Hafta 8

Proje Planlama ve Kontrol
Proje Çizelgeleme: Proje ağı, aktivite ilişkileri,

zaman tahminleri, CPM, PERT
Copyright ©2016 Pearson Education, Ltd.

PMBOK
1. PMBoK 6.1
2. PMBoK 6.2
3. PMBoK 6.3
4. PMBoK 6.4
5. PMBoK 6.5
6. PMBoK 6.6
7. PMBoK 6.7
2
Proje Çizelgeleme
Proje çizelgesi oluşturmak için belirlenmiş aşamaları

uygulamamız gerekir. PMBoK’a göre proje çizelgesi tanımı: “bağlı
aktiviteleri planlanan tarihler, süreler, kilometre taşları ve
kaynaklar ile temsil eden zaman çizelgesi modeli çıktısı.”
Proje planlamasının proje çizelgelemeyle ilgili kısmı PMBoK’da

şu şekilde tanımlanmıştır:
Proje hedeflerinin, projenin tamamlanması gereken sıralı
aktivitelerinin ve aktivitelerin yürütülmesi için gerekli olan kaynak
tip ve miktarlarının belirlenmesidir.
3
Örnek – Bitirme Projesi
1. Konuyu belirle
2. Konuyu araştır
3. İlk rapor taslağını hazırla
4. Taslağı gözden geçir ve düzelt
5. Sunum taslağı hazırla
6. Son raporu hazırla
7. Son sunumu hazırla
8. Raporu teslim et ve sunum yap
4
Ağ Diyagramı (Şeması)– Seri Sıralama
A B C D E
A. Konuyu belirle H G F
B. Konuyu araştır
C. İlk rapor taslağını hazırla
D. Taslağı gözden geçir ve düzelt
E. Sunum taslağı hazırla
F. Son raporu hazırla
G. Son sunumu hazırla
H. Raporu teslim et ve sunum yap
5
Ağ Diyagramı–Seri Olmayan Sıralama
D F
A B C H
A. Konuyu belirle E G
B. Konuyu araştır
C. İlk rapor taslağını hazırla
D. Taslağı gözden geçir ve düzelt
E. Sunum taslağı hazırla
F. Son raporu hazırla
G. Son sunumu hazırla
H. Raporu teslim et ve sunum yap
6
Proje ağının ve çizelgelemesinin iyi yapılmasını gerektiren birçok
sebep vardır. Proje ağı,
• Bütün aktivitelerin birbiriyle ilişkisini gösterir.
• Aktiviteler arasındaki iletişimi artırır.
• Kurumsal kaynakların atamasının planlanmasına yardım eder.
• Kritik aktiviteleri belirler ve daha az kritik olanlardan ayırır.
• Projenin beklenen tamamlanma süresini gösterir.
• Her aktivitenin başlangıç ve bitiş zamanlarını gösterir.
• Projenin koordinasyonuna yardım eder.
7
Proje Çizelgeleme Terimleri
• Proje Ağ Diyagramı (Şeması): Aktiviteler arasındaki sıra
ve ilişkilerin şema olarak gösterimi.
• Yol: Aktivite ağ şemasında birbirine bağlı aktiviteler serisi.
• Olay: Bir aktivititenin başladığı veya tamamlandığı nokta.
• Düğüm: Aktivite ağ şemasında yuvarlak veya kare ile
gösterilir, oklar arasında bulunur. Düğümler yol veya
yollara bağlıdır.
8
• Öncül Aktivite: Bir aktiviteye başlamadan önce bitirilmesi
gereken aktivite.
• Ardıl Aktivite: Önce gelen aktiviteler bitirilmeden
başlanamayacak olan olan aktivite.
• Erken Başlama Tarihi (Early start (ES) date): Bir
aktivitenin en erken başlayabileceği zaman.
• Geç Başlama Tarihi (Late start (LS) date): Projeyi veya
bir kilometre taşını geciktirmeden, bir aktivitenin en geç
başlayabileceği zaman.
9
• İleriye Devretme (Forward Pass): Erken başlama ve bitiş
tarihlerini hesaplamak için projenin başlangıcından bitişine
doğru yapılan hesaplama şekli.
• Geriye Devretme (Backward pass): Geç başlama ve bitiş
tarihlerini hesaplamak için projenin bitişinden başlangıcına
doğru yapılan hesaplama şekli.
• Birleştiren (Merge) Aktiviteler: İki veya daha fazla bitişik
öncül aktivitesi olan aktivite.
• Dağıtan (Burst) Aktiviteler: İki veya daha fazla bitişik ardıl
aktivitesi olan aktivite.
10
• Bolluk Zamanı (Esneklik, Float/Slack): Proje geciktirilmeden
bir aktivitenin geciktirilebileceği süre.
• Kritik Yol: Proje ağındaki en uzun zamanlı yol.
• Kritik Yol Yöntemi (CPM): Minimum proje zamanını ve proje
çizelgesindeki esnekliği hesaplamak için aktivite ağ şemasını
kullanan bir analiz yöntemi.
• Kaynak kısıtlı çizelge: Kaynak bekletileri ve kısıtlarının
yansıtıldığı proje çizelgesi.
• Program Değerlendirme ve Gözden Geçirme Tekniği (PERT):
Aktivitelerin zamanlarını kesin olarak belirlemek zor olduğunda
kullanılan olasılıksal bir proje ağı analizi yöntemi.
11
AOA vs. AON
Proje ağlarında aktiviteler oklarda gösterilebilir (activity on arc)
D E
B F
C
veya düğümlerde gösterilebilir (activity on node)
D E
B F
C
İlk olarak AON kullanacağız.
12
Proje Ağ Diyagramlarının Genel Kuralları
1. Ağı yaratmadan önce öncüllük ilişkileri belirlenmelidir.

2. Ağ diyagramları soldan sağa akar.
3. Bir aktivite tüm öncülleri bitmeden başlayamaz.
4. Ağlardaki oklar öncüllük-ardıllık ilişkilerini ve mantık akışını
gösterir.
5. Her aktivitenin sadece kendine ait bir belirteci (sayı/harf/kod)
olmalıdır. Bunlar sırayla verilmelidir, bir aktivitenin belirteci
öncüllerinden büyük olur.
6. Aktiviteler arası döngülere (loop) izin verilmez.
13
AON’da Düğüm Gösterimi
(figure 9.3)
Erken Erken
Başlama Aktivite Belirteci Bitiş
Bolluk
Zamanı Aktivite Adı
Geç Aktivite Geç

Başlama Süresi Bitiş
14
Seri Aktiviteler
• Birbirini sırayla takip eden

aktivitelere seri aktiviteler
denir
• A’nın izlediği aktivite yok.
A B C
• B, A’yı izliyor: B’ye
başlamak için A’nın
bitmesi gerekir.
• C, B’yi izliyor: C’ye
başlamak için B’nin
bitmesi gerekir.
15
Eş Zamanlı (Paralel) Aktiviteler
• Yapılan işin doğası gereği, bazı

aktiviteler aynı zamanda
yapılabiliyorsa bunlara eş
zamanlı aktiviteler denir.
Paralel proje yolları oluşur. D F
• D ve E’ye C tamamlandığında C H
başlanabilir.
• F’ye başlamak için D’nin E G
bitmesi gerekir. F, E’den
bağımsız olarak başlayabilir.
• G’ye başlamak için E’nin
bitmesi gerekiyor. G, D’den
bağımsız olarak başlayabilir.
• H’ye başlamak için hem F’nin
hem G’nin bitmesi gerekir.
16
Birleştiren Aktiviteler
• Birleştiren aktivitelerin
iki veya daha fazla A
bitişik öncülü vardır.
• D’ye başlamak için hem B D
A hem B hem de C’nin
bitmesi gerekir.
C
17
Dağıtan Aktiviteler
• Dağıtan aktivitelerin
iki veya daha fazla
bitişik ardılı vardır. B
A C
• A tamamlandıktan
sonra B, C ve D’ye D
başlanabilir.
18
Örnek Proje – Pazar Araştırması
Aktivite Tanım Bitişik Öncül

A Sözleşme hazırlama -
B Anket tasarımı A
C Hedef pazar tanımı A
D Hedef gruba anket yap B, C
E Sunum taslağını hazırla B
F Sonuçları incele D
G Demografik analiz C
H Müşteriye sunum E, F, G
19
Proje Ağını Oluşturma
20
Proje Ağını Oluşturma
21
Tamamlanmış Proje Ağı
(figure 9.10)
22
Aktivite Zamanı Belirleme Yöntemleri
1. Tecrübe / Geçmiş Veri: Benzer aktiviteler daha önce

yapılmışsa, geçmiş aktivitelerin tamamlanma süresine
bakılarak projedeki süreleri tahmin edilebilir.
2. Uzman Görüşü: Konunun uzmanları işin
tamamlanması hakkında doğru tahminler yapabilir.
Fakat uzmanın tahmin ettiği iş daha tecrübesiz bir kişi
tarafından yapılacak ise bunu göz önünde
bulundurmak gerekir.
3. Matematiksel Hesap: Aktivite hakkındaki en iyimser
(a), en kötümser (b) ve en olası süre (m) tahminleri
kullanılır.
23
Aktivite Süre Tahmini için Simetrik Dağılım
(Normal Dağılım)
(figure 9.14)
Taralı alan
24
Aktivite Süre Tahmini için Asimetrik Dağılım
(Beta Dağılımı)
(figure 9.15)
Geçen zaman
25
• Beta Dağılımında en iyimser
(a), en kötümser (b) ve en Beklenen zaman (BZ)
olası zaman (m) tahminleri 𝑎 + 4𝑚 + 𝑏
B𝑍 =
yapılır. 6
• Bunlara göre beklenen Zaman varyansı
2
zaman ve zamanın varyansı 𝑏−𝑎
2
𝑠 =
Beta olasılık dağılımına göre 6
hesaplanır.
• Beklenen zaman CPM ve
PERT’te kullanılır; varyans
PERT’te kullanılır.
26
Örnekte Beklenen Zamanlar
Aktivite Tanım Öncül İyimser (a) Olası (m) Kötümser (b) Beklenen (a+4m+b)/6
A Sözleşme Yok 3 4 11 5
hazırlama
B Anket A 2 5 8 5
tasarımı
C Hedef pazar A 3 6 9 6
tanımı
D Hedef gruba B,C 8 12 20 12,7
anket yap
E Sunum B 3 5 12 5,8
taslağını
hazırla
F Sonuçları D 2 4 7 4,2
incele
G Demografik C 6 9 14 9,3
analiz
H Müşteriye E,F,D 1 2 4 2,2
sunum
27
Proje Ağı Hesaplamaları
1. Yol hafta
2. Yol hafta
3. Yol hafta
4. Yol hafta
28
Kritik Yol Hesaplaması
• İleriye devretme (Forward pass) – aktivite ağ
şemasının başlangıcından bitişine aktivite sürelerini
toplayarak hesaplanır.
• Geriye devretme (Backward pass) – aktivite ağ
şemasının sonundan başlangıcına aktivite sürelerini
çıkartarak hesaplanır.
• Kritik yol – aktivite ağ şemasının başlangıcından
bitişine en uzun süreye sahip yol. Kritik yol projenin
en kısa ne kadar zamanda bitirilebileceğini gösterir.
29
AON’da Düğüm Gösterimi (tekrar)
(figure 9.3)
Erken Erken
Başlama Aktivite Belirteci Bitiş
Bolluk
Zamanı Aktivite Adı
Geç Aktivite Geç

Başlama Süresi Bitiş
30
Proje Ağına İleriye Devretme Uygulama
(figure 9.18)
31
Proje Ağına İleriye Devretme Uygulama
(figure 9.18)
32
• İleriye devretmede proje başlangıcından başlayarak
her bir aktivitenin erken başlama (ES) ve erken bitiş
(EF) tarihleri hesaplanır.
• ES Kuralı: Aktivitenin başlayabilmesi için tüm
öncüllerinin bitmiş olması gerekir:
• Eğer bir öncül varsa
• ES = Öncülün EF’si
• Birden fazla öncül varsa
• ES = Öncüllerin EF’lerinin en büyüğü
• EF Kuralı:
• EF = ES + aktivite süresi
33
Proje Ağına Geriye Devretme Uygulama
(figure 9.19)
34
(figure 9.19)
35
(figure 9.19)
36
• Geri devretmede proje bitişinden geriye doğru giderek
her bir aktivitenin geç bitiş (LF) ve geç başlama (LS)
tarihleri hesaplanır..
• LF Kuralı:
• Aktivite yalnızca bir aktivitenin öncülüyse
• LF = Ardılın LS’si
• Aktivite birden fazla aktivitenin öncülüyse
• LF = Ardılların LS’lerinin en küçüğü
• LS Kuralı:
• LS = LF – aktivite süresi
37
Kritik Yol
• Bolluk zamanı (slack/float), proje geciktirilmeden bir

aktivitenin geciktirilebileceği zaman süresidir.
• Bir aktivitenin bolluğu LS – ES veya LF – EF ile
bulunabilir.
• Kritik aktivitelerin bolluğu 0 olur.
• Kritik yol, baştan sonra kritik aktivitelerden oluşur.
• Bir proje ağında birden fazla kritik yol bulunabilir.
38
Aktivite Bollukları ve Kritik Yol Gösterimi ile
Proje Ağı
(figure 9.20)
39
Örnek Projenin Aktivite Bolluk Zamanları
Aktivite Tanım Öncül Erken Baş. Geç Baş. Bolluk Zamanı Kritik mi?
A Sözleşme Yok 0 0 0 Evet
hazırlama
B Anket A 5 6 1 Hayır
tasarımı
C Hedef pazar A 5 5 0 Evet
tanımı
D Hedef gruba B, C 11 11 0 Evet
anket yap
E Sunum B 10 22 12 Hayır
taslağını
hazırla
F Sonuçları D 24 24 0 Evet
incele
G Demografik C 11 19 8 Hayır
analiz
H Müşteriye E, F, D 28 28 0 Evet
sunum
40
Örnek
Aktivite Öncül Beklenen Süre • Proje ağını AON olarak

(hafta)
çizin.
A - 3
B - 2
• Tüm yolları belirleyin.
C A 4 • Kritik yolu belirleyin.
D A, B 8 • Proje tamamlanma
E C, D 5 zamanını bulun.
F E 2 • Aktivitelerin bolluk
G D 7 zamanlarını hesaplayın.
H F 3
I G, H 4
41
PERT
Örnek Projenin Beklenen Zaman ve Varyansları
Aktivite Açıklama Önce İyimser (a) Olası (m) Kötümser (b) Beklenen Varyans
Gelen (a+4m+b)/6 ((b-a)/6)2
A Sözleşme - 3 4 11 5
hazırlama
1,78
B Anket A 2 5 8 5
tasarımı
1
C Hedef pazar A 3 6 9 6
tanımı
1
D Hedef B, C 8 12 20 12,7
gruba anket 4
yap
E Sunum B 3 5 12 5,8
taslağını 2,25
hazırla
F Sonuçları D 2 4 7 4,2
incele
0,69
G Demografik C 6 9 14 9,3
analiz
1,78
H Müşteriye E, F, D 1 2 4 2,2
sunum
0,25
42
Örnek Proje Ağı ve Kritik Yol
(figure 9.20)
43
PERT ile Proje Zamanı Varyansı ve Standart Sapması
 
2
P
(kritik yoldaki aktivitelerin varyansları)
sP = s 2
P
• PERT iki kullanışlı varsayım yapar:

• Toplam proje süresi normal dağılım özelliği gösterir.
• Aktivite zamanları istatistiksel olarak bağımsızdır.
44
Projeyi Belirli bir Zamanda Bitirme Olasılığı
• Kritik zamanı 30 olarak hesaplanan bu projeyi 32

haftadan önce bitirme olasılığı nedir?
𝐴𝑟𝑎ş𝑡𝚤𝑟𝚤𝑙𝑎𝑛 𝑇𝑎𝑟𝑖ℎ −𝐵𝑒𝑘𝑙𝑒𝑛𝑒𝑛 𝐵𝑖𝑡𝑖𝑟𝑚𝑒 𝑇𝑎𝑟𝑖ℎ𝑖
• 𝑧=
𝜎𝑃
• 𝑧, araştırılan tarihin beklenen bitirme tarihinden kaç
standart sapma uzak olduğunu gösterir. z değerine
standard normal tablosundan bakarsak, projeyi son
tarihten önce bitirme olaslığını buluruz.
45
Örnek
• 1. Adım proje standart sapmasını hesapla

Bunun için:
– Kritik yol’daki her aktivitenin varyansını topla.
𝑏−𝑎 2
Bir aktivitenin varyansı 𝜎2 =
6
– Bu toplamın kare kökü proje standart sapmasını
verir.
46
Örnek
• Sadece A-C-D-F-H kritik yolda.

• Proje varyansı 𝜎𝑃2 = 1,78 + 1 + 4 + 0,69 + 0,25 = 7,72
• Proje standart sapması = 𝜎𝑃2 = 7,72 =
2,78 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎
47
Örnek
2. z değerini hesapla ve z’nin olasılık değerini standart

normal tablosundan bul.
z=(32 – 30)/2,78 = 0,72
48
49
Örnek
%95 emin olabileceğimiz proje tamamlanma tarihi

nedir?
%95 olasılık için z skoru=1,65
30 + 1,65*2,78 = 34,59 hafta
50
Diğer Yollarla İlgili Belirsizlik
• PERT ile yapılan bu hesaplamalar, proje tamamlanma

zamanının kesinlikle kritik yol üzerindekiler aktiviteler
tarafından belirleneceğini varsaymaktadır.
• Ancak aktivite zamanları belirsiz olduğu için A-B-D-F-H yolu
pratikte A-C-D-F-H’den uzun olabilir.
• Varyansları sadece kritik yol aktiviteleri için değil, tüm
aktiviteler için hesaplamak ve değerlendirmek gerekli olabilir.
• Projenin belirli bir zamanda bitirilmesi olasılığını tüm yollar
için hesaplamak gerekebilir.
51

Hafta 8

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hafta 8

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Proje Planlama ve Kontrol

Proje Çizelgeleme: Proje ağı, aktivite ilişkileri,

Copyright ©2016 Pearson Education, Ltd.

Proje çizelgesi oluşturmak için belirlenmiş aşamaları

Proje planlamasının proje çizelgelemeyle ilgili kısmı PMBoK’da

Proje ağlarında aktiviteler oklarda gösterilebilir (activity on arc)

1. Ağı yaratmadan önce öncüllük ilişkileri belirlenmelidir.

Geç Aktivite Geç

• Birbirini sırayla takip eden

• Yapılan işin doğası gereği, bazı

Aktivite Tanım Bitişik Öncül

1. Tecrübe / Geçmiş Veri: Benzer aktiviteler daha önce

Geç Aktivite Geç

• Bolluk zamanı (slack/float), proje geciktirilmeden bir

Aktivite Öncül Beklenen Süre • Proje ağını AON olarak

• PERT iki kullanışlı varsayım yapar:

• Kritik zamanı 30 olarak hesaplanan bu projeyi 32

• 1. Adım proje standart sapmasını hesapla

• Sadece A-C-D-F-H kritik yolda.

2. z değerini hesapla ve z’nin olasılık değerini standart

%95 emin olabileceğimiz proje tamamlanma tarihi

• PERT ile yapılan bu hesaplamalar, proje tamamlanma

You might also like