MUKAVEMET II

2022-2023 Bahar Dönemi

•5- 1
DERS PLANI

•5- 2
DERS PLANI

•5- 3
MUKAVEMET I ÖZET

• 1. Gerilme Kavramı

• 2. Gerilme ve şekil değiştirme-eksenel yükleme

• 3. Burulma

• 4. Basit Eğilme

•5- 4
 MUKAVEMET II
Bölüm 5
Eğilmeye Maruz Kirişlerin Analiz
ve Tasarımı
İçerik

Giriş
Kesme ve eğilme momenti diyagramı
Yayılı yük, Kesme yükü, eğilme momenti ilişkileri
Prizmatik kirişlerin tasarımı
Örnekler

•5- 6
Giriş
• Amaç - Kirişlerin analizi ve tasarımı

• Kirişler - eleman boyunca çeşitli noktalarda

yükleri destekleyen yapısal elemanlardır

• Kirişlerin enine yükleri; konsantre yükler veya

yayılı yükler olarak sınıflandırılır.

• Uygulanan yükler, bir kesme kuvveti (kayma

gerilimi dağılımından) ve bir eğilme çiftinden
(normal gerilim dağılımından) oluşan iç
kuvvetlerle sonuçlanır.
• Normal gerilme genellikle kritik tasarım
kriteridir.
My Mc M
x   m  
I I S
En büyük eğilme momentinin yerinin ve
büyüklüğünün belirlenmesini gerektirir.
•5- 7
 Giriş
Kiriş mesnetlerinin tanımlanması:

•5- 8
Kesme kuvveti-eğilme momenti diyagramları
• Maksimum normal ve kayma
gerilmelerinin belirlenmesi, maksimum iç
kesme kuvveti ve eğilme momenti çiftinin
tanımlanmasını gerektirir.

• Bir noktadaki kesme kuvveti ve eğilme

momenti çifti, kiriş içinden bir kesit
geçirilerek ve kesitin her iki tarafındaki kiriş
bölümleri üzerinde bir denge analizi
uygulanarak belirlenir.

• kesme kuvvetleri V ve V’ ve eğilme

momentleri M ve M’ için işaret ve yönleri
belirleyelim

•5- 9
Örnek Problem 5.1:
Gösterilen ahşap kiriş ve yükleme
için, kayma ve eğilme momenti
diyagramlarını çizin ve eğilmeden
kaynaklanan maksimum normal
gerilmeyi belirleyin.
Çözüm:
• Tüm kirişe rijit bir gövde muamelesi
yapılır, reaksiyon kuvvetleri
belirlenir.
• Kirişi, desteklerin ve yük uygulama
noktalarının yakınındaki noktalardan
kesin. İç kesme kuvvetlerini ve
eğilme momentini belirlemek için
ortaya çıkan serbest cisimler
üzerinde denge analizleri uygulayın.
• Kesme kuvveti-moment
diyagramlarından maksimum kesme
kuvveti ve eğilme momentini
belirleyin.
• Karşılık gelen maksimum normal
gerilmeyi belirlemek için elastik
eğme formüllerini uygulayın.
•5- 10
Örnek Problem 5.1:
Çözüm:
• Tüm kirişe rijit bir gövde muamelesi yapılır,
reaksiyon kuvvetleri belirlenir:
Fy  0   M B : RB  46 kN RD  14 kN

• Kirişi bölümlere ayırın ve elde edilen serbest

cisimler üzerinde denge analizleri uygulayın
 Fy  0  20 kN  V1  0 V1  20 kN
 M1  0 20 kN 0 m  M1  0 M1  0

 Fy  0  20 kN  V2  0 V2  20 kN
 M2  0 20 kN 2.5 m   M 2  0 M 2  50 kN  m

V3  26 kN M 3  50 kN  m
V4  26 kN M 4  28 kN  m
V5  14 kN M 5  28 kN  m
V6  14 kN M 6  0
•5- 11
Örnek Problem 5.1:
• Grafiklerden maksimum kesme kuvveti ve
eğilme momentini belirleyin.
Vm  26 kN M m  M B  50 kN  m

• Karşılık gelen maksimum normal

gerilmeyi belirlemek için elastik
eğme formüllerini uygulayın.
S  16 b h 2  16 0.080 m 0.250 m 2

 833.33 10 6 m3

MB 50 103 N  m
m  
S 833.33 10 6 m3

 m  60.0 106 Pa

•5- 12
 Örnek Problem 5.2*:
Gösterilen yapı, bir W250X167 çekme
çelik AB kirişiyle birbirine ve kirişe
kaynak yapılmış iki kısa elemandan
oluşmaktadır. A)verilen yükleme için,
kirişin kesme ve eğilme momenti
diyagramlarını çiziniz. b)D noktasının
hemen solunda ve hemen sağında
bulunan kesitlerdeki maksimum normal
gerilmeyi bulunuz.
Çözüm:
• 40kN’luk kuvvet, D noktasına tesir
eden bir kuvvet ve bir kuvvet çiftiyle
yer değiştirilir. Kirişin tamamı bir
serbest cisim gibi ele alınarak, B’deki
reaksiyon tayin edilir.
• Kirişi, destek ve yük uygulama
noktalarına yakın noktalarda
bölümlere ayırın. İç kesme
kuvvetlerini ve eğilme momentini
belirlemek için ortaya çıkan serbest
cisimler üzerinde denge analizleri
uygulayın.
• D noktasının soluna ve sağına
maksimum normal gerilmeyi
belirlemek için elastik eğme
formüllerini uygulayın.
•5- 13
Örnek Problem 5.2*:
Çözüm:
• Reaksiyonları bulalım.

• Kirişi bölümlere ayırın ve elde edilen

serbest cisimler üzerinde denge analizleri
uygulayın.
A' dan C ' ye
 F  0  48x  V  0
y V  48x kN
 M  0 48x x  M  0
1
1
2 M  24x 2 kNm

C ' den D' ye :

F  0
y  96  V  0 V  96kN
M  0 2 96x  1  M  0 M  96  96x  kNm

D' den B' ye

V  136kN M  226  136x  kNm

•5- 14
Örnek Problem 5.2*: • D noktasının soluna ve sağına
maksimum normal gerilmeyi belirlemek
için elastik eğme formüllerini uygulayın.
Ek C’den W250x167 çelik kiriş için, X-X
eksenine göre S = 2.08X106mm3 buluruz.

D' nin solunda:

 m  80MPa
M 168X 103 Nm
m  
S 2.08 X 10-3 m 3
D' nin sağağın :
M 148X 103 Nm  m  71MPa
m  
S 2.08 X 10-3 m 3

•5- 15
Yük, kesme kuvveti,ve eğilme momenti
arasındaki bağıntılar • Yük ve kesme kuvveti arasındaki
bağıntılar:
 Fy  0 : V  V  V   w x  0
V   w x
dV
 w
dx
xD
VD  VC    w dx
xC

• Kesme kuvveti ve eğilme momenti

arasındaki bağıntılar
 M C  0 : M  M   M  V x  wx x  0
2
M  V x  12 w x  2

dM
V
dx
xD
M D  MC   V dx
xC
•5- 16
 Örnek Problem 5.3:
Çözüm:
• A ve D’deki tepki kuvvetleri belirlenir.

• Kesme diyagramını oluşturmak için yük ile

kesme kuvveti arasındaki ilişki ortaya konur.

Gösterilen kiriş ve yükleme • Eğilme momenti diyagramını oluşturmak

için, kesme ve eğilme momenti için kesme kuvveti-eğilme momenti
diyagramlarını çiziniz. arasındaki ilişki kurulur.

•5- 17
Örnek Problem 5.3:
Çözüm:
• Tüm kirişi bir serbest cisim olark düşünürsek;

M A 0
0  D7.2m  90kN 1.8m  54kN4.2m  52.8kN8.4m
D  115.6kN
F y 0
0  Ay  90kN  54kN  115.6kN  52.8kN
Ay  81.2kN

• Kesme diyagramını geliştirmek için kesme ve yük

arasındaki ilişkiyi uygulayın.
dV
 w dV   w dx
dx
- konsantre yükler arasında sıfır eğim
- üniform yük segmenti üzerinde doğrusal
değişim •5- 18
Örnek Problem 5.3:• Eğilme momenti diyagramını geliştirmek için
eğilme momenti ve kesme kuvveti arasındaki
ilişkiyi uygulayın.
dM
V dM  V dx
dx
- A ve E’deki eğilme momenti sıfırdır.
- A, B, C ve D arasındaki eğilme momenti
değişimi doğrusaldır.
- D ve E arasındaki eğilme momenti
değişimi ikinci derecedendir.
- eğilme momentindeki net değişim, kesme
kuvveti dağılımı diyygramının altındaki
alanlara eşittir
- kiriş boyunca eğilme momenti
değişikliklerinin toplamı sıfır olmalıdır

•5- 19
Eğilmede prizmatik kirişlerin Tasarımı
• En büyük normal gerilme, maksimum eğilme momentinin
oluştuğu yüzeyde bulunur.
M max c M max
m  
I S

• Güvenli bir tasarım, maksimum normal gerilmenin,

kullanılan malzeme için izin verilen gerilmeden daha az
olmasını gerektirir. Bu kriter, minimum kabul edilebilir
kesit modülünün belirlenmesine yol açar.
 m   em.
M
S min  max
 em.

• Kabul edilebilir bir kesit modülüne sahip olan kiriş kesiti

seçenekleri arasında, birim uzunluk veya kesit alanı başına
en küçük ağırlığa sahip olan, en ucuz ve en iyi seçim
olacaktır.
•5- 20
 Örnek Problem 5.8:
Basit-basit mesnetlenen AD çelik
kiriş, gösterilen yayılı ve tekil yükleri
taşımaktır. Kullanılacak çelik kalitesi
için izin verilen normal gerilmenin
160 MPa olduğunu bilerek,
kullanılması gereken geniş başlıklı
profil şeklini seçin.
Çözüm:
• Tüm kirişi bir serbest cisim olarak
düşünerek, A ve D'deki reaksiyonları
belirleyin.
• Kiriş ve yük dağılımı için kesme
kuvveti diyagramını oluşturun.
Diyagramdan maksimum eğilme
momentini belirleyin.
• Kabul edilebilir minimum kiriş kesit
modülünü belirleyin. Bu kriterleri
karşılayan en iyi standart kesiti seçin.
•5- 21
Örnek Problem 5.8:
• Sistem dengesinden A ve D’deki reaksiyon
kuvvetleri bulunur.
 M A  0  D5 m   60 kN 1.5 m   50 kN 4 m 
D  58.0 kN
 Fy  0  Ay  58.0 kN  60 kN  50 kN
Ay  52.0 kN

• Maksimum eğilme momentini bulmak için

kesme kuvveti diyagramı çizilir.
VA  Ay  52.0 kN
VB  VA    doğru altında kalan alan   60 kN
VB  8 kN

• Maksimum eğilme momentinin olduğu yer:

V = 0 or x = 2.6 m.
M max
  kesme eğrisi altında kalan alan, A dan E ye 
 67.6 kN
•5- 22
Örnek Problem 5.8:
• Kabul edilebilir minimum kiriş kesit modülünü
belirleyin.
M 67.6 kN  m
S min  max

 em. 160 MPa
 422.5 106 m3  422.5 103 mm3

• Bu kriterleri karşılayan en iyi standart kesiti

seçin.
Şekil S 103 mm3
W410 38.8 637 W 360 32.9
W360 32.9 474
W310 38.7 549
W250 44.8 535
W200 46.1 448

•5- 23
•5- 24
•5- 25