب مػػن ب ػرای جػػای دادف نػػاـ (ػتمػػد) در سػػرآلاز شخصػػیتىای تػػاثری گػػذار جهػػاف ؽتكػػن‬
‫اسػت موجػػب تعجػػب بعاػػی خواننػػدگاف گػػردد ك ؽتكػن اسػػت بػرای ديگػراف سػواؿ برانگیػػز باشػػد‬
‫اما اك در تاريخ تنها مردی است كو توانست در مرحلة دينی ك دنیوی پریكز شود‪.‬‬
‫اك می گويد‪ :‬تأثری ػتمد پس از گذشت‪ 91‬قرف قتچناف بر قوت خود باقیست ك ػتمد تنها رىػرب‬
‫سیاسی است كو توانست دكلتی قوی ك پریكز بر مبنای دين ك علم بنػا سػازد ك بػو قتػنی خػاطر اك‬
‫لیاقت دارد كو "تنها مرد تأثری گذار در تاريخ بشريت باشد"‪.‬‬
‫ى ػػارت از دت ػػاـ ادي ػػاف ك م ػػذىبها‪ ،‬مس ػػلماف ك لریمس ػػلماف ػتم ػػد را تنه ػػا م ػػرد تأثریگ ػػذار در ت ػػاريخ‬
‫بشريت دانستو ك اك را مستحا اين لقب می داند‪.‬‬
‫در اين کتاب ىارت‪ ،‬ػتمد ملسو هیلع هللا یلص را با عیسی مسػیح مقايسػو کػرده ك گفتػو‪ :‬پیػامرب اکػرـ ملسو هیلع هللا یلص عػالكه بػر‬
‫يک رىػرب دينػی‪ ،‬يػک رىػرب دنیػوی نیػز بػوده ك قتػنی امػر باعػ تاثریگػذاری عمیػا ايشػاف در تػاريخ‬
‫بشريت ك برتری ايشاف نسبت بو ديگر پیامرباف است‪.‬‬
‫اما ػتمد ملسو هیلع هللا یلص‪:‬‬
‫اك دارای اخالقی زيبا‪ ،‬نرؼتو کو صدايش را بلند فتی کرد‪ ،‬عیبگو نبود‪ ،‬کسی را ذَـ فتیکػرد‪ ،‬چیػزی را‬
‫میفرمود کو خریی درآف بود‪.‬‬
‫رىػػربـ رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬نسػػبت بػػو کودکػػاف مهربػػاف بػػود‪ ،‬کودکػػاف را میبوسػػید‪ ،‬ىنگػػامی کػػو درفتػػاز مػػی‬
‫بود اگر صدای گريو کودکی را میشنید فتاز را ختفیف میداد داطر کودکاف‪.‬‬
‫رىػػربـ رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬بػػامردـ مهربػػاف بػػودد‪ ،‬دارای شػػرـ ك حیػػا ك َع َّفػػت بػػود‪ ،‬بسػػیار متواف ػ ك اگػػر‬
‫کاری فتی پسنديد از چهره مبارکشاف معلوـ بود‪.‬‬
‫رىربـ رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬باحیوانات ىم مهرباف بودند‪ ،‬كقتی کػو مشػغوؿ گػرفنت كفػو مػی بػود اگػر گربػو‬
‫ای مػػی آمػػد کاسػػو آب را کمػػی کػ میکردنػػد تػػا گربػػو بتوانػػد ازآب بنوشػػد كتػػا گربػػو سػػری فتیشػػد‬
‫کاسو آب را برفتیداشت‪.‬‬
‫رىربـ رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬دارای منطا زيبائی بود‪ ،‬چشمهايش رابیشػرت بػرزمنی میػدكخت تػا آشتػاف‪ ،‬کسػی‬
‫کو بو ايشاف نزديک میشد‪ ،‬اكؿ ايشاف سالـ ك احواؿ پرسی میکرد‪.‬‬
‫عش اعحبق ًيْجي‬ ‫‪-2‬‬

‫س ػ ػػر اس ػ ػػحاؽ نی ػ ػػوتن (زاده ‪ – ۲۲۰۱‬درگذش ػ ػػتو ‪ )۲۷۱۷‬فیزي ػ ػػک داف‪،‬‬
‫ريافػػی داف‪ ،‬سػػتاره شػػناس‪ ،‬فیلسػػوؼ ك شػػهركند انگلسػػتاف بػػوده اسػػت‪.‬‬
‫كی در سػ ػػاؿ ‪ ۲۲۶۷‬مػ ػػیالدی شػ ػػاىکار خػ ػػود «اصػ ػػوؿ ريافػ ػػی فلس ػ ػػفو‬
‫طبیعػػی» را بػػو نگػػارش درآكرد‪ .‬در ايػػن کتػػاب ‪ ،‬اك مفهػػوـ گػرانش عمػػومی‬
‫را مط ػػرح س ػػاخت ك ب ػػا تشػ ػريح قػ ػواننی حرک ػػت اجس ػػاـ‪ ،‬عل ػػم مکانیػ ػػک‬
‫کالسػ ػػیک را پاي ػ ػػو گذاش ػ ػػت‪ .‬از ديگػ ػػر کارى ػ ػػای مه ػ ػػم اك بنیافگ ػ ػػذاری‬
‫حساب ديفرانسیل ك انتگراؿ است‪.‬‬
‫رىػػربـ رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬چهػػره اش خنػػداف ك گشػػاده ركيػػی بػػود‪ ،‬كقػػت خػػويش را صػػرؼ کارىػػای نیػػک‬
‫میکرد‪ ،‬ىركقت بنی دك کػار خؼت َّػری میگشػتند آف کػاری را مػی پسػنديد کػو آسػاف بػود‪ ،‬مػادامی کػو‬
‫گناىی درآف کار فتی بود‪.‬‬
‫رىربـ رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص ‪ ،‬کارنیک رادكست می داشت ك در مقابل کػار پسػنديده میفرمودنػد‪«:‬اضتَم خػد هلل‬
‫الذی بنعمتو تتم الصاضتات» كاگر دچار کػار نػاگواری میشػدند میفرمودنػد‪«:‬اضتَم خػد هللَ َعلػی خکػل‬
‫َحاؿ»‪.‬‬
‫رىػػربـ رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬بػػوی خػػوش ك عطػػر را دكسػػت مػػی داشػػت‪ ،‬از بػػوی بَػػد خمتنفػػر بػػود‪ ،‬خػػود را بػػا‬
‫َمسک ك َعنرب خوشبو میکرد‪.‬‬
‫رىربـ رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬ىرچیز حاللی را کو جلوی ايشاف می گذاشتند می خورد ك هبانو فتی گرفت‪.‬‬
‫بلو رىربـ اىل ززتت دادف بو خانواده ك ديگراف نبودند‪ ،‬اگر تنها خرمايی را حتی بدكف ناف گػری مػی‬
‫آكرد میخوردند‪ ،‬كاگر عسل ك چیز شریينی را ىم بو دست‪ ،‬می آكردند میل می کردند‪.‬‬
‫رىربـ رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص‪ ،‬با خانواده ای خود کار می کرد كآناف را در کار ىػای خانػو تنهػا فتػی گذاشػت‪،‬‬
‫لباس ىای كکفش خود را بدست خود می دكخت‪.‬‬
‫ای رىربـ رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص مشا هبرتين پیشوايی«صل اهلل علی النبی ملسو هیلع هللا یلص» (أبوشاکرمسلم)‬
‫نػػاـ نیػػوتن بػػا انقػػالب علمػػی در اركپػػا ك ارتقػػای نرريػػو خورشػػید مرکػػزی‬
‫پیونػػد خػػورده اسػػت‪ .‬اك ـتسػػتنی کسػػی اسػػت کػػو قواعػػد طبیعػػی حػػاکم بػػر‬
‫گردش ػػهای زمین ػػی ك آشت ػػانی را کش ػػف ک ػػرد‪ .‬كی قتچن ػػنی توانس ػػت بػ ػرای‬
‫اثبػػات قانوفى ػػای حرکػػت س ػػیارهىای کپلػػر برىافى ػػای ريافػػی بیاب ػػد‪ .‬در‬
‫جهػت بسػػك قػواننی نػػامربده‪ ،‬اك ايػػن جسػتار را مطػػرح کػػرد کػػو مػػدار اجػراـ‬
‫آشتػػانی ماننػػد سػػتارگاف دنبالػػو دار‪ ،‬لزكم ػان بیاػػوی نیسػػت بلکػػو میتوانػػد‬
‫ىذلولی يا شلجمی نیز باشد‪.‬‬
‫افػػزكف بػػر اينهػػا‪ ،‬نیػوتن پػػس از آزمايشىػػای دقیػػا دريافػػت کػػو نػػور سػػفید‬
‫ترکیبػی از دتػػاـ رنگىػای موجػػود در رنگنیکمػػاف اسػت‪ .‬اك فرفػػیو مػػوجی‬
‫ى ػػويگنس را درب ػػاره ن ػػور رد ک ػػرد‪ .‬از دي ػػدگاه نی ػػوتن ن ػػور جري ػػانی از ذرات‬
‫است کو از چشمو نور بو بریكف فرستاده میشوند‪.‬‬
‫حيغ هغيح‬ ‫‪-3‬‬
‫عیسػػی مسػػیح يػػا عیسػػی ناصػػری ( زاده ‪ ۷-۱‬پػػیش از مػػیالد – درگذشػػتو‬
‫‪ ۳۲-۱۲‬پػ ػػس از مػ ػػیالد) شخصػ ػػیت مرکػ ػػزی مسػ ػػیحیت‪ ،‬بػ ػػزرگرتين ديػ ػػن‬
‫دنیاس ػػت‪ .‬در ب ػػاكر مس ػػیحیاف عیس ػػی جتس ػػم خ ػػدا در جس ػػم انس ػػانی ك‬
‫آلازگر جرياف مسیحیت است‪.‬‬
‫اك در شػػهر بیػػت ضتػػم از شػػهرىای ايالػػت ناصػػره منطقػػو يهوديػػو بػػو دنیػػا‬
‫آمد‪ .‬مسلماناف بو عیسی بػو عنػواف يػک پیػامرب اكلػی العرػم بػاكر دارنػد ك‬
‫برخی از ديگر مذاىب نیز اك را شخصیت مهمی در نرر میگریند‪.‬‬
‫مناب اصلی برای بررسی زندگی عیسی چهار اؾتیل رشتی ىستند‪،‬‬
‫ىرچند برخی ػتققاف معتقدند کو منتىای ديگر چوف اؾتیل توماس نیز‬
‫بو اندازه چهار اؾتیل سنتی برای ترسیم تارمتی عیسی اقتیت دارند‪ .‬اکیر‬
‫پژكىشوراف معتقدند کو عیسی يک يهودی از ناحیو «جلیل» در مشاؿ‬
‫(‪.)2‬‬
‫فلسطنی بود کو از اك بوعنواف يک معلم ك شفادش ياد میشد‬
‫‪ -1‬نويسػػنده مػػی گويػػد‪" :‬انتخػػاب مػػن‪ ،‬بػػو عنػواف بػػاالترين جايگػػاه در ايػػن لیسػػت جهػػانی (يعنػػی‬
‫ػتمػػد) ؽتکػػن اسػػت بعاػػی اف ػراد را شػػگفتزده کنػػد ك قتچنػػنی ؽتکػػن اسػػت مػػورد پرسػػش ديگ ػراف‬
‫كاق شود‪ ،‬اما اك تنها مرد تاريخ است کو در ابعاد معنوی ك مادی بو شکل خارؽالعػادهای موفػا‬
‫(‪ )Supremely Successful‬بودهاست‪ .‬ػتمػد يکػی از بػزرگرتين اديػاف تػاريخ را پايوگػذاری‬
‫ك تركي کرد ك رىرب سیاسػی تأثریگػذاری شػد‪ .‬امػركز‪ ،‬سػیزده قػرف پػس از كفػاتش‪ ،‬نفػوذ اك قتچنػاف‬
‫نریكمند ك فراگری است‪.‬‬
‫مانند دتاـ مذاىب‪ ،‬اسالـ تأثری عریمی بػر زنػدگی پػریكانش گذاشتواسػت ك بػدين دلیػل اسػت کػو‬
‫بنیانگذاراف مذاىب بزرگ جهاف در اين کتاب بو شکل برجستوای بو حساب آمدند‪.‬‬
‫از آؾتايی کو بػو شػکل خیلػی قػاط تعػداد مسػیحیاف دك برابػر مسػلماناف جهػاف اسػت‪ ،‬اينکػو رتبػو‬
‫«ػتمد بن عبداهلل» از «عیسی بن مرب» باالتر است ؽتکن است عجیب بو نرر برسد‪ .‬دك دلیل‬
‫اصلی برای اين تصمیم كجود دارد‪:‬‬
‫اكؿ اينکػػو‪ ،‬نقشػػی کػػو ػتمػػد در توسػػعو اسػػالـ ايفػػا میکنػػد بػػو مراتػػب مهمتػػر از نقشػػی اسػػت کػػو‬
‫عیسی مسیح در توسعو مسیحیت ايفا کرد‪.‬‬
‫اگر چو مسیح مسئوؿ اخالقیات ك احکاـ اخالقػی مسػیحیت بػومشار مػیركد‪( .‬تػا آؾتػايی کػو ايػن‬
‫مػ ػػذىب متف ػ ػػاكت از يهودي ػ ػػت میگػ ػػردد)‪ .‬پ ػ ػػولس توس ػ ػػعو دىنػ ػػده اص ػ ػػلی اعتی ػ ػػات در مس ػ ػػیحیت‬
‫میباشد‪ ،‬با توجو بو نقش کلیدی ايشاف (پولس) در تشويا ديگػراف بػرای گركيػدف بػو ديػن جديػد‬
‫مسیحیت‪ ،‬ك قتچننی کو اك نويسنده دش بزرگی از کتاب عهد جديد میباشد‪.‬‬
‫ػتمػد‪ ،‬بػو ىػر حػاؿ مسػئوؿ ىػر دك دػش اعتیػات ديػن اسػالـ ك قتچنػنی اخالقیػات اصػلی ك اصػػوؿ‬
‫اخالقػی ديػػن اسػػالـ میباشػػد‪ .‬بػػو عػػالكه ايشػػاف نقػش کلیػػدی در گركيػػدف بػػو ديػػن جديػػد اسػػالـ ك‬
‫قتچننی بنا هنادف شػیوهىای مػذىبی ديػن اسػالـ را داشػتواند‪ .‬عػالكه بػر ايػن ايشػاف نويسػنده کتػاب‬
‫مق ػػدس مس ػػلماناف ىس ػػتند‪ ،‬ق ػػرآف‪ ،‬غتموع ػػو از مش ػػاىدات دركن ػػی ک ػػو بن ػػابر اعتق ػػاد ػتم ػػد توس ػػك‬
‫خداكند برای ايشاف بوطور مستقیم آشکار شد‪ .‬بیشرت اين گفتارىا‪ ،‬کم ك بیش‪ ،‬در زمػاف حیػات‬
‫پیامرب گردآكری شد ك بو صورت معتربی با فاصلو نو چنداف زيادی پػس از كفػات پیػامرب رتػ آكری‬
‫شدند‪.‬‬
‫قػػرآف بنػػابراين‪ ،‬بػػو صػػورت بسػػیار نزديػػک‪ ،‬بسػػیاری از عقايػػد ك آموزهىػػای ػتمػػد را بوطوریکػػو بػػو‬
‫صورت قابل توجهی بو کالـ دقیا خود پیامرب نزديک است‪ ،‬بیاف میکند‪.‬‬
‫ىیچ گردآكری مفصلی مانند اين (قرآف) از تعلیمات عیسی مسیح باقی فتاندهاست‪.‬‬
‫از آؾتػػايی کػػو قػػرآف حػػداقل بػػو انػػدازه اؾتیػػل کػػو بػرای مسػػیحیاف مهػػم اسػػت‪ ،‬بػرای مسػػلماناف مهػػم‬
‫میباشػػد‪ .‬اثرگػػذاری ػتمػػد بػػو كاسػػطو قػػرآف عرػػیم اسػػت ك احتمػػاالن بػػو خػػاطر ايػػن اسػػت کػػو تػػأثری‬
‫نسػػبی ػتمػػد بػػر اسػػالـ از تػػأثری مشػػرتک پػػولس ك عیسػػی بػػر مسػػیحیت بیشػػرت اسػػت ك در بعػػد‬
‫مذىبی اين چننی بو نرر میرسد کو تأثری ػتمد ىم بر تاريخ بشر مانند عیسی است‪.‬‬
‫از ايػػن گذشػػتو‪ ،‬ػتمػػد (بػػر خػػالؼ عیسػػی)‪ ،‬رىػػربی سػػکوالر بػػود‪ ،‬قتچنافکػػو رىػػربی مػػذىبی ىػػم‬
‫بود‪.‬‬
‫در حقیقت بو عنواف نریكی ػترکو پریكزی اعراب‪ ،‬ايشاف میتوانػد بػو عنػواف تأثریگػذارترين رىػرب دتػاـ‬
‫زمافىا رتبو بسیار خوبی بگرید…‬
‫پریكزیىای اعراب قرف ىفتم‪ ،‬نقش بسیار مهمی در تػاريخ بشػريت بػازی کردهاسػت کػو تػا ركزگػار‬
‫کنونی ىم ادامو دارد‪.‬‬
‫اين ترکیب بیمانند اثرگذاری سکوالر ك مذىبی است کػو باعػ شػده مػن احسػاس کػنم کػو ػتمػد‬
‫مستحا قرار گرفنت بو صػورت انفػرادی بػو عنػواف تأثریگػذارترين شػخص تػاريخ بشػريت باشػد"(خػتم‬
‫سخن نويسنده)‪.‬‬
‫اما عیسی از نظر مسلمانان‪:‬‬
‫عیسػػی علیػػو السػػالـ از رتلػػو پػػن پیػػامربی اسػػت کػػو اهلل تعػػالی از آف درقرآنکػػرب مفصػػال بیػػاف داشػػتو‪،‬‬
‫كاتبػػاع اكرا قػػبال نصػػارا مػػی گفتنػػد‪ ،‬امػػا بػػو دلیػػل اينکػػو‪ ،‬ديػػن اكرا حتريػػف فتودنػػد پػػس علمػػا آنػػاف را‬
‫مسیحیاف می دانند‪.‬‬
‫بنػػابر گفتػػو ای مفس ػرين‪ ،‬زمانیکػػو تصػػمیم قتػػل اكرا گرفتنػػد‪ ،‬اهلل تعػػالی اكرا بػػو آشتػػاف بػػرد‪ .‬امػػاـ قرطبػػی‬
‫رزتو اهلل می گويد‪:‬صحیح آنست کو حا تعالی‪ ،‬اكرا بدكف كفات كخواب بو آشتاف برد‪.‬‬
‫رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص در اسراء كمعراج با اك مالقات فتود‪ ،‬در حدي صػحیح امػده اسػت کػو‪«:‬رسػوؿ اهلل‬
‫صلی اهلل علیو كسلم میفرمايد‪«:‬در شب اسراء كمعراج عیسی را ديدـ کو میاف قد اك سرخ كسػفید‬
‫بود‪ ،‬گويا اك از زتاـ برآمده است[متفا علیو]‪.‬‬
‫اك در آخرالزماف ىنگامیکو دجاؿ خركج می کند‪ ،‬از آشتاف با دك ملک قتراه‪ ،‬پاينی شػده كدر بػاب‬
‫لػػد منػػاره بیػػت اظتقػػدس‪ ،‬اكرا گرفتػػار کػػرده ك بػػو ىالکػػت مػػی رسػػاند‪ ،‬سػػپس طبػػا ركايػػاتی در زمػػنی‬
‫ىفػت سػاؿ زنػدگی مػی کنػد چنانکػو در حػديیی آمػده اسػت کػو‪« :‬مث يرسػل اهلل مطػران ال يکػن منػػو‬
‫بیت مدر كال كبر فیغسػل اررض حتػی يرتکهػا کالزلفػة مث يقػاؿ اررض انبتػی ذترتػک كردی برکتػک‪،‬‬
‫فیومئػػذ تأکػػل العصػػابة مػػن الرمانػػة‪ ،‬كيسػػترلوف بقحفهػػا‪ ،‬كيبػػارک فػػی الرسػػل‪ ،‬حتػػی مف اللقمػػة مػػن‬
‫اإلبػػل لتکفػػی الفئػػاـ مػػن النػػاس‪ ،‬اللقمػػة مػػن البقػػر لتکفػػی القبیلػػة مػػن النػػاس‪ ،‬ك اللقمػػة مػػن الغػػنم‬
‫لتکفی الفخذ من الناس» [صحیح مسلم]‪.‬‬
‫يعن ػػی‪«:‬س ػػپس اهلل ب ػػارانی را میفرس ػػتند ن ػػو خان ػػو گل ػػی کفاي ػػت میکن ػػد ك ن ػػو خان ػػو پش ػػمی زم ػػنی را‬
‫میشويد ك آف را میل آينو میکند سپس بػو زمػنی گفتػو میشػود ذتػرات ك نباتػات خػود را بركيػاف ك‬
‫برکتت را برگرداف در اين ىنگػاـ يػک رتاعػت بػزرگ از خػوردف يػک انػار سػری میشػوند ك پوسػتش‬
‫را سايو خود قػرار میدىنػد‪ .‬ك شػری حیوانػات افػزايش میيابػد حتػی شػری يػک شػرت نػو رسػیده بػرای‬
‫رت زيادی از مردـ کافی است‪ .‬ك شری يک گاك نو رسیده بػرای يػک قبیلػو کافیسػت ك شػری يػک‬
‫گوسفند نو رسیده برای يک خانواده بزرگ کافی است»‪.‬‬
‫اماـ مسلم از ابوىريره ركايت میکند گفت‪ :‬پیامرب صلی اهلل علیو كسلم فرمود‪« :‬ك اهلل لین ػزلن عیسػی‬
‫بػػن مػػرب حکم ػان عػػادالن‪ ...‬كلیاػػعن اصتزيػػة كلتػػرتکن القػػالص فػػال يسػػعی علیهػػا كلتػػذى الشػػحناء‬
‫كالتبالض كالتحاسد كلیدعوف ملی اظتاؿ فال يقبلو أحد»[صحیح البخاری]‪.‬‬
‫يعنػی‪«:‬قسػػم بػو اهلل عیسػػی بػن مػػرب بػو عنػواف حػػاکم عػادؿ نػػازؿ میشػود‪ ...‬جزيػػو را بػر مػػیدارد شػػرت‬
‫جواف رىا میشود ك کسی بو آف آزار فتیرساند (امنیت کامل كجود دارد) بغض‪ ،‬کینػو‪ ،‬حسػادت‬
‫از بنی میركد ك مردـ برای دريافت ماؿ دعوت میشوند كلی کسی اجابت فتیکند»‪.‬‬
‫نوكی میگويد‪« :‬معنی اين حدي اين است کو مردـ از امواؿ قتديگر دكری میکنند‪ .‬کسػی سػعی‬
‫فتیکنػػد شػػرت ديگػػری را مالػػک شػػود چػػوف مػػاؿ زيػػاد اسػػت ك نیازمنػػدی کػػم ك قیامػػت ىػػم نزديػػک‬
‫شده است»‪.‬‬
‫در برخی ركايات آمػده اسػت عیسػی علیػو السػالـ بعػد از نػزكؿ ىفػت سػاؿ ك در برخػی ديگػر چهػار‬
‫ساؿ در زمنی باقی میماند‪.‬‬
‫از عبػػداهلل بػػن عمػػر رفػػی اهلل عنهمػػا ركايػػت اسػػت کػػو رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص فرمػػود‪« :‬اهلل عیسػػی بػػن مػػرب را‬
‫نػػازؿ میکنػػد‪ ...‬سػػپس مػػردـ ىفػػت سػػاؿ در زمػػنی میماننػػد‪ .‬در ايػػن مػػدت بػػنی دك نفػػر دمشنػػی‬
‫كجود ندارد سپس اهلل باد خنکی را از طرؼ شاـ میفرستد کسانی کػو میقػاؿ ذرهای انتػاف در دؿ‬
‫دارند اين باد ركحشاف را قبض میکند»[صحیح مسلم]‬
‫ك در ركايت اماـ ازتد ك ابو داكد آمػده اسػت کػو رسػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص فرمػود‪« :‬فیمکػ فػی اررض أربعػنی‬
‫سنة‪ ،‬مث يتوفی كيصلی علیها اظتسلموف» [أبوداكد]‪.‬‬
‫يعنی‪« :‬اك در زمنی چهل ساؿ میماند سپس میمرید ك مسلماناف بر اك فتاز میخوانند»‪.‬‬
‫نکتػو‪ :‬ىػػر دك ركايػت صػػحیح ىسػتند ك رتػ آهنػا مشػػکل اسػت مگػػر اينکػو ركايػػت ىفػت سػػاؿ را بػػر‬
‫مػدت اقػامتش بعػد از نػزكؿ در آخػر الزمػاف زتػل کنػیم ك آف را بػو مػدت مانػدنش در زمػنی قبػػل از‬
‫باال رفتنش افافو فتائیم (يعنی زمانی کو پیامرب بود) بنابراين عمر عیسی علیو السػالـ در آف زمػاف‬
‫سػػی ك سػػو سػػاؿ بػػوده اسػػت (ك بعػػد از نػػزكؿ در آخػػر الزمػػاف ىفػػت سػػاؿ خواىػػد مانػػد پػػس رتعػان‬
‫چهػ ػػل س ػ ػػاؿ ركی زمػ ػػنی خواى ػ ػػد بػ ػػود) [النهاي ػ ػػة ‪ /‬الفػ ػػنت ك اظتالح ػ ػػم» (‪ )913/9‬حتقیػ ػػا د‪ .‬ط ػ ػػو‬
‫زينی](أبوشاکرمسلم)‬
‫ثْدا‬ ‫‪-4‬‬
‫سػػیذارتا َگوتامػػا بػػودا مؤسػػس مػػذىب ك تفکػػر فلسػػفی بػػودايی اسػػت‪ .‬بػػودا‬
‫بنی قركف چهارـ ك ششم قبل از میالد در مشاؿ ىند میزيستو است‪.‬‬
‫كاژه بودا يعنی بیدار شده يا بو عبارت ديگر‪ ،‬کسی کو بو ركشنی‬
‫رسیده است‪ .‬اين كاژه در فارسی امركزی بو بوی ك بو تبديل شده کو ىم‬
‫بو معنی فکر ك انديشو است ك ىم بو معنی حس شامو‪ .‬البتو در دكراف‬
‫فارسی میانو (شاىنشاىی ساسانی) اين كاژه بو عنواف كامواژه از زباف‬
‫سانسکريت ك بو معنی خاص فرد بودا ك دين بودايی با صورت بوت ك‬
‫يا بت بو زباف فارسی میانو (هپلوی) كارد شده است ك اين قتاف كاژه ای‬
‫است کو در فارسی مدرف بو معنی بت (پیکره ای کو پرستیده می شود)‬
‫(‪)3‬‬
‫بو کار می ركد‪.‬‬
‫‪ -9‬نرريػػو مسػػلماناف در مػػورد بػػوداء اينسػػت کػػو چنانکػػو شػػیخ ػتمػػد صػػا فػػوزاف مػػی گويػػد‪« :‬بػػودا‬
‫پیػػامرب نبػػود‪ ،‬بلکػػو يػػک فیلسػػوؼ کػػافر بػػود‪ ،‬کػػو بػػر آيػػنی لػػری آشتػػانی دتسػػک داشػػت‪ ،‬ىرکسػػی کػػو‬
‫معتقد باشد بودا پیامرب بوده اك کافر است‪.‬‬
‫پریكاف بودا درباره اك للو کردند‪ ،‬ك معتقد بو الوىیتش ىستند‪ ،‬ك اك را عبادت می کننػد‪ ،‬ك انسػاهنای‬
‫زيادی در دكراف قدب ك معاصر از پریكاف اين آينی كثنی ىستند‪ ،‬بر مسلماف كاجػب اسػت نسػبت‬
‫بػػو ايػػن آيػػنی ك پػػریكانش بغػػض داشػػتو باشػػند‪ ،‬ك از آهنػػا برائػت جوينػػد‪ ،‬ك دػػاطر اهلل متعػػاؿ بػػا آهنػػا‬
‫عداكت داشتو باشند»[فتاكی اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة كاإلفتاء (‪(])11/13‬أبوشاکرمسلم)‬
‫کٌفْعيْط‬ ‫‪-5‬‬
‫کنفوس ػػیوس مش ػػهورترين فیلس ػػوؼ‪ ،‬نرري ػػو پ ػػرداز سیاس ػػی ك معل ػػم چین ػػی‬
‫اسػػت کػػو در چػػنی باسػػتاف زنػػدگی میکػػرد‪ .‬كی در ‪ ۰۰۲‬پػػیش از مػػیالد‬
‫در ايالػػت کوچ ػػک ل ػػو کػػو ام ػػركزه دش ػػی از شهرسػػتاف جدي ػػد ش ػػاندكنگ‬
‫اسػػت متولػػد شػػد ك در ‪ ۰۷۹‬پػػیش از مػػیالد در گذشػػت‪ .‬كالػػدينش‪ ،‬کػػو‬
‫در زم ػ ػػاف ک ػ ػػودکی اك زن ػ ػػدگی را ب ػ ػػدركد گفتن ػ ػػد‪ ،‬اك را کون ػ ػػگ – کػ ػ ػػويی‬
‫نامیدنػػد‪ .‬کنفوس ػػیوس از کلمػػو کون ػػگ فػػوزی‪ ،‬ب ػػو معنػػای «اس ػػتاد ب ػػزرگ‪،‬‬
‫کونگ» گرفتو شدهاست‪.‬‬
‫كی آفػرينش جهػػاف را مبتنػػی بػػر قػػانوف قطبیػػت میدانػػد بػػو ايػػن معنػػی کػػو‬
‫از ىس ػػتی مطل ػػا‪ ،‬ـتس ػػت موج ػػودی يگان ػػو ک ػػو خ ػػود کنفوسػ ػػیوس آف را‬
‫قط ػػب ب ػػزرگ میخوان ػػد منبعػ ػ میش ػػود ك قتػ ػراه آف قط ػػب ديگ ػػری ک ػػو‬
‫قسمت پذير است بو كجود میآيد‪.‬‬
‫اين دك قطب با ىم ركبرك ك بو ىم پیچیػده میشػوند‪ .‬از ايػن جػا جهػاف‬
‫کوف ك فساد مانند دك نریكی قػوی ك فػعیف يػا ركشػنايی ك تػاريکی ك يػا‬
‫فتاينده صفات مرد ك زف‪ ،‬پا بو عرصػو ىسػتی مػی گػذارد ك تغیػری ك تبػديل‬
‫يافنت اين دك قطب‪ ،‬اسػاس بػو كجػود آمػدف خػوبی يػا بػدی يػا خػری ك شػر‬
‫است‪.‬‬
‫‪ -6‬پْلظ(ثْلظ)‬
‫پ ػػولس ي ػػا بول ػػوس از مهمػ ػرتين مبلغ ػػاف مس ػػیحیت ك بنیانگ ػػذار اعتی ػػات ك‬
‫خداشناس ػػی اي ػػن آئ ػػنی ب ػػود ب ػػرخالؼ حواري ػػوف‪ ،‬پػ ػولس ىرگ ػػز ب ػػا عیس ػػی‬
‫ديدار مستقیم نداشتو است با اين حاؿ اين پػولس بػود کػو مسػیحیت را‬
‫از يهوديت جدا ساخت‪ ،‬قتچوف دينی جداگانو‪.‬‬
‫در کتػ ػػاب اعمػ ػػاؿ رسػ ػػوالف‪ ،‬پػ ػػولس پیش ػ ػوای نصػ ػػاری (لریيهودي ػ ػػاف) ك‬
‫حواري ػػوف پیشػ ػوای مس ػػیحیاف خوان ػػده ش ػػدهاند‪ .‬بیش ػػرت قس ػػمتهای عه ػػد‬
‫جديد توسك اك نوشتو شده است‪.‬‬
‫اسػػم اصػػلی اك شػػائوؿ بػػود کػػو بعػػدىا بػػو پػػولس تغیػػری داد‪ .‬اك فرزنػػد يػػک‬
‫خ ػػانواده بس ػػیار معتق ػػد يه ػػودی ب ػػود ‪ ،‬قتچن ػػنی پ ػػولس ش ػػهركندی ركـ را‬
‫داشػت کػػو در آف زمػػاف امتیػػاز بسػػیار مهمػػی ػتسػػوب میشػػد‪.‬پولس رسػػوؿ‬
‫اختیػػار کامػػل از طػػرؼ شػػورای يهػػود داشػػت تػػا بػػو دسػػتگریی ك آزار انتػػاف‬
‫داراف بپ ػ ػػردازد ك قتچن ػ ػػنی اك در کش ػ ػػتو ش ػ ػػدف اكل ػ ػػنی ش ػ ػػهید مس ػ ػػیحیت‬
‫استیفاف رافی بود‪.‬‬
‫كلی در مسافرتی کو بو دمشا می رفت تا در کنیسو ىای آؾتا انتاف‬
‫داراف را دستگری کند ك بو اكرشلیم بیاكرد ‪ ،‬برای اك اتفاقی می افتاد کو‬
‫مسری زندگی اش را بو کلی تغیری میدىد‪ .‬امركزه مسیحیت در اركپا‬

‫(‪)4‬‬
‫حاصل ززتت ىای پولس است‪.‬‬
‫‪ -7‬جغبّی لْى(عبی لْى)‬
‫تسػػای لػػوف يػػا سػػای لػػوف (زاده حػػدكد ‪ 21‬يػػا ‪ 39‬مػػیالدی – درگذشػػتو‬
‫‪ 919‬مػػیالدی) ؼتػػرتع چینػػی کالػػذ ك از خواجگػػاف دربػػار امپراتػػوری ىػػاف‬
‫شرقی بود‪ .‬ىرچند کو کالذ پیش از تسای لوف نیز در چنی تولید میشد‬
‫كلػػی اك بػػا ابػػداع شػػیوهای نػػوين ك افػػزكدف مػوادی جديػػد بػػو ترکیبػػات مػػورد‬
‫نیاز آف‪ ،‬اكلنی کالذ با الیاؼ گیاىی بو شکل آنچو کو امركزه كجود دارد‬
‫را تولید فتود‪.‬‬
‫در سػػاؿ ‪ ۷۰‬بػػو عن ػواف يکػػی از خواجگػػاف دربػػار ىػػاف شػػرقی كارد کػػاخ‬
‫امپراتػ ػػوری شػ ػػد ك در طػ ػػوؿ اقػ ػػامتش بػ ػػو مطالعػ ػػو شػ ػػیوهىای تولیػ ػػد کالػ ػػذ‬
‫پرداخت‪ .‬تولید کالذ از ‪ ۱۵۵‬ساؿ پػیش از مػیالد در چػنی ركاج داشػت‬
‫ك بػرای تولیػد آف از زائػدات ابريشػػم اسػتفاده میکردنػد امػػا تسػای لػوف بػػو‬
‫فکػػر اسػػتفاده از م ػواد ترکیبػػی جديػػدی ب ػرای تولیػػد آف بػػود‪ .‬اك در س ػػاؿ‬
‫‪-1‬البتو اين حتقیا نويسنده کتاب است‪ ،‬درحقیقت بولس بزرگرتين جنايت را در حا مسیحیاف اؾتاـ‬
‫داد‪ .‬كبو نرر مسلماناف‪ ،‬اين يهودی اكلنی کسی است کو دين نصرانیت را از توحید بو شرکیت‬
‫ك پرستش چند خدا تغری داد ‪ ،‬کو مسیحیت امركزی از آف پریكی میکنند‪.‬‬
‫كاز يػػک اؾتیػػل چهػػار اؾتلیػػل جػػور کػػرد بػػو نػػاـ ىػػايی ‪ -9‬اؾتیػػل متػػا ‪ -1 ،‬اؾتیػػل يوحنػػا ‪ -9 ،‬اؾتیػػل‬
‫مرقس ‪ -1‬اؾتیل لوقا(أبوشاکرمسلم)‬
‫‪ ۲۵۰‬م ػػیالدی از پوس ػػت درخ ػػت ت ػػوت‪ ،‬کن ػػف‪ ،‬پارچ ػػوىای مس ػػتعمل ك‬
‫تورىای مػاىیگریی کهنػو ترکیػب جديػدی سػاخت ك اكلػنی کالػذ بػا بافػت‬
‫گیاىی بو شکل تقريبی آنچو کو امركزه كجود دارد را تولید فتود‪.‬‬
‫کالػػذ تولیػػدی جديػػد در مقايسػػو بػػا کالػػذىای ابريشػػمی پیشػػنی کیفیػػت‬
‫هب ػػرتی ب ػرای نوش ػػنت داش ػػت ك تولی ػػدش نی ػػز ارزان ػػرت ب ػػود‪ .‬تس ػػای ل ػػوف اي ػػن‬
‫يافتواش را بو امپراتور ىاف ىػودی گػزارش فتػود ك مػورد تشػويا قػرار گرفػت‪.‬‬
‫امپراتػػور بػػو اك لقبػػی اشػرافی ك ثركتػػی بسػػیار اعطػػاء فتػػود ك در سػػاؿ ‪۲۲۰‬‬
‫(میالدی) نیػز شػهر لونگتینػگ را بػو اك داد‪ .‬تسػای لػوف اينػک بػا عنػواف‬
‫مرزبػػاف تسػػای لػػوف شػػناختو میشػػد ك بػػو قتػػنی سػػبب کالػػذ ابػػداعی اك را‬
‫نیز «کالذ مرزباف تسای» مینامیدند‪.‬‬
‫درگ ػػریی اك در ام ػػور سیاس ػػی س ػػبب ش ػػد ت ػػا كارد جن ػػگ ق ػػدرتی در ک ػػاخ‬
‫شود کو منجر بو رسػوايیش شػد‪ .‬تسػای لػوف در ‪ ۲۱۲‬مػیالدی دسػت بػو‬
‫خودکشی زد ك با نوشیدف سم بو زندگی خود پاياف داد‪.‬‬
‫‪ -8‬يُْبًظ گْجٌجشگ‬
‫يوىػ ػػانس گػ ػػوتنربگ (زاده حػ ػػدكد ‪ ۲۳۹۶‬مػ ػػیالدی ‪ ،‬درگذشػ ػػت ‪ ۳‬فوريػ ػػو‬
‫‪ ۲۰۲۶‬میالدی ) زرگر آظتانی ك اكلػنی ؼتػرتع ماشػنی چػاپ ك کػالن صػنعت‬
‫چاپ در اركپا بود‪.‬‬
‫از يوىػاف گػػوتنربگ اللػب بػػو عنػواف ؼتػرتع صػػنعت چػػاپ يػاد میشػػود امػػا‬
‫آنچو را کػو اك اؾتػاـ داد ابػداع اكلػنی ركش اسػتفاده از حػركؼ چػاپی قابػل‬
‫جاجبػػايی ك ماشػػنی چػػاپ بػػود کػػو ايػػن امکػػاف را ف ػراىم مػػیآكرد تػػا بت ػواف‬
‫مطالب نوشتوشده گوناگوف را با سرعت ك دقت بو چاپ رساند‪.‬‬
‫البتػػو ايػػن صػػنعت ‪ ۰۵۵‬سػػاؿ قبػػل از كی توسػػك يػػک بازرگػػاف چینػػی بػػو‬
‫ناـ بی شنگ اسػتفاده میشػد ك حػدكد ‪ ۱۵۵‬سػاؿ قبػل نیػز در کػره مػورد‬
‫اسػػتفاده ق ػرار میگرفػػت‪ .‬مهمت ػرين اثػػر گػػوتنربگ اؾتیػػل گػػوتنربگ يػػا اؾتیػػل‬
‫‪ ۰۱‬سػػطری اسػػت‪ ،‬کػػو از ضتػػاظ زيبػػايی خطػػی ك کیفیػػت صػػنعتی آف در‬
‫زماف خودش اؾتیلی بینرری بود‪.‬‬
‫گفت ػػو ش ػػده اس ػػت ک ػػو س ػػهم عم ػػده گ ػػوتنربگ در ص ػػنعت چ ػػاپ اخػ ػرتاع‬
‫ح ػركؼ چػػاپی قابػػل جاجبػػايی بػػوده اسػػت‪ .‬در كاق ػ حػػركؼ چػػاپی قابػػل‬
‫جاجبػ ػػايی نیػ ػػز در اكاسػ ػػك قػ ػػرف يػ ػػازدىم در چػ ػػنی توسػ ػػك شخصػ ػػی بػ ػػوناـ‬
‫بیشػػنگ اخػرتاع شػػده بػػود‪ .‬امػػا چػػوف صػػنعت چػػاپ تنهػػا پػػس از اركپػػا ك‬
‫پػػس از اينکػػو چینیىػػا ركشىػػای جديػػد آف را از اركپايیىػػا فراگرفتنػػد در‬
‫چػػنی قتگػػانی شػػد‪ ،‬صػػنعت چػػاپ بػػو شػػکل امػػركزیاش را بػػو بیشػػنگ ك‬
‫چینی ىا نسبت فتیدىند‪.‬‬
‫حػ ػػركؼ چػ ػػاپی را در آف زمػ ػػاف بػ ػػا نػ ػػوعی سػ ػػفاؿ میسػ ػػاختند کػ ػػو طبع ػ ػان‬
‫فتیتوانس ػػت زي ػػاد ب ػػادكاـ باش ػػد‪ .‬بع ػػدىا چینیى ػػا ك کرهایى ػػا در س ػػاخت‬
‫ح ػػركؼ چ ػػاپی قاب ػػل جاجب ػػايی اص ػػالحاتی ب ػػوكجود آكردن ػػد‪ ،‬پ ػػس از آف‬
‫دكل ػػت ک ػػره در اكاي ػػل ق ػػرف پ ػػانزدىم از اكت ػػاد ي ػػک کارگ ػػاه رمتت ػػوگری بػ ػرای‬
‫تولی ػػد ح ػػركؼ چ ػػاپی فل ػػزی زتاي ػػت ک ػػرد ك پ ػػس از آف ك م ػػدتی قبػ ػػل از‬
‫گػ ػػوتنربگ‪ ،‬کرهایىػ ػػا حػ ػػركؼ چػ ػػاپی فلػ ػػزی را جػ ػػايگزين حػ ػػركؼ سػ ػػفالی‬
‫کردند‪.‬‬
‫‪ -9‬کشيغحف کلوت‬
‫کريسػ ػ ػػتف کلمػ ػ ػػب (کريسػ ػ ػػتوباؿ خکلخ ػ ػ ػػن)) ‪ ۱۵ – ۲۰۰۲‬مػ ػ ػػو ‪)۲۰۵۲‬‬
‫سػػوداگر ك دريػػانورد اىػػل جنخ ػوا در ايتالیػػا بػػود کػػو بػػر حسػػب اتفػػاؽ قػػاره‬
‫آمريکا را کشف کرد‪.‬‬
‫اك کو از طرؼ پادشاىی کاستیل (دشی از اسپانیا) مأموريت داشػت تػا‬
‫راىی از شتت لرب بو سػوی ىندكسػتاف بیابػد‪ ،‬در سػاؿ ‪ ۲۰۹۱‬مػیالدی‬
‫بػػا سػػو کش ػػتی از عػػرض اقی ػػانوس اطلػػس گذشػػت ام ػػا بػػو ج ػػای آسػػیا ب ػػو‬
‫آمريکا رسید‪ .‬کلمػب ىرگػز ندانسػت کػو قػارهای ناشػناختو را کشػف کػرده‬
‫است‪.‬‬
‫يک ػػی از عناص ػػر تص ػػادفی در كش ػػف دنی ػػای جدي ػػد ب ػػو دس ػػت كلم ػػب‪،‬‬
‫ارزيابی نادرستی بود كو از ابعاد كره ی زمنی كػرد‪ .‬گرچػو اك بػو درسػتی بػر‬
‫اين باكر بود كو زمنی كركی است‪ ،‬امػا انػدازه ی آف را دسػت كػم گرفػت‪،‬‬
‫ك تصػػور كػػرد قػػاره ی آسػػیا بػػزرگرت ك بػػو اسػػپانیا نػػزديكرت از آنػػی اسػػت كػػو‬
‫كاقعػان ىسػػت‪ .‬اك بػػر اسػػاس هبػرتين كػػره ی جغرافیػػايی زمػػاف خػػود انػػدازه ی‬
‫زمنی را ختمنی زد‪.‬‬
‫اما مارتنی هباب كو طراح اين كره بود‪ ،‬از ػتیطی كو بطلمیوس بػرای زمػنی‬
‫فرض كرد ك ‪ %12‬كمرت از مقػدار كاقعػی بػود اسػتفاده كػرد (كػره ی هبػاب‬
‫ىنػػوز ىػػم موجػػود اسػػت ك در حػػاؿ حافػػر در مػػوزه ای در نػػورنربگ آظتػػاف‬

‫نگهػػداری مػػی شػػود)‪ .‬كلمػػب پػػس از حػػدكد ‪ 2111‬كیلػػومرت مسػػافرت‪،‬‬
‫تصور كرد بو ؿتػوی از ژاپػن رد شػده اسػت‪ ،‬ك اگػر چػو سػاحلی كػو بػو آف‬
‫رسیده بود در كاق ىزاراف كیلومرت در شتػت لػرب قػرار داشػت‪ ،‬امػا گمػاف‬
‫كػػرد سػػاحل ىنػػد ش ػرقی در جنػػوب ژاپػػن اسػػت ‪ ،‬بػػو قتػػنی دلیػػل بومیػػاف‬
‫سرخپوست آؾتا را «ىندی» نامید‪.‬‬
‫کريسػػتف کلمػػب از چهرهىػػای ػ برانگیػػز تػػاريخ اسػػت‪ .‬برخػػی – از‬
‫رتلػػو اکیػػر سرخپوسػػتاف آمريکػػا – اك را مسػػئوؿ مسػػتقیم يػػا لػػری مسػػتقیم‬
‫کشتار دهىا میلیوف نفػر از مػردـ بػومی ك عامػل اسػتیمار آمريکػا از سػوی‬
‫اركپػػا مػػیداننػػد در حالیکػػو ديگػراف كی را بػػو خػػاطر نقػػش مػػؤثری کػػو در‬
‫گسرتش فرىنگ ك دتدف لرب ايفا کرد میستايند‪.‬‬
‫‪ -11‬آلجشت آيي اؽحبيي(اًيؾحيي)‬
‫آل ػػربت آي ػػن اش ػػتاين ب ػػو تلف ػػل ص ػػحیح آظت ػػانی‪ ،‬كل ػػی مع ػػركؼ ب ػػو انیش ػػنت‪،‬‬
‫انیش ػػتنی ك اينش ػػتنی در ايػ ػراف (زاده ‪ ۲۰‬م ػػارس ‪ – ۲۶۷۹‬درگذش ػػتو ‪۲۶‬‬
‫آكريل ‪ )۲۹۰۰‬فیزيکداف نرری آظتانی بود‪.‬‬
‫اك بیشػػرت بػػو خػػاطر نرريػػو نسػػبیت ك بػػويژه ب ػرای ىػػمارزی جػػرـ ك انػػرژی‬
‫(‪( )۱E=mc‬کػ ػ ػ ػ ػ ػػو از معػ ػ ػ ػ ػ ػػركؼ ت ػ ػ ػ ػ ػ ػرين ركابػ ػ ػ ػ ػ ػػك فیزيػ ػ ػ ػ ػ ػػک ب ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػنی‬
‫لریفیزيکدافىاست) شهرت دارد‪.‬‬
‫ع ػػالكه ب ػػر اي ػػن‪ ،‬اك در بس ػػك تئ ػػوری کوانت ػػوـ ك مکانی ػػک آم ػػاری س ػػهم‬
‫عمػػدهای داشػػت‪ .‬اينشػػتنی جػػايزه نوبػػل فیزي ػک را در سػػاؿ ‪ ۲۹۱۲‬ب ػرای‬
‫خػػدماتش بػػو فیزيػػک نرػػری ك بػػو خصػػوص بػػو خػػاطر کشػػف قػػانوف اثػػر‬
‫فوتوالکرتيػػک دريافػػت کػػرد‪ .‬اك بػػو دلیػػل تػػأثریات چشػػمگریش‪ ،‬بػػو عن ػواف‬
‫يک ػػی از بزرگتػ ػرين فیزيک ػػدانانی ش ػػناختو میش ػػود ک ػػو ب ػػو اي ػػن جه ػػاف پ ػػا‬
‫گذاش ػػتو ان ػػد‪ .‬در فرىن ػػگ عام ػػو‪ ،‬ن ػػاـ «اينش ػػتنی» م ػرتادؼ ى ػػوش زي ػػاد ك‬
‫نابغو شده است‪.‬‬
‫پػػس از مػػرگ اينشػػتنی در ‪ 9622‬مغػػز اك برداشػػتو شػػد – ك البتػػو بػػدكف‬
‫اجازه از خانواده اش‪ -‬اين کار توسك توماس استولز ىاركی پاتولوژيسػت‬
‫بیمارسػػتاف پرينسػػتوف اؾتػػاـ گرفػػت‪ .‬ىػػاركی رتجمػػو را برداشػػت ك در يػػک‬
‫ظ ػػرؼ شیش ػػو ای قػ ػرار داد‪ .‬ب ػػو عل ػػت س ػػهل انگ ػػاری در مراقب ػػت از اي ػػن‬
‫عاو مهم از کار اخراج شد‪ .‬ساعتا بعػد بػا کسػب اجػازه از ىػنس آلػربت‬
‫بػػو مطالعػػو مغػػز اينشػػتنی پرداخػػت ك اسػػاليدىايی از آف ایػػو فتػػود ك ب ػرای‬
‫دانشمنداف در سراسر دنیا فرستاد‪.‬‬
‫يکػی از ايػن دانشػمنداف ماريػاف دانتونػد از ‪ UC Berkeley‬بػود کػو‬
‫کش ػػف ک ػػرد در مقايس ػػو ب ػػا ي ػػک ف ػػرد ع ػػادی ب ػػو ط ػور قاب ػػل توج ػػو ای در‬
‫نواحی از مغز کو مسئوؿ تولید اطالعات اسػت دارای تعػداد سػلوؿ ىػای‬
‫گلیػاؿ بیشػػرتی مػػی باشػػد‪ .‬در مطالعػػو ديگػری کػػو توسػػك سػػندرا كيتلسػػوف‬
‫از دانشگاه ‪ MC Master‬اؾتاـ گرفت مشخص شد کو مغز اينشتنی‬
‫فاقػد يػک چػركک خػاص بػو نػاـ شػیار سػیلوياف(‪) Sylvian Fissure‬‬
‫است‪.‬‬
‫بػػو نرػػر كيلتس ػػوف ايػػن آن ػػاتومی خػػاص باع ػ ش ػػده تػػا ن ػػركف ىػػای مغ ػػز‬
‫اينشػػتنی اتصػػاؿ هبػػرتی بػػا يکػػديگر برق ػرار کننػػد‪ .‬در مطالعػػو ديگػػری بیػػاف‬
‫شده کو در مقايسػو بػا مغػز انسػاف ىػای معمػولی مغػز اينشػتنی مػرتاکم تػر‬
‫بػػوده ك لػػوب آىیانػػو پػػايینی کػػو م ػرتبك بػػا توانػػايی عملیػػات ريافػػی اسػػت‬
‫بزرگرت می باشد‪.‬‬
‫‪ -11‬لْيي پبعحْس‬
‫لػ ػ ػ ػػويی پاسػ ػ ػػتور (زاده ‪ – ۲۶۱۱‬درگذشػ ػ ػػتو ‪ ،)۲۶۹۰‬از شػ ػ ػػیمیداناف ك‬
‫زيستشناس ػػاف مش ػػهور فرانس ػػوی اس ػػت‪ .‬ش ػػهرت كی م ػػديوف ش ػػناخت‬
‫نقش باکرتیىا در بركز بیماری ك کشف كاکسن فد ىاری میباشد‪.‬‬
‫پاس ػػتور از اينک ػػو میدي ػػد مػ ػواد آل ػػی‪ ،‬ن ػػور قطب ػػی را منح ػػرؼ میس ػػازد‪،‬‬
‫ح ػػدس زد ک ػػو باي ػػد موج ػػودات زن ػػده ري ػػزی در اي ػػن ک ػػار دخال ػػت داش ػػتو‬
‫باشػند‪ .‬چػػوف بػػو مطالعػػو میکركسػػکوپی پرداخػػت‪ ،‬مشػػاىده کػػرد کػػو ختمػػری‬
‫شػػریه چغنػػدر‪ ،‬نتیجػػو عمػػل موجػػودات بسػػیار ريػػزی میباشػػد کػػو بػػو شػػکل‬
‫کپػک اسػت ك در ختمػری نػػاقص قتػنی کپػک بػا کپػػک ديگػر‪ ،‬تولیػد جػػوىر‬
‫شػػریه میفتايػػد‪ .‬ايػػن بػػود کػػو عنػواف کػػرد بػرای جلػػوگریی از عمػػل موجػػودات‬
‫مزاحم کو مان ختمری میشوند‪ ،‬بايد آف را جوشاند‪.‬‬
‫پاسػتور عقیػػده داشػت کػػو اگػػر شػراب در معػػرض ىػوا باشػد‪ ،‬تػػرش شػػده‪،‬‬
‫تبػػديل بػػو سػػرکو میشػػود‪ .‬ايػػن نرريػػو ‪ ،‬منجػػر بػػو کشػػف يکػػی از بػػزرگرتين‬
‫معماىػػای عػػاد گرديػػد ك آف ‪ ،‬كجػػود جهػػاف موجػػودات بسػػیار ريػػز بػػود کػو‬
‫میکركب ناـ دارد‪.‬‬
‫پاسػ ػػتور‪ ،‬نرريػ ػػو بوجػ ػػود آمػ ػػدف خوددػ ػػودی را رد کػ ػػرد‪ .‬اك ‪ ،‬نتیجػ ػػو ايػ ػػن‬
‫مطالعػػو را در سػػوـ اكت ‪ 9524‬بػػو آکػػادمی علػػوـ داد ك ثابػػت فتػػود کػػو‬
‫ؼتمر احتیاج بو کنتزؿ دارد تا بتواند زندگی فتايد ك اظهار داشت کػو شػری‬
‫مانند شراب‪ ،‬ترش فتیگردد‪ ،‬مگر اينکو موجودات ريزی بو داخػل آف راه‬
‫يابنػػد ك قتػػنی موجػػودات‪ ،‬اگػػر بوسػػیلو جوشػػاندف ك ح ػرارت دادف از بػػنی‬
‫بركند‪ ،‬ديگر نو چیزی تولید میشود ك نو عمل تبخری صورت میگردد‪.‬‬
‫پاس ػػتور اع ػػالـ داش ػػت ک ػػو عام ػػل بس ػػیاری از ام ػراض ‪ ،‬قت ػػنی موج ػػودات‬
‫ذرهبینػػی میباش ػػند ك بػػا اي ػػن اکتشػػاؼ ‪ ،‬ب ػػزرگرتين خػػدمت را ب ػػو بش ػػريت‬
‫کرد‪.‬‬
‫قتچنػنی عمػل پاسػتوريزهکردف کػو مػأخوذ از نػاـ اكسػت‪ ،‬از ابػداعات ايػن‬
‫دانشػػمند شػػهری اسػػت‪ .‬در سػػاؿ ‪ 9555‬انسػػتیتو پاسػػتور در پػػاريس بنیػػاد‬
‫گذاشتو شد ك سپس از ركی آف فتونوىای زيادی در دنیا اكتاد گرديد‪.‬‬
‫‪ -12‬گبليلئْ گبليلَ‬
‫گػ ػػالیلئو گالیلػ ػػو (زاده ‪ ۲۰‬فوريػ ػػو ‪ – ۲۰۲۰‬درگذشػ ػػتو ‪ ۶‬ژانويػ ػػو ‪)۲۲۰۱‬‬
‫دانش ػػمند ك ؼت ػػرتع سرش ػػناس ايتالی ػػائی در س ػػدهىای ‪ ۲۲‬ك ‪ ۲۷‬م ػػیالدی‬
‫بػػود‪ .‬گالیلػػو در فیزيػػک‪ ،‬ؾتػػوـ‪ ،‬ريافػػیات ك فلسػػفو علػػم تبحػػر داشػػت ك‬

‫يکی از پايوگذاراف حتوؿ علمی ك گذار بو دكراف دانش نوين بود‪.‬‬
‫دشػػی از شػػهرت كی بػػو دلیػػل تأيیػػد نرريػػو کوپرنیػػک مبنػػی بػػر مرکزيػػت‬
‫نداشنت زمنی در جهاف است کػو منجػر بػو ػتاکمػو كی در دادگػاه تفتػیش‬
‫عقايػػد شػػد‪ .‬در سػػاؿ ‪ ۲۲۲۵‬انتشػػار يافتػػوىای علمػػی كی در تائیػػد نرػػر‬
‫کوپرنیک مبنی بر ثابت نبػودف زمػنی ك گػردش آف بػو دكر خورشػید باعػ‬
‫شد تا كی از سوی کلیسػا مػورد بػازجويی ك تفتػیش عقايػد قػرار گػرید‪ .‬ايػن‬
‫نرريػػو ؼتػػالف نػػص کتػػاب مقػػدس بػػود ك از سػػويی بػػا نرريػػات ارسػػطو کػػو‬
‫کلیس ػػا حػ ػػامی آف ب ػػود قتخػ ػوانی نداش ػػت‪ .‬كی غتبػ ػػور ب ػػو اماػ ػػای توبػ ػػو‬
‫ناموای با اين ماموف شد‪:‬‬
‫در ىفتادمنی ساؿ زندگی در مقابل مشا بو زانو درآمدهاـ ك در حالی کو‬
‫کتػػاب مقػػدس را پػػیش چشػػم دارـ ك بػػا دسػػتهای خػػود ظتػػس مػػیکنم توبػػو‬
‫م ػػیکنم ك ادع ػػای كاى ػػی حرک ػػت زم ػػنی را انک ػػار م ػػیکنم ك آن ػرا منف ػػور ك‬
‫مطركد میفتاب‪.‬‬
‫كی شش ساؿ بعد رشتان از تدريس نرريو کوپرنیک در دانشگاه من شػد‬
‫ك تػػا سػػاعتا بعػػد مرتػػب مػػورد بازخواسػػت کلیسػػا ق ػرار میگرفػػت‪ .‬س ػراؾتاـ‬
‫گالیل ػػو عل ػػیرلم اعتق ػػاد دركن ػػی اش‪ ،‬غتب ػػور ش ػػد اعػ ػرتاؼ کن ػػد ک ػػو نرري ػػو‬
‫ارسطو درست است ك زمنی مرکز جهاف است‪.‬‬
‫گالیلػػو بػػا تلسػػکوپی کػػو خػػود سػػاختو بػػود بػػو رصػػد آشتافىػػا پرداخػػت ك‬
‫توانسػػت جزئیػػات سػػطح مػػاه را مشػػاىده کنػػد‪.‬اك ـتسػػتنی کسػػی بػػود کػػو‬
‫چهػػار مػػاه سػػیاره مشػػرتی را رصػػد کػػرد‪ .‬بػػا رصػػد راه شػػریی گالیلػػو دريافػػت‬
‫ک ػػو تع ػػداد س ػػتارگاف اي ػػن غتموع ػػو بیش ػػرت از آف اس ػػت ک ػػو قاب ػػل مشػ ػػارش‬
‫باشػ ػػد‪.‬اك ـتسػ ػػتنی کسػ ػػی بػ ػػود کػ ػػو جزئیػ ػػات سػ ػػطح مػ ػػاه را بػ ػػا تلسػ ػػکوپ‬
‫مشػػاىده ك ثبػػت کػػرد‪ .‬كی قتچنػػنی دريافػػت کػػو نػػور مػػاه حاصػػل انعکػػاس‬
‫نور خورشید است ك اين نور از خودش نیست‪.‬‬
‫‪ -13‬اسعطْ‬
‫ارسطو (زاده ‪ ۳۶۰‬قبل میالد – درگذشتو ‪ ۳۱۱‬قبل میالد) از فیلسػوفاف‬
‫يونػػاف باس ػتاف بػػود‪ .‬اك کػػو يکػػی از مهمت ػرين فیلسػػوفاف لربػػی بػػو حسػػاب‬
‫میآيد شاگرد افالطوف ك آموزگار اسکندر مقدكنی بود‪.‬‬
‫تالیفات اك در زمینوىا ك رشتوىای گوناکوف منرتلو فیزيک‪ ،‬متافیزيػک‪،‬‬
‫ش ػػعر‪ ،‬زيس ػػت شناس ػػی‪ ،‬منط ػػا‪ ،‬عل ػػم بی ػػاف‪ ،‬سیاس ػػت‪ ،‬دكل ػػت ك اخ ػػالؽ‬
‫بودهانػػد‪ .‬ارسػػطو بػػو قت ػراه سػػقراط ك افالطػػوف از تػػأثری گػػذارترين فیلسػػوفاف‬
‫يونػػاف باسػػتاف بودهاسػػت‪ .‬ايػػن سػػو تػػن فلسػػفو لربػػی را بػػر اسػػاس فلسػػفو‬
‫ماقب ػػل س ػػقراط يونػ ػػاف بنی ػػاد فتودنػ ػػد‪ .‬ارس ػػطو فلسػ ػػفو را ب ػػوعنواف «دانػ ػػش‬
‫ىستی» تعريف میکرد‪.‬‬
‫ارس ػػطو را میتػ ػواف از ـتس ػػتنی فیلس ػػوفاف حتلیل ػػی دانس ػػت‪ .‬كی قتچن ػػنی‬
‫كافػ منطػػا نیػز ىسػػت‪ .‬اك بػػا در نرػر گػػرفنت زمػػنی در مرکػز گیتػػی ك قػرار‬
‫دادف فلکهػػای ؼتتل ػػف ب ػرای اج ػراـ آشت ػػانی (م ػػیالن فل ػػک خورش ػػید‪ ،‬فل ػػک‬
‫ثوابػ ػػت ك‪ )...‬الگػ ػػويی از جهػ ػػاف را بػ ػرای قتركزگػ ػػاراف خػ ػػود ترسػ ػػیم کػ ػػرد‪.‬‬
‫ارس ػ ػػطو چه ػ ػػار عنص ػ ػػر بنی ػ ػػادی کیه ػ ػػاف را آب‪ ،‬آت ػ ػػش‪ ،‬خ ػ ػػاک ك ى ػ ػ ػوا‬
‫میدانست بوعالكه عنصر پنجمی بو ناـ اثری کو معتقد بود اجػراـ آشتػانی‬
‫از آف ساختو شدهاند‪.‬‬
‫ارسػػطو ب ػػا انتق ػػاد از فرفػػیو می ػػل(‪)Idea‬فلس ػػفو خػػود را آل ػػاز میکن ػػد‪.‬‬
‫حقايا قابل ادراک كجود ندارند آنچو كجود دارد میاؿ نیست بلکػو خػرد‬
‫ك جزئی است‪.‬‬
‫كی گفتواست «علم جز بر کلیات تعلا فتیگرید»‪ .‬ما ىنگامی‬
‫میتوانیم درباره اشیاء قااكت کنیم کو نوع ك جنس را هبرت بشناسیم‪.‬‬
‫تعینی قواعدی کو حافل ركابك صحیح قاايای کلی با قاايای جزئی ك‬
‫شخصی باشد خاص منطقی است کو ىیچکس هبرت از ارسطو درباره‬
‫آف حتقیا نکرده است‪ .‬قتنی منطا است کو يکی از ىدايای ارزنده ك‬
‫(‪)5‬‬
‫گرانبهای اين فیلسوؼ بعاد بشريت بو مشار میآيد‪.‬‬
‫‪ -2‬يکی از افرادی کو اسػالـ را ركبػو اؿتطػاط فتػود‪ ،‬ارسػطو بػود‪ ،‬چػوف زمانیکػو منطػا را اخػرتاع کػرد‪،‬‬
‫ركح اسػالـ را ازبػػنی بػرد‪ ،‬كمػػردـ مصػركؼ علػػم مزخػرؼ منطػػا كفلسػفو اك شػػدند كقػرآف كحػػدي را‬
‫ترک گفتند‪(.‬أبوشاکرمسلم)‬
‫‪ -14‬الليذط‬
‫اقلیدس (حدكد ‪ ۱۷۰ ۳۲۰‬پیش از میالد)‪ ،‬ريافی دانی يونػانی بػود کػو‬
‫در قػػرف سػػوـ پػػیش از مػػیالد در شػػهر اسػػکندريو میزيسػػت‪ .‬اك نويسػػنده‬
‫موف ػػاترين کت ػػاب درس ػػی ت ػػاريخ‪ ،‬اص ػػوؿ اس ػػت ک ػػو م ػػدت دك ىػ ػزار س ػػاؿ‬
‫شالوده دتاـ آموزش ىندسػو در لػرب بػود‪ .‬کتػاب اصػوؿ شػامل ‪ ۲۳‬مقالػو‬
‫ك ‪ ۰۲۰‬قایو راج بو ىندسػو‪ ،‬نرريػو اعػداد ك جػرب مقػدماتی (ىندسػی)‬
‫است‪.‬‬
‫پػػس از مػػرگ اسػػکندر مقػػدكنی‪ ،‬امپراتػػوری بػػنی عػػدهای از سػراف سػػپاه اك‬
‫تقسػ ػػیم شػ ػػد‪ .‬در ايػ ػػن میػ ػػاف فرمػ ػػانركايی مصػ ػػر ك اسػ ػػکندريو بػ ػػو دس ػ ػػت‬
‫بطلمی ػػوس افتػ ػػاد‪ .‬اك بػ ػرای جػ ػػذب دانش ػػمنداف آف زمػ ػػاف دانشػ ػػگاىی بػ ػػا‬
‫عرم ػت در اسػػکندريو سػػاخت ك دانشػػمنداف ك اف ػراد مسػػتعد را از نقػػاط‬
‫دكر ك نزديػ ػػک بػ ػػو آؾتػ ػػا دعػ ػػوت کػ ػػرد‪ .‬بػ ػرای رياسػ ػػت دػ ػػش ريافػ ػػی ايػ ػػن‬
‫دانشػػگاه از اقلیػػدس کػػو احتمػػاالن در آتػػن میزيسػػت‪ ،‬دعػػوت شػػد‪ .‬اك در‬
‫دانش ػػگاه اس ػػکندريو اس ػػتاد رياف ػػیات ك ظ ػػاىران مؤس ػػس ح ػػوزه رياف ػػیات‬
‫اسکندريو بود‪.‬‬
‫‪ -15‬هْع‬
‫موسی از شخصیتىای کتاب مقدس ك نیػز قػرآف اسػت‪ .‬در نرػر پػریكاف‬
‫ادي ػػاف سػ ػػامی (ش ػػامل يهوديػ ػػت ك مس ػػیحیت ك اسػ ػػالـ) كی از پیػ ػػامرباف‬
‫بػػزرگ اسػػت ك مطػػابا ركايػػات سػػنتی ايػػن دينىػػا‪ ،‬قػػوـ بنػػی اس ػرائیل را از‬
‫مصر بریكف برد‪.‬‬
‫بنػػا بػػو ركايػػت تػػورات ك قػػرآف‪ ،‬مػػادر موسػػی اك را در سػػبدی انداختػػو بػػو‬
‫ركد نیػػل سػػپرد ك قتسػػر فرعػػوف آسػػیو اك را از آب گرفػػت‪ .‬آسػػیو‪ ،‬فرعػػوف را‬
‫رافی کرد کو موسی را بو فرزندی بپذيرند ك موسی در دربار فرعػوف رشػد‬
‫يافػػت‪ .‬موسػػی بػػو جػػرـ کشػػنت يػػک قبطػػی حتػػت تعقیػػب ق ػرار گرفػػت ك بػػو‬
‫مدين رفت‪.‬‬
‫در آف جػػا ىشػػت سػػاؿ ب ػػو کػػاىن مػػدين کػػو بن ػػا بػػو ركايػػت مس ػػلماناف‪،‬‬
‫شػػعیب‪ ،‬نػػاـ داشػػت‪ ،‬خػػدمت کػػرد‪ .‬آف گػػاه باصػػفورا دخػػرت شػػعیب ازدكاج‬
‫کػػرد‪ .‬در بازگشػػت از مػػدين‪ ،‬بػػو موسػػی از سػػوی خػػدا كحػػی شػػد ك اك بػػو‬
‫پیامربی بنی اسرائیل برگزيده شد‪ .‬موسی بػو قتراىػی بػرادرش ىػاركف بػو نػزد‬
‫فرعوف رفت ك اك را بو يکتاپرستی فراخواند‪.‬‬
‫موسی سو ساؿ از ىاركف کوچکرت بود ك در زماف سخن گفنت با فرعوف‬
‫در مصر ىشتاد ساؿ داشت‪ ،‬ىم چننی موسی بنی اسرائیل را در خركج‬
‫از مصر رىربی کرد‪ .‬بنا بو اعتقاد يهود‪ ،‬ده فرماف‪ ،‬در کوه طور بو‬
‫موسی اعتاـ شد کو پايوىای شريعت قوـ يهود را تشکیل میدىد‪ .‬موسی‬
‫در نزد مسلماناف بو کلیم اهلل مشهور است ك يکی از پن پیامرب‬
‫اكلوالعزـ بو مشار می ايد‪ .‬بر اساس ركايت تورات‪ ،‬موسی در زماف كفات‬
‫صد ك بیست ساؿ داشت‪ ،‬پس از موسی بنا بو فرماف خدا‪ ،‬يوش بن‬
‫(‪.)6‬‬
‫نوف از ياراف بسیار نزديک اك زمامدار ك رىرب بنی اسرائیل شد‬
‫‪ -3‬درحػديیی آمػػده اسػػت کػػو‪ :‬كعػن جػػابر أف رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص قػػاؿ ‪ " :‬عػرض علػػي ارنبیػػاء فػ ذا موسػػو‬
‫فرب من الرجاؿ كأنو من رجاؿ شنوءة كرأيت عیسو بن مرب ف ذا أقػرب مػن رأيػت بػو شػبها عػركة‬
‫بن مسعود كرأيت مبراىیم فػ ذا أقػرب مػن رأيػت بػو شػبها صػاحبكم ‪ -‬يعػ نفسػو ‪ -‬كرأيػت جربيػل‬
‫ف ذا أقرب من رأيت بو شبها دحیة بن خلیفة"[ركاه مسلم]‪.‬‬
‫يعنی‪:‬رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص فرمود‪ :‬پیامرباف بػر مػن عػرض کػرده شػدند‪( ،‬بػو مػن نشػاف داده شػدند) پػس ديػدـ‬
‫کػو موسػی علیػو السػالـ مػردی کػم گوشػت كمیانػو جسػم بػود‪ ،‬گويػا کػو اك از مػرداف شػنوءه اسػػت‪،‬‬
‫كعیسػػی علیػػو الس ػػالـ را ديػػدـ پ ػػس درمیػػاف کس ػػانیکو ديػػده اـ مشػػابو ت ػرين کػػس ب ػػو اك عػػركه ب ػػن‬
‫مسعود رفی اهلل عنػو است‪ ،‬كابراىیم علیو السالـ را ديدـ كنزديک ترين کسی از نگاه شباىت بو كی‬
‫دكسػت مشا(ػتمػد ملسو هیلع هللا یلص) اسػت ك جربائیػل علیػو السػالـ را ديػدـ کػو بیشػرت از قتػو بػا دحیػة بػن خلیفػػو‬
‫مشاهبت داشت‪.‬‬
‫كقتچناف در ركايت ديگری امده است کو‪ :‬كعن ابن عباس عن النيب ملسو هیلع هللا یلص قاؿ ‪ " :‬رأيت لیلة أسػرم‬
‫موسو رجال آدـ طواال جعدا كأنو شنوءة كرأيت رجال مربوع اطتلا مىل اضتمرة كالبیاض سبك الػرأس‬
‫كرأيػػت مالكػػا خػػازف النػػار كالػػدجاؿ آيػػات أراىػػن اهلل ميػػاه فػػال تكػػن مريػػة مػػن لقائػػو"[متفػػا‬
‫علیو]‪.‬‬
‫يعنی‪ «:‬نيب اكرـ ملسو هیلع هللا یلص فرمود‪« :‬شب اسراء موسي را ديدـ‪ .‬اك مردم گندـ گوف‪ ،‬بلنػد قامػت ك دارام‬
‫موىػػام غتع ػػد ب ػػود گويػػا يك ػػي از م ػػرداف قبیل ػو ش ػػنوءه اس ػػت‪ .‬ك عیسػػي را دي ػػدـ ك ػػو دارام ق ػػام‬
‫متوسػك ك چهارشػػانو بػود ك رنگػػش‪ ،‬متمايػػل بػو سػػرخ ك سػفید مػػي فتػػود‪ .‬ك موىػايي فػػرك ىشػػتو ام‬
‫داشػػت‪ .‬قتچنػػنی‪ ،‬مالػػب نگهبػػاف دكزخ ك دجػػاؿ را ديػػدـ‪ .‬ك آيػػات ديگػػرم كػػو خداكنػػد بػػو مػػن‬
‫نشاف داد‪ .‬در قتنی مورد است كو خداكند مػي فرمايػد‪ :‬دربػاره مالقػات ػتمػد ملسو هیلع هللا یلص بػا موسػي شػب‬
‫ك ترديد‪ ،‬نداشتو باش»(أبوشاکرمسلم)‬
‫‪ -16‬چبسلض ساثشت داسّيي‬

‫چ ػ ػػارلز رابػ ػػرت داركي ػ ػػن (زاده ‪ ۲۱‬فوريػ ػػو ‪ – ۲۶۵۹‬درگذشػ ػػتو ‪ ۲۹‬آكري ػ ػػل‬
‫‪ ،)۲۶۶۱‬زيستشناس بريتانیايی ك كاف نرريو تکامل است‪ .‬از آثار اك‬
‫میت ػواف خاسػػتگاه گونػػوىا يػػا منشػػا ان ػواع ك تبػػار انسػػاف را نػػاـ بػػرد‪ .‬اك از‬
‫اعاػػای اؾتمػػن سػػلطنتی بريتانیػػا بػػود‪ .‬کتػػاب اك بػػا نػػاـ «خاسػػتگاه گونػػوىا‬
‫بػػو كسػػیلو انتخػػاب طبیعػػی» يکػػی از مهم ػرتين کتابىػػای دنیػػا ذکػػر شػػده‬
‫است‪.‬‬
‫داركيػػن ابتػػدا بػػو ىػػیچ كجػػو در پػػی بػػو چػػالش کشػػیدف فرفػػیو ثبػػات انػواع‬
‫نبود‪ ،‬كلی ادامو حتقیقات‪ ،‬سؤاالت بی پاسخ زيادی پیش ركيش قػرار مػي‬
‫داد‪ .‬يػػک سػػاؿ پػػیش از شػػركع سػػفر داركيػػن‪ ،‬کتػػاب جنجػػاؿ برانگیػػزی از‬
‫«چػارلز اليػل» بػػو نػاـ «اصػوؿ زمنیشناسػػی» منتشػر شػده بػػود کػو داركيػػن‬
‫نس ػػخو ای از آف را قتػ ػراه خ ػػود داش ػػت‪ .‬نويس ػػنده در اي ػػن کت ػػاب م ػػدعی‬
‫ش ػػده ب ػػود ک ػػو س ػػطح زم ػػنی ب ػػر اث ػػر فرآين ػػدىای ت ػػدركتی تغی ػػری میکن ػػد ك‬
‫دگرگونی پوسػتو زمػنی‪ ،‬جريػانی يػک نواخػت در طبیعػت ك در طػوؿ تػاريخ‬
‫اين کره است‪.‬‬
‫كی بیاف مي دارد کو ىػر نػوع موجػود زنػده ابتػدا در مرکػزی رشػد میکنػد‬
‫ك از آف نقطو پخش مي شود‪ .‬اين موجود زنده مدتی دكاـ مػي آكرد‪ ،‬امػا‬
‫ب ػو تػػدري از بػػنی رفتػػو ك جػػای خ ػػود را بػػو ان ػواع ديگػػر مػػي دىػػد (اص ػػل‬
‫مراکز آفرينش)‪ .‬از اين رك نتیجو گرفػت کػو پیػدايش انػواع جديػد‪ ،‬جريػانی‬
‫پیوستو ك يکنواخت در طوؿ تاريخ زمنی است‪.‬‬
‫اي ػػن نرري ػػو ى ػػا ك ػػو ب ػػو دت ػػامي‪ ،‬خ ػػالؼ باكرى ػػای راي ػ زمان ػػو ب ػػود‪ ،‬س ػػر ك‬
‫صػ ػػدای زيػ ػػادی را در اؾتمنهػ ػػام علمػ ػػی برانگیخػ ػػت‪ .‬داركيػ ػػن بػ ػػا بررسػ ػػی‬
‫اليػػوىای سػػنگی ك سػػنگوارهىا در نقػػاط ؼتتلػػف‪ ،‬شػواىد زيػػادی در تأيیػػد‬
‫نرريػ ػػات «چػ ػػارلز اليػ ػػل» بػ ػػو دسػ ػػت آكرد‪ .‬اك در جزايػ ػػر «گاالپػ ػػاگوس»‬
‫فسیلهايی بسیار شبیو بو ىم‪ ،‬كلی نو کامالن قتانند ك با اشکاؿ زنده پیػدا‬
‫کرد‪ .‬كی مشاىده کرد کو الک پشتىای ساکن در ىر جزيره اندکی بػا‬
‫الک پشػػتىای جزيػػره غتػػاكر متفاكتنػػد ك سػػهرهىای جزيرهىػػای ؼتتلػػف‪،‬‬
‫تفاكت کمی بػا يکػديگر دارنػد‪ .‬از نرػر داركيػن‪ ،‬هبػرتين اسػتدالؿ ايػن بػود‬
‫کو انواع تغیری میکنند ك اعاای ىر گونو‪ ،‬نیای مشرتکی دارند‪.‬‬
‫‪ -17‬چيي ؽ ُْاى‬
‫چنی شػی ىػواف (زاده نػوامرب يػا دسػامرب ‪ ۲۵-۱۲۵‬سػپتامرب‪ ۱۲۵‬پػیش از‬
‫م ػػیالد) اكل ػػنی پادش ػػاه دكدم ػػاف چ ػػنی در می ػػاف س ػػاؿىای ‪ ۱۰۷‬ت ػػا ‪۱۱۲‬‬
‫(پیش از مػیالد) ك سػپس ـتسػتنی امپراتػوری بػود کػو چػنی را يکپارچػو فتػود‬
‫ك از ‪ ۱۱۲‬پیش از میالد تا ساؿ مرگش بر آف ساماف فرمافراند‪.‬‬
‫ناـ اصلی اك يینگ ژنگ بود‪ .‬میػاف سػاؿىای فرمػافركايیش بػر قتػو چػنی‬
‫بػ ػػدك نػ ػػاـ ـتسػ ػػتنی امپراتػ ػػور دادنػ ػػد‪ .‬اك بػ ػػو جػ ػػز يکپارچػ ػػوکردف چػ ػػنی بػ ػػو‬
‫قػػانوفگرايی نػػاموربود‪ .‬اك بػػو قتراىػػی مهػػرت رايزنػػانش لػػی سػػی يػػک سػػری‬
‫اص ػػالحات ك طرحى ػػا را در چ ػػنی پی ػػاده ک ػػردف ک ػػو نام ػػدارترينش س ػػاخت‬
‫ديػوار بػزرگ چػنی بػود‪ .‬قتچنػنی سػػاخت آرامگػاىی بػزرگ بػا ارتػش سػػفالی‬
‫ك نیز سامانو انبوه راهىػای ملػی کػو البتػو قتػو اينىػا بػو هبػای جافىػايی بػو‬
‫پايافرسید‪.‬‬
‫با قتو خودکامگیاش اك نقشػی ػتػوری در تػاريخ چػنی دارد‪ ،‬چػرا کػو ايػن‬
‫کشػػور را يکپارچػػو سػػاخت ك ايػػن يکپػػارچگی‪-‬اگرچػػو گسسػػتو‪-‬كلػػی دك‬
‫ىزاره پايدار ماند‪.‬‬
‫‪ -18‬گبيْط اکحبّيْط جْسيٌْط‬
‫گػايوس اکتػاكيوس تورينػوس (زاده ‪ 39‬قبػل از مػیالد – درگذشػتو ‪ 91‬قبػل‬
‫میالد) از نوادگاف برادری ژكلیوس سزار کػو كارث ك جانشػنی اك بػود ك در‬
‫ىنگاـ مرگ سزار در يوناف مستقر بود‪.‬‬
‫اكکتاكيوس پس از مرگ سزار ك ىنگامی کو مارکوس آنتونیوس زماـ امػور‬
‫رـ را بدس ػػت گرف ػػت‪ ،‬ب ػػو رـ آم ػػد ك ب ػػو جن ػػگ ب ػػا اك پرداخ ػػت‪ .‬سیس ػػركف‬
‫سخنسرای مشهور ركمی در اين زماف چهارده خطابػو‪ ،‬فػد آنتونیػوس ك‬
‫بو زتايت اکتاكيوس ايراد کرد کو بعدان باعػ قتػل اك توسػك آنتونیػوس (بػا‬
‫سکوت اکتاكيوس) گرديد‪.‬‬
‫در نػػربدی کػػو در شػهر مػػدف میػػاف طرفػػداراف رتهػػوری بػػو رىػػربی پانسػػا ك‬
‫ىریيوس دك کنسوؿ ركـ ك اکتاكيوس علیػو آنتونیػوس جانشػنی خودخوانػده‬
‫سزار رخ داد‪ ،‬ارتش رتهوری پریكز شد‪ .‬پانسا ك ىریكيوش کشتو شػدند ك‬
‫اکت ػػاكيوس پ ػػریكزی را تص ػػاحب ک ػػرد‪ .‬بع ػػدىا انتونی ػػوس ابت ػػدا ب ػػا لپی ػػدكس‬
‫سػػپس ب ػػا اکتػػاكيوس متح ػػد شػػدند‪ ،‬ت ػػا علیػػو آخ ػرين بقايػػای رته ػػوری در‬
‫فیلیپی جبنگند‪.‬‬
‫‪ً -19‬يکلط کپشًيک‬
‫ن ػػیکالس کپرنی ػػک (‪ ۲۹‬فوري ػػو ‪ ۱۰ – ۲۰۷۳‬م ػػو ‪ )۲۰۰۳‬ستارهش ػػناس‪،‬‬
‫ريافػیداف ك اقتصػاد دانػی عتسػتانی بػود کػو نرريػو خورشػید مرکػزی منرومػو‬
‫مشسی را بسك داد ك بو صورت علمی درآكرد‪.‬‬
‫كی پس از ساؿىا مطالعو ك رصد اجػراـ آشتػانی بػو ايػن نتیجػو رسػید کػو‬
‫بػػر خػػالؼ تصػػور پیشػػینیاف زمػػنی در مرکػػز کائنػػات ق ػرار نػػدارد‪ ،‬بلکػػو ايػػن‬
‫خورشید است کو در مرکز منرومو مشسی است ك ساير سػیارات از رتلػو‬
‫زمنی بو دكر آف در حاؿ گردشند‪.‬‬
‫نرريػػو انقالبػػی کپرنیػػک يکػػی از درخشػػافترين کشػػفیات عصػػر رنسػػانس‬
‫اسػػت کػػو نػػو فقػػك آلػػازگر ستارهشناسػػی نػػوين بػػود‪ ،‬بلکػػو ديػػدگاه بشػػر را‬
‫درباره جهاف ىستی دگرگوف کرد‪.‬‬
‫مهمرتين كقاي زندگی‪:‬‬
‫‪ :9169 -61‬در دانشػ ػػگاه کراکػ ػػف عتسػ ػػتاف در رشػ ػػتو ريافػ ػػی ك نػ ػػور‬
‫شناسی بو حتصیل میپردازد‪.‬‬
‫‪ :9163‬در دانشگاه بولوگنا در ايتالیػا در رشػتو قػواننی شػريعت ك سػتاره‬
‫شناسی مشغوؿ حتصیل میشود‪.‬‬
‫‪ :9164‬کشیش کلیسای فرانبورگ اتريش میشود‪ .‬اين شتػت را تػا پايػاف‬

‫عمرش حفل میکند‪.‬‬
‫‪ :9219 -2‬در دانش ػػگاه پ ػػادكا در ايتالی ػػا در رش ػػتوىای حق ػػوؽ‪ ،‬زب ػػاف‬
‫يونانی ك پزشکی مشغوؿ حتصیل میشود‪.‬‬
‫‪ :9213‬بػػو فرانبػػورگ بػػاز میگػػردد‪ .‬اك بیشػػرت بػػو عن ػواف يػػک پزشػػک ك‬
‫يک مرد ركحانی شناختو می شود تا يک ستاره شناس‪.‬‬
‫‪ :9213 -9291‬بو عنواف پزشک ك منشی عمويش کار میکند‪.‬‬
‫‪ :9291‬بػر ركی نرريػػو خػود کػػو خورشػید را مرکػػز جهػاف فػػرض میکنػػد‪،‬‬
‫شركع بو کار میکند‪.‬‬
‫‪ :9291‬کارش را کامل میکند كلی منتشر فتیسازد‪.‬‬
‫‪ 11 :9219‬مػػاه مػػو در فرانبػػورگ از دنیػػا مػػیركد‪ .‬کمػػی قبػػل از مػػرگش‬
‫يک نسخو چاپ شػده از کتػاب جديػدش را کػو عنػواف آف گػردش افػالک‬
‫آشتانی بود دريافت میکند‪.‬‬
‫‪ :9393‬چاپ ك فػركش کتػاب كی از سػوی کلیسػای کاتولیػک رـ ؽتنػوع‬
‫میشود‪ .‬اين ؽتنوعیت تا ساؿ ‪ 9592‬ادامو میيابد‪.‬‬
‫‪ -21‬آًحْاى لْساى الّّاصيَ‬
‫آنت ػ ػواف لػ ػػوراف الككازي ػ ػػو (زاده ‪ ۱۲‬اكت ‪ -۲۷۰۳‬اعػ ػػداـ ‪ ۶‬م ػ ػػو ‪)۲۷۹۰‬‬
‫دانشمند فرانسػوی ك بنیافگػذار شػیمی نػوين بػود‪ .‬كی ـتسػتنی کسػی بػود‬
‫کػػو ت ػرازك را جهػػت سػػنجش ك حتقیػػا در فعػػل ك انفعػػاالت شػػیمیايی در‬
‫آزمايشػگاه كارد عمػل کػػرد ك جتربػو ك سػنجش تػوأـ بػا نتیجػوگریی صػػحیح‬
‫را پايو ك اساس اين علم قرار داد‪ .‬اك زير نرػر اسػتادانی قابػل‪ ،‬ؾتػوـ‪ ،‬گیػاه‬
‫شناسػػی‪ ،‬شػػیمی ك زمػػنی شناسػػی را دػػوبی ف ػرا گرفػػت‪ .‬پػػس از ادتػػاـ دكره‬
‫حقوؽ‪ ،‬بار ديگر بو علوـ گرايید ك ‪ 9‬ساؿ بعد در آف ىنگػاـ کػو جػوانی‬
‫‪ 12‬سػػالو بػػود‪ ،‬بػػو عاػػويت فرىنگسػػتاف سػػلطنتی علػػوـ برگزيػػده شػػد‪ .‬از‬
‫رتلو خطراتی کو کو جاف الككازيو را بو ؼتاطره انداختػو بػود ك بیشػرت جنبػو‬
‫سیاسػػی داشػػت‪ ،‬ىنگػػاـ انقػػالب کبػػری فرانسػػو در سػػاؿ ‪ 9456‬يعنػػی در‬
‫آف ىنگػػاـ کػػو انقالبیػػوف زمػػاـ امػػور پػػاريس را در دسػػت داشػػتند رخ داد‪.‬‬
‫الككازيػ ػػو رسػ ػػالو معركفػ ػػی در بػ ػػاب اقتصػ ػػاد سیاسػ ػػی موسػ ػػوـ بػ ػػو ثركاػ ػػای‬
‫زيرزمینػی فرانسػو بػػو رشػتو حتريػػر درآكرد‪ .‬ايػن کتػاب يکػػی از مهمػرتين کتبػػی‬
‫است کو در مبح اقتصاد نوشتو شده است‪.‬‬
‫س ػراؾتاـ آنت ػواف الككازيػػو در سػػاؿ ‪ 9461‬در دادگػػاه انقالبػػی بػػو رياسػػت‬
‫ژاف باتیسػػت کػػوفن ىػػاؿ بػػو جػػرـ خیانػػت بػػو ملػػت قت ػراه چنػػد تػػن ديگػػر‬
‫تسلیم تیغو گیوتنی شد‪ ،‬در حالیکو ‪ 29‬ساؿ داشت‪.‬‬
‫‪ -21‬کٌغحبًحيي يکن يب کٌغحبًحيي ثضسگ‬
‫کنستانتنی يکم يا کنسػتانتنی بػزرگ (زاده ‪ ۱۷۱‬مػیالدی – درگذشػتو ‪۱۲‬‬
‫ژكئػػن ‪ ۳۳۷‬مػػیالدی)‪ ،‬امپراتػػور مسػػیحی ركـ بػػود‪ .‬كی مصػػلوب کػػردف را‬
‫در سده چهار پس از میالد ؽتنوع اعالـ کرد‪.‬‬
‫کنسػػتانتنی از ‪ 991‬تػػا ‪911‬ـ در ىشػػت جنػػگ بػػزرگ توانسػػت تػػا قتػػو‬

‫مػػدعیاف را شکسػػت دىػػد ك از ‪ 911‬ت ػا ‪994‬ـ بػػو تنهػػايی بػػر ركـ فرمػػاف‬
‫براند‪ .‬قتچنػنی طػی فرمػاف مػیالف در سػاؿ ‪( ۳۲۳‬مػیالدی)‪ ،‬مسػیحیت را‬
‫م ػػذىب رشت ػػی ركـ ک ػػرد ك در کن ػػار آف ب ػػو م ػػذاىب ديگ ػػر آزادی داد‪ .‬اك‬
‫غتػػام مػػذىبی کنگػػره آرؿ ك کنگػػره نیقیػػو را بػػو منرػػور حفػػل كحػػدت در‬
‫مسػػیحیت تشػػکیل داد‪ .‬اك در اكاخػػر عمػػر بدسػػت يػػک اسػػقف آريوسػػی‬
‫لسػػل تعمیػػد داده شػػد‪ .‬کلیسػػای مرقػػد مقػػدس‪ ،‬بػػو دسػػتور کنسػػتانتنی در‬
‫شهر اكرشلیم بنا شد‪.‬‬
‫پس از مرگ کنستانتنی مبارزه بػر سػر قػدرت میػاف سػو پسػر اك آلػاز شػد‬
‫ك دكباره امپراتوری ركـ را دچار آشفتگی ساخت‪.‬‬
‫‪ -22‬يوض ّات‬
‫جیم ػ ػ ػػز كات (زاده ‪ ۲۹‬ژانوي ػ ػ ػػو ‪ – ۲۷۳۲‬درگذش ػ ػ ػػتو ‪ ۱۰‬اكت ‪)۲۶۲۹‬‬
‫فیزيک ػػداف ك ؼت ػػرتع مش ػػهور اس ػػکاتلندی ك پ ػػدر انق ػػالب ص ػػنعتی اس ػػت‪.‬‬
‫جیمػػز كات بػػا تکمیػػل ديػػگ دػػار خػػدمت بزرگػػی بػػو فیزيػػک ك مکانیػػک‬
‫ک ػػرد‪ .‬اخػ ػرتاع چگ ػػالگر د ػػار توس ػػك كی موج ػػب ص ػػرفوجويی زي ػػادی در‬
‫مص ػػرؼ س ػػوخت ك گس ػػرتش اس ػػتفاده از ن ػػریكی د ػػار ش ػػد‪.‬بو افتخ ػػار اك‬
‫كاحد تواف در اسآی‪ ،‬كات نامیده میشود‪.‬‬
‫س ػػن ‪ ۲۹‬س ػػالگی ب ػػو ک ػػار س ػػاخنت ابزارى ػػای ان ػػدازه گ ػػریی ك ػتاسػ ػػباتی‬
‫ريافػػی مشػػغوؿ بػػود ك خیلػػی زكد بػػو اؾتػػاـ اصػػالحاتی در موتورىػػای دػػار‬
‫عالقمند شد‪ .‬اين موتورىػا کػو توسػك مهندسػنی انگلیسػی تومػاس سػاكری‬
‫ك تومػػاس نیوکػػامن در آف زمػػاف ب ػرای پمػػا کػػردف آب از معػػادف بػػو کػػار‬
‫مریفت‪.‬‬
‫كات توجػػو خػػود را بػػر كيژگػػی ىػػای دػػار ‪ ،‬بػػويژه بػػو نسػػبت میػػاف چگػػالی‬
‫آف بػػا دمػػا ك فشػػار متمرکػػز کػػرد‪ .‬اك يػػک فاػػای كيػػژه م ػرتاکم کػػردف ب ػرای‬
‫موت ػػور د ػػار طراح ػػی ک ػػرد ک ػػو ت ػػا ح ػػد زي ػػادی از ب ػػو ى ػػدر رف ػػنت د ػػار در‬
‫سیلندرىا جلوگریی میکرد ك خاصیت مکش را تقويت میکرد‪.‬‬
‫ـتسػػتنی اخ ػرتاع كات در سػػاؿ ‪ ۲۷۲۹‬ثبػػت شػػد کػػو شػػامل ايػػن قطعػػو ك‬
‫اصػػالحات ديگػػر اك ب ػرای موتػػور سػػاخت نیوکػػامن بػػود‪ .‬ايػػن اصػػالحات‬
‫شامل سیستم دارپوشی يا سیلندرىای دكاليػو‪ ،‬ركلنکػاری ك عاياکػاری‬
‫سیلندر برای رسیدف بو درجات باالی دما ك حداکیر بازدىی بود‪.‬‬
‫در ايػػن زمػػاف كات شػريک ؼتػػرتع انگلیسػػی جػػاف ركبػػاک بػػود کػػو در كاقػ‬
‫سػرمايو گػذار حتقیقػػات كات بػود‪ .‬در سػاؿ ‪ ۲۷۷۰‬تولیػػد کننػده انگلیسػػی‬
‫م ػػاتیو بولت ػػوف‪ ،‬ک ػػو ص ػػاحب کارخان ػػو مهندس ػػی س ػػوىو در بریمنگ ػػاـ ب ػػود‪،‬‬
‫توجو ركباک را بو کار تولید جلػب کػرد‪ ،‬در نتیجػو ركبػاک ك كات دسػت‬
‫بػو تولیػد موتورىػای دػار زدنػد‪ .‬كات بػو کػار پػژكىش ك ثبػت نػوآكری ىػای‬
‫مهػ ػ ػػم ديگػ ػ ػػری نیػ ػ ػػز پرداخػ ػ ػػت کػ ػ ػػو موتورىػ ػ ػػای دكار ب ػ ػ ػرای راه انػ ػ ػ ػػدازی‬
‫دستگاىهای گوناگوف‪ ،‬موتػور دكطرفػو کػو در آف دػار بػو طػور متنػاكب بػو‬
‫ىػػردك انتهػػای سػػیلندر كارد میشػػود ك قتچنػػنی فشارسػػن دػػار‪ ،‬کػػو کػػارش‬
‫انػػدازه گػػریی می ػزاف فشػػار دػػار در موتػػور اسػػت‪ ،‬از آف رتلػػو انػػد‪ .‬اك در‬
‫سػػاؿ ‪ ۲۶۵۵‬از شػػرکت کنػػاره گرفػػت ك پػػس از آف دتػػاـ كقػػت خػػود را بػػو‬
‫کار پژكىش اختصاص داد‪.‬‬
‫‪ -23‬هبيکل فبسادی‬
‫مايکػل فػػارادی (زاده ‪ ۱۱‬سػػپتامرب ‪ ۲۷۹۲‬مػػیالدی – درگذشػػتو ‪ ۱۱‬اكت‬
‫‪ ۲۶۲۷‬مػػیالدی) دانشػػمندی (فیزيکػػداف ك شػػیمیداف ) انگلیسػػی کػػو بػػا‬
‫زمینػػوىای الکرتكمغنػػاطیس ك الکرتكشػػیمی مػرتبك بػػود‪ .‬كی چػراغ بػػونزف را‬
‫ابداع کرد‪.‬‬
‫فػػارادی دربػػاره میػػداف مغناطیسػػی موجػػود در دكر يػػک رسػػانا کػػو جريػػاف‬
‫‪ DC‬زتػ ػػل میکنػ ػػد مطالعػ ػػاتی داشػ ػػت ك مفػ ػػاىیم اكلیػ ػػو میػ ػػداف الکػ ػػرتك‬
‫مغنػػاطیس را در فیزيػػک بنیػػاف هنػػاد‪ .‬كی القػػای الکرتكمغناطیسػػی ك قػػانوف‬
‫ى ػػای برقکاف ػػت را کش ػػف ک ػػرد‪ .‬اك اثب ػػات ک ػػرد ک ػػو خاص ػػیت مغناطیسػ ػی‬
‫میتوانػػد بػػر ركی شػػعاع ىػػای نػػور اثػػر مػػی گػػذارد ك رابطػػوای اساسػػی بػػنی‬
‫اين دك برقرار است‪.‬‬
‫اخرتاعػ ػػات اك در زمینػ ػػو دسػ ػػتگاهىای چرخنػ ػػده الکرتكمغنػ ػػاطیس اسػ ػػاس‬
‫فناكری موتور الکرتيکی را پػی ريػزی کػرد ك ايػن كفػ ناشػی از تالشىػای‬
‫اك در زمینو کاربرد الکرتيسیتو در فناكری بود‪ .‬برخی از مورخاف علػم اك را‬
‫ب ػػو عنػ ػواف بزرگتػ ػرين جترب ػػوگر در ت ػػاريخ عل ػػم میدانن ػػد‪ .‬ف ػػاراد ک ػػو كاح ػػد‬
‫ظرفیػ ػػت الکرتيکػ ػػی در ‪ SI‬اسػ ػػت بعػ ػػد از اك بػ ػػو ايػ ػػن اسػ ػػم نامیػ ػػده شػ ػػد‬
‫قت ػػانطور ک ػػو ثاب ػػت ف ػػارادی‪ ،‬ب ػػار الکرتيک ػػی ي ػػک م ػػوؿ از الک ػػرتكف اس ػػت‬
‫(حػػدكد ‪ ۹۲،۰۶۰‬ک ػولن)‪ .‬قػػانوف القػػای فػػارادی بیػػاف میکنػػد کػػو میػػداف‬
‫مغناطیسػ ػػی کػ ػػو بػ ػػا زمػ ػػاف تغیػ ػػری میکنػ ػػد بػ ػػو قتػ ػػاف نسػ ػػبت نػ ػػریكی ػترکػ ػػو‬
‫الکرتكموتیو تولید میکند‪.‬‬
‫‪ -24‬يوض کلشک هبکغْع‬
‫جیم ػػز کل ػػرک ماکس ػػوؿ (زاده‪ ۲۳‬ژكئ ػػن ‪ ۲۶۳۲‬م ػػیالدی – درگذشػ ػػتو ‪۰‬‬
‫ن ػ ػ ػوامرب ‪ ۲۶۷۹‬مػ ػ ػػیالدی)‪ ،‬از فیزيکػ ػ ػػداناف بريتانیػ ػ ػػايی بود‪.‬ماکسػ ػ ػػوؿ در‬
‫چهػارده سػالگی‪ ،‬نوشػتاری در مػورد بیاػیىػا منتشػر کػرد ك سػػاؿ ‪۲۶۰۰‬‬
‫حتصیالت خود را بو پاياف رسانید‪.‬‬
‫ماکسػػوؿ‪ ،‬نرريػػو الکرتكمغنػػاطیس در مػػورد الکرتكدينامیػػک را کامػػل کػػرد‬
‫ک ػ ػػو اي ػ ػػن فرموؿبن ػ ػػدی ريافػ ػػی ب ػ ػػو ن ػ ػػاـ خػ ػػود اك معادل ػ ػػوىای ماکس ػ ػػوؿ‬
‫نامگذاری شده است‪ .‬ايػن معادلػوىا كجػود موجىػای الکرتكمغناطیسػی را‬
‫پیش ػػبینی میکردنػ ػػد‪ .‬بن ػػابراين ماکسػ ػػوؿ نرريػ ػػوای توس ػػعو داد کػ ػػو تئػ ػػوری‬
‫ذرهای ب ػػودف خاص ػػیت ن ػػور را توس ػػك آيػ ػزاک نیوت ػػوف‪ ،‬م ػػورد تن ػػاقض قػ ػرار‬
‫میداد‪.‬‬
‫اثبات خاصیت موجی نور بعدىا توسػك ىػاينريش ركدلػف ىرتػز بػو اؾتػاـ‬
‫رسید ك امػركزه مبػانی سیسػتم اطالعرسػانی ماننػد‪ ،‬راديػو‪ ،‬تلويزيػوف‪ ،‬تلفػن‬
‫قتراه‪ ،‬شبکو بیسیم ك حتی تندپز را تشکیل میدىد‪.‬‬
‫‪ -25‬هبسجيي لْجش کيٌگ ًْيْس‬

‫مارتنی لوتر کینگ جونیور (‪ ۲۰‬ژانويػو ‪ ۰ – ۲۹۱۹‬آكريػل ‪ )۲۹۲۶‬رىػرب‬
‫سػػیاه پوسػػت جنػػبش حقػػوؽ مػػدنی ايػػاالت متحػػده آمريکػػا بػػوده اسػػت‪.‬‬
‫درپػػی بازداشػػت رزا پػػارکس‪ ،‬زف سػػیاه پوسػػتی کػػو بػػا بلنػػد نشػػدف از ركی‬
‫صندلی يک اتوبوس عمػومی بػرای يػک سفیدپوسػت زنػدانی شػد‪ ،‬کینػگ‬
‫جػواف رىػػربی جنػػبش حتػػرب سیاىپوسػػتاف را برعهػػده گرفػػت ك بػػوعنواف يػػک‬
‫فعػػاؿ مبػػارزه بػػا تبعػػیض نػژادی در سرتاسػػر ايػػاالت متحػػده آمريکػػا شػػهرت‬
‫يافت‪.‬‬
‫در سػػاؿ ‪ ۲۹۰۷‬بػػوقتراه ‪ ۲۵‬رىػػرب سػػیاه پوسػػت ديگػػر سػػازمانی را بنیػػاف‬
‫گذاشت کو بعدىا بو کنفرانس رىرباف مسیحی جنوب شػناختو شػد‪ .‬كی‬
‫در مبػ ػػارزه علیػ ػػو نژادپرسػ ػػتی از تعػ ػػالیم مسػ ػػیح‪ ،‬آبراىػ ػػاـ لیػ ػػنکلن ك مهادتػ ػػا‬
‫گانػدی پػریكی میکػرد‪ .‬مػارتنی لػوتر کینػگ در سػاؿ ‪ ۲۹۲۳‬بػوعنواف مػرد‬
‫سػاؿ ازسػوی غتلػو تػاب برگزيػده شػد ك در سػاؿ ‪ ۲۹۲۰‬بػوعنواف جػوافترين‬
‫فرد جايزه صلح نوبل را دريافت کرد‪.‬‬
‫اكج فعالیتى ػػای مب ػػارزاتی م ػػارتنی ل ػػوتر کین ػػگ در دى ػػو ‪ ۲۹۲۵‬ك بػ ػرای‬
‫تص ػػويب ق ػػانوف حق ػػوؽ م ػػدنی ب ػػود‪ .‬كی در س ػػاؿ ‪ ۲۹۲۳‬در گردقتػ ػػايی‬
‫بػػزرگ طرفػػداراف تسػػاكی حقػػوؽ سػػیاىاف کػػو دربرابػػر بنػػای يػػادبود آبراىػػاـ‬
‫لیػػنکلن در كاش ػػنگنت دیسػػی برگ ػزار شػػد‪ ،‬مع ػػركفرتين سػػخنرانی خ ػػود را‬
‫بػ ػػوناـ «ركيػ ػػايی دارـ» اؾتػ ػػاـ داد کػ ػػو از مهمتػ ػرين سػ ػػخنرانیىا در ت ػ ػػاريخ‬
‫آمريک ػػا ب ػػومشار میآي ػػد‪ .‬دک ػػرت ل ػػوتر کین ػػگ در اي ػػن س ػػخنرانی‪ ،‬ک ػػو در آف‬
‫عبػػارت «ركيػػايی دارـ» تکػرار میشػػد‪ ،‬دربػػاره آرزكی خػػود سػػخن گفػػت ك‬
‫اب ػراز امیػػدكاری کػػرد کػػو زمػػانی آمريکػػا طبػػا م ػراـ ك آرمػػاف خػػويش زنػػدگی‬
‫کند ك حتقا مساكات ك برابری ذاتی انسافىا را بو چشم ببیند‪.‬‬
‫‪ -26‬شج ّاؽيٌگحي‬
‫جرج كاشینگنت (‪ )۲۷۳۱-۲۷۹۹‬يک فراماسػوف بلنػد پايػو کػو از رىػرباف‬
‫انقػػالب آمريکػػا ك ـتسػػتنی رئیسرتهػػور آمريکػػا بػػود‪ ،‬ايػػن شتػػت را از سػػاؿ‬
‫‪ ۲۷۶۹‬تا ساؿ ‪ ۲۷۹۷‬در دست داشت‪.‬‬
‫ايػػن ىشػػت سػػاؿ مصػػادؼ اسػػت بػػا آخػرين سػػاؿىای حکومػػت سلسػػلو‬
‫زنديػ ػػو ك بػ ػػو قػ ػػدرت رسػ ػػیدف سلسػ ػػلو قاجػ ػػار در اي ػ ػراف‪ .‬اك از مهمتػ ػ ػرين‬
‫چهرهىػػای تػػاريخ ايػػاالت متحػػده آمريکػػا اسػػت‪ .‬نقػػش اك بوخصػػوص در‬
‫کسػػب اسػػتقالؿ بػرای مسػػتعمرات آمريکػػايی ك سػػپس متحػػد کػػردف آفىػػا‬
‫زير پرچم حکومت فدراؿ اياالت متحده قابػل توجػو اسػت‪ .‬اك از گركىػی‬
‫از مػ ػػردـ مسػ ػػلح بػ ػػو کمػ ػػک دكلتىػ ػػای فرانسػ ػػو ك اسػ ػػپانیا ارتػ ػػش بزرگػ ػػی‬
‫ساخت کو هنايتان موفا بو شکست نریكىای بريتانیػايی در جنػگ انقػالب‬
‫آمريکا (‪ )۲۷۷۰-۲۷۶۳‬شدند‪.‬‬
‫ش ػػهرت كی از كقت ػػی آل ػػاز ش ػػد ک ػػو اخطاري ػػو حکوم ػػت كيرجینی ػػا را ب ػػو‬
‫فرانسػػوياف کػػو بػػو سػػوی اىػػايو پػػیش مریفتنػػد ابػػالغ کػػرد ‪ .‬در شػػركع جنػػگ‬
‫ىای استقالؿ امريکا در راس قوای ؼتالف انگلیس ىػا بػو کمػک الفايػت‬
‫ك ركشامبو بو جنگ پرداخػت ك انگلػیس ىػا را در جنػگ ىػای ترانتػوف ك‬

‫يورکت ػػوف در ‪ 9459‬ـ شکس ػػت داد ‪ .‬پ ػػس از ؾت ػػات ك اس ػػتقالؿ امريک ػػا‬
‫تشػػکیالت داخلػػی آنػرا مػػنرم سػػاخت ك حکومػػت متحػػده ای از ايػػاالت‬
‫آزاد شػده بوجػػود آكرد کػػو تػػا امػػركزه بنػاـ کشػػورىای متحػػده امريکػػا موسػػوـ‬
‫گرديده است‪.‬‬
‫‪ -27‬کبسع ُبيٌشيؼ هبسکظ‬
‫کػ ػػارؿ ىػ ػػاينريش مػ ػػارکس (زاده ‪ ۰‬مػ ػػو ‪ ۲۶۲۶‬مػ ػػیالدی – درگذشػ ػػتو ‪۲۰‬‬
‫مػ ػ ػػارس ‪ ۲۶۶۳‬م ػ ػػیالدی) متفک ػ ػػر انقالب ػ ػػی‪ ،‬فیلس ػ ػػوؼ‪ ،‬جامعوشػ ػ ػػناس‪،‬‬
‫تارمتػػداف‪ ،‬اقتصػػاد داف آظتػػانی ك از تأثریگػػذارترين انديشػػمنداف دتػػاـ اعصػػار‬
‫است‪.‬‬
‫اك بو قتػراه فػردريش انگلػس‪ ،‬مانیفسػت کمونیسػت کػو مشػهورترين رسػالو‬
‫تػػاريخ جنػػبش سوسیالیسػػتی اسػػت را منتشػػر کردهاسػػت‪ .‬مػػارکس قتچنػػنی‬
‫مؤلف «سرمايو» مهمترين کتاب اين جنبش است‪ .‬اين آثار بوقتراه ساير‬
‫تألیفات اك ك انگلس‪ ،‬بنیاف ك جػوىره اصػلی تفکػر مارکسیسػم را تشػکیل‬
‫میدىد‪.‬‬
‫«تاريخ قتو جوام تػا کنػوف‪ ،‬تػاريخ مبػارزه طبقػاتی بػوده اسػت‪ ».‬از رتلػو‬
‫مشهورترين رتالت مارکس درباره تاريخ است کػو در خػك اكؿ مانیفسػت‬
‫کمونیست خالصو شدهاست‪.‬‬
‫‪ -28‬ثشادساى سايث اسّيل سايث‬

‫برادراف رايت‪ ،‬اركيػل رايػت متولػد ‪ ۲۹‬اكت ‪( ۲۶۷۲‬مػیالدی) در گذشػتو‬
‫در ‪ ۳۵‬م ػػی ‪( ۲۹۲۱‬م ػػیالدی) ك كيل ػػرب راي ػػت متول ػػد ‪ ۲۲‬آكري ػػل ‪۲۶۲۷‬‬
‫(م ػ ػ ػػیالدی) در گذش ػ ػ ػػتو در ‪ ۳۵‬ژانوي ػ ػ ػػو ‪( ۲۹۰۶‬م ػ ػ ػػیالدی) دك ب ػ ػ ػ ػ ػرادر‬
‫آمريکػػايی اىػػل اكىػػايو بودنػػد کػػو بػػو خػػاطر اخ ػرتاع اكلػػنی ىواپیمػػای قابػػل‬
‫کنػ ػػرتؿ موتػ ػػوردار ك سػ ػػنگنی تػ ػػر از ى ػ ػوا در تػ ػػاريخ ‪ ۲۷‬دسػ ػػامرب ‪۲۹۵۳‬‬
‫(میالدی) مشهور شدند‪.‬‬
‫آهن ػػا سػ ػػاعتا بػ ػػر ركی گاليػ ػػدرىا ك كسػ ػػايل نقلیػ ػػو مشػ ػػابو قبػ ػػل از ـتسػ ػػتنی‬
‫پركازشػػاف کػػار میکردنػػد‪ .‬آهنػػا قتچنػػنی دػػاطر ابػػداع اكلػػنی ركش منطقػػی‬
‫برای ىدايت ىواپیما شهرت دارند‪.‬‬
‫ب ػ ػرادراف رايػ ػػت بػ ػرای اؾتػ ػػاـ پركازىػ ػػای آزمايشػ ػػی شػ ػػاف ناحیػ ػػو ‪Outer‬‬
‫‪ Banks‬در ايالػت کاركلینػای مشػالی ‪ ،‬کمػی آف طػرؼ تػر خطػوط آىػن‬
‫زتػػل ك نقػػل زمینػػی ك قتچنػػنی کمػػی دكرتػػر از کشػػتی ىػػای هپلػػو گرفتػػو در‬
‫سػػاحل را کػػو نقطػػو بػػادخیز بسػػیار مناسػػبی بػػود‪ ،‬انتخػػاب کردنػػد‪ .‬ايػػن دك‬
‫ب ػرادر ب ػػو اي ػػن دلی ػػل ناحیه ػػای در نزديک ػػی س ػػاحل را ب ػرای مقص ػػود خ ػػود‬
‫برگزيدنػد کػو اكالن پوشػػش گیػاىی مزازتػػی در آؾتػا كجػػود نداشػت ك ثانیػان از‬
‫چشماف جست كجوگر مردـ عادی ك قتچننی رقیباف کامال بو دكر بود‪.‬‬
‫آهن ػػا در نزديک ػػی دىک ػػده م ػػاىیگریی کیت ػػی ى ػػاكک‪ ،‬کمپ ػػی را در ‪Kill‬‬
‫‪ Hills Devil‬برپ ػػا کردن ػػد‪ .‬در ي ػػک ص ػػبح پنجش ػػنبو ركي ػػايی ک ػػو بػ ػػاد‬
‫مناسػػبی نیػػز در فاػػای اط ػراؼ سػػاحل پیچیػػده بػػود ابتػػدا اركيػػل ك سػػپس‬
‫كيلػػرب ك بع ػػد ب ػػار ديگ ػػر اركي ػػل ك سػػپس كيل ػػرب غتموع ػان چه ػػار پ ػػركاز اؾت ػػاـ‬
‫دادنػػد‪ .‬ىواپیمػػای دكبالػػو آهنػػا از ركی يػػک ريػػل پرتػػاب چػػوبی بػػو مسػػافت‬
‫حدكد ‪ 31‬فوت (بیش از ‪ 95‬مرت) ك در جهت ؼتالف بػادی بػو سػرعت‬
‫بػػیش از ‪ 11‬مايػػل در سػػاعت (بػػیش از ‪ 91‬کیلػػومرت در سػػاعت) بػػو ى ػوا‬
‫بر میخاست‪.‬‬
‫‪ -29‬چٌگيض خبى هغْع‬
‫چنگیػ ػ ػػز خػ ػ ػػاف مغػ ػ ػػوؿ (زاده ‪ ،۲۲۲۱ ،۲۲۰۰‬يػ ػ ػػا ‪ ۲۲۲۷‬مػ ػ ػػیالدی –‬
‫درگذشػػتو ‪ ۲۱۱۷‬مػػیالدی)‪ ،‬بػػا نػػاـ اصػػلی دتػػوچنی‪ ،‬خػػاف مغػػوؿ ك سػػردار‬
‫جنگی بود کػو قبايػل مغػوؿ را متحػد سػاخت ك بػا فػتح قسػمت زيػادی از‬
‫آسػػیا شػػامل چػػنی‪ ،‬ركسػػیو‪ ،‬ايػراف ك خاكرمیانػػو‪ ،‬ك قتچنػػنی اركپػػای شػػرقی‪،‬‬
‫امپراتوری مغوؿ را پايوگذاری کرد‪.‬‬
‫خػ ػػاف مغػ ػػوؿ در آلػ ػػاز خواى ػ ػاف ركابػ ػػك جتػ ػػاری ك بازرگػ ػػانی بػ ػػا دكل ػ ػػت‬
‫خوارزمش ػػاىی ب ػػود ک ػػو اي ػػن رابط ػػو را الزم ػػو دكس ػػتی ك برقػ ػراری مناس ػػبات‬
‫مػػودت آمیػػز مػػیدانسػػت‪ .‬در جريػػاف قتػػنی حتػػوالت‪ ،‬تعػػدادی از بازرگانػػاف‬
‫مسػلماف‪ ،‬از قلمػػرك سػلطاف تعػػدادی اجنػاس از قمػػاش ك البسػو بػػو كاليػػت‬
‫خاف مغوؿ بردند‪.‬‬
‫چنگیز در آلاز كركد اين ىیئت بازرگػانی از ايػراف‪ ،‬بػا خشػونت ك تنػدی‬
‫رفتار کرد‪ ،‬اما سراؾتاـ از آناف دصتويی فتود ك آهنا را با خشنودی بػو كطػن‬
‫بازگردان ػػد‪ .‬در بازگش ػػت اي ػػن ىئی ػػت‪ ،‬تع ػػدادی بازرگ ػػاف مغ ػػوؿ ک ػػو ح ػػدكد‬
‫چه ػػار ص ػػد ك پنج ػػاه ت ػػن بودن ػػد ك ظ ػػاىران اکیرش ػػاف مس ػػلماف بودن ػػد ‪ ،‬ب ػػا‬
‫مقػػداری اجنػػاس ك مػػاؿ التجػػاره بػػو قت ػراه ىیئػػت ايرانػػی بػػو قلمػػرك سػػلطاف‬
‫خوارزمشػػاه فرسػػتاده ك نامػػوای مبنػػی بػػر دتايػػل بػػو برقػراری ك توسػػعو ركابػػك‬
‫بنی دك دكلت تقدب کرد‪.‬‬
‫امػػا لػػاير خػػاف‪ ،‬حػػاکم ات ػرار‪ ،‬ايػػن بازرگانػػاف را کػػو از سػػر حػػد آف ناحیػػو‬
‫كارد قلمػػرك سػػلطاف شػػده بودنػػد‪ ،‬بػػو ااػػاـ جاسوسػػی در قتػػاف جػػا توقیػػف‬
‫کرد‪ ،‬ك با اجازه سلطاف کػو در آف ىنگػاـ در كاليػت عػراؽ بػود ك گػزارش‬
‫لػاير خػػاف را نشػػانو سػػوء نرػػر چنگیػػز خػاف تلقػػی مػػیکػػرد‪ ،‬آهنػػا را بػػو قتػػل‬
‫رساند‪.‬‬
‫چنگیز سفریی كيژه بو دربار سلطاف خوارزمشاه فرستاد ك درباره اين‬
‫پیشامد توفیح خواست‪ ،‬اما سفری نیز بو دستور سلطاف بو قتل رسید‪.‬‬
‫چنگیز خاف برای تالفی اين اىانت‪ ،‬ىجوـ بو قلمرك سلطاف را اجتناب‬
‫ناپذير يافت‪ .‬جنگ بو فرار سلطاف خوارزمشاىی اؾتامید ك در اندک‬
‫مدت ماكراء النهر‪ ،‬خراساف ك عراؽ عرصو کشتار ك كيرانی مغوؿ شد‪.‬‬
‫‪ -31‬آدام اعويث‬
‫آداـ اشتی ػ ػ ػػت (زاده ‪ ۰‬ژكئ ػ ػ ػػن ‪ – ۲۷۱۳‬درگذش ػ ػ ػػتو ‪ ۲۷‬ژكئی ػ ػ ػػو ‪)۲۷۹۵‬‬
‫فیلسػوفی اسػػکاتلندی بػػود کػػو از اك بػػو عنػواف پیشػػركی اقتصػػاد سیاسػػی ك‬
‫پدر علم اقتصاد مدرف ياد میشود‪.‬‬
‫كی قتچن ػػنی از نرري ػػو پ ػػردازاف اص ػػلی نر ػػاـ س ػػرمايوداری م ػػدرف ب ػػو مش ػػار‬
‫مػػیركد اشتیػػت ايػػدهىای خػػود راجػ بػػو اقتصػػاد را در کتػػاب خػػود ثػػركت‬
‫ملل بػو تفصػیل شػرح داده اسػت‪ .‬در سػاؿ ‪ ،۱۵۵۷‬بانػک مرکػزی بريتانیػا‬
‫سػ ػػری جدي ػػدی از اسػ ػػکناسىای ‪ ۱۵‬پون ػػدی را بػ ػػا تص ػػوير آداـ اشتیػ ػػت‬
‫منتشر کرد‪ .‬اك با نوشنت دك کتاب بػو نامهػای نرريػو عواطػف اخالقػی در‬
‫سػػاؿ ‪( ۲۷۰۹‬مػػیالدی) ك بررسػػی دربػػاره ماىیػػت ك علػػل ثػػركت ملػػل در‬
‫سػاؿ ‪( ۲۷۷۲‬مػیالدی) شػػناختو شػد‪ .‬کتػاب آخػػر يکػی از اكلػنی تالشػػها‬
‫بػ ػرای مطالع ػػو سیس ػػتماتیک پیش ػػرفت ت ػػارمتی ص ػػناي ك جت ػػارت در اركپ ػػا‬
‫است‪.‬‬
‫نر ػرات در مػػورد ايػػن دك کتػػاب متفػػاكت اسػػت‪ .‬برخػػی ايػػن دك کتػػاب را‬
‫ىم جهت ك برخػی نػاقض يکػديگر مػی داننػد‪ .‬برخػی عنػواف مػی کننػد کػو‬
‫اشتیػػت بػػو نرريػػو عواطػػف اخالقػػی قلبػان بػػاكر نداشػػتو ك بػػا نگػػارش آف مػػی‬
‫خواسػػتو جايگػػاه خػػود را بػػو عنػواف اسػػتاد فلسػػفو اخػػالؽ تیبیػػت کنػػد‪ .‬امػػا‬
‫بو گماف برخی ديگر‪ ،‬نو تنها کتاب اكؿ از ركی مصلحت نوشػتو نشػده‪،‬‬
‫بلک ػػو اساس ػان بررس ػػی درب ػػاره ماىی ػػت ك عل ػػل ث ػػركت مل ػػل بس ػػك ك تعم ػػیم‬
‫نرريو عواطف اخالقی در ديگر جنبو ىای رفتار آدمی است‪.‬‬
‫‪ّ -31‬يليبم ؽکغپيش‬
‫كيلیػ ػػاـ شکسػ ػػپری (زاده ‪ 9231‬مػ ػػیالدی – درگذشػ ػػتو ‪ 9393‬مػ ػػیالدی)‬
‫شػػاعر ك فتايشػػنامونويس انگلیسػػی کػػو كی را بزرگت ػرين نويسػػنده در زبػػاف‬
‫انگلیسػی دانسػتواند‪« .‬سػخن سػرای آكف»(‪ )Bard of Avon‬لقبػی‬

‫اسػػت کػػو بػػو خػػاطر ػتػػل تولػػدش در آكف كاق ػ در اس ػرتاتفورد انگلػػیس بػػو‬
‫كی دادهاند‪.‬‬
‫قتلت بزرگ ترين فتايشػنامو دتػامی اعصػار اسػت‪ .‬قتلػت بػر تػارک ادبیػات‬
‫فتايشػ ػػی جهػ ػػاف خػ ػػوش مػ ػػی درخشػ ػػد ك دارای نقػ ػػاط اكج‪ ،‬جلػ ػػوه ى ػ ػػا ك‬
‫ضترات بسیار کمیک است‪.‬‬
‫با توجو بو تعداد فتايشنامو ىايی کو ىر سالو از شکسػپری بػو صػحنو مػی‬
‫آمػػد ‪ ،‬مػػی ت ػواف ايػػن ط ػػور نتیجػػو گرفػػت ک ػػو اك آهنػػا را بس ػػیار س ػري م ػػی‬
‫نوش ػػتو اس ػػت‪ .‬م ػػیال گفت ػػو ش ػػده اك فق ػػك دك ىفت ػػو كق ػػت ص ػػرؼ نوش ػػنت‬
‫فتايشػػنامو زنػػاف سػػر خػػوش كينػػزر (ک ػو در سػػاؿ ‪ 9319‬اج ػرا شػػد) کػػرده‬
‫اسػػت‪ .‬شکس ػػپری بیش ػػرت فتايش ػػنامو ىػػايش را درات ػػاؽ ک ػػوچکی در انته ػػای‬
‫ساختماف دتاشاخانو مػی نوشػتو اسػت‪ .‬بػو احتمػاؿ زيػاد شػکل فشػرده ای‬
‫از فتايشػ ػػنامو را از طػ ػػرح داسػ ػػتاف گرفتػ ػػو تػ ػػا شخصػ ػػیتها ك سػ ػػاير عناص ػ ػػر‬
‫فتايشی‪ ،‬با شتاب بػو ركی کالػذ مػی آكرده‪ .‬بعػد آف را کمػی مػی پركرانػده‬
‫ك در پايػػاف‪ ،‬زمػػانی کػػو بازيگرىػػا خػػود را بػػا نقشػػهای فتايشػػی انطبػػاؽ مػػی‬
‫دادند ‪ ،‬شکل هنايی آف را تنریم می کرده است‪.‬‬
‫طرحهای شکسپری اللب چیز تازه ای نیستند‪ .‬در حقیقت اك ايػن قصػو‬
‫را از خ ػػود خل ػػا فت ػػی ک ػػرده‪ ،‬بلک ػػو آهن ػػا را از من ػػاب ؼتتلف ػػی می ػػل ت ػػاريخ‪،‬‬
‫افس ػػانو ى ػػای ق ػػدنتی ك ل ػػریه ب ػػر م ػػی گرفت ػػو اس ػػت‪ .‬يک ػػی از من ػػاب آث ػػار‬
‫شکسپری کتابی بوده بو ناـ شػرح كقػاي انگلسػتاف‪ ،‬اسػکاتلند ك ايرلنػد اثػر‬
‫ىالینش ػػد شکسػ ػػپری قصػ ػػو ىػ ػػای بس ػػیاری از فتايشػ ػػنامو خػ ػػود را از رتلػ ػػو‪:‬‬
‫ىانری پنجم‪ ،‬ريچارد سوـ ك لری شاه را از قتنی کتاب گرفت‪.‬‬
‫ازديگػػر آثػػاری کػػو از فتايشػػنامو ىػػای شکسػػپری بػػو جػػا مانػػده اسػػت مػػی‬
‫ت ػواف ب ػػو‪ :‬ش ػػب دكازدى ػػم‪ ،‬اتلل ػػو‪ ،‬ى ػػانری چه ػػارـ‪ ،‬ى ػػانری پ ػػنجم‪ ،‬ى ػػانری‬
‫ششم‪ ،‬تاجر كنیزی‪ ،‬ريچارد دكـ‪ ،‬آنطور کو تو دواىی‪ ،‬ركمئػو ك ژكلیػت‪،‬‬
‫مکب ‪ ،‬توفاف‪ ،‬تالش بی ذتر عشا‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬
‫فتايشػػنامو ركمئػػو ك ژكلیػػت در پػػن پػػرده ك بیسػػت ك سػػو صػػحنو تنر ػػیم‬
‫شػػده ك اگػػر فتايشػػنامو تیتػػوس انػػدركنیکوس را بػػو حسػػاب نیػػاكرب اكلػػنی‬
‫فتايشػػنامو لػػم انگیػػز شکسػػپری ػتسػػوب مػػی شػػود‪ .‬تػػاريخ قطعػػی حتريػػر آف‬
‫معلوـ نیست ك بنی ساعتای ‪ 9269‬ك ‪ 9262‬نوشػتو شػده ‪ ،‬كلػی سػبک‬
‫حتريػػر ك نػوع مطالػػب ك قػراين ديگػػر نشػػاف مػػی دىػػد ‪ ،‬کػػو قاعػػدتان بايسػػتی‬
‫مربوط بو ساؿ ‪ 9262‬باشد‪.‬‬
‫‪ -32‬بى دالحْى‬
‫ج ػ ػ ػػاف دالت ػ ػ ػػوف (زاده ‪ 9433‬مػ ػ ػػیالدی – درگذش ػ ػ ػػتو ‪ 9511‬م ػ ػ ػػیالدی)‬
‫شیمیداف ك فیزيکداف بريتانیايی بود‪ .‬معركفیػت اك بیشػرت دػاطر پیشػگامی‬
‫اك در نرريػ ػػو ادتػ ػػی اسػ ػػت‪ .‬اك بػ ػػو عناصػ ػػر ك اجػ ػزاء ؼتتلػ ػػف ك چگػ ػػونگی‬
‫درست شدف آهنا انديشید‪.‬‬
‫ج ػػاف نرري ػػوای داش ػػت ک ػػو ب ػػر طب ػػا آف‪ ،‬ى ػػر عنص ػػری از ام‪‎‬ى ػػای غت ػ ػزا‬
‫تش ػػکیل ش ػػده ك دت ػػاـ عناص ػػر ب ػػا يک ػػديگر متف ػػاكت ىس ػػتند زيػ ػرا امى ػػای‬
‫سػػازنده ىػػر کػػداـ از آهنػػا‪ ،‬بػػا ديگػػری متفػػاكت اسػػت‪ .‬اك فکػػر میکػػرد کػػو‬
‫ىر عنصری كزف ؼتصوص میدارد‪ ،‬زيرا از امىای متفاكتی تشکیل شده‪.‬‬
‫در سػ ػػاؿ ‪ ،۲۶۵۶‬جػ ػػاف دالتػ ػػوف کتػ ػػابی بػ ػػا ماػ ػػموف‪ ،‬نرػ ػػامی نػ ػػوين در‬
‫فلسفو شیمی منتشر کرد کو در آف كزف بسػیاری از امىػای شػناختو شػده‬
‫را رت ػ آكری ك لیسػػت کػػرده بػػود‪ .‬مقػػدار عػػددی كزفىػػايی کػػو اك ػتاسػػبو‬
‫کرده کامالن دقیػا نبودنػد‪ ،‬امػا مبنػايی بودنػد بػرای جػدكؿ تنػاكبی پیشػرفتو‪،‬‬
‫اگرچو بسیاری نرريو دالتوف در مػورد سػاختار ام را نپذيرفتنػد‪ ،‬امػا كی بػر‬
‫حتقیقات خود برای دفاع از نرريواش ادامو میداد‪.‬‬
‫‪ -33‬اعکٌذس عْم همذًّيَ‬
‫اسػػکندر سػػوـ مقدكنیػػو (‪ ۳۰۲‬قبػػل مػػیالد – ‪ ۳۱۳‬قبػػل مػػیالد) معػػركؼ‬
‫بو اسکندر کبػری ك در متػوف زرتشػتی ايػراف معػركؼ بػو اسػکندر گجسػتک‬
‫(ملعػػوف)‪ ،‬پادشػػاه مقدكنیػػو باسػػتاف بػػود‪ .‬اك در سػػاؿ ‪ ۳۰۲‬ؽ ـ در شػػهر‬
‫پال متولد شد ك تا سن ‪ ۲۲‬سالگی حتت تعلیم ارسطو قرار داشت‪.‬‬
‫اسکندر توانست تا پػیش از رسػیدف بػو سػن سػی سػالگی يکػی از بػزرگ‬
‫ت ػرين امپراتوریىػػای دنیػػای باسػػتاف را شػػکل دىػػد کػػو از دريػػای يونػػاف تػػا‬
‫ىیمالی ػػا گس ػػرتده ب ػػود‪ .‬اك در جنگى ػػا شکس ػػت ناپ ػػذير میفت ػػود ك ىرگ ػػز‬
‫شکسػ ػػت ـتػ ػػورد‪ .‬از اسػ ػػکندر بػ ػػو عنػ ػواف يکػ ػػی از موفػ ػػاترين فرمانػ ػػدىاف‬
‫نرامی در سرتاسر تاريخ ياد میشود‪.‬‬
‫پس از آنکو پدر اسکندر‪ ،‬فیلیا دكـ مقدكنیو‪ ،‬بو قتػل رسػید‪ ،‬اسػکندر‬
‫در س ػػاؿ ‪ ۳۳۲‬ؽ ـ ب ػػو ج ػػای اك ب ػػر خت ػػت س ػػلطنت نشس ػػت‪ .‬اس ػػکندر‬
‫کشوری نریكمند ك ارتشی کارآزموده را از سلطنت پدرش بػو ارث میبػرد‪.‬‬
‫سرلشکری يوناف بو اك اعطا شد ك اك از اين موىبت برای حتقػا دشػیدف‬
‫بو بلندپركازیىای نرامی پدرش هنايت استفاده را برد‪ .‬در ساؿ ‪ ۳۳۰‬ؽ‬
‫ـ بػو آسػیای صػغری کػػو حتػت کنػرتؿ ىخامنشػیاف قػرار داشػت ىجػوـ بػػرد ك‬
‫سلسلو نربدىايی را بو راه انداخت کػو ده سػاؿ بػو درازا اؾتامیدنػد‪ .‬در آف‬
‫زمػػاف امپراتػػوری اسػػکندر گسػػرتهای از دريػػای آدرياتیػػک تػػا ركد سػػند را در‬
‫بر میگرفت‪.‬‬
‫‪ً -34‬بپلئْى يکن يب ًبپلئْى ثٌبپبست‬
‫ن ػ ػػاپلئوف يک ػ ػػم ي ػ ػػا ن ػ ػػاپلئوف بناپ ػ ػػارت (زاده ‪ ۲۰‬اكت ‪ ۲۷۲۹‬م ػ ػػیالدی –‬
‫درگذشػػتو ‪ ۰‬مػػو ‪ ۲۶۱۲‬مػػیالدی)‪ ،‬بػػو عن ػواف ـتسػػتنی امپراتػػور فرانسػػو در‬
‫فاصلو سػاؿىای ‪ ۲۶۵۰‬تػا ‪ ۲۶۲۰‬مػیالدی بػر ايػن کشػور حکومػت کػرد‬
‫ك نقش بسزايی در تاريخ اركپا ايفا فتود‪.‬‬
‫ناپلئوف در جزيره کػرس متولػد شػد ك بػو عنػواف افسػر توپخانػو تعلػیم ديػد‪.‬‬
‫در كقاي بعد از انقالب کبری فرانسو بو تدري رشد کرد ك در جنگىػای‬
‫ؼتتلف فرماندىی نریكىای فرانسػوی را برعهػده داشػت‪ .‬در سػاؿ ‪،۲۷۹۹‬‬
‫ن ػػاپلئوف ط ػػی ي ػػک کودت ػػا خ ػػود را ب ػػو عن ػواف کنس ػػوؿ اكؿ منص ػػوب ک ػػرد ك‬
‫عمػ ػالن قدردتن ػػدترين ف ػػرد فرانس ػػو ش ػػد ت ػػا آف ک ػػو پ ػػن س ػػاؿ بع ػػد ب ػػو مق ػػاـ‬
‫امپراتوری فرانسو رسید‪.‬‬
‫كی در اكلنی دىو قرف ‪ ۲۹‬ارتش فرانسو را علیو اکیػر قػدرتىای اركپػايی‬
‫ىػػدايت کػػرد ك پػػس از رشػػتوای از پریكزیىػػا موقعیػػت فرانسػػو را بػػو عن ػواف‬
‫يکی از قدرتىای لالػب قػاره اركپػا تیبیػت کػرد‪ .‬در ايػن دكره حػوزه نفػوذ‬
‫فرانسػػو از طريػػا احتادىػػای متعػػدد بػػا سػػاير کشػػورىا ك انتصػػاب دكسػػتاف ك‬
‫اعاػػای خػػانواده نػػاپلئوف بػػو رىػػربی ديگػػر کشػػورىای تصػػرؼ شػػده توسػػك‬
‫فرانسو‪ ،‬گسرتش يافت‪.‬‬
‫‪ -35‬جْهبط آلْا اديغْى‬
‫تومػػاس آلػوا اديسػػوف (زاده ‪ ۲۲‬فوريػػو ‪ – ۲۶۰۷‬مػػرگ ‪ ۲۶‬اکتػػرب ‪)۲۹۳۲‬‬
‫ؼتػػرتع ك بازرگػػاف آمريکػػايی بػػود‪ .‬كی كسػػايل متعػػددی را طراحػػی يػػا کامػػل‬
‫کرد کو مهمترين ك معركفرتين آهنا الما رشتوای است‪.‬‬
‫ىنگػامی کػو اديسػوف در دكره ابتػدايی درس مػی خوانػد مػدير مدرسػػو كی‬
‫اعتقػػاد داشػػت کػػو اديسػػوف شػػاگرد کػػودنی اسػػت ك عػػذر كی را از مدرسػػو‬
‫خواست‪ .‬اديسوف در طوؿ حیات علمػی خػويش توانسػت ‪ ۱۰۵۵‬امتیػاز‬
‫اخػرتاع را در ايػاالت متحػده آمريکػػا‪ ،‬بريتانیػا‪ ،‬فرانسػو ك آظتػػاف بػو نػاـ خػػود‬
‫ثبت کند کو رقمی حریت انگیز ك باكرنکردنی بو نرر میرسد‪.‬‬
‫كاقعیػ ػػت ايػ ػػن اسػ ػػت کػ ػػو بیشػ ػػرت اخرتاعػ ػػات كی تکمیػ ػػل شػ ػػده کارى ػ ػػای‬
‫دانشػػمنداف پیشػػنی بودنػػد ك اديسػػوف کارمنػػداف ك متخصصػػاف پرمشػػاری در‬
‫کنػ ػػار خػ ػػود داشػ ػػت کػ ػػو در پیشػ ػػربد حتقیقػ ػػات ك بػ ػػو س ػ ػراؾتاـ رس ػ ػػانیدف‬
‫نوآكریىايش ياريش میکردند‪.‬‬
‫دىن ػػی ذل ػػالی تلف ػػن‪ ،‬ماش ػػنی چ ػػاپ‪ ،‬میک ػػركفن‪ ،‬گرام ػػافوف‪ ،‬ديکت ػػافوف‪،‬‬
‫کینتوس ػػکوپ (ن ػػوعی دس ػػتگاه فت ػػايش ف ػػیلم)‪ ،‬دين ػػاـ موت ػػور ك السػ ػػتیک‬
‫مصنوعی از رتلو مواد ك كسايلی ىستند کو بدست اديسوف ك قتکارانش‬
‫اب ػػداع ي ػػا هبین ػػو ش ػػدند‪ .‬اديس ػػوف از اكل ػػنی ؼترتع ػػانی ب ػػود ک ػػو توانس ػػت ب ػػا‬
‫موفقیت‪ ،‬بسیاری از اخرتاعات خود را بو تولید انبوه برساند‪.‬‬
‫‪ -36‬آًحًْ فيليپظ فبى ليًِّْْک‬
‫آنت ػ ػػونی فیلی ػ ػػپس ف ػ ػػاف لیوكهن ػ ػػوک (زاده‪ ۱۰‬اکت ػ ػػرب‪ ۲۲۳۱‬م ػ ػػرگ ‪۱۲‬اكت‬
‫‪ )۲۷۱۳‬پیشػػوكر ك دانشػػمند ىلنػػدی از شػػهر دلفػػت در ايػػن کشػػور بػػود‪.‬‬
‫بػػو اك لقػػب پػػدر میکركبشناسػػی دادهانػػد ك اك را ـتسػػتنی میکركبشػػناس‬
‫میدانند‪.‬‬
‫اك پسػ ػػر يػ ػػک سبدسػ ػػاز بػ ػػود‪ .‬در شانزدهسػ ػػالگی شػ ػػاگرد يػ ػػک بازرگػ ػػاف‬
‫پوشػػاک اسػػکاتلندی در آمسػػرتداـ شػػد‪ .‬اك میکركسػػکوپ را هببػػود دشػػید‬
‫ك ب ػرای ـتسػػتنی بػػار بػػا میکركسػػکوپش توانسػػت سػػاختار تکياختػػوای را‬
‫ببیند‪ ،‬چیزی کو خود نامش را انیمالکولس (‪ )animalcules‬هنػاد‪ .‬اك‬
‫ـتسػػتنی کسیاسػػت کػػو بافتىػػای ماىیچهػػای‪ ،‬اسػػپرماتوزكئید‪ ،‬بػػاکرتی ك‬
‫جري ػ ػػاف خ ػ ػػوف دركف مويرگه ػ ػػا را دي ػ ػػد‪ .‬اك ب ػ ػػیش از ‪ ۰۵۵‬میکركس ػ ػػکوپ‬
‫ساخت کو تنها نوتايش امركز بو دست ما رسیدهاست‪.‬‬
‫‪ّ -37‬يليبم هْسجْى‬
‫كيلیاـ مورتػوف ( ‪ ۹‬اكت ‪ ۲۰ – ۲۶۲۹‬ژكئیػو ‪ )۲۶۲۶‬يػک دانشػمند در‬
‫زمینػ ػػو دنػ ػػداف پزشػ ػػکی اىػ ػػل آمريکػ ػػا بػ ػػود‪ .‬ك خیلػ ػػی بیشػ ػػرت از بس ػ ػػیاری‬
‫شخصػػیتىای مشػػهور ك شػػناختو شػػده بػػر زنػػدگی انسػػاف تػػأثری گذاشػػتو‬
‫است‪ ،‬زيرا مورتوف کسی است کو بو کارگریی بیهوشػی را در ىنگػاـ اؾتػاـ‬
‫اعماؿ جراحی ابداع کرد‪.‬‬
‫اك در س ػػاؿ ‪ 9513‬بػ ػرای اكل ػػی ب ػػار از ات ػػر ب ػػو عنػ ػواف داركی ب ػػی ح ػػس‬
‫کننده استفاده کرد تا بتواند دنداف بیمار را بػدكف درد بکشػد‪ .‬قبػل از آف‬
‫يکػػی از قتکػػاراف كی تػػالش کػػرده بودتػػا ب ػرای کشػػیدف دنػػداف از اکس ػػید‬
‫نیرتك (گاز خنده آكر) استفاده کند‪.‬‬
‫مورتػػوف كسػػیلو فػػوؽ را بػرای مصػػرؼ داركی بػػی حػػس کننػػده اخػرتاع کػػرد‪.‬‬
‫اك سعی داشت کػو بیهوشػی بوسػیلو اتػر را بػو طػور اختصاصػی در اختیػار‬
‫خػػود نگػػو داردك بیش ػػرت اكقػػات ب ػػاقی مانػػده از زنػػدگی خ ػػود را بػػو مب ػػارزه‬
‫حقوقی برای حفل اين امتیاز اختصاص داد‪.‬‬
‫‪ -38‬گْليلوْ هبسکًْ‬
‫گولیلمو مارکونی (‪ ۱۰‬آكريل ‪ ۱۵ – ۲۶۷۰‬ژكئیو ‪ )۲۹۳۷‬مهندس بػرؽ‬
‫ايتالیايی ك دريافتکننػده جػايزه نوبػل بػود کػو در گسػرتش سیسػتم بیسػیم‬
‫تلگرافػػی يػػا قتػػاف راديػػو تػػاثری بسػػیاری داشػػت‪ .‬مػػارکونی رئػػیس فرىنگسػػتاف‬
‫ايتالیا ك عاو شورای عالی فاشیستی ايتالیا بود‪.‬‬
‫در سػ ػ ػ ػ ػػاؿ ‪ ۲۶۹۰‬جتربیػ ػ ػ ػ ػػات ك فعالیتهػ ػ ػ ػ ػػای آزمايشػ ػ ػ ػ ػػگاىی اش را در‬
‫آزمايش ػػگاه پ ػػدرش در پونتچی ػػو ش ػػركع ک ػػرد ج ػػايی ک ػػو اكل ػػنی س ػػیگناعتا ك‬
‫نشانوىای راديويی تلگػراؼ بیسػیم را در فاصػلو يػک ك نػیم مػايلی ؼتػابره‬
‫کرد‪ .‬در ساؿ ‪ ۲۶۹۲‬مارکونی جتهیزات آزمايشگاىی خود را بو انگلػیس‬
‫آكرد ك در آؾتػػا بػػا سػػر كيلیػػاـ پػريس مهنػػدس الکرتكنیػػک اداره پسػػت آشػػنا‬
‫شػػد ك بعػػد از يػػک سػػاؿ حػػا ثبػػت امتیػػاز ـتسػػتنی سیسػػتم تلگ ػراؼ بػػی‬
‫سیم را دريافت کرد ك اين اخرتاع را بو ناـ خود ثبت کرد‪.‬‬
‫يکػی از دسػتگاهىای فرسػتنده راديػويی اك بػا موفقیػت دتػاـ سیسػتم ؼتػػابره‬
‫بی سیم خود را در لنػدف بػنی ايسػتگاه ؼتػابراتی سػالیزبوری ك بريسػتوؿ در‬
‫معػػرض فتػػايش گذاشػػت ك در ژكالی ‪ ۲۶۹۷‬کمپػػانی تلگػراؼ بػػی سػػیم ك‬
‫سیگناؿ را با مسوكلیت ػتدكد تأسیس کرد‪ .‬اين شػرکت در سػاؿ ‪۲۹۵۵‬‬
‫ب ػػو کمپػ ػػانی تلگػ ػراؼ ب ػػی سػ ػػیم مػ ػػارکونی تغیػ ػػری نػ ػػاـ داد‪ .‬در قتػ ػػاف سػ ػػاؿ‬
‫سیسػػتم بػػی سػػیم خػػود را در حاػػور مقامػػات دكلتػػی ايتالیػػا در اسػػپتزيا بػػو‬
‫معػػرض فتػػايش گذاشػػت‪ .‬ايػػن فتػػايش در ايتالیػػا در فاصػػلو ‪ ۲۱‬مػػايلی اؾتػػاـ‬
‫شد کو رکوردی چشمگری تا آف زماف بود‪.‬‬
‫در س ػػاؿ ‪ ۲۶۹۹‬ارتب ػػاط تلگػ ػراؼ ب ػػی س ػػیم می ػػاف دك کش ػػور فرانس ػػو ك‬
‫انگلیس برقرار شد‪ .‬اك ايستگاهىای بی سیم ثابتی را در نیدلز‪ ،‬ايسل آك‬
‫كيػػت‪ ،‬ب ػػورف مػػوث ك پ ػػس از آف در ىػػاكف ىت ػػل ‪ ،‬پػػوؿ ك دكرس ػػت اكت ػػاد‬
‫کػػرد‪ .‬كی قتچنػػنی در سػػاؿ ‪ ۲۹۵۵‬مشػػاره مشػػهور ‪ ۷۷۷۷‬را بػرای امتیػػاز‬
‫ؼتابرات بی سیم ىم فرکانس را بو ناـ خود ثبت کرد‪.‬‬
‫‪ -39‬آدلْف ُيحلش‬
‫آدكلػػف ىیتلػػر (زاده ‪ ۱۵‬آكريػػل ‪ – ۲۶۶۹‬درگذشػػتو ‪ ۳۵‬آكريػػل ‪)۲۹۰۰‬‬
‫رىػػرب کاريزماتیػػک حػػزب ملػػی سوسیالیسػػت کػػارگراف آظتػػاف (حػػزب نػػازی)‬
‫بود‪ .‬اك بنی سػاؿىای ‪ ۲۹۳۳‬تػا ‪ ۲۹۰۰‬صػدر اعرػم آظتػاف ك از ‪۲۹۳۰‬‬
‫بو بعد‪ ،‬ىم زماف در مقاـ پیشوای رايش آظتاف بزرگ نیز حکومت کرد‪.‬‬
‫ىیتلػػر بػػو عن ػواف يػػک کهنوس ػرباز نشػػافدار جنػػگ جهػػانی اكؿ در سػػاؿ‬
‫‪ ۲۹۱۵‬مػػیالدی بػػو حػػزب نػػازی پیوسػػت ك در سػػاؿ ‪ ۲۹۱۲‬بػػو رياسػػت‬
‫آف رس ػػید‪ .‬اك در س ػػاؿ ‪ ۲۹۱۳‬بػ ػػو خ ػػاطر شػ ػػرکت در کودت ػػايی نافرجػ ػػاـ‬
‫معركؼ بو «کودتػای آجبوفركشػی مػونیخ» بػو حتمػل ‪ ۰‬سػاؿ زنػداف ػتکػوـ‬
‫شػ ػػد ك در قتػ ػػنی دكراف کتػ ػػاب نػ ػػربد مػ ػػن را نوشػ ػػت‪ .‬اك پػ ػػس از آزادی از‬
‫زنداف‪ ،‬با تركي ايدهىای ملیگرايی‪ ،‬فد کمونیستی‪ ،‬يهودستیزی ك ايراد‬
‫سػػخنرانیىای پرشػػور بػػر فػػد پیمػػاف كرسػػای‪ ،‬حامیػػاف بسػػیاری در کشػػور‬
‫آظتاف بودستآكرد‪.‬‬
‫ىیتل ػػر در س ػػاؿ ‪ ۲۹۳۳‬ب ػػو مق ػػاـ ص ػػدراعرمی رس ػػید‪ .‬غتموع ػػو ارتش ػػی‪-‬‬
‫صػػنعتی آظتػػاف در زمػػاف صػػدارت كی توانسػػت قػوای حتلیػػل رفتػػو ايػػن کشػػور‬
‫را تػػرمیم ك آف را تبػػديل بػػو يکػػی از قػػدرتىای برتػػر اركپػػا در زمػػاف خػػود‬
‫فتايػػد‪ .‬ىیتلػػر سیاسػػت خػػارجی خػػود را بػػا ىػػدؼ سیاسػػت لبنسػراكـ دنبػػاؿ‬
‫فتػػود ك يکػػی از داليػػل ـتسػػت ك عمػػده كقػػوع جنػػگ جهػػانی دكـ اػػاجم‬
‫بو عتسػتاف در ‪ ۲۹۳۹‬بػود کػو در نتیجػو‪ ،‬بريتانیػا ك فرانسػو بػو آظتػاف اعػالـ‬
‫جنگ کردند‪.‬‬
‫جنگػػی کػػو بػػنی دك قػػدرت نریكىػػای ػتػػور ك نریكىػػای متفقػػنی درگرفػػت ك‬
‫در طػػی ايػػن مػػدت اركپػػا ك قتچن ػػنی سػػاير نقػػاط دنیػػا شػػاىد كيرانیى ػػا ك‬
‫تلفات بسیار بود‪ .‬اگرچػو در عػرض سػو سػاؿ‪ ،‬آظتػاف ك نریكىػای متحػدش‬
‫بیشرت منػاطا اركپػا‪ ،‬دشىػای بزرگػی از آفريقػا‪ ،‬شػرؽ آسػیا ك اقیانوسػیو را‬
‫اشغاؿ کردند اما نریكىای متفقنی از ساؿ ‪ ۲۹۰۱‬بو بعد‪ ،‬از آنػاف پیشػی‬
‫گرفتو ك در ساؿ ‪ ،۲۹۰۰‬رايش آظتاف بزرگ را از ىر سو احاطو فتودند‪.‬‬
‫ىیتلر در ‪ ۱۹‬آكريل ‪ ۲۹۰۰‬در ركزىای پايانی نربد بػرلنی بػا اكا بػراكف کػو‬
‫بػرای سػػاؿىای طػػوالنی معشػػوقو اك بػػود ازدكاج کػػرد‪ .‬در ‪ ۳۵‬آكريػػل يعنػػی‬
‫(‪.)7‬‬
‫يک ركز پس از ازدكاجش‪ ،‬بو قتراه قتسرش خودکشی کرد‬
‫‪ -4‬بػرای طمػ ك اسػتکبار خػود جنػگ جهػانی دكـ را در سػاؿ ‪ 9695‬شػعلو كر سػاخت کػو ‪21‬‬
‫ملیوف انساف را بو ىالکت رسانید‪.‬‬
‫كدربعای از تواريخ نوشتو شده است‪:‬‬
‫ساؿ ‪ ۲۹۳۳‬ىیتلر صػدراعرم آظتػاف شػد‪ .‬اك بػوعػالكه عاػوی از ارتػش آظتػاف در جنػگ جهػانی اكؿ‬
‫ىم بود‪ .‬ىنگامی کو قصد آزمايش ركشىای نوين کشتار را داشت‪ ،‬باع مرگ ‪ ۳۵۵۵۵‬فػرد‬
‫شد‪ .‬تنفر ىیتلر از يهودیىا باع شده بود کو در عتستاف ‪ ۹۵‬درصد آفىا را بکشد‪ ،‬زيرا باكر‬
‫‪ -41‬آسيغحْکلظ(افلطْى يب پلجْى)‬
‫آريستوکلس ملقب بو افالطوف يػا پالتػوف (زاده ‪ ۰۱۷/۰۱۶‬قبػل مػیالد –‬
‫درگذش ػػتو ‪ ۳۰۷/۳۰۶‬قب ػػل م ػػیالد) دكم ػػنی فیلس ػػوؼ از فیلس ػػوفاف ب ػػزرگ‬
‫سػػوگانو يونػػانی (سػػقراط‪ ،‬افالط ػػوف ك ارسػػطو) اسػػت‪ .‬افالطػػوف ـتس ػػتنی‬
‫فیلس ػػوفی اس ػػت ک ػػو آث ػػار مکت ػػوب از اك ب ػػو ج ػػا مان ػػده اس ػػت‪ .‬قتچن ػػنی‬
‫بسیاری اك را بزرگ‪‎‬ترين فیلسوؼ تاريخ میدانند‪.‬‬
‫مهمترين کتابی کو از افالطوف بو جای مانده رسالو رتهور است‪ .‬برخی‬
‫از افالطوفشناسػػاف معتقدنػػد‪ ،‬افالطػػوف رتالتػػی را بػػو ايػػن رسػػالو افػػزكده ك‬
‫در حقیقت كی صحبتىا ك انديشوىای خودش را از زباف سػقراط بیػاف‬
‫کردهاسػ ػػت‪ .‬در دتػ ػػاـ آثػ ػػار افالطػ ػػوف میت ػ ػواف گفتگوىػ ػػای سػ ػػقراط را ب ػ ػػا‬
‫اشخاص گوناگوف‪ ،‬بوطور دقیا ك با ذکر نػاـ ديػد‪ .‬رسػالو رتهػور‪ ،‬ىنػر ك‬
‫زيبايی را از ديدگاه افالطوف ك سقراط بو هبػرتين كجػو نشػاف میدىػد‪ .‬ايػن‬
‫رسػػالو حاصػػل مکاظتػػات سػػقراط بػػا گالكکػػن (ب ػرادر افالطػػوف)‪ ،‬سػػیمیاس‪،‬‬
‫ىیپوکراتس ك چند فرد ديگر است‪.‬‬
‫داشػت کػو جنػگ جهػانی اكؿ را بػو خػاطر يهوديػاف باختػو اسػت‪ .‬در زمػاف حیػاتش‪ ،‬ىیتلػر ‪۰۵‬‬
‫میلیوف نفر را کشت ك در آخر ىم با خودکشی بو زندگیاش پاياف داد‪( .‬أبوشاکرمسلم)‬
‫‪ -41‬اليْس کشاهْع‬
‫الی ػ ػػور کرامػ ػػوؿ (‪ )۲۲۰۶-۲۰۹۹‬تنهػ ػػا رئػ ػػیس رتهػ ػػور بريتانیػ ػػا بػ ػػود‪ .‬در‬
‫‪ ۲۲۰۱‬جنگىػ ػ ػ ػػای داخلػ ػ ػ ػػی انگلسػ ػ ػ ػػتاف بػ ػ ػ ػػنی طرفػ ػ ػ ػػداراف پارظت ػ ػ ػ ػ ػػاف ك‬
‫سلطنتطلبىای ىوادار شاه چارلز اكؿ آلاز شد‪.‬‬
‫ارتش پارظتافگراىا کػو بػو خػوبی توسػك تومػاس فػریفکس ك اكلیػور کرامػوؿ‬
‫سازماندىی شده بودند موفػا بػو شکسػت سػلطنت طلبىػا طػی دك نػربد‬
‫مارسػػنت مػػور در ‪ ۲۲۰۰‬ك نیزبػػی در ‪ ۲۲۰۰‬شػػدند‪ .‬چػػارلز اكؿ دسػػتگری‬
‫ك پس از حتمل بیش از دك ساؿ زنداف در ژانويو ‪ ۲۲۰۹‬گردف زده شد‪.‬‬
‫ب ػػا اع ػػداـ پادش ػػاه‪ ،‬اكلی ػػور کرام ػػوؿ اع ػػالـ رته ػػوری ک ػػرد ك خ ػػود را رئ ػػیس‬
‫رتهور نامید اما چوف با مقاكمت غتلس اعیاف ركبرك شػد غتلػس را منحػل‬
‫ک ػػرد ك ركی در آف نوش ػػت «اج ػػاره داده میش ػػود»‪ .‬رته ػػوری اك‪ ،‬ک ػػو ب ػػا‬
‫رتهوری ىای متداكؿ امركزی متفاكت بود ك بیشرت بو ديکتػاتوری شػباىت‬
‫داشت‪ ،‬تشکیل شده بود از سو کنسوؿ‪ ،‬سو اسقف‪ ،‬سی فتاينده پارظتاف‬
‫کػػو قتػػو آهنػػا را كی تعیػػنی کػػرده بػػود ك در راس قتػػو آهنػػا خػػود کرامػػوؿ قػرار‬
‫داش ػ ػػت‪ .‬كی ع ػ ػػده زي ػ ػػادی از ؼتالف ػ ػػانش را گ ػ ػػردف زد‪ .‬پركن ػ ػػده رتهػ ػ ػػوری‬
‫انگلستاف با مرگ كی تا کنوف بستو است‪.‬‬
‫‪ -42‬الکغبًذس گشاُبم ثل‬
‫الکس ػ ػ ػػاندر گراىػ ػ ػ ػػاـ بػ ػ ػ ػػل (زاده ‪ ۳‬م ػ ػ ػػارس ‪ – ۲۶۰۷‬درگذش ػ ػ ػػتو ‪ ۱‬اكت‬
‫‪ )۲۹۱۱‬ؼتػػرتع‪ ،‬مبتکػػر ك دانشػػمند بريتانیػػايی بػػود‪ .‬بػػل اخرتاعػػات زيػػادی‬
‫داشتواسػػت امػػا شػػهرت اك بیشػػرت بػػو خػػاطر اخػرتاع تلفػػن اسػػت‪ .‬از ديگػػر‬
‫اخرتاعات معركؼ كی میتواف بو فلزياب اشاره کرد‪.‬‬
‫الکسػػاندر گراىػػاـ بػػل ؼتػػرتع تلفػػن در شػػهر «ادينبػػورك» اسػػکاتلند متولػػد‬
‫شػػد‪ .‬كی گرچػػو چنػػد سػػالی بػػیش بػػو مػػدارس رشتػػی نرفػػت كلػػی بػػا قتػػت‬
‫خودش ك تالش خانوادهاش از حتصیالت ؽتتػازی برخػوردار گرديػد‪ .‬از آؾتػا‬
‫کػػو پػػدر گراىػػاـ متخصػػص فیزيولػػوژی صػػدا‪ ،‬اصػػالح گفتػػار ك آمػػوزش بػػو‬
‫ناشػػنواياف بػػود عالقػػو ك توجػػو اك بػػو مبح ػ بازيافػػت اص ػوات ك ص ػػداىا‬
‫کامالن طبیعیبو نرر میرسید‪.‬‬
‫گراى ػػاـ ب ػػل در س ػػاؿ ‪ 9549‬ب ػػو ش ػػهر بوس ػػتوف در ايال ػػت ماساچوس ػػت‬
‫آمريک ػػا نق ػػل مک ػػاف ک ػػرد‪ .‬در آؾت ػػا در س ػػاؿ ‪ 9542‬ب ػػو برخ ػػی کش ػػفیات‬
‫ؼتتلف دست يافت کو سراؾتاـ بو اخرتاع تلفن منتهی گرديد‪.‬‬
‫‪ -43‬الکغبًذس فلويٌگ کبؽف پٌ عيليي‬
‫الکسػػاندر فلمینػػگ کاشػػف پنیسػػیلنی در سػػاؿ ‪ ۲۶۶۲‬در «الچفیلػػد»‬
‫اسکاتلند زاده شد‪ .‬كی از مدرسو پزشکی بیمارستاف «سػنتمری» لنػدف‬
‫فارغالتحصیل شد ك پس از پاياف حتصیالت بػو حتقیػا ك بررسػی در زمینػو‬
‫انتنیشناسی ك مصونیتىا پرداخت‪.‬‬
‫سػػپس بػػو عنػواف پزشػػک نرػػامی در جنػػگ جهػػانی اكؿ زخمىػػای عفػػونی‬
‫را مػػورد مطالعػػو قػرار داد ك متوجػػو شػػد کػػو اللػػب مػواد فػػد عفػػونی کننػػده‬
‫خیلػػی بػػیش از آنکػػو میکركبىػػا را از پػػای درآكرنػػد سػػلوؿىای بػػدف را از‬

‫بنی میبرند‪.‬‬
‫بو اين ترتیب فلمینگ بو فػركرت كجػود مػادهای کػو بتوانػد بػدكف آسػیب‬
‫زدف ب ػػو س ػػلوؿىای س ػػاد ب ػػاکرتی را از ب ػػنی ب ػػربد‪ ،‬پ ػػی ب ػػرد‪ .‬اك در س ػػاؿ‬
‫‪ ۲۹۰۰‬موفا بو دريافت جايزه نوبل پزشکی شد‪.‬‬
‫‪ -44‬بى الک‬
‫جاف الک (مرگ ‪ -۲۷۵۰‬زاده ‪ )۲۲۳۱‬از فیلسوفاف سػده ‪ ۲۷‬مػیالدی‬
‫انگلس ػػتاف ب ػػود ک ػػو ب ػػو ط ػػور گس ػػرتده ب ػػو عنػ ػواف پ ػػدر لیربالیس ػػم کالس ػػیک‬
‫شػػناختو میش ػػود‪ .‬الک از مهم ػرتين شػػارحاف نرري ػػو ق ػرارداد اجتم ػػاعی ك‬
‫پریكاف مکتب جتربوگرايی است‪.‬‬
‫نررات اك بر پیشرفت شناختشناسی ك فلسفو سیاسی مؤثر بود‪ .‬اك از‬
‫تأثریگػػذارترين انديشػػمنداف عصػػر ركشػػنگری مشػػرده میشػػود‪ .‬نوشػػتوىای اك‬
‫بر كلرت ك ژاف ژاک ركسو‪ ،‬بسیاری از انديشوراف اسکاتلندی ك انقالبیػوف‬
‫آمريکػػائی اثرگػػذار بػػود‪ .‬ايػػن تػػأثری را میتػواف در اعالمیػػو اسػػتقالؿ ايػػاالت‬
‫متحده آمريکا مشاىده کرد‪.‬‬
‫فرفػػیو الک در مػػورد ذىػػن معمػػوالن خاسػػتگاه تصػػورات امػػركزی در مػػورد‬
‫آگػػاىی ك خ ػػود مشػػرده میش ػػود‪ .‬فرفػػیوای ک ػػو در آثػػار فیلس ػػوفانی چ ػػوف‬
‫ديويػػد ىیػػوـ‪ ،‬ژاف ژاک ركسػػو ك انتانوئػػل کانػػت برجسػػتگی میيابػػد‪ .‬الک‬
‫ـتستنی فیلسوفی بود کو «خود» را از طريا استمرار «ىوشیاری» تعريػف‬
‫کرد‪ .‬اك معتقد بود کو انسافىا چوف لػوح پػاک ك دسػتـتورده ك اػی از‬
‫دانش زاده میشوند ك ىیچ دانستو دركنی ك ذاتی ندارند بلکػو ىػر آفچػو‬
‫میدانند از راه مشاىده (جتربو) بو دست میآيد‪.‬‬
‫‪ -45‬لْدّيگ فبى ثحِّْى‬
‫لودكيػػگ فػػاف بتهػػوكف (لسػػل تعمیػػد در ‪ ۲۷‬دسػػامرب ‪ – ۲۷۷۵‬درگذشػػتو‬
‫‪ ۱۲‬مػػارس ‪ )۲۶۱۷‬يکػػی از موسػػیقیداناف برجسػتو آظتػػانی بػػود کػػو بیشػػرت‬
‫زنػ ػ ػ ػػدگی خ ػ ػ ػػود را در كي ػ ػ ػػن س ػ ػ ػػپری ک ػ ػ ػػرد‪ .‬كی يک ػ ػ ػػی از تأثریگ ػ ػ ػػذارترين‬
‫شخصیتىای موسیقی در دكراف کالسیک ك آلاز دكره رمانتیک بود‪.‬‬
‫بتهػػوكف‪ ،‬بػػوعنواف موسػػیقیداف تػػاريخ‪ ،‬قتیشػػو مػػورد سػػتايش ق ػرار گرفتػػو ك‬
‫آكازه اك موسػ ػػیقیداناف‪ ،‬آىنگس ػ ػػازاف‪ ،‬ك شػ ػػنوندگانش را در دت ػ ػػاـ دكراف‬
‫حتػت تػأثری عمیػا قػرار دادهاسػػت‪ .‬در میػاف آثػار شناختوشػده كی میتػواف‬
‫از شتف ػػونی هن ػػم‪ ،‬شتف ػػونی پ ػػنجم‪ ،‬شتف ػػونی س ػػوـ‪ ،‬س ػػونات پی ػػانو پاتتی ػػک‪،‬‬
‫فیدلیو ك میسا سوظتنیس ناـ برد‪.‬‬ ‫سونات مهتاب‪ ،‬ك ىامرکالكيَر‪ ،‬اپرای َ‬
‫‪ّ -46‬سًش کبسع ُبيضًجشگ‬
‫كرنػػر کػػارؿ ىػػايزنربگ (زاده ‪ – ۲۹۵۲‬درگذشػػتو ‪ )۲۹۷۲‬فیزيکػػداف آظتػػانی‬
‫ك برنػده جػػايزه نوبػػل فیزيػػک ك يکػػی از بنیانگػػذاراف فیزيػػک کوانتػػومی بػػوده‬
‫است‪.‬‬
‫كی در ساؿ ‪ ،۲۹۵۲‬در ككرتسبورگ ك در يک خانواده دانشمند متولد‬
‫ش ػػد‪ .‬حتص ػػیالت خ ػػود در فیزي ػػک را زي ػػر نر ػػر آرنول ػػد زكمرفل ػػد ب ػػو پاي ػػاف‬
‫رسانید‪ .‬در ساؿ ‪ ۲۹۱۰‬دستیار ماکس بورف در گوتینگن بود ك بعػد در‬
‫کپنهاگ با نیلز بوىر قتکاری میکرد‪.‬‬
‫مهمت ػرين کش ػػف ى ػػايزنربگ نامعادل ػػو مش ػػهور ع ػػدـ قطعی ػػت اس ػػت‪ .‬اي ػػن‬
‫نامعادلو میگويد کو در مکانیک کوانتومی‪ ،‬قطعیت اندازهگریی تکانو ك‬
‫مکػػاف بػػا ىػػم رابطػػو معکػػوس دارنػػد‪ .‬کارىػػای بػػاارزش ديگػػر ىػػايزنربگ در‬
‫فیزيک ذرهای ك ىستوای است‪.‬‬
‫ج ػػزء ك ک ػػل يک ػػی از تالیف ػػات ى ػػايزنربگ اس ػػت‪ .‬اي ػػن کت ػػاب ب ػػو نػ ػػوعی‬
‫خػػاطرات ىػػايزنربگ را بیػػاف میکنػػد ك بػػو طػػور میػػاؿ دربردارنػػده چگػػونگی‬
‫پیوسػنت اك بػػو دانشػػکده فیزيػک دانشػػگاه مػػونیخ‪ ،‬آشػنايی اك بػػا نیلػػز بػػور‪،‬‬
‫رفتػػار ىػػايزنربگ در زمػػاف رايػػش سػػوـ‪ ،‬ىػػای علمػػی ك فلسػػفی بػػا افػراد‬
‫ؼتتلف ك بسیاری از جوانب زندگی اين دانشمند بزرگ است‪.‬‬
‫‪ -47‬لْيي ژاک‬
‫ل ػػويی ژاک مان ػػده داگ ػػر نق ػػاش فرانس ػػوی ك مب ػػدع ف ػػن عکاس ػػی در س ػػاؿ‬
‫‪ ۲۷۶۷‬مػػیالدی متولػػد شػػد‪ .‬لػػوئی ژاک مانػػده داگػػر ىنرمنػػد ك فیزيػػکداف‬
‫فرانسػػوی بػػود کػػو بػرای اخػرتاع فرآينػػد داگرئوتیػػا‪ ،‬در تػػاريخ عکسػػربداری‪،‬‬
‫نػػامی شػػناختوشػػده اسػػت‪ .‬داگػػر در تػػاريخ ىجػػدىم ن ػوامرب سػػاؿ ‪۲۷۶۷‬‬
‫میالدی در کورمی آف پريزيس‪ ،‬كاؿ دكاز‪ ،‬فرانسو بػودنیػا آمػد‪ .‬كی پػس از‬
‫فراگریی نقاشی ك فیزيػک‪ ،‬بػرای سػنىػای تئػاتر‪ ،‬پػردهىػا جػالبی طراحػی‬
‫میکرد‪.‬‬
‫داگ ػػر ن ػػزد ـتس ػػتنی ىنرمن ػػد نقاش ػػیىای سراسػ ػرفتا‪ ،‬پ ػػری پ ػػركك معم ػػاری‪،‬‬
‫طراحی صحنو تئاتر ك نقاشی سراسرفتا را فراگرفػت‪ .‬كی در زمینػو طراحػی‬
‫صحنو تئاتر بسیار پیشرفت کرد ك طراح پرآكازهای شد تا آؾتػا کػو ـتسػتنی‬
‫دايوراما را ساخت ك در ساؿ ‪۲۶۱۱‬ـ در پاريس آف را ركفتايی کرد‪.‬‬
‫بػا توجػػو بػػو تػأثریات نػػور‪ ،‬داگػػر بػػو ايػن فکػػر افتػػاد تػا تصػػويری کػو حاصػػل‬
‫مػػیشػػود را بوصػػورت عکسػػی ثابػػت ك دائمػػی درآكرد‪ .‬در سػػاؿ ‪۲۶۱۱‬ـ‪،‬‬
‫ژكزؼ نیسػػفور نی ػػپس ـتس ػػتنی عک ػػس دائم ػػی جه ػػاف را تولی ػػد ک ػػرد‪ .‬ب ػرای‬
‫قتنی‪ ،‬سو ساؿ بعد داگػر دسػتیار نیػپس شػد ك آفىػا ‪ ۰‬سػاؿ بػا يکػديگر‬
‫قتکاری کردند‪ .‬نیپس بوصورت ناگهانی در ساؿ ‪۲۶۳۳‬ـ از دنیا رفػت‪.‬‬
‫اك يػک چػػاپگر بػػود ك فراينػػدی کػػو اك بػػو کػػار میبػػرد بػػر پايػػو ركشػػی سػري‬
‫ب ػرای تولیػػد صػػفحوىای (پػػالک) چػػاپ بػػود‪ .‬داگػػر گمػػاف میکػػرد ركش‬
‫نیػػپس بػػو اك در پیشػػربد دايورامػػا کػػو سػػاختو خػػودش بػػود‪ ،‬کمػػک خواىػػد‬
‫کرد‪.‬‬
‫درهنايت پس از سػاؿىا جتربػوانػدكزی‪ ،‬در ‪ ۷‬ژانويػو ‪۲۶۳۹‬ـ‪ ،‬داگػر قتػراه‬
‫با آکادمی علوـ فرانسو اعالـ کردند کو فرايند عکاسػی کػو بػر ركيػش کػار‬
‫میکردند بو کماؿ خود رسیده است‪.‬‬
‫‪ -48‬عيوْى ثْليْاس‬
‫سػػیموف بولیوارفرمانػػده انقالبػػی ك سیاسػػتمدار كنزكئاليػػی‪ ،‬يکػػی از چنػػدين‬
‫رىرب جنبش استقالؿ طلبانو در آمريکای جنوبی بود‪.‬‬
‫اك ابتػػدا در كنػػزكئال ك سػػپس در اركپػػا حتصػػیل کػػرد‪ .‬اك در اركپػػا توانسػػت‬
‫دانشىای ادبی ك علمی خود را عمیا تر کرده ك با انقالب فرانسو آشػنا‬
‫شػػود‪ .‬آرمافىػػای دموکراتیػػک اعتػػاـ گرفتػػو از انقػػالب فرانسػػو زنػػدگی اك را‬
‫حتػػت ت ػػأثری ق ػرار داده ك اك را بػػو مب ػػارزه ب ػرای اسػػتقالؿ آمريک ػػای جن ػػوبی‬
‫متقاعد کردند‪.‬‬
‫مبػػارزه جػػدی اسػػتقالؿطلبانو مػػردـ كنػػزكئال بػرای آزادی در ‪ ۲۶۲۵‬آلػػاز‬
‫گشػػت ك فرمانػػدىی آن ػرا ژنػراؿ فرانسیسػػکو د مریانػػدا بوعهػػده داشػػت‪ .‬اك‬
‫از بولیوار دعوت بو قتکاری ك پیوسنت بو سػپاه مبػارز آزادمتػواه كنػزكئال بػا‬
‫درجػػو سػػرگردی کػػرد‪ .‬بولی ػوار بػػو ايػػن سػػپاه آزادیطلػػب پیوسػػت‪ .‬از آكريػػل‬
‫سػػاؿ ‪ ،۲۶۲۵‬کلنػػل بولیػوار بػػو يکػػی از رىػرباف عمػػده جنػػبش آزادیدػػش‬
‫كنػػزكئال تبػػديل شػػد‪ .‬بػػا ايػػن حػػاؿ‪ ،‬در ژكئػػن سػػاؿ ‪ ۲۶۱۲‬بػػود کػػو پػػس از‬
‫پریكزی در کارابوبو توانست اسپانیايیىا را از خاک كنزكئال بریكف براند‪..‬‬
‫از آف پػ ػػس سػ ػػیموف بولیػ ػوار تػ ػػالش خػ ػػود را معطػ ػػوؼ آزاد کػ ػػردف س ػ ػػاير‬
‫مسػػتعمرات اسػػپانیادر قػػاره آمريکػػای جنػػوبی کػػرد‪ .‬جنػػگ در پػػس جنػػگ‬
‫بولیػوار موفػػا شػػد رتهػػوری بػػزرگ کلمبیػػا را متشػػکل از کشػػورىای کلمبیػػا‪،‬‬
‫كنػػزكئال ك اک ػوادكر آزاد تشػػکیل دىػػد‪.‬اك مبػػارزات اسػػتقالؿ طلبانػػو ديگػػر‬
‫کشورىای آمريکای التنی مانند پاناما‪ ،‬بولیوی ك پرك را نیز رىربی کرد‪.‬‬
‫‪ -49‬سًَ دکبست‬
‫رنػػو دكػػارت عػػالكه بػػر فیلسػػوؼ از ريافػػیداناف ك فیزيكػػداناف بػػزرگ عصػػر‬
‫رنسػػانس نیػػز بػػوده اسػػت‪ ،‬طوريكػػو اك را پػػدر ىندسػػو حتلیلػػي نیػػز نامیػػده‬
‫اند‪.‬‬
‫اك در ‪ 99‬م ػػارس ‪ 9263‬در فرانس ػػو ب ػػو دنی ػػا آم ػػد ك پ ػػس از ط ػػي دكره‬
‫حتصػػیلي ىشػػت سػػالو در بیسػػت سػػالگي بػػو جهػػاف گػػردم پرداخػػت ك از‬
‫آف پػػس بػػو قػػوؿ خػػودش كوشػػید در پ ػي خػػرد بػػركد‪ .‬از ايػػن رك بػػو ارتػػش‬
‫ىلن ػػد پیوس ػػت ك ب ػػو جن ػػگ رف ػػت ك ب ػػدين ترتی ػػب اكق ػػا از عم ػػر را در‬
‫قسػػمتهام گونػػاگوف اركپػػا گذرانػػد در ‪ 9316‬بػػاز ىػػم ركانػػو ىلنػػد شػػد ك‬
‫نزديب بیست ساؿ در آؾتا ك در آرامش بو حتقیقات خود پرداخت‪.‬‬
‫دکػػارت در ابتػػدا ب ػرای دسػػتیابی بػػو معرفػػت يقینػػی‪ ،‬از خػػود پرسػػید‪ :‬آيػػا‬
‫اصػل بنیػادينی كجػود دارد تػا بتػوانیم دتػاـ دانػش ك فلسػفو را بػر آف بنػاکنیم‬
‫ك نت ػواف در آف شػػک کػػرد راىػػی کػػو ب ػرای ايػػن مقصػػود بػػو نرػػر دکػػارت‬
‫میرسید‪ ،‬اين بود کو بو قتو چیزشک کنػد‪ .‬اك میخواسػت قتػو چیػز را از‬
‫اكؿ شػػركع کنػػد ك بػػو قتػػنی خػػاطر الزـ میدانسػػت کػػو در قتػػو دانسػػتوىای‬
‫خود (اعم از ػتسوسات ك معقوالت ك شنیدهىا) جتديد نرر فتايد‪ .‬بدين‬
‫ترتیػػب شػػک معػػركؼ خػػود را کػػو بعػػدىا بػػو ركش شػػک دکػػارتی معػػركؼ‬
‫شد آلاز کرد‪.‬‬
‫‪ -51‬هيکل آًژ‬
‫میک ػػل آن ػػژ نق ػػاش‪ ،‬پیکرتػ ػراش‪ ،‬معم ػػار ك ش ػػاعر ايتالی ػػايی‪ .‬زادركز كی ‪۲‬‬
‫مارس ‪ ۲۰۷۰‬در کاپرزه در نزديکی شهرتوسکانی اسػت‪ .‬میکػلآنژ يکػی‬
‫از ىنرمنداف نابغو تاريخ ك معركفرتين چهره رنسانس ايتالیا است‪.‬‬
‫میکػػلآنژ کػػو يػػک مػػرد كاقعػػی رنسػػانس بػػود‪ ،‬در نقاشػػی‪ ،‬غتسموسػػازی‪،‬‬
‫مهنػ ػ ػػدس‪ ،‬ك شػ ػ ػػعر اسػ ػ ػػتعداد بػ ػ ػػااليی داشػ ػ ػػت‪ ،‬امػ ػ ػػا اكلوي ػ ػ ػػت اك ب ػ ػ ػ ػرای‬
‫غتسموسػػازی بػػود ‪ ،‬زي ػرا غتسموسػػازی فرصػػتىای متعػػددی ب ػرای اعتػػاـ ك‬
‫جتلیػػل از بػػدف انسػػاف در اختیػػار اك ق ػرار مػػیداد‪ .‬بػػو عن ػواف يػػک غتسػػمو‬
‫ساز‪ ،‬میکلآنژ کار خود را آلاز کرده ك ـتستنی غتسمو خود را بنی سػاؿ‬
‫ىای ‪ 9163‬ك ‪ 9219‬در رـ ساخت‪.‬‬
‫اكل ػػنی ك احتم ػػاالن تنه ػػا نقاش ػػی اك ب ػػر ركی س ػػو پاي ػػو ‪ ،‬در ح ػػدكد س ػػاؿ‬
‫‪ ، 9219‬با ناـ خػانواده مقػدس کشػیده شػد‪ .‬زنػدگی میکػلآنژ قتزمػاف بػا‬
‫يک دكره از قػدرت عرػیم پػاپ بػود‪ ،‬ك از سػاؿ ‪ ،9212‬از زمػانی کػو اك‬
‫ق ػ ػراردادی را بػ ػرای مقػ ػػربه پػ ػػاپ ژكلیػ ػػوس اماػ ػػا کػ ػػرد‪ ،‬اك حتػ ػػت فشػ ػػارىای‬
‫سیاسی‪ ،‬جنگ ‪ ،‬دستورات پاپ ك سفارشات فد ك نقیض بود‪.‬‬
‫بػػزرگرتين نقاشػػی اك‪ ،‬دکوراسػػیوف کلیسػػای سیسػػتنی بػػو تنهػػايی بػػنی سػػاؿ‬
‫ىای ‪ 9215‬ك ‪ 9291‬توسك كی نقاشی شده است‪ .‬اين اثر پػر ىیبػت‬
‫نشػػاف دىنػػده صػػحنو ىػػای خلػػا ك عهػػد عتیػػا تػػا داسػػتاف نػػوح بػػوده ك بػػا‬
‫دريافػػت جرقػػو ىػػای زن ػػدگی توسػػك آدـ از خػػدا آل ػػاز مػػی شػػود‪ .‬اي ػػن م‬
‫ىػػای فتػػادين‪ ،‬کػػو بػػو طػػور سػػاختمانی تقسػػیم شػػده اسػػت‪ ،‬طرحػػی پیچیػػده‬
‫اكتاد کرده کو دارای تنوع گسرتده ك يکپارچگی جادكيی می باشد‪.‬‬
‫در س ػػاؿ ‪ ، 9294‬میک ػػل آن ػػژ ش ػػركع ب ػػو س ػػاخت آخػ ػرين داكری ‪Last‬‬
‫‪ Judgment‬در ديػوار انتهػايی کلیسػػا کػرد‪ .‬در اينجػػا ‪ ،‬چشػم انػػداز‬
‫غتسمو سازی ك معماری‪ ،‬جای خود را بو چرخش ‪ ،‬فاا ك فتػايش ىػای‬
‫تص ػػويری بیش ػػرتی از انس ػػاف ىػ ػػای ش ػػکنجو ش ػػده داده ك نش ػػاف دىنػ ػػده‬
‫ناخشػػنودی ‪ ،‬سػػرخوردگی ‪ ،‬ك اف ػزايش شػػک ك ترديػػد مػػذىبی میکػػل آنػػژ‬
‫است‪.‬‬
‫كی در تاريخ ‪ ۲۶‬فوريو ‪ ۲۰۲۰‬در رـ درگذشت‪.‬‬
‫‪ -51‬پبپ اّسثبى دّم‬
‫پػ ػػاپ اكرب ػػاف دكـ (زاده ‪ ۲۵۰۱‬م ػػیالدی – درگذش ػػتو ‪ ۱۹‬ژكئیػ ػػو ‪۲۵۹۹‬‬
‫م ػػیالدی) يک ػػی از پ ػػاپ ى ػػای کلیس ػػای کاتولی ػػک ركـ ب ػػود ك در م ػػارس‬
‫‪ ۲۵۶۶‬بو مقاـ پاپ رسید ك فرماف اكلنی جنگ صلیبی را صادر فتود‪.‬‬
‫پ ػ ػػاپ اكربػ ػػاف دكـ جنگى ػ ػػای صػ ػػلیبی را در سػ ػػاؿ ‪ ۲۵۹۰‬در ش ػ ػػورای‬
‫کلرمونػػت تعريػػف ك آلػػاز کػػرد‪ .‬اك اصػػالحطلبی بػػود کػػو نگ ػراف بػػدکارانی‬
‫بود کو مان موفقیػت معنػوی کلیسػا ك ركحػانیوف مسػیحی بػود ك احسػاس‬
‫نیاز برای احیای مذىب در میاف مردـ میکرد‪.‬‬
‫اك توسػػك درخواسػػت فػػوری آلکسػػیوس حتريػػک شػػد‪ .‬تصػػمیم پػػاپ ب ػرای‬
‫آلػػاز جنگىػػای صػػلیبی بػػر فػػد مسػػلماناف بػػو طػػرز ناگهػػانی در آخ ػرين‬
‫ركز شػػورا اعػػالـ شػػد‪ .‬اك از دتػػاـ شػػاىاف اركپػػايی خواسػػت تػػا جنػػگ بػرای‬
‫بػػازپس گػػریی سػػرزمنیىای مقػػدس را آلػػاز کننػػد‪ .‬اك تقػػدس بیتاظتقػػدس ك‬
‫سرزمنیىای مقدس را در کنػار لارتىػا ك ىتػک حرمتىػای ترکػاف کػافر‬
‫قرارداد ك با توصیف آزار ك اذيت زائراف خشم عمومی را برانگیخت‪.‬‬
‫اك قتچنػػنی خطػػر نرػػامی بػػو مسػػیحیاف ركـ شػػرقی را خاطرنشػػاف کػػرد‪ .‬اك‬
‫مسػػیحیاف را موظػػف بػػو شػػرکت در ايػػن امػػر مقػػدس کػػرد ك قػػوؿ داد قتػػو‬
‫آهنايی کػو بػو جنػگ ركنػد گناىانشػاف آمرزيػده خواىدشػد ك آهنػايی کػو در‬
‫جنگ کشتومیشوند مستقیما بو هبشت داخل میشوند‪.‬‬
‫‪ -52‬أثْ فص حوش ثي الخطبة ال‪،‬ذّی المشؽ‬
‫أبػو حفػص عمػر بػن اطتطػاب العػػدكی القرشػی (عربػی‪ :‬عمػر بػن اطتطػػاب)‬
‫ملقب بو عمر فاركؽ‪( ،‬زاده ‪ ۰۹۵‬يا ‪ ۰۶۲‬میالدی ك درگذشػتو ‪ ۲‬نػوامرب‬
‫‪ )۲۰۰‬صحابو ػتمد‪ ،‬فرمانده نرامی در سپاه صدر اسالـ ك خلیفػو دكـ‬
‫از خلفای راشدين بود‪.‬‬
‫در دكراف حکومت عمر بن خطاب گسرتدگی امپراتوری اسالـ بو شػکل‬
‫بػػی سػػابقوای كسػػی شػػد ك قتػػو سػػرزمنیىای حتػػت حکومػػت ساسػػانیاف ك‬
‫دك س ػ ػػوـ امپرات ػ ػػوری ركـ شػ ػ ػرقی را در ب ػ ػػر میگرف ػ ػػت‪ .‬زت ػ ػػالت كی ب ػ ػػو‬
‫امپرات ػػوری ايػ ػراف در دكراف ساس ػػانی در م ػػدت کم ػػرت از ‪ ۱‬س ػػاؿ موجػ ػػب‬
‫(‪.)8‬‬
‫سقوط اين دكدماف گرديد‬
‫‪ -5‬اسػػم کنیػػو عمػػر بػػن اطتطػػاب رفػػی اهلل عنػػو‪ :‬أبػػوحفص‪ ،‬متولػػد كمتػػوفی‪ 11( :‬ؽ ى ػ ‪ 19 -‬ى ػ‬
‫‪ 311 - 251‬ـ)‪.‬‬
‫نػػاـ ك نسػػب أبػػوبکر رفػػی اهلل عنػػو‪ :‬عمػػر بػػن اطتطػػاب بػن نفیػػل بػػن عبػػد العػػزل بػػن ريػػاح بػػن قػػرط بػػن‬
‫رزاح بن عدم بن كعب بن لؤم‪.‬‬
‫قبیلو أبوبکر رفی اهلل عنو‪ :‬قريشی كعدكی‪.‬‬
‫عمررفی اهلل عنو دكـ خلیفو اسالـ بوده ك اكلنی کسی است کو لقب أمریاظتؤمننی را برايش داده اند‪.‬‬
‫اك مرد عاقػل ‪ ،‬شػجاع ‪ ،‬دانػا كفػاتح بػود ‪ ،‬کسػیکو در عػدالت نرػری كمیػالی نػدارد‪ .‬زمانیکػو علمػاء از‬
‫عدؿ كانصاؼ حرفی بزنند ‪ ،‬طور فتونو از اك ياد می کنند‪.‬‬
‫اك در جاىلیػػت از جوانػػاف نریكمنػػد ق ػريش بػػود کػػو درحقیقػػت از اك بػػو عن ػواف سػػفری ج ػواف ق ػريش يػػاد‬
‫آكری شده است‪.‬‬
‫خیلی از مردـ ‪ ،‬از اك ىیبػت كتػرس داشػتند ‪ ،‬زمانیکػو حکػم كفرمػانی را در جاىلیػت صػادر مػی فتػود‬
‫کسی در اراده كحکم اك عکس العملی نشاف فتی داد‪.‬‬
‫علماء می گويند اسالـ چندين ناـ دارد كيکی از ناـ ىای اسالـ«عمر» است‪.‬‬
‫اك يکػػی از دك عمرىػػايی اسػػت کػػو رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص در حػػا ايشػػاف دعػػا فتػػود کػػو‪«:‬بػػاراعتی! اسػػالـ را بػػو‬
‫يکی از اين دك عمرىا عزت عنايت فرما»‪.‬‬
‫عمر ﺭفیﺍللوعنو يک ػ ػ ػػی ﺍﺯ ﺩه شخص ػ ػ ػػیتی ﺍستکو ﺩﺭ دنیػ ػ ػ ػػا مژﺩه ﻭﺭﻭﺩ بو بهشت ﺭﺍ ﺍﺯ ﺯباﻥ نبی‬
‫مکرﻡ ﺍسالﻡ ملسو هیلع هللا یلص ﺩريافت کرﺩ‪.‬‬
‫اهلل ىموﺍﺭه حا ﺭﺍ ﺍﺯ ﺯبانش جاﺭﯼ ساختو بوﺩ ﻭ ﺩﺭ بس ػػیاری ﺍﺯ موﺍﺭﺩ ﻭحی ﺍلهی ﺩﺭ مقاﻡ تأيی ػػد‬
‫ﺭﺃﯼ ايش ػ ػ ػػافناﺯﻝ میگردي ػ ػ ػػد‪ .‬ﺭﺃﯼ ايش ػ ػ ػػاف ﺩﺭ موﺭﺩ ﺍسرﺍﯼ بدﺭ‪ ،‬عدﻡنماﺯ جناﺯه بر منافق ػ ػ ػػنی‪،‬‬
‫حجاﺏ ﺍﺯﻭﺍﺝ مطهرﺍﺕ‪ ،‬مصلیقرﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ مقاﻡ ﺍبرﺍىػ ػػیم‪ ،‬حرمت شرﺍﺏ ﻭ‪ ...‬موﺭﺩ تأيیػ ػػد قرﺁﻥ‬
‫غتید قرﺍﺭ گرفتوﺍند‪.‬‬
‫ﺍبوحفص فاﺭﻭﻕ عمر بن خطاﺏ بن نفی ػ ػ ػػل بن عبدﺍلعزﯼقريش ػ ػ ػ ػی عدﻭﯼ ﺩﺭ ساﻝ س ػ ػ ػػیزدىم بعد ﺍﺯ‬
‫ﻭﺍقعو عاﻡ الفیل ‪ -‬چهل ساﻝ قبل ﺍﺯ ىجرﺕ ‪ -‬ديده بو جهاﻥ گشوﺩ ‪.‬‬
‫ﺍﻭﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ جوﺍنی ﺩﺍﺭﺍﯼ قاطعیػت ﻭ صالبتی خاﺹ ﻭﺍﺯ جايگػاه ﻭااليػی ﺩﺭ میػاف قػريش برخوﺭﺩﺍﺭ‬
‫بوﺩ ‪.‬‬
‫ىنگامیکو قريش با قومی ديگر مناﺯعو ﻭ ﺩر گرییﯼ پیدا میکرﺩ ﻭ نیاز بػو رای میشد‪ ،‬ايشػاف ﺭﺍ‬
‫بو عنوﺍﻥسػػفری میفرستاﺩند‪ .‬ﺩﺭ میػػاف يػػاراف ﻭ ﺍصحاﺏ نبیمکرﻡ ﺍسالﻡ ﺍﺯ عمر فاﺭﻭﻕ بو عنوﺍف‬
‫يک شخصیت برجستو ‪ ،‬شجاﻉ‪ ،‬قاط ‪ ،‬ﺍنديشػمند‪ ،‬عاﺩﻝ ﻭ فاتحی بوناـ يػاد میشوﺩ كطوريکػو‬
‫گفتیم ﻭ ﺍكلنی کسی ﺍست کو بوﺍمریاظتؤمننی ملقب گشت‪.‬‬
‫فاﺭﻭﻕ ﺍعرم ﺭفیﺍللوعنو ﺩﺭ ساﻝ ششم بعیت ﺩﺭ سن‪14‬سالگی بو ﺍسالﻡ مشرﻑ گشت‪.‬‬
‫ﺍسالﻡ ﺁﻭﺭﺩﻥعمر ﺭفیﺍللوعنو يکػػی ﺍﺯ معجزﺍﺕ ﺭسوﻝ ﺍکرﻡ ملسو هیلع هللا یلص بوﺩ زيػرا ﺭﻭﺯ قبل‪ ،‬ﺁﻥپیامرباسػػالـ‬
‫ﺩعا کرﺩه بوﺩ کػ ػ ػ ػ ػػو‪ «:‬ﺍللهم ﺃعز ﺍإلسالﻡبأحب ىذيػ ػ ػ ػ ػػن ﺍلرجلػ ػ ػ ػ ػػنی ﺇلیػ ػ ػ ػ ػػک ب بی جهل ﺃﻭ بعمر‬
‫بنﺍلخطاﺏ»(سنن ﺍلترمذﯼ)‪.‬‬
‫(باﺭ اعت ػػی! دي ػػن ﺍسالﻡ ﺭﺍ با ىرکدﺍﻡ ﺍﺯ ايػ ػػن ﺩﻭ نفر کو ﺩﺭ نزﺩ تو محبوبتر ىستندنصرﺕ بفرما‬
‫با ﺍبوجهؿ يا اينکو با عمربن خطاﺏ) ‪.‬‬
‫ﺭﻭﺯﯼ خباﺏ بن ﺍﺭﺕ بو قصد تعل ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػیم قرﺁﻥ بو فاطمو بنتخطاﺏ ( خوﺍىرعمر ) ﻭ ىمسرﺵ‬
‫س ػ ػػعیدبن زي ػ ػػدﺭفیﺍللوعنو بو منزﻝ ﺁناﻥ ﺭفتو بوﺩ‪ .‬ﺩﺭ قت ػ ػػنی ﺍثناء عمر ﺭفیﺍللوعنو ﺩﺭ حالی کو‬
‫زتايػػل مششػػریﺭﺍ بو گرﺩنش ﺁكمتتػػو بوﺩ تا با ﺍسالﻡ ﻭ پیػػامرب اهلل تسػػويو حساﺏ نموﺩه ﻭ پیػػامرب ﺭﺍ‬
‫بو شهاﺩﺕبرساند‪ .‬صدﺍﯼ تالﻭﺕ قرﺁﻥ ﺍﺯ ﺩﺍخل منزﻝ خوﺍىرﺵ بوگوشش ﺭسػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػید ﺩﺭ ﺭﺍ‬
‫گشوﺩ‪ ،‬پس ﺍﺯ ﺩﺭگ ػ ػ ػػریﯼ ﻭ فرﺏ ﻭشتم خوﺍىر ﻭ ﺩﺍماﺩﺵ ‪ ،‬با تالﻭﺕ آي ػ ػ ػػاتی ﺍﺯ قرﺁﻥ کرب ‪،‬‬
‫ﺍنقالﺏ بزﺭگی ﺩﺭ ﺩﺭﻭنش پديػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػد ﺁمد ﻭ پرسػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػید ‪ :‬محمدکجاست ! خباﺏ ﺭفیﺍللوعنو‬
‫ىنگامی کو گفتاﺭ عمرﺭفیﺍللوعنو ﺭﺍ ش ػػنید ﺍﺯ مخفیگاه خوﺩ ب ػػریﻭﻥ ﺁمد ﻭفري ػػاﺩ برﺁﻭﺭﺩ‪ :‬ﺍﯼ‬
‫عمر! سوگند بو اهلل من ﺍمی ػ ػ ػػدﻭﺍﺭﻡ کو اهلل تو ﺭﺍ مشموﻝ ﺩعاﯼ ﺭسوﻝ ملسو هیلع هللا یلص گرﺩﺍنی ػ ػ ػػده باشد من‬
‫دي ػ ػػرﻭﺯ ﺍﺯ ايش ػ ػػاف ش ػ ػػنیدـ کو میفرموﺩ‪«:‬باﺭ ﺍلها ﺍسالﻡ ﺭﺍ بايک ػ ػػیﺍﺯ اي ػ ػػنﺩﻭ نفر ‪ -‬ﺍبوجهؿ ي ػ ػػا‬
‫عمربن خطاﺏ‪ -‬تقكيت بگرﺩﺍﻥ»‪.‬‬
‫عمر ﺭفیﺍللوعنو بالفاصلو ﺍﺯ ﺍﻭ پرس ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػید‪ :‬ﺍﯼخباﺏ! پی ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػامبر ﺭﺍ ﺍکنوﻥ کجا میتوﺍنم بی ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػا‬
‫خباﺏپاسخ ﺩﺍﺩ ‪ :‬ﺩﺭ محل صفا ﺩﺍخل منزﻝ ﺍﺭقم بن ﺃبیﺍالﺭقم‪ .‬عمر ﺭفیﺍللوعنو بو ﺩﺍﺭ ﺍﺭقم‬
‫ﺭفت رسػػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص چند قدﻡ ﺍﺯ جاﯼ خوﺩ بو پیشػػوﺍﺯ ﺍﻭ ﺭفت ﻭ زتايػػل ﻭ مششػػریﺵ ﺭﺍ گرفت ﻭ‬
‫فرموﺩ ‪« :‬ماﺃنت منتهي يا عمر حتو ينزﻝ ﺍللو بب من ﺍلخزﻱ ﻭﺍلنكاﻝ ما ﺃنزﻝ بالولید بن‬
‫ﺍلمغیرﺓ ﺍللهم ىذﺍ عمر بن ﺍلخطاﺏ ﺍللهم ﺃعز ﺍلدين بعمر‪ .‬فقاﻝ عمر‪ :‬ﺃشهد ﺃنبﺭسوﻝ ﺍللو‬
‫ملسو هیلع هللا یلص‪ .‬فأسلم(ﺩالئلﺍلنبوﺓ للبیقهی)‪.‬‬
‫ﺍﯼ عمر! آيػػا ﺯماﻥ ﺁﻥ فرﺍ نرسػػیده کو ﺍﺯکرﺩﺍﺭﺕ ﺩست برﺩﺍﺭﯼ قبل ﺍﺯ اينکػػو مانند ﻭلیػػد بنمغػػریه‬
‫موﺭﺩ سرﺯنش ﻭ عذﺍﺏ ﺍلهی قرﺍﺭ بگ ػ ػ ػػریﯼ باﺭﺍلها! ايػ ػ ػ ػػن عمربن خطاﺏ ﺍست‪ ،‬ديػ ػ ػ ػػن ﺭﺍ با ﺍﻭ‬
‫عزﺕببخش ‪.‬‬
‫ﺁنگاه عمر ﺭفیﺍللوعنو ﺍعالﻡ فرموﺩ ‪:‬گوﺍىی میﺩىم کو تو ﺭسوﻝ اهلل ىستی ‪ .‬ﻭ ‪ -‬بو اي ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػن‬
‫ترتیػ ػػب‪ -‬ﺍسالﻡ ﺁﻭﺭﺩ ‪.‬با ﺍسالﻡ ﺁﻭﺭﺩﻥ عمر ﺭفیﺍللوعنو ﺩعوﺕ ديػ ػػنمقدﺱ ﺍسالﻡ ﺩﺭ سرﺯمػ ػػنی‬
‫مکو علنی ﻭ ﺁشکاﺭ شد زيػ ػرا ﺍﻭ ﺩﺭ ىماﻥ لحراﺕ ـتس ػػتنی کو ﺩﺭمنزﻝ ﺍﺭقم ﺍسالﻡ ﺭﺍ پ ػػذيرفت‬
‫خطاﺏ بو ﺭسوﻝ اهلل ملسو هیلع هللا یلص ﻭ مسػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػ ػػلمنی فرموﺩ ‪ :‬ﺍﯼ ﺭسوﻝ ﺍللو! قسم بو ﺫﺍتی کو شما ﺭﺍ بو‬
‫پی ػ ػ ػػامریی مبعوﺙ کرﺩه ﺍست بی ػ ػ ػػا از اي ػ ػ ػػن ج ػ ػ ػػا ب ػ ػ ػػریكف ش ػ ػ ػػوب ﻭ بو طوﺭ ﺭﻭشن بو ﺍعالﻡ موف‬
‫خوﺩبپرﺩﺍزب‪ .‬مسلماناﻥ بو ىمرﺍه عمر ﺭفیﺍللوعنو ﻭﺍﺭﺩ مسجد ﺍلحرﺍﻡ شدند ك نماﺯ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﺍطرﺍﻑ کعبو برگزﺍﺭ کرﺩند ﻭ کسی ﺍﺯقريشػ ػػیاف جرﺃﺕ ممانعت ندﺍشت‪ .‬اينجػ ػػابوﺩ کو پی ػ ػػامرب‬
‫ﺍکرﻡ ملسو هیلع هللا یلص ايشػ ػػاف ﺭﺍ ملقب بو«فاﺭﻭﻕ» کرﺩند زي ػ ػرا اهلل با ﺍسالﻡ ﻭﯼ ب ػ ػػنی حا ﻭ باطل ج ػ ػػدايی‬
‫ﺍفکند‪.‬‬
‫عمر رفی اهلل عنو پن ساؿ پیش از ىجرت مشرؼ بو اسػالـ گرديػد ‪ ،‬كدر كاقعػو ىػای بػزرگ اسػالـ‬
‫حاػور داشػت ‪ ،‬كفتونػو ای از شػجاعت كدالكری در اسػالـ میباشػد تاجايیکػو عبػداهلل بػن مسػػعود‬
‫دربػػاره اك مػػی گويػػد‪«:‬مػػا جرئػػت فتػػاز خوانػػدف نزديػػک خانػػو ای کعبػػو را نداشػػتیم تػػا زمانیکػػو عمػػر‬
‫مسلماف شد»‪.‬‬
‫عکرمو می گويد‪«:‬دين ػتمد ملسو هیلع هللا یلص بعد از مشرؼ عمر بو اسالـ ىرگز پنهاف كؼتفی فتاند»‪.‬‬
‫عزيزـ‪ :‬بو شخصی مانند عمر پسر خطاب نگاه کن! ركزی کػو اسػالـ آكرد‪-‬نػو يػا ده سػاعت بعػد از‬
‫اسالـ آكردنش‪ -‬نزد رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص رفػت ‪ ،‬كگفػت‪ :‬ای رسػوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص آيػا مػا برحػا نیسػتیم ! رسػوؿ‬
‫اهلل ملسو هیلع هللا یلص فرمود‪:‬بلو‪ .‬گفت ‪ :‬آيا دمشناف كکفار باطل نیستند رسوؿ اهلل فرمود‪ :‬بلو! گفػت‪ :‬پػس چػرا‬
‫ؼتفػػی ىسػتیم ! رسػػوؿ اهلل فرمػػود‪ :‬چػػو کػػار کنػػیم ای عمػػر ! گفػػت‪ :‬خػػارج شػػوب كدعػػوت خػػود را‬
‫آشکار کنیم ‪ ،‬بو قتنی دلیل رسوؿ اهلل ملسو هیلع هللا یلص اك را شجاع كفاركؽ نامید ‪ ،‬چػوف بػنی حػا كباطػل فػرؽ‬
‫كجدائی قرار دارد‪.‬‬
‫عمر رفی اهلل عنو يکی از جتارت پیشو ىايی بود کو بنی شاـ كحجاز جتارت می فتود‪.‬‬
‫كبعػد از كفػػات أبػوبکر رفػػی اهلل عنػػو درسػنو‪99‬ىػ ػ قتػرای اك مسػػلماناف بیعػػت فتودنػد كمػػدت ده سػػاؿ‬
‫خالفت فتود‪.‬‬
‫كقتػی ابػػوبکر صػػديا رفػػی اهلل عنػػو فػػوت کػػرد كمػػردـ بػرای بیعػػت بػػا عمػػر رفػػی اهلل عنػػو مػػی آمدنػػد‬
‫يکػی بػو عمػر رفػی اهلل عنػو گفػت‪ :‬ای امػری اظتػؤمننی اهلل كاليػت ايػن امػت را بػو تػو سػپرده کػو تػورا‬
‫امتحػػاف کنػػد لػػذا از اهلل بػػرتس ك بػػداف اگػػر گوسػػفندی در سػػاحل ف ػرات گػػم شػػود در قیامػػت ازتػػو‬
‫بازجويی میشود!‪ .‬عمر رفی اهلل عنو گريو کرد كگفت‪ :‬از ركزی کو خلیفو شده اـ ىیچ کػس میػل‬
‫تػػو بػػامن بػػو صػػداقت سػػخن نگفتػػو اسػػت!‪ .‬توکیسػػتی گفػػت‪ :‬مػػن ربی ػ بػػن زيػػاد ىس ػتم‪ .‬عمػػر‬
‫گفت‪ :‬برادر مهاجر بن زياد گفت‪:‬بلو‪.‬‬
‫عمر رفی اهلل عنو بو ابوموسی اشعری رفػی اهلل عنػو نامػو نوشػت كگفػت‪ :‬کػو در امػر خالفػت ايػن‬
‫فػرد يػار ماسػت‪ .‬چنػد ركز بعػد ابوموسػی رفػػی اهلل عنػو بػرای فػتح منػاذر در اىػواز سػپاىی درسػػت‬
‫کرد ك ربی كمهاجر در پیشاپیش سپاه بودند‪ .‬دراين جنػگ بػرادرش مهػاجر رفػی اهلل عنػو شػهید‬
‫شد ك ربی بن زياد رفی اهلل عنو ىم مناذر را فتح کرد‪ .‬در ركزيکو سجستاف (سیسػتاف امػركز) را‬
‫فتح کنند ربی بن زياد رفی اهلل عنو فرمانده بود‪...‬‬
‫عمر رفی اهلل عنو در اياـ خالفػت اش ‪ ،‬شػاـ كعػراؽ را بػو طػور کامػل فػتح فتػود ‪ ،‬كقػدس ‪ ،‬مػدائن ‪،‬‬
‫مصر كاصتزيره را فتح کرد‪.‬‬
‫حتی گفتو شده است در خالفت اش دكازده ىزار منرب (کرسی خطابت) را جور فتود‪.‬‬
‫عمػػر رفػػی اهلل عنػػو اكلػػنی کسػػی اسػػت کػػو تػػاريخ ىجػػری را بنػػاف گػػذاری فتػػود تػػا كقػػاي تػػاريخ را بطػػور‬
‫ساده ياد آكری فتود‪.‬‬
‫عبداهلل بن مسعود رفػی اهلل عنػو میفرمايػد‪ :‬از زمػانی کػو عمػر رفػی اهلل عنػو اسػالـ آكرد مػا در عػزت‬
‫كس ػربلندی زنػػدگی مػػی کػػردب‪ .‬ركزی کػػو عمػػر رفػػی اهلل عنػػو ب ػرای فػػتح مقػػدس رفػػت ابػػن ج ػراح‬
‫رفی اهلل عنو كلالمش قتراىش بود ‪ ،‬آهنا بو نوبػت سػوار شػرت مػی شػدند ‪ ،‬كقتػی کػو نوبػت لػالـ‬
‫رسید كعمر رفی اهلل عنو پاينی آمد ‪ ،‬کنار حوض آبی رفت كخػم شػد تػا از آف بنوشػد‪ .‬ابوعبیػده‬
‫بن جراح گفت‪ :‬جلوی مردـ ايػن کػار را نکػن ‪ ،‬مػردـ منترػر مشػا ىسػتند تاکلیػدىا را بػو مشػا حتويػل‬
‫دىن ػػدك‪ ...‬مش ػػا ب ػػا لباس ػػهای گل ػػی ب ػػر آن ػػاف كارد میش ػػوی! عم ػػر رف ػػی اهلل عن ػػو ج ػ ػواب داد‪ :‬ای‬
‫ابوعبی ػػده! اگ ػػر کس ػػی ل ػػری از ت ػػو اي ػػن رتل ػػو را م ػػی گف ػػت‪ :‬م ػػی دانسػ ػتم ب ػػا اك چک ػػار ک ػػنم ‪ ،‬ای‬
‫ابوعبیػده! مػا ذلیػل تػرين مػردـ بػودب‪ ...‬گفػػت‪ :‬مػا ذلیػل تػرين مػردـ بػودـ كاهلل مػػا را بػو اسػالـ عػػزت‬
‫داد كاگر عزت را درلری ازاسالـ جبويیم ‪ ،‬اهلل ما را خوار كذلیل می گرداند‪.‬‬
‫عمر رفی اهلل عنو اكلنی کسیکو بیت اظتاؿ برای مسلماناف بنیاف گذاری فتود‪.‬‬
‫كبرای اكلنی بار بصػره كکوفػو بػو فرمػاف اك بنػاء شػدند‪ .‬كنیػز اكلػنی بػار بػو فرمػاف اك كزارت خانػو كخزانػو‬
‫داری را بنیاف گذاری فتود‪.‬‬
‫عمػر رفػػی اهلل عنػػو يگانػػو خلیفػػو ای کػػو شػػبها كركزىػػا تنهػػا بػػاالی کوچػػو كپػػس کوچػػو ىػػا مػػی رفػػت تػػا‬
‫ببینید کو رعیت كی در چو حالتی قرار دارند كبدانػد کػو کػداـ آف ػتتػاج کمػک اسػت تػا بػرای آف‬
‫کمػػک كقتکػػاری فتايػػد‪ .‬كبنگػػرد کػػو در کػػداـ کوچػػو خصػػومت اسػػت تػػا آنػرا حػػل فتػػوده كقاػػاكت‬
‫فتايد‪.‬‬
‫اماـ زىری ركايت می کند کو‪«:‬كقتیکو يک فیصلو ای مشکل نزد عمررفی اهلل عنو آكرده می شػد ‪،‬‬
‫کهن ساالف كريش سفیداف را رت می فتود كبا آهنا پریاموف مسئلو مشورت می کرد»‪.‬‬
‫كحتی بو شهرىای بزرگ كاليات خالفػت اش مریفػت كازاحػواؿ مسػلماناف جويػا میشػد ‪ ،‬ركزی از ركز‬
‫ىػػا خلیفػػو ی مسػػلماناف عمػػر رفػػی اهلل عنػػو بػػو زتػػص رفػػت ‪ ،‬كمػػردـ را طلػػب فتػػود كفرمػػود کػػو از‬
‫سعد کو كالی زتص است چو شکايتی داريد‬
‫مردـ آؾتا از سعد چهار شکايت کردند‪:‬‬
‫قتو ركز در کارش ‪ ،‬يک ساعت ناكقت بو كظیفو اش حافر میشود‪.‬‬

‫شبها اصال بو مردـ دركازه خويش را باز فتی کند كدركازه خود را قفل میکند‪.‬‬
‫در يک ماه يک ركز بو كظیفو اش فتی آيد‪.‬‬
‫ركزانو گاىی اكقات بی ىوش میشود كمی افتد‪.‬‬
‫عمػػر رف ػػی اهلل عنػػو س ػػعد را طل ػػب کػػرد كفرم ػػود‪ :‬ايػػن ش ػػکايات در م ػػورد توسػػت س ػػعد در ج ػواب‬
‫گفت‪ :‬من فتیخواىم چیزی بگوب اما اينکو مشا می گويید اين شکايات را جواب میدىم‪.‬‬
‫اينکو مشا فرموديد‪:‬‬
‫قتو ركز ‪ ،‬در کار اـ يک ساعت ناكقت بو كظیفػو اـ مػی آب اينکػو‪ :‬قتسػری دارـ آف مػريض اسػت ‪،‬‬
‫صبح برای آف ناف پختو میکنم كپیش ركی آف میگذارـ تا دورد سپس بو كظیفػو ای خػود مػی آب‬
‫اينجاست کو يک ساعت ناكقت اـ میشود‪.‬‬
‫كاينکػػو مشػػا گفتیػػد شػػبها دركازه اـ قفػػل میباشػػد كبػػا مػػردـ کػػاری نػػدارـ ‪ ،‬مػػن ركز ىػػا بػػا مػػردـ سػػرك کػػار‬
‫دارـ ‪ ،‬كبرای آهنا خدمت میکنم (يعنی‪ :‬ركز را برای مردـ ؼتتص داده اـ) ‪ ،‬اما شػب را ؼتػتص بػو‬
‫اهلل فتودـ كراز كنیاز كعبادت اك را میکنم‪.‬‬
‫كاينکو مشا گفتید‪ :‬در يک ماه يک ركز بو كظیفػو اـ فتػی آب ‪ ،‬چػوف يػک لبػاس دارـ ‪ ،‬كآنػرا مػاه يػک‬
‫بار شستشو می فتاب از اين رك فتیتوامن در يک ماه يک ركز بو كظیفو ای خود بیاب‪.‬‬
‫كامػػا اينکػػو گفتیػػد‪ :‬ركزانػػو گػػاىی اكقػػات بػػی ىػػوش میشػػوـ كبػػو ىػػوش فتػػی آب ‪ ،‬چػػوف مػػن در كقػػت‬
‫تعػػذيب خبػػاب بػػن ارت در صػػحنو حافػػر بػػودـ ‪ ،‬كقتیکػػو چگػػونگی عػػذاب دادف اك بػػو يػػادـ مػػی‬
‫آيد بی ىوش میشوـ‪.‬‬
‫عمر گفت‪ :‬اضتمدهلل کو هبرتين كالی را مقرر فتودـ بر زتص‪.‬‬
‫عمررفی اهلل عنػو دارای سػخناف جوامػ كطالئػی كرسػالو ىػای يکػو انسػاف را بػو ىػدفش مػی رسػاند ‪،‬‬
‫اك از رتلو کسانی بود کو قتیشو سخنانش را میخواست بو اشعار بسركدد‪.‬‬
‫در عصػر خالفػت اش در درىػم ىػا نوشػت«اضتمػدهلل» كدر بعاػی آف نوشػت‪« :‬الملػو مالاهلل كحػػده»‬
‫كدر بعای از درىم ىا نوشت‪«:‬ػتمدرسوؿ اهلل»‪.‬‬
‫از عمررفی اهلل عنو در کتب حدي (‪ )294‬حدي ركايت شده است‪.‬‬
‫كی رفی اهلل عنو ػتبت خاصػی بػا اطفػاؿ داشػت ‪ ،‬سػیدنا عمػر رفػی اهلل عنػو ىنگامیکػو بچػو ىػا را‬
‫می ديد آهنا را طوری در آلوش می گرفت ‪ ،‬کو سر ىای ايشاف بػو ىػم میخػورد كمػی گفػت‪ :‬ايػن‬
‫گونػػو باشػػید ‪ ،‬زمػػاف مػػرگ کػػو خػػوف از بػػدنش جػػاری بػػود چشػػم ىػػايش را بػػاز کػػرد تػػا بپرسػػد‪ :‬آيػػا‬
‫مردـ فتاز خوانده اند !‬
‫كدر انگشرتی كی نوشتو بود‪ «:‬كفو باظتوت كاعرا يا عمر » (کافیست برای مرگ كعل كنصیحت‬
‫ای عمر)‪.‬‬
‫در حدي آمده است ‪«:‬اتقوا لاب عمر‪ ،‬ف ف اهلل يغاب لغابو»(کنزالعماؿ‪.)91453‬‬
‫يعنی‪ :‬از لاب كلصو ای عمر برتسید زيرا اهلل لاب كلصو میشود بو لاب كلصو اك‪.‬‬
‫لقب اكرا «فاركؽ» كکنیو اك را «أبوحفص» رسوؿ اهلل صلی اهلل علیو كسلم تعنی فتود‪.‬‬
‫بود عمر رفی اهلل عنو کو در عهد نبی علیو السالـ قااء كفیصلو می فتود‪.‬‬
‫عمر رفی اهلل عنو يکی از عادات اك قتیشو در فتازىا گريو می کرد ‪ ،‬عبػد اهلل بػن شػداد لییػو ‪-‬رزتػو‬
‫اهلل‪ -‬میگوي ػػد‪«:‬در آخ ػػر ص ػػفوؼ فت ػػاز ص ػػبح ب ػػودـ ك ص ػػدای گري ػػوی عم ػػر ‪-‬رف ػی اهلل عن ػػو‪ -‬را‬
‫ش ػػنیدـ درحالیکػ ػػو ايػ ػػن آيػ ػػو را میخوانػ ػػد {مفت ػػا أشػ ػػكو بیػ ػػي كحػ ػػز مىل اهلل} [يوسػ ػػف‪،]53 :‬‬
‫"شکايت پريشافحالی ك اندكه خود را تنها بو [درگاه] اهلل میبرـ"»(ركاه البخارم)‬
‫عمر رفی اهلل عنو در فتاز صبح اللب سورهىای کهف‪ ،‬طو ك ديگر سػورهىای بػزرگ را میخوانػد ك‬
‫گريػو میکػرد‪ ،‬بػػو طػوری کػو تػػا چنػدين صػػف صػدای گريػو ايشػػاف بػو گػوش میرسػػید‪ .‬يػک بػػار در‬
‫فتاز صبح سوره يوسف را میخواند‪ ،‬كقتی بو اين آيو رسید‪﴿ :‬قَ َاؿ مََّفتَا أَشػ خكوال بَػیػي َك خحػزَ مَ َىل ٱللَّ َػو‬
‫َكأَعلَػ خػم َم ػ َػن ٱللَّ ػ َػو َم ػػا َال تَعلَ خم ػػو َف ﴾ [يوس ػػف‪« ]53 :‬گف ػػت‪ :‬از ل ػػم ك ان ػػدكىم تنه ػػا ب ػػو پركردگ ػػار‬
‫شکايت میبرـ ك از سوی پركردگار چیزی میدامن کو مشا فتیدانید»‪.‬‬
‫چناف گريو کرد کو صدای ايشاف در سینو حبس شد‪ .‬در فتاز اجد گاىی بو قػدری گريػو میکػرد کػو‬
‫بیهػػوش میشػػد ك بػػر زمػنی میافتػػاد‪ .‬ايػػن اسػػت حػػاؿ آف شخصػی کػػو از شػػنیدف نػػاـ كی‪ ،‬لػػرزه بػػر‬
‫انداـ پادشاىاف ك فرمانركاياف بػزرگ جهػاف میافتػاد‪ .‬امػركز نیػز بعػد از حػدكد چهػارده قػرف شػوکت‬
‫ك عرمػت ايشػػاف بػر سػػر زبافىػا جػػاری اسػت‪ .‬امػػركز ىػیچ حػػاکم ك پادشػاىی نیسػػت کػو بػػا يػػک‬
‫فرد معمولی از رعايای خود اينگونو رفتار ك برخورد کند‪.‬‬
‫‪ -53‬آؽْکب ؽبٍ‬
‫آشػوکا شػاه پریامػػوف دك سػده ك نػػیم پػس از بػودا‪ ،‬شػػاىی از دكدمػاف موريػػا‬
‫بناـ آشوکا بو کیش بػودايی ك آموزهىػای بػودايی بػاكر راسػتنی يافػت ك قتػو‬
‫زندگی خود را كقف حتقا عملی اصوؿ آف فتود‪ .‬مورياىػا بػو احتمػاؿ زيػاد‬
‫از تبار سکاىای ايرانی تبار بودند کو از مشاؿ بو ىند درآمدند‪.‬‬
‫بود عمر رفػی اهلل عنػو دارای رنػگ ركشػن كسػفید ‪ .‬دارای قػد كانػدازه بػزرگ كباشػرؼ تػرين مػردـ بػود‬
‫کو ريش انبوه كدراز داشت کو رنگ می فتود ريش خود را با خینو(حنا) ك كشتو‪.‬‬
‫بعای اكقات عمر فاركؽ خسی در دست میگرفت ك میفرمود‪« :‬کاش من اين خػس میبػودـ» ك‬
‫گػػاىی میفرمػػود‪« :‬کػػاش مػػن از مػػادر متولػػد فتیشػػدـ» يػػک بػػار مشػػغوؿ کػػاری بػػود کػػو شخصػی‬
‫آمػػد ك اظهػػار داشػػت‪ :‬فػػالف شػػخص بػػر مػػن ظلػػم کػػرده اسػػت‪ ،‬مشػػا بػػا مػػن بیايیػػد ك از كی انتقػػاـ‬
‫بگریيد‪ .‬ايشاف بو اك يک شالؽ زد ك اظهار داشت‪« :‬كقتػی کػو بػرای ايػن کػار تعیػنی شػده تػو در‬
‫آف كقت مراجعو فتیکنی‪ ،‬حاال کو من مشغوؿ کاری ديگر شدهاـ نزد من آمدهای تا انتقػاـ تػو را‬
‫از اك بگػریـ » آف شػػخص از آؾتػػا رفػػت‪ .‬ايشػػاف فػػردی را بػػو دنبػػاؿ كی فرسػػتادند ك اك را احاػػار‬
‫کردنػػد ك شػػالؽ را بػػو دسػػت اك داد ك فرمػػود‪ :‬حػػاال از مػػن انتقػػاـ بگػری‪ .‬اك عػػرض کػػرد‪ :‬مػػن بػرای‬
‫رفػای اهلل تعػالی تػو را دشػیدـ‪ .‬عمػر رفػی اهلل عنػػو بػو خانػو آمػد ك دك رکعػت فتػاز خوانػد ك پػػس‬
‫از آف چننی بو خود خطاب کرد‪ :‬ای عمر! تػو بػیارزش بػودی‪ ،‬اهلل بػو تػو مقػاـ ك منزلػت داد‪ .‬تػو‬
‫گمراه بودی‪ ،‬اهلل تو را ىدايت کرد‪ .‬تو ذلیل ك پست بػودی‪ ،‬اهلل بػو تػو عػزت ك شػرؼ دشػید‪ ،‬ك‬
‫ب ػػر م ػػردـ ح ػػاکم ق ػرار داد‪ .‬ح ػػاال شخص ػی ن ػػزد ت ػػو آم ػػده ك از ت ػػو دادخ ػػواىی میکن ػػد ك ت ػػو اك را‬
‫میزنی‪ ،‬فردای قیامت بو بارگػاه پركردگػار خػود چػو جػوابی داشػت تػا مػدت زيػادی اينچنػنی خػود‬
‫را مالمت ك نکوىش میکرد‪.‬‬
‫كباالخره در فتػاز صػبح عمػر رفػی اهلل عنػو را «أبػو لؤلػؤه فػریكز ايرانػی»(لػالـ مغػریه بػن شػعبو) توسػك‬
‫خنجػػری در کمػػر كبغػػل اك زد كسػػبب شػػهادتش گرديػػد البتػػو بعػػد از زدف بػػا خنجػػر سػػو شػػب زنػػده‬
‫بود كبعد از آف كفات گرديد‪(.‬أبوشاکرمسلم)‬
‫آشػػوکای بػػزرگ از سػػاؿ ‪ ۱۷۳‬تػػا ‪ ۱۳۱‬پػػیش از زايػػش مسػػیح فرمػػانركايی‬

‫کػػرد‪ .‬كی پسػػر بیندكسػػاره از شػػاىاف موريػػايی بػػود ك بػػر بیشػػرت شػػبو قػػاره‬
‫ىندكس ػ ػػتاف از دشى ػ ػػايی از افغانس ػ ػػتاف ام ػ ػػركزی گرفت ػ ػػو ت ػ ػػا میس ػ ػػوره در‬
‫دكردستىای بنگاؿ ك تا جنوب گوآی کنونی فرماف راند‪.‬‬
‫ش ػػوکا ک ػػارگزاراف خ ػػود را ب ػػو دادگ ػػری فرم ػػاف داد ك كارس ػػانی نی ػػز ب ػػر آهن ػػا‬
‫گم ػػارد ك ت ػػا ح ػػد امک ػػاف ب ػػر آزاد س ػػاخنت زن ػػدانیاف فرم ػػاف م ػػیداد‪ .‬كی‬
‫کشػ ػػتار جػ ػػانوراف را نیػ ػػز ػتػ ػػدكد سػ ػػاخت ك ب ػ ػرای مػ ػػردـ ك نیػ ػػز ج ػ ػػانوراف‬
‫بیمارستاف ساخت‪ .‬برای خانواده خويش رسم كيژهای در پیوند بػا صػدقو‬
‫دادف ك بػرآكردف نیازىػػای نیازمنػػداف بنیػاد هنػػاد‪ .‬ارج ك احػرتاـ بػو قتػػو دينهػػا‬
‫را بايستو مشرد ك بو ديدار مردـ دينهای ديگر میشتافت‪.‬‬
‫‪ -54‬اّگْعحيي لذيظ‬
‫مػ ػػارکوس اكرلیػ ػػوس اكگوسػ ػػتینوس (زاده ‪ 921‬مػ ػػیالدی – درگذشػ ػػتو ‪191‬‬
‫مػ ػ ػػیالدی) مع ػ ػػركؼ ب ػ ػػو اكگوس ػ ػػتنی ق ػ ػػديس از ت ػ ػػأثریگزارترين فیلس ػ ػػوفاف ك‬
‫انديشػػمنداف مسػػیحیت در دكراف باسػػتاف ك اكايػػل قػػركف كسػػطی ػتسػػوب‬
‫میگػ ػػردد‪ .‬اك از شػ ػػکل دىنػ ػػدگاف سػ ػػنت مسػ ػػیحی لربػ ػػی (کاتولی ػ ػػک ك‬
‫پركتستاف) بو حساب می آيد‪.‬‬
‫ش ػػغل اص ػػلی اك آم ػػوزش س ػػخنوری ك بالل ػػت ب ػػود ك ب ػػو قت ػػنی خ ػػاطر در‬
‫ساؿ ‪ 959‬میالدی برای کسػب مػاؿ ك يػافنت ؼتاطبػاف خػوب بػو شػهر رـ‬
‫س ػػفر ک ػػرد‪ .‬در رـ ب ػػا فلس ػػفو ى ػػای افالط ػػونی‪ ،‬اپیک ػػوری‪ ،‬ك ركاق ػػی آش ػػنا‬
‫گرديد ك سپس بو مکتب شکاکیوف جديػد گركيػد امػا شػکاکیوف ىػم اك‬
‫را اقناع نکردند‪.‬‬
‫پػ ػػس از مػ ػػدتی اكگوسػ ػػتنی بػ ػرای يػ ػػافنت شػ ػػغل مناسػ ػػب بػ ػػو شػ ػػهر مػ ػػیالف‬
‫رفت‪.‬در اين شهر بو تفسری نو افالطونی از مسیحیت گػرايش پیػدا کػرد ك‬
‫ايػن امػػر موجػػب شػػد تػػا در سػاؿ ‪ 953‬اگوسػػتنی ديػػن مسػػیحی را بپػػذيرد‪.‬‬
‫پػػس از آف‪ ،‬معشػػوقو اش را تػػرک کػػرد ك چنػػاف مسػػیحی کامػػل ك متعصػػبی‬
‫شد کو در ساؿ ‪ 969‬میالدی ردای کشیشی بر تن کرد‪.‬‬
‫اكگوسػ ػػتنی درسػ ػػاؿ ‪ 962‬مػ ػػیالدی بػ ػػو مقػ ػػاـ اسػ ػػقفی رسػ ػػید‪ .‬اگوس ػ ػػتنی‬
‫رسػػاالت بسػیاری نوشػػتو اسػػت کػػو در حػػدكد ‪ 61‬درصػػد آهنػػا بػػاقی مانػػده‬
‫اسػػت‪ .‬مهم ػرتين ك مشػػهورترين اثػػر اك کػػو ”اعرتافػػات“ نػػاـ دارد‪ ،‬زنػػدگی‬
‫نامػو فلسػػفی‪ ،‬اعتقػػادی اش مػػی باشػػد‪ .‬كی بنیػػاف گػػذار بسػػیاری از افکػػار‬
‫ك سػػنت ىػػايی اسػػت کػػو از سػػوی کلیسػػا پذيرفتػػو شػػد ك در طػػوؿ ق ػػركف‬
‫كسطی بو عنواف سنن اصلی مسیحی در اركپا راي بود‪.‬‬
‫‪ّ -55‬يليبم ُبسّی‬
‫كيلیػػاـ ىػػاركی (زاده آكريػػل ‪ ۲۰۷۶‬مػػیالدی – درگذشػػتو ‪ ۳‬ژكئیػػو ‪۲۲۰۷‬‬
‫مػػیالدی) طبیػػب بػػزرگ ك زيستشػػناس انگلیسػػی بػػود کػػو ب ػرای اكلػػنی بػػار‬
‫دس ػػتگاه گ ػػردش خ ػػوف را کش ػػف ك تش ػريح ک ػػرد ک ػػو خ ػػوف از طري ػػا قل ػػب‬
‫پمػا میشػػود‪ .‬كی در ايتالیػػا حتصػػیل کػػرد ك در مراجعػت کتػػابی راجػ بػػو‬
‫گػػردش خػػوف نوشػػت ك در ايػػن کتػػاب كی بػػا دالئػػل قػػاط ثابػػت کػػرد کػػو‬
‫خوف در بدف انساف دائم در حاؿ گردش است‪.‬‬
‫اثػػر بػػزرگ ىػػاركم حتػػت عنػواف «رسػػالوام تشػػرلتي دربػػاره حركػػت قلػػب ك‬
‫خػػوف در حیوانػػات» كػػو در سػػاؿ ‪ 9315‬چػػاپ ك منتشػػر شػػد بػػو حػػا‬
‫مهمرتين كتاب در دتاـ تاريخ فیزيولوژم شناختو شده است‪.‬‬
‫ايػن اثػر در كاقػ نقطػو آلػػازين فیزيولػوژم مػػدرف اسػت‪ .‬اقتیػػت اصػلي ايػػن‬
‫كتػػاب نػػو در كاربردىػػام مسػػتقیم آف بلكػػو در فػراىم آكردف درؾ اساسػػي‬
‫از چگػػونگي كػػار بػػدف انسػػاف ميباشػػد‪ .‬امػػركزه بػرام مػػا كػػو بػػا آگػػاىي از‬
‫اينك ػػو خ ػػوف در ب ػػدف جري ػػاف دارد ب ػػزرگ ش ػػدهاب ك آف را ام ػػرم مس ػػلم ك‬
‫آشػػكار مػػيدانیم تئػػورم ىػػاركم كػػامالن بػػديهي بػػو نرػػر ميرسػػد‪ .‬امػػا آنچػػو‬
‫ك ػ ػػو اكن ػ ػػوف اي ػ ػػن چن ػ ػػنی س ػ ػػاده ك مش ػ ػػهود اس ػ ػػت بػ ػ ػرام ى ػ ػػیچ يػ ػ ػػب از‬
‫زيستشناساف قدنتي شناختو شده نبود‪.‬‬
‫‪ -56‬اسًغث سادسفْسد‬
‫ارنسػ ػػت رادرفػ ػػورد (زاده ‪ 9549‬م ػ ػػیالدی – درگذشػ ػػتو‪ 9694‬م ػ ػػیالدی)‬
‫فیزي ػػک داف ىس ػػتوای اى ػػل نیوزلن ػػد ب ػػود‪ .‬ب ػػزرگرتين دس ػػتاكرد رادرفػ ػػورد در‬
‫دانشگاه منچسرت ‪ ،‬کشف ساختار ىسػتو ام بػود‪ .‬پػیش از رادرفػورد ‪ ،‬ام‬
‫بػػو گفتػػو خ ػػود اك ‪ ،‬يػػک موج ػػود نػػازننی س ػػخت ك قرمػػز ك ي ػػا بػػو حس ػػب‬
‫سلیقو خاکسرتی بود‪.‬‬
‫اما اينک يک منرومو مشسی بسیار ريز ‪ ،‬متشکل از ذرات بیمشػار بػود‬
‫کو مرنوف بو هنفتو داشنت اسرار ناگشوده متعدد ديگر در سینو ىم بود‪.‬‬
‫سػػهم رادرف ػػورد در شػػکل گ ػػریی درک کنػػونی م ػػا از ماىیػػت م ػػاده از ى ػػر‬
‫کػػس ديگػػری بیشػػرت اسػػت‪ .‬اك آشػػکارا ‪ ،‬از بػػزرگرتين فیزيکػػداناف اسػػت ك‬
‫تا آف زماف ‪ ،‬آزمايشػگری بػو بزرگػی اك نیامػده بػود‪ .‬دىهػا اؾتمػن علمػی ك‬
‫دانشگاه بو اك عاويت ك درجات دانشگاىی افتخاری دادند‪ .‬اك را پدر‬
‫انرژی ىستوای نامیدهاند‪.‬‬
‫‪ -57‬ژاى کبلْى‬
‫ژاف کالوف (زادهی ‪ – ۲۰۵۹‬درگذشتوی ‪ ،)۲۰۲۰‬مصلح‪ ،‬متکلم شهری‬
‫فرانسػػوی کػػو از بزرگت ػرين علمػػای فرقػػوی پركتسػػتاف بػػو حسػػاب میآمػػد‪.‬‬
‫كی را بنیانگذار کالونیسم میدانند‪.‬‬
‫اك پػػس از طػػی حتصػػیالت خػػود در رشػػتوىای حقػػوؽ ك االىیػػات‪ ،‬قتػػوی‬
‫توجػو خػود را بػو آيػنی پركتسػػتاف معطػوؼ کػرد‪ .‬در ‪ ۲۰۰۲‬در ژنػو اقامػػت‬
‫گزي ػػد ك در آؾت ػػا رته ػػوری دين ػػی تأس ػػیس ک ػػرد‪ .‬جه ػػت گرییى ػػای اك در‬
‫پذيرش آينی جديد باع اخػراج اك از شػهر شػد كلػی‪ ،‬در لیػاب اك‪ ،‬ژنػو‬
‫دست خوش آشفتگی سیاسی ك مذىبی شد‪.‬‬
‫از اي ػػن رك م ػػردـ ب ػػار ديگ ػػر اك را ب ػػو ژن ػػو دع ػػوت کردن ػػد‪ .‬اك معتق ػػد ب ػػود‬
‫درسػ ػػتکاراف را خػ ػػدا انتخػ ػػاب میکنػ ػػد ك کسػ ػػی فتیتوانػ ػػد در ايػ ػػن كف ػ ػ‬
‫تغیػػریی بدىػػد‪ .‬ايػػن اصػػل مػػورد سوءاسػػتفادهی ف ػراكاف ق ػرار گرفػػت‪ .‬کػػالوف‬
‫موج ػػد فرق ػػوای اس ػػت ک ػػو ب ػػو ن ػػاـ خ ػػود اك کالونیس ػػم نامیدهشدهاس ػػت ك‬
‫پریكاف اك را کالونیست گويند‪.‬‬
‫‪ -58‬يُْبى گشگْس هٌذع‬
‫يوىاف گرگور مندؿ (تولد‪ ۱۵‬ژكئیو‪ -۲۶۱۱‬درگذشػت ‪ ۲‬ژانويػو ‪) ۲۶۶۰‬‬
‫کشیشػػی اتريشػػی اسػػت کػػو بػػو عن ػواف پػػدر دانػػش ژنتیػػک نػػوين شػػناختو‬
‫میشود‪.‬‬
‫گرگػػور منػػدؿ در سػػاؿ ‪ ۲۱۰۰‬توانسػػت ق ػواننی حػػاکم بػػر انتقػػاؿ صػػفات‬
‫كراثتػی را کػو حاصػل آزمايشىػايش ركی گیػاه ـتػود فرنگػی بػود‪ ،‬شناسػايی‬
‫کنػػد‪ .‬كلػػی از آؾتػػايی کػػو در جامعػػو علمػػی آف زمػػاف بسػػیاری از اف ػراد بػػا‬
‫نف ػ ػػوذ قتچنػ ػػاف نرريػ ػػات داركيػ ػػن ك المػ ػػارک را صػ ػػحیح میپنداشػ ػػتند بػ ػػو‬
‫ديدگاه ىا ك کشفیات اك اقتیت چندانی ندادند ك نتاي کارىای مندؿ بو‬
‫دست فراموشی سپرده شد‪.‬‬
‫بػػو نرػػر میرسػػید‪ ،‬پركنػػده ايػػن دانػػش رك بػػو بسػػتو شػػدف اسػػت‪ .‬در سػػاؿ‬
‫‪ ۲۹۵۵‬مػػیالدی کشػػف غتػػدد ق ػواننی ارائػػو شػػده از سػػوی منػػدؿ‪ ،‬توسػػك‬
‫دركيػػس‪ ،‬شػػرماک ك کػػورنز باعػ شػػد کػػو نرريػػات اك مػػورد توجػػو ك قبػػوؿ‬
‫قرار گرفتو ك مندؿ بو عنواف پدر علم ژنتیک شناختو شود‪.‬‬
‫‪ -59‬هبکظ پلًک‬
‫م ػ ػ ػػاکس ک ػ ػػارؿ ارنس ػ ػػت لودكي ػ ػػگ پالن ػ ػػک (زاده ‪ ۱۳‬آكري ػ ػػل ‪– ۲۶۰۶‬‬
‫درگذشتو ‪ ۰‬اکترب ‪ )۲۹۰۷‬يکی از مهم ترين فیزيک داناف آظتاف در سػده‬
‫‪ ۲۹‬میالدی ك اكايل سده ‪ ۱۵‬بود‪ .‬اك را پدر نرريو کوانتوـ میشناسند‪.‬‬
‫اك در يک ػػی از رش ػػتو ى ػػای فیزي ػػک ب ػػو ن ػػاـ ترمودينامی ػػک ک ػػو ب ػػو مطالع ػػو‬
‫ركابك بنی گرما ك گونو ىای ديگر انرژی می پػردازد‪ ،‬کػار مػی کػرد‪ .‬کػارش‬
‫بػػو ارايػػو نرريػػو کوانتػػوـ کػػو تشعش ػ را بػػر حسػػب تػػوده ىػػای انػػرژی جبػػای‬
‫امواج توصیف می کند‪ ،‬می اؾتامد‪« .‬ثابت پالنک»‪ ،‬انرژی يک توده يا‬
‫کوانتػ ػػوـ از تشعشػ ػ ػ را بػ ػػو فرکػ ػػانس تشعشػ ػ ػ ربػ ػػك مػ ػػی دىػ ػػد‪« .‬زم ػ ػػاف‬
‫پالنک»‪ ،‬درست ضترو پس از انفجار بزرگ است‪ .‬کو پس از آف قػواننی‬
‫کنونی فیزيک قابل توجیو ىستند‪.‬‬
‫در س ػػاؿ ‪ ۲۹۲۶‬آل ػػربت انیش ػػتنی‪ ،‬نیل ػػز ب ػػوىر ك ارنس ػػت رادرف ػػورد‪ ،‬کػ ػػو‬
‫قتگی مستحا کسب جايزه نوبل بودند‪ ،‬با توافػا پالنػک را مسػتحاترين‬
‫شػػخص بػرای کسػػب ايػػن افتخػػار دانسػػتند‪ .‬بػػدين ترتیػػب پالنػػک بػػو اخػػذ‬
‫جايزه نوبل نائل آمد ك استاد دانشگاه برلنی گرديد‪.‬‬
‫‪ْ -61‬صف ليغحش‬
‫جوزؼ لیسرت (‪ ،)۲۹۲۱-۲۶۱۷‬جراحی انگلیسی بود کػو ـتسػتنی بػار‪،‬‬
‫مس ػػئلو ف ػػدعفونی ک ػػردف اجس ػػاـ در ىنگ ػػاـ جراح ػػی را مط ػػرح س ػػاخت‪.‬‬
‫لیسػػرت در سػػاؿ ‪ ،۲۶۲۲‬جػراح بیمارسػػتاف گالسػػگو اينفریمػػاری‪ ،‬بػػزرگرتين‬

‫بیمارستاف شهر گالسگو‪ ،‬گشت‪.‬‬
‫اك در دكراف طبابػت خػػود در ايػن بیمارسػػتاف‪ ،‬غتبػور بػػود افػراد بسػػیاری را‬
‫کػػو در حػوادث گونػػاگوف غتػػركح شػػده بودنػػد معاصتػػو کنػػد‪ .‬زخمىػػای اکیػػر‬
‫اين بیماراف‪ ،‬اللب عفونی میشد‪ .‬در اين ىنگاـ‪ ،‬اطراؼ زخم‪ ،‬متورـ ك‬
‫ملتهب میشػد ك زخػم‪ ،‬عفونػت میکػرد‪ .‬لیسػرت قتػواره در پػی آف بػود کػو‬
‫از بركز اين نوع آلودگیىا جلوگریی کند‪.‬‬
‫اك ابتدا کوشید تا ػتػل زخػم را دتیػز نگػو دارد امػا ايػن مسػئلو نیػز کمکػی‬
‫بػػو اك فتیکػػرد‪ .‬سػػپس لیسػػرت در سػػاؿ ‪ ،۲۶۲۰‬بػػا يػػک جتربیػػات دانشػػمند‬
‫فرانسوی بو ناـ لوئی پاستور آشنايی پیدا کرد‪ .‬پاستور ثابػت کػرده بػود کػو‬
‫میکركهبای ريزی در ىوا كجود دارند کو باع خػراب شػدف شػری ك فاسػد‬
‫شدف گوشت میشوند‪ .‬لیسرت انديشید کو شايد عفونت زستها نیز بر اثر‬
‫كجود میکركهبای موجود در ىوا است‪.‬‬
‫لیسرت کوشید تا با رمتنت فنػوؿ بػر ركی میکركهبػای مػوذی‪ ،‬آهنػا را از بػنی‬
‫بػػربد‪ .‬بػػو ايػػن ترتیػػب‪ ،‬اك در کػػم کػػردف می ػزاف عفونػػت بسػػیار موفػػا بػػود ك‬
‫متقاعد شد کو بو کار بسنت اين تئوری‪ ،‬برای از میاف بردف عفونت مفید‬
‫است‪.‬‬
‫در سػ ػػاؿ ‪ ،۲۶۲۷‬لیسػ ػػرت مقالػ ػػوای ب ػ ػرای يکػ ػػی از مهػ ػػم ت ػ ػرين غتػ ػػالت‬
‫پزشػکی نوشػػت ك در آف بػػو شػرح کامػػل عفونػػت پرداخػت ك راه مقابلػػو بػػا‬
‫آف را بػػو تفصػػیل ذکػػر کػػرد‪ .‬تئػػوری لیسػػرت در ابتػػدا بػػو طػػور کامػػل پذيرفتػػو‬
‫نشد اما ‪ ۱۰‬ساؿ بعد‪ ،‬بیشرت جراحػاف از مػاده فػدعفونی بػرای معاصتػو‬
‫زستها در ىنگاـ عمل‪ ،‬استفاده میکردند‪ .‬امركزه دتامی پزشػکاف دنیػا از‬
‫ايدهای پریكی میکنند کو ـتستنی بار جوزؼ لیسرت‪ ،‬آف را مطرح فتود‪.‬‬
‫‪ً -61‬يکلّط آّگْعث اجْ‬
‫ن ػػیکالكس آكگوس ػػت ات ػػو (زاده ‪ ۲۵‬ژكئ ػػن ‪ ۲۶۳۱‬ك درگذش ػػتو ‪ ۱۲‬ژانوي ػػو‬
‫‪ )۲۶۹۲‬مهنػػدس آظتػػانی بػػود کػػو در س ػاؿ ‪ ۲۹۲۲‬اكلػػنی موتػػور بنزينػػی را‬
‫اخرتاع کرد ك تا ساؿ ‪ ۲۶۷۲‬اكلنی موتورىای دركفسوز را ساخت‪.‬‬
‫اك موتور چهار زمانو اتو ك موتور دك زمانو اتػو را اخػرتاع کػرد‪ .‬بػا ايػن کػو‬
‫در آف زمػػاف‪ ،‬ايػػده سػػاخت موتورىػػای چهػػار زمانػػو كجػػود داشػػت كلػػی اك‬
‫اكلنی کسی بػود کػو توانسػت آف را عملػی کنػد ك اكلػنی موتػور چهػار زمانػو‬
‫را با ناـ موتور چهارزمانو اتو بسازد‪.‬‬
‫اك اكلنی موتور چهػار تكانػو خػود را در سػاؿ ‪9539‬درسػت كػرد‪ .‬سػپس‬
‫با قتكارم يب صنعتگر آظتا بو ناـ ‪ Langer Evgen‬طرح خػود را‬
‫پیشرفتو تر كرد ك توانست مداؿ طػالم فتايشػگاه در ‪ 9534‬پػاريس را از‬
‫آف خػػود كػرد ‪.‬قبػػل از پايػػاف سػػاؿ ‪ 9543‬اكتػػو بػػا اسػػتفاده از يػػب چرخػػو‬
‫پیسػػتوف چهػػار تكانػػو يػػب موتػػور اح ػرتاؽ درك سػػاختو بػػود كػػو امػػركزه بػػو‬
‫افتخار اك چرخو اكتو نامیده میشود‪.‬‬
‫در اين طراحي پیستوف سبب فشرده شدف ؼتلػوط گػاز ك ىػوا در سػیلندر‬
‫میشػود كػو يػب انفجػػار درك را بػو دنبػاؿ دارد‪.‬اك امتیػاز ‪ 932419‬را بػػو‬
‫خػ ػػاطر موتػ ػػور گػ ػػازم خػ ػػود دريافػ ػػت كػ ػػرد‪ .‬ب ػ ػػو سػ ػػبب كػ ػػارايي ك قابلی ػ ػػت‬
‫اعتمادكص ػػدام ك ػػم موتورى ػػام اكت ػػو ب ػػیش از ‪ 91111‬ت ػػام آهن ػػا در ده‬
‫ساؿ بعػد بػو فػركش رفػت‪.‬اك قتچنػنی سیسػتم ىػام احرتاقػي مغناطیسػي بػا‬
‫كلتػػاژ كػػم را ب ػرام موتورىػػايش توسػػعو داد كػػو سػػبب آسػػا ركشػػن شػػدف‬
‫میشوند‪.‬‬
‫‪ -62‬فشاًغيغکْ پيضاسّ‬
‫فرانسیسکو پیزارك (پیسارك) گنزالس (زاده پریاموف ‪ -۲۰۷۲/۲۰۷۲‬مػرگ‬
‫‪ ۱۲‬ژكئن ‪ )۲۰۰۲‬کشورگشای نامی دارای تابعیت پادشاىی استیل بود‪.‬‬
‫كی گش ػػاينده امپرات ػػوری اينک ػػا ك پايوگ ػػذار ش ػػهر لیم ػػا‪ ،‬پايتخ ػػت کن ػػونی‬
‫کشػ ػػور پػ ػػرك اسػ ػػت‪ .‬در ركز ‪ 93‬نػ ػوامرب ‪ 9291‬مػ ػػیالدم ‪ ،‬فرانسیس ػ ػػکو‬
‫پیػزارك ‪ ،‬مػػاجراجوم اسػػپانیايي بػػا خدعػو ك نرینػػگ ‪ ،‬ناجوافتردانػػو آتاىوآلپػػا‬
‫امپراتور اينکا را بو اسارت درآكرد‪.‬‬
‫فرانسیس ػػکو پیػ ػزارك ي ػػک سػ ػرباز خش ػػن ك سػ ػواد اس ػػپانیايي ‪ ،‬پ ػػس از‬
‫کشػ ػػف قػ ػػاره آمريکػ ػػا توسػ ػػك کريسػ ػػتف کلمػ ػػب ‪ ،‬زادگػ ػػاه خػ ػػود منطقػ ػػو‬
‫اس ػػرتمادكرا در اس ػػپانیا را ت ػػرک ک ػػرد ك ب ػػو قص ػػد م ػػاجراجويي ركان ػػو دنی ػػام‬
‫جديد شد‪.‬‬
‫‪ -63‬اسًبى کْسجض يب ُشًبى کْسجظ‬

‫ارن ػ ػػاف ک ػ ػػورتز ي ػ ػػا ىرن ػ ػػاف ک ػ ػػورتس (زاده ‪ – ۲۰۶۰‬درگذش ػ ػػتو ‪ ۱‬دسػ ػ ػػامرب‬
‫‪ )۲۰۰۷‬کنکیسػتادكر ك سػردار اسػػپانیايی‪ ،‬فػاتح امپراتػػوری آزتػک در قػػاره‬
‫آمريکا است‪.‬‬
‫کورتس از ساؿ ‪ ۲۰۵۰‬بو متصرفات جديد اسپانیا در قاره آمريکا رفػت‬
‫ك در سػػاؿ ‪ ۲۰۲۶‬بػػو فرمانػػدىی گػػركه اکتشػػاؼ مکزيػػک گماشػػتو شػػد‪.‬‬
‫پادشاه اسپانیا در آف زماف شاه کاستیل ناـ داشت‪.‬‬
‫کػ ػػورتس بػ ػػا قػ ػوايی متشػ ػػکل از تنهػ ػػا ‪ ۲۵۵‬سػ ػرباز ك تعػ ػػدادی اسػ ػػب در‬
‫سواحل دريای کارائیػب (سػاحل شػرقی مکزيػک امػركزی) لنگػر انػداخت‪.‬‬
‫نریكى ػػای اس ػػپانیايی حت ػػت فرم ػػاف اك پػ ػس از بنی ػػاف هن ػػادف ش ػػهر س ػػاحلی‬
‫كراکػػركز بػػو شتػػت مشػػاؿ ك مرکػػز مکزيػػک حرکػػت کردنػػد ك در نػوامرب سػػاؿ‬
‫‪ ۲۰۲۹‬بو پايتخت آزتکىا شهر تنوشتیتالف رسیدند‪.‬‬
‫ى ػػر چن ػػد در ابت ػػدا ب ػػا اس ػػتقباؿ آزتکى ػػا مواج ػػو ش ػػد‪ ،‬ام ػػا پ ػػس از آف‪،‬‬
‫جنگىايی بنی آزتکىا ك نریكىػايش رخ داد‪ .‬کػورتس پادشػاه آزتکىػا را‬
‫دسػػتگری کػػرد ك ب ػرای آزادی اش از مػػردـ خواسػػت تسػػلیم شػػوند‪ .‬تػػا اكت‬
‫سػػاؿ ‪ ۲۰۱۲‬دتػػاـ قلمػػرك كسػػی ك پررتعیػػت امپراتػػوری آزتػػک بػػو تصػػرفش‬
‫در آم ػػد‪ .‬ب ػػو ايػ ػن ترتی ػػب مکزي ػػک ب ػػو مس ػػتعمره اس ػػپانیا تب ػػديل گشػ ػػت‪.‬‬
‫استقالؿ مکزيک تا ‪ ۲۶۲۵‬ػتقا نشد‪.‬‬
‫‪ -64‬جْهبط فشعْى‬
‫توم ػػاس جفرس ػػوف يک ػػی از متفک ػرين اص ػػلی ك بنیانگ ػػذاراف آمريک ػػا (بػ ػرای‬
‫ت ػػركي دادف اي ػػدهآؿىای رته ػػوری خ ػواىی در آمريک ػػا)‪ ،‬نويس ػػنده اص ػػلی‬
‫اعالمیػػو اسػػتقالؿ ايػػاالت متحػػده آمريکػػا ك سػػومنی ريػػیس رتهػػور آمريکػػا‬
‫است‪.‬‬
‫تومػػاس جفرسػػوف از سػػاؿ ‪ ۲۶۵۲‬مػػیالدی دك دكره مت ػوالی چهػػار سػػالو‬
‫ريیس رتهوری آمريکا بود‪ .‬اين زماف مصادؼ است با ساعتای ‪-۲۲۷۹‬‬
‫‪ ۲۲۶۷‬ىجػػری خورشػػیدی کػػو طػػی آف فتحعلػػی شػػاه قاجػػار پادشػػاه ايػراف‬
‫بود‪.‬‬
‫مهمت ػرين كقػػاي در طػػوؿ رياسػػت رتهػػوری كی خريػػد ايالػػت لوئیزيانػػا در‬
‫‪ ۲۶۵۳‬ك اکتش ػػاؼ ل ػػويیس ك ک ػػالرک ىس ػػتند‪.‬بو عنػ ػواف ي ػػک سیاسػ ػػت‬
‫مدار فیلسوؼ كی حامی ركشنگری بود ك بسیاری از رىػرباف ركشػن فکػر‬
‫در بريتانیا ك فرانسو را میشناخت‪.‬‬
‫‪ -65‬ايضاثلی يکن‬
‫اي ػزابالی يکػػم معػػركؼ بػػو اي ػزابالی کاتولیػػک (زاده ‪ ۱۱‬آكريػػل ‪– ۲۰۰۲‬‬
‫درگذشػػتو ‪ ۱۲‬ن ػوامرب ‪ )۲۰۵۰‬ش ػػهبانوی کاسػػتیا از ‪ ۲۰۷۰‬ت ػػا ‪ ۲۰۵۰‬ك‬
‫پػ ػ ػػس از ازدكاج ػ ػػش ب ػ ػػا فردينان ػ ػػد دكـ در ‪ ،۲۰۲۹‬ش ػ ػػهبانوی آراگػ ػ ػػوف از‬
‫‪ ۲۰۷۹‬تا ‪ ۲۰۵۰‬بود‪.‬‬
‫اك ك فردينانػػد بػػا فػػتح گرانػػادا در ‪ ۲۰۹۱‬اسػػپانیای كاحػػد را پايػػو گذاردنػػد‬

‫ك اي ػزابال زتايػػت مػػالی از سػػفرىای اکتشػػافی کريسػػتف کلمػػب در دنیػػای‬
‫جدي ػػد را برعه ػػده گرف ػػت‪ .‬آهن ػػا قتچن ػػنی در قت ػػاف س ػػاؿ دس ػػت ب ػػو اخػ ػراج‬
‫يهوديػػاف از اسػػپانیا زده ك در ‪ ۲۰۵۱‬نیػػز مسػػلماناف گرانػػادا کػػو مسػػیحی‬
‫نشده بودند را اخراج کردند‪.‬‬
‫ىنگامیکو اعراب اسپانیا را در قرف ىشتم میالدی فتح کردنػد شػطرن را‬
‫بو اسپانیا آكردند‪ .‬اما بنا بػر حتقیػا تػاريخ نگػاراف شػطرن ‪ ،‬آف شػطرن بػو‬
‫شػکل امػركزی نبػػود تػا ايػن کػػو ايػزابال در اكج قػدرت خػػود قرارگرفػت ك ايػػن‬
‫چنػػنی شػػد کػػو ‪( Queen‬كزيػػر در زبػػاف فارسػػی) بػػو قدردتنػػد ت ػرين مهػػره‬
‫شػػطرن تب ػػديل ش ػػد‪ .‬دک ػػرت كس ػػرتكلد ک ػػو کت ػػابی در م ػػورد تکام ػػل ش ػػطرن‬
‫مػ ػػدرف تػ ػػدكين فتػ ػػوده اسػ ػػت مػ ػػی گويػ ػػد شػ ػػطرن قتیشػ ػػو دنیػ ػػای كاقعػ ػػی را‬
‫منعکس فتوده است‪.‬‬
‫‪ -66‬ژّصف اعحبليي‬
‫ژكزؼ اسػ ػػتالنی (زاده ‪ ۲۶‬دسػ ػػامرب ‪-۲۶۷۶‬درگذشػ ػػتو ‪ ۰‬مػ ػػارس ‪)۲۹۰۳‬‬
‫رىػػرب ك سیاسػػت مػػدار کمونیسػػت شػػوركی بػػود کػػو از اكاسػػك دىػػو ‪ ۱۵‬تػػا‬
‫مػ ػػرگش در ‪ ۲۹۰۳‬رىػ ػػرب عملػ ػػی حػ ػػزب کمونیسػ ػػت احتػ ػػاد شػ ػػوركی ك در‬
‫نتیجػو رىػػرب دك فػػاکتوی کػػل ايػػن کشػػور بػػود‪ .‬میلیوفىػػا نفػػر در شػػوركی بػػو‬
‫فرماف اك قتل عاـ شدند‪.‬‬
‫اك در ‪ ۲۹۱۱‬بػػو مقػػاـ دبػػری کػػل حػػزب کمونیسػػت احتػػاد شػػوركی رسػػید‪.‬‬
‫پػػس از مػػرگ كالدنتػػری لنػػنی‪ ،‬اسػػتالنی موفػػا شػػد در مبػػارزه قػػدرت در دىػػو‬
‫‪ ۱۵‬بػر لئػػوف تركتسػکی پػػریكز شػود ك رىػػربی حػزب را در دسػػت گػػرید‪ .‬در‬
‫دىػػو ‪ ۲۹۳۵‬اسػػتالنی تصػػفیو کبػػری را آلػػاز کػػرد کػػو بػػو کمپینػػی از سػػرکوب‬
‫سیاسػػی‪ ،‬دسػػتگریی ك قتػػل ؼتالفػػاف معػػركؼ اسػػت کػػو در ‪ ۲۹۳۷‬بػػو اكج‬
‫رسید‪.‬‬
‫اسػػتالنی مػػتهم اسػػت کػػو بػػا فرمػػاف مصػػادره گنػػدـ ك لػػذاىای ديگػػر بػػنی‬
‫سػػاؿىای ‪ ۲۹۳۱‬تػػا ‪ ۲۹۳۰‬عامػػل قحطػػی ف ػراگری در ركسػػیو ك بعػػد ىػػا‬
‫قتل عاـ دىقاناف شد‪.‬‬
‫حکومت استالنی را بسیاری بو «کػیش شخصػیت پرسػتی» ك شػیوهىای‬
‫ؼتفػ ػػی حػ ػػذؼ ؼتػ ػػالفنی ػتکػ ػػوـ میکننػ ػػد‪ .‬نیکیتػ ػػا خركشػ ػػچف‪ ،‬جانشػ ػػنی‬
‫استالنی‪ ،‬حکومت ك کیش شخصیت استالنی را در کنگره معركؼ حزب‬
‫کمونیس ػػت ش ػػوركی در ‪ ۲۹۰۲‬ػتک ػػوـ ک ػػرد ك پركس ػػو اس ػػتالنی زداي ػػی را‬
‫آلاز کرد کو بعدىا بو جدايی چنی ك شوركی اؾتامید‪.‬‬
‫‪ -67‬ژّليْط عضاس‬
‫گايوس ژكلیوس سزار يا ژكؿ سزار يا قیصػر (زاده ‪ ۲۱‬يػا ‪ ۲۳‬ژكئیػو ‪۲۵۵‬‬
‫پیش از میالد – درگذشتو ‪ ۲۰‬مارس ‪ ۰۰‬پیش از مػیالد) «ديکتػاتور» ك‬
‫رىرب نامدار سیاسی ك نرامی رتهوری ركـ بود‪.‬‬
‫اك در کنار کراسوس ك پومپی يکی از فرماندىاف سػوگانو ركـ بػود‪ .‬اکیػر‬
‫مورخ ػػاف گش ػػايش س ػػرزمنی گ ػػل ب ػػو دس ػػت اك را يک ػػی از مهمػ ػرتين كق ػػاي‬
‫دكراف باس ػػتاف ك آل ػػازگر ش ػػکل گ ػػریی دت ػػدف کن ػػونی فرانس ػػو میدانن ػػد‪ .‬اك‬
‫قتچن ػػنی رى ػػربی ـتس ػػتنی لشکرکش ػػی ركـ ب ػػو بريتانی ػػا را در دس ػػت داش ػػت‬
‫اگرچو گرفتاریىايش بػا سػنا ك پػومپی آف را بیسػراؾتاـ گػذارد‪ .‬اك قتچنػنی‬
‫لژيوفىايش را بو آفسوی ركد ركبیکوف رىربی فتود‪.‬‬
‫كی در پػػی جنگػػی داخلػػی کػػو در ‪( ۰۹‬پػػیش از مػػیالد) بػػو راهانػػداخت‬
‫فرمػػانركای بیچػػوف ك چ ػرای ركـ گشػػت‪ .‬پػػس از آف بػػو اصػػالحاتی کػػالف‬
‫در رتهػػوری ركـ دسػػتزد ك راه بػػو سػػوی خودکػػامگی پیمػػود‪ .‬ايػػن کارىػػا‬
‫دكسػ ػػت پیشػ ػػنی س ػ ػزار مػ ػػارکوس يونیػ ػػوس بركتػ ػػوس ك دسػ ػػتوای ديگ ػ ػػر از‬
‫سػ ػػناتورىا را بػ ػػو کشػ ػػنت س ػ ػزار برانگیخػ ػػت‪ .‬کشػ ػػنت سػ ػزار چنػ ػػدی بیش ػ ػػرت‬
‫رتهػػوری ركـ را پايػػدار نگهداشػػت‪ .‬دك سػػاؿ پػػس از مػػرگ اك سػػنای ركـ‬
‫كی را يکی از خداياف ركـ شناخت‪.‬‬
‫‪ّ -68‬يليبم فبجح‬
‫كيلی ػ ػ ػػاـ اكؿ انگلس ػ ػ ػػتاف (زاده ح ػ ػ ػػدكد ‪ ۲۵۱۷‬ي ػ ػ ػػا ‪ ۲۵۱۶‬م ػ ػ ػػیالدی –‬
‫درگذشػػتو ‪ 9154‬مػػیالدی) کػػو بػػا عن ػواف كيلیػػاـ فػػاتح شػػناختو میش ػػود‪،‬‬
‫اكل ػػنی پادش ػػاه سلس ػػلو نورمنى ػػا در ت ػػاريخ انگلس ػػتاف اس ػػت‪ .‬اك در س ػػاؿ‬
‫‪ ،9133‬پ ػػس از پ ػػریكزی علی ػػو انگلوساکس ػػوف ى ػػا ب ػػو ق ػػدرت رس ػػید ك ب ػػو‬
‫عنواف پادشاه کنرتؿ شديدی بر دكلت مرکزی اعماؿ کرد‪.‬‬
‫كيلیػػاـ در فػػالیس نرمانػػدی كاق ػ در مشػػاؿ لربػػی فرانسػػو بػػو دنیػػا آمػػد‪ .‬اك‬
‫پس ػػر راب ػػرت اكؿ‪ ،‬دكک نرمان ػػادی‪ ،‬ب ػػود ك در ح ػػدكد ىش ػػت س ػػالگی در‬
‫سػػاؿ ‪ 9192‬نرمانػػدی را بػػو ارث بػػرد‪ .‬در دكراف نوجػوانی اك‪ ،‬آشػػوب ىػػا‬
‫ك قیػػاـ ىػػای زيػػادی بػػو كقػػوع پیوسػػت‪ .‬اك در سػػاؿ ‪ 9114‬ك بػػا کمػػک‬
‫اربػػابش‪ ،‬ىنػػری اكؿ پادشػػاه فرانسػػو‪ ،‬شػػورش بزرگػػی را در نػػربد كالػػس ديػػونز‬
‫قل ك قم کرد‪.‬‬
‫از آف بو بعد‪ ،‬كيلیاـ با سیاست مشت آىننی بر نرماندی حکومػت مػی‬
‫ک ػ ػ ػػرد‪ .‬اك در ركز کريسػ ػ ػػمس سػ ػ ػػاؿ ‪ 9133‬ك در كسػ ػ ػػت مینسػ ػ ػػرت ت ػ ػ ػػاج‬
‫پادشػػاىی را بػػر سػػر هنػػاد‪ .‬كيلیػػاـ فػػاتح زمػػنی ىػػای افػرادی را کػػو در مقابػػل‬
‫اك مقاكمػػت کػػرده بودنػػد تصػػرؼ کػػرد‪ ،‬قسػػمت زيػػادی را بػرای خػػود فػػبك‬
‫کػ ػػرد ك قسػ ػػمت ىػ ػػای ديگػ ػػری را بػ ػػو كاس ػػطو ارائػ ػػو خػ ػػدمات نرػ ػػامی بػ ػػو‬
‫طرفدارانش دشید‪ .‬اك در سػالیس بػری در سػاؿ ‪ ،9153‬دتػاـ زمػنی داراف‬
‫زي ػػر دس ػػت خ ػػود را كادار ب ػػو ادای س ػػوگند كف ػػاداری ب ػػو ط ػػور مس ػػتقیم ب ػػو‬
‫عنواف پادشاه کرد‪.‬‬
‫‪ -69‬صيگيوًْذ ؽلْهْ فشّيذ‬
‫زيگیمون ػػد شػ ػػلومو فركي ػػد (زاده ‪ ۲‬مػ ػػو ‪ – ۲۶۰۲‬درگذش ػػتو ‪ ۱۳‬سػ ػػپتامرب‬
‫‪ )۲۹۳۹‬عصبشػػناس اتريشػػی کػػو پػػدر علػػم ركانکػاكی شػػناختو میشػػود‪.‬‬
‫فركيػ ػػد در سػ ػػاؿ ‪ ۲۶۶۲‬از دانشػ ػػگاه كيػ ػػن پػ ػػذيرش گرفػ ػػت ك سػ ػػپس در‬
‫زمینػ ػػوىای اخ ػ ػػتالالت مغ ػ ػػزی ك گفتاردرم ػ ػػانی ك کالبدشناس ػ ػػی اعص ػ ػػاب‬
‫میکركسکوپی در بیمارستاف عمومی كين بو حتقیا پرداخت‪.‬‬
‫اك ب ػػو عنػ ػواف اس ػػتاد دانشػ ػػگاه در رش ػػتو نوركپ ػػاتولوژی در سػ ػػاؿ ‪۲۶۶۰‬‬
‫منصػػوب ك در سػػاؿ ‪ ۲۹۵۱‬بػػو عن ػواف پركفسػػور شػػناختو شػػد‪ .‬در اكتػػاد‬
‫ركانکػػاكی ك ركشىػػای بػػالینی ب ػرای ركبػػرك شػػدف بػػا علػػم آسػػیب شناسػػی‬
‫ركانػػی از طريػػا گفتگػػو بػػنی بیمػػار ك ركانکػػاك فركيػػد تکنیکىػػايی را میػػل‬
‫استفاده از تداعی آزاد(بو ركشی گفتو میشود کػو در آف بیمػار ىػرآف چػو‬
‫را ب ػػو ذى ػػنش خط ػػور میکن ػػد‪ ،‬بی ػػاف میفتاي ػػد) ك قتچن ػػنی کش ػػف انتق ػػاؿ‬
‫(فراينػػدی ک ػػو در آف بیم ػػار ك ركانش ػػناس خػػاطرات ک ػػوکی خ ػػود را ب ػػا ى ػػم‬
‫درمیاف میگذارند) ك قتچننی فرايند حتلیلی ركانشناسی را ارائو کرد‪.‬‬
‫بازتعريف فركيد از دتايالت جنسی کو شامل اشکاؿ نػوزادی ىػم میشػد‬
‫بػو اك اجػػازه داد کػػو عقػده اديػػا (احساسػػات ػتبػػت آمیػز بچػػو نسػػبت بػػو‬
‫كال ػػدين ج ػػنس ؼت ػػالف خ ػػود) را ب ػػو عن ػواف اص ػػل مرک ػػزی نرري ػػو ركانک ػػاكی‬
‫درآكرد‪ .‬جتزي ػػو ك حتلی ػػل اك از خ ػػود ك ركياى ػػای بیم ػػارانش ب ػػو عنػ ػواف ي ػػک‬
‫آرزكی حتقػا يافتػػو اك را بػػو يػک مػػدؿ بػرای جتزيػو ك حتلیػػل عالئػػم بػػالینی ك‬
‫سػازکار سػرکوب رسػانید ك قتچنػنی بػرای بسػك نرريػو خػود مبنػی بػر اينکػو‬
‫ناخودآگػ ػػاه يػ ػػک مرکػ ػػز بػ ػرای اكتػ ػػاد اخػ ػػتالؿ در خودآگػ ػػاه اسػ ػػت از آف‬
‫استفاده کرد‪.‬‬
‫فركيد كجود زيستمايو (لیبیدك) را قطعػی میدانسػت (بػو نرػر اك لیبیػدك‬

‫انػػرژی ركانػػی ‪-‬جنسػػی اسػػت‪ .‬منب ػ آف اركس يعنػػی غتمػػوع لرايػػز زنػػدگی‬
‫اسػػت‪ .‬لیبیػػدك بػػا مػػرگ میجنگػػد ك میکوشػػد انسػػاف را در ىػػر زمینػػو بػػو‬
‫پریكزی برساند‪ .‬اين نػریك را شػهوت نیػز مینامنػد‪ .‬زيسػتمايو بػیش از ىػر‬
‫چیز معنای جنسی دارد)‬
‫‪ -71‬ادّاسد ٌش‬
‫ادكارد جنػ ػػر (تولػ ػػد ‪ ۲۷‬مػ ػػو ‪ – ۲۷۰۹‬مػ ػػرگ ‪ ۱۲‬ژانوبػ ػػو ‪ )۲۶۱۳‬ي ػ ػػک‬
‫پزشػک انگلیسػی بػود کػو کػاربرد كاقعػی كاکسیناسػیوف را کشػف کػػرد‪ .‬اك را‬
‫قتچننی پدر انتنی شناسی می داننػد ك گفتػو مػی شػود کػار اك بػیش از ىػر‬
‫کس ديگری جاف انساف ىا را ؾتات داده است‪.‬‬
‫ادكارد در ‪ ۲۷‬م ػػاه م ػػی ‪ ۲۷۰۹‬در برکل ػػی ب ػػو عنػ ػواف ىش ػػتمنی بچ ػػو ی‬
‫خانواده زاده شد‪ .‬بو علت موقعیت پدرش توانست از حتصیالت ابتػدايی‬
‫خػػوبی برخػػوردار شػػود ك از سػػن چهػػارده سػػالگی بػػو مػػدت ىشػػت سػػاؿ‬
‫حت ػت تعػػالیم يکػػی از جراحػػاف بػػود‪ .‬در سػػاؿ ‪ ۲۷۷۵‬كی بػػو بیمارسػػتاف‬
‫سػػنت جػػورج رفػػت ك حتػػت تعػػالیم ج ػراح جػػاف ىػػانرت ق ػرار گرفػػت‪ .‬كی بػػو‬
‫قتراه دكستانش حلقو ای را بعدىا تشػکیل دادنػد کػو بػو خوانػدف مقػاالت‬
‫پزشکی ك چاپ آناف قتت می گماشت‪.‬‬
‫كی پسری را در برابر بیماری آبلو گاكی كاکسینو کرد‪ .‬اين بیماری مانند‬
‫بیمػ ػػاری آبلػ ػػو كلػ ػػی کمخطرتػ ػػر از آف اسػ ػػت‪ .‬پػ ػػس از آف جنػ ػػر میکػ ػػركب‬
‫بیماری آبلو را بو آف پسر تزريا کرد اما چوف كاکسػن آبلػو گػاكی در كی‬
‫مصونیت اكتاد فتوده بود‪ ،‬بو بیماری آبلو مبتال نگرديد‪ .‬امركزه بسیاری از‬
‫مردـ جهاف خود را در برابر بیماریىای ؼتتلف كاکسینو میکنند‪.‬‬
‫‪ّ -71‬يلِلن کٌشاد سًّحگي‬
‫كيلهلػػم کن ػراد ركنػػتگن فیزيکػػداف آظتػػانی ك کاشػػف اشػػعو ايکػػس اسػػت کػػو‬
‫اكلنی جايزه نوبل فیزيک را در ساؿ ‪ ۲۹۵۲‬بو دست آكرد‪.‬‬
‫مطالعػػات ركنػػتگن بیشػػرت دربػػاره الکرتيسػػیتو ك نػػور ك گرمػػا بػػود ك بػػاالخره‬
‫در تعقیػػب مطالعػػات سػػر كيلیػػاـ کػػركکس موفػػا بػػو کشػػف اشػػعو ايکػػس‬
‫ش ػػد‪ .‬کش ػػف ركن ػػتگن اكل ػػنی کش ػػف از س ػػری کش ػػفیات در م ػػورد راديػ ػػو‬
‫اکتیويتو بود کو شامل کشػفیات بکػرؿ‪ ،‬کػوری‪ ،‬رادرفػورد‪ ،‬مػاکس پالنػک‪،‬‬
‫تامسوف‪ ،‬انیشتنی ك انريکو فرمی میشد‪.‬‬
‫اشػػعو ايکػػس اشػػعوای بػػا طػػوؿ مػػوج بسػػیار کوتػػاه ك قابلیػػت نفػػوذ بسػػیار‬
‫زيػػاد اسػػت ك از اللػػب م ػواد عبػػور میکنػػد‪ .‬فیزيکػػداناف ب ػرای آنػػالیز م ػواد‬
‫بل ػػوری اس ػػتفادهىای ش ػػايانی از اي ػػن اش ػػعو بردهان ػػد ك در پزش ػػکی حتػ ػػت‬
‫عنوافىای راديوگرافی ك راديوسکوپی بو کار برده میشود‪.‬‬
‫‪ -72‬يُْبى عجبعحيبى ثبخ‬
‫يوىػ ػ ػػاف سباسػ ػ ػػتیاف بػ ػ ػػاخ (‪ ۱۲‬مػ ػ ػػارس ‪ ۱۶ – ۲۲۶۰‬ژكئیػ ػ ػػو ‪)۲۷۰۵‬‬
‫آىنگساز ك نوازنده ارگ آظتانی بػود کػو آثػارش بػرای دسػتو آكاز‪ ،‬ارکسػرت ك‬
‫تکسػازىا‪ ،‬تقريبػان دتػػاـ انػواع متفػاكت موسػػیقی دكره بػػاركک را دربرمػػیگرید‬

‫ك موسیقی آف دكراف را بو بلوغ خويش رساندهاست‪.‬‬
‫با كجػود اينکػو اك شػکل تػازهای را از موسػیقی ارائػو نکػرد‪ ،‬كلػی توانسػت‬
‫سبک شاي در موسیقی آظتاف را با فنوف کنرتپواف‪ ،‬لنی سػازد‪ .‬ايػن فنػوف‪،‬‬ ‫َ‬
‫مبنی بر تنریم چیدماف ىارمونیػک ك موتیػف در مقیػاس کوچػک ك بػزرگ‬
‫بود ك قتچننی سازكاری ريتمىا ك بافتىای برگرفتو از موسیقی کشورىای‬
‫ديگر چوف ايتالیا ك فرانسو را شامل میشد‪.‬‬
‫لطافػت قػوی موسػیقی بػاخ ك گسػػرتدگی حاصػل ىنػر كی‪ ،‬اك را بػو عنػواف‬
‫يکی از بزرگترين آىنگسازاف لرب در سنت تخنػاؿ مشػهور ساختواسػت‪.‬‬
‫بػػا توجػػو بػػو عمػػا معنػػايی‪ ،‬قػػوت فنػػی ك زيبػػايی ىنرمندانػػو‪ ،‬آثػػاری چ ػػوف‬
‫کنسرتوىای براندنبورگ‪ ،‬سوئیتىا ك پارتیتاىا برای ساز کالكيػوای‪ ،‬مػس‬
‫در سی مینور‪ ،‬پاسیوف بو ركايت متای قػديس‪ ،‬پیشػکش موسػیقايی‪ ،‬ىنػر‬
‫فػ ػػوگ ك تع ػػداد فراكان ػػی کانت ػػات ک ػػو ‪۱۱۵‬ت ػػا از آهن ػػا برجاماندهاسػ ػػت‪ ،‬را‬
‫میتواف ناـ برد‪.‬‬
‫فتونوای از اين كيژگی سبکگرايانو را در قطعو زير‪ ،‬در قتسرايی «شػکوه‬
‫خداكند قتاره در اكج باد» از ارتاريوی کريسػمس‪ ،‬تصػنیف شػده بػو سػاؿ‬
‫‪ ۲۷۳۰‬طی دكراف بلوغ ىنری كی‪ ،‬میتواف مشاىده کرد‪.‬‬
‫‪ -73‬الئْجغَ‬
‫الئوتس ػػو‪ ،‬ب ػػا ن ػػاـ اص ػػلی «ل ػػی اره»‪ ،‬مع ػػركؼ ب ػػو «اس ػػتاد که ػػن» ي ػػا «پ ػػری‬
‫اسػػتاد» بػػوده اسػػت‪ .‬تػػا آؾتػػايی کػػو مػػدارک تػػارمتی نشػػاف مػػی دىػػد‪ ،‬اك بػػو‬
‫احتمػػاؿ زيػػاد‪ ،‬اكلػػنی فیلسػػوؼ مشػػهور چینػػی در زمػػاف سلسػػلو چػػو مػػی‬
‫باشػػد‪ .‬امػػا برخػػی بػػر ايػػن باكرنػػد کػػو چنػػنی شخصػػی ىرگػػز كجػػود نداشػػتو‬
‫است‪.‬‬
‫«الئوتسػػو» در قػػرف پػػنجم يػػا ششػػم قبػػل از مػػیالد‪« ،‬آيػػنی تػػائو» را پايػػو‬
‫گػػذاری کػػرد‪ .‬كی از فالسػػفو بػػزرگ چػػنی بػػو مشػػار مػػی ركد‪ .‬الئوتسػػو بػػو‬
‫معنػػای حکػػیم سػػاطتورده اسػػت‪ .‬بنػػا بػػو افسػػانو ىػػای چینػػی‪ ،‬نػػاـ اك «كيػػن‬
‫لػػی» مػػی باشػػد کػػو در سػػاؿ ‪ ۲۵۰‬ؽ‪.‬ـ در ايالػػت «چػػو» متولػػد شػػده ك‬
‫در ساؿ ‪ ۰۱۰‬ؽ‪.‬ـ نیز كفات يافتو است‪.‬‬
‫کتػػاب مقػػدس آيػػنی اك تػػائو تػػو جینػػگ (کتػػاب طريقػػت ك تقػػوی) شػػامل‬
‫‪ ۶۲‬قطعػػو کلمػػو قصػػار اسػػت‪ .‬كی بنیانگػػذار فلسػػفو كمػػذىب تائوئیسػػم‬
‫است مذىبی کو آزادمتواه بوده ك بر پايو رفتار نیک بنیاف هناده شده کو‬
‫تشريفات ك رسوـ مذىبی را بیهوده می داند‪.‬‬
‫يکی از مورخاف چینی بو ناـ «سزكما چػی يػن» مػی نويسػد ‪« :‬الئوتسػو‬
‫از نرین ػػگ ك فركم ػػايگی سیاس ػػتمداراف نف ػػرت داش ػػتو ك از ش ػػغل خ ػػود ک ػػو‬
‫کتابدار کتادانػو سػلطنتی بػوده‪ ،‬خسػتو مػی شػود ك چػنی را تػرک مػی کنػد‬
‫ك ىػیچ کػػس بػػو طػػور دقیػػا فتیدانػػد کػػو اك در کجػػا ك چگونػػو از دنیػػا رفتػػو‬
‫است»‪.‬‬
‫‪ّ -74‬لحش‬
‫كل ػػرت (زاده ‪ ۱۲‬نػ ػوامرب ‪-۲۲۹۰‬درگذش ػػتو ‪ ۳۵‬م ػػو ‪ )۲۷۷۶‬از ن ػػاـدارترين‬
‫فیلسوفاف ك نويسندگاف فرانسوی عصر ركشنگری است‪.‬‬
‫در سػػاؿ ‪ ۲۷۲۰‬اشػػعاری بػػر فػػد فیلیػػا دكـ از خانػػداف اكرلئػػاف سػػركد‬
‫کػػو باع ػ زنػػدانی شػػدف اك در باسػػتیل شػػد‪ .‬در ايػػاـ زنػػداف نػػاـ مسػػتعار‬
‫كلػػرت را ب ػرای خ ػػود برگزيػػد‪ .‬پ ػػس از چنػػدی مػػورد عف ػػو ق ػرار گرف ػػت ك آزاد‬
‫شػػد‪ ،‬كلػػی دكبػػاره پػػس از مػػدت کوتػػاىی مػػورد ااػػاـ ق ػرار گرفػػت‪ .‬ايػػن بػػار‬
‫قبل از دستگریی بو انگلستاف گرمتت‪.‬‬
‫كلػرت بػػو سػاؿ ‪ ۲۷۱۳‬منرومػػو آنريػاد را کػػو دربػاره سػػلطنت ىػانری چهػػارـ‬
‫بػػود انتشػػار داد ك در ‪ ۲۷۱۰‬فتايشػػی را در پػػاريس ركی صػػحنو بػػرد‪ .‬در‬
‫س ػػاؿ ‪ ۲۷۱۰‬ب ػػر اث ػػر پیشآم ػػدی غتب ػػور ش ػػد پ ػػاريس را ت ػػرک گفت ػػو ك ب ػػو‬
‫انگلستاف بركد‪ .‬در اين زماف بود کو با چند تن از شعرای انگلیسی آشنا‬
‫گشت ك مقاالتی بو زباف انگلیسی منتشر کرد‪.‬‬
‫كی بػ ػػو سػ ػػاؿ ‪ ۲۷۱۹‬بػ ػػو پػ ػػاريس مراجعػ ػػت کػ ػػرد ك ت ػ ػراژدی بركتػ ػػوس را‬
‫نگاش ػػت ك در س ػػاؿ ‪ ۲۷۰۶‬فتايش ػػنامو شتریام ػػیس را ب ػػو قص ػػد رقاب ػػت ب ػػا‬
‫کرهبیػػوف حريػػف خػػود نوشػػت ك در سػػاؿ ‪ ۲۷۰۹‬کتػػابی بػػا نػػاـ سػػادهدؿ‬
‫(کاندي ػػد) ب ػػو چ ػػاپ رس ػػاند ک ػػو در اركپ ػػا بس ػػیار ػتب ػػوب ش ػػد‪ .‬در س ػػاؿ‬
‫‪ ۲۷۷۲‬بػػو انتقػػاد از آثػػار شکسػػپری پرداخػػت ك قطعػػات ايػػرف ك آگاتوکػػل‬

‫در آف زماف نگاشتو شدهاست‪.‬‬
‫از کارىػػای حتقیقػػی كی میتػواف تػػاريخ ركسػػیو ك فرىنػػگ فلسػػفی ك عصػػر‬
‫لػويی چهػػاردىم را نػاـ بػػرد‪ .‬از ديگػػر آثػارش مػػرگ قیصػر ك دكشػػیزه اكرلئػػاف‬
‫قابل ذکرند‪.‬‬
‫‪ -75‬يُْبًظ کپلش‬
‫يوىػ ػ ػ ػػانس کپلػ ػ ػ ػػر (زاده ‪ ۱۷‬دس ػ ػ ػػامرب ‪ – ۲۰۷۲‬درگذش ػ ػ ػػت ‪ ۲۰‬ن ػ ػ ػ ػوامرب‬
‫‪ )۲۲۳۵‬دانش ػػمند‪ ،‬رياف ػػیداف ك ستارهش ػػناس سرش ػػناس آظت ػػانی‪ .‬کپل ػػر را‬
‫پػػدر علػػم ستارهشناسػػی جديػػد میداننػػد‪ .‬كی بػػا حتقیػػا دربػػاره سػػتارگاف ك‬
‫سػػیارات‪ ،‬توانسػػت ق ػواننی معػػركؼ کپلػػر راارائػػو دىػػد کػػو امػػركزه بػػو عن ػواف‬
‫قواننی سوگانو کپلر در ستارهشناسی بکار میركد‪.‬‬
‫اك كقت ػػی ادع ػػا ک ػػرد ک ػػو سػ ػػیارهىا در م ػػدارىای بیا ػػوی ب ػػدكر خورشػ ػػید‬
‫میچرخنػػد ك خورشػػید تنهػػا نػػریكی اداره کننػػده مػػدارىای سػػیارات اسػػت‪،‬‬
‫مػػورد اعػرتاض سػػنتىا كباكرىػػايی کػػو قرفىػػا پايػػدار بػػود قػرار گرفػػت‪ .‬کپلػػر‬
‫يکی از طرفداراف سرسخت نرريو خورشید مرکزی يا منرومو مشسی بود‪.‬‬
‫‪ -76‬اًشيکْ فشه‬
‫انريکػػو فرمػػی (زاده ‪ ۱۹‬سػػپتامرب ‪ -۲۹۵۲‬درگذشػػتو ‪ ۱۶‬ن ػوامرب ‪)۲۹۰۰‬‬
‫فیزيکػػداف آمريکػػايی ايتالیػػايی االصػػل اسػػت‪ .‬اك شػػهرتش را بیش ػرت مػػديوف‬
‫ززتتىػػايش در موفػػوع كاپاشػػی بتػػا‪ ،‬طراحػػی اكلػػنی رآکتػػور ىسػػتوای ك‬

‫قتچننی گسرتش نرريو کوانتومی میباشد‪.‬‬
‫فرمی ساؿ ‪ ۲۹۳۶‬موفا بو دريافت جايزه نوبل فیزيک شد کو در رابطػو‬
‫بػػا کارىػػايش در مػػورد راديواکتیػػوی اؾتػػاـ داده بػػود‪ .‬كی يکػػی از بزرگتػرين‬
‫فیزيکداناف ىستوای قرف بیستم بو مشار میركد‪.‬‬
‫ب ػػو ن ػػاـ فرم ػػی‪ ،‬گ ػػاز فرم ػػی (گازى ػػای الکرتكن ػػی)‪ ،‬فرمیوفى ػػا (گركى ػػی از‬
‫ذرات بنیػادی) ك قتچنػنی عنصػر شػیمیايی فرمیػوـ اشتگػذاری شػده اسػػت‪.‬‬
‫کمیسیوف انرژی ادتی آمريکا بو يادبود ايػن دانشػمند بػزرگ‪ ،‬جػايزه انريکػو‬
‫فرمػػی را بػػو ارزش ‪ ۳۷۰۵۵۵‬دالر پايوگػػذاری کػػرده‪ ،‬کػػو ىػػر سػػالو اعطػػا‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪ -77‬لئًْبسد اّيلش‬
‫لئونػػارد اكيلػػر (زاده ‪ ۲۰‬آكريػػل ‪ – ۲۷۵۷‬درگذشػػتو ‪ ۲۶‬سػػپتامرب ‪)۲۷۶۳‬‬
‫از رياف ػػیداف ك فیزيک ػػداف برجس ػػتو سوئیس ػػی ب ػػود‪ .‬اك کش ػػفىای بس ػػیار‬
‫مهم ػ ػػی در زمین ػ ػػوىای حس ػ ػػاب ديفرانس ػ ػػیل ك انتگ ػ ػراؿ ك نرري ػ ػػو گ ػ ػ ػراؼ‬
‫داشتواست‪.‬‬
‫اكيل ػػر قتچن ػػنی اص ػػالحات مهم ػػی در زمین ػػوىای جتزي ػػو ك حتلی ػػل رياف ػػی‬
‫ماننػ ػػد مفهػ ػػوـ تػ ػػاب ريافػ ػػی اؾتػ ػػاـ دادهاسػ ػػت ك بػ ػرای کارىػ ػػای خػ ػػود در‬
‫مکانیک‪ ،‬دينامیک سیاالت‪ ،‬اپتیک ك ؾتوـ شهرت دارد‪.‬‬
‫اكيلر بیشرت ساؿىای زندگی خود را در شهر سػن پرتزبػورگ در ركسػیو ك‬

‫شػ ػػهر بػ ػرلنی در پادشػ ػػاىی پػ ػػركس بػ ػػو سػ ػػر بػ ػػرد‪ .‬اك يکػ ػػی از برجسػ ػػتوترين‬
‫ريافػػیداناف سػػده ‪ ۲۶‬ك يکػػی از بػػزرگرتين دانشػػمنداف دتػػاـ دكراف شػػناختو‬
‫شدهاست‪.‬‬
‫‪ -78‬ژاى‪-‬ژاک سّعْ‬
‫ژاف‪-‬ژاک ركس ػػو (زاده ‪ ۱۶‬ژكئ ػػن ‪ – ۲۷۲۱‬درگذش ػػتو ‪ ۱‬ژكئی ػػو ‪)۲۷۷۶‬‬
‫متفکػ ػ ػػر سوئیسػ ػ ػػی‪ ،‬در سػ ػ ػػده ىجػ ػ ػػدىم ك اكج دكره ركش ػ ػ ػػنگری اركپ ػ ػ ػػا‬
‫میزيسػػت‪ .‬انديشػػوىای اك در زمینػػوىای سیاسػػی‪ ،‬ادبػػی ك تربیتػػی‪ ،‬تػػأثری‬
‫بزرگػػی بػػر معاصػراف گذاشػػت‪ .‬نقػػش فکػػری اك کػػو سػػاؿىا در پػػاريس عمػػر‬
‫سپری کرد‪ ،‬بػو عنػواف يکػی از راهگشػاياف آرمافىػای انقػالب کبػری فرانسػو‬
‫قابل انکار نیست‪.‬‬
‫اگػػر چػػو ركسػػو‪ ،‬از ـتسػػتنی ركشػػنگرانی اسػػت کػػو مفهػػوـ حقػػوؽ بشػػر را‬
‫بطػػور مشػػخص بػػو کػػار گرفػػت‪ ،‬امػػا نػػزد اك از ايػن مفهػػوـ تنهػػا میتػواف بػػو‬
‫معنػػايی كيػػژه ك ػتػػدكد سػػخن بػػو میػػاف آكرد‪ .‬در غتمػػوع بايػػد گفػػت کػػو كی‬
‫راديکاؿتر از ىابس ك جاف الک ك شارؿ دك مونتسکیو میانديشید‪.‬‬
‫شايد بو قتنی دلیل است کػو برخػی از پژكىشػگراف تػاريخ انديشػو‪ ،‬كی را‬
‫اساسان در تداكـ سنت فکری عصر ركشػنگری فتیداننػد‪ ،‬بلکػو انديشػو اك‬
‫را بیشػػرت در نقػػد فلسػػفو ركشػػنگری ارزيػػابی میکننػػد‪ .‬بػرای ركسػػو‪ ،‬صػػرؼ‬
‫نرػ ػػر کػ ػػردف انسػ ػػاف از آزادی‪ ،‬بػ ػػو معنػ ػػی صػ ػػرؼ نرػ ػػر کػ ػػردف از خصػ ػػلت‬
‫انسػػانی ك «حػػا بشػػری» اسػػت‪ .‬ركسػػو تػػالش میکنػػد‪ ،‬نػػوعی قتػػاىنگی‬

‫میػػاف آزادی فػػردی ك رتعػػی اكتػػاد فتايػػد‪ .‬كی ايػػن کػػار را در اثػػر معػػركؼ‬
‫خػػود ق ػرارداد اجتمػػاعی ک ػػو در سػػاؿ ‪ ۲۷۲۱‬م ػػیالدی نوشػػتو ش ػػد‪ ،‬اؾت ػػاـ‬
‫میدى ػػد‪ .‬يک ػػی ديگ ػػر از کتابى ػػای مه ػػم ركس ػػو ب ػػو ن ػػاـ امی ػػل در زمین ػػو‬
‫تربیت کودکاف است‪.‬‬
‫‪ً -79‬يکْلْ ثشًبسدّ هبکيبّل‬
‫نیکول ػ ػػو برنػ ػ ػػاردك ماکیػ ػ ػػاكلی فیلس ػ ػػوؼ سیاسػ ػ ػػی‪ ،‬شػ ػ ػػاعر‪ ،‬آىنگس ػ ػ ػػاز ك‬
‫فتايشػػنامونويس مشػػهور ايتالیػػايی در ‪ ۳‬مػػو ‪ ۲۰۲۹‬در فلػػورانس ايتالیػػا بػػو‬
‫دنیا آمد ك در ‪ ۱۲‬ژكئن ‪ ۲۰۱۷‬درگذشت‪ .‬نػاـ اك در فارسػی بػو صػورت‬
‫ماکیاكؿ نیز بو کار میركد‪.‬‬
‫ماکیػػاكلی زنػػدگی خػػود را صػػرؼ سیاسػػت ك كطنپرسػػتی کػػرد‪ .‬بػػا اينحػػاؿ‬
‫برخػػی اك را بػػو ااػػاـ زتايػػت از حکومػػت اقتػػدارگرا ك سػػتمگر قت ػواره مػػورد‬
‫زتلػ ػ ػػو قػ ػ ػرار دادهانػ ػ ػػد‪ .‬علػ ػ ػػت آف نوشػ ػ ػػنت کتػ ػ ػػابی بػ ػ ػػو نػ ػ ػػاـ شػ ػ ػػهريار (‪Il‬‬
‫‪ )Principe‬اس ػػت ک ػػو كی بػ ػرای خ ػػانواده م ػػديچی (‪،)Medici‬‬
‫حاکمػ ػػاف فلػ ػػورانس نوشتواسػ ػػت‪ .‬چهػ ػػره ی سیاسػ ػػی ماکیػ ػػاكلی بوكس ػ ػػیلو‬
‫اااماتی کو در اين باره بو كی نسبت داده شده‪ ،‬تریه شده است‪ .‬از اين‬
‫ركست کو فرانسیس بیکن از اك اينچننی ياد میکند‪:‬‬
‫مػػا بػػو کسػػانی قتچػػوف ماکیػػاكلی مػػديونیم‪ ،‬کػػو جهػػاف سیاسػػت ك رى ػرباف‬
‫آف را آفط ػػوری ک ػػو ىس ػػت ب ػػو م ػػا نش ػػاف میدىن ػػد‪ ،‬ن ػػو آفطوریک ػػو باي ػػد‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ -81‬جْهبط ساثشت هبلحْط‬
‫توماس رابرت مػالتوس (‪ ۲۰‬فوريػو ‪ ۱۹ – ۲۷۲۲‬دسػامرب ‪ )۲۶۳۰‬اسػتاد‬
‫دانش ػػگاه انگلیس ػػی ب ػػود ک ػػو ت ػػاثری بس ػػیار زي ػػادی ركی رتعیتشناس ػػی ك‬
‫اقتصػػاد سیاسػػی گذاشتواسػػت‪ .‬مػػالتوس بػػو خػػاطر پايوگػػذاری نرريػػو رانػػت‬
‫مشػػهور اسػػت‪ .‬البتػػو کتػػاب مشػػهوری نیػػز بػػو نػػاـ اصػػل رتعیػػت نگاشػػتو‬
‫اسػػت ك اكلػػنی بػػار بػػو ايػػن موفػػوع اشػػاره کردهاسػػت کػػو اف ػزايش رتعیػػت‬
‫راهحلی برای پیشرفت نیست‪.‬‬
‫كی در کمػػربي بػػو حتصػػیل اعتیػػات پرداخػػت ك پػػس از تکمیػػل حتصػػیالت‬
‫در س ػػاؿ ‪ ۲۶۵۰‬اس ػػتاد ت ػػاريخ ك اقتصػ ػػاد در ک ػػا‪ .‬ى ػػاؿ بی ػػوری گرديػ ػػد‪.‬‬
‫م ػػالتوس کت ػػاب خ ػػود را حت ػػت عنػ ػواف اص ػػل رتعی ػػت در س ػػاؿ ‪ ۲۷۹۶‬ك‬
‫چاپ دكـ ك کامل آفرا در ساؿ ‪ ۲۶۲۷-۲۶۵۳‬انتشار داد‪.‬‬
‫مالتوس معتقد بود کو موجودات زنده با سػرعت سرسػاـآكری تکیػری پیػدا‬
‫میکننػػد ك اگػػر قحطػػی ك جنػػگ ك لػػریه كجػػود نداشػػتو باشػػد رتعیػػت بػػو‬
‫شػػکل تصػػاعد ىندسػػی زيػػاد میشػػود ك ؽتکػػن اسػػت در ىػػر ‪ ۱۰‬سػػاؿ دك‬
‫برابػػر گػػردد در حػػالی کػػو كسػػايل ارتػزاؽ در هبػػرتين ش ػرايك بػػا يػػک تصػػاعد‬
‫ريافی بػاال مػیركد ك لػذا ىػر ‪ ۱۰‬سػاؿ رتعیػت دك برابػر میشػود ك حػاؿ‬
‫آنکو ازدياد خواركبار ك مواد لذايی بسیار ناچیز است كلی برخی عوامػل‬
‫چ ػػوف جن ػػگ ك قحط ػػی میتوانن ػػد موان ػ ػ طبیع ػػی در ام ػػر ازدي ػػاد رتعی ػػت‬
‫باشند‪.‬‬
‫‪ -81‬بى فيحض شالذ کٌذی‬
‫ج ػ ػػاف فیتزجرال ػ ػػد کن ػ ػػدی (زاده ‪ ۱۹‬م ػ ػػو ‪ – ۲۹۲۷‬درگذش ػ ػػتو ‪ ۱۱‬ن ػ ػوامرب‬
‫‪ )۲۹۲۳‬سی ك پنجمنی رئیس رتهور اياالت متحده آمريکا بود‪.‬‬
‫اك از ‪ ۲۹۲۲‬ت ػػا زم ػػاف ب ػػو قت ػػل رس ػػیدنش در ‪ ۲۹۲۳‬رياس ػػت رتهػ ػػوری‬
‫آمريکا را بػو عهػده داشػت‪ .‬در طػوؿ جنػگ جهػانی دكـ در اقیػانوس آراـ‬
‫ناكباف بود ك بو خػاطر شػجاعت در ؾتػات جػاف سػربازانش مػداؿ گرفػت‪.‬‬
‫کنػ ػػدی ىنگػ ػػاـ آلػ ػػاز رياسػ ػػت رتهػ ػػوری ‪ ۰۳‬سػ ػػاؿ داشػ ػػت ك از ايػ ػػن رك‬
‫ج ػوافترين رئػػیس رتهػػور تػػاريخ آمريکاسػػت (پػػیش از اك ايػػن عن ػواف از آف‬
‫تئودكر ركزكلت بود)‪.‬‬
‫از اتفاق ػػات مهم ػػی ک ػػو در دكراف رياس ػػت رته ػػوری اك افت ػػاد میتػ ػواف ب ػػو‬
‫ا ػػاجم ن ػػاموفا ب ػػو خل ػػی خوکى ػػا‪ ،‬ػراف موش ػػکی کوب ػػا‪ ،‬س ػػاختو ش ػػدف‬
‫ديوار برلنی‪ ،‬آلاز مسابقو فاػايی‪ ،‬اكلػنی اتفاقػات جنػگ كيتنػاـ ك جنػبش‬
‫حقوؽ مدنی آمريکا اشاره کرد‪.‬‬
‫کنػػدی رکوردىػػای ديگػػری نیػػز دارد‪ .‬اك تنهػػا کاتولیػػک ركمػػی اسػػت کػػو بػػو‬
‫رياست رتهوری رسػیده‪ ،‬اكلػنی رئػیس رتهػور آمريکػا کػو متولػد قػرف بیسػتم‬
‫بػػود‪ ،‬آخ ػرين رئػػیس رتهػػوری کػػو در طػػوؿ دكرهاش بػػو قتػػل رسػػید‪ ،‬آخ ػرين‬
‫کانديػػد حػػزب دمػػوکرات از مشػػاؿ آمريکػػا کػػو بػػو رياسػػت رتهػػوری رسػػید ك‬
‫آخرين کسی کو ىنگاـ انتخاب شدف عاو غتلس سنا بود‪.‬‬
‫کنػػدی در ‪ ۱۱‬ن ػوامرب ‪ ۲۹۲۳‬در سػػن ‪ ۰۲‬سػػالگی بػػو قتػػل رسػػید‪ .‬ايػػن‬
‫جوافترين سن مرگ برای يػک رئػیس رتهػور آمريکاسػت‪ .‬قتػل اك يکػی از‬
‫اتفاقػات مهػم تػاريخ آمريکػا اسػت‪ ،‬زيػرا ايػن قتػل باعػ مطػرح شػدف ك بػو‬
‫ن ػػوعی ػتبوبی ػػت بیش ػػرت اك در آمريک ػػا ش ػػد ك باعػ ػ ش ػػد اك اعت ػػاـ د ػػش‬
‫نسلىای متعددی باشد‪.‬‬
‫‪ -82‬گشگْسا گْدّيي پيٌكْط‬
‫” گرگ ػػورم گ ػػودكين پینك ػػوس ” متخص ػػص آمريك ػػايي ل ػػدد دركف ري ػػز ك‬
‫يك ػػي از پیش ػػگاماف كش ػػف ك س ػػاخت ق ػػرص ى ػػام ف ػػدباردارم اس ػػت‪.‬‬
‫پژكىش ىػام كم در مػورد خػواص فػدباردارم اسػرتكيیدىا بػو تولیػد اكلػنی‬
‫نسل قرص ىام فدباردارم اؾتامید‪.‬‬
‫سػ ػراؾتاـ شص ػػت س ػػاؿ پ ػػیش در ‪ ۲۹۰۰‬ك دقیقػ ػان بیس ػػت س ػػاؿ پ ػػس از‬
‫کشف پركژسرتكف‪ ،‬يػک زيستشػناس آمريکػايی بػو نػاـ گريگػوری گػودكين‬
‫پینک ػ ػػوس ب ػ ػػو قت ػ ػراه ت ػ ػػیم حتقیق ػ ػػاتیاش توانس ػ ػػت اكل ػ ػػنی داركی خػ ػ ػػوراکی‬
‫پیشگریی از بارداری را بو بازار عرفو کند‪.‬‬
‫ايػػن دارك بػػا نػػاـ جتػػاری انويػػد بػػا تکیػػو بػػر مکانیسػػم رفتػػار پركژسػػرتكف ك‬
‫ديگر ىورموفىای جنسی برای اكلنی بار در پورتوريکو ك ىائیتی بػو بػازار‬
‫رفتو بود‪.‬‬
‫‪ -83‬هبً‬
‫مػػانی يػػک پیػػامرب ايرانػػی بػػود کػػو در سػػاؿ ‪۱۲۲‬ـ در نزديکػػی تیسػػفوف بػػو‬
‫(‪)9‬‬
‫دنیا آمد ك پیاـآكر آينی مانی بود‪.‬‬
‫اك از سوی برادراف شاپور يکم پشتیبانی شد ك شػاپور بػو اك اجػازه تبلیػ‬
‫دينش را داد‪ .‬اما مػورد خشػم موبػداف زردشػتی دربػار ساسػانی قػرار گرفػت‬
‫ك سراؾتاـ در زماف هبراـ دكـ کشتو شد‪.‬‬
‫مانی‪ ،‬از پدر ك مادر ايرانی منسوب بو بزرگاف اشکانی در نزديکی بابل‬
‫در می ػ ػػافركداف (دش ػ ػػی از عػ ػ ػراؽ کن ػ ػػونی) ک ػ ػػو در آف زم ػ ػػاف دش ػ ػ ػػی از‬
‫شاىنش ػػاىی ساس ػػانی ب ػػود‪ ،‬در (‪ )۱۲۵ – ۱۷۲‬پ ػػس از م ػػیالد مس ػػیح‪،‬‬
‫زاده ش ػػد‪ .‬اك كاع ػػل م ػػذىبی ك بنیافگ ػػذار آيین ػػی ش ػػد ک ػػو زم ػػانی دراز در‬
‫سرزمنیىايی از چنی تا اركپػا پػریكاف فراكانػی داشػت كلػی بػیش از ششصػد‬
‫ساؿ است کو منسوخ شدهاست‪.‬‬
‫عرف ػػاف م ػػانوی ريش ػػو در ک ػػیش گنوس ػػی دارد ك ش ػػناخت‪ ،‬خودآگ ػػاىی ك‬
‫خػػرد مهمت ػرين كيژگ ػػی ک ػػیش م ػػانوی اس ػػت‪ .‬ب ػػو قت ػػنی س ػػبب م ػػانی جه ػػاف‬
‫شناختی گسرتده ك ژرؼ داشت‪ .‬جهافشناسی اك ىر چند با اسػاطری در‬
‫‪ -6‬البتو اين پیامرب خود خوانده آناف بود‪ ،‬كاز طرؼ شريعت تعنی نگرديده بود‪.‬‬
‫ركاف ػػض اي ػراف در طػػوؿ ت ػػاريخ مصػػركؼ گ ػرفنت ملػػو ل ػػری از رب العػػاظتنی كپیػػامربی از ل ػػری از‬
‫ػتمػد ملسو هیلع هللا یلص بػػوده انػػد‪ ،‬از ايػػن رك تػاريخ ركی سػػیاه تػرين مػػدعیاف ديػن‪ ،‬ايػػن ىػػا را ثبػػت فتػػوده‬
‫است‪(.‬أبوشاکرمسلم)‬
‫آمیختو بود‪ ،‬اما ساختار پیچیده ك ژرفػی داشػت ك متکػی بػو اخرتشناسػی‬
‫ك دانشىػػای ديگػػر بػػود‪ .‬در نگػػره مػػانوی قتػػاف انػػدازه کػػو ركح كاالسػػت‪،‬‬
‫تن فاسد‪ ،‬اىرنتنی‪ ،‬حقری ك پلشت است‪.‬‬
‫يکی از بارزترين باكرىای مانوياف‪ ،‬باكر بو شتسػارا – بػو معنػی تناسػخ –‬
‫اسػػت‪ ،‬يعنػػی ركافىػػايی کػػو ىنػػوز از رده نیوشػػاياف بػػو رده برگزيػػدگاف ارتقػػا‬
‫نیافتوانػػد‪ ،‬ػتکومنػػد آنقػػدر در دنیػػای مػػادی از جسػػمی بػػو جسػػم ديگػػر‬
‫منتقل شوند تا بو مرحلو برگزيدگی يا باالتر برسند‪.‬‬
‫ّالد هيشلٌيي‬ ‫‪-84‬‬

‫كالدنتػػری ايلػػیچ لنػػنی (زاده ‪ 9541‬مػػیالدی – درگذشػػتو ‪ 9611‬مػػیالدی)‬
‫تئوريسػػنی ك انقالبػػی کمونیس ػػت ركسػػی‪ ،‬رى ػػرب انقػػالب ‪ ۲۹۲۷‬ركس ػػیو ك‬
‫بنیانگذار احتاد رتاىری شوركی سوسیالیستی بود‪.‬‬
‫انديشػػو لن ػػنی در نػػزد برخ ػػی بػػو عن ػواف «مارکسیسػػم دكراف امپريالیس ػػم ي ػػا‬
‫آخػرين مرحلػػو سػػرمايو داری» بػػو شػػهرت رسػػید ك بػػو عنػواف شػػالوده نرػػری‬
‫انرتناسیونالیسػ ػػم پ ػ ػػركلرتی ك کارپايػ ػػو اي ػ ػػدئولوژيک بسػ ػػیاری از احػ ػ ػزاب ك‬
‫جنبشىای کمونیستی جهاف شناختو شد‪.‬‬
‫انديشػػو لن ػػنی ب ػػر پايػػو برت ػػری طبق ػػو کػػارگر ك حقانی ػػت ت ػػارمتی آف اس ػػتوار‬
‫است‪ .‬بو نرر لننی طبقو کارگر حا دارد برای اؾتاـ رسالت تػارمتی خػود‪،‬‬
‫بػػو سػػلطو طبقػػات ديگػػر پايػػاف دىػػد ك سػػیادت مسػػتقل خػػود را‪ ،‬کػػو قتػػاف‬
‫ديکتػػاتوری پركلتاريػػا اسػػت‪ ،‬مسػػتقر سػػازد‪ .‬اف ػزار کػػارگراف ب ػرای رسػػیدف بػػو‬
‫ايػػن ىػػدؼ حػػزب طبقػػو کػػارگر اسػػت کػػو بػػو گفتػػو لنػػنی «آگػػاهترين عناصػػر‬
‫(‪)10‬‬
‫طبقو کارگر» در آف گرد آمده ك متشکل شدهاند‪.‬‬
‫‪-91‬يکی از جنايات مریلننی اين بود کو شاگردانی قتچوف دکرت ؾتیػب کمونیسػت را تربیػو کػرد‪ ،‬دريػن‬
‫جا می خواىم فتونو ای از جنايت ؾتیب درحا مردـ افغانستاف ياد آكر شوـ‪:‬‬
‫ؾتیػػب يک ػی از قسػػی القلػػب ت ػرين ك جنايػػت کػػارترين رى ػرباف اح ػزاب خلػػا ك پػػرچم میباشػػد کػػو در‬
‫دكراف پوىنتػػوف بػػو ؾتیػػب گػػاك شػػهرت داشػػتو امػػا بعػػدىا ركس ىػػا ك قتکػػارانش از اك بنػػاـ چوچػػو‬
‫سگ ك ركباه بويناک ياد فتوده اند‪.‬‬
‫داکرت ؾتیب ىم يکی از جاسوساف کی جی بی با ناـ مستعار "پوتومک" است کػو در ىنگػاـ جتػاكز‬
‫قػوای شػػوركی بػػا نریكىػػای اشػػغاؿ گػػر اردكی سػػرخ يکجػػا بػػا کارمػػل ك مػػزدكراف ديگػػر ركس ىػػا كارد‬
‫افغانستاف گرديده ك بسمت رياست خاد برگزيده شده است‪.‬‬
‫اك در دكراف کار خود در رياست خاد کو بعدان بو كزارت امنیت دكلتی ارتقاء میکند دی در قتل ك‬
‫کشتار مردـ افغانستاف افراط میکند کو تنها بو امااء ك امر شخص خودش حدكد ‪ 61‬ىزار نفػر‬
‫از مػػردـ بیگنػػاه افغانسػػتاف دسػػتگری‪ ،‬زنػػدانی ك کشػػتو میشػػوند ( جنػػگ قػػدرت ‪ .)931 ،‬بػػو پػػاس‬
‫قػدردانی از قتػنی کشػتار ىػا ك جنايػات ك خوـتػوارگی ىػػای داکػرت ؾتیػب اسػت کػو اداره کػاجی بػػی‬
‫در شػػوركی در زمػػاف رياسػػت انػػدركپوؼ ب ػرای اك مػػداؿ طػػال اعطػػا مینمايػػد‪ .‬مػػدالی کػػو بػػو پػػاس‬
‫کشػتار ىػای بػی رزتانػو قتوطنػػانش بػرايش داده میشػود‪ .‬ؾتیػب معتمػد تػرين جاسػوس کػی جػی بػػی‬
‫بود ك بو قتنی علت ابتدا بو رياست خاد ك بعدا بعنواف رئیس رتهور انتخاب گرديد‪.‬‬
‫ركسػػها بتػػاريخ چهػػارـ مػػی ‪ 9653‬برابػػر بػػو ‪ 99‬ثػػور ‪ 9932‬بػػا کنػػار گذاشػػنت بػػربک‪ ،‬ؾتیػػب را کػػو در‬
‫لداری ك قساكت شهرت فراكانی داشت بعنواف رئیس جهمور در افغانستاف نصب فتودند‪ .‬اك کػو‬
‫ىنگاـ بو عهده داشنت رياست خاد مسئوؿ قتل ىزاراف انساف بیگناه در افغانستاف بػود ك درسػت‬
‫می ػػل ب ػػربک سػ ػوار ب ػػر تان ػػک ى ػػای ركس ػػی كارد افغانس ػػتاف گردي ػػده ب ػػود ب ػػا پوش ػػیدف نق ػػاب ص ػػلح‬
‫تالشػهای فراكانػػی را دػرج داد تػػا در صػفوؼ جهػػاد ك مقاكمػت رخنػػو ك بػی اتفػػاقی اكتػاد فتايػػد‪ .‬بػػو‬
‫ايػػن منرػػور اك بػػا تاسػػیس شػػئوف اسػػالمی‪ ،‬اعػػالـ مشػػی مصػػاضتو ملػػی ك نصػػب چهػػره ىػػای جديػػد‬
‫کوشش ىای زيادی بعمل آكرد تا ذىنیت مردـ افغانستاف را در مورد خود ك جتػاكز ركسػها عػوض‬
‫فتايد کو کوچکرتين نتیجو را ىم حاصل ننمود‪.‬‬
‫جنػ ػراؿ نب ػػی عریم ػػی در ص ػػفحو ‪ 142‬کت ػػاب "اردك ك سیاس ػػت" در م ػػورد مالق ػػات ى ػػا ك تاس ػػیس‬
‫تش ػػکیالت الواگران ػػو دكل ػػت میگوي ػػد ک ػػو ى ػػدؼ داک ػػرت ؾتی ػػب از قت ػػو مالقاا ػػا ب ػػا بزرگ ػػاف‪ ،‬م ػػوی‬
‫سفیداف ‪ ،‬ركشنفکراف ك زناف ك شرکت در فتاز ىا ك انتقاد از عملکرد ىای رىرباف گذشػتو حػزب‬
‫" ترمیم ك اصالح تصوير ىوؿ انگیز گذشتو حکومت در اذىاف مردـ بود"‪.‬‬
‫جن ػراؿ نبػػی عریم ػػی در رسػػالو طامػػات خ ػػود در مػػورد طف ػػره رفػػنت فقػػری ػتم ػػد كداف نويسػػنده کت ػػاب‬
‫"دشنو ىای سرخ" ازنقش گرباچوؼ برای بػو قػدرت رسػانیدف ؾتیػب اك را مػورد انتقػاد قػرار داده ك‬
‫چنػػنی مینويسػػد‪ " :‬از نقػػش گربػػاچوؼ در حتمیػػل دكکتػػور ؾتیػػب اهلل ی ػ منشػػی عمػػومی حػػزب‬
‫طفره رفتو میشود ك نويسنده فتػی گويػد ك يػا فتػی خواىػد بنويسػد کػو دكکتػور ؾتیػب اهلل بنػا بػر کػداـ‬
‫بر تری ىای ‪ ،‬نسبت بو ساير اعاای بیوركی سیاسی بو اين مقاـ رسػید زيػر از نوشػتو اك چنػنی‬
‫بر می آيد کو اين پست را اعاای بیوركی سیاسی ك يا پلینوـ کمیتو مرکزی بو ؾتیب اهلل پیشنهاد‬
‫کػػرده باشػػند ‪ ،‬نػػو ک‪.‬گ‪.‬ب ك نػػو میخائیػػل گربػػاچف " (طامػػات تػػا بػػو چنػػد ك خرافػػات تػػابکی‬
‫صفحو ‪. )99‬‬
‫جنراؿ نبی عریمی کو يکی از جنراالف جنايػت کػار حػزب پػرچم میباشػد در صػفحات ‪914-912‬‬
‫کتػػاب خػػود يعنػػی "اردك ك سیاسػػت" در توصػػیف ؾتیػػب از اك چنػػنی تعريػػف میکنػػد‪" :‬در ج ػوانی‬
‫در جیب ىايش کارد‪ ،‬چاقو ك پنجو بکػس يافػت میشػد‪ .‬بػرادرش نرػر بػو بػد اخالقػی ىػای اك بػو‬
‫مسػعود پیوسػت ك بػر علیػو اك رسػالو نوشػت‪ .‬ؾتیػب بػرای گػرفنت قػدرت بػو ىػر کػاری دسػت میػزد‪.‬‬
‫ؾتیب چرب زباف ك متملا بود‪ .‬ؼتالفینش را با يک فربو از میػاف مػی بػرد‪ .‬ؾتیػب مػردـ را بػو پػوؿ‬
‫میخريػػد‪ .‬اك شػػخص يػػک دنػػده صتػػوج ك عصػػبانی بػػود ك فحػػش میػػداد‪ .‬ؾتیػػب بػػو پػػوؿ ك ث ػػركت‬
‫زيػػادی رسػػیده بػػود‪ ".‬قتچنػػاف عریمػػی در صػػفحو ‪ 224‬قتػػنی کتػػاب از ؾتیػػب بػو عنػواف مػػرد عػواـ‬
‫فريب ك مداىنو گر تاريخ ناـ میربد‪.‬‬
‫‪ -85‬اهپشاطْس ّى عْ‬
‫امپراطػػور كف س ػو (زاده ‪ 19‬جػػوالی ‪ – 219‬درگذشػػتو در ‪ 99‬آگوسػػت‬
‫‪ )311‬با ناـ شخصی يانگ جیاف موسس اكلنی امپراطور دكدماف سػوئی‬
‫چنی بود‪.‬‬
‫از اك بػػو عنػواف يکػػی از مهػػم تػرين امپراطػػور ىػػای چػػنی يػػاد مػػی شػػود کػػو‬
‫احتاد غتدد چنی را پس از ‪ 149‬ساؿ برقػرار کػرد ك توانسػت ايػن کشػور را‬
‫بػػو يک ػػی از ابرق ػػدرت ى ػػای جه ػػاف تبػػديل کن ػػد‪ .‬قتچن ػػنی امپراط ػػور كف ب ػػو‬
‫خاطر تعداد کم قتسر بو عنواف يک امپراطور بال چینی مشهور است‪.‬‬
‫‪ّ -86‬اعکْ دّ گبهب‬
‫كاسکو دك گاما (زاده ‪ – ۲۰۲۹‬درگذشتو ‪ ,)۲۰۱۰‬جهػانگرد ك کاشػف‬
‫پرتغالی بود کو برای اكلػنی بػار از راه دريػا از اركپػا بػو ىنػد رفػت ‪ .‬اك را از‬
‫موفاترين دريانورداف تاريخ میدانند‪.‬‬
‫دكگاما دكمنی دريانوردی بود کو از ايػن مسػری بػرای رسػیدف بػو ىنػد عبػور‬
‫ک ػػرد‪ .‬اي ػػن اکتش ػػاؼ ب ػػزرگ جغرافی ػػايی سرنوش ػػت ملتى ػػای ش ػػرقی را در‬
‫بربک کارمل رىرب حزب پرچم ؾتیػب را ايػن گونػو توصػیف مینمايػد‪" :‬در اينکػو دكکتػور ؾتیػب اهلل يػک‬
‫شػػیاد ك شػػارالتاف ك کػػاله بػػردار بػػزرگ حػػزب مػػا ك تػػاريخ کشػػور مػػا اسػػت شػػک ك ترديػػدی نبايػػد‬
‫داشتو باشید‪ ( " .‬اردك ك سیاست صفحو ‪.) 962‬‬
‫صػػديا راىػػی ب ػرادر ؾتیػػب اك را بػػو بریيػػا رئػػیس دسػػتگاه اسػػتخباراتی شػػوركی در زمػػاف اسػػتالنی کػػو بػػو‬
‫جالد مشهور است مقايسو فتػوده ك میگويػد‪ " :‬ؾتیػب میػل بریيػا خوـتػوار اسػت‪ .‬اك حکػم توقیػف‬
‫ك قتل ‪ 61111‬افغاف بیگناه را اماا کرده است"(جنگ قدرت صفحو ‪( )931‬أبوشاکرمسلم)‬
‫آين ػػده تغی ػػری داد ك باعػ ػ كركد اركپائی ػػاف ك اس ػػتعمار مش ػػرؽ زم ػػنی ش ػػد‪.‬‬
‫كاسػ ػػکو در در ‪۲۰۹۶‬ـ بػ ػػو کػ ػػالیکوت رسػ ػػید ك در ‪۲۰۹۹‬ـ بػ ػػو پرتغػ ػػاؿ‬
‫بازگشت‪.‬‬
‫امػا بػار ديگػر در سػاؿ ‪۲۰۵۱‬ـ بػو عنػواف درياسػاالر بػو ىنػد عزنتػت کػرد‬
‫ك در کػ ػػالیکوت کشػ ػػتار عریمػ ػػی از ىنػ ػػدیىا‪ ،‬بػ ػػو انتقػ ػػاـ کشػ ػػتو شػ ػػدف‬
‫بازرگانػػاف پرتغػػالی‪ ،‬مرتکػػب شػػد‪ .‬اك ـتسػػتنی مرکػػز بازرگػػانی پرتغػػاؿ را در‬
‫کػػوچنی تاسػػیس کػػرد‪ .‬دكگامػػا در سػػاؿ ‪۲۰۱۰‬ـ از سػػوی پادشػػاه پرتغػػاؿ‬
‫ب ػ ػػو عن ػ ػواف نايػ ػػب السػ ػػلطنو ىنػ ػػد انتخػ ػػاب شػ ػػد‪ ،‬امػ ػػا پػ ػػیش از آنکػ ػػو در‬
‫مسئولیت جديدش کاری بکند در قتاف ساؿ در کوچنی درگذشت‪.‬‬
‫‪ -87‬کْسّػ ثضسگ يب کْسّػ کجيش‬
‫کػػوركش بػػزرگ يػػا کػػوركش کبػػری قتچنػػنی معػػركؼ بػػو کػػوركش دكـ‪ ،‬ـتسػػتنی‬
‫پادشاه ك بنیافگذار شاىنشاىی ىخامنشی است‪ .‬شاه پارسی‪ ،‬بػوخاطر‬
‫دشندگی‪ ،‬بنیاف گذاشنت حقوؽ بشر‪ ،‬پايوگذاری ـتستنی امپراتوری چند‬
‫ملیتػػی ك بػػزرگ جهػػاف‪ ،‬آزاد کػػردف بردهىػػا ك بنػػدياف‪ ،‬اح ػرتاـ بػػو دينىػػا ك‬
‫کیشىای گوناگوف‪ ،‬گسرتش دتدف ك لریه شناختو شدهاست‪.‬‬
‫ايرانیػػاف کػػوركش را پػػدر ك يونانیػػاف اك را سػػركر ك قانونگػػذار مینامیدن ػد‪.‬‬
‫يهودي ػػاف اي ػػن پادش ػػاه را ب ػػو منزل ػػو مس ػػح ش ػػده توس ػػك پركردگ ػػار بش ػػمار‬
‫میآكردند‪ ،‬فمن آنکو بابلیاف اك را مورد تأيید مردكک میدانستند‪.‬‬
‫تنها سند نسبتان مفصلی کو از کوركش برجای مانده‪ ،‬استوانوای بػو طػوؿ‬
‫‪ ۱۱٫۰‬سػ ػ ػػانتیمرت ك عػ ػ ػػرض ‪ ۲۲‬سػ ػ ػػانتیمرت از جػ ػ ػػنس خػ ػ ػػاک رس ب ػ ػ ػػا‬
‫نوشتوای ‪ ۰۰‬سطری بو زباف بابلی است کو امركزه با مشػاره ‪ ۹۵۹۱۵‬در‬
‫اتاؽ ‪ ۰۱‬دش ايراف باستاف موزه بريتانیا نگهداری میشود‪.‬‬
‫تکو اصلی ايػن اسػتوانو در سػاؿ ‪ ۲۶۷۹‬مػیالدی توسػك ىرمػزد رسػاـ در‬
‫حفػػاری معبػػد مػػردكک در بابػػل پیػػدا شػػد‪ ،‬ايػػن تکػػو حػػاكی ‪ ۳۰‬خػػك بػػود‪.‬‬
‫تکػ ػػو دكـ کػ ػػو شػ ػػامل خكىػ ػػای ‪ ۳۲‬تػ ػػا ‪ ۰۰‬میشػ ػػود‪ ،‬در سػ ػػاؿ ‪۲۹۷۰‬‬
‫مػػیالدی در کلکسػػیوف بابػػل دانشػػگاه يیػػل يافػػت شػػد ك بػػو اسػػتوانو اصػػلی‬
‫پیوست گرديد‪.‬‬
‫ايػػن اسػػتوانو پػػس از شکسػػت دادف نبونعیػػد ك تصػػرؼ بابػػل‪ ،‬نوشػػتو شػػده‬
‫ك بو منزلو سند ك شػاىد تػارمتی پرارزشیاسػت‪ .‬بػا ايػن قتػو‪ ،‬بػو کمػک آف‬
‫فتیتػواف بػػو تصػػوير درسػػتی از پديدآكرنػػده آف دسػػت يافػػت‪ ،‬چػػوف در ايػػن‬
‫نبشػػتو بػػو قتػػوچیز از چشػػم کاىنػػاف بػػابلی نگريسػػتو شدهاسػػت‪ .‬ايػػن مػػنت‬
‫ماىیتػان يػػک بیانیػػو سیاسػػی نیسػػت ك نبشػػتو پػػا َی بناسػػت کػػو بػػوعنواف پػػی‬
‫ديوارى ػ ػ ػ ػػای باب ػ ػ ػ ػػل بػ ػ ػ ػ ػرای ي ػ ػ ػ ػػادبود بازس ػ ػ ػ ػػازیىای ک ػ ػ ػ ػػوركش در آؾتػ ػ ػ ػ ػ ػػا‬
‫گذاشتوشدهاسػػت‪ .‬امػػا ايػػن نبشػػتو نشػػاف میدىػػد کػػو کػػوركش چگونػػو در‬
‫بابل بیدرنگ برنامو ساختمانی گسرتدهای را بو اجرا درآكرد‪ .‬میالن بػاركی‬
‫دركن ػػی ك بریكن ػػی ش ػػهر باب ػػل را بازس ػػازی ك مرم ػػت ک ػػرد ك درگاهى ػػايی از‬
‫جنس برنز بر دركازهىای شهر ساخت‪.‬‬
‫کػػوركش پػػس از معرفػػی خػػود ك دكدمػػانش ك شػػرح ؼتتصػػری از فػػتح بابػػل‪،‬‬

‫میگويػػد کػػو دتػػاـ دسػػتاكردىايش را بػػا کمػػک ك رفػػايت مػػردكک بػػو اؾتػػاـ‬
‫رساندهاست‪ .‬كی سپس بیاف میکند کو چگونػو آرامػش ك صػلح را بػرای‬
‫مػػردـ بابػػل‪ ،‬سػػومر ك ديگػػر کشػػورىا بػػو ارمغػػاف آكرده ك پیکػػر خػػدايانی کػػو‬
‫نبونعید از نیايشگاهىای ؼتتلف برداشتو ك در بابل گردآكری کػرده بػوده را‬
‫بو نیايشگاهىای اصلی آهنا برگرداندهاست‪ .‬پس از آف‪ ،‬کػوركش میگويػد‬
‫کو چگونو نیايشگاهىای كيرافشده را از نو ساختو ك مردمػی را کػو اسػری‬
‫پادشاهىای بابل بودند را بو میهنشاف بازگرداندهاست‪.‬‬
‫در ساؿ ‪ ۲۹۷۲‬مػیالدی‪ ،‬سػازماف ملػل متحػد اسػتوانو کػوركش را بػو قتػو‬
‫زبافىػ ػػای رشتػ ػػی سػ ػػازماف منتشػ ػػر کػ ػػرد ك بػ ػػدلی از ايػ ػػن اسػ ػػتوانو در مقػ ػػر‬
‫سػػازماف ملػػل در فاػػای بػػنی تػػاالر اصػػلی شػػورای امنیػػت ك تػػاالر قیومػػت‬
‫در شهر نیويورک قرار داده شد‪.‬‬
‫‪ -88‬پحش کجيش‬
‫پرت کبری يا پرت يکم (‪ ۹‬ژكئن ‪ ۶ – ۲۲۷۱‬فوريػو ‪ ،)۲۷۱۰‬تػزار ركسػیو از‬
‫‪ ۷‬مػو ‪ ۲۲۶۱‬کػو تػا سػاؿ ‪ ،۲۲۹۲‬قتػراه بػا بػرادر مػريض ك نػاتوانش ايػواف‬
‫پنجم بر امپراتوری حکومػت میکػرد‪ .‬اك مشػهورترين تػزار ركسػیو میباشػد‬
‫ك توانسػػت ركسػػیو را بػػو يػػک قػػدرت اركپػػايی تبػػديل کنػػد‪ .‬اصػػالحات اك‬
‫بسیار مشهور است‪ .‬اك خواستار ركسیو ای بزرگ ك قدردتند بود‪.‬‬
‫تشکیل نریكی دريايی قدردتند‪ ،‬جتديػد سػازماف ارتػش بػر اسػاس اسػتاندارد‬
‫ىای لربی(اركپايی) از اقدامات مهم كی در اين زمینو میباشد‪.‬‬
‫پ ػػرت ب ػرای قدرمن ػػد ک ػػردف ك توس ػػعو ركس ػػیو ت ػػالش بس ػػیاری ک ػػرد‪ .‬تش ػػکیل‬
‫نػػریكی دريػػايی‪ ،‬جتديػػد تشػػکیالت ارتػػش ك قدردتنػػد سػػاخنت آف‪ ،‬دترکػػز در‬
‫توس ػ ػػعو ی عل ػ ػػم ك آم ػ ػػوزش عم ػ ػػومی‪ ،‬تاس ػ ػػیس اكل ػ ػػنی ركزنام ػ ػػو ك ‪ ...‬از‬
‫اقدامات مهم اك میباشد‪.‬‬
‫‪ -89‬هبئْ جغَ جًْگ‬
‫مػػائو تسػػو تونػػگ تئوريسػػنی مارکسیسػػم لنینیسػػم ك سیاسػػتمدار انقالبػػی‬
‫کمونیست بود ‪ .‬كی رتهوری خلا چنی را در ساؿ ‪ ۲۹۰۹‬با شکسػت‬
‫دادف نریكى ػ ػػای چیان ػ ػػگ ک ػ ػػای ش ػ ػػک‪ ،‬رئیسرته ػ ػػور كق ػ ػػت چ ػ ػػنی بنی ػ ػػاف‬
‫گذاشت‪.‬‬
‫اك تػػا پايػػاف عمػػر در راس حکومػػت رتهػػوری خلػػا چػػنی ق ػرار داشػػت ك‬
‫اين کشور جهاف سومی را بػو يکػی از مهمتػرين کشػورىای دنیػا در عرصػو‬
‫سیاس ػػت ك اقتص ػػاد تب ػػديل ک ػػرد گرچ ػػو ركش ػػهايی ک ػػو كی در پ ػػیش گرف ػػت‬
‫مورد انتقاد برخی است‪.‬‬
‫برداشػػت مػػائو از مارکسیسػػم کػػو بػػو نقػػش برجسػػتو دىقانػػاف ك ركسػػتائیاف‬
‫در انقػػالب کػػارگری انتػػاف داشػػت ك بػػر اقتیػػت فرىنػػگ بػػو عنػواف عنصػػری‬
‫ک ػػو میتوانػ ػد بػ ػػر اقتصػ ػػاد سوسیالیسػ ػػتی تػ ػػأثری گػ ػػذارد تاکیػ ػػد میکػ ػػرد بػ ػػو‬
‫مائوئیسػػم معػػركؼ اسػػت‪ ،‬از سػػوی بسػػیاری از نریكىػػای مبػػارز در دنیػػا از‬
‫رتل ػػو در ايػ ػراف ك نپػ ػػاؿ ك پػ ػػرك پػ ػػریكی میشػ ػػد‪ .‬از اك بػ ػػو عنػ ػواف يکػ ػػی از‬
‫تأثریگذارترين ك مهػم تػرين شخصػیتىای سیاسػی دنیػا در قػرف بیسػتم نػاـ‬
‫برده میشود‪.‬‬
‫‪ -91‬فشاًغيظ ثيکي‬
‫فرانس ػ ػػیس ب ػ ػػیکن (زاده ‪ ۱۲‬ژانوي ػ ػػو ‪ – ۲۰۲۲‬م ػ ػػرگ ‪ ۹‬آكري ػ ػػل ‪)۲۲۱۲‬‬
‫فیلسػػوؼ‪ ،‬سیاسػػتمدار‪ ،‬دانشػػمند‪ ،‬حقوقػػداف ك نويسػػنده انگلیسػػی بػػود‪.‬‬
‫بسیاری كی را ػتور اصلی حتوؿ فکری در قركف كسطی میدانند تا جايی‬
‫ک ػػو اك را از بانی ػػاف انق ػػالب علم ػػی میمشارن ػػد ك پاي ػػاف س ػػلطو کلیس ػػا ب ػػر‬
‫تفکر را بو انديشوىای اك نسبت میدىند‪.‬‬
‫كی بر ايػن بػاكر بػود کػو درؾ مػا از حقیقػت‪ ،‬تنهػا در قتػاف حػدی اسػت‬
‫کػػو مشػػاىدات مػػا اجػػازه میدىػػد ك خػػارج از حیطػػو مشػػاىدات‪ ،‬چیػػزی‬
‫فتیتوانیم بدانیم‪ .‬از نرر اك‪ ،‬ذىػن انسػاف مسػئوؿ يػافنت ركابػك موجػود در‬
‫مػػاده از طريػػا مشػػاىده ك جتربػػو اسػػت ك میػػاف علػػم ك عمػػل ك مشػػاىده‬
‫فرقی كجود ندارد‪.‬‬
‫راىی کو كی برای رسیدف بو يقنی ك درؾ هبرت از جهاف پریامػوف پیشػنهاد‬
‫میکنػػد‪ ،‬چنػػنی اسػػت ‪ :‬بػػا کسػػب دانػػش طبقػػو بنػػدی ماديػػات بػػر اسػػاس‬
‫ارزش ك اعتبار آف‪ ،‬ذىن خود را از حیلو ك فريب دكر دار‪.‬‬
‫‪ٌُ -91‬شی فْسد‬

‫ىنػػری فػػورد (زاده ‪ ۳۵‬ژكئیػػو ‪ – ۲۶۲۳‬درگذشػػتو ‪ ۷‬آكريػػل ‪ )۲۹۰۷‬بنیػػاف‬
‫گػػذار شػػرکت خودركسػػازی فػػورد بػػود‪ .‬اك اكلػػنی کسػػی بػػود کػػو بػرای تولیػػد‬
‫خودركی ارزاف قیمت خك تولید را بو کار گرفت‪.‬‬
‫اك نػػو تنهػػا انقالبػػی در صػػنعت اركپػػا ك آمريکػػا اكتػػاد کػػرد‪ ،‬بلکػػو ترکیػػب‬
‫تولیػد انبػوه کػاال‪ ،‬دسػتمزد بػاال بػرای کػارگراف ك قیمػت پػاينی پیشػنهادی اك‬
‫چنػ ػػاف تػ ػػأثریی بػ ػػر اقتصػ ػػاد ك جوام ػ ػ قػ ػػرف بیسػ ػػتم اكتػ ػػاد کػ ػػرد‪ ،‬کػ ػػو آف را‬
‫فورديسم نامیدند‪.‬‬
‫اك ديػػدگاىی جهػػانی داشػػت ك مصػػرؼگرايی را باع ػ صػػلح در جهػػاف‬
‫میدانست‪ .‬ىنری فورد بو يکػی از مشػهورترين ك متمػوؿترين مػرداف تػاريخ‬
‫صػػنعت تبػػديل شػػد‪ .‬اك پػػس از مػػرگ قتػػو ثػػركتش را بػػو بنیػػاد ف ػورد دشػػید‬
‫كلػػی ترتیبػػی داد کػػو خػػانوادهاش بػرای قتیشػػو کنػػرتؿ آف را در دسػػت داشػػتو‬
‫باشػند‪ .‬فػورد در کنػػار فعالیتىػای صػنعتی ك اقتصػػادی‪ ،‬يػک نرريػو پػػرداز‬
‫ك نويسنده ماىر نیز بود‪.‬‬
‫ىنری فػورد بػو دلیػل ؼتالفػت بػا حاػور ايػاالت متحػده آمريکػا در جنػگ‬
‫جهانی دكـ معركؼ است‪ .‬در ساؿ ‪ ۲۹۲۶‬نیمػی از خودركىػای آمريکػا‬
‫فػػورد مػػدؿ تػػی بودنػػد‪ ،‬کػػو نکتػػو جالػػب در مػػورد آهنػػا مشػػرتک بػػودف رنػػگ‬
‫مشکی آهنا بود‪.‬‬
‫‪ -92‬هٌغيْط‬
‫منسػػیوس فیلسػػوؼ چینػػی سػػده چهػػارـ پػػیش از مػػیالد اسػػت‪ .‬منسػػیوس‬
‫زاده تسئوی شانتوگ بود‪ .‬اك پریك تسو سو نواده کنفوسیوس بػود ك در راه‬
‫گسرتش ك بو کرسی نشاندف انديشوىای کنفوسیوس کوشا بود‪.‬‬
‫انديشوىای اك در شػکل دادف نوکنفوسػیوس گرايػی اثرگػذار بػود‪ .‬پػیش از‬
‫پايػ ػػاف يػ ػػافنت سلسػ ػػلو ی ج ػ ػػو‪ ،‬چنػ ػػد مکتػ ػػب انديشػ ػػو در دكراف س ػ ػػنت‬
‫کنفوسیوسی شکفت‪.‬‬
‫امػػا تػػا پیػػدا شػػدف منسػػیوس مػػردی نیامػػد کػػو اسػػتعدادی برتػػر از اك داشػػتو‬
‫باشػػد ك پػػریكزی مکتػػب کنفوسػػیوس را تاػػمنی کنػػد‪ ،‬منسػػیوس بػػا شػػیوايی‬
‫فريبنده‪ ،‬جرات اخالقی ك اعتقاد عمیقػی کػو داشػت تعػالیم کنفوسػیوس را‬
‫عمومیت دشید‪ ،‬ك در قتاف حاؿ با سػری پرشػور بػو تعػالیم مکتػب ىػای‬
‫ديگر می تاخت‪.‬‬
‫منسیوس را ىم برای ياری ىايی کو بو مکتب کنفوسیوس کرد‪ ،‬ك ىم بػو‬
‫خػػاطر دفػػاعش از ايػػن سػػنت بػػزرگ عمومػػا بػػزرگ ت ػرين فیلسػػوؼ بعػػد از‬
‫کنفوسیوس دانستو ك «فرزانو ی دكـ» بو مشار آكرده اند‪.‬‬
‫‪ -93‬صسجؾث‬
‫زرتشت يا زردشت يا اشوزرتشت‪ ،‬پیامرب ايػراف باسػتاف بػود کػو مزديسػنا را‬
‫بنیػ ػػاف گذاشػ ػػت‪ .‬كی قتچنػ ػػنی سػ ػراينده گاتىػ ػػا‪ ،‬کهنتػ ػرين دػ ػػش اكسػ ػػتا‬
‫میباشد‪ .‬زماف ك ػتل دقیػا تولػد كی مشػخص نیسػت امػا گمانػوزنیىا ك‬
‫اسناد‪ ،‬زمانی بنی ‪ ۲۵۵۵‬تا ‪ ۲۵۵‬سػاؿ پػیش از مػیالد مسػیح را بػرای اك‬
‫ح ػػدس زدهان ػػد ك زادگ ػػاه كی را ب ػػو من ػػاطا ؼتتلف ػػی مانن ػػد ری‪ ،‬آذرباكت ػػاف‪،‬‬
‫خوارزـ‪ ،‬سیستاف ك خراساف نسبت دادهاند‪.‬‬
‫ناـ زرتشت بر اساس متوف اكسػتايی زراثوشػرتا بودهاسػت کػو نػامی مرکػب‬
‫است‪ .‬از « َزَرت» کو ؽتکن است معنی زرد ك زرين يا پری داشتو باشد ك‬
‫«اشػرتا» کػػو برخػػی آف را شػػرت ك برخػػی معنػػی آف را آسػرتا بػػو معنػػی سػػتاره‬
‫در نرر گرفتواند‪.‬‬
‫دارنده شرت زرد‪ ،‬دارنػده شػرت پػری‪ ،‬دارنػده شػرت بػا جػرأت‪ ،‬درخشػاف ك زرد‬
‫می ػ ػػل طػ ػػال‪ ،‬پسػ ػػر سػ ػػتاره‪ ، ،‬سػ ػػتاره درخشػ ػػاف ك ركش ػ ػػنايی زريػ ػػن مع ػ ػػانی‬
‫گوناگونی است کو تا بوحاؿ ػتققاف برای ناـ زرتشت ذکر کردهاند‪.‬‬
‫تعلمیػ ػػات زرتشػ ػػت بعػ ػػدىا بػ ػػا باكرىػ ػػای بػ ػػومی ايرانیػ ػػاف ترکیػ ػػب شػ ػػد ك‬
‫مزديسنای کنونی کو نزديک بػو پػن سػده ديػن رشتػی ايػراف نیػز بودهاسػت‪،‬‬
‫را پديػػد آكرد‪ .‬ديػػن زرتشػػت امػػركزه حػػدكد ‪ ۱۵۵‬ى ػزار تػػن پػػریك در اي ػراف‪،‬‬
‫(‪.)11‬‬
‫ىند ك برخی نقاط ديگر جهاف دارد‪.‬‬
‫‪ -99‬درمورد زرتشت سلسلو عقائد مزخرفػی میػاف مسػلماناف پیػدا شػده‪ ،‬کػو ايػن بػو برخػی از‬
‫آف اشاره می کنیم‪:‬‬
‫صحیح اينست کو زرتشػت پیػامرب نبػوده اسػت‪ ،‬زيػرا بػرخالؼ دتػامی انبیػا معتقػد بػو دك نػریك‬
‫شر ك خری بوده است ك ىر دك را در سرنوشت عاد موثر می دانست!‬
‫بنابر اكستايی کو امركز در دست است‪ ،‬آئینی کػامال ثنػوی ك شػرکآمیز مشػرده میشػود‪ .‬در‬
‫«كنديػػداد» آف ػرينش را میػػاف اىػػورامزدا ك اىػرنتن تقسػػیم فتػػوده‪ ،‬ك ىػػر دػػش را بػػو يکػػی از‬
‫آف دك نسبت میدىد! میالن مینويسد‪:‬‬
‫«مػػن اىػػورامزاد دكمػػنی کشػػور بػػا نزىػػت کػػو آفريػػدـ دشػػتی اسػػت کػػو اقػواـ سػػغد در سػػکونت‬
‫دارنػػد‪ ،‬اى ػرنتن پرم ػػرگ بػػر فػػد آف آف ػػت ملػػخ پديػػد آكرد»( كندي ػػداد اكسػػتا‪ ،‬تررت ػو دک ػػرت‬
‫موسی جواف‪ ،‬صفحو ‪)26‬‬
‫يا مینويسد‪:‬‬
‫«چهارمنی کشور بػا نزىػت کػو مػن اىػورامزاد آفريػدـ بلػخ زيبػا بػا پػرچم افراشػتو اسػت‪ ،‬اىػرنتن‬
‫پرمػ ػػرگ بػ ػػر فػ ػػد آف مورچػ ػػو پديػ ػػد آكرد»( كنديػ ػػداد اكسػ ػػتا‪ ،‬تررتػ ػو دکػ ػػرت موسػ ػػی جػ ػواف‪،‬‬
‫صفحو‪)39‬‬
‫بػو قتػنی ترتیػب ك نديػداد نػزاع اىػػورامزدا بػا اىػرنتن (انگػر) را در سػرزمنیىای گونػاگوف نشػػاف‬
‫میدىد‪ ،‬ك خداكند ىستیدش را بو ناتوانی در برابر رقابت اىرنتن متهم میسازد‪.‬‬
‫اگػػر در كنديػػداد «شػػرکت در خالقیػػت» تػػركي شػػده‪ ،‬در گااػػا کػػو مػػورد افتخػػار زرتشػػتیاف‬
‫اسػ ػػت بػ ػػو «شػ ػػرک در عبػ ػػادت» سػ ػػفارش میشػ ػػود! ك هبم ػ ػراه اىػ ػػورامزدا فرشػ ػػتگاف ي ػ ػػا‬
‫امشاسػ ػػپنداف نیػ ػػز مػ ػػورد پرسػ ػػتش ق ػ ػرار میگرینػ ػػد! چنانکػ ػػو در قطعػ ػػات ذيػ ػػل مالحرػ ػػو‬
‫میشود‪:‬‬
‫[آنچو از من سر میزند ای «ك ىومن» ك ای«اشا» فتازی کو از میػل مػن تقػدب ماننػد مشػا‬
‫کسػ ػػانی میشػ ػػود ك سػ ػػخنانی کػ ػػو بػ ػرای نیايشػ ػػتاف میسػ ػراب‪ ،‬آهنػ ػػا را راسػ ػػت ك درسػ ػػت‬
‫بشمريد‪( ]...‬گااا‪ ،‬تررتة پور داكد‪ ،‬صفحو ‪.)12‬‬
‫[ای توان ػػاتر از قت ػػو‪ ،‬ای م ػػزدا اى ػػورا ك ای آرامت ػػی ك ای اش ػػا‪ ،‬ای كى ػػومن‪ ،‬ای خشػ ػرتا‪ ،‬ای‬
‫کسانی کو دشػايش فػردكس در دسػت مشاسػت بػو مػن گػوش دىیػد ك بػو مػن رحػم آكريػد‬
‫ركزی کو حساب ك جزای ىريک فرا رسد] (گااا‪ ،‬ص ‪.)14‬‬
‫[مشػا راسػت سػلطنت‪ ،‬مشػا راسػت توانػايی‪ ،‬ای مػزاد‪ ،‬ای كىػومن ك ای اشػا خواىشػم از مشػػا‬
‫اين است کو درماندگاف ك بیچارگاف را دست گریيد] (گااا‪ ،‬ص ‪.)29‬‬
‫در گااػػا گػػاىی ديػػده میشػػود کػػو زرتشػػت از اىػػورامزدا گَلَػػو میکنػػد کػػو چػرا گػػاك ك گوسػػفند‬
‫بیشرتی بو اك نداده است! چنانکو میخوانیم‪:‬‬
‫[مػػن مػػیدامن ای مػزاد کػػو چػرا کػػاری از پػػیش نتػوانیم بػػرد‪ ،‬بػرای آنکػػو گلػػو ك رمػػواـ انػػدک ك‬
‫کارگرامن کم است نزد تو گلومندی ای اىورا‪( ]...‬گااا‪ ،‬تررتو پور داكد‪ ،‬ص ‪.)54‬‬
‫آيا ما دعاىای عالی اسالـ را فرك گذارب ك برای کاستی گلػو ك رمػو از خػدای پػاک گلومنػد‬
‫شوب آيا اينست معنای توحید اكستايی !‬
‫در گااػػا‪ ،‬اىػػورامزدا بػػا فرش ػتگاف «مشػػورت» میکنػػد! آيػػا دانػػش مطلػػا نیػػاز بػػو رايزنػػی بػػا‬
‫آفريدگاف خود دارد ! در گااا آمده است‪:‬‬
‫[ای مزدا تػويی پػدر مقػدس ايػن خػرد‪ ،‬ای کسػی کػو جهػاف شػادمانیدش آفريػدی ك پػس از‬
‫مشورت با منش(منش پاک‪ ،‬تررتو ناـ فرشتو «كىومن» است) پاک بو توسػك آرمتػی بػو‬
‫آف صلح ك مساظتت دادی] (گااا‪ ،‬تررتو پور داكد‪ ،‬ص ‪.)919‬‬
‫در گااا قدرت اىورا مورد ترديد قرار گرفتو است‪ ،‬چرا کو زرتشت از مزاد میپرسد‪:‬‬
‫[از تو میپرسم ای اىورا‪ ،‬بو راستی مرا از آف آگاه فرما آيا تػو را قػدرت آف خواىػد بػود کػو‬
‫اك را (دمش ػػن را) ب ػػو دس ػػتیاری راس ػػتی از م ػػن دكر داری ] (گااػ ػا‪ ،‬تررت ػػة پ ػػور داكد‪ ،‬ص‬
‫‪.)44‬‬
‫آيا چننی معبود ك خدايی با خدايی کو قرآف معرفی میکند‪ ،‬يکساف است‬
‫مػا اگػر دػواىیم از مقػررات آئػنی زرتشػت آگػاه شػوب‪ ،‬فتیتػوانیم بػو گااػا بسػنده کنػیم کػو در‬
‫آؾت ػػا مق ػػداری نیػػايش ك س ػػركد ك پرسػػش آم ػػده اس ػػت‪ ،‬بلکػػو باي ػػد بػػو دش ػػهای ديگ ػػر از‬
‫اكسػػتا‪ ،‬قتچػػوف كنديػػداد بنگػػرب ك در آؾتػػا بػػو دتاشػػا بنشػػینیم! در كنديػػداد احکػػاـ عجیػػب‬
‫ك لريبی آمػده كلػی چػاره چیسػت ديػن کػو بیقػانوف ك شػريعت فتیآيػد‪ ،‬پػس نػاگزير بايػد‬
‫دكراف ايػػن ديػػن را «بػػو آخػػر رسػػیده» بػػدانیم! در اينجػػا بػػو آكردف فتونػػوىايی چنػػد از ايػػن‬
‫احکاـ شگفت بسنده میکنیم ك داكری را بو زرتشتیاف منصف میسپارب‪.‬‬
‫در كنديداد تکلف زنی را کو کودکی مرده بزايد چننی تعینی کرده است‪:‬‬
‫[ايػن آفريننػده جهػاف جسػمانی ك ای مقػدس‪ ،‬بگػو بػدامن‪ ،‬ـتسػتنی خػوراک ك لػذای ايػن زف‬
‫چو خواىد بود اىػورامزدا پاسػخ داد ك گفػت‪ :‬ايػن زف بايػد يػک مقػدار خاکسػرت آمیختػو‬
‫باشػاش گػاك بػو انػدازه سػو لقمػػو‪ ،‬شػش لقمػو يػا نػو لقمػػو میػل کنػد]( كنديػداد‪ ،‬تررتػو دکػػرت‬
‫موسی جواف‪ ،‬ص ‪.) 915‬‬
‫در كنديػػداد س ػراؾتاـ کسػػی کػػو بػػر ركی جسػػد مػػرده‪ ،‬يػػک نػػخ بیافکنػػد چنػػنی تعیػػنی ش ػػده‬
‫است‪:‬‬
‫[اگ ػ ػػر يػ ػػک مزادپرسػ ػػت ركی جس ػ ػػد مػ ػػرده يػ ػػک شػ ػػیء ک ػ ػػمارزش كلػ ػػو بػ ػػو قػ ػػدر آنچ ػ ػػو از‬
‫دكکجواليی ك نخريسی يک دخرت جػواف بػاقی مانػده‪ ،‬بیػدازد تػا زنػده اسػت پارسػا مشػرده‬
‫فتیشػػود ك پػػس از مػػرگ در هبشػػت جػػای ـتواىػػد داشػػت]( كنديػػداد‪ ،‬تررتػو دکػػرت موسػػی‬
‫جواف‪ ،‬ص ‪).911‬‬
‫در كنديداد نسبت بو زنانی کو حائض شده اند چننی آمده است‪:‬‬
‫[ايػػن زف ىرگػػاه پػػس از نػػو شػػب بػػازىم در خػػوف حػػیض باشػػد چنػػنی معلػػوـ خواىػػد شػػد کػػو‬
‫ديوى ػػا در جش ػػن ك بزرگداش ػػت خودش ػػاف آف ػػت خ ػػود را ب ػػو اي ػػن زف ن ػػازؿ س ػػاختو ان ػػد‪.‬‬
‫مزداپرسػػتاف در اي ػػن موق ػ باي ػػد ي ػػک مع ػػرب (گذرگاه)ک ػػو از درخ ػػت ك گی ػػاه خ ػػالی باش ػػد‬
‫انتخػػاب فتاينػػد ك سػػو سػػوراخ در زمػػنی بکننػػد ك زف را در دك سػػوراخ اكؿ بػػا شػػاش گػػاك ك‬
‫در سوراخ سوـ با آب شستشو دىند]( كنديداد‪ ،‬تررتو دکرت موسی جواف‪ ،‬ص ‪.)111‬‬
‫البتػػو ايػػن شستشػػو ك يػػژة زف حػػائض نیسػػت‪ ،‬كفػػوء بػػا گمیػػز يػػا گػػومز يعنػػی ادرار گػػاك! در‬
‫آئػ ػػنی زرتشػ ػػت شػ ػػهرت دارد(بػ ػرای ديػ ػػدف ايػ ػػن حکػ ػػم بػ ػػو كنديػ ػػداد‪ ،‬ج ‪ ،9‬ص ‪ 412‬بػ ػػا‬
‫پػػژكىش آقػػای ىاشػػم رفػػی نگػػاه کنیػػد‪ ).‬ك ظػػاىرا خػػرب قتػػنی قػػانوف بػػو أبػػی العػػالء مع ػری‬
‫(شاعر عرب) رسیده کو گفتو است‪:‬‬
‫در شگفتم از خسرك ك پریكانش کو چهرهىا را با شاش گاك میشويند!‬
‫زنػػی کػػو حػػیض بینػػد کػػو اصػػطالحا اك را «زف دشػػتاف» گوينػػد‪ ،‬احکػػاـ لريبػػی دارد‪ .‬از رتلػػو‬
‫آف کو در كنديداد میخوانیم‪:‬‬
‫[ای آفرينن ػػده جه ػػاف جس ػػمانی ك ای مق ػػدس‪ ،‬بگ ػػو ب ػػدامن م ػػردی ک ػػو بػ ػرای اي ػػن زف ل ػػذا ك‬
‫خوراک قتراه آكرد – زنی کػو نشػاف حػیض ديػده ك يػا در قاعػدگی زنانػو باشػد – بايػد از‬
‫كی در چو فاصلو باشد‬
‫اىػػورامزدا پاسػػخ داد ك گفػػت‪ :‬مػػردی کػػو بػرای ايػػن زف لػػذا ك خػػوراک قتػراه آكرد – زنػػی کػػو‬
‫نشاف حیض ديده ك يا در قاعدگی باشد – بايد از كی سو گاـ فاصلو داشتو باشد‪.‬‬
‫در کػداـ ظػػرؼ بايػػد نػػاف بػرای كی قتػراه آكرد‪ ،‬در کػػداـ ظػػرؼ بايػػد آب جػػو بػرای كی قتػراه‬
‫آكرد‬
‫در يک ظرؼ آىنی يا سربی ك يا ىر ظرؼ فلزی معمولی‪.‬‬
‫چو مقدار ناف ك چو مقدار آب جو بايد قتراه آكرد‬
‫اىػػورامزدا پاسػػخ داد ك گفػػت‪ :‬دك قطعػػو نػػاف خشػػک ك يػػک مقػػدار آب جػػو – ي ػا ش ػربت‬
‫جو – ك از خوراک کم ؽتکن است ناتواف ك فعیف شود‪.‬‬
‫ىرگاه كی را کودک ظتس فتايػد بايػد دسػتىا ك سػپس تػن کػودک شستشػو شػود]( كنديػداد‪،‬‬
‫تررتو دکرت موسی جواف‪ ،‬ص ‪).196‬‬
‫خويتػػودس يػػا ازدكاج بػػا ارحػػاـ (ماننػػد خػواىر ك لػػریه) در آئػػنی زرتشػػتی نیػػک مشػػرده شػػده ك‬
‫زرتشتیاف بداف ترلیب گشتو اند!‬
‫در فمن يکی از استفتاءىايی کو از ىریبداف زرتشتی شده‪ ،‬پرسیده اند‪:‬‬
‫‪ -94‬هلکَ اليضاثث يکن‬

‫ملکو الیزابت يکػم (زاده ‪ ۷‬سػپتامرب‪ -۲۰۳۳‬مػرگ ‪ ۱۰‬مػارچ ‪ )۲۲۵۳‬از‬
‫‪ ۲۷‬نوامرب ‪ ۲۰۰۶‬تا زماف مرگش ملکػو سػلطنتی انگلسػتاف ك ايرلنػد بػود‪.‬‬
‫الیزابػػت کػػو گػػاىی نیػػز الیزابػػت بػػاکره‪ ،‬گلوريانػػا ك ملکػػو بػ خػػوب نامیػػده‬
‫میشػػد‪ ،‬پنجمػػنی ك آخ ػرين پادشػػاه دكدمػػاف تیودربػػود‪ .‬در سػػاؿ ‪،۲۰۰۶‬‬
‫الیزابػػت جانشػػنی خػواىر نػػاتنیش شػػد کػػو در حػػنی حکومػػت خػػود حػػدكد‬
‫يک سالی بو ظن زتايت از شورشهای پركتستاف زندانی شده بود‪.‬‬
‫الیزابػػت بػػا مشػػاكره خػػوب حکومػػت خػػود را آلػػاز کػػرد ك بػػو شػػدت بػػو‬
‫گركىػػی از مشػػاكرين قابػػل اعتمػػاد خػػود کػػو توسػػك كيلیػػاـ سیسػػل (بػػاركف‬
‫[اگر ازدكاج با ػترـ با مادر يا خواىری باشد کو امید بو بچودار شػدف آهنػا نیسػت‪ ،‬آيػا ايػن‬
‫يک «ازدكاج با ػترـ» کامل ػتسػوب میشػود ك اصػوال حکػم بػر چنػنی ازدكاجػی چگونػو‬
‫خواىد بود آيا ثػواب ىػر ازدكاج بػا ػتػرـ يکسػاف اسػت يػا دشىػايی از آف دارای مزيػت‬
‫بیشرتی خواىند بود ]‪.‬‬
‫پاسخ ىریبد زرتشتی چننی است‪:‬‬
‫[ازدكاج بػػا ػتػػرـ‪ ،‬بػػا ىريػػک از سػػو (مػػادر‪ ،‬خػواىر‪ ،‬دخػػرت) قطػ نرػػر از سػػن‪ ،‬ازدكاج کامػػل‬
‫ػتسوب میشود بو اين جهت اگر ىػم فرزنػدی بػو كجػود نیابػد‪ ،‬ثػواب ايػن ازدكاج کػاىش‬
‫فتیپذيرد] بو کتاب ركايت «اَمید اَ َش َوىیشتاف» صػفحة ‪ 959‬ك ‪ 951‬کػو بػو كسػیلو خػامن‬
‫دکػرت نزىػػت صػػفای اصػػفهانی از مػػنت هپلػػوی بػػو فارسػی تررتػػو شػػده نگػػاه کنیػػد‪ ،‬فػػمنان بػػو‬
‫جلػػد ‪ 1‬كنديػػداد‪ ،‬بػػا پػػژكىش آقػػای ىاشػػم رفػػی‪ ،‬ص ‪ 612‬بػػو بعػػد ىػػم بنگريد[سػػايت‬
‫فتاكی اىل سنت كرتاعت] (أبوشاکرمسلم)‬
‫بورلی) رىربی میشد تکیو داشت‪ .‬يکی از اقػدامهای اكلیػو اك تاسػیس ك‬

‫برپايی کلیسا پركتستاف انگلیس بود کو خود كالی عالی آف شد‪.‬‬
‫ايػن توافػا مػذىبی الیزابػػت‪ ،‬بعػدىا بػو کلیسػػای انگلسػتاف امػركزی تکامػػل‬
‫يافػت‪ .‬انترػػار میرفػت کػػو ملکػػو ازدكاج کػرده ك جانشػػینی بػو دنیػػا آكرد تػػا‬
‫دكدماف تیودری ادامو يابد‪ .‬اما اك علیرلم چندين معاشقو ىیچوقت ايػن‬
‫کػار را نکػػرد‪ .‬بػػا مسػػن تػػر شػػدف اك‪ ،‬بػػاکره بػػودف ك پاکػػدامنی اش شػػهرت‬
‫يافػ ػػت ك مکتبػ ػػی فکػ ػػری در اط ػ ػراؼ اك پديػ ػػد آمػ ػػده ك رشػ ػػد کػ ػػرد ك در‬
‫پرترهى ػػا‪ ،‬فتايشى ػػا ك مراس ػػم غتل ػػل ك ت ػػارمتی‪ ،‬ك ادبی ػػات آف زم ػػاف جش ػػن‬
‫گرفتو میشد‪.‬‬
‫‪ -95‬هيخبئيل عشگئيْيچ گْسثبچف‬
‫میخائیل سرگئیويچ گورباچف (زاده ‪ ۱‬مارس ‪ )۲۹۳۲‬از سػاؿ ‪ ۲۹۶۰‬تػا‬
‫‪ ۲۹۹۲‬آخػرين رىػػرب احتػػاد شػػوركی بػػود‪ .‬تالشىػػا ك اصػػالحات اك باعػ‬
‫پايػػاف جنػػگ سػػرد شػػد امػػا ىمزمػػاف يگػػانگی سیاسػػی حػػزب کمونیسػػت‬
‫احت ػػاد ش ػػوركی را نی ػػز پاي ػػاف داد ك هنايتػ ػان باعػ ػ فركپاش ػػی ش ػػوركی ش ػػد‪.‬‬
‫گورب ػػاچف در س ػػاؿ ‪ ۲۹۹۵‬ج ػػايزه ص ػػلح نوب ػػل را درياف ػػت ک ػػرده اس ػػت‪.‬‬
‫گوربػ ػ ػػاچف امیػ ػ ػػد داشػ ػ ػػت کػ ػ ػػو برنامػ ػ ػػوىای اصػ ػ ػػالحات اقتصػ ػ ػػادی اك‬
‫(پركسرتيکا) در داخل باع افزايش سطح زندگی ك بػازده کػارگراف شػود‪.‬‬
‫امػ ػ ػػا بس ػ ػػیاری از اص ػ ػػالحات اك بس ػ ػػیار تن ػ ػػدرك مش ػ ػػرده میش ػ ػػدند ك ب ػ ػ ػػا‬
‫ؼتالفتىػ ػ ػػايی از دركف حکومػ ػ ػػت شػ ػ ػػوركی مواجػ ػ ػػو شػ ػ ػػدند‪ .‬در ‪۲۹۶۰‬‬
‫گوربػاچف اعػالـ کػرد کػو اقتصػاد شػػوركی بايػد غتػددان از نػو سػاختو شػػود‪.‬‬
‫در آف دكراف معمػػوالن بیشػػرت از اصػػطالح اسػػکورين ب ػرای اشػػاره بػػو ايػػن از‬
‫نػػو سػػاختو شػػدف اسػػتفاده میشػػد امػػا بعػػدىا اصػػطالح پركسػػرتيکا راي تػػر‬
‫گشػت‪ .‬اكلػنی اصػالحات معػػركؼ اك در سػاؿ ‪ ۲۹۶۰‬بػا نػاـ اصػػالحات‬
‫الکلػػی صػػورت گرفػػت‪ .‬ايػػن اصػػالحات در جهػػت مبػػارزه بػػا ركاج گسػػرتده‬
‫الکلیى ػػا در احت ػػاد ش ػػوركی اؾت ػػاـ ش ػػدند‪ .‬قیم ػػت كدک ػػا‪ ،‬شػ ػراب ك آجب ػػو‬
‫افػ ػزايش ياف ػػت ك فركشش ػػاف ػت ػػدكد ب ػػو شػ ػرايطی خ ػػاص ش ػػد‪ .‬اگ ػػر کس ػػی‬
‫ىنگاـ کار يا در اماکن عمومی مست بود‪ ،‬دستگری میشد‪.‬‬
‫قانوف تعاكنیىا (کوپراتیوىا) کو در مو ‪ ۲۹۶۶‬اعالـ شد شايد ريشوای‬
‫ت ػرين اصػػالحات اقتصػػادی اكايػػل دكراف گوربػػاچف بػػود‪ .‬از زمػػاف نػػا در‬
‫دكره لنػػنی اي ػػن اكلػػنی ب ػػار بػػود ک ػػو (بػػر طب ػػا ايػػن ق ػػانوف جديػػد) مالکی ػػت‬
‫خصوصػػی بػػر بعاػػی کسػػب ك کارىػػا غتػػاز شػػد‪ .‬قػػانوف ابتػػدا مالیاتىػػای‬
‫بسیار زياد ك ػتدكديتىايی در اسػتخداـ اعمػاؿ میکػرد امػا سػپس بػرای‬
‫بػػازکردف جػػای بیشػػرتی ب ػرای فعالیػػت دػػش خصوصػػی اينىػػا نیػػز برداشػػتو‬
‫شػػدند‪ .‬از ايػػن دكره بػػو بعػػد رسػػتورافىا‪ ،‬مغازهىػػا ك شػػرکتىای تولیػػدی‬
‫تعاكنی دشی از صحنو اقتصادی شوركی گشتند‪.‬‬
‫‪ -96‬هٌظ‬
‫م ػ ػػنس فرعػ ػػونی از دكره آلػ ػػازين دكدمػ ػػانی مصػ ػػر بػ ػػود کػ ػػو گمػ ػػاف م ػ ػػیركد‬
‫بنیافگذار دكدماف ـتست پادشاىی مصر باستاف باشد‪.‬‬
‫اينکػو مػػنس در اصػل چػػو کسػی بػػوده موفػوعی اسػػت کػو ىػػم اکنػوف نیػػز‬
‫میشود‪ .‬گماف لالػب بػر ايػن اسػت کػو مػنس‬ ‫در میاف مصرشناساف‬
‫با نامر يکی بوده ك قتو بوده کو مصر علیا ك سفلی را يکپارچػو کػرده‪ ،‬بػا‬
‫اين حاؿ احتماؿ آف نیز ىست کو منس در كاق ىور آىا بوده باشد‪.‬‬
‫فراعنو مصر فرمانركايا با قدرت مطلا بودند‪ .‬کالـ اهنا قػانوف بػود ك‬
‫چػػوف ك چ ػرا اطاعػػت مػػي شػػد ‪ .‬فراعنػػو ملػػت را نػػو تنهػػا از نرػػر سیاسػػي‬
‫بلک ػػو از نر ػػر ركح ػػا ك م ػػذىيب نی ػػز کن ػػرتؿ م ػػي کردن ػػد‪ .‬اگ ػػر چ ػػو معل ػػوـ‬
‫نیست کو چطػور مػردـ بػدين بػاكر رسػیدند کػو فرعػوف ىػا را خػدا بنامنػد ‪،‬‬
‫انچػػو معلػػوـ اسػػت ايػػن اسػػت کػػو در سػػلطنت قػػدب فراعنػػو را پسػػر رع ‪،‬‬
‫خداكند خورشید ‪ ،‬مي دانستند‪.‬‬
‫ىنگػػاـ نزديػػک شػػدف بػػو فرعػػوف ‪ ،‬اتبػػاع كم بػػو نشػػانو احتػػاـ تعرػػیم مػػي‬
‫کردند ك پیشا بر زمنی مي هنادند ‪ .‬فرعوف ىػم بػو عنػواف سػلطاف ك ىػم‬
‫بػػو عن ػواف پسػػر خداكنػػد رع مرکػػز زنػػدگي مصػػرم بػػود ‪ .‬فرعػػوف ك خػػانواده‬
‫اش در راس ى ػػرـ اجتم ػػاعي مص ػػر قػ ػرار داش ػػتند ‪ ،‬پ ػػس از اهن ػػا کاىن ػػاف ‪،‬‬
‫ماموراف بلند مرتبو ك اشراؼ قرار داشتند ‪ .‬کاتباف ‪ ،‬کلیو ىنرمنداف متبحر‬
‫ك مػػاموراف ك خػػانواده ىايشػػاف جػػزء طبقػػو بعػػدم را تشػػکیل مػػي دادنػػد ‪.‬‬
‫بػػزرگ ت ػرين طبقػػو ‪ ،‬کػػو پػػائنی ت ػرين قسػػمت ىػػرـ اجتمػػاعي بػػود ‪ ،‬ش ػػامل‬
‫رعايام کشاكرز ك کارگراف عادم بود‪.‬‬
‫‪ -97‬ؽبسلوبً يب کبسع ثضسگ يب کبسلْط هبگٌْط‬

‫شارظتانی يا کارؿ بزرگ يا کػارلوس مػاگنوس (احتمػاالن زاده ‪ ۱‬آكريػل ‪۷۰۶‬‬
‫– درگذشػتو ‪ ۱۶‬ژانويػػو ‪ )۶۲۰‬از سػاؿ ‪ ۷۲۶‬امپراتػػور فرانکهػا از دكدمػػاف‬
‫کاركلنژیىا ك برادرزاده شارؿ مارتل بود‪.‬‬
‫اك امپراتور رـ از ‪ ۱۰‬دسامرب ‪ ۶۵۵‬با تاج گذاری كی توسػك پػاپ لئػوی‬
‫موس ػػس امپرات ػػوری‬
‫س ػػوـ در رـ ب ػػود‪ .‬ب ػػو اي ػػن ترتی ػػب ش ػػارظتانی ب ػػو عنػ ػواف ن‬
‫مقدس ركـ شناختو میشود ك از نرر اركپايیهػا‪ ،‬پػدر کشػورىای فرانسػو ك‬
‫آظتاف میباشد‪ .‬اك در طی دكراف سلطنت خودش تقريبا دتاـ اركپػای لربػی‬
‫ك مرکری را زير يک پادشاىی در اكرد‪.‬‬
‫اك کاركلنژيػػاف را تبػػديل بػػو يػػک امپراتػػوری کػػرد ك ب ػرای اكلػػنی بػػار پػػس از‬
‫س ػػقوط امپرات ػػوری ركـ ‪ ،‬اركپ ػػای لرب ػػی را حت ػػت فرم ػػانركايی دكلت ػػی كاح ػػد‬
‫درآكرد‪.‬‬
‫دكراف حکومػػت شػػارظتانی بػػا جنگهػػا ك نربدىػػای طػػوالنی از رتلػػو چریگػػی‬
‫ب ػ ػػر ظتبػ ػػاردی ىػ ػػا گذشػ ػػت‪ .‬اك در آظتػ ػػاف امػ ػػركزی ‪ ،‬قػ ػػوـ ساکسػ ػػوف ى ػ ػػا را‬
‫شکسػػت داد ك آنػػاف را غتبػػور بػػو دعػػوت مسػػیحیت کػػرد‪ .‬كی در مرزىػػای‬
‫شػرقی امپراتػػوری اش ‪ ،‬مػػارش ىػػای نرػػامی يػػا منػػاطا مػػرزی نرػػامی اكتػػاد‬
‫کػػرد تػػا در برابػػر زتػػالت اسػػالكىا (قػػومی در اركپػػای شػػرقی) ايسػػتادگی ك‬
‫از آهنػػا ب ػرای عملیػػات در اركپػػای ش ػرقی اسػػتفاده کنػػد‪ .‬ايػػن مػػارش ىػػا در‬
‫آينده بو دكلت ىايی نرری پركس ك اتريش تبديل شدند‪.‬‬
‫البتػػو لشکرکشػػی ىػػای شػػارظتانی در خػػاک اسػػپانیا چنػػداف موفقیػػت آمیػػز‬

‫نبػػود‪ .‬شػػارظتانی کػػو قصػػد داشػػت مسػػلماناف را از اسػػپانیا بػػریكف برانػػد ‪ ،‬از‬
‫راه رشتو کوه ىای پرینو كارد اسپانیا شد اما در ناحیو باسک توسك مردـ‬
‫اين ناحیو مغلوب شد ك کل عقبو سپاىش از میاف رفت‪.‬‬
‫‪ُْ -98‬هش‬
‫ىػػومر شػػاعر ك داستانس ػرای يونػػانی اسػػت‪ .‬كی احتمػػاالن در حػػدكد ‪۶۵۵‬‬
‫سػػاؿ (بعاػػی ايػػن تػػاريخ را ‪ ۱۵۵۵‬سػػاؿ ذکػػر کػػرده) پػػیش از مػػیالد مػػی‬
‫زيستو است‪ .‬اين تنها چیزی است کو درباره ىومر میدانیم‪ .‬تنها آثار بػو‬
‫جػػای مانػػده از كی‪ ،‬دك گلچػػنی شػػعر بػػو ناـىػػای ايلیػػاد ك اديسػػو اسػػت‪.‬‬
‫قتػػوی آنچػػو کػػو مػػا دربػػاره تػػاريخ ك افسػػانوىای يونػػاف باسػػتاف مػػیدانیم از‬
‫موفوعىای قتنی شعرىا گرفتو شدهاست‪.‬‬
‫زندگی اك را در قػرف هنػم ؽ‪ .‬ـ‪ .‬نوشػتواند‪ .‬در پايػاف زنػدگی نابینػا شػد ك‬
‫از ش ػػهری ب ػػو ش ػػهری میرف ػػت ك اش ػػعار رزم ػػی خ ػػود را ب ػػو نػ ػوای چن ػػگ‬
‫میخواند‪.‬‬
‫ى ػػركدكت ب ػػا قاطعی ػػت نوش ػػتو اس ػػت ک ػػو داستانس ػرايی بن ػػاـ ى ػػومر كج ػػود‬
‫داشػػتو کػػو در قػػرف هنػػم ؽ‪ .‬ـ‪ .‬میزيسػػتو از آؾتػػايی کػػو ىػػركدكت بعن ػواف‬
‫معتربتػرين مػػورخ دكره باسػػتاف‪ ،‬مػػورد تأيیػػد اسػػت‪ ،‬لػػذا میتػواف پػػذيرفت کػػو‬
‫ىومر از اىالی ناحیو اشترینا يوناف بػوده کػو كقػاي مربػوط بػو جنػگ تػركا را‬
‫رت آكری کرده ك با لعػابی از افسػانو ك جنبػوىای مػافوؽ انسػانی آمیختػو‬

‫است‪.‬‬
‫‪ -99‬ژّعحيٌيي يکن‬
‫يوسػػتی نیػػانوس يػػا ژكسػػتیننی يکػػم (زاده ‪ ۰۶۳‬مػػیالدی‪ ،‬درگذشػػتو ‪۰۲۰‬‬
‫مػیالدی) امپراتػور ركـ شػرقی ( بیػزانس )‪ ،‬از سػاؿ ‪ ۰۱۷‬مػیالدی تػا زمػػاف‬
‫مػػرگش بػػود‪ .‬اك نػػزد کلیسػػای ارتػػدکس خػػاكری بػػو قػػديس يوسػػتی نیػػانوس‬
‫بزرگ شناختو شده است‪ .‬اك پس از عمويش يوستی نیانوس يکم دكمػنی‬
‫فرمانركا از دكدماف يوستینی بود‪.‬‬
‫از کارى ػػای يوس ػػتی نی ػػانوس نوش ػػنت ق ػػانوف ش ػػهركندی ركـ ك اص ػػالحات‬
‫دي ػوانی ك ارتشػػی ب ػػود‪ .‬اك امپراتػػور ج ػػاه طلبػػی بػػود ك کوش ػػید تػػا مرزى ػػای‬
‫پیشنی امپراتوری ركـ را بازگرداند ك اين ركـ لربی ك بو كيژه شػهر رـ را نیػز‬
‫در بر میگرفت‪.‬‬
‫فرمانركايی اك بو شکوفايی فرىنگ بیزانسی اؾتامید‪ .‬اك سازهىای چنػدی‬
‫از خػػود بػػوجا گػػذارد کػػو برجسػػتو تػرينش کلیسػػای اياصػػوفیو کػػو تػػا سػػدهىا‬
‫مرک ػػز کلیس ػػای ارت ػػدکس خ ػػاكری بػ ػػوده اس ػػت‪ .‬يوس ػػتی نی ػػانوس کوشػ ػػش‬
‫بسیاری برای گسرتش مسیحیت فتود‪.‬‬
‫‪ -111‬هِبّيشا‬
‫مهاكيرا ( بو معنی بزرگ قهرمػاف) (زاده ‪ 211‬قبػل مػیالد‪ ،‬درگذشػتو ‪135‬‬
‫قبل میالد) ‪ ،‬بنیانگذار آئنی جنی ك بیست ك چهارمنی پیشوا است‪.‬‬
‫مهػػاكيرا در سػػده ‪ ۲‬پػػیش از مػػیالد در يػػک خػػانواده اش ػرافی ىندكسػػتاف‬

‫زاده شػػد ك معاصػػر بػػودا بػػود‪ .‬كی در سػػی سػػالگی بػػو طػػرد دنیػػای مػػادی‬
‫کوش ػػید ك پ ػػس از رياف ػػت ى ػػای ط ػػوالنی ب ػػو انديش ػػو ى ػػای دين ػػی خ ػػود‬
‫دسػت يافػت‪ .‬اك پػس از گسػػرتدف آيػنی خػود بػػو سػاؿ ‪ ۰۱۲‬قبػل از مػػیالد‬
‫درگذشت‪.‬‬
‫مهاكيرا بو پریكاف عامی خود آموزش مػیداد تػا کارمػای خػوب اكتػاد کننػد‬
‫ك بو راىب ىا میآموخت تا کارما را پاياف ببخشند‪ .‬اك را در متػوف پػالی‬
‫بػػودايی‪ ،‬نیگانتػػا ناتػػو پوتػػو مػػی نامنػػد ك در زمػػاف خػػود بیشػػرت بػػو ايػػن نػػاـ‬
‫شناختو میشد‪.‬‬
‫اك خػػود بػػو آف گونػػو کػػو تعلػػیم مػػی داد زنػػدگی کػػرد‪ .‬يػػک زنػػدگانی آراـ ك‬
‫بػػدكف تشػػويش ك اف ػػطراب‪ ،‬قت ػراه بػػا انک ػػار نفػػس ك بػػدكف آزار ك ب ػػدكف‬
‫نیػػايش‪ .‬بػػا ايػػن حػػاؿ پػػریكانش كی را عبػػادت کػػرده ك متػػوف مقػػدس بػػو جػػا‬
‫مانػػده از اك را بػػو عن ػواف کسػػی کػػو دارای صػػفات اعتػػی اسػػت معرفػػی مػػی‬
‫کنند‪.‬‬
‫كی بػػو عنػواف يػػک معصػػوـ مػػورد احػرتاـ ك تکػػرب اسػػت‪ .‬مهػػاكيرا‪ ،‬کػػو بػػو‬
‫حکمت دست يافتو بػود‪ ،‬خػود ىػیچ گنػاىی مرتکػب نشػد‪ .‬كی‪ ،‬فػارغ از‬
‫میػػل ك نگػػاه ب ػػو تػػامالت رياف ػػت منشػػانو خ ػػود مشػػغوؿ ب ػػود ك بػػو ى ػػیچ‬
‫کاری کو آلوده بو گناه بود دست نیالود‪ .‬كی قتچننی بو عنواف يک عػاد‬
‫مطلا مورد احرتاـ است‪.‬‬
‫خواهش ما از مشا‪:‬‬
‫برادرانػػی کػػو در چػػاپ ايػػن کتػػاب بػػا مػػا قتکػػاری مػػی کنػػد‪ ،‬بػػو آدرس ذيػػل‬
‫در دتاس شود‪:‬‬
‫صفحو فیسبوک‪«:‬صفحو رشتی أبوشاکرمسلم»‬
‫ياد داشت ىای تاف‪:‬‬

Get more e-books from www.ketabton.com
Ketabton.com: The Digital Library

۱۰۰ مرد تاثیر گذار تاریخ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

۱۰۰ مرد تاثیر گذار تاریخ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫(‪)1‬‬ ‫صد مزد تأثيز گذار درتاريخ‬

‫مزد تأثیزگذار درتاریخ‬

‫‪111‬مرد تأثری گذار در تاريخ‬ ‫عنوان کتاب‪:‬‬

‫صفحو‬ ‫فهرست مطالب‬

‫آنتونی فیلیپس فاف لیوكهنوک‪39....................................:‬‬

‫هخحاشی دس هْسد هؤلف ّکحبثؼ‬

‫هحوذ ثي حجذال ملسو هیلع هللا یلص‪:‬‬ ‫‪-1‬‬

‫عش اعحبق ًيْجي‬ ‫‪-2‬‬

‫مسری زندگی اش را بو کلی تغیری میدىد‪ .‬امركزه مسیحیت در اركپا‬

‫ىنػػوز ىػػم موجػػود اسػػت ك در حػػاؿ حافػػر در مػػوزه ای در نػػورنربگ آظتػػاف‬

‫بػػود‪ .‬گالیلػػو در فیزيػػک‪ ،‬ؾتػػوـ‪ ،‬ريافػػیات ك فلسػػفو علػػم تبحػػر داشػػت ك‬

‫‪ -16‬چبسلض ساثشت داسّيي‬

‫‪ :9164‬کشیش کلیسای فرانبورگ اتريش میشود‪ .‬اين شتػت را تػا پايػاف‬

‫کنسػػتانتنی از ‪ 991‬تػػا ‪911‬ـ در ىشػػت جنػػگ بػػزرگ توانسػػت تػػا قتػػو‬

‫‪ -25‬هبسجيي لْجش کيٌگ ًْيْس‬

‫ك ركشامبو بو جنگ پرداخػت ك انگلػیس ىػا را در جنػگ ىػای ترانتػوف ك‬

‫‪ -28‬ثشادساى سايث اسّيل سايث‬

‫انگلیسػی دانسػتواند‪« .‬سػخن سػرای آكف»(‪ )Bard of Avon‬لقبػی‬

‫خیلػػی بػػیش از آنکػػو میکركبىػػا را از پػػای درآكرنػػد سػػلوؿىای بػػدف را از‬

‫قتو ركز در کارش ‪ ،‬يک ساعت ناكقت بو كظیفو اش حافر میشود‪.‬‬

‫آشػػوکای بػػزرگ از سػػاؿ ‪ ۱۷۳‬تػػا ‪ ۱۳۱‬پػػیش از زايػػش مسػػیح فرمػػانركايی‬

‫لیسػػرت در سػػاؿ ‪ ،۲۶۲۲‬جػراح بیمارسػػتاف گالسػػگو اينفریمػػاری‪ ،‬بػػزرگرتين‬

‫‪ -63‬اسًبى کْسجض يب ُشًبى کْسجظ‬

‫اك ك فردينانػػد بػػا فػػتح گرانػػادا در ‪ ۲۰۹۱‬اسػػپانیای كاحػػد را پايػػو گذاردنػػد‬

‫فركيد كجود زيستمايو (لیبیدك) را قطعػی میدانسػت (بػو نرػر اك لیبیػدك‬

‫تکسػازىا‪ ،‬تقريبػان دتػػاـ انػواع متفػاكت موسػػیقی دكره بػػاركک را دربرمػػیگرید‬

‫‪ ۲۷۷۲‬بػػو انتقػػاد از آثػػار شکسػػپری پرداخػػت ك قطعػػات ايػػرف ك آگاتوکػػل‬

‫ززتتىػػايش در موفػػوع كاپاشػػی بتػػا‪ ،‬طراحػػی اكلػػنی رآکتػػور ىسػػتوای ك‬

‫اكيلر بیشرت ساؿىای زندگی خود را در شهر سػن پرتزبػورگ در ركسػیو ك‬

‫انسػػانی ك «حػػا بشػػری» اسػػت‪ .‬ركسػػو تػػالش میکنػػد‪ ،‬نػػوعی قتػػاىنگی‬

‫ّالد هيشلٌيي‬ ‫‪-84‬‬

‫کػػوركش پػػس از معرفػػی خػػود ك دكدمػػانش ك شػػرح ؼتتصػػری از فػػتح بابػػل‪،‬‬

‫‪ٌُ -91‬شی فْسد‬

‫‪ -94‬هلکَ اليضاثث يکن‬

‫بورلی) رىربی میشد تکیو داشت‪ .‬يکی از اقػدامهای اكلیػو اك تاسػیس ك‬

‫‪ -97‬ؽبسلوبً يب کبسع ثضسگ يب کبسلْط هبگٌْط‬

‫البتػػو لشکرکشػػی ىػػای شػػارظتانی در خػػاک اسػػپانیا چنػػداف موفقیػػت آمیػػز‬

‫رت آكری کرده ك با لعػابی از افسػانو ك جنبػوىای مػافوؽ انسػانی آمیختػو‬

‫مهػػاكيرا در سػػده ‪ ۲‬پػػیش از مػػیالد در يػػک خػػانواده اش ػرافی ىندكسػػتاف‬

‫ياد داشت ىای تاف‪:‬‬

You might also like