Format FIl

Asian Institute of Computer Studies
GENERAL ACADEMIC STRAND
KABANATA 1
EPEKTO NG PAG TAAS NG BILIHIN SA LIPA CITY TAONG 2019
Panimula
Ngayong nasa ika-20 siglo malaki ang nagiging epekto ng industriya sa
pamumuhay ng mga tao lalo na ng paglago ng mga makabagong produkto at
mga gamit na isa sa nagiging dahilan ng pag-angat at pag-unlad ng mga tao sa
isang bansa. Hindi maallis sa isipan ng mga tao na mahalaga ang lahat ng uri na
mayroon sa buong mundo pero hindi maaalis na maaaring maubos ito kung hindi
gagamitin sa tama na mahahantong sa pagkaubos at pagkabahala. Isa ang
dahilan ng pagtaas ng bilihin dahil sa pagkaubos ng mga yamang kalikasan na
nagdudulot ng kakulangan sa mga gamit at pagkain na kinakailangan ng mga tao
para mabuhay at nagdudulot ng pagtaas ng presyo. Napagdesisyonan ng mga
mananaliksik na pag-aralan ang pagtaas ng mga bilihin sa isang bayanupang
malaman ang epekto na magiging dulot nito lalo nasa pamumuhay ng bawat isa
sa nakatira rito.
1
Maraming mamamayan sa Lipa City ang randam na ang pagtaas ng bihin dahil
sa mga sunod sunod na okasyon na dumaan sa kanila kaya maraming sa kanila
ang nagiging wais sa pagbili ng bilihin upang mapagkasya nila ang kanilang
budget.Ang iba ay kinukuwenta na ang mga bibilhin para alam na nila kung
magkano ang gagastusin nila at hindi na sila malakihan pa.Ang mga pagkain
tulad ng bigas ang epekto dahil ngayon ay nagtataasan na ang bilihin kagaya ng
bigas noon Php. 46 ngayon ay 52 malaki ang tinaas ng bigas kaya marami sa
Sto.Niño ang hindi na masyado nabili pero pinagkakasya nila ang budget nila
para makabili ng sapat lang sa kanilang pamilya hindi na sila nabili ng kanilang
gusto binibili na lang nila ng kanilang pangunahing pangangailangan sa pamilya.
MANILA, Philippines — Para sa kapakanan ng mga ordinaryong Pilipino, nais
paimbestigahan ni Senator Grace Poe sa kinauukulang komite sa Senado kung
ano ang epekto ng pagtaas ng presyo ng de lata at iba pang pangunahing bilihin
sa buhay ng mga mamamayan.Sa Senate Resolution 679 na inihain ni Poe,
sinabi nito na nakasaad sa Section 1, Article 13 ng Konstitusyon, dapat bigyang
prayoridad ng Kongreso ang pagpasa ng mga batas na magtataguyod sa
2
dignidad ng mga mamamayan.Sinabi pa ni Poe kabilang sa trabaho ng gob-
yerno ang tiyakin na mapapanatili ang stability sa presyo ng mga pangunahing
bilihin upang mabigyan ng proteksiyon ang mga consumers mula sa mga
mapansamantalang negosyante.Karamihan sa mga Pilipino ay "matinding
naapektuhan" ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin na naramdaman ng halos
lahat. Pinakauna sa listahan ng idinadaing ng mga Pinoy na naramdaman nila
ang pagmahal ay ang pagkain, partikular ang bigas at matatamis na inumin.
Sumunod na pinakanaramdaman ng Pinoy ay ang pagmamahal ng singil sa
kuryente, petrolyo, at sa pasahe, Kasama rin sa listahan ng mga bilihing
naramdaman ang pagtaas ng presyo ay ang liquefied petroleum gas (LPG),
gamot, sigarilyo, alak, cellphone load, at tubig. At dahil matindi ang epekto sa
kanila ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin, dumidiskarte ang mga Pinoy. Ang
ilang maliliit na negosyante, sari-saring paraan ang ginagawa upang maibsan
ang bigat ng presyo ng mga bilihin. Ayon sa Bangko Sentral ng Pilipinas,
ngayong buwan nakita ang patuloy na pagtaas sa presyo ng langis sa world
market, kaya't mataas ang presyo ng petrolyo na nagdo-domino effect sa iba
3
pang bilihin."In April 2018, we have seen pressure coming from significant
increases in global petroleum prices being reflected in higher prices of gasoline,
diesel, kerosene and LPG prices...
These supply side pressures are pushing prices and inflation of these key
commodities including rice."Pero tiniyak naman ng National Economic and
Development Authority (NEDA) na hindi dapat mag-alala sa tumataas na presyo
ng bilihin at serbisyo dahil gumaganda naman ang takbo ng ekonomiya na ibig
sabihin ay mas maraming trabaho para sa mga Pilipino. Sa panahon ngayon
marami pa rin ang nakakaranas ng kahirapan hindi lang dito sa Pilipinas kundi
nararanasan na rin sa buong mundo. Nagtataas ang mga bilihin ngayon dahil sa
pag unti ng mga produkto. Nahihirapan tuloy ang mga Pilipino na mamimili na
mag balanse ng kanilang budget. Kaya naman nahihirapan din ang mga
magsasaka na paunladin ang kanilang mga tanim o hanapbuhay dahil na rin sa
mga kalamidad at mga naninira ng kanilang mga tanim. Nagpatong patong na
nga ngayon ang pagtaas ng bilihin lalo na nung taong 2018. Kaya’t sinisiguro ng
pamahalaan na maayos at babalik sa dati ang pagbaba ng presyo hindi lang sa
gulay at sa iba pang produkto dito sa Pilipinas.
4
Layunin ng Pag-aaral
Maipabatid sa mga mamimili o pamilya ang kahalagahan ng pag taas ng mga
bilihin at epekto nito sa mga pang araw araw na pamumuhay. Maliliwagan at
makakapag desisyon sila ng maayos upang hindi na mahirapan sa pag babadyet
ng kanilang kita at sa kanilang pera.
Sanligan ng Pag-aaral
Lingid sa kaalaman ng mga mamayanan ng Lipa City na hindi nakakabuti ang
pagtaas ng bilihin sa pamilya ngunit may maganda din namang naidudulot ito sa
kanila dahil mas napapahalagahan na nila ang maski piso nilang kita at
magtitipid na din sila dahil sa pag taas ng presyo. Hindi na rin sila makakabili ng
luho sa kani kanilang mga sarili o pamilya.
5
Balangkas Teoritikal
Ang karaniwang problema ng bawat isang pamilya sa panahon ng pagtaas ng
bilihin ngayon ay hindi na nila nabibili ang kanilang mga luho at mas nagtitipid na
sila sa kanilang pang araw araw na pamumuhay, naiaangkop nila ang kanilang
sarili o pamilya sa panahon ng krisis.
6
Balangkas Konseptwal
Ang konseptwal na ito ay patungkol ”Epekto ng Pagtaas ng Bilihin sa Lipa City”. Sa pag aaral na
ito inaasahan ang mga sumusunod:
PINAGBABATAYAN PROSESO KINALABASAN
7
 Profyl ng mga  Pagbibigay ng  Pagkakaroon ng
mamimili o katanungan sa mga hindi magandang
pamilya sa Lipa mamimili o pamilya maidudulot nito sa
City: sa pagtaas ng mga mamimili o
a. Edad bilihin sa Lipa City. pamilya ng Lipa
b. Kasarian  Pangongolekta ng City
 Magiging epekto mga katanungan na  Pagkilala sa
ng pag taas ng ipinamimigay sa kalalabasan ng
bilihin sa Lipa mga mamimili o pagtaas ng bilihin
City taong pamilya ng Lipa sa Lipa City.
kasalukuyan. City.
8
Paglalahad ng Suliranin
Ang pag-aaral na ito ay patungkol sa Epekto ng Pagtaas ng Bilihin sa mga
Pamilya sa Lipa City.
Nais ng mananaliksik na ito ay malaman ang kasagutan base sa mga
sumusunod:
1. Profayl ng mga pamilya ayon sa:
a. Pangalan
b. Edad
c. Kasarian
2. Ano ang magiging epekto ng pagtaas ng bilihin sa bawat pamilya sa Sto.
Niño.
3. May positibo bang mangyayari sa pamilya kung mas tataas pa ang mga
bilihin sa palengke o talipapa?
a. Oo
9
b. Hindi
Kahalagahan ng Pag-aaral
Ang pananaliksik na ito ay tungkol sa Epekto ng Pagtaas ng Bilihin sa mga
Pamilya sa Lipa City bilang pagsasaad ng kagandahan nito sa mga magulang o
pamilya. Makatulong kung paano mahawakan ang problema sa pataas ng bilihin
para maiwasan ang paghihirap ng kani kanilang pamilya.
 Magiging makabuluhan ang pag-aaral na ito sa pamamagitan ng mga
sumusunod:
1. Malalaman ang negatibong maidudulot ng pagtaas ng bilihin.
2. Malaman kung paano maibabalanse ng kanilang budget para sa pang
araw araw na pamumuhay
3. Malaman kung paano maging matipid at maging wais sa pamimili.
10
Saklaw ng Delimitasyon
Ayon sa MANILA, Philippines — Para sa kapakanan ng mga ordinaryong
Pilipino, nais paimbestigahan ni Senator Grace Poe sa kinauukulang komite sa
Senado kung ano ang epekto ng pagtaas ng presyo ng de lata at iba pang
pangunahing bilihin sa buhay ng mga mamamayan.Sa Senate Resolution 679 na
inihain ni Poe, sinabi nito na nakasaad sa Section 1, Article 13 ng Konstitusyon,
dapat bigyang prayoridad ng Kongreso ang pagpasa ng mga batas na
magtataguyod sa dignidad ng mga mamamayan.Sinabi pa ni Poe kabilang sa
trabaho ng gobyerno ang tiyakin na mapapanatili ang stability sa presyo ng mga
pangunahing bilihin upang mabigyan ng proteksiyon ang mga consumers mula
sa mga mapansamantalang negosyante.Karamihan sa mga Pilipino ay
"matinding naapektuhan" ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin na naramdaman
ng halos lahat. Pinakauna sa listahan ng idinadaing ng mga Pinoy na
naramdaman nila ang pagmahal ay ang pagkain, partikular ang bigas at
matatamis na inumin.
11
Katuturan ng mga Terminolohiya
Budget
Mamimili
Krisis
LPG
NEDA
Kongreso
Gobyerno
Industriya
Yamang Kalikasan
Produkto
12
Presyo
Okasyon
KABANATA II
Kaugnay na Literatura
Banyaga
Ang inflation ay simpleng tumaas sa mga presyo ng mga kalakal at mga halaga
ng pera. Direktang nakakaimpluwensya sa pamantayan ng pamumuhay. Ang
papel na ito ay nakitungo sa mga epekto ng inflation sa pamantayan ng
pamumuhay sa mga tuntunin ng mga gastos sa pagkain at di-pagkain item, kita,
pag-save, utang at libangan. Isang sample ng 200 lalaki ulo ng pamilya ay
kinuha mula sa 2 bayan sa 6 bayan ng Multan, Pakistan; gamit ang multistage
sampling. Ang iskedyul ng panayam ay ginamit bilang tool para sa pagkolekta ng
data. Ito ay inferred mula sa pagtatasa ng data na ang implasyon ay lubos na
nakakaapekto sa gitnang klase. Ang mga tao ay pinilit na makakuha ng pautang
at gumawa ng higit sa trabaho, upang matupad ang kanilang mga gastusin sa
pamilya dahil sa implasyon. Napagpasyahan din nito na ang pamantayan ng
pamumuhay ng mga taong nasa gitna ng klase ay nabawasan noong 2011
kumpara sa 2010 dahil sa inflation dahil ang kanilang mga gastos ay nagbubulak
13
ngunit may menor de edad na nadagdag sa kanilang kita. Ang mga epekto ng
inflation, sa antas ng pamilya, ay maaaring mabawasan, hindi kailanman
matanggal, sa pamamagitan ng pagpapanatili ng pera sa sirkulasyon at pag-iwas
sa pag-save sa patuloy na pagpapataas ng implasyon at pagwawalang
magbayad ng interes sa pera at mga kalakal, at ang kita ay dapat na tumaas na
may parehong ratio ng pagtaas sa pagpintog. . Ito ay inferred mula sa pagtatasa
ng data na ang implasyon ay lubos na nakakaapekto sa gitnang klase. Ang mga
tao ay pinilit na makakuha ng pautang at gumawa ng higit sa trabaho, upang
matupad ang kanilang mga gastusin sa pamilya dahil sa implasyon.
Napagpasyahan din nito na ang pamantayan ng pamumuhay ng mga taong nasa
gitna ng klase ay nabawasan noong 2011 kumpara sa 2010 dahil sa inflation
dahil ang kanilang mga gastos ay nagbubulak ngunit may menor de edad na
nadagdag sa kanilang kita. Ang mga epekto ng inflation, sa antas ng pamilya, ay
maaaring mabawasan, hindi kailanman matanggal, sa pamamagitan ng
pagpapanatili ng pera sa sirkulasyon at pag-iwas sa pag-save sa patuloy na
pagpapataas ng implasyon at pagwawalang magbayad ng interes sa pera at
mga kalakal, at ang kita ay dapat na tumaas na may parehong ratio ng pagtaas
sa pagpintog. Mga pangunahing salita: implasyon, pamantayan ng pamumuhay
1. Panimula Pagpapakilala ay isang hindi maiiwasang ari-arian ng anumang
ekonomiya sa mundo. Nakakaimpluwensya ito sa bawat bansa, negatibo pati na
rin positibo, maging ito man ay binuo o umunlad na bansa. Zou, et. al. (2011) na
14
ang implasyon ay isang mahalagang kadahilanan na humahantong sa
panlipunan at pang-ekonomiyang kawalang-tatag at kaguluhan. Ito ay isa sa mga
pinaka-lubusang sinusunod at nasubok na mga variable ng ekonomiya parehong
theoretically at empirically. Ang mga sanhi nito, ang mga epekto sa iba pang mga
pang-ekonomiyang variable, at gastos sa pangkalahatang ekonomiya ay
mahusay na kilala at nauunawaan (Rizvi at Naqvi, 2010). Ang Pakistan, pagiging
isang umuunlad na bansa, ay hindi makadaig sa patuloy na taon hanggang taon
na umakyat ang implasyon, at ang mga sanhi at bunga nito. Matapos mahuli ang
medyo mababa sa matagal na panahon, ang rate ng implasyon sa Pakistan ay
nagsimula na mapabilis sa huli 2003 (Mohsin and Schimmelpfennig, 2006). Ang
papel na ginagampanan ng suplay ng pera ay makabuluhang
naimpluwensiyahan ang implasyon ng presyo ng pagkain sa Pakistan (Ashfaque
and Qasim, 1996). Na kung saan nabalisa ang badyet ng pamilya pati na rin ang
pagbili ng kapangyarihan ng mamimili.
15
https://www.researchgate.net/publication/
265057843_Effects_of_Inflation_on_Standard_of_Living_A_case_study_of_Multan_Pak
istan
Lokal
Ayon kay Cielito F. Habito - @inquirerdotnet Philippine Daily Inquirer / 05:26
Nobyembre 10, 2017.Ang rate ng implasyon, o ang bilis kung saan ang
pangkalahatang antas ng presyo ay tumataas, naabot ang isang tatlong taon na
mataas noong nakaraang buwan, na may isang taon-sa-taon na rate ng 3.5
porsiyento. Nangangahulugan ito na karaniwan, ang iyong ginugol na P100 sa
nakaraang taon ay nagkakahalaga ng P103.50. Ang huling oras ng pagpintog ay
mas mabilis noong Nobyembre 2014, nang 3.7 porsiyento. Pagkatapos nito ay
bumaba hanggang sa 0.4 sa huli ng 2015, ngunit mula noon hanggang sa kung
saan ito ngayon.Gayunpaman, hindi ito gaanong kumpara sa 19 porsiyento na
nakita natin noong 1991, nang ang ekonomiya ay bumagsak sa ilalim ng mga
epekto ng 1990 Luzon lindol at 1991 Mount Pinatubo pagsabog, at kalahati
lamang ang average na 7 porsiyento na nai-post sa ibang bahagi ng na dekada.
Mas malala pa ito noong 1984, nang ito ay isang kalamidad na ginawa ng tao na
humantong sa isang napakalaki na 50 porsiyentong implasyon, ang
16
pinakamasamang postwar inflation na nakita ng bansang ito. Ang Agosto 1983
na pagpatay ng dating senador na si Benigno Aquino Jr ay nag-trigger ng
napakalaking flight ng kabisera at isang malaking krisis sa ekonomiya noon.Ang
ating inflation ngayon ay maihahambing sa ating mga kapitbahay, sa Indonesia,
Malaysia at Vietnam na nag-post ng 3.8, 3.5 at 3.1 porsiyento, ayon sa
pagkakabanggit. Gayunpaman, ito ay dalawang beses na kung ano ito sa huling
dalawang taon (1.4 porsyento sa 2015 at 1.8 porsiyento sa 2016), at ang
anumang naturang pagpapabilis ng inflation ay dapat makita nang may
pagmamalasakit. Ito ay higit sa gayon sa regular na mga survey na patuloy na
tumuturo sa pagtaas ng presyo bilang ang nag-iisang pinakamalaking pag-aalala
ng mga ordinaryong Pilipino. Pagkatapos ng lahat, ang implasyon ay
nangangahulugan na walang katumbas na pagtaas sa kita, ang kapangyarihan
ng pagbili ng isa, kaya ang pangkalahatang kapakanan, ay bumaba.May tatlong
mga bagay na nagkakahalaga ng pagpuna tungkol sa pinakabagong mga uso sa
presyo. Una, ang kasalukuyang pagtaas ng presyo ay lumilitaw na hitting mas
mahihirap na mga Pilipino kaysa sa mga mas mataas na grupo ng kita. Ang
presyo ng pagtaas ay mas mabilis sa mga pangunahing gastos na dominahin
ang mga badyet ng mga mahihirap na pamilya, lalo na pagkain at di-alkohol na
inumin, pabahay at enerhiya, at transportasyon. Ang mga presyo sa mga
kategorya ng paggastos ay mas mabilis kaysa sa kabuuang inflation, sa 3.6, 4.0
at 4.2 porsyento, ayon sa pagkakabanggit. Ang mga presyo ng mga inuming
17
nakalalasing at tabako ay umakyat nang mas mabilis, sa 6.8 porsiyento, at
samantalang ang marami ay tumutol na ang mga ito ay din ng higit na dulot ng
mga mahihirap, hindi ako nag-aalala tungkol sa mga tinatawag na "mga produkto
ng kasalanan." , ang mga presyo sa iba pang mga mahahalagang bagay tulad ng
edukasyon, kalusugan, at damit at sapatos ay mas mabagal kaysa sa average,
sa 2.3, 2.2 at 1.9 porsiyento, ayon sa pagkakabanggit.Ang ikalawang kagiliw-
giliw na katangian ng aming kasalukuyang karanasan sa implasyon ay ang mga
naninirahan sa Metro Manila ay mas nahihirapan sa pagtaas ng presyo kaysa sa
mga panlalawigan. Ang inflation sa National Capital Region ay may average na
4.9 porsiyento, samantalang sa mga lugar sa labas ng NCR ay nag-average
lamang ng 3.0 porsiyento. Ang NCR na mga presyo ng pagkain ay umabot sa
4.8 na porsiyento, habang ang average na 3.4 porsyento sa labas. Ang mga
naninirahan sa Metro Manila at mga naninigarilyo ay nakakita rin ng isang mas
mataas na pagtaas ng presyo ng 8.1 porsyento, laban sa 6.5 porsiyento sa ibang
lugar. Totoo rin ang mga gastos sa pabahay at enerhiya, na umabot ng 4.6
porsiyento sa NCR at 3.8 porsiyento sa ibang lugar. Ngunit sa mga gastos sa
transportasyon na ang mga lunsod ay nakarating sa pinakamalubhang pagkatao
sa mga naninirahan sa probinsiya: Narito, ang inflation ay 10.7 porsiyento sa
NCR, ngunit 2.4 porsiyento lamang sa ibang lugar.Ikatlo, kahit na ang taon-sa-
taon na pagtaas ng presyo ay nakapagpapabilis, talagang pinabagal ito sa isang
buwan-sa-buwang batayan. Ang 3.5 porsiyento na taunang rate ay isang uptick
18
mula sa 3.4 porsiyento na naitala noong Setyembre, pagkatapos magsimula sa
2.7 porsiyento noong Enero. Ngunit tiningnan sa isang buwan-buwan na
batayan, ang pagtaas ay 0.3 porsiyento noong nakaraang buwan, mas mabagal
kaysa sa 0.5 porsiyento ng Setyembre. Ito ay dapat magbigay ng ilang mga
muling pagtiyak na ang pagtaas ng presyo ay hindi pinabilis sa real time, ngunit
talagang pinabagal. Para sa kadahilanang ito, ang Bangko Sentral ng Pilipinas,
na ang pangunahing misyon ay upang pamahalaan ang supply ng pera upang
mapanatili ang inflation check, ay hindi labis na nag-aalala, at sinabi ni
Gobernador Nestor Espenilla kaya sa taunang pagtitipon ng Philippine Economic
Society sa ibang araw. Ang inflation rate ay nananatili sa loob ng projection ng
BSP na 3.2-3.7 porsiyento, at ang pinakamataas na limitasyon ng gobyerno ng 4
na porsiyento para sa taon.Sa ngayon ay napakahusay, pagkatapos-ngunit ang
aming pang-ekonomiyang mga tagapamahala ay dapat na panatilihin ang
kanilang mga mata sa bola bilang mga panganib ng inflation tulad ng mga
pagtaas ng presyo ng langis at isang karagdagang piso slide ay patuloy na
bumababa.
19
Kaugnay ng Pag-aaral
Banyaga
Ayon kay Rhonda Campbell ang implasyon ay maaaring tinukoy bilang
pangkalahatang pagtaas sa mga presyo ng mga produkto at serbisyo. Kabilang
dito ang mga gastos sa pag-import at pag-export, mga gastos sa paggawa at
ang presyo ng mga kalakal ng mamimili. Para sa mga tao na ang mga kinita ay
hindi umaandar sa rate ng inflation, ang epekto nito ay maaaring lalo na
malakas. Halimbawa, ang pagpintog ay maaaring maging mahirap para sa mga
taong mababa ang kita na magbayad para sa mga pangunahing gastos sa
sambahayan o maghanap ng pangangalagang pangkalusugan na kailangan nila
upang matiyak na sila ay malusog mula sa isang taon hanggang sa
susunod.Buhay na GastusinMaaaring mahirap mahanap ang mga taong mababa
ang kinikita upang magbayad para sa mga bagay tulad ng pabahay, pagkain at
mga kagamitan kapag ang mga presyo ng mga produktong ito ay tumaas at
umaalis sa kanilang sahod. Upang magbayad para sa mga pangunahing gastos
sa pamumuhay, ang mga taong may mababang kita ay maaaring panatilihin ang
20
kanilang init sa panahon ng mga buwan ng taglamig at air conditioning off sa
panahon ng mga buwan ng tag-init, inilalagay ang kanilang sarili at ang kanilang
mga anak sa panganib ng hypothermia at mga problema sa kalusugan na may
kinalaman sa init. Kung ang mga rents at mortgages ay may tumaas na rate ng
interes, ang mga taong may mababang kita ay maaaring hindi maiwasan ang
pagbagsak sa pagbabayad at bilang isang resulta ay nahaharap sa
pagpapalayas at kawalan ng tirahan.Balanse sa Trabaho / BuhayUpang
matugunan ang mga pagtaas ng gastos sa inflation, ang mga taong may
mababang kita ay maaaring gumana ng mas mahabang oras o kumuha ng mga
karagdagang trabaho at - kahit na ang pinalawig na oras ng trabaho - ay
maaaring walang sapat na pera upang itayo o palaguin ang kanilang mga
matitipid. Para sa mga taong may mababang kita at mga batang may edad na sa
paaralan, ang mahabang oras ng trabaho ay maaaring panatilihin sila sa
paggugol ng oras sa kanilang mga anak. Maaari din itong humantong sa mga
sitwasyon kung saan ang kanilang mga anak sa edad ng paaralan ay nasa
bahay na nag-iisa bago at pagkatapos ng paaralan kung ang pera para sa isang
babysitter ay hindi magagamit.Mga Gastusin sa Pangangalaga sa KalusuganAng
mga manggagawang may mababang kita na walang tagapag-empleyo-na
nagbibigay ng segurong pangkalusugan ay maaaring hindi kayang bayaran ang
kanilang sarili. Kahit na mayroon sila ng seguro, upang maiwasang magbayad ng
mga deductibles, maaari nilang pabayaan ang mga taunang pagsusuri para sa
21
mga pagbisita sa doktor na may katwirang dahilan, na maaaring maging sanhi ng
mga ito na hindi alam ang mga problema sa kalusugan o upang humingi ng
paggamot para sa kanila. Maaaring sapilitang gawin ang mga ito nang walang
mga kinakailangang reseta, salamin sa mata, mga dental na pamamaraan at iba
pang mga gastos sa pangangalagang pangkalusugan.Mga Gastos sa
Edukasyon ang pagtaas ng gastos sa isang pag-aaral sa kolehiyo ay maaaring
gawin itong hindi katumbas para sa mga manggagawang mababa ang kita. Ang
mga anak ng mga magulang na may mababang kita ay maaaring mawalan ng
mataas na paaralan o mag-opt out sa kolehiyo upang magtrabaho ng mga
trabaho sa mababang edad upang tulungan ang kanilang mga magulang na
magbayad para sa mga pangunahing gastos sa pamumuhay. Ito, sa turn, ay
maaaring lumikha ng isang ikot ng kahirapan na lumalawak sa buong
henerasyon.
22
Lokal
Ayon sa ABS-CBN Karamihan sa mga Pilipino ay "matinding naapektuhan" ng
pagtaas ng presyo ng mga bilihin na naramdaman ng halos lahat, lumalabas sa
isang survey. Nasa 98 porsiyento ang tumugon na ramdam nila ang pagtaas ng
presyo ng mga bilihin simula pagpasok ng 2018, ayon sa inilabas na resulta ng
Pulse Asia survey na ginawa noong Marso. Samantala, nasa 86 porsiyento ng
mga tumugon sa survey ang nagsabi na "matindi" ang epekto ng pagtaas ng
presyo ng mga bilihin sa kanilang pamumuhay. Ang tanong ng Pulse Asia sa
1,200 respondents: "Mayroon ba kayo o ang inyong pamilya na pangkaraniwang
binibili na tumaas ang presyo simula noong Enero 2018?"Pareho ang
sentimyento sa iba't ibang bahagi ng bansa mapa-Luzon, Visayas, at Mindanao,
at maging sa iba't ibang antas ng pamumuhay.Pinakauna sa listahan ng
idinadaing ng mga Pinoy na naramdaman nila ang pagmahal ay ang pagkain,
partikular ang bigas at matatamis na inumin.Sobra-sobrang taas-presyo dahil sa
bagong buwis, pinangangambahanSumunod na pinakanaramdaman ng Pinoy ay
ang pagmamahal ng singil sa kuryente, petrolyo, at sa pasahe. Dagdag-singil sa
kuryente, papalo nang higit P1/kWhKasama rin sa listahan ng mga bilihing
23
naramdaman ang pagtaas ng presyo ay ang liquefied petroleum gas (LPG),
gamot, sigarilyo, alak, cellphone load, at tubig.Presyo ng langis, LPG magtataas
sa pagpasok ng AbrilAt dahil matindi ang epekto sa kanila ng pagtaas ng presyo
ng mga bilihin, dumidiskarte ang mga Pinoy. Ang ilang maliliit na negosyante,
sari-saring paraan ang ginagawa upang maibsan ang bigat ng presyo ng mga
bilihin. Si Fe Seduco na taga-Quezon City at tindera kapag gabi, nalulugi dahil sa
pagtaas ng presyo ng bilihin."Namamahalan na ang mga kostumer. Magkano na
lang kinikita ko sa gabi? Suwerte na po kung kumita ako ng P300," hinaing ng
tindera.Si Alma Condeno naman na merong karinderya, dumidiskarte na lang
para makatipid ang maliit na hanapbuhay."In-adjust na lang namin ang serving
namin, binabawasan namin 'yun para ganu'n pa rin ang presyo," aniya.Ginawa
ang survey noong Marso 23-28, kasabay ng pagtaas sa presyo ng iba't ibang
bilihin mula langis hanggang pagkain. Inflation accelerates to 4.3 percent in
MarchAyon sa Bangko Sentral ng Pilipinas, ngayong buwan nakita ang patuloy
na pagtaas sa presyo ng langis sa world market, kaya't mataas ang presyo ng
petrolyo na nagdo-domino effect sa iba pang bilihin."In April 2018, we have seen
pressure coming from significant increases in global petroleum prices being
reflected in higher prices of gasoline, diesel, kerosene and LPG prices...These
supply side pressures are pushing prices and inflation of these key commodities
including rice."Pero tiniyak naman ng National Economic and Development
Authority (NEDA) na hindi dapat mag-alala sa tumataas na presyo ng bilihin at
24
serbisyo dahil gumaganda naman ang takbo ng ekonomiya na ibig sabihin ay
mas maraming trabaho para sa mga Pilipino.
Sintesis
Ang inflation rate o kung tawagin ay paglobo ng bilihin ay isa sa kinahaharap ng
bansang pilipinas mula noong 2018 base sa survey 98% ang nagsabi na malaki
ang nagiging epekto nito sa kanilang pang araw-araw nilang pamumuhay at 86%
ang nagsasabi na matindi ang epekto nito sa kanila. Isa ang pagtaas ng bilihin
sa kinahaharap ng pilipinas hindi lang sa Luzon pati rin sa Visayas at Mindanao,
lahat ng tao ay nagsasabing apektado sila ng pagtaas ng bilihin na nagdudulot
ng mga di kanais nais na mga epekto sa industriya at pati rin sa pamumuhay ng
mga tao. Buhay na GastusinMaaaring mahirap mahanap ang mga taong mababa
ang kinikita upang magbayad para sa mga bagay tulad ng pabahay, pagkain at
mga kagamitan kapag ang mga presyo ng mga produktong ito ay tumaas at
umaalis sa kanilang sahod. Ang pagtaas ng bilihin di lang sa pagkain pati narin
sa iba pang bagay gaya ng petrolyo at pamasahe ang isa sa kinahaharap ng
mga tao. Madaming nag rereklamo lalo na ang mga taong mababa ang kinikita
pano nila masusulusyunan ang pagtaas ng bilihin kung ang badyet nila ay sakto
lang sa renta ng bahay, patubig, kuryente. Pano pa nila makakabili ng sapat na
pagkain sa pang araw-araw. Ang mga anak ng mga manggagawa na maliit lang
25
ang ita ay maaaring tumigil dahil sa dami ng gastusin at dahil sa pagtaas ng mga
bilihin.Si Fe Seduco na taga-Quezon City at tindera kapag gabi, nalulugi dahil sa
pagtaas ng presyo ng bilihin."Namamahalan na ang mga kostumer. Magkano na
lang kinikita ko sa gabi? Suwerte na po kung kumita ako ng P300," hinaing ng
tindera.Si Alma Condeno naman na merong karinderya, dumidiskarte na lang
para makatipid ang maliit na hanapbuhay."In-adjust na lang namin ang serving
namin, binabawasan namin 'yun para ganu'n pa rin ang presyo," aniya.Ginawa
ang survey noong Marso 23-28, kasabay ng pagtaas sa presyo ng iba't ibang
bilihin mula langis hanggang pagkain. Mahalaga ang oras para sa lahat dahil
madaming tao ang nag oovertime para lang lumaki ang kanilang sahod.
Magandang isaalang-alang ang bawat karapatan ng mga Pilipino ang makabili
ng mas mura at abot kayang bilihin para sa maginhawang pamumuhay sa pang
araw-araw na pangangaillangan.
26
SURVEY
Pangalan: Petsa:
Edad:
Kasarian:
Lalaki
Babae
Panuto: Lagyan ng tsek ang iyong sagot.
Katanungan OO HINDI
1. Malaki ba ang epekto ng pagtaas ng bilihin sa Lipa?
2. Maganda ba ang naidudulot ng pagtaas ng bilihin sa Lipa?
3. Mahalaga bang pagtitipid sa pang araw-araw na

pamumuhay?
4. Nakakatulong ba ang pagtaas ng bilihin sa bawat pamilya?
5. Nagtitipid ka ba dahil sa pagtaas ng bilihin?
6. Nararamdaman mo ba ang pagtaas ng bilihin?
7. Dapat bang ipagpatuloy ng gobyerno ang pagtaas ng

bilihin sa Lipa?
8. Masaya ba kayo kahit tumataas ang bilihin?
27
9. Bilang konsyumer o mamimili dapat bang bawasan ang

pagbili ng luho upang maiwasan ang gastos?
10. Kaya mo bang solusyonan ang problemang ito sa inyong
pamilya?
KABANATA lll
Paraan ng Pananaliksik
Sa pag-aaral na ito ay ginamitan ng ibayong pagsusuri upang malaman ang
“Epekto ng Pagtaas ng Bilihin sa Lipa City Taong 2019”
Pinasagot ang 60 respondente sa Lipa City base sa mga nagiging epekto sa
pagtaas ng bilihin dito.
Kumalap ng impormasyon ang mananaliksik sa internet, o social media gaya ng
google, Wikipedia, at mga ideya ng bawat mananaliksik. Malaki ang naitulong ng
internet at ideya ng bawat mananaliksik sa pananaliksik na ito dahil sa bawat
impormasyon na nakalap o mga katanungan na sa mga mananaliksik na di
mauunawaan ay nagbigay daan sa paggamit ng internet o ideya sa bagong
kaalaman na higit nakatulong upang matapos ang pag-aaral na ito. Nagbigay din
ng mga ideya para sa mga katanungan na ibibigay sa mga respondente upang
malaman ang magiging resulta nito sa kanila.
28
Teknik sa Pagsusuri
Sa pag-aaral na ito gumamit ang mga mananaliksik ng mga ibat-ibang teknik
upang makalap ng impormasyon o datos na gagamitin sa pananaliksik tungkol
sa “Epekto ng Pagtaas ng Bilihin sa Lipa City Taong 2019”. Narito ang mga
ginamit na teknik ng mga mananaliksik sa pagkuha ng datos.
Ito ay ang mga sumusunod:
1. Sagutang papel- napili ang sagutang papel bilang isa sa
pinakamahalagang aspeto sa pagkuha ng mga datos base sa mga
respondente.
2. Internet- upang lumakap ng mga karagdagang datos na makakatulong sa
pag-aaral na ito
3. Paggamit ng kompyuter-upang makuha ang mga datos sa internet at mga
website hinggil sa paksang pous sa pag-aaral na ito.
29
4. Survey- napili ang survey bilang isa sa mahalagang aspeto ng
pananaliksik na ito dahil dito binibigyan kasagutan ang mga katanungan
sa sagutang papel.
Lahat ng mga pinagkuhanan ng datos ay nakapagbigay ng mga impormasyon
base sa kung ano ang hinahanap na kasagutan ng mga mananaliksik o mga
karaniwang problema na nakapaloob sa pag-aaral na ito.
Paraan ng Pagbibigay halaga sa mga Datos
Sa pagkuha ng mga datos ng mga mananaliksik ay sinuring mabuti ang mga
nakapaloob sa internet, survey sa mga respondente ang mga pangunahing
makakatulong sa pag-aaral na ito. Bawat impormasyon nakanilang ibinigay ay
walang sapilitang nangyari o naganap o lahat ng katanungan na nakapaloob sa
mga sagutang papel ay angkop sa napapanahong problema na kinahaharap ng
mga respondente. Lahat ng mga katanungan ay ibinigay ng pormal sa mga
respondente upang magbigay respeto sa kanila.
Gumamit ng pamaraang estadistikal upang mabigyan ng kaukulang
interpretasyon ang mga naitalang datos na nakatulong upang mabigyang linaw
ang pag-aaral na ito.
Narito ang pormulang ginamit:
30
P=___F___ x 100
N
Kung saan ang P= Percentage o bahagdan
F=Frequency count
N=Total frequency
Kaugnay nito, snuring mabuti ng mga mananaliksik ang mga akdang tuon ng
pag-aaral na ito. Sinikap na maitala ng mga mananaliksik ang kahalagahan ng
epekto ng pagtaas ng bilihin upang maisa-isa ang mga puntong ekonomiya at
kultural na taglay at kahalagahan nito bilang susi sa pagtaas ng antas ng kalidad
ng pangkabuhayan ng mga konsyumer sa Lipa City.
Paksa ng Pag-aaral
Sinadyang pinili ng mga mananaliksik ang Epekto ng pagtaas ng bilihin sa Lipa
City. Ito ang napili ng sapagkat tinugon ng mga ito ang pangangailangan na
makapagbigay solusyon sa mga suliranin sa pag-aaral hinggil sa epekto ng
pagtaas ng bilihin. Sinikap din ng mga mananaliksik na ito na patunayan na
maaaring may masama at mabuting epekto ang pagtaas ng bilihin sa pagbibigay
ng pansin sa epekto nito sa ekonomiya na kumakatawan sa buhay sa lipunan.
Ang mga mananaliksik ay pinag-isipan ang pag-aaral na ito upang
maisakatuparan ang tagumpay na hinahangad sa paggawa nito. Inisip at
31
pinalawig pa ng mga mananaliksik ang kanilang pag-iisip upang masolusyunan
ang kinahaharap na problema ang epekto ng pagtaas ng bilihin sa Lipa City.
Pamamaraan ng Pagsusuri
Matapos na malikom ang lahat ng mga datos, sinikap ng mga mananaliksik na
makabuo ng pamantayan at mga kasagutan ukol sa epekto ng pagtaas ng bilihin
sa Lipa City. Ginawa ng mga mananaliksik na isa-isahin ang mga datos at
pagsamahin upang mabuo ang kasagutan ukol dito. Ito ay gagamitan ng
paglalarawan, pagtanggi, pag-uugnay, enterpretasyon o pag-susuri at
pagpapahalaga sa mga datos na nakuha sa mga respondente.
32
Kabanata lV
Paglalahad at Pagsusuri ng Datos
Ang pag-aaral na ito ay patungkol sa mga paglalahad ng datos ukol sa Profile ng
mga kasarian ng mga tagasagot, profile ng mga sumagot ng Oo o Hindi, at
profile ng pagtaas ng bilihin at pagpapahalaga matatagpuan sa pagtaas ng
bilihin.
Talahanayan 1
Profile ng Gulang at Kasarian ng mga Tagasagot
Gulang Lalaki Babae Kabuuan

18 5 2 7
19 1 0 1
20 1 0 1
21 1 0 1
33
22 2 0 2
23 0 1 1
24 1 0 1
25 1 1 2
27 3 0 3
28 1 0 1
30 0 1 1
31 4 2 6
32 0 1 1
33 0 1 1
35 2 1 3
36 1 0 1
37 0 2 2
39 1 2 3
40 2 0 2
41 0 1 1
42 1 0 1
43 1 0 1
46 0 1 1
48 0 1 1
49 1 1 2
51 0 2 2
52 0 1 1
53 0 1 1
34
57 1 0 1
61 1 0 1
62 0 1 1
67 1 2 3
71 0 1 1
73 0 1 1
75 0 1 1
Kabuuan 32 28 60
Ipinapakita sa talahanayan 1ang gulang ng mga tagasagot, mapapansin sa
dayagram na nahahati ito sa 4 na kolum na may 37 na row. Sa bawat kolum may
ibat ibang profile tulad ng gulang, kasarian, edad at kabuuan nito, sa gulang na
18 may sumagot 5 lalaki at 2 babae na may kabuuang 7, sa gulang namang 19
hanggang 21 may sumagot 1 lalaki at 0 babae na may kabuuang 1, sa gulang
namang 22 may sumagot 2 lalaki at 0 babae na may kabuuang 2, sa gulang
35
namang 36 may sumagot 1 lalaki at 0 babae na may kabuuang 1. sa gulang
namang 42 hanggang 43 may sumagot 1 lalaki at 0 babae na may kabuuang 1,
sa gulang namang 46 at 48 may sumagot 0 lalaki at 1 babae na may kabuuang
1, sa gulang namang 49 may sumagot 1 lalaki at 1 babae na may kabuuang 2,
sa gulang namang 51 may sumagot 0 lalaki at 2 babae na may kabuuang 2, sa
gulang namang 52 at 53 may sumagot 0 lalaki at 1babae na may kabuuang 1,
sa gulang namang 57 at 61 may sumagot 1 lalaki at 0 babae na may kabuuang
1, sa gulang namang 62 may sumagot 0 lalaki at 1 babae na may kabuuang 1,
sa gulang namang 67 may sumagot 1 lalaki at 2 babae na may kabuuang 3, sa
gulang namang 71, 73 at 75 may sumagot 0 lalaki at 1 babae na may kabuuang
1, sa kabuuan ng sumagot sa lalaki may bilang na 32 at sa babae naman ay 28
na may kabuuang 60.
36
Talahanayan 2
Pagbabahagdan sa Gulang at Kasarian ng mga Tagasagot
Gulang Lalaki Bahagdan Babae Bahagdan Kabuuan Bahagdan

% % %
18 5 8.33 2 3.33 7 11.67
19 1 1.67 0 0 1 1.67
20 1 1.67 0 0 1 1.67
21 1 1.67 0 0 1 1.67
22 2 3.33 0 0 2 3.33
23 0 0 1 1.67 1 1.67
24 1 1.67 0 0 1 1.67
25 1 1.67 1 1.67 2 3.33
27 3 5 0 0 3 5
28 1 1.67 0 0 1 1.67
30 0 0 1 1.67 1 1.67
37
31 4 6.67 2 3.33 6 10
32 0 0 1 1.67 1 1.67
33 0 0 1 1.67 1 1.67
35 2 3.33 1 1.67 3 5
36 1 1.67 0 0 1 1.67
37 0 0 2 3.33 2 3.33
39 1 1.67 2 3.33 3 5
40 2 3.33 0 0 2 3.33
41 0 0 1 1.67 1 1.67
42 1 1.67 0 0 1 1.67
43 1 1.67 0 0 1 1.67
46 0 0 1 1.67 1 1.67
48 0 0 1 1.67 1 1.67
49 1 1.67 1 1.67 2 3.33
51 0 0 2 3.33 2 3.33
52 0 0 1 1.67 1 1.67
53 0 0 1 1.67 1 1.67
57 1 1.67 0 0 1 1.67
61 1 1.67 0 0 1 1.67
62 0 0 1 1.67 1 1.67
67 1 1 2 3.33 3 5
71 0 0 1 1.67 1 1.67
73 0 0 1 1.67 1 1.67
75 0 0 1 1.67 1 1.67
Kabuuan 32 52.7 28 46.7 60 100.06
38
Ipinapaliwanag sa Talahanayan 2 ang pagbabahagdan sa gulang at kasarian ng
mga tagasagot.
Sa gulang 18 na may 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 2 babae na may
bahagdang 3.33 na may kabuuang 7 na ang bahagdan ay 11.67 at sa gulang 19
hanggang 21 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0 babae na may
bahagdang 0 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa gulang 22 na
may 2 lalaki na may bahagdan 3.33 at 0 babae na may bahagdang 0 na may
kabuuang 1 na ang bahagdan ay 3.33, sa gulang 23 na may 0 lalaki na may
bahagdan 0 at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang
bahagdan ay 1.67, sa gulang 24 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0
babae na may bahagdang 0 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa
gulang 25 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 1 babae na may bahagdang
1.67 na may kabuuang 2 na ang bahagdan ay 3.33, sa gulang 27 na may 3
lalaki na may bahagdan 5 at 0 babae na may bahagdang 0 na may kabuuang 3
na ang bahagdan ay 5. sa gulang 28 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0
gulang 30 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1 babae na may bahagdang
1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa gulang 31 na may 4 lalaki
na may bahagdan 6.67 at 2 babae na may bahagdang 3.33 na may kabuuang 6
39
na ang bahagdan ay 10, sa gulang 32 at 33 na may 0 lalaki na may bahagdan 0
at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay
1.67, sa gulang 35 na may 2 lalaki na may bahagdan 3.33 at 1 babae na may
bahagdang 1.67 na may kabuuang 3 na ang bahagdan ay 5. Sa gulang 36 na
bahagdan ay 3.33, sa gulang 39na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 2
babae na may bahagdang 3.33 na may kabuuang 3 na ang bahagdan ay 5 , sa
0 na may kabuuang 2 na ang bahagdan ay 3.33, sa gulang 41 na may 0 lalaki na
may bahagdan 0 at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang
bahagdan ay 1.67, sa gulang 42 at 43 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at
0 babae na may bahagdang 0 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa
gulang 46 at 48 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1 babae na may
bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa gulang 49 na
may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may
bahagdan ay 3.33, sa gulang 52 at 53 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1
babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67,
40
sa gulang 57 at 61 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0 babae na may
may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may
bahagdan 1.67 at 2 babae na may bahagdang 3.33 na may kabuuang 3 na ang
bahagdan ay 5, sa gulang 71, 73 at 75 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1
babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67.
Talahanayan 3
Profile ng sumagot na Oo at Hindi
Gulang Lalaki Lalaki Babae Babae Kabuuan

Oo Hindi Oo Hindi
18 30 20 11 9 70
19 5 5 0 0 10
20 7 3 0 0 10
21 5 5 0 0 10
22 13 7 0 0 20
23 0 0 6 4 10
24 6 4 0 0 10
25 5 5 5 5 20
27 18 12 0 0 30
28 5 5 0 0 10
30 0 0 6 4 10
41
31 23 17 12 8 60
32 0 0 6 4 10
33 0 0 6 4 10
35 10 10 5 5 30
36 6 4 0 0 10
37 0 0 12 8 20
39 6 4 12 8 30
40 11 9 0 0 20
41 0 0 6 4 10
42 5 5 0 0 10
43 6 4 0 0 10
46 0 0 6 4 10
48 0 0 6 4 10
49 5 5 6 4 20
51 0 0 12 8 20
52 0 0 5 5 10
53 0 0 6 4 10
57 6 4 0 0 10
61 5 5 0 0 10
62 0 0 3 7 10
67 6 4 10 10 30
71 0 0 3 7 10
73 0 0 5 5 10
75 0 0 5 5 10
42
Kabuuan
Ipinapakita naman sa Talahanayan 3 na ang profile ng mga sumagot ng Oo at
Hindi na lalaki at babae. Sa edad na 18 may sumagot na Oo na 30 lalaki at 11
na babae, sa hindi naman ay 20 lalaki at 9 na babae na may kabuuang 70, sa
edad na 19 may sumagot na Oo na 5 lalaki at 0 babae, sa hindi naman ay 5
lalaki at 0 babae na may kabuuang 30, sa edad na 20 may sumagot na Oo na 7
lalaki at 0 babae ,sa hindi naman may 3 lalaki at 0 babae na may kabuuang 10,
sa edad na 21 may sumagot na Oo na 5 lalaki at 0 babae ,sa hindi naman may 5
sa edad 25 na may sumagot na Oo na 6 lalaki at 0 babae ,sa hindi naman may
4 lalaki at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 27 may sumagot na Oo na
18 lalaki at 0 babae ,sa hindi naman may 12 lalaki at 0 babae na may kabuuang
30. Sa edad na 28 may sumagot na Oo na 5 lalaki at 0 babae ,sa hindi naman
may 5 lalaki at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 30 may sumagot na
Oo na 0 lalaki at 6 babae ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na may
43
kabuuang 10, sa edad na 31 may sumagot na Oo na 23 lalaki at 12 babae ,sa
hindi naman may 17 lalaki at 8 babae na may kabuuang 60, sa edad na 32 may
sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na
may kabuuang 10, sa edad na 33 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae ,sa
hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na may kabuuang 10, sa edad na 35 may
sumagot na Oo na 10 lalaki at 5 babae ,sa hindi naman may 10 lalaki at 5 babae
na may kabuuang 30, sa edad na 36 may sumagot na Oo na 6 lalaki at 0
babae ,sa hindi naman may 4 lalaki at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na
37 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 12 babae ,sa hindi naman may 0 lalaki at 8
babae na may kabuuang 20, sa edad na 39 may sumagot na Oo na 6 lalaki at 12
Babae ,sa hindi naman may 4 lalaki at 8 babae na may kabuuang 30, sa edad na
46 at 48 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae ,sa hindi naman may 0 lalaki
at 4 babae na may kabuuang 10, sa edad na 49 may sumagot na Oo na 5 lalaki
at 6 babae ,sa hindi naman may 5 lalaki at 4 babae na may kabuuang 10, sa
edad na 51 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 12 babae ,sa hindi naman may 0
44
sa edad na 67 may sumagot na Oo na 6 lalaki at 10 babae ,sa hindi naman may
4 lalaki at 10 babae na may kabuuang 30, sa edad na 71 may sumagot na Oo na
0 lalaki at 3 babae ,sa hindi naman may 0 lalaki at 7 babae na may kabuuang 10,
sa edad na 73 at 75 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 5 babae ,sa hindi naman
may 0 lalaki at 5 babae na may kabuuang 10.
45
Talahanayan 4
Profile ng mga sumagot ng Oo at Hindi
Gulang Lalaki Bahagdan Lalaki Bahagdan Babae Bahagdan Babae Kabuuan
Oo Hindi Oo hindi
% % %
18 30 50 20 0 11 18.33 9 70
19 5 8.33 5 8.33 0 0 0 10
20 7 11.66 3 5 0 0 0 10
21 5 8.33 5 8.33 0 0 0 10
22 13 21.66 7 11.66 0 0 0 20
23 0 0 0 0 6 10 4 10
24 6 10 4 6.66 0 0 0 10
25 5 8.33 5 8.33 5 8.33 5 20
27 18 30 12 20 0 0 0 30
46
28 5 8.33 5 8.33 0 0 0 10
30 0 0 0 0 6 10 4 10
31 23 38.33 17 28.33 12 20 8 60
32 0 0 0 0 6 10 4 10
33 0 0 0 0 6 19 4 10
35 10 16.66 10 16.66 5 8.33 5 30
36 6 10 4 6.66 0 0 0 10
37 0 0 0 0 12 20 8 20
39 6 10 4 6.66 12 20 8 30
40 11 18.33 9 35 0 0 0 20
41 0 0 0 0 6 10 4 10
42 5 8.33 5 8.33 0 0 0 10
43 6 10 4 6.66 0 0 0 10
46 0 0 0 0 6 10 4 10
48 0 0 0 0 6 10 4 10
49 5 8.33 5 8.33 6 10 4 20
51 0 0 0 0 12 20 8 20
52 0 0 0 0 5 8.33 5 10
53 0 0 0 0 6 10 4 10
57 6 10 4 6.66 0 0 0 10
61 5 8.33 5 8.33 0 0 0 10
62 0 0 0 0 3 5 7 10
67 6 10 4 6.66 10 16.66 10 30
71 0 0 0 0 3 5 7 10
73 0 0 0 0 5 8.33 5 10
47
75 0 0 0 0 5 8.33 5 10
Kabuuan 163 304.95 117 214.92 154 265.64 126 600
Ipinapakita naman sa Talahanayan 4 ang pagbabahagdan sa profile ng
babae at lalaki na sumagot ng Oo at Hindi. Sa edad na 18 may sumagot na Oo
na 30 lalaki na may bahagdang 50 at 11 na babae na may bahagdang 18.33, sa
hindi naman ay 20 lalaki na may bahagdang 35 at 9 na babae na may
bahagdang 33.33 na may kabuuang 70 at sa edad na 19 may sumagot na Oo
na 5 lalaki na may bahagdang 8.33 at 0 babae, sa hindi naman ay 5 lalaki na
may bahagdang 8.33 at 0 babae na may kabuuang 30, sa edad na 20 may
sumagot na Oo na 7 lalaki na may bahagdang 11.66 at 0 babae ,sa hindi naman
may 3 lalaki na may bahagdang 5 at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na
21 may sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdang 8.33 at 0 babae ,sa hindi
naman may 5 lalaki na may bahgdang 8.33 at 0 babae na may kabuuang 10, sa
edad na 22 may sumagot na Oo na 13 lalaki na may bahagdang 21.66 at 0
babae ,sa hindi naman may 7 lalaki na may bahagdang 11.66 at 0 babae na may
kabuuang 20, sa edad na 23 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae na may
bahagdang 10 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na may bahagdang 6.66
na may kabuuang 10, sa edad na 24 may sumagot na Oo na 6 lalaki na may
bahagdang 10 at 0 babae ,sa hindi naman may 4 lalaki na may bahgdang 6.66 at
0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 25 may sumagot na Oo na 5 lalaki na

48
may bahagdan 8.33 at 5 babae ,sa hindi naman may 5 lalaki na may bahagdan
8.33 at 5 babae na may bahagdan 8.33 na may kabuuang 20, sa edad na 27
may sumagot na Oo na 18 lalaki na may bahagdan 30 at 0 babae ,sa hindi
naman may 12 lalaki na may bahagdan 20 at 0 babae na may kabuuang 30. Sa
edad na 28 may sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 0
babae ,sa hindi naman may 5 lalaki at 0 babae na may bahagdan 8.33 na may
kabuuang 10, sa edad na 30 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae ,sa hindi
naman na may bahagdan 10, 0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66
kabuuang 10, sa edad na 31 may sumagot na Oo na 23 lalaki na may bahagdan
38.33 at 12 babae na may bahagdan 20,sa hindi naman may 17 lalaki na may
bahagdan 28.33 at 8 babae na may bahgdan 13.33 na may kabuuang 60, sa
edad na 32 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae na may bahagdan 10 ,sa
hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66 na may kabuuang
10, sa edad na 33 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae na may bahagdan
10 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66 na may
16.66 at 5 babae na may bahagdan 8.33 ,sa hindi naman may 10 lalaki na may
bahagdan16.66 at 5 babae na may bahagdan 8.33 na may kabuuang 30, sa
edad na 36 may sumagot na Oo na 6 lalaki na may bahagdan 10 at 0 babae ,sa
hindi naman may 4 lalaki na may bahagdan 6.66 at 0 babae na may kabuuang
49
20,sa hindi naman may 0 lalaki at 8 babae na may bahagdan 13.33 na may
kabuuang 20, sa edad na 39 may sumagot na Oo na 6 lalaki na may
bahagdan10 at 12 Babae na may bahagdan 20 ,sa hindi naman may 4 lalaki na
may bahagdan 6.66 at 8 babae na may bahagdan 13.33na may kabuuang 30,
sa edad na 40 may sumagot na Oo na 11 lalaki na may bahagdan 18.33 at 0
babae ,sa hindi naman may 9 lalaki na may bahagdan 35 at 0 babae na may
bahagdan 10 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66 na
may kabuuang 10. Sa edad na 42 may sumagot na Oo na 5 lalaki na may
bahagdan 8.33 at 0 babae ,sa hindi naman may 5 lalaki na may bahagdan
8.33at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 43 may sumagot na Oo na 6
lalaki na may bahagdan 10 at 0 babae ,sa hindi naman may 4 lalaki na may
bahagdan 6.66 at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 46 at 48 may
sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae na may bahagdan 10 ,sa hindi naman may
0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66 na may kabuuang 10, sa edad na 49
may sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 6 babae na may
bahagdan 10 ,sa hindi naman may 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 4 babae na
may bahagdan 10 na may kabuuang 10, sa edad na 51 may sumagot na Oo na
0 lalaki at 12 babae na may bahagdan 20 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 8
babae na may bahagdan 13.33 na may kabuuang 20, sa edad na 52 may
sumagot na Oo na 0 lalaki at 5 babae na may bahagdan 8.33 ,sa hindi naman
50
may 0 lalaki at 5 babae na may bahagdan 8.33 na may kabuuang 10, sa edad
na 53 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae na may bahagdan 10,sa hindi
naman may 0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66 na may kabuuang 10, sa
edad na 57 may sumagot na Oo na 6 lalaki na may bahagdan 10 at 0 babae ,sa
hindi naman may 4 lalaki na may bahagdan 6.66 at 0 babae na may kabuuang
10, sa edad na 61 may sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 0
babae ,sa hindi naman may 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 0 babae na may
bahagdan 11.66 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 3 babae na may bahagdan 5 na
bahagdan 10 at 10 babae na may bahagdan 16.66 ,sa hindi naman may 4 lalaki
na may bahagdan 6.66 at 10 babae na may bahagdan 16.66 na may kabuuang
5 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 7 babae na may bahagdan 11.66 na may
kabuuang 10, sa edad na 73 at 75 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 5 babae na
may bahagdan 8.33 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 5 babae na may bahagdan
8.33 na may kabuuang 10.
51
Talahanayan 5
Profile ng Pagtaas ng Bilihin
Bilihin F P R
Frequency Percentage Rank
Bigas 60 100 1
Gulay 40 66.67 3
Karne 36 60 4
Petrolyo/Gasolina 55 91.67 2
Delata 24 40 5
Matutunghayan sa Talahanayan 5 ang pagtaas ng mga bilihin. Ito ay hinati sa
apat na kolum namay 5 row. Isinasaad sa unang kolum ang uri ng bilhin at
sumunod ay F(frequency) sumunod ay P(percentage at ang huli ay R(rank).
Mula sa 60 na mamimili f=60 sa kanila ang nagsasabing Bigas ang kinatataas sa
pagtaas ng bilihin na may bahagdang 100. Ito ay nasa ranggong 1. F=40 naman
ang nagsasabing Gulay ang isa sa mataas na bilihin na may bahagdang 66.67
at may ranggong ikatlo3. F=karne naman na may bahagdang 60 na may
ranggong 4. Samantalang ang petrolyo na may f=55 at bahagdang 91.67 na
52
nasa ranggong 2. Ang huli ay delata na may f=24 at may bahagdang 40 na nasa
ranggong 5
Talahanayan 6
Profile ng mga Pagpapahalagang Matatagpuan sa Pagtaas ng Bilihin
Pagpapahalaga F P R
Frequency Percentage Ranking
Pagtitipid 60 100 1
Pagbabawas ng 42 70 4
pagbili ng luho
Pagtatansya ng 50 83.33 3
bibilhin
Pagbili ng mas 58 96.67 2
murang produkto
Ipinapakita sa talahanayan 6 ang distribusyon ng mga sagot ng mamimili
kaugnay sa pagtaas ng bilihin. Lumalabas na f=60 na mamimili ang nagsasabing
mas mabuti ang pagtitipid na may bahagdang 100 na may ranggong 1.
Lumalabas din sa f=42 na mamimili ang nagsasabing pagbabawas ng pagbili ng
luho na may bahagdang 70 at ranggong 4. F=50 pagtatansya ng bilihin na may
bahagdang 83.33 na may ranggong 3 at ang huli, Pagbili ng mas murang
produkto na may f=58 at may bahagdang 96.67 at may ranggong 2.
53
Kabanata V
Lagom ng natuklasan, Kongklusyon
At Rekomendasyon
Lagom ng Natuklasan
Ang pag-aaral na ito ay patungkol sa kinalabasan ng kabanata lV na patungkol
sa survey. Ang mga mananaliksik ay nagbigay ng paliwanag at paglalahad
patungkol sa mga talahanayan na nakapaloob dito.
1.Profile ng mga Tagasagot
Ipinapaliwanag ng mga mananaliksik na ang mga nasa tamang edad mula 18
hanggang 75 na mga tagasagot ang maaari lang sumagot sa mga katanungan
patungkol sa pagtaas ng bilihin sa buong lipa. Minarapat ng mga mananaliksik
na tanungin ang mga nasa tamang edad dahil sila ang mas nakakaalam ng mga
nangyayari sa panahon ngyaon lalo na, na nasa tamang pag-iisip ang mga
tagasagot at mas may alam sila sa pagtaas ng bilihin.
54
Sa gulang 18 na may 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 2 babae na may
bahagdang 3.33 na may kabuuang 7 na ang bahagdan ay 11.67 at sa gulang 19
hanggang 21 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0 babae na may
bahagdan ay 1.67, sa gulang 24 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0
1.67 na may kabuuang 2 na ang bahagdan ay 3.33, sa gulang 27 na may 3
lalaki na may bahagdan 5 at 0 babae na may bahagdang 0 na may kabuuang 3
na ang bahagdan ay 5. sa gulang 28 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0
gulang 30 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1 babae na may bahagdang
1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa gulang 31 na may 4 lalaki
na may bahagdan 6.67 at 2 babae na may bahagdang 3.33 na may kabuuang 6
na ang bahagdan ay 10, sa gulang 32 at 33 na may 0 lalaki na may bahagdan 0
at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay
1.67, sa gulang 35 na may 2 lalaki na may bahagdan 3.33 at 1 babae na may
bahagdang 1.67 na may kabuuang 3 na ang bahagdan ay 5. Sa gulang 36 na
55
bahagdan ay 3.33, sa gulang 39na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 2
babae na may bahagdang 3.33 na may kabuuang 3 na ang bahagdan ay 5 , sa
0 na may kabuuang 2 na ang bahagdan ay 3.33, sa gulang 41 na may 0 lalaki na
may bahagdan 0 at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang
bahagdan ay 1.67, sa gulang 42 at 43 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at
0 babae na may bahagdang 0 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa
gulang 46 at 48 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1 babae na may
bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67, sa gulang 49 na
may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may
bahagdan ay 3.33, sa gulang 52 at 53 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1
babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67,
sa gulang 57 at 61 na may 1 lalaki na may bahagdan 1.67 at 0 babae na may
may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1 babae na may bahagdang 1.67 na may
56
bahagdan 1.67 at 2 babae na may bahagdang 3.33 na may kabuuang 3 na ang
bahagdan ay 5, sa gulang 71, 73 at 75 na may 0 lalaki na may bahagdan 0 at 1
babae na may bahagdang 1.67 na may kabuuang 1 na ang bahagdan ay 1.67.
2.Profile ng mga sumagot ng Oo o Hindi
Ipinapaliwanag ng mga mananaliksik na may dalawang uring ng sagutang
pagpipilian at ito ay ang Oo at Hindi na sasagot sa mga katanungan patungkol sa
pagtaas ng bilihin. Ang mga sumgot ng Oo ay mas marami kaysa sa HINDI dahil
mas madami ang sumasangayon sa pagtitipid kaysa sa HINDI na patungkol sa
pagsangayon sa pagtaas ng bilihin. Ipinapaliwanag din na mas madami ang
nakakaranas ng pagtitipid dahil sa pagtaas ng bilihin kaya madami ang may
opinyon na Oo kaysa sa HINDI.
Sa edad na 18 may sumagot na Oo na 30 lalaki na may bahagdang 50 at 11 na
babae na may bahagdang 18.33, sa hindi naman ay 20 lalaki na may bahagdang
35 at 9 na babae na may bahagdang 33.33 na may kabuuang 70 at sa edad na
19 may sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdang 8.33 at 0 babae, sa hindi
naman ay 5 lalaki na may bahagdang 8.33 at 0 babae na may kabuuang 30, sa
edad na 20 may sumagot na Oo na 7 lalaki na may bahagdang 11.66 at 0 babae
,sa hindi naman may 3 lalaki na may bahagdang 5 at 0 babae na may kabuuang
10, sa edad na 21 may sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdang 8.33 at
57
0 babae ,sa hindi naman may 5 lalaki na may bahgdang 8.33 at 0 babae na may
kabuuang 10, sa edad na 22 may sumagot na Oo na 13 lalaki na may
bahagdang 21.66 at 0 babae ,sa hindi naman may 7 lalaki na may bahagdang
11.66 at 0 babae na may kabuuang 20, sa edad na 23 may sumagot na Oo na 0
lalaki at 6 babae na may bahagdang 10 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae
na may bahagdang 6.66 na may kabuuang 10, sa edad na 24 may sumagot na
Oo na 6 lalaki na may bahagdang 10 at 0 babae ,sa hindi naman may 4 lalaki na
may bahgdang 6.66 at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 25 may
sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 5 babae ,sa hindi naman
may 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 5 babae na may bahagdan 8.33 na may
30 at 0 babae ,sa hindi naman may 12 lalaki na may bahagdan 20 at 0 babae na
bahagdan 8.33 at 0 babae ,sa hindi naman may 5 lalaki at 0 babae na may
bahagdan 8.33 na may kabuuang 10, sa edad na 30 may sumagot na Oo na 0
lalaki at 6 babae ,sa hindi naman na may bahagdan 10,
58
0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66 kabuuang 10, sa edad na 31 may
sumagot na Oo na 23 lalaki na may bahagdan 38.33 at 12 babae na may
bahagdan 20,sa hindi naman may 17 lalaki na may bahagdan 28.33 at 8 babae
na may bahgdan 13.33 na may kabuuang 60, sa edad na 32 may sumagot na
Oo na 0 lalaki at 6 babae na may bahagdan 10 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4
may sumagot na Oo na 10 lalaki na may bahagdan 16.66 at 5 babae na may
bahagdan 8.33 ,sa hindi naman may 10 lalaki na may bahagdan16.66 at 5
sumagot na Oo na 6 lalaki na may bahagdan 10 at 0 babae ,sa hindi naman may
4 lalaki na may bahagdan 6.66 at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 37
may sumagot na Oo na 0 lalaki at 12 babae na may bahagdan 20,sa hindi
naman may 0 lalaki at 8 babae na may bahagdan 13.33 na may kabuuang 20, sa
edad na 39 may sumagot na Oo na 6 lalaki na may bahagdan10 at 12 Babae na
59
may bahagdan 20 ,sa hindi naman may 4 lalaki na may bahagdan 6.66 at 8
babae na may bahagdan 13.33na may kabuuang 30, sa edad na 40 may
may 9 lalaki na may bahagdan 35 at 0 babae na may kabuuang 20, sa edad na
41 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6 babae na may bahagdan 10 ,sa hindi
naman may 0 lalaki at 4 babae na may bahagdan 6.66 na may kabuuang 10. Sa
edad na 42 may sumagot na Oo na 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 0
babae ,sa hindi naman may 5 lalaki na may bahagdan 8.33at 0 babae na may
10 at 0 babae ,sa hindi naman may 4 lalaki na may bahagdan 6.66 at 0 babae na
may kabuuang 10, sa edad na 46 at 48 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 6
babae na may bahagdan 10 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae na may
lalaki na may bahagdan 8.33 at 6 babae na may bahagdan 10 ,sa hindi naman
may 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 4 babae na may bahagdan 10 na may
60
bahagdan 20 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 8 babae na may bahagdan 13.33
na may kabuuang 20, sa edad na 52 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 5 babae
na may bahagdan 8.33 ,sa hindi naman may 0 lalaki at 5 babae na may
lalaki at 6 babae na may bahagdan 10,sa hindi naman may 0 lalaki at 4 babae
na may bahagdan 6.66 na may kabuuang 10, sa edad na 57 may sumagot na
Oo na 6 lalaki na may bahagdan 10 at 0 babae ,sa hindi naman may 4 lalaki na
may bahagdan 6.66 at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na 61 may
may 5 lalaki na may bahagdan 8.33 at 0 babae na may kabuuang 10, sa edad na
62 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 7 babae na may bahagdan 11.66 ,sa hindi
naman may 0 lalaki at 3 babae na may bahagdan 5 na may kabuuang 10. Sa
edad na 67 may sumagot na Oo na 6 lalaki na may bahagdan 10 at 10 babae na
may bahagdan 16.66 ,sa hindi naman may 4 lalaki na may bahagdan 6.66 at 10
61
at 75 may sumagot na Oo na 0 lalaki at 5 babae na may bahagdan 8.33 ,sa hindi
naman may 0 lalaki at 5 babae na may bahagdan 8.33 na may kabuuang 10.
3. Profile ng mga Pagpapahalagang Matatagpuan sa Pagtaas ng Bilihin

Ipinapaliwanag ng mga mananaliksik ang mga pagpapahalagang matatagpuan
sa pagtaas ng bilihin. Marapat na pahalagahan ang mga produkto lalo na ang
pagtaas ng bilihin dahil maaaring mahirapan ang mga pamilya dahil sa patuloy
na pagtaas ng bilihin hindi lamang dito sa Lipa kundi sa buong bansa.
Inilalahad ng mga mananaliksik ang pagtaas ng bilihin at mga pagpapahalagang
matatagpuan dito.Ito ay hinati sa apat na kolum namay 5 row. Isinasaad sa
unang kolum ang uri ng bilhin at sumunod ay F(frequency) sumunod ay
P(percentage at ang huli ay R(rank).Mula sa 60 na mamimili f=60 sa kanila ang
nagsasabing Bigas ang kinatataas sa pagtaas ng bilihin na may bahagdang 100.
Ito ay nasa ranggong 1. F=40 naman ang nagsasabing Gulay ang isa sa mataas
62
na bilihin na may bahagdang 66.67 at may ranggong ikatlo3. F=karne naman
na may bahagdang 60 na may ranggong 4. Samantalang ang petrolyo na may
f=55 at bahagdang 91.67 na nasa ranggong 2.
Ang huli ay delata na may f=24 at may bahagdang 40 na nasa ranggong 5.
Samantalang sa pagpapahalagang matatagpuan sa pagtaas ng bilihin lumalabas
na f=60 na mamimili ang nagsasabing mas mabuti ang pagtitipid na may
bahagdang 100 na may ranggong 1. Lumalabas din sa f=42 na mamimili ang
nagsasabing pagbabawas ng pagbili ng luho na may bahagdang 70 at ranggong
4. F=50 pagtatansya ng bilihin na may bahagdang 83.33 na may ranggong 3 at
ang huli, Pagbili ng mas murang produkto na may f=58 at may bahagdang 96.67
at may ranggong 2.
Mga Kongklusyon
Batay sa natuklasan sa pag-aaral na ito, ito ay ang mga sumusunod na
kongklusyon:
1. Batay sa napag-aralan ng mga mananaliksik patungkol sa pagtaas ng
bilihin mas maganda na pasagutan ang mga tanong sa mga nasa edad na
18 pa taas.
63
2. Batay sa napag-aralan ng mga mananaliksik isa ang San Isidro at Sto.
Niño sa nakakaranas ng pagtaas ng bilihin sa lipa.
3. Batay sa napag-aralan ng mga mananaliksik malaki ang impluwensya ng
pagtaas ng bilihin lalo na ang bigas na isa sa halos pinoproblema ng mga
pamilya sa panahon ngayon.
4. Batay sa napag-aralan ng mga mananaliksik maraming sumang-ayon na
pamilya at mamimili na kailangan magtipid o magbadyet.
5. Batay sa napag-aralan ng mga mananaliksik maraming mga mamimili at
pamilya ang hindi sang-ayon sa pagtaas ng mga bilihin ngayon na
makikita sa sagutang papel ng mga tagasagot.
6. Batay sa napag aralan ng mga mananaliksik marami sa mga magulang
ang nalulungkot dahil sa patuloy na pagtaas ng bilihin sa buong Bansa.
64
7. Batay sa napag aralan ng mga mananaliksik maraming magulang ang
mas pinipiling doblehin ang kanilang oras sa trabaho kaysa sa kanilang
pamilya dahil sa patuloy na pagtaas ng bilihin.
Mga Rekomendasyon
1. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na mabuting makapanayam ang
mga taong nasa 18 taon pataas dahil sila ang mas nakakaalam ng mga
nangyayari.
2. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na isa ang barangay San Isidro at
Sto. Niño na kailangan ng masusing pagtitipid upang mabawasan at
maiwasan sa kanilang pamilya ang pagtaas ng bilihin at sa nasabing lugar
o barangay kahit na sila ay may ganoong hinaharap sila parin ay magaling
makisama sa iba at sila ay masiyahin na parang walang problema.
65
3. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na kailangang pahalagahan ang
pagkain lalong lalo na ang bigas dahil ang mga magsasaka ay
nagpapakahirap magtanim para lang lahat ng tao ay may makain.
4. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na kailangang matutunan ng bawat
kasapi ng pamilya na magtipid, dahil sa panahon ngayon hindi na
nawawala ang patuloy na pagtaas ng bilihin.
5. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na mas piliin nalang ang kailangan
ng pamilya upang hindi na sila mag hirap dahil marami ngang tao ang
hindi sumasang ayon sa ganitong problema.
6. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na hindi na nila minsan
masolusyunan ang sarili nilang problema pati sa pagtaas ng bilihin
sapagkat nakakalungkot isipin na hindi kayang maresulba ng gobyerno
ang ganitong sitawasyon.
66
7. Iminumungkahi ng mga mananaliksik na mapahalagahan ang bawat
halaga na binibigay ng mga magulang malaki man ito o hindi sapagkat
pinaghirap naman nila iyon.
67

Format FIl

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Format FIl

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Asian Institute of Computer Studies

GENERAL ACADEMIC STRAND

EPEKTO NG PAG TAAS NG BILIHIN SA LIPA CITY TAONG 2019

Ngayong nasa ika-20 siglo malaki ang nagiging epekto ng industriya sa

pamumuhay ng mga tao lalo na ng paglago ng mga makabagong produkto at

mga gamit na isa sa nagiging dahilan ng pag-angat at pag-unlad ng mga tao sa

gagamitin sa tama na mahahantong sa pagkaubos at pagkabahala. Isa ang

dahilan ng pagtaas ng bilihin dahil sa pagkaubos ng mga yamang kalikasan na

nagdudulot ng kakulangan sa mga gamit at pagkain na kinakailangan ng mga tao

para mabuhay at nagdudulot ng pagtaas ng presyo. Napagdesisyonan ng mga

mananaliksik na pag-aralan ang pagtaas ng mga bilihin sa isang bayanupang

sa mga sunod sunod na okasyon na dumaan sa kanila kaya maraming sa kanila

gusto binibili na lang nila ng kanilang pangunahing pangangailangan sa pamilya.

MANILA, Philippines — Para sa kapakanan ng mga ordinaryong Pilipino, nais

paimbestigahan ni Senator Grace Poe sa kinauukulang komite sa Senado kung

sa buhay ng mga mamamayan.Sa Senate Resolution 679 na inihain ni Poe,

sinabi nito na nakasaad sa Section 1, Article 13 ng Konstitusyon, dapat bigyang

prayoridad ng Kongreso ang pagpasa ng mga batas na magtataguyod sa

dignidad ng mga mamamayan.Sinabi pa ni Poe kabilang sa trabaho ng gob-

yerno ang tiyakin na mapapanatili ang stability sa presyo ng mga pangunahing

bilihin upang mabigyan ng proteksiyon ang mga consumers mula sa mga

mapansamantalang negosyante.Karamihan sa mga Pilipino ay "matinding

naapektuhan" ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin na naramdaman ng halos

lahat. Pinakauna sa listahan ng idinadaing ng mga Pinoy na naramdaman nila

ang pagmahal ay ang pagkain, partikular ang bigas at matatamis na inumin.

Sumunod na pinakanaramdaman ng Pinoy ay ang pagmamahal ng singil sa

kuryente, petrolyo, at sa pasahe, Kasama rin sa listahan ng mga bilihing

naramdaman ang pagtaas ng presyo ay ang liquefied petroleum gas (LPG),

kanila ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin, dumidiskarte ang mga Pinoy. Ang

ilang maliliit na negosyante, sari-saring paraan ang ginagawa upang maibsan

ang bigat ng presyo ng mga bilihin. Ayon sa Bangko Sentral ng Pilipinas,

ngayong buwan nakita ang patuloy na pagtaas sa presyo ng langis sa world

market, kaya't mataas ang presyo ng petrolyo na nagdo-domino effect sa iba

increases in global petroleum prices being reflected in higher prices of gasoline,

diesel, kerosene and LPG prices...

commodities including rice."Pero tiniyak naman ng National Economic and

Development Authority (NEDA) na hindi dapat mag-alala sa tumataas na presyo

ng bilihin at serbisyo dahil gumaganda naman ang takbo ng ekonomiya na ibig

sabihin ay mas maraming trabaho para sa mga Pilipino. Sa panahon ngayon

magsasaka na paunladin ang kanilang mga tanim o hanapbuhay dahil na rin sa

mga kalamidad at mga naninira ng kanilang mga tanim. Nagpatong patong na

pamahalaan na maayos at babalik sa dati ang pagbaba ng presyo hindi lang sa

gulay at sa iba pang produkto dito sa Pilipinas.

Maipabatid sa mga mamimili o pamilya ang kahalagahan ng pag taas ng mga

bilihin at epekto nito sa mga pang araw araw na pamumuhay. Maliliwagan at

makakapag desisyon sila ng maayos upang hindi na mahirapan sa pag babadyet

ng kanilang kita at sa kanilang pera.

Lingid sa kaalaman ng mga mamayanan ng Lipa City na hindi nakakabuti ang

luho sa kani kanilang mga sarili o pamilya.

Ang karaniwang problema ng bawat isang pamilya sa panahon ng pagtaas ng

sarili o pamilya sa panahon ng krisis.

ito inaasahan ang mga sumusunod:

PINAGBABATAYAN PROSESO KINALABASAN

 Profyl ng mga  Pagbibigay ng  Pagkakaroon ng

mamimili o katanungan sa mga hindi magandang

pamilya sa Lipa mamimili o pamilya maidudulot nito sa

City: sa pagtaas ng mga mamimili o

a. Edad bilihin sa Lipa City. pamilya ng Lipa

b. Kasarian  Pangongolekta ng City

 Magiging epekto mga katanungan na  Pagkilala sa

ng pag taas ng ipinamimigay sa kalalabasan ng

bilihin sa Lipa mga mamimili o pagtaas ng bilihin

City taong pamilya ng Lipa sa Lipa City.